Tjèvāngō

Wstęp

Dragnibuvl Kvanluvi jest językiem, którym posługiwał się lud (tubędzienazwa). Obecnie, w świecie (beznazwy) jest językiem wymarłym, ale jego znajomość przetrwała (głównie w piśmie) i stosowany jest wciąż w dyplomacji, poezji i pieśniach.

Podstawy

Do zapisu języka używa się alfabetu łacińskiego. Jest to język fleksyjny, noszący również cechy analityczności. Jego cechą charakterystyczną jest brak trzeciej osoby wyrażanej przez standardową fleksję oraz występowanie tzw. klauzul, które modyfikują treść semantyczną (dodanie jednego przysłówka może zmienić diametralnie znacznenie). Standardowa budowa sylaby to C+C+V+C. Akcent jest dynamiczny, iloczasowy (jeśli pozwala na to budowa sylaby) oraz paroksytoniczny lub oksytoniczny.

Fonetyka

• Ulegają palatalizacji, jeśli po nich następną głoską jest <ì>

I, i - [i], [iː] Y, y - [ɪ], [ɨː] U, u -[u], [uː]

E, È, e, è - [e] O, o - [o], [oː]

E, e - [ɛ], [ɛː] À, à - [ʌ] O, o - [ɔ]

A, À, a, à - [a], [aː]

Spółgłoski

	Bilabialne	Wargowo-zębowe	Zębowe	Dziąsłowe	Podniebienne	Miękkopodniebienne
Nosowe	m			n	ɲ	ŋ
Zwarte	p b			t d		k g
Szczelinowe		f v	θ			x ɣ
Aproksymanty		ʋ
Drżące				r
Boczne				l	ʎ

Spółgłoski

	Przednie	Centralne	Tylne
Przymkięte	i		u
Prawie przymknięte	ɪ
Półprzymknięte	e		o
Półotwarte	ɛ		ʌ ɔ
Otwarte		a

Rzeczownik

W Dragnibuvl rzeczownik odmienia się przez przypadki, liczby i czasami rodzaje. Przymiotnik jest jedynie jednym z przypadków, nie tworzy związku zgody (choć uzgadnia się rodzajem, jeśli jest taka możliwość) z rzeczownikiem, uczestniczy aktywnie w konstruowaniu zdań.

Rodzaj

Są trzy rodzaje: męski, żeński i mnogi.

O rodzaju decyduje końcówka fleksyjna.

Zdrobnienia są zawsze rodzaju żeńskiego.

Rodzaj mnogi posiadają rzeczowniki, które wyrażają często mnogość, choć traktowane są jako posiadające liczbę pojedynczą.

Deklinacja

(tabela)

Do deklinacji I -ur należą wyrazy rdzenne rodzaju męskiego i niektóre imiona.

Do deklinacji II -ej należą wyrazy rdzenne rodzaju żeńskiego i niektóre imiona.

Do deklinacji III -àn/-èn należą wyrazy rdzenne, które mogą być i rodzaju męskiego i żeńskiego (np. nazwy zawodów, imiona, niektóre wyrazy funkcjonujące bardzo często jako przymiotniki). Niektórym wyrazom można wymieniać końcówkę w zależności od rodzaju, jakiego chcemy użyć. Jeśli rzeczownik ma tylko rodzaj męski, zmiana na rodzaj żeński oznacza zdrobnienie, a niekiedy zmienia znaczenie wyrazu.

Ze względu na tworzenie liczby mnogiej przez przegłos, jedynymi samogłoskami mogącymi tworzyć pierwszą sylabę wyrazów w tych trzech deklinacjach są <a, u , o, y>

Do deklinacji IV -ono należą wyrazy rdzenne rodzaju mnogiego i nazwiska.

Do deklinacji V -uvl/atl/ovl należą wyrazy rdzenne, obcego pochodzenia rodzaju męskiego, żeńskiego i mnogiego. Końcówki rodzajów męskiego i żeńskiego nie są wymienne, kiedy chce się zmienić rodzaj, natomiast w języku nieformalnym wymiana końcówki męskiej lub mnogiej na żeńską traktowana jest jako dyminucja.

Do deklinacji IV -o/e należą wyrazy rodzaju męskiego i żeńskiego wyrażające byty abstrakcyjne, idee, imponderabilia. Bezokoliczniki traktowane jako gerundia również należą do tej deklinacji.

Liczba

W jaki sposób tworzy się liczbę mnogą zależy od deklinacji, w której znajduje się rzeczownik.

W deklinacji I, II i III liczba mnoga jest tworzona przez przegłos samogłoski w pierwszej sylabie:

a>e lub a>è (w zależności od akcentuacji)

u>à

o>à

y>i

W deklinacji V, kiedy rzeczownik jest rodzaju męskiego lub żeńskiego, liczbę mnogą tworzy się poprzez zamianę końcówki na końcówkę rodzaju mnogiego. Nie następuje jednak zmiana rodzaju pod względem gramatycznym.

W deklinacji IV, rzeczownikach rodzaju mnogiego deklinacji V i VI nie tworzy się liczby mnogiej.

Aktywność

Każdy rzeczownik, niezależnie od deklinacji i przypadku może być aktywny lub pasywny.

Rzeczownik aktywny jest agensem.

Rzeczownik pasywny jest pasjensem.

Hierarchia uzgadnia aktywności rzeczownika:

• Funkcja w zdaniu,
• Konstrukcja, w jakiej się znajduje,
• Konstrukcja przyimkową,

Sytuacje, w których rzeczownik pasywny jest agensem:

• W szyku SVO podmiot może być uzgodniony z imiesłowem przymiotnikowym indukującym pasywność i jednocześnie zachować charakter agensa wtedy i tylko wtedy, kiedy dopełnienie bliższe jest wyrażane przez rzeczownik pasywny.

Jeśli imiesłów przymiotnikowy jest aktywny, to rzeczownik który opisuje jest agensem niezależnie od aktywności.

Jeśli imiesłów przymiotnikowy jest pasywny, to rzeczownik który opisuje (jeśli jest aktywny) jest agensem względem zdania a pacjensem względem imiesłowu.

"Spalony człowiek biegnie"

Czasownik

Czasowniki odmieniają się przez osoby, liczby, czasy, tryby i przypadki.