Użytkownik:Emil: Różnice pomiędzy wersjami
Linia 178: | Linia 178: | ||
Lenicja występuje w przymiotnikach (w mowie jest to jedyna cecha odróżniająca od przysłówków, w zapisie dodatkowo przed przymiotnikami piszemy ''l'''), rzeczownikach rodzaju żeńskiego i liczebnikach porządkowych. Nie jest oddawana na piśmie, ale można ją przewidzieć wyżej podanym l' (przymiotniki), przedimkami (rzeczowniki) i sufiksem (liczebniki). | Lenicja występuje w przymiotnikach (w mowie jest to jedyna cecha odróżniająca od przysłówków, w zapisie dodatkowo przed przymiotnikami piszemy ''l'''), rzeczownikach rodzaju żeńskiego i liczebnikach porządkowych. Nie jest oddawana na piśmie, ale można ją przewidzieć wyżej podanym l' (przymiotniki), przedimkami (rzeczowniki) i sufiksem (liczebniki). | ||
− | *'' | + | *''kyowayrhă dăťësîch'' {{IPA|/kʷop͡fɒʀə tʰəcɤ̞'sɨx/}} – dzień dobry (przeszło w ''Kopfardăǩăsich'' i dalej bez zmiany znaczenia) |
*''kyowayrhă hüzkûch'' {{IPA|/kʷop͡fɒʀə hyt͡s'kʉx/}} – dobranoc (przeszło w ''Kopfarjizkuch'' i dalej bez zmiany znaczenia) | *''kyowayrhă hüzkûch'' {{IPA|/kʷop͡fɒʀə hyt͡s'kʉx/}} – dobranoc (przeszło w ''Kopfarjizkuch'' i dalej bez zmiany znaczenia) | ||
*''asn̦'' {{IPA|/'asŋ/}}– prawie (przeszło w ''an'' i dalej, o znaczeniu "tak jakby") | *''asn̦'' {{IPA|/'asŋ/}}– prawie (przeszło w ''an'' i dalej, o znaczeniu "tak jakby") | ||
*''l'ḋăťësrh''{{IPA|/ʈʰə't͡ʃɤ̞sʀ/}} – dzienny (przeszło w ''deǩăszadj'' i dalej, o znaczeniu "przeciętny") | *''l'ḋăťësrh''{{IPA|/ʈʰə't͡ʃɤ̞sʀ/}} – dzienny (przeszło w ''deǩăszadj'' i dalej, o znaczeniu "przeciętny") | ||
*''гkhåjcönûch'' {{IPA|/qʰχäçt͡sʰø̞'nʉx/}} – szczyt góry (conûch – góra) (przeszło w ''khaizonuch'' i dalej bez zmiany znaczenia) | *''гkhåjcönûch'' {{IPA|/qʰχäçt͡sʰø̞'nʉx/}} – szczyt góry (conûch – góra) (przeszło w ''khaizonuch'' i dalej bez zmiany znaczenia) |
Wersja z 14:47, 30 sty 2020
To są moje wypiski
- Język protogamajski
- Język (pra)zongepajski
- Język zongepajski klasyczny (religijny)
- Język zongepajski nowoklasyczny
- Język zongepajski ludowy
- Grupa wschodnia
- Język nowozongepajski
- Język oljuch
- Język ?
- Grupa północna
- Język zongepajski północny
- Język ?
- Grupa zachodnia
- Nowozachodnia/przesuwkowa
- Język ?
- Język ?
- Starozachodnia
- Język ?
- Język ?
- Nowozachodnia/przesuwkowa
- Grupa wschodnia
- Język zongepajski klasyczny (religijny)
- Język (pra)zongepajski
- Grupa wschodnia – bardzo zbliżona do zongepajskiego klasycznego, liczne archaizmy, redukcja samogłosek wygłosowych, monoftongizacja.
- Grupa północna – lenicja, fonetyka udźwięczniająca, redukcja samogłosek wygłosowych, ściągnięcia samogłosek, zanik deklinacji.
- Grupa zachodnia – fonetyka ubezdźwięczniająco-udźwięczniająca, redukcja samogłosek wygłosowych, ściągnięcia samogłosek, monoftongizacja, wykształcenie rodzaju gramatycznego.
- Nowozachodnia – bardzo różna od prajęzyka, nowozongepajska przesuwka spółgłoskowa, powszechna elizja.
Język X posiadał ogromną liczbę samogłosek, ilość tą rekompresował jednak brak dyftongów i brak iloczasu.
Przednie | Środkowe | Tylne | |
---|---|---|---|
Przymknięte | i, y (i, ü) | ɨ, ʉ (î, û) | ɯ, u (ï, u) |
Średnie | e̞, ø̞ (e, ö) | ə (ă) | ɤ̞, o̞ (ë, o) |
Otwarte | a (a) | ä (å) | ɑ, ɒ (â, ay) |
Należy zaznaczyć, że [ä] jest traktowany jako zaokrąglony odpowiednik głoski [a]. Widać to w harmonii.
System spółgłoskowy również był rozbudowany. Głoski dzieliły się na zwykłe, labializowane i przydechowe. Nie było spółgłosek dźwięcznych, bocznych i półsamogłosek.
Wargowe | Zębowe | Dziąsłowe | Z retrofleksją | Podniebienne | Welarne | Języczkowe | Gardłowe | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nosowe | m (m) | n (n) | ɳ (ṅ) | ɲ (ň) | ŋ (n̦) | ||||
Zwarte | bezdźwięczne | p (p) | t (t) | ʈ (ṫ) | c (ť) | k (k) | q (q) | ||
przydechowe | pʰ (b) | tʰ (d) | ʈʰ (ḋ) | cʰ (ď) | kʰ (g) | qʰ (г) | |||
labializowane | pʷ (py) | tʷ (ty) | ʈʷ (ṫy) | cʷ (ťy) | kʷ (ky) | qʷ (qy) | |||
Afrykaty | bezdźwięczne | pf (w) | ts (z) | tʃ (ž) | tʂ (ż) | kx (x) | |||
przydechowe | pfʰ (v) | tsʰ (c) | tʃʰ (č) | tʂʰ (ċ) | |||||
labializowane | pfʷ (wy) | tsʷ (zy) | tʃʷ (žy) | tʂʷ (ży) | kxʷ (xy) | ||||
Szczelinowe | f (f) | s (s) | ʃ (š) | ʂ (ṡ) | ç (j) | x (ch) | χ (kh) | h (h) | |
Drżące | r (r) | ʀ (rh) |
Nie wszystkie spółgłoski pojawiają się równie często.
W nawiasach jest podana transkrypcja, która jest dalej używana.
W języku występuje lenicja spółgłosek zwartych i drżących pomiędzy dwiema samogłoskami (prócz ă). Spółgłoski r, rh po lenicji ulegają ubezdźwięcznieniu (są wymawiane jako [r̥] i [ʀ̥]). Spółgłoski zwarte ulegają lenicji według tego schematu:
- p > w
- b > v
- py > wy
- t > z
- d > c
- ty > zy
- ṫ > ż
- ḋ > ċ
- ṫy > ży
- ť > ž
- ď > č
- ťy > žy
- k > x
- g > x
- ky > xy
- q > kh
- г > kh
- qy > xy
Lenicja występuje w przymiotnikach (w mowie jest to jedyna cecha odróżniająca od przysłówków, w zapisie dodatkowo przed przymiotnikami piszemy l'), rzeczownikach rodzaju żeńskiego i liczebnikach porządkowych. Nie jest oddawana na piśmie, ale można ją przewidzieć wyżej podanym l' (przymiotniki), przedimkami (rzeczowniki) i sufiksem (liczebniki).
- kyowayrhă dăťësîch /kʷop͡fɒʀə tʰəcɤ̞'sɨx/ – dzień dobry (przeszło w Kopfardăǩăsich i dalej bez zmiany znaczenia)
- kyowayrhă hüzkûch /kʷop͡fɒʀə hyt͡s'kʉx/ – dobranoc (przeszło w Kopfarjizkuch i dalej bez zmiany znaczenia)
- asn̦ /'asŋ/– prawie (przeszło w an i dalej, o znaczeniu "tak jakby")
- l'ḋăťësrh/ʈʰə't͡ʃɤ̞sʀ/ – dzienny (przeszło w deǩăszadj i dalej, o znaczeniu "przeciętny")
- гkhåjcönûch /qʰχäçt͡sʰø̞'nʉx/ – szczyt góry (conûch – góra) (przeszło w khaizonuch i dalej bez zmiany znaczenia)