Użytkownik:Dynozaur/Nazwy miejscowe w Prusiech

(Jako, że projekt jest "poważny" i z założenia ma przemówić do szerszego grona, pisany jest w języku radopolskim)

Wstęp

Lepszy wstęp w budowie, to dopiero zaczątek.

Poniższy projekt (wyłącznego autorstwa użytkownika Dynozaura) jest próbą swoistego rozliczenia działalności powojennej Komisji Ustalania Nazw Miejscowości na obszarze zagarniętej przez Polskę po II Wojnie Światowej części Prus (dawnych Prus Wschodnich). Celem projektu jest przyjrzenie się nazwie każdej, nawet najmniejszej miejscowości na tym obszarze i ustalenie, jak nazywała się dana miejscowość przed wojną i skąd pochodziła jej nazwa, czy istnieje jakaś wcześniejsza polska nazwa dla danej miejscowości, czy nazwa ustalona po wojnie ma uzasadnienie historyczne itp. Dla nazw uznanych za sztuczne i niezgodne z tradycją podane są propozycje zmiany nazwy (najczęściej będące polską nazwą używaną przed wojną przez Warmiaków i Mazurów). Mimo to, bezpośrednim celem projektu nie jest wprowadzenie od zaraz reformy nazewniczej w regionie, a raczej wywołanie dyskusji na temat historii obowiązujących nazw miejscowych w regionie i sztucznym pochodzeniu niektórych z nich, a także nad zasadnością wprowadzenia pewnych zmian (zwłaszcza w przypadku miejscowości, których obecne nazwy mają charakter jawnie sztuczny, ideologiczny i nieraz zaciemniający historię miast).

Wszystkie obowiązujące nazwy miejscowości oceniane są w sześciopunktowej skali, podanej w kolumnie "typ nazwy".

• 1 - nazwy typu "1" to nazwy, które istniały w języku polskim już przed wojną, a po wojnie zostały przyjęte w niezmienionej formie. Zasadność tych nazw nie budzi najmniejszej wątpliwości, więc nie kwalifikują się one do żadnej zmiany.
  • Nazwy, do których po wojnie dodano dookreślenia oznaczone są gwiazdką jako 1*. Dookreślenia te są ahistoryczne, jednak bywa, że są "złem koniecznym", bez którego trudno byłoby się obyć. Zasadność każdego z tych dookreśleń powinna być przedmiotem indywidualnego rozpatrzenia.
• 2 - nazwy typu "2" to nazwy miejscowości, które przed wojną nie posiadały spolszczonych nazw, ale których nazwy ustalone po wojnie są absolutnie poprawnymi i naturalnie brzmiącymi spolszczeniami nazw pierwotnych, dlatego też nazwy te również nie kwalifikują się do zmiany.
• 3 - nazwy typu "3" to nazwy miejscowości, które przed wojną nie posiadały spolszczonych nazw i których nazwy przedwojenne były czysto niemieckie, genetycznie młode, nie posiadające żadnego starszego pruskiego odpowiednika, a po wojnie przyjęto dla nich całkowicie nowe polskie nazwy, nie nawiązujące w żaden sposób (lub nawiązujące bardzo odlegle) do nazw niemieckich. Takie nazwy są uznane za mało wartościowe, dlatego też według autora nie ma sensu ich zmieniania, gdyż byłoby to zwyczajne zastąpienie jednego neologizmu drugim. Dlatego też w imię "świętego spokoju" nie warto mieszać w takich nazwach.
• 4 - nazwy typu "4" to nazwy miejscowości, które przed wojną posiadały spolszczone nazwy, ale nazwy przyjęte po wojnie różnią się od nich. Mimo to, nie są one całkowicie sztuczne - tzn. posiadają jakieś uzasadnienie historyczne lub różnią się od nazw tradycyjnych jedynie niuansami. Mimo to, nazwy te jako odbiegające od tradycji są uważane za kwalifikujące się do zmiany (jednak są to przypadki mniej priorytetowe niż we dwu poniższych grupach). Właściwe przedwojenne odpowiedniki tych nazw podano w kolumnie "propozycja zmiany nazwy".
• 5 - nazwy typu "5" to nazwy miejscowości, które przed wojną nie posiadały spolszczonych nazw i których nazwy powojenne nie kwalifikują się do grupy 2 (jako, że nie oddają w żaden sposób [tudzież oddają odlegle i/lub niepoprawnie] nazwy przedwojennej) ani do grupy 3 (np. zniszczono nazwę pruską, są niepoprawne słowotwórczo lub zostały uznane za w jakiś sposób szkodliwe dla historii [np. są chrztami pseudodzierżawczymi - tzn. zostały fikcyjnie nazwane od jakiegoś imienia, lub też są nazwami "propagandowymi", nacechowanymi ideologicznie]). Dla takich nazw proponowane są w kolumnie "propozycja zmiany nazwy" nowe spolszczenia nazw pierwotnych, ustalone przez autora (a czasami pochodzące z okresu krótko po wojnie, przed ostatecznym ustaleniem nazewnictwa).
• 6 - nazwy typu "6" to nazwy miejscowości, które przed wojną posiadały spolszczone nazwy i od których celowo po wojnie odstąpiono w celu nadania nowego chrztu nazewniczego. Takie nazwy mają charakter całkowicie sztuczny, nierzadko też propagandowy (dotyczy to przede wszystkim nazw nadanych na cześć jakiejś postaci historycznej, zwykle polskojęzycznych regionalnych działaczy narodowościowych - m.in. Kętrzyn od nazwiska Wojciecha Kętrzyńskiego, Giżycko od Gustawa Gizewiusza itp.) i są uznane za kwalifikujące się do zmiany w pierwszej kolejności. W rubryce "propozycja zmiany nazwy" podane są naturalne przedwojenne odpowiedniki tych nazw.

Nazwy typu 1, 2, 3 są uznane za niekwalifikujące się do zmiany. Dla nazw typu 4, 5, 6 wysokość wartości liczbowej wyraża priorytet wprowadzenia zmiany - im wyższa wartość, tym bardziej należałoby się zastanowić nad zmianą.

Wykaz nazw

Województwo warmińsko-mazurskie

Powiat elbląski

Nazwa obecna	Gmina	Typ nazwy	Nazwa niemiecka	Pochodzenie nazwy niemieckiej	Propozycja zmiany nazwy	Uwagi
Elbląg	Elbląg (miasto)	1	Elbing	starożytne (pruskie lub gockie)	--	Dawniej też: Olbiąg (starsze, zapomniane spolszczenie, używane m.in. u Klonowica).
Młynary	Młynary	1	Mühlhausen	niemieckie	--	Dawniej też: Miłuza
Pasłęk	Pasłęk	1	Preußisch Holland	niemieckie	--	Dawniej też: Holąd Pruski (spolszczenie nazwy niemieckiej, odnoszącej się do holenderskiego [menonickiego] osadnictwa w regionie). Z tych dwóch starych polskich nazw, nazwa Pasłęk jest genetycznie starsza, gdyż stanowi spolszczenie pierwotnej, pruskiej nazwy tego miasta (1267 Pazluch, rekonstr. Pāistlauks). Choć obie nazwy przez długi czas współistniały, z czasem zaczęła przeważać nazwa "Holąd Pruski" (mimo to nazwa "Pasłęk" nigdy do końca nie zanikła, podaje ją m.in. Kętrzyński jako oboczną). Po wojnie słusznie wybrano starszy, staropruski wariant Pasłęk (jednak o historycznej nazwie "Holąd Pruski" też warto pamiętać).
Tolkmicko	Tolkmicko	1	Tolkemit	pruskie	--
Dąbrowa	Elbląg (miasto)	1	Damerau	niemieckie (zapoż. z polskiego)	--
Dębica	Elbląg (miasto)	4	Dambitzen	odosobowe (słowiańskie)	Dębice	Nazwa dzielnicy (dawnej wsi, kojarzonej głównie z jej centralnym punktem - dużym cmentarzem komunalnym) pokutuje wśród miejscowych w formie Dębica. Jednak jedyną uzasadnioną historycznie formą nazwy są Dębice.
Krasny Las	Elbląg (miasto)	2	Schönwalde	niemieckie	--
Modrzewina	Elbląg (miasto)	2	Lärchwalde	niemieckie	--
Próchnik	Elbląg (miasto)	3	Dörbeck	niemieckie	--
Rubno Wielkie	Elbląg (miasto)	2	Groß Röbern	niemieckie	--
Stagniewo	Elbląg (miasto)	5	Stagnitten	pruskie	Stagnity	Z powodu pruskiego pochodzenia nazwy, należało ją oddać w sposób wierniejszy.
Warszawskie Przedmieście	Elbląg (miasto)	5	Spittelhof	niemieckie	Surwajty	Pierwotna, pruska nazwa majątku Spittelhof (a późniejszej części Elbląga) brzmiała Surweyte (1344). Przy ustalaniu nazw dzielnic Elbląga ten fakt przeoczono i nadano tej części Elbląga ahistoryczną nazwę "Warszawskie Przedmieście" (dlaczego tak? może jest to odwołanie do osiadłych po wojnie w Elblągu warszawiaków?). Nazwa ta, podobnie jak inne, raczej nie przyjęła się wśród miejscowych (pokutuje przekonanie, że "Elbląg nie ma dzielnic" - używane są jedynie nazwy dawnych wsi, przyłączonych do Elbląga i kilku osiedli założonych w PRLu), jednak nazwę Surwajty, ze względu na jej pruskie pochodzenie warto odnotować i pamiętać.
Zawada	Elbląg (miasto)	3	Pangritz-Kolonie	niemieckie (nazwiskowe)	--
Adamowo	Elbląg	3	Ellerwald 2. Trift	niemieckie	(Olszyna II)	Przed wojną miejscowości znane dziś jako Władysławowo, Adamowo, Kazimierzowo, Janowo i Józefowo były częścią jednego sołectwa zwanego Ellerwald. Po wojnie zerwano związek między tymi miejscowościami i ochrzczono je ahistorycznymi nazwami, pochodzącymi od przypadkowych imion. Nazwy te różnią się od typowych "chrztów pseudodzierżawczych" tym, że nie fałszują w sposób rażący historii regionu, gdyż nie są sztucznymi tworami utworzonymi od starożytnych, zapomnianych słowiańskich imion (tak jak np. Warszewo czy Unieszewo), tylko pochodzą od imion używanych współcześnie - chodziło o to, żeby wybrać dla powiązanych, położonych obok siebie miejscowości jednolity wzór nazewniczy - mogły to być równie dobrze nazwy np. drzew, kwiatów, kolorów itp. Wybrano jednak imiona. Dlatego też zmiany tych nazw autor uważa za niekonieczne, jednak dla przywrócenia przywrócenia dawnego związku między miejscowościami, autor dopuszcza możliwość przetłumaczenia oryginalnej nazwy Ellerwald na Olszynę (choć równie dobrze może być to Olszynka, Olchówka, Olchowy Las itp.) i przywrócenia przedwojennej numeracji poszczególnych osad. Takie "ponumerowane" miejscowości nie należą przecież do rzadkości.
Bielnik	Elbląg	5	Kraffohlsdorf	niemieckie	Krafuł	Wieś wzięła nazwa od kanału Kraffohlkanal, dziś znanego jako "Kanał Jagielloński" (nazwa wprowadzona po wojnie). Dawniej nazwę tego kanału spolszczano jako Krafuł (i tę nazwę wypadałoby przywrócić) i wydaje się logiczne, aby tak samo zwała się nazwana od niego wieś.
Bogaczewo	Elbląg	3	Güldenboden	niemieckie	--
Cieplice	Elbląg	3	Rohrhaken	niemieckie	--
Czechowo	Elbląg	2	Böhmischgut	niemieckie	--
Dłużyna	Elbląg	2? 4?	Langenreihe	niemieckie	(Długi Rząd?)	Chojnacki podaje dla Langenreihe formę polską Długi Rząd (dosłowne tłumaczenie), przy czym nie jest jasne, czy chodzi mu właśnie o tę wieś (zdaje się przeczyć temu fakt, że podaje on, że miejscowość leży w gminie Ząbrowo, co nie odpowiada położeniu wsi Dłużyna - jest to więc albo wynik pomyłki, albo chodzi o jakąś miejscowość, która już nie istnieje).
Drużno	Elbląg	2	Drausenhof	hybryda (prus. + niem.)	--
Gronowo Górne	Elbląg	1*	Grunau Höhe	niemieckie	(Gronowo)	Dookreślenie "Górne" ma na celu odróżnienie tej miejscowości od innych miejscowości o nazwie "Gronowo" (a jest to mocno rozpowszechniony toponim w tym regionie). Co prawda nie jest ono częścią przedwojennej polskiej nazwy tej wsi, to w tym wypadku można je usprawiedliwić obecnością członu Höhe (w spolszczeniach zwyczajowo pomija się ten dodatek) w niemieckim odpowiedniku.
Jagodno	Elbląg	5	Wogenap	pruskie	Wognap	Nazwa pruskiego pochodzenia (*Wūgan-appi, dosł. jagodowa rzeka). Ustalona po wojnie nazwa Jagodno (też Jagodna) nawiązuje do nazwy oryginalnej znaczeniowo, jednak nazw pruskich nie powinno się tłumaczyć, tylko oddawać fonetycznie. Preferowana odmiana - Wognap, do Wognapia, w Wognapiu.
Janowo	Elbląg	3	Ellerwald 4. Trift	niemieckie	(Olszyna IV)	Patrz wyżej: Adamowo.
Janów	Elbląg	4	Hansdorf	niemieckie	Hanuszowo	Do 1999 roku wieś nazywała się oficjalnie Lipniki, nazwę zmieniono urzędowo na Janów (co stanowi nawiązanie znaczeniowe do nazwy pierwotnej). W obiegu podobno funkcjonują obie formy. Żadna z tych form nie jest jednak oryginalnym, przedwojennym spolszczeniem nazwy tej miejscowości, która brzmiała Hanuszowo i w takiej formie należałoby ją przywrócić.
Józefowo	Elbląg	3	Ellerwald 5. Trift	niemieckie	(Olszyna V)	Patrz wyżej: Adamowo.
Karczowizna	Elbląg	3	Rodland	niemieckie	--
Kazimierzowo	Elbląg	3	Ellerwald 3. Trift	niemieckie	(Olszyna III)	Patrz wyżej: Adamowo.
Kępa Rybacka	Elbląg	2	Fischerskampe	niemieckie	--
Kępiny Wielkie	Elbląg	5	Zeyersniederkampen	hybryda (prus. + niem.)	Surokępy Dolne	Człon Zeyers- w nazwie niemieckiej odnosi się do wsi Zeyer (dziś Kępki, pow. nowodworski, gm. Nowy Dwór Gd.), za którą kryje się staropruski hydronim Sura. Z tego powodu warto by zachować ten źródłosłów w nazwie polskiej. Proponowana nazwa Surokępy zachowuje zarówno prus. hydronim, jak i człon Kampe = kępa, odzwierciedlony w nazwie obecnej. Dookreślenia Małe, Wielkie zostały zastąpione przez Dolne, Górne lepiej odpowiadające -nieder- i -vorder- w nazwach niemieckich.
Klepa	Elbląg	1	Kleppe	pruskie	--	Nazwa pochodzi od nazwy rzeczki (prawdopodobnie pruskiego pochodzenia), spolszczenie Klepa podaje już SGKP (w kontekscie rzeczki).
Komorowo Żuławskie	Elbląg	2	Kämmersdorf	niemieckie	(Poszuksty?)	Pierwotna pruska nazwa terenu, na którym znajduje się obecna wieś zachowała się w dokumentach jako Passiauxten (1321). Proponowana przez autora spolszczona forma Poszuksty jest "strzałem w ciemno". Przydałoby się ustalić, jak mogło wyglądać dokładne brzmienie pruskiej nazwy i od czego ona pochodzi (jeśli w ogóle da się to ustalić). Niemniej, nazwa Komorowo nie jest zła, gdyż stanowi poprawne tłumaczenie niemieckiej nazwy Kämmersdorf, również bardzo starej i historycznie ważnej. Razi w niej jednak dookreślenie "Żuławskie" (czy ryzyko pomyłki ze wsią w gm. Łukta jest aż tak duże?).
Krzyż	Elbląg	2	Kreutz	niemieckie	--
Myślęcin	Elbląg	4	Meislatein	pruskie	Myślatyn	Toponim Meislatein jest z pewnością pochodzenia pruskiego. Po wojnie, zamiast tradycyjnego spolszczenia Myślatyn, przyjęto zmodyfikowaną formę "Myślęcin". Powód tej modyfikacji niejasny, ale wygląda to na jakąś (kompletnie bezsensowną) próbę slawizacji tego toponimu (który w rzeczywistości pochodzi od pruskiego imienia Moislot).
Nowakowo	Elbląg	5	Alt Terranova	łacińskie	Stara Teranowa	Mimo braku przedwojennej polskiej nazwy, być może toponim Terranova warto byłoby zachować, ze względu na jego nieniemieckie pochodzenie. Ponadto rzuca się w oczy pewna niekonsekwencja - Alt Terranova po wojnie została "Nowakowem", podczas gdy Neu Terranova ochrzczono jako "Nowe Batorowo". Może wypadałoby to ujednolicić?
Nowina	Elbląg	4	Neuendorf Höhe	niemieckie	Nowa Wieś (Górna?)	Przedwojenna polska nazwa brzmi "Nowa Wieś". Możliwe dookreślenie "Górna" (por. Gronowo Górne) dla odróżnienia od innych miejscowości o takiej nazwie.
Nowe Batorowo	Elbląg	5	Neu Terranova	łacińskie	Nowa Teranowa	Patrz wyżej: Nowakowo. Nazwa "Batorowo" jest chrztem nacechowanym ideologicznie - nawiązanie do Stefana Batorego.
Nowotki	Elbląg	2	Neuhausen	niemieckie	--
Nowy Dwór	Elbląg	2	Neuguth	niemieckie	--
Pasieki	Elbląg	5	Bartkamm	pruskie	Bartkajmy	Nazwa pochodzenia pruskiego (1411 Bartkaym). Jak można było ją zniszczyć?!
Pilona	Elbląg	2	Plohnen	pruskie	--	Nazwa pruska: 1349 Pylon.
Nowa Pilona	Elbląg	2	Neu Plohnen	pruskie	--	Patrz wyżej: Pilona.
Przezmark	Elbląg	1	Preußisch Mark	niemieckie	--
Raczki Elbląskie	Elbląg	5	Unterkerbswalde	niemieckie (hybryda?)	(Karwan Dolny?)	Według tej strony, pierwszy człon nazwy Kerbswalde pochodzi od dialektalnego niemieckiego słowa Karwan (tzn. magazyn, spichlerz), które uważa się za zapożyczenie z pruskiego. Jeżeli tak jest, to należałoby przywrócić tej nazwie jej staropruski charakter. Niemniej, nie znalazłem żadnego dowodu na taką interpretację nazwy. Chyba bardziej prawdopodobne jest pochodzenie tego członu od niem. Kerb (karb, nacięcie), a więc Kerbswalde oznaczałoby "wykarczowany las". Taką interpretację najwyraźniej przyjęła KUNM, uchwalając Oberkerbswalde jako Karczowiska Górne. Nawet jeżeli powyższa pruska interpretacja pierwszego członu oryginalnej nazwy jest błędna, to i tak warto by zmienić nazwę tej wsi na Karczowiska Dolne, celem przywrócenia historycznego związku między Raczkami a Karczowiskami - dwiema blisko związanymi miejscowościami. Ponadto, nazwę "Raczki Elbląskie" nie można nazwać inaczej, jak nazewniczym błędem - wynika ona ze złej interpretacji członu Kerbs- jako Krebs-. Niewątpliwie błędem jest też ustalenie przez KUNM dla Unterkerbswalde i Oberkerbswalde tak różnych nazw, dlatego uważam, że warto ujednolić nazwy tych dwóch miejscowości, stosując poprawniejszy wariant nazewniczy. Jakakolwiek zmiana oznaczałaby konieczność aktualizacji podręczników - wieś Raczki Elbląskie uważa się za najniższy punkt Rzeczpospolitej Polskiej (chociaż istnieją spory na ten temat).
Sierpin	Elbląg	1	Serpin	pruskie	--	Pierwotna postać nazwy zapisana w 1263 jako Zerewet. Forma "Serpin" (obocznie: "Zerpien") wynika z jakichś późniejszych zniekształceń, ale wciąż odznacza się nieniemieckim brzmieniem. Spolszczenie "Sierpin" stare.
Tropy Elbląskie	Elbląg	3	Streckfuß	niemieckie	--
Weklice	Elbląg	1	Wöklitz	odosobowe?	--
Węzina	Elbląg	5	Weeskendorf	hybryda (prus. + niem.)	Wąska	Nazwa miejscowości pochodzi od rzeki Wąski (nie "Wąskiej", niem. Weeske), która wbrew pozorom nie pochodzi od polskiego słowa "wąski", ale jest starą nazwą pochodzenia pruskiego (polską wersję tej nazwy należy uznać za adideację). Nazwę "Węzina" można więc najwyżej wywodzić od przymiotnika "wąski" (co zaciemnia pruski źródłosłów tej nazwy), a nie od nazwy rzeki. Dlatego też lepiej ustalić nazwę tej wsi jako tożsamą z nazwą rzeki (co przecież nie jest rzadkością w toponimii).
Władysławowo	Elbląg	3	Ellerwald 1. Trift	niemieckie	(Olszyna I)	Patrz wyżej: Adamowo.
Bielica	Godkowo	5	Behlendorf	hybryda (prus. + niem.)	Bieliny	Zapis Belinen z 1389 wskazuje na pierwotną nazwę pruską, którą należało spolszczyć jako Bieliny.
Burdajny	Godkowo	2	Bordehnen	pruskie	--	1378 Burdeyn
Stary Cieszyn	Godkowo	2	Alt Teschen	słowiańskie?	--	Patrz też: Nowy Cieszyn (gm. Pasłęk)
Cieszyniec	Godkowo	2	Teschenwalde	hybryda (słow. + niem.)?	--
Dąbkowo	Godkowo	3	Schönaich	niemieckie	--
Dobry	Godkowo	1	Döbern	pruskie	--	1378 Doberin, nazwa pruska. Spolszczenie Dobry już w czasach przedwojennych.
Godkowo	Godkowo	1	Göttchendorf	niemieckie lub hybryda (prus. + niem.)	--	Przed wojną raczej pisownia Gotkowo, jednak w świetle historycznych zapisków, takich jak Godikendorf, pisownia z "d" może być poprawniejsza. Dawne warianty oboczne: Gutkowo, Gietkowo (por. Gutkowo, część Olsztyna [dawniej wieś]).
Grądki	Godkowo	3	Groß Thierbach	niemieckie	--
Grużajny	Godkowo	2	Grossainen	pruskie	--	1383 Grusieyn
Gwiździny	Godkowo	2	Pfeiffertswalde	niemieckie	--	Przyjęta po 1945 nazwa Gwiździny stanowi lekkie nawiązanie do nazwy niemieckiej - niem. pfeifen znaczy gwizdać (zawarte w tej nazwie miejscowej nazwisko Pfeiffert można przetłumaczyć jako "Gwizdacz").
Karwity	Godkowo	2	Karwitten	pruskie	--	Pierwotnie Kirwiten (1402-08), toteż można było spolszczyć tę nazwę jako Kirwity lub Kierwity, niemniej forma Karwity też teoretycznie poprawna (choć oparta na wtórnej postaci).
Klekotki	Godkowo	3	Rudolfsmühle	niemieckie	--
Krykajny	Godkowo	2	Krickehnen	pruskie	--
Kwitajny Małe	Godkowo	2	Klein Quittainen	pruskie	--
Kwitajny Wielkie	Godkowo	2	Groß Quittainen	pruskie	--
Lesiska	Godkowo	3	Reichwalde	niemieckie	--
Łępno	Godkowo	5	Lomp	pruskie	Łumpy	1402-08 Nalumpe, 1411-19 Lumpe Nazwę pochodzenia pruskiego należało oddać dokładniej, np. jako Łumpy. W obecnej formie duże zniekształcenie fonetyczne i nieetymologiczny sufiks -no. Wobec pierwotnej formy z przedrostkiem, możliwa też forma Nałumpy.
Miłosna	Godkowo	2	Liebenau	niemieckie?	--	Należałoby ustalić, czy faktycznie nazwa niemiecka wywodzi się od Liebe - miłości, czy od staropruskiej bazy hydronimicznej liw-, bardzo częstej w regionie (i w języku niemieckim adideowanej do Lieb-). Jeśli to drugie, nazwę polską wypadałoby ustalić jako Liwnowo lub podobnie.
Nawty	Godkowo	2	Nauten	pruskie	--
Niekwitajny	Godkowo	2	Nektainen	pruskie	--	1276 Nequiteyn
Olkowo	Godkowo	5	Alken	pruskie	Alkajny	Na podstawie zapisu Alckeynn (1531), dowodzącego pruskiego pochodzenia tej nazwy, należało ustalić spolszczenie jako "Alkajny". Forma "Olkowo" odzwierciedla tę nazwę co najmniej niedokładnie.
Osiek	Godkowo	3	Hermsdorf	niemieckie	--
Piskajny	Godkowo	2	Peiskam	pruskie	--
Plajny	Godkowo	2	Plehnen	pruskie	--
Podągi	Godkowo	2	Podangen	pruskie	--
Siedlisko	Godkowo	3	Einhöfen	niemieckie	--
Skowrony	Godkowo	5	Schmauch	pruskie	Szmuki	Wg Gerullisa nazwa pochodzenia pruskiego. Należało ją spolszczyć.
Stojpy	Godkowo	2	Stöpen	pruskie?	--
Swędkowo	Godkowo	5	Schwöllmen	pruskie	Swalmy	ok. 1440 Swalmen. Nazwa pochodzenia pruskiego, należało ją spolszczyć.
Szymbory	Godkowo	2	Schönborn	niemieckie	--
Nowe Wikrowo	Godkowo	2	Adlig Wickerau	pruskie?	--	Nazwa w latach 1931-45: Klein Wickerau
Ząbrowiec	Godkowo	2	Sommerfeld	niemieckie	--	Powojenne spolszczenie ma chyba nawiązywać do takich spolszczeń jak Ząbrowo (Sommerau) w powiecie malborskim, gdzie niemiecki rdzeń Sommer- (lato) oddaje słowiański rdzeń ząbr- (żubr). Nieraz bywało też odwrotnie.
Błotnica	Gronowo Elbląskie	2	Schlammsack	niemieckie	--
Dworki	Gronowo Elbląskie	2	Dreihöfe	niemieckie	--
Fiszewo	Gronowo Elbląskie	1	Fischau	niemieckie	--
Gajewiec	Gronowo Elbląskie	3 (5?)	Kerbshorst	niemieckie (hybryda?)	(Karwański Gaj?)	Co do możliwej pruskiej interpretacji pierwszego członu nazwy oryginalnej - patrz Raczki Elbląskie (gm. wiejska Elbląg). Jeżeli ta interpretacja jest właściwa, należałoby przywrócić pruski źródłosłów tej nazwy, tłumacząc ją jako np. Karwański Gaj (możliwy też mniej dosłowny wariant, np. "Karwaniec" itp.). Możliwe też jednak, że nazwa ta jest od początku niemiecka i oznacza po prostu "wykarczowany gaj".
Gronowo Elbląskie	Gronowo Elbląskie	1*	Grunau	niemieckie	(Gronowo)	Ahistoryczne dookreślenie "Elbląskie" jest swego rodzaju "złem koniecznym" ze względu na rozpowszechnienie tego toponimu w regionie.
Jasionno	Gronowo Elbląskie	2	Eschenhorst	niemieckie	--	W obiegu funkcjonują przynajmniej cztery warianty tej nazwy - Jasionna, Jasionno, Jesionna i Jesionno. Brak jednoznacznej zgody co do nazwy tej miejscowości nawet wśród mieszkańców. Przy czym, wariantem oficjalnym jest forma Jasionno i w takiej formie nazwę tę zatwierdziła KUNM. Nagłosowe Ja- w tej formie jest najpewniej próbą brzmieniowej archaizacji - nawiązaniem do stpol. jasion, jasień (jesion). Zabieg ten prawdopodobnie był niezrozumiały dla osadników, co poskutkowało wyrównaniem do ap. jesion (co jest zresztą poprawnym tłumaczeniem niem. Esche, zawartego w nazwie oryginalnej). Ponieważ jednak za żadną z form nie stoi żadna tradycja, spór o nazwę trzeba uznać za czysto arbitralny. Dlatego też nie zajmuję stanowiska w tej sprawie.
Jegłownik	Gronowo Elbląskie	3	Fichthorst	niemieckie	--
Karczowiska Górne	Gronowo Elbląskie	2? (5?)	Oberkerbswalde	niemieckie (hybryda?)	(Karwan Górny?)	Patrz: Raczki Elbląskie (gm. Elbląg).
Kopanka	Gronowo Elbląskie	3	Hoppenau	niemieckie	(Kopanów)	Obecnie dwie miejscowości: Kopanka Pierwsza i Kopanka Druga. Oboczny, nieurzędowy wariant Kopanów teoretycznie lepszy ze względu na bliższe podobieństwo do nazwy niemieckiej.
Mechnica	Gronowo Elbląskie	2	Moosbruch	niemieckie	--
Mojkowo	Gronowo Elbląskie	3	Möskenberg	niemieckie (odosobowe?)	--
Nogat	Gronowo Elbląskie	2	Nogathau	hydronimiczne	--	Przydałoby się ustalić proweniencję tego -au w formie niemieckiej. Jeśli jest to przydatek słowiański (-owo lub -ów) bądź pruski (-aws), być może wartałoby ustalić tę nazwę w postaci Nogatowo. Potrzebne zapisy źródłowe.
Nowy Dwór Elbląski	Gronowo Elbląskie	2	Neuguth	niemieckie	--
Oleśno	Gronowo Elbląskie	6	Preußisch Königsdorf	niemieckie	Pruska Królewska Wieś	W dokumentach polskich - 1565 Pruski Kinisdorph, 1661 Pruska Królewska Wieś. Nazwa wsi była najwyraźniej związana z nazwą położonej nieopodal wsi Königsdorf, dawn. pol. Królewska Wieś (ob. Królewo, gm. Stare Pole). Po wojnie zerwano ten związek, chyba głównie przez niewygodny dla ówczesnej władzy człon Pruski. Teoretycznie możliwy jest też wariant Królewo Pruskie - ze współczesnym spolszczeniem nazwy Königsdorf (nie jest on jednak zgodny z przekazami historycznymi).
Rozgart	Gronowo Elbląskie	4	Preußisch Rosengart	niemieckie	Rozengart Pruski
Różany	Gronowo Elbląskie	4	Alt Rosengart	niemieckie	Rozengart Stary
Szopy	Gronowo Elbląskie	3	Aschbuden	niemieckie	--
Wikrowo	Gronowo Elbląskie	1	Wickerau	pruskie	--
Balewo	Markusy	1	Baalau	pruskie	--
Brudzędy	Markusy	1	Brodsende	olęderskie?	(Brudzendy)	W źródłach przedwojennych pisane przez "en". Dawniej dwie miejscowości - Brudzędy Małe i Wielkie.
Nowe Dolno	Markusy	3	Neu Dollstädt	niemieckie	--
Stare Dolno	Markusy	3	Alt Dollstädt	niemieckie
Dzierzgonka	Markusy	2	Sorgenort	hybryda (prus. + niem.)	--
Jezioro	Markusy	1?	Thiensdorf	hybryda (prus. + niem.)	--	Polska nazwa Jezioro pochodzi z dzieła Maxa Bära Die Ortsnamenänderungen in Westpreußen(...), gdzie podana jest forma "Jeszioro" jako starszy odpowiednik Thiensdorfsee. Nie wiadomo jednak, na ile poważnie można traktować ten przekaz - nie są znane żadne dokumenty potwierdzające tę informację, może wynika z jakiejś nadinterpretacji? W niemieckiej nazwie Thiensdorf kryje się pruski hydronim Thiene (Tyna), dlatego też do rozpatrzenia byłaby nazwa pochodząca od tej rzeki, np. Tyńsko.
Jurandowo	Markusy	5	Rosenort	niemieckie	Różanów	Powojenny nowotwór Jurandowo jest nazwą nacechowaną ideologicznie (odwołanie do Juranda ze Spychowa). Zamiast tego autor proponuje nową formę Różanów, która ma oddawać pierwotną Rosenort (tradycyjnego spolszczenia brak).
Kępniewo	Markusy	1	Kampenau	pruskie lub olęderskie	--
Nowe Kępniewo	Markusy	1	Neu Kampenau	pruskie lub olęderskie	--
Krzewsk	Markusy	3	Hohenwalde	niemieckie	--
Markusy	Markusy	1	Markushof	niemieckie	--	Dawniej też: Markusowo, Markuszew.
Rachowo	Markusy	6	Kronsnest	niemieckie	Kronest
Stalewo	Markusy	1	Stalle	pruskie	--
Stankowo	Markusy	5	Stühmswalde	hybryda?	Sztumski Las(?)	Nazwę Stankowo należy uznać za chrzest pseudodzierżawczy (od imienia Stanek = Stanisław). Dlatego też taka nazwa jest nie do przyjęcia. Do ustalenia lepszej nazwy konieczne są badania, co do pochodzenia nazwy Stühmswalde. Czy ma ona coś wspólnego ze Sztumem (jeśli tak, to skąd ten umlaut? Wpływ wymowy olęderskiej?)? Jeśli tak, to należałoby ten źródłosłów respektować (jako staropruski).
Topolno Małe	Markusy	2	Klein Tippeln	niemieckie	--	Patrz też: Topolno Wielkie (gm. Rychliki).
Tynowo	Markusy	1	Thienhof	hybryda (prus. hydronim + niem.)	--
Węgle-Żukowo	Markusy	1 i 3	Wengeln i Reichhorst	olęderskie? (Wengeln) niemieckie (Reichhorst)	(Węgle)	Wieś Węgle nosiła polską nazwę już przed wojną, a nazwę Żukowo ustalono dopiero po wojnie. Jako, że obie wsie są połączone całkowicie (nie są jedynie częścią wspólnego sołectwa, jak np. Brudzędy i Stare Dolno), można by dla połączonej wsi ustalić jednolitą nazwę - Węgle. Umożliwiłoby to pozbycie się ahistorycznej, niewiele znaczącej nazwy Żukowo. Nie jest to jednak zmiana konieczna i warto by uprzednio dowiedzieć się, jaki jest miejscowy uzus (czy Węgle i Żukowo istnieją w świadomości mieszkańców jako dwa osobne byty? Jeśli tak, lepiej pozostawić stan obecny bez zmiany).
Wiśniewo	Markusy	3	Augustwalde	niemieckie (odimienne)	--
Wopity	Markusy	2	Opitten	pruskie	--	1350 Wopitigen
Złotnica	Markusy	2	Güldenfelde	olęderskie	--
Zwierzno	Markusy	4	Thiergart	niemieckie	Tyrgart	Choć nazwa Zwierzno oddaje znaczenie nazwy pierwotnej, to wieś ta nosiła już spolszczoną nazwę przed wojną (Tyrgart).
Zwierzeńskie Pole	Markusy	4	Thiergartsfelde	niemieckie	Tyrgardzkie Pole	Patrz wyżej: Zwierzno.
Żółwiniec	Markusy	6	Wengelwalde	prawdop. olęderskie	Węgle-Południe	Przed wojną nazwę miejscowości spolszczano jako Węgle, czyli tak samo jak miejscowość Wengeln. Rozróżniano je dodając określenia północ, południe.
Żurawiec	Markusy	3	Schwansdorf	niemieckie	--	Nie jest jasne, dlaczego zastąpiono łabędzia (Schwan) żurawiem. Nie wynika to z żadnej tradycji, więc można się jedynie dziwować...
Huta Żuławska	Milejewo	1*	Hütte	niemieckie	(Huta)
Jagodnik	Milejewo	3	Behrendshagen	niemieckie	--
Kamiennik Wielki	Milejewo	5	Groß Stoboi	pruskie	Stoboje Wielkie	Nazwa Stoboi pochodzenia pruskiego (od stabs - kamień). Po wojnie nazwę przełożono na "Kamiennik" (Mały i Wielki), co odpowiada znaczeniowo nazwie pierwotnej, ale łamie zasadę, aby pruskich toponimów nie tłumaczyć dosłownie, tylko stosować transfonetyzację. Co więcej, nazwę Kamiennika Małego zmieniono w 1998 roku na Stoboje (poprawna transfonetyzacja nazwy Stoboi) na wniosek samych mieszkańców. Dlatego też, w celu ujednolicenia nazw, a także uratowania pruskiego źródłosłowu w nazwach obu wsi, wypadałoby zmienić też nazwę Kamiennika Wielkiego na Stoboje Wielkie.
Majewo	Milejewo	2	Maibaum	niemieckie	--
Milejewo	Milejewo	5	Trunz	pruskie	Truńce	Nazwa "Milejewo" dla tej wsi jest powojennym chrztem nazewniczym, nie mającym żadnego historycznego uzasadnienia. Chrzest ten zastąpił oryginalny toponim Trunz, niewątpliwie pruskiego pochodzenia (1320 Truntczen), który zgodnie z zasadą zachowywania nazw pochodzenia staropruskiego powinien był być spolszczony fonetycznie, a nie odrzucony. Nie istnieje tradycyjne spolszczenie tego toponimu, dlatego też autor proponuje własną formę spolszczoną Truńce. Jest to forma zupełnie nowa, jednak poprawnie odzwierciedla i spolszcza brzmienie nazwy oryginalnej. Warto też zauważyć, że w historii istniała na terenie Polski miejscowość o zbieżnej nazwie Truńce (w dawnym pow. wołkowyskim, obecnie Białoruś), dlatego też taka forma wyrazowa nie jest językowi polskiemu całkowicie obca.
Ogrodniki	Milejewo	4	Baumgart	niemieckie	Bągart
Piastowo	Milejewo	5	Königshagen	odosobowe	Kunikowo	Nazwa "Piastowo" jest nazwą sztuczną, nacechowaną ideologicznie (odwołanie do polskiej dynastii Piastów). W odczuciu autora, takie nazwy szkodzą historii regionu. Nazwa oryginalna Königshagen wbrew pozorom nie pochodzi od niemieckiego słowa König (król), o czym świadczy pierwotny zapis jako Kunekehayn, tylko od nazwiska Kuneke, Kuncke, któremu przypisuje się staropruskie pochodzenie. Na tej podstawie, autor proponuje nowe spolszczenie Kunikowo.
Pomorska Wieś	Milejewo	1	Pomehrendorf	hybryda (prus. + niem.)	--	Dawniej też: Pomorze. Nazwę Pomehrendorf uważa się za pochodzącą od pruskiego imienia Pomer. Stare, tradycyjne spolszczenie Pomorska Wieś (obocznie Pomorze) jest oparte na adideacji.
Rychnowy	Milejewo	1	Rückenau	niemieckie	--
Stoboje	Milejewo	2	Klein Stoboi	pruskie	Stoboje Małe	Patrz wyżej: Kamiennik Wielki Do 1998 r. wieś nazywała się oficjalnie "Kamiennik Mały", nazwa została słusznie zmieniona na wniosek mieszkańców (dzięki czemu przywrócono pruski źródłosłów nazwy). Dookreślenie "Małe" warte dodania z powodów historycznych (zwłaszcza w razie proponowanej zmiany nazwy Kamiennik Wielki na Stoboje Wielkie).
Wilkowo	Milejewo	2	Wolfsdorf Höhe	niemieckie	--
Zajączkowo	Milejewo	6	Haselau	niemieckie	Haslewo	Przedwojenne spolszczenie brzmi Haslewo. Przyjęta po wojnie nazwa Zajączkowo, nie dość że zrywa z tradycją, to jeszcze jest niepoprawnym tłumaczeniem nazwy niemieckiej, która najprawdopodobniej odnosi się nie do "zająca" (Hase), lecz "leszczyny" (Hasel).
Zalesie	Milejewo	3	Schönmoor	niemieckie	--
Błudowo	Młynary	1	Bludau	pruskie	--	Dawniej też: Bludawa.
Gardyny	Młynary	2	Gardienen	pruskie	--
Janiki Pasłęckie	Młynary	5	Jonikam	pruskie	Janikajmy	Nazwa pochodzenia pruskiego (1344 Jonekaym), wobec braku tradycji, należało ją oddać wierniej, z zachowaniem końcówki-kajmy. Ponadto, taka forma jest unikatowa, a więc nie wymaga dookreślenia "Pasłęckie".
Karszewo	Młynary	1	Karschau	pruskie	--	Dawniej też: Karczewo, Karszawa
Kobyliny	Młynary	4~1	Kobling	niemieckie?	(Kobylin)	U Chojnackiego jako Kobylin. Powód powojennej pluralizacji niejasny. Mimo wszystko, zmiana raczej niewarta zachodu.
Kraskowo	Młynary	3	Schönfließ	niemieckie	--
Kurowo Braniewskie	Młynary	1*	Kurau	pruskie	(Kurowo)
Kwietnik	Młynary	5	Blumenau	niemieckie	Trynty	Znana jest pierwotna pruska nazwa tej miejscowości - Thrinten (1299). Po wojnie przeoczono ten fakt i zamiast ustalić polską nazwę jako Trynty, przełożono najniepotrzebniej nazwę niemiecką.
Mikołajki	Młynary	1	Nikolaiken	pruskie	--	Pierwotny zapis Nicklawken (1508) pozwala domniemać pruski początek tej nazwy (złożenie zapożyczonego imienia Nickel = Mikołaj i prus. lauks = pole). Spolszczona postać Mikołajki ma jednak korzenie przedwojenne, więc nie ma sensu jej poprawiać.
Młynarska Wola	Młynary	3	Herrndorf	niemieckie	--
Nowe Monasterzysko	Młynary	2	Neu Münsterberg	niemieckie	--
Stare Monasterzysko	Młynary	2	Alt Münsterberg	niemieckie	--
Ojcowa Wola	Młynary	2	Vaterswille	niemieckie	--
Olszówka	Młynary	2	Erlau	niemieckie	--
Płonne	Młynary	3	Lohberg	niemieckie	--
Podgórze	Młynary	3	Greulsberg	niemieckie	--
Rucianka	Młynary	3	Moorbruch	niemieckie	--
Nowe Sadłuki	Młynary	1	Neu Sadlucken	pruskie	--
Sąpy	Młynary	1?	Sumpf	niemieckie (tłum. z prus.)	(Panie?)	Pierwotna nazwa pruska: Panyen (1267). Słowo to oznacza "bagno", tak więc niemiecka nazwa Sumpf jest dosłownym tłumaczeniem pruskiej. Po wojnie przyjęto formę Sąpy (spolszczenie nazwy niemieckiej), za przekazem Chojnackiego. Trudno jednak powiedzieć, czy jest to rzeczywisty polski egzonim, czy po prostu sztuczne powielenie spolszczenia nazwy wsi Sąpy (Sumpf) w powiecie iławskim. Dlatego w tym wypadku można rozważać wprowadzenie fonetycznego spolszczenia nazwy pruskiej.
Sokolnik	Młynary	2	Falkhorst	niemieckie	--
Sucha	Młynary	1	Suche	polskie?	--	Potrzebne informacje co do pochodzenia nazwy. Niemniej, polska forma Sucha jest historyczna (tylko czy jest pierwotna, czy opiera się na adideacji?).
Warszewo	Młynary	5	Judendorf	niemieckie	Żydowo	Nazwa w latach 1936-45: Hermannswalde Powojenna nazwa Warszewo jest ahistorycznym chrztem pseudodzierżawczym od słowiańskiego imienia Warsz (=Warcisław). Dlatego też zamiast tego, autor proponuje tłumaczenie nazwy oryginalnej.
Włóczyska	Młynary	3	Vierzighuben	niemieckie	--
Zastawno	Młynary	3	Schönberg	niemieckie	--
Zaścianki	Młynary	5?	Schwangen	pruskie?	Szwągi?	Nie posiadam odpowiednich materiałów, co do pochodzenia tej nazwy. Kierując się tylko i wyłącznie brzmieniem, snuję domysł, że może być to nazwa pochodzenia pruskiego (Gerullis jej jednak nie notuje), por. podobną nazwę Schwengen (ob. Swajnie w pow. lidzbarskim) o udokumentowanym pruskim pochodzeniu (~1360 Swaynien). Potrzebne jednak źródła.
Anglity	Pasłęk	2	Angnitten	pruskie	--	1335 Angliten
Aniołowo	Pasłęk	5	Rapendorf	hybryda (prus. + niem.)	Rapoty	Zapis Rapotendorf z 1316 wskazuje na pierwotne prus. *Rapōtai (z niem. dostawką -dorf), dlatego też spolszczenie należałoby ustalić jako Rapoty. Tymczasem, zamiast tego ustalono po wojnie nazwę Aniołowo, która nawiązuje do znaczenia nazwy pruskiej (Rapy to duchy opiekuńcze w religii Prusów, porównywane często do judeochrześcijańskich aniołów), ale łamie zasadę, że staropruskich nazw nie powinno się tłumaczyć, tylko oddawać fonetycznie.
Awajki	Pasłęk	2	Awecken	pruskie	--	1333 Awayken
Bądy	Pasłęk	2	Bunden	pruskie	--
Borzynowo	Pasłęk	2	Briensdorf	niem. odosobowe	--	Pierwotny zapis: Borynsdorf (1335). U podstawy tej nazwy leży nazwisko pierwotnego właściciela wsi - Hermana Boryna (słowiańskiego lub pruskiego pochodzenia). Powojenna nazwa Borzynowo dobrze spolszcza tę starą nazwę (choć może teoretycznie poprawniejsze byłoby Borynowo?).
Brzeziny	Pasłęk	3	Emilienhorst	niemieckie	--
Buczyniec	Pasłęk	2	Buchwalde	niemieckie	--
Cierpkie	Pasłęk	3	Friedheim	niemieckie	--
Nowy Cieszyn	Pasłęk	2	Neu Teschen	słowiańskie?	--	Patrz też: Stary Cieszyn (gm. Godkowo).
Czarna Góra	Pasłęk	3	Juden	niemieckie	--	Nazwa w latach 1936-45: Buchental.
Dargowo	Pasłęk	2	Dargau	pruskie	--
Dawidy	Pasłęk	2	Davids	niemieckie (imienne)	--
Drulity	Pasłęk	2	Draulitten	pruskie	--
Gibity	Pasłęk	2	Giebitten	pruskie	--
Gołąbki	Pasłęk	3	Spittels	niemieckie	--
Gryżyna	Pasłęk	2	Greißings	niemieckie	--
Gulbity	Pasłęk	2	Golbitten	pruskie	--
Kajmy	Pasłęk	2	Kaymen	pruskie	--
Kawki	Pasłęk	2	Kocken	pruskie	--	Nazwę wiąże się z pruskim słowem Kauks (diabeł, demon) - stąd polska forma (tylko pozornie związana z "kawką" - ptakiem).
Kąty	Pasłęk	2	Kanthen	prawdop. pruskie	--
Kielminek	Pasłęk	2	Köllming	pruskie	--	1328 Kellmenike
Kopina	Pasłęk	2	Koppeln	pruskie?	--	Nazwa niepewnego pochodzenia, możliwy związek z prus. kaps - mogiła. Być może poprawniejszym spolszczeniem byłoby Kopiel/Kopiele? Obocznie istniała też w XV w. nazwa Codeck, prawdopodobnie pruskiego pochodzenia (być może od kaddegs - jałowiec?, por. północnopolskie kadyk).
Krasin	Pasłęk	3	Schönfeld	niemieckie	--
Kronin	Pasłęk	2	Alt Krönau	pruskie	--	Najstarsze zapisy: 1319 Crenyn, 1411/19 Cronyn. Słusznie więc sufiks -in.
Krosienko	Pasłęk	2	Krossenfeld	hybryda (prus. + niem.)	--
Krosno	Pasłęk	1	Krossen	pruskie	--	1279 Crusien
Kudyny	Pasłęk	5	Komthurhof	niemieckie	Kojtyny	Nazwa Kudyny jest próbą nawiązania do pierwotnej, pruskiej nazwy tej wsi - Cotin/Cotyn (1319), Koythen (1327). Nazwa jest jednak odtworzona nieprawidłowo, rekonstruuje się ją jako *Kait-in-, tak więc poprawniejszym spolszczeniem byłyby Kojtyny.
Kudyński Bór	Pasłęk	5	Komthurwald	niemieckie	Kojtyński Bór	Patrz wyżej: Kudyny.
Kupin	Pasłęk	2	Kopiehnen	pruskie	--	1507 Kuppien
Nowe Kusy	Pasłęk	2	Neu Kußfeld	niemieckie	--
Stare Kusy	Pasłęk	2	Alt Kußfeld	niemieckie	--
Kwitajny	Pasłęk	1	Quittainen	pruskie	--
Leszczyna	Pasłęk	2	Hasselbusch	niemieckie	--
Leżnica	Pasłęk	2	Lägs	pruskie?	--	Powojenna nazwa Leżnica (do 2013 oficjalnie Leżnice) oparta jest na pierwotnym zapisie Leicznicz (1277), co jest niewątpliwie nazwą pruską (może od laisā, glinka?). Trudno powiedzieć, czy późniejsza niemiecka nazwa Lägs jest nazwą nową, czy stanowi transformację nazwy Leicznicz.
Łączna	Pasłęk	2	Wiesenhof	niemieckie	--
Łukszty	Pasłęk	2	Luxethen	pruskie	--	1295 Laucosede
Maciejowizna	Pasłęk	2	Matzweißen	hybryda?	--	Nazwa o niejasnym pochodzeniu. Pierwotne zapisy: 1527 Matzweis, 1543 Maczweisen, 1590 Maczwoyse. Słownik etymologiczny Rymuta sugeruje, że mogą one oddawać polską formę Wieś Macieja (Macieja Wieś), ale to dość życzeniowa etymologia. Pierwszy człon zdecydowanie ma związek z imieniem Maciej (niem. zdrobnienie Matz od Matthias). W członie drugim może należy doszukiwać się pochodzenia pruskiego? W każdym razie, powojenne spolszczenie Maciejowizna z grubsza oddaje fonetykę nazwy.
Majki	Pasłęk	4	Mäken	odosobowe	Maki	Nazwa wsi prawdopodobnie pochodzi od nazwiska Hansa Meckena, ale samogłoska w tej nazwie była w historii bardzo chwiejna (por. zapisy 1531 Maucken, 1577 Mecken, 1600 Mocken itp.), co czyni spolszczenie Majki mocno arbitralnym. Chojnacki podaje jednak przedwojenne spolszczenie jako Maki.
Malinowo	Pasłęk	2	Amalienhof	niemieckie	--	Spolszczenie Amalienhof jako Malinowo zostało zaczerpnięte od wioski o tej samej nazwie w gminie Działdowo.
Marianka	Pasłęk	2	Marienfelde	niemieckie	--
Marzewo	Pasłęk	2	Mahrau	pruskie	--
Nowa Wieś	Pasłęk	1	Neuendorf	niemieckie	--
Nowiny	Pasłęk	2	Neufelde	niemieckie	--
Owczarnia	Pasłęk	2	Schäferei	niemieckie	--
Piergozy	Pasłęk	2	Pergusen	pruskie	--	1411/19 Pergosen
Piniewo	Pasłęk	2	Pinnau	pruskie	--
Pólko	Pasłęk	3	Freifelde	niemieckie	--
Robity	Pasłęk	2	Robitten	pruskie	--
Rogajny	Pasłęk	2	Rogehnen	pruskie	--
Rogowo	Pasłęk	1	Rogau	pruskie	--
Rydzówka	Pasłęk	3	Kalthof	niemieckie	--
Rzeczna	Pasłęk	5	Weeskenhof	hybryda (prus. hydronim + niem.)	Wąsków	W latach 1946-1993 wieś nosiła nazwę Kalsk. Powód zmiany nazwy na Rzeczna nie jest mi znany. Oryginalna nazwa Weeskenhof pochodziła od rzeki Wąski (Weeske). Źródłosłów ten, z racji jego staropruskości, należałoby w tym toponimie przywrócić (patrz też: Węzina, gm. Elbląg).
Rzędy	Pasłęk	3	Grenzhöfen	niemieckie	--
Sakówko	Pasłęk	3	Charlottenhof	niemieckie (odimienne)	--
Sałkowice	Pasłęk	5	Zallenfelde	niemieckie	Sała	Nazwa wsi pochodzi od rzeczki Sały (niem. Zalle), której nazwa ma staropruskie pochodzenie. Co prawda, nazwa powojenna odzwierciedla tę nazwę, jednak forma Sałkowice razi swoją sztucznością i niepoprawnością słowotwórczą (sufiks -(ow)ice tworzy nazwy rodowe - dodawanie go do nazwy rzeki jest co najmniej dziwne). Ponadto, istnieją wzmianki o pruskiej osadzie chłopskiej Salle (1402-08), które chyba trzeba odnosić do tej wsi. Oznaczałoby to, że nazwa wsi była pierwotnie tożsama z nazwą rzeki i jako taką należałoby ją ustalić.
Skolimowo	Pasłęk	5	Skollmen	pruskie	Skolmy	Nazwa pochodzenia pruskiego, należało ją oddać wierniej (bez niepotrzebnego sufiksu -owo). Pierwotnie wieś nosiła inną nazwę, również pruską, zapisaną jako Wurgeln (1330), Wargalin, Worgalin (1385), co można by spolszczyć jako Worgiel.
Sokółka	Pasłęk	3	Sangershausen	niemieckie	--
Stegny	Pasłęk	2	Steegen	pruskie	--	1411/19 Steegin. Prawdopodobnie bez związku ze Stegną (woj. pomorskie, pow. nowodworski), której nazwa uchodzi za słowiańską.
Surowe	Pasłęk	3	Schönau	niemieckie	--
Talpity	Pasłęk	2	Talpitten	pruskie	--
Tulno	Pasłęk	2	Taulen	pruskie	--
Tumpity	Pasłęk	2	Tompitten	pruskie	--
Wakarowo	Pasłęk	2	Wackelsdorf	hybryda (prus. + niem.)?	--	Potrzebne informacje co do pochodzenia nazwy. Być może pierwszy człon wywodzi się od pruskiego imienia Wackar, co tłumaczyłoby takie spolszczenie.
Wikrowo	Pasłęk	1	Wickerau	pruskie	--
Wójtowizna	Pasłęk	2	Vogtshof	niemieckie	--
Zielno	Pasłęk	4	Solainen	pruskie	Solajny	Nazwa obecna wydaje się być nawiązaniem (raczej niedokładnym) do pierwotnej nazwy wsi Sellen (1507). Istnieje już jednak przedwojenne spolszczenie - Solajny.
Zielonka Pasłęcka	Pasłęk	4	Grünhagen	niemieckie	Gronajny
Zielony Grąd	Pasłęk	3	Schönwiese	niemieckie	--
Barzyna	Rychliki	5?	Wiese	niemieckie	Wizna	Zapis pierwotny: 1310 Vysen Istnieje sugestia, że może być to nazwa pruska, związana z pruskim ap. weisīs (łąka - znaczeniowo dokładnie to samo, co niem. Wiese) lub wēisis (owoc). Być może to życzeniowa etymologia, ale daje pretekst do wyzbycia się sztucznie nadanej, niehistorycznej (ergo, mało wartościowej) nazwy Barzyna. Leyding (1946) podaje powojenną spolszczoną formę Wizna. Ujdzie (porównaj też wieś Wizna w woj. podlaskim [w przeszłości ważny gród], której nazwa jest również posądzana o staropruskie pochodzenie).
Budki	Rychliki	2	Bodeck	niemieckie	--
Buczyniec	Rychliki	2	Buchwalde	niemieckie	--
Dymnik	Rychliki	5	Stein	niemieckie (zepsute z prus.?)	Dymścin	Pierwotna nazwa - 1280 Dymsteines, 1280 Dymsteyne, 1400 Dynsteyn. Nazwa pierwotna niewątpliwie pruskiego pochodzenia (rekonst. *Dimst-ein-), powojenna polska nazwa wyraźnie do niej nawiązuje, jednak w moim odczuciu niedokładnie. Należałoby zmienić tak, aby lepiej oddawała niepolski, staropruski charakter tej nazwy (sufiks -nik jest tu nie na miejscu). Leyding (1946) używał formy Dymicin.
Dziśnity	Rychliki	2	Dosnitten	pruskie	--	Pierwotnie *Disenītai (por. Dziśnity, gm. Małdyty).
Gołutowo	Rychliki	5	Güntersdorf	niemieckie	Gołtowity	Pierwotna nazwa pruska: 1364 Goltawit, Gultewite, Goltwyten. Obecne spolszczenie oddaje ją w sposób zniekształcony.
Grądowy Młyn	Rychliki	2	Grundmühle	niemieckie	--
Jankowo	Rychliki	1	Jankendorf	hybryda (pol. + niem.)	--
Jelonki	Rychliki	2	Hirschfeld	niemieckie	--
Kiersity	Rychliki	2	Kerschitten	pruskie	--
Krupin	Rychliki	2	Krapen	pruskie	--	1323 Craupin
Kwietniewo	Rychliki	2	Königlich Blumenau	niemieckie	--	Nazwa w latach 1931-45: Königsblumenau
Lepno	Rychliki	5?	Löpen	pruskie	Lepkajmy lub Wojtgarby	Chociaż forma "Lepno" spolszcza niem. Löpen, chyba bardziej rozsądnym wyjściem byłoby odwołanie się do starszej, niezepsutej pruskiej formy tej nazwy - Lepekaym (zapisane ok. 1400), co można by było spolszczyć jako Lepkajmy (a może Lipkajmy - wg Gerullisa nazwa wywodzi się od prus. Leipa; Līpa - lipa). Ewentualnie można też nawiązać do nazwy jeszcze starszej, zapisanej jako Waitegarben, Waitigarb (1364).
Liszki	Rychliki	5	Leisten	pruskie	Delisty	Nazwa pierwotna: Delisten (1427), pochodzenia pruskiego. Nazwa Liszki jest oparta (w dodatku bardzo luźno) na formie Leisten, która jest późniejszym przeinaczeniem nazwy pierwotnej. Chyba rozsądniej byłoby nawiązać do formy pierwotnej.
Marwica	Rychliki	1	Marwitz	słowiańskie	--	Nazwa o niewątpliwie słowiańskiej proweniencji, pierwotnym właścicielem wsi był Słowianin Albert Starepiwo. Forma Marwica jest rekonstrukcją, gdyż w polskojęzycznej tradycji nazwa ta się nie zachowała.
Mokajny	Rychliki	2	Storchnest	niemieckie	--	Pierwotna nazwa pruska: Mokaym (1355). Obecna nazwa polska do niej się odnosi.
Powodowo	Rychliki	5	Powunden	pruskie	Powądy	Forma Powodowo, choć nawiązuje do brzmienia nazwy pierwotnej (pruskiego pochodzenia), wykazuje się adideacją i nieetymologicznym dodatkiem przedrostka -owo, a więc nie może być uznana za poprawne spolszczenie. Forma taka byłaby do przyjęcia, gdyby wynikała z tradycji. Jednak w obliczu braku przedwojennej polskiej tradycji dla tej miejscowości, ten staropruski toponim należało spolszczyć w najbliższy oryginałowi sposób - jako Powądy lub Powundy.
Protowo	Rychliki	2	Prothen	pruskie	--	Nazwa spolszczona oddaje pierwotny zapis Porotowe (1287), później już spotykamy wyłącznie zapisy typu Prothein (1437). Prawdopodobnie nazwa pruska z sufiksem -aw ustąpiła bliźniaczej nazwie z sufiksem -ein, toteż można było nazwę nowszą spolszczyć jako Protajny (por. wieś Protajny pod Dzierzgonią).
Rejsyty	Rychliki	2	Rossitten	pruskie	--	Pierwotne zapisy brzmią: Reysithen, Reisethin itp., dlatego też forma Rejsyty poprawnie odzwierciedla brzmienie pierwotnej pruskiej nazwy.
Rychliki	Rychliki	2	Reichenbach	niemieckie	--	Nazwa powojenna nawiązuję do takich spolszczeń jak Rychnowo dla Reichenau, gdzie niemiecki rdzeń Reich- adideowany jest do polskiego przymiotnika rychły.
Sójki	Rychliki	5	Köxten	pruskie	Kiekszty	Nazwa niem. jest pochodzenia pruskiego: 1303 Keexten, 1313 Kextin. Nazwa powojenna jest próbą jej przetłumaczenia (opierającą się na lit. kekštė - sójka, wg sugestii Gerullisa), w dodatku niekoniecznie poprawnym (zaświadczone pruskie słowo na sójkę brzmi bukkawarni). Ponadto, nazw pruskich z zasady się nie tłumaczy, tylko oddaje fonetycznie.
Śliwica	Rychliki	5	Nahmgeist	pruskie	Namieść	Nazwa uważana za pruską. Niestety, trudno stwierdzić, od czego mogłaby pochodzić, albo jak mogła brzmieć jej pierwotna forma (źródła nie pomagają, pierwsza wzmianka z 1422 głosi Namgeist). Chyba z powodów tych trudności w rekonstrukcji odstąpiono od spolszczania tego toponimu i ochrzczono wieś ahistoryczną, przypadkową nazwą Śliwica. Zamiast tego, autor proponuję formę Namieść, może i wydumaną, ale przynajmniej nawiązującą brzmieniowo do oryginału.
Święty Gaj	Rychliki	2	Heiligenwalde	niemieckie	--	Nazwa miejscowości odwołuje się do istniejącego nieopodal świętego gaju, miejsca kultu Prusów, uważanego za miejsce śmierci Św. Wojciecha.
Świdy	Rychliki	2	Milcherei	niemieckie	--	Polska powojenna nazwa jest oparta na pierwotnej pruskiej Swyden (1287).
Topolno Wielkie	Rychliki	2	Groß Tippeln	niemieckie	--	Patrz też: Topolno Małe (gm. Markusy).
Wysoka	Rychliki	2	Hohendorf	niemieckie	--
Bogdaniec	Tolkmicko	5	Hohenhaff	niemieckie	Wysoka	Według powojennych ustaleń KUNM, miejscowość miała nazywać się Wysoka (co jest tłumaczeniem pierwszego członu nazwy niem.), jednak "zwyciężyła" używana potocznie przez osadników nazwa "Bogdaniec" (pierwotnie odnosiła się ona do położonego nieopodal Suchacza). Nazwa ta jest tworem o zabarwieniu "patriotycznym" (odwołanie do Zbyszka z Bogdańca - bohatera Krzyżaków). Tego typu zideologizowanych nazw należałoby unikać.
Brzezina	Tolkmicko	2	Birkau	niemieckie	(Dynów?)	Nazwa Brzezina dobrze odzwierciedla niemiecką Birkau (niem. Birke - brzoza). Wiadomo jednak, że las, pośród którego leży ta wieś nosił starą nazwę Dinau (pruskiego pochodzenia?). Być może słuszniej byłoby utrwalić tę nazwę jako "Dynów" (a może "Dynawa"?), zamiast przekładać niemiecką nazwę wsi. Przydałyby się jednak głębsze badania, co do pochodzenia nazwy lasu.
Chojnowo	Tolkmicko	6	Konradswalde	niemieckie	Koniecwałd
Janówek	Tolkmicko	2	Hansdorf	niemieckie	--
Kamienica Elbląska	Tolkmicko	3	Hopehill	angielskie	(Wzgórze Nadziei)	Nazwa Hopehill odnosi się do dworku, który postawił osiadły tutaj angielsku kupiec (stąd angielska nazwa tego miejsca). Po wojnie temu miejscu nadano sztuczną nazwę "Witowo", która nie funkcjonowała wśród miejscowych (którzy nazywali to miejsce dalej "Hopehillem" lub "Wzgórzem Nadziei"). Później dawne Witowo i część Kamionka Wielkiego włączono w skład nowego tworu administracyjnego, zwanego "Kamienicą Elbląską".
Kadyny	Tolkmicko	1	Cadinen	pruskie	--
Kamionek Wielki	Tolkmicko	4	Groß Steinort	niemieckie	Sztynort Wielki
Kikoły	Tolkmicko	2	Kickelhof	niemieckie	--	Wbrew temu, co twierdzą zgodnie Wikipedia i Mapy Google, osada ta nie nazywa się "Kikoty".
Łęcze	Tolkmicko	1	Lenzen	pruskie	--	Wieś Łęcze (nazwa pochodzenia pruskiego, 1268 Landesen) to jedna z najstarszych miejscowości w regionie. Wieś ta, a także obszar wokół niej, jest znana w historiografii pod zlatynizowaną nazwą Lanzania.
Nadbrzeże-Połoniny	Tolkmicko	3	Reimannsfelde	niemieckie	(Nadbrzeże)	Po wojnie majątek Reimannsfelde sztucznie podzielono na dwie części (nazwane Nadbrzeże i Połoniny). Chyba przydałoby się przywrócić jedność tej miejscowości i usunąć z mapy kłopotliwą nazwę "Połoniny" (zapewne "przywiezioną" tu przez powojennych osadników), która godzi w miejscową toponimię - odnosi się bowiem do gwarowego, południowopolskiego słowa "połonina", które jest zapożyczeniem wschodniosłowiańskim i na tych terenach nie miało prawa być znane.
Nowinka	Tolkmicko	4	Neuendorf-Kämmereidorf	niemieckie	Nowa Wieś
Pagórki	Tolkmicko	6?	Rehberg	niemieckie	Rebark?	B. Czopek-Kopciuch podaje zapisy Reberc (1347), Rhebarg (1682), uważając je za spolszczone. Nie jest to jednak takie oczywiste, gdyż końcówka -bark nie musi odzwierciedlać wymowy spolszczonej, a równie dobrze może to być wymowa dialektalna dolnoniemiecka. Dylematu nie da się rozstrzygnąć bez kontekstu wzmianek.
Pogrodzie	Tolkmicko	4	Neukirch	niemieckie	Nowa Cerkiew lub Pogardyty	Nazwa "Pogrodzie" nawiązuje do pierwotnej (przedlokacyjnej) pruskiej nazwy tej miejscowości - zapisanej jako Pogardichen (1305). Jest to jednak w najlepszym przypadku luźne nawiązanie, a nie właściwe spolszczenie tej nazwy. Bliższe prawdy byłoby spolszczenie typu Pogardyty (sugestia Rymuta, że pochodzenie tej nazwy jest słowiańskie i pierwotnie brzmiała ona Pogardzice [Pogrodzice] jest moim zdaniem życzeniowa, aczkolwiek można wziąć pod uwagę formę Pogardzice jako rozsądną polonizację formy pruskiej). Dodatkowo, część źródeł (np. Chojnacki) podaje przedwojenną polską nazwę tej wsi jako Nowa Cerkiew. Niepewna jest jednak jakość egzonimu - czy był on faktycznie w użyciu, czy powstał sztucznie, per analogiam do innych tak spolszczonych wsi o tej nazwie (zwłaszcza Nowej Cerkwi w pow. nowodworskim). Mimo iż generalnie zalecam używanie przedwojennych polskich egzonimów, w tym przypadku spolszczenie pierwotnej nazwy pruskiej może być wartościowszą opcją.
Przybyłowo	Tolkmicko	3	Dünhofen	(dolno)niemieckie	--
Suchacz	Tolkmicko	2	Succase	pruskie	--	Nazwa Succase jest niewątpliwie pochodzenia pruskiego (od zuks - ryba). Powojenna nazwa "Suchacz", mimo pewnej adideacji, oddaje z grubsza fonetykę oryginalnego toponimu (i mocno przypomina tradycyjne spolszczenia pruskich toponimów).
Święty Kamień	Tolkmicko	3	Wieck	niemieckie	--	Powojenna nazwa Święty Kamień jest chrztem nazewniczym, pochodzącym od położonego nieopodal osady świętego kamienia Prusów - wielkiego głazu narzutowego, uważanego za wyznacznik granicy między Warmią a Pogezanią.
Wodynia	Tolkmicko	5	Klakendorf	prawdop. niemieckie	Kławki	Nazwa wywodzi się od imienia Klauke, które jest zdrobnieniem imienia Klaus, ale równie dobrze może też być imieniem pruskim. Wydawałoby się rozsądne spolszczenie nazwy jako Kławki (por. wieś Kławki, gm. Stare Pole), zwłaszcza że przyjęta przez KUNM forma "Wodynia" razi sztucznością.

Powiat braniewski

Nazwa obecna	Gmina	Typ nazwy	Nazwa niemiecka	Pochodzenie nazwy niemieckiej	Propozycja zmiany nazwy	Uwagi
Braniewo	Braniewo (miasto)	1	Braunsberg	niemieckie?	--	Dawniej też: Brunsberga, Brunsberk. Polska forma Braniewo (< *Bruniewo? Na niektórych starych mapach można spotkać też wariant Broniewo - błędny lub przejściowy), niewątpliwie wtórna wobec starszego spolszczenia Brunsberga, pojawia się w XIX w. (choć SGKP wspomina o niej jako o archaizmie). W czasach przedwojennych formy Brunsberga i Braniewo były używane zamiennie. Po wojnie przyjęto oficjalnie wariant Braniewo, gdyż preferowano nazwy bardziej spolszczone. Nazwa niemiecka Braunsberg (dawniej też Brunsberg, w 1249 Brusebergue), tradycyjnie łączona jest z imieniem św. Brunona, ale istnieją też próby objaśnienia jej ze staropruskiego.
Frombork	Frombork	1	Frauenburg	niemieckie	--	Dawniej też: Narzyce (tak u Zarańskiego, prawdopodobnie jego neologizm, chociaż niektórzy objaśniają od gwarowego na rzyce "na rzece" lub jako zniekształcenie nazwy rzeki Narusy (niem. Nartz), płynącej nieopodal grodu). W niektórych dokumentach średniowiecznych miasto określane jest mianem Civitas Varmiensis ("miasto warmińskie") lub Varmia (u Kopernika). Prawdopodobnie określenie to odnosi się do statusu Fromborka jako stolicy Warmii, choć niewykluczone, że może to być ślad jakiejś starszej pruskiej nazwy, związanej z plemieniem Warmów.
Pieniężno	Frombork	6	Mehlsack	pruskie	Melzak	Pierwsze zapisy: 1282 Melcekuke. Nazwa niewątpliwie pruskiego pochodzenia (nowoprus. Malsakuks), chociaż z czasem adideowana do niem. Mehlsack "wór z mąką", co dało początek wielu fantazyjnym legendom o powstaniu miasta. Ta ludowa etymologia jest też upamiętniona w herbie miasta. Mimo pruskiego pochodzenia nazwy oryginalnej i istnienia autentycznego, starego spolszczenia Melzak, powojenna Komisja Ustalania Nazw Miejscowości zarządziła postanowiła zastąpić ją sztucznym nowotworem Pieniężno. Jest to nazwa pamiątkowa, upamiętniająca postać Seweryna Pieniężnego (1890-1940) - polskiego nacjonalisty pochodzenia warmińskiego, wydawcy przewojennej "Gazety Olsztyńskiej". Krótko po wojnie próbowano forsować nazwy Mąkowory (nawiązanie do ludowej etymologii nazwy niemieckiej, utrwalonej w herbie miasta) oraz Wewno (neologizm nawiązujący do istniejącego w regionie zaginionego pruskiego grodu Wewa). Ostatecznie stanęło na tym "Pieniężnie".
Bemowizna	Braniewo	2	Böhmenhöfen	niemieckie	--
Bobrowy Młyn	Braniewo	5	Kleine Amtsmühle	niemieckie	Biebrzański Młyn	Istniała oboczna n. niem. Bewermühl, której pierwszy człon odwołuje się do nazwy rzeki Biebrzy (niem. Bewers, nie mylić z Biebrzą - dopływem Narwi), nad którą leży osada. Nazwa ta ma pochodzenie staropruskie (można się sprzeczać, czy "Biebrza" jest dobrym spolszczeniem, ale trudno mi wymyślić lepsze) i należałoby odzwierciedlić w nazwie polskiej ten źródłosłów - obecna nazwa Bobrowiec czyni to niedokładnie.
Brzeszczyny	Braniewo	5	Schwillgarben	pruskie	Świgarby	Mimo pruskiego pochodzenia nazwy oryginalnej, po wojnie nadano tej miejscowości zupełnie nową nazwę Brzeszczyny, upamiętniającą Jana Brzeszczyńskiego (1873-1946), polskiego działacza oświatowego na Warmii. Zamiast tej sztucznej pamiątkowej nazwy, proponuję adaptację nazwy oryginalnej jako Świgarby, opierając się na propozycji Leydinga.
Cielętnik	Braniewo	2	Kälberhaus	niemieckie	--
Działy	Braniewo	3	Albertshof	niemieckie	--
Elżbiecin	Braniewo	2	Lisettenhof	niemieckie	--
Garbina	Braniewo	5	Willenberg	niemieckie	Wielbórz	Chociaż nie ma przedwojennej tradycji dla tej miejscowości, pierwsi powojenni osadnicy nazywali tę wieś mianem Wielbórz (naturalne przyswojenie nazwy niemieckiej) i nazwa ta była w nieoficjalnym użyciu co najmniej do późnych lat 60. Już przez samo to należałoby tę nazwę uszanować i uznać jej wyższość nad urzędowym nowotworem Garbina.
Gronowo	Braniewo	1	Grunau	niemieckie	--
Glinka	Braniewo	3	Hermannshof	niemieckie	--
Goleszewo	Braniewo	3	Wilhelmshof	niemieckie	--	Może lepsze byłoby coś mniej "pseudosłowiańskiego"?
Gronówko	Braniewo	2	Grunenfeld	niemieckie	--
Grzechotki	Braniewo	3	Rehfeld	niemieckie	--
Grzędowo	Braniewo	3	Rödersdorf	niemieckie	--
Jarocin	Braniewo	3	Herzogswalde	niemieckie	--
Józefowo	Braniewo	2	Josephsau	niemieckie	--
Kalina	Braniewo	2	Kayling	pruskie?	--
Kalinówek	Braniewo	3	Einigkeit	niemieckie	--
Kiersy	Braniewo	5	Kirschdorf	niemieckie	Wargławki	Powojenna polska nazwa Kiersy jest adaptacją fonetyczną pierwszego członu nazwy niemieckiej. Może próbowano doszukać się w nim jakiegoś pruskiego początku (jakoby od kirsnas - czarny?), nie widzę jednak podstaw do takiej interpretacji. Wiadomo jednak, że teren, na którym założono tę miejscowość nosił pruską nazwę Wargelauken (1385) i chyba tę nazwę wypadałoby zaadaptować.
Klejnowo	Braniewo	2	Klenau	pruskie	--	1280 Cleynou, 1284 Cleynow, 1328 Clenovia
Klejnówko	Braniewo	2	Gut Klenau	pruskie	--	Patrz wyżej: Klejnowo.
Krasnolipie	Braniewo	2	Schönlinde	niemieckie	--
Krzewno	Braniewo	3	Hohenwalde	niemieckie	--
Lipowina	Braniewo	4	Lindenau	niemieckie	Lindenowo
Maciejewo	Braniewo	3	Maternhöfen	niemieckie	--
Marcinkowo	Braniewo	1 (5?)	Mertensdorf	niemieckie	(Antyki)	Osada Marcinkowo wchłonęła (kiedy?) sąsiednią osadę Antyki (niem. Anticken), której nazwa ma staropruskie pochodzenie. Może warto byłoby jednak zachować nazwę pruską, jako bardziej unikalną i wartościową? Z drugiej strony, nazwa Marcinkowo dla tej miejscowości była znana już przed wojną (podaje ją Chojnacki, chociaż prawdopodobnie jego przekaz wynika jedynie z przeniesienia spolszczenia innej wsi o tej samej nazwie).
Mikołajewo	Braniewo	3	Blumberg	niemieckie	--	Czy nazwa obecna ma jakieś uzasadnienie? Czy upamiętnia ona jakiegoś konkretnego Mikołaja (może Kopernika)? Potrzebne informacje.
Młoteczno	Braniewo	2	Hammersdorf	niemieckie	--
Nowa Pasłęka	Braniewo	1	Neu Passarge	pruskie	--	Dawniej też Nowa Pasaria Polska postać Pasłęka wtórna (i być może sztucznawa?) wobec starszej Pasaria, bliższej pruskiemu oryginałowi (1251 Passaria, 1252 Passerie, 1374 Posary, Posarye, rekonst. Paserrija). Nazwy Pasłęki (Passarge) i miasta Pasłęk, wbrew pozorom nie są etymologicznie powiązane. Nazwa Pasaria utrzymała się w gwarze warmińskiej (w formie fonetycznej Pasaryjo), ale po wojnie wybrano formę Pasłęka, jako bardziej spolszczoną.
Stara Pasłęka	Braniewo	1	Neu Passarge	pruskie	--	Patrz wyżej: Nowa Pasłęka.
Pęciszewo	Braniewo	3	Waltersdorf	niemieckie	--
Podgórze	Braniewo	4	Huntenberg	niemieckie	Huntembark	Co prawda, forma Podgórze jest poprawnym tłumaczeniem nazwy niemieckiej, ale w dokumentach siedemnastowiecznych znana jest forma spolszczona Huntembark.
Podleśne	Braniewo	2	Vorderwalde	niemieckie	--
Prątnik	Braniewo	3	Marienfelde	niemieckie	--
Prętki	Braniewo	3	Marienhöhe	niemieckie	--
Rodowo	Braniewo	2	Radau	pruskie	--	1419 Roddau
Rogity	Braniewo	1~4	Regitten	pruskie	(Regity)	1374 Rogite Co prawda, Chojnacki podaje nazwę spolszczoną w formie Regity, ale forma powojenna też jest teoretycznie poprawna - odnosi się do starszej postaci nazwy. Raczej nie ma co kopii kruszyć o jedną literkę, zwłaszcza że trudno powiedzieć, na ile przekaz Chojnackiego jest autentyczny.
Różaniec	Braniewo	2	Rosenort	niemieckie	--
Rudłowo	Braniewo	2	Rodelshöfen	niemieckie	--
Rusy	Braniewo	1~4	Rossen	pruskie	(Rosy)	1251 Russe, 1284 Russin, 1387 Reusse Podobnie jak w przypadku wsi Rogity (p. wyżej), nazwa obecna kłóci się z przekazem Chojnackiego, który podaje formę Rosy. Niemniej, forma Rusy jest zgodna ze starymi zapiskami, a wartość przekazu Chojnackiego jest wątpliwa.
Stępień	Braniewo	3	Stangendorf	niemieckie	--
Strubiny	Braniewo	2	Strauben	pruskie?	--	Potrzebne źródła, co do pochodzenia nazwy.
Szyleny	Braniewo	2	Schillgehnen	pruskie	--	1298 Schilien, Syrien (chyba błąd), 1305 Schyligen, 1330 Schiligeyn
Świętochowo	Braniewo	5	Sonnenstuhl	niemieckie (tłum. z prus.)	Sąkrześle	Niemiecka nazwa miejscowości Sonnenstuhl jest dosłowną kalką pierwotnej nazwy pruskiej, zaświadczonej jako Sawliskresil (1423), rekonst. *Saulis-Krēslan, dosł. "krzesło Słońca". Nazwa ta wskazuje dość wyraźne na święte miejsce Prusów, związane z ich kultem solarnym. Ustalona po wojnie forma Świętochowo, choć oddaje "święty" charakter miejsca, jednak nijak nie odpowiada nazwie pruskiej i zaciera jej źródłosłów, ahistorycznie ją zesłowiańszczając. Autor proponuje własne spolszczenie fonetyczne nazwy oryginalnej (być może nieco wydumane, ale oddające pruski charakter nazwy).
Ujście	Braniewo	3	Pfahlbude	niemieckie	--
Ułowo	Braniewo	3	Auhof	niemieckie?	--
Wielewo	Braniewo	2	Fehlau	pruskie	--	1266 Veylow, 1288 Velowe
Wikielec	Braniewo	2	Wecklitzmühle	niemieckie (nazwiskowe?)	--
Wilki	Braniewo	1	Birkenau	niemieckie	--	Nazwę polską Wilki dla tej miejscowości podaje już Chojnacki. Skąd to? Może jakaś starsza nazwa pruska (prus. wilks = wilk)? Potrzebna dokumentacja.
Wola Lipowska	Braniewo	3	Breitlinde	niemieckie	--
Zakrzewiec	Braniewo	3	Vogelsang	niemieckie	--
Zawierz	Braniewo	2	Zagern	niemieckie	--	Powojenna nazwa Zawierz nawiązuje do pierwotnego zapisu Sawers (1311). Ewolucja Sawers do Zagern nie jest dla mnie jasna - czy to w ogóle ta sama nazwa? Potrzebne źródła.
Zgoda	Braniewo	3	Gerlachsdorf	niemieckie	--
Żelazna Góra	Braniewo	2	Eisenberg	niemieckie	--
Baranówka	Braniewo	5	Schafsberg	niemieckie (tłum. z prus.?)	Owin	Obok nazwy oficjalnej pojawia się w XIV w. wariant Ouwe (1366), Owen (1387). Prawdopodobnie jest to nazwa pochodzenia pruskiego (prus. awwins - baran), być może stanowiąca podstawę nazwy niemieckiej. Chyba warto byłoby adaptować tę nazwę fonetycznie, nawet jeżeli nazwa Baranówka w miarę oddaje jej znaczenie.
Biedkowo	Braniewo	2	Betkendorf	niemieckie (imienne)	--	Może lepsza byłaby pisownia Bietkowo, bez tej adideacji do biedy?
Bogdany	Braniewo	3	Sonnenberg	niemieckie	--	Czy nazwa niem. wskazuje na jakieś miejsce kultu Prusów? Jeśli tak, wypadałoby ją przetłumaczyć. Przydałoby się zmienić tę ahistoryczną, pseudorodową nazwę Bogdany.
Drewnowo	Braniewo	2	Drewsdorf	niemieckie	--	Powojenna nazwa polska nawiązuje do niemieckiej jedynie fonetycznie. Drewes jest bowiem niemieckim zdrobnieniem od Andrzeja (zresztą, wieś pierwotnie nazywała się Andresdorf [1304], co jest poświadczone)
Jędrychowo	Braniewo	3	Heinrichsdorf	niemieckie	--
Krzyżewo	Braniewo	2	Kreuzdorf	niemieckie	--	Pierwotnie Krebsdorf, od XIX w. zmienione w Kreuzdorf. Nazwa obecna jest kalką nazwy późniejszej.
Krzywiec	Braniewo	5	Dittersdorf	niemieckie	Wosiny	Pole, na którym założono wieś nosiło pruską nazwę Woysien (1297), Wosgein (1298), prawdopodobnie od prus. wuzē "koza". Po wojnie nie wzięto pod uwagę tego faktu, ustalając ahistoryczną nazwę Krzywiec.
Narusa	Braniewo	1	Narz	pruskie (hydronimiczne)	--
Nowiny	Braniewo	2	Neufeld	niemieckie	--
Ronin	Braniewo	2?	Rahnenfeld	hybryda?	--	1310 Ronenveld - pierwszy człon pruski?
Nowe Sadłuki	Braniewo	1	Neu Sadlucken	pruskie	--	Nie mylić z tak samo nazwaną wsią w gminie Młynary.
Wierzno Wielkie	Braniewo	3	Groß Rautenberg	niemieckie	--
Lelkowo	Braniewo	3	Lichtenfeld	niemieckie	--
Płoskinia	Braniewo	6	Plaßwich	niemieckie	Plaswik	1301 Plastewiken, Plastwyten - nazwa pochodzenia pruskiego. Mimo istnienia przedwojennego spolszczenia Plaswik (Chojnacki), KUNM nadała miejscowości nową nazwę Płoskinia, może i bliską fonetycznie, ale kompletnie zacierającą pruskie pochodzenie oryginału.
Wilczęta	Braniewo	6	Deutschendorf	niemieckie	Niemce	Na niektórych starych mapach pojawia się spolszczenie Niemce. Trudno stwierdzić, czy kiedykolwiek takie spolszczenie istniało wśród ludności warmińskiej (brak na to dowodów), prędzej to wymysł kartografów. Niemniej, lepsze to od ahistorycznej, nieuzasadnionej nazwy Wilczęta.

Bibliografia

Już wkrótce.