Słownik:Język protogamajski
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Słownik języka protogamajskiego — artykuł ten będzie zawierał wszystkie aktualne słowa języka ajdyniriańskiego. Słowa podano wraz z rekonstruowaną wymową w IPA. W części słów występują oboczności, interpretowane zwykle jako różnice regionalno-dialektalne.
Słowniczek
Rodzina
- ojciec – taghii /ˈtaɣiː/
- matka – dharaħ /ˈðaraħ/
- brat – tiiqar /ˈtiːqar/
- siostra – kaylaħ /ˈkajlaħ/
- syn – ghahan /ˈɣahan/
- córka – iiyuzu /ˈiːjuzu/
- wnuk, wnuczka – nipuur /ˈnipuːr/
- dziadek – ħahtataghii /ħahtaˈtaɣiː/
- babcia – ħahtadharaħ /ħahtaˈðaraħ/
- stryj – yuziif /ˈjuziːf/
- wuj – sitaallin /ˈsitaːlːin/
- ciotka (siostra ojca) – wiina /ˈwiːna/
- ciotka (siostra matki) – kahya /ˈkahja/
Ludzie i zawody
- lud – iizrayil /ˈiːzrajil/
- plemię, klan – aysuur /ˈajsuːr/
- człowiek – ghamma /ˈɣamːa/
- osoba – waliig /ˈwaliːɡ/
- dziecko – pautu /ˈpawtu/
- mężczyzna, mąż – laughal /ˈlawɣal/
- kobieta, żona – limmi /ˈlimːi/
- tytuł grzecznościowy w stosunku do osób starszych – dhii /ðiː/
- imię – ghaphim /ˈɣaθim/
- bohater – basħaar /ˈbasħaːr/
- kapłan, szaman – hitlaa /ˈhitlaː/
- kobieta, kapłanka, szmanka – wayla /ˈwajla/
- król, wódz, bohater – qabrii /ˈqabriː/
- pan – paabun /ˈpaːbun/
- wieszcz, medium, wyrocznia – ulayb /ˈulajb/
- jeździec rydwanu, osoba doglądająca koni[1] – qadunu /ˈqadunu/
- myśliwy – suwaridu /ˈsuwaridu/
- pasterz (dialektalnie również przewodnik) – auf /awf/
- rolnik, osoba robiąca w polu – kiigiiru /ˈkiːɡiːru/
Anatomia
- głowa – asuwan /ˈasuwan/
- kolano – sukayrim /ˈsukajrim/
- kość – kahin /ˈkahin/
- krew – ħarrtaaq /ˈħarːtaːq/
- łza – nirrya /ˈnirːja/
- noga – tayrim /ˈtajrim/
- ogon – qiyap /ˈqijap/
- oko – zuumak /ˈzuːmak/
- policzek, broda, szczęka – warghat /ˈwarɣat/
- ręka, dłoń – ayn /ajn/
- róg – tukan /ˈtukan/
- serce – qiwaħ /ˈqiwaħ/
- ucho – daguum /ˈdaɡuːm/
- wątroba – farra /ˈfarːa/, farrah /ˈfarːah/
- włosy, sierść – ruubu /ˈruːbu/
- ząb – yuugan /ˈjuːɡan/
Zmysły, stany i czynności fizjologiczne
- stan, kondycja, władza – auzai /ˈaʊ̯zaɪ̯/
- słuchać – duur /duːr/
- słyszeć – adur /ˈadur/
- widzieć – innak /ˈinːak/
- rodzić – paut /pawt/
- urodzić się, przyjść na świat – parr /parː/
- żyć – fiyy /fijː/
- życie – fiyyam /fijːam/
- ginąć – daalik /ˈdaːlik/
- śmierć – radhmaa /ˈraðmaː/
- harmonia – iruuhauzai /ˈiruːhaʊ̯zaɪ̯/
- boleć – amm /amː/
- ból – ammar /ˈamːar/
- sen – faqiih /ˈfaqiːh/
- spać, śnić – faqhan /ˈfaqhan/
- oddychać – asif /ˈasif/
- oddech – sayf /sajf/
- jeść – tau /taw/
- pić – aaph /aːθ/
Psychika
- kochać – farrah[2] /ˈfarːah/
- miłość – suuriyaa /ˈsuːrijaː/
- obrzydzenie, odraza, okrzyk pogardy – dhatlaqaaq /ˈðatlaqaːq/
- wierzyć – qiwaħ[3] /ˈqiwaħ/
- woleć, pożądać – ruuna /ˈruːna/
- mądrość – mazda /ˈmazda/
- rozsądek - turumpu /ˈturumpu/
- spokój, rozwaga – aamriqa /ˈaːmriqa/
- błąd – qasim /ˈqasim/
- myśleć – siiq /siːq/
- wiedzieć – galifa /ˈɡalifa/
- wizja, zamysł, pomysł – rilar /ˈrilar/
- znać – umbar /ˈumbar/
- morderstwo, zbrodnia – daalka /ˈdaːlka/
- zemsta, kara – iraan /ˈiraːn/
- zmiana – izlama /ˈizlama/
- dobra zmiana, zmiana na lepsze, poprawa - yarazlau /ˈjarazlaʊ̯/
Religia i duchowość
- dobro, dobroć, dobry – ura /ˈura/
- zło, zły – rriim /rːiːm/
- bóg – raawwiya /ˈraːwːija/
- bóg Werunos – Raawwiya Qiiħaghuyagh /ˈraːwːija ˈqiːħaɣujaɣ/
- anioł, dobry duch – aaħura /ˈaːħura/
- demon, zły duch – aaħrriim /ˈaːħrːiːm/
- dusza – tuum /tuːm/
- modlić się – daur /dawr/
- modlitwa – daurar /ˈdawrar/
Komunikacja
- język – iighaur /ˈiːɣawr/
- kazać, nakazywać, rozkazywać – ghayr /ɣajr/
- mówić, rzec – iigh /iːɣ/
- odpowiadać – kawan /ˈkawan/
- prosić – kanad /ˈkanad/
- prośba – inur /ˈinur/
- pytać, prosić – usub /ˈusub/
- żądanie, rozkaz – iisuuq /ˈiːsuːq/
Rolnictwo i hodowla
- pole – buurtiis /ˈbuːrtiːs/
- orać – ziim /ziːm/
- siać – pahag /ˈpahaɡ/
- mielić, miażdżyć – sahmat /ˈsahmat/
- wypas – hautlaa /ˈhawtlaː/
- jarzmo – saman /ˈsaman/
- wóz, rydwan – awwasar /ˈawːasar/
- ziarno – haluz /ˈhaluz/
- zboże – karrad /ˈkarːad/
- jajko – bitu /ˈbitu/
- mleko – asaal /ˈasaːl/
- miód, miód pitny – yugtun /ˈjuɡtun/
- wełna – qaħti /ˈqaħti/
Astronomia
- dzień – gauda /ˈɡawda/
- noc – baylar /ˈbajlar/
- niebo – phannif /ˈθanːif/
- świat – bilaruusa /ˈbilaruːsa/
- słońce – ghaabii /ˈɣaːbiː/
- wschód słońca – panghaabii /ˈpanɣaːbiː/, pannghaabii /ˈpanːɣaːbiː/
- zachód słońca – zaunghaabii /ˈzawnɣaːbiː/
- księżyc, miesiąc – yinmadh /ˈjinmað/
- gwiazda – zayla /ˈzajla/
Kierunki i miejsca
- środek, wnętrze – udun /ˈudun/
- dół – amfa /ˈamfa/
- góra, powyżej – tirraf /ˈtirːaf/
- góra, na górze – kirdu /ˈkirdu/, kiridu /ˈkiridu/
- północ – dhaħad /ˈðaħad/
- południe – amhad /ˈahmad/
- wschód (kierunek) – pana /ˈpana/, panna /ˈpanːa/
- zachód (kierunek) – zauna /ˈzawna/
- miejsce – pharas /ˈθaras/, pharaph /ˈθaraθ/
Natura
- równina – nuhaab /ˈnuhaːb/
- step – siyun /ˈsijun/
- wzgórze – saaqu /ˈsaːqu/
- ziemia, kraina – aab /aːb/
- burza – qurran /ˈqurːan/
- ogień – faatraa /ˈfaːtraː/
- wiatr – dhurqagh /ˈðurqaɣ/, ħimlaa /ˈħimlaː/
- woda – katara /ˈkatara/
- żywioł, zasada – piisu /ˈpiːsu/
- trawa – siyyab /ˈsijːab/
- drewno, drzewo – liitauni /ˈliːtawni/
- drzewo – pirrun /ˈpirːun/
- kamień – alla /ˈalːa/
- sól – phinnu /ˈθinːu/
- blask, oślepiające światło – taghar /ˈtaɣar/
- błyszczeć, jaśnieć, promienieć – tagh /taɣ/
- światło – wallar /ˈwalːar/
Zwierzęta
- bydło – ghau /ɣaw/, ħau /ħaw/
- gęś – uunmu /ˈuːnmu/
- jeleń – patar /ˈpatar/
- kaczka – baab /baːb/
- koń – waqadun /ˈwaqadun/
- lew – pahlau /ˈpahlaw/
- mamut – dhatluu /ˈðatluː/
- mysz, szczur – naaphu /ˈnaːθu/
- niedźwiedź – puutin /ˈpuːtin/
- owca – phauru /ˈθawru/
- pies – awqar /ˈawqar/
- ryba – gullum /ˈɡulːum/
- świnia – hayr /hajr/
- wilk – phalku /ˈθalku/
- zwierzę, zwierzyna – rrawa /ˈrːawa/
Czynności
- być – kandas /ˈkandas/
- mieć, posiadać – ħauhtas /ˈħawhtas/
- brać – haptin /ˈhaptin/
- dawać – dhuq /ðuq/
- robić – zaww /zawː/
- sprawiać, czynić – raub /rawb/
- siedzieć – aurim /ˈawrim/
- iść – tudur /ˈtudur/
- biec, biegać – ghim /ɣim/, gip /ɡip/
- bieg – gipir /ˈɡipir/
- atakować, atak – kaħin /'kaħin/
- ciągnąć – taww /'tawː/
- dźwigać – liir /'liːr/
- polować – suwar /ˈsuwar/
- ratować, ratunek – firdaus /ˈfirdaʊ̯s/
- walczyć – unzur /ˈunzur/
- walka – unuzar /ˈunuzar/
- wozić, transportować – yaghawwar /ˈjaɣawːar/
- wschodzić, wstawać, podnosić się – pan /pan/, pann /panː/
- zachodzić, opadać, znikać – zaun /zawn/
Określenia
- brzydki – uunigsis /ˈuːniɡsis/
- cały, pełny, kompletny – dauruusus /ˈdawruːsus/
- ciepły – bausas /ˈbawsas/
- ciężki – illisis /ˈilːisis/
- dużo, suma – pazau /ˈpazaw/
- nowy – katlisis /ˈkatlisis/
- pasujący, dopasowany, pasować do siebie – iruuhsus /ˈiruːhsus/
- płaski – nuhsus /ˈnuhsus/
- szybki – sayyasas /ˈsajːasas/
- szybko – sayyasah /ˈsajːasah/
- świetlisty, jasny – wallarsas /ˈwalːarsas/
- wielki – ħahtasas /ˈħahtasas/
- wspaniały, szanowany – ayd /ajd/
Inne
- koło – yamna /ˈjamna/
- ładunek – dilli /ˈdilːi/
- płaszcz – ghabar /ˈɣabar/
Spójniki
- a, i – fi /fi/
- aby, żeby – tugi /ˈtuɡi/
- gdy – kaar /kaːr/
Przyimki
- dla – pir /pir/
- na – zur /zur/
- nad – pana /ˈpana/, panna /ˈpanːa/
- po (w znaczeniu czasowym) – aaghir /ˈaːɣir/
- pod – saya /ˈsaja/, sayya /ˈsajːa/
- przed (w znaczeniu czasowym) – giira /ˈɡiːra/
- przed (w znaczeniu przestrzennym) – phal /θal/
- przy – ghad /ɣad/
- wokół – phaluudh /ˈθaluːð/
- za (w znaczeniu przestrzennym) – uudh /uːð/, zudh /zuð/
Partykuły
- nie – waan /waːn/
- niechaj – kammi /ˈkamːi/
- ale, jednak – maadhur /ˈmaːður/
- tylko – zaħi /ˈzaħi/
- mimo, pomimo – farrik /ˈfarːik/
Zaimki
- co – asi /ˈasi/
- jak – apa /ˈapa/
- jaki, który – isi /ˈisi/
- kiedyś, niegdyś, dawniej – aukar /ˈawkar/
- to – sauk /sawk/
- tamto – asuuk /ˈasuːk/
Liczby
- jeden – hazru /ˈhazru/
- dwa – pharu /ˈθaru/
- trzy – dhinnu /ˈðinːu/
- cztery – aasau /ˈaːsaw/
- pięć – kargha /karˈɣa/
- sześć – niirra /niːˈrːa/
- siedem – saugh /sawɣ/
- osiem – wayr /wajr/
- dziewięć – baalla /ˈbaːlːa/
- dziesięć – abaagh /ˈabaːɣ/
- dwadzieścia – pharwi /ˈθarwi/
- trzydzieści – dhinwi /ˈðinwi/
- czterdzieści – wiswi /ˈwiswi/
- pięćdziesiąt – karghawwa /karɣaˈwːa/
- sześćdziesiąt – niirrawwa /niːrːaˈwːa/
- siedemdziesiąt – saughiw /ˈsawɣiw/
- osiemdziesiąt – wayriw /ˈwajriw/
- dziewięćdziesiąt – baalliw /ˈbaːlːiw/
- sto – phaafyar /ˈθaːfjar/
- tysiąc – ħahtaphaafyar /ħahtaˈθaːfjar/