Tarum

ⲓ⳿Ϩⲁⲗⲁ ⲓ⳿Ⲑⲁⲣⲱⲙⲓ i-Hala i-Tharûmi Królestwo Tarum Flaga Tarum Pieczęć Tarum ▸ Język urzędowy tarejski ▸ Stolica Tarnipal (Ⲧⲁⲣⲛⲓⲡⲁⲗ) ▸ System rządów teokratyzująca monarchia absolutna z kultem monarchy ▸ Typ państwa królestwo feudalne ▸ Głowa państwa Król ▸ Pierwszy minister Arcykapłan ▸ Waluta — ▸ System gospodarczy quasi-kapitalizm ▸ Religia panująca kult władcy połączony z wierzeniami ludowymi ▸ Terytoria zależne nie posiada

Tarum (Ⲑⲁⲣⲱⲙ Tharûm, [ˈtʰɑ.rʉm̥]), urzędowo Królestwo Tarum (ⲓ⳿Ϧⲁⲗⲁ ⲓ⳿Ⲑⲁⲣⲱⲙⲓ i-Hala i-Tharûmi, [iˈɣɑ.lɑ.iˈ tʰɑ.rʉ.mi]) — państwo zlokalizowane na północnych ekstremach wschodniego Kyonu. Tarum przez wiele wieków pozostawało w praktycznie całkowitej izolacji od reszty świata i dopiero od niedawna stopniowo otwiera się na kontakty zagraniczne. Tarum posiada charakterystyczny ustrój, w którym władza podzielona jest między monarchę, który jest uznawany za boga i ziemskiego wysłannika panteonu, a pierwszego kapłana, który jest pośrednikiem między władcą a ludem. Stolicą Tarum jest miasto Tarnipal (Ⲧⲁⲣⲛⲓⲡⲁⲗ), znane ze swoich widocznych z daleka ametystowych zdobień budynków.

Dzieje Tarum nie są dokładnie poznane; zniekształcenia tej nazwy pojawiają się w kyońskich mitologiach: Tlarin, Tiloharino, Tharu, Therum i opisują na poły mityczną krainę dobrobytu i bogactwa. Jedną z teorii jest to, że pospolity w regionie, a więc bardzo tani ametyst wykorzystywany w lokalnej sztuce i architekturze wzięto za cenny materiał o wartości równej złotu, a geograficzna izolacja kraju i panujący w nim kult władcy sprzyjały zniekształceniom opowieści snutych przez podróżników. Tarum nigdy nie było w stanie wojny z żadnym innym krajem i koncentrowało się zawsze na eksploracji relatywnie wąskiego pasa ziemi sięgającego wiele kilometrów w głąb kontynentu. Władza Tarum poza miastami i większymi obszarami rolniczymi jest nominalna: w dżungli najzwyczajniej w świecie nie ma komu jej kontestować.

Logicznym kierunkiem zainteresowań Tarum jest obecnie Olsenia i zależne od niej państwa; próby kontaktu podejmowane są także z Erutią na północy.

Nazwa

Najstarszą nazwą zanotowaną w tarejskich dokumentach jest Tilharenamer, forma sugerująca związek z pranuweńskimi leksemami *tēl „wieża” (por. az. ᛏᛖᛚ zel „miasto”, har. ᛏᛖᛚ tel „wieża”), *garīno „stary” (por. har. ᚺᚪᚱᛖᚼᚾ cha'rehn „członek starszyzny, mędrzec”) i *mēra „człowiek” (rdzeń obecny we wszystkich językach nuweńskich). Jeśli teoria o nuweńskim pochodzeniu języka tarejskiego jest prawdziwa, należałoby nazwę tę tłumaczyć jako „lud starych wież”. Nazwa została przeniesiona na państwo w miarę zacierających etymologiczny związek z powyższymi leksemami zmian fonetycznych. -Vm jest obecnie standardowym toponimicznym sufiksem oznaczającym region zamieszkały przez jakiś lud i pojawia się zarówno w nazwach mitologicznych, jak i rzeczywistych (np. Ϩⲏⲣⲩⲣⲱⲙ Hîrurûm „Erutia” czy Ⲟⲗⲉⲙ Olem „Olsenia”), a także kognatem słowa ⲙⲏⲣ mîr, nadal oznaczającego po prostu „człowiek”. Etymologiczna relacja między tymi dwoma elementami nie funkcjonuje jednak w tarejskiej świadomości językowej.

Motyw mitycznej krainy o zbliżonych do Tarum nazwach pojawia się w wielu mitologiach świata, a jej lokalizacja pokrywa się w dużym stopniu z jego wschodnimi regionami. Nie jest jednak pewne, czy wszystkie te nazwy współdzielą pochodzenie z obecnym organizmem państwowym. Przykłady takich nazw to np. staroajdyniriańskie Thaiŝvānıer, współczesne Taiŝvahnir „kraina ametystu” czy qin 绀陆 tiêluòrín „purpurowy brzeg”.

Symbole

Tarum nie posiada zdefiniowanych symboli narodowych; ich funkcje spełnia pieczęć królewska, przedstawiająca przeplatające się trykwetry wpisane w okrąg, co symbolizuje przenikanie się tego, co ludzkie z tym, co boskie w osobie tarejskiego monarchy. Wzór pieczęci często malowany jest na tarczach – wtedy symbol jest złoty bądź słonecznożółty, a tło – ciemnoniebieskie. W ten sposób powstała także bandera handlowa Tarum, stosująca to samo wzornictwo i kolorystykę, którą powszechnie identyfikuje się z flagą tego królestwa. Użycie trykwetrów w lokalnej symbolice jest bardzo stare, a wzór pieczęci został ustalony w czasach przed spisaną historią i jako jeden z symboli boskości władcy nie podlega żadnym modyfikacjom czy zmianom. Pojedyńczy trykwetr często widuje się w formie graweru na biżuterii czy zdobień architektonicznych.

Wskazuje się na podobieństwo kształtu połączonych trykwetrów do azeńskiej gwiazdy, co z jednej strony potwierdziłoby wspólną, nuweńską genezę Tarejów, a jednocześnie zaprzeczyłoby teorii o rzekomo bohenistycznym, a więc qińskim – obcym, pochodzeniu narodowego symbolu Azenii.

Ustrój

Ustrój Tarum można by nazwać „teokracją absolutną”. Władzę sprawuje tutaj Król (Ϩⲁⲗⲣⲁⲛ Halran, [ˈɣɑl.rɑn̥]), którego postrzega się jako ucieleśnienie jednego z jedenastu bóstw tarejskiego panteonu. Ustalenie, którego bóstwa inkarnacją jest monarcha, spoczywa na Arcykapłanie (Ⲁⲇⲁⲡⲱⲣ Adapûr, [ɑˈðɑ.pʉr], dosł. „ręka boga”), któremu zostaje to objawione w trakcie hipnotyczno-narkotycznego transu, któremu oddaje się on w dniu, w którym aktualnie panujący monarcha wyznaczy swojego następcę. Królem Tarum może być zarówno mężczyzna, jak i kobieta; bóstwa tarejskie, chociaż często wyobrażane w duchu tradycyjnego postrzegania płci, są płci pozbawione. Z tego też powodu, Król, niezależnie od swojej płci biologicznej, może być ucieleśnieniem każdego z bogów. Podobnie jak w innych krajach Wschodu, boskość Króla jest jednym z niepowtarzalnych dogmatów państwowych legitymizujących jego władzę. Władza w rękach Króla jest absolutna, jednak nie tyraniczna; sam monarcha ma niewiele do czynienia bezpośrednio z poddanymi, ponieważ to Arcykapłan jest pośrednikiem między nim, a ludem Tarum.

Słowa Króla zazwyczaj są interpretowane i wcielane w życie przez organ pomocniczy, nazywany Wysoką Radą (Ⲙⲁⲣⲇⲁ Marda, [ˈmɑr.dɑ]). W skład Wysokiej Rady wchodzi Arcykapłan oraz przywódcy wszystkich eparchii i przedstawiciele wszystkich stanów. Obrady Wysokiej Rady odbywają się zawsze z udziałem Króla, który ma prawo do zawetowania jej ustaleń, oraz do interwencji, gdyby interpretacje rady były jego zdaniem błędne. Rada zbiera się zwykle w świątyni w Tarnipalu, a jej ustalenia są przekazywane ludowi poprzez jej uczestników.

Władza świecka i duchowa nie jest w Tarum rozdzielona także na poziomie lokalnym; na czele każdej z siedmiu eparchii stoi Kapłan (Ⲁⲇⲁⲣⲁϩⲧ Adaraht, [ɑˈðɑ.rɑht], dosłownie „wysłannik boga”), który jest także lokalnym przewodnikiem duchowym. Arystokracja sensu stricto nie istnieje, a jej szlachecko-rycerska namiastka nie posiada żadnej znaczącej politycznie roli, stojąc na równi z rzemieślnikami i kupcami, a ponad chłopstwem. Zmiana stanu jest w Tarum możliwa – dotyczy to także chłopstwa – na zasadzie społecznego konsensu. Wyjątkiem jest faktyczny awans społeczny do kasty duchowieństwa: kapłaństwo samo poszukuje potencjalnych kandydatów wśród osób wszystkich stanów i kieruje je na skomplikowane szkolenia przygotowawcze do szkoły kapłańskiej w mieście Assalbalnit. Jego ukończenie oznacza dołączenie do duchowieństwa, ale nie zerwanie więzów ze społecznością, z której kandydat się wywodzi: kariera w klerze rozpoczyna się od najniższego, parafialnego szczebla.

Podział administracyjny

Tarum dzieli się na siedem eparchii (Ϩⲏⲛⲁⲥⲁⲗ Hînasal, [ɣɨˈnɑ.sɑl]), które podzielone są na parafie. Liczba parafii jest zmienna i zależy głównie od ewolucji sieci osadniczej. Tylko miasto może być stolicą eparchii, nie musi to być jednak największe miasto danego regionu. Siedzibą parafii może być zarówno miasto, jak i wieś. Każda parafia poświęcona jest konkretnemu bóstwu, ku którego czci świątynia jest głównym ośrodkiem kultu. Jeśli Król zostanie uznany za wcielenie boga-patrona parafii, oznacza to zazwyczaj szereg festynów i zabaw, zwiastujących pomyślność dla danego obszaru.

Dwa obszary są wyłączone z jurysdykcji eparchialnej i zarządzane na miejscu. Są to: stolica państwa Tarnipal oraz wyspa Hûmnapal, położona w znacznym oddaleniu od wybrzeży kraju. Poniższa lista przedstawia wszystkie jednostki administracyjne najwyższego szczebla.

Obszary specjalne

1. Tarnipal (Ⲧⲁⲣⲛⲓⲡⲁⲗ, [tɑrˈni.pɑl]) — władza sprawowana bezpośrednio przez Arcykapłana.
2. Hûmnapal (Ϩⲱⲙⲛⲁⲡⲁⲗ, [ɣʉmˈnɑ.pɑl]) — władza sprawowana przez Radę Naczelną szkoły kapłańskiej w Assalbalnit (Ⲁⲋⲥⲁⲗⲃⲁⲗⲛⲓⲧ, [ˌɑ.sːɑlˈbɑl.nit]).

Eparchie

1. Ashalnipal (Ⲁϣⲁⲗⲛⲓⲡⲁⲗ, [ˌɑ.ʃɑlˈni.pɑl]) — siedziba: Telashalu (Ⲧⲉⲗⲁϣⲁⲗⲩ, [ˌte̞.lɑˈʃɑ.lu])
2. Assarmiddan (Ⲁⲋⲥⲁⲣⲙⲓⲇⲇⲁⲛ, [ˌɑ.sːɑrˈmi.dːɑn̥]) — siedziba: Zaintîralis (Ⲍⲁⲓⲛⲧⲏⲣⲁⲗⲓⲥ, [ˌzæn̥.tɨˈrɑ.lis])
3. Balfûr (Ⲃⲁⲗϥⲱⲣ, [ˈbɑl.fʉr]) — siedziba Telbalfu (Ⲧⲉⲗⲃⲁⲗϥⲩ, [ˌte̞lˈbɑl.fu]), największe miasto: Balbarûn (Ⲃⲁⲗⲃⲁⲣⲱⲛ, [ˌbɑlˈbɑ.rʉn̥])
4. Esutanûshpi (Ⲉⲥⲩⲧⲁⲛⲩϣⲡⲓ [ˌe̞.su.tɑˈnʉʃ.pi]) — siedziba Esutanûrtus (Ⲉⲥⲩⲧⲁⲛⲱⲣⲧⲩⲥ, [ˌe̞.su.tɑˈnʉr.tus]), największe miasto: Esutanûrpal (Ⲉⲥⲩⲧⲁⲛⲱⲣⲡⲁⲗ, [ˌe̞.su.tɑˈnʉr.pɑl])
5. Mafelnanit (Ⲙⲁϥⲉⲗⲛⲁⲛⲓⲧ, [ˌmɑ.fe̞lˈnɑ.nit]) — siedziba Khartallaku (Ⲭⲁⲣⲧⲁϯⲗⲁⲕⲩ, [ˌkʰɑr.tɑˈlːɑ.ku])
6. Telassero (Ⲧⲉⲗⲁⲋⲥⲉⲣⲟ, [ˌte̞.lɑˈsːe̞.ro̞]) — siedziba Kushtashpal (Ⲕⲩϣⲧⲁϣⲡⲁⲗ, [ˌkuʃˈtɑʃ.pɑl]), największe miasto: Telassero (Ⲧⲉⲗⲁⲋⲥⲉⲣⲟ, [ˌte̞.lɑˈsːe̞.ro̞])
7. Yansinibibi (Ⲓⲁⲛⲥⲓⲛⲓⲃⲓⲃⲓ, [ˌjɑn̥.si.niˈβi.βi]) — siedziba Ibanit (Ⲓⲃⲁⲛⲓⲧ, [ˌiˈβɑ.nit])

Polityka zagraniczna

Aż do 7993 roku Tarum było niemalże całkowicie zamknięte na jakiekolwiek rozbudowane kontakty zagraniczne. Chociaż zbłąkane w tarejskich lasach karawany, którym zdarzało się mylić drogę z Olsenii do Ajdyniru były przyjmowane z pewnym zaciekawieniem, przez wiele wieków nie decydowano się na otwarcie jakichkolwiek kanałów dyplomatycznej komunikacji z żadnym z innych krajów. Izolacji Tarum sprzyjało z jednej strony położenie geograficzne: znaczną część kraju pokrywają gęste, wilgotne lasy deszczowe, a z drugiej strony sytuacja polityczna: sąsiednie plemiona Jalżpów, Kunieców czy Punyszów, które nigdy nie wytworzyły państwowych organizacji, nie byli i nie są faktycznymi politycznymi sąsiadami – nawet gdyby chęci do intensywniejszego kontaktu były, nie bardzo było wiadomo dokąd i do kogo kierować posłów. Jedynie dwa portowe miasta: Telassero na północnym wybrzeżu i Esutanûrpal na południowym, były faktycznie otwarte na cudzoziemców. Dość powiedzieć, że w spisanej historii Tarum nie było nigdy konfliktu zbrojnego z innym państwem.,

W 7993 zdecydowano o otwarciu się na innych. Kontakt nawiązano w pierwszej kolejności z nieodległą Monarchią Olsów, a następnie z Erutią. Dotarto także do Ajdyniru i do brzegów Murii. Tarejscy odkrywcy są przyjmowani z zaciekawieniem a cudzoziemcy przybywają zobaczyć ametystowe królestwo. Póki co, nie przełożyło się to jednak na żadne formalne deklaracje o sojuszach czy politycznej rywalizacji.

Historia

Początki Tarum nie są znane, ponieważ tradycje kronikarskie w tym państwie nie są długie. Pokrewieństwo językowe z Nuwenami, biały kolor skóry, jak również mit o powstaniu człowieka, zakładający, że wszyscy Tarejowie są „Dziećmi Morza” (Ⲛⲁⲛⲥⲁⲗⲏⲛ, Nansalîn), sugeruje jednak, że mieszkańcy tego regionu wywodzą się z innej części świata, a ich obecność na terenie wschodniego Kyonu jest rezultatem migracji z północy – być może z terenów Harensuranu lub Murii. Istnieje spore prawdopodobieństwo, że przed Tarejami istniała tutaj inna cywilizacja, która najpewniej wyginęła przed ich przybyciem albo została przez nich zasymilowana.

Pierwsze źródła pisane, w których określenie Tarum dotyczy faktycznie państwa, a nie krainy mitologicznej, pochodzą z Szyszenii, z okolic roku 4500. Mówi się tam o tajemniczym mieście portowym położonym w delcie, na zachód od Uelo, w którym budynki mają „lśniące ściany, które błyszczą purpurą w świetle księżyca”. Miastem tym musiał być Esutanûrpal, uważa się go bowiem za najstarsze z miast Tarum, a ponadto było ono – jako jedyne w kraju – zawsze i w całości otwarte dla obcokrajowców (Telassero było de facto zamknięte; cudzoziemcy mieli wstęp tylko do dzielnicy portowej). Faktycznie, pod egzonimem Īxuħt̩ą ñu répāl̩ [i̋ʃuħtˤɐ̃ ŋȕ répɐ̋lˤ] pojawia się ono po raz pierwszy w źródłach w roku 4753.

Dalsze dzieje Tarum są słabo znane. Wiadomo, że w latach ok. 5100-5200 miała tam miejsce krwawa wojna domowa, która zakończyła się rozbiciem dzielnicowym, którego pokłosiem w dużej mierze jest dzisiejszy podział na eparchie. Księstwo Esutanûshpi nawiązywało kontakty handlowe i dyplomatyczne z Olsami i innymi ludami z regionu, jednak ponowna unifikacja królestwa pod berłem bardziej konserwatywnych – a przy tym bardziej odległych geograficznie władców Assarmidanu doprowadziła do ponownego ograniczenia wzajemnego dialogu do prostej wymiany handlowej, często odbywającej się zresztą nie w Esutanûrpalu, ale bezpośrednio na morzu.

Decyzję o otwarciu na świat, podjętą w 7993, mieszkańcy przyjęli raczej bezemocjonalnie. Lokalni kronikarze nazwali to „ostrożnym entuzjazmem”, motywując postawę Tarejów faktem, że dotąd bezpośredni kontakt mieli tylko z ludźmi utożsamiającymi się z okolicznymi plemionami, o niższym poziomie zaawansowania technologicznego i społecznego. Wizyty z innych krain były zawsze sporadyczne i z punktu widzenia mieszkańca eparchii bez żadnego znaczenia. Najbardziej zainteresowani nowymi możliwościami są mieszkańcy miast portowych. Zaawansowane prace trwają zarówno w dawnych miastach otwartych, jak i pozostałych, mające na celu unowocześnienie infrastruktury i godne podejmowanie powracających z misji eksploracyjnych marynarzy, jak i wysłanników z zagranicy. Tarum wkroczyło w wiek odkryć.

Geografia

Położenie i ukształtowanie powierzchni

Widok na Góry Assurnabal

Tarum położone jest w południowo-wschodniej części Kyonu, na północnych krańcach regionu tradycyjnie nazywanego Wschodem. Kraj posiada nieciągłą linię brzegową: na wschodzie ma dostęp do Wszechoceanu poprzez Zatokę Assańską, natomiast na południowym zachodzie – z Morzem Panteńskim poprzez Zatokę Kuniecką. Wybrzeża zachodnie są znacznie łatwiej dostępne: Zatoka Kuniecka ma pochodzenie deltowo-zalewowe i charakteryzuje się niskimi, zalesionymi brzegami i bardzo sporadycznym występowaniem przykładów zjawiska platformy abrazyjnej. Wraz z przemieszczaniem się na wschód, średnie wysokości rosną, toteż wybrzeże ma charakter raczej klifowy, a skały przybierają charakterystyczny ciemny odcień, świadczący o ich wulkanicznym pochodzeniu.

Najwyższe góry na terenie Tarum, położone w północno-wschodnich regionach Góry Assurnabal (Ⲁⲋⲥⲩⲣⲛⲁⲁⲗ), osiągają wysokości nie przekraczające 1 800 m n.p.m.; najwyższy szczyt kraju, góra Pundalmus (Ⲡⲩⲛⲇⲁⲗⲙⲩⲥ), mierzy 1 769 m n.p.m. – zbliżone wysokości posiadają pozostałe szczyty masywu. W innych regionach dominuje krajobraz pagórkowato-podgórski. Tarum jest krajem o dużym współczynniku lesistości, jednak działalność ludzka związana z uwalnianiem terenu pod uprawy, jak również intensywnie prowadzoną gospodarką drzewną, nie pozostaje bez efektu dla lokalnych ekosystemów.

Sieć hydrologiczna Tarum jest bardzo rozbudowana, co wprost wynika z ukształtowania terenu i warunków atmosferycznych na terenie kraju. Z tego też powodu mierzenie długości rzek czy potoków jest bardzo trudne – nie ustalono, która z rzek jest najdłuższa. Bezsprzecznie tytuł królowej rzek należy się rzece Esutanus (Ⲉⲥⲩⲧⲁⲛⲩⲥ), wpadającej do Zatoki Kunieckiej – chociaż jej źródeł nigdy nie odkryto – znajdują się najpewniej w bezludnych lasach między Tarum a Erutią, ilość niesionej przez nią wody i rozmiar u ujścia pozwalają stwierdzić, że żadna inna tarejska rzeka nie może się z nią równać.

Klimat

Praktycznie całe Tarum charakteryzuje się klimatem subtropikalnym wilgotnym (Cfa w klasyfikacji Köppena), przechodzącym w śródziemnomorski (Csa) bliżej Zatoki Kunieckiej. Lata są gorące, a zimy raczej łagodne – śnieg zdarza się wyłącznie w najwyższych partiach Gór Assurnabal, w których występuje silniejszy wpływ klimatu kontynentalnego wilgotnego (Dfa). Pora sucha jest krótka, miejscowo zanikająca. Klimat Tarum jest trochę cieplejszy, niż spodziewany na tej szerokości geograficznej, z powodu silnych ciepłych prądów oceanicznych z jednej strony, a z drugiej napływu ciepłych mas powietrza z północy. Średnie roczne temperatury wahają się od 8,1°C w górnych partiach Assurnabalu, przez 17-19°C w rejonach Zatoki Kunieckiej i wybrzeży wschodnich, aż do około 26°C dla centralnych obszarów lasów deszczowych.

Zobacz też

• Cesarstwa Tiłoharyno – poprzednie państwo w tym miejscu, które zostało wycofane przez opiekuna conworldu.

Państwa Kyonu w roku wspólnym (główna kategoria)

Ajdynir – Azenia – Ażerimowie – Âng Qo'or – Bolosja – Broci – Buania – Cesarstwo Poitów – Czerachowie – Dynastia Aralezejska – Dżaszir – Dżaugria – Emnaegnir – Erutia – Esmia – Giadur – Harenia – Harrun – Ilirion – Iszaria – Jalżpowie – Kadonia – Kauradowie – Kawelia – Kejren – Kǫl – Kuniecy – Lucja – Merawia – Mitenia – Mokucja – Monarchia Olsów (Olsenia – Surd – Rubania – Szyszenia) – Máktowie/Mugadir – Muria – Nuapaq – Nuaria – Państwo Neszów – Państwo Truskie – Pinu – Piri – Punyszowie – Raľuhhruş – Rikkadan – Sanżenia – Secht – Siedmiomieście¹ – Stojeziory – Sulimaq – Surandral – Północni Barbarzyńcy – Szur – Talonbat² – Tangia – Tarum – Taugrowie – Tjevangono – Unagurowie – Unia Lomarska – Wertynia – Wiraflycy – Wolne Księstwa – Zamb – Związek Bałaszasków – Związek Północny

¹ Siedmiomieście jest podmiotem prawa międzynarodowego równoważnym z państwami. ² Wszystkie miasta-państwa Talonbatu znajdują się de iure pod polityczną hegemonią miasta Tȝinur, jednak de facto każde z nich prowadzi niezależną politykę.