Użytkownik:Emil/Brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Linia 190: Linia 190:
 
*''l'ḋăťësrh''{{IPA|/ʈʰə't͡ʃɤ̞sʀ/}}  – dzienny (przeszło w ''deǩăszadj'' i dalej, o znaczeniu "przeciętny")
 
*''l'ḋăťësrh''{{IPA|/ʈʰə't͡ʃɤ̞sʀ/}}  – dzienny (przeszło w ''deǩăszadj'' i dalej, o znaczeniu "przeciętny")
 
*''гkhåjcönûch'' {{IPA|/qʰχäçt͡sʰø̞'nʉx/}} – szczyt góry (conûch – góra) (przeszło w ''khaizonuch'' i dalej bez zmiany znaczenia)
 
*''гkhåjcönûch'' {{IPA|/qʰχäçt͡sʰø̞'nʉx/}} – szczyt góry (conûch – góra) (przeszło w ''khaizonuch'' i dalej bez zmiany znaczenia)
 +
 +
Harmonia jest przeprowadzana pod dwoma względami: pod względem centralności i zaokrąglenia:
 +
Zaokrąglenie
 +
*i - ü
 +
*î - û
 +
*ï - u
 +
*e - ö
 +
*ë - o
 +
*a - å
 +
*â - ay
 +
 +
Centralność
 +
*i - ï
 +
*ü - u
 +
*e - ë
 +
*ö - o
 +
*a - â
 +
*å - ay
 +
Samogłoska ă nie podlega harmonii, î, û podlegają harmonii tylko pod względem zaokrąglenia.
 +
 +
System spółgłoskowy również był rozbudowany. Głoski dzieliły się na zwykłe, labializowane i przydechowe. Nie było spółgłosek dźwięcznych, bocznych i półsamogłosek (chociaż {{IPA|[j]}} mogło się pojawić w zapożyczeniach).
 +
{| class="wikitable" style=text-align:center
 +
! colspan="2" |
 +
!Wargowe
 +
!Zębowe
 +
!Dziąsłowe
 +
!Z retrofleksją
 +
!Podniebienne
 +
!Welarne
 +
!Języczkowe
 +
!Gardłowe
 +
|- align="center"
 +
! colspan="2" | Nosowe
 +
|{{IPA|m}} (m)
 +
|{{IPA|n}} (n)
 +
|
 +
|{{IPA|ɳ}} (ṅ)
 +
|{{IPA|ɲ}} (ň)
 +
|{{IPA|ŋ}} (n̦)
 +
|
 +
|
 +
|- align="center"
 +
! rowspan="3" |Zwarte
 +
!<small>bezdźwięczne</small>
 +
|{{IPA|p}} (b)
 +
|{{IPA|t}} (d)
 +
|
 +
|{{IPA|ʈ}} (ḋ)
 +
|{{IPA|c}} (ď)
 +
|{{IPA|k}} (g)
 +
|{{IPA|q}} (г)
 +
|
 +
|-
 +
!<small>przydechowe</small>
 +
|{{IPA|pʰ}} (p)
 +
|{{IPA|tʰ}} (t)
 +
|
 +
|{{IPA|ʈʰ}} (ṫ)
 +
|{{IPA|cʰ}} (ť)
 +
|{{IPA|kʰ}} (k)
 +
|{{IPA|qʰ}} (q)
 +
|
 +
|-
 +
!<small>labializowane</small>
 +
|{{IPA|pʷ}} (py)
 +
|{{IPA|tʷ}} (ty)
 +
|
 +
|{{IPA|ʈʷ}} (ṫy)
 +
|{{IPA|cʷ}} (ťy)
 +
|{{IPA|kʷ}} (ky)
 +
|{{IPA|qʷ}} (qy)
 +
|
 +
|- align="center"
 +
! rowspan="3" | Afrykaty
 +
!<small>bezdźwięczne</small>
 +
|{{IPA|pf}} (w)
 +
|{{IPA|ts}} (z)
 +
|{{IPA|tʃ}} (ž)
 +
|{{IPA|tʂ}} (ż)
 +
|
 +
|{{IPA|kx}} (x)
 +
|
 +
|
 +
|-
 +
!<small>przydechowe</small>
 +
|{{IPA|pfʰ}} (v)
 +
|{{IPA|tsʰ}} (c)
 +
|{{IPA|tʃʰ}} (č)
 +
|{{IPA|tʂʰ}} (ċ)
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|-
 +
!<small>labializowane</small>
 +
|{{IPA|pfʷ}} (wy)
 +
|{{IPA|tsʷ}} (zy)
 +
|{{IPA|tʃʷ}} (žy)
 +
|{{IPA|tʂʷ}} (ży)
 +
|
 +
|{{IPA|kxʷ}} (xy)
 +
|
 +
|
 +
|-
 +
|- align="center"
 +
! colspan="2" | Szczelinowe
 +
|{{IPA|f}} (f)
 +
|{{IPA|s}} (s)
 +
|{{IPA|ʃ}} (š)
 +
|{{IPA|ʂ}} (ṡ)
 +
|{{IPA|ç}} (j)
 +
|{{IPA|x}} (ch)
 +
|{{IPA|χ}} (kh)
 +
|{{IPA|h}} (h)
 +
|- align="center"
 +
! colspan="2" | Płynne
 +
|
 +
|{{IPA|r}} (r)
 +
|
 +
|
 +
|{{IPA|j}} (y, ÿ) <ref>tylko w zapożyczeniach</ref>
 +
|
 +
|{{IPA|ʀ}} (rh)
 +
|
 +
|}
 +
Nie wszystkie spółgłoski pojawiają się równie często.
 +
 +
W nawiasach jest podana transkrypcja, która jest dalej używana.
 +
 +
W języku występuje lenicja spółgłosek zwartych i drżących pomiędzy dwiema samogłoskami (prócz ă). Spółgłoski '''r, rh''' po lenicji ulegają ubezdźwięcznieniu (są wymawiane jako {{IPA|[r̥]}} i {{IPA|[ʀ̥]}}). Spółgłoski zwarte ulegają lenicji według tego schematu:
 +
*b > w
 +
*p > v
 +
*py > wy
 +
*d > z
 +
*t > c
 +
*ty > zy
 +
*ḋ > ż
 +
*ṫ > ċ
 +
*ṫy > ży
 +
*ď > ž
 +
*ť > č
 +
*ťy > žy
 +
*g > x
 +
*k > x
 +
*ky > xy
 +
*г> kh
 +
*q > kh
 +
*qy > xy
 +
Lenicja występuje w przymiotnikach (w mowie jest to jedyna cecha odróżniająca od przysłówków, w zapisie dodatkowo przed przymiotnikami piszemy ''l'''), rzeczownikach rodzaju żeńskiego i liczebnikach porządkowych. Nie jest oddawana na piśmie, ale można ją przewidzieć wyżej podanym l' (przymiotniki), przedimkami (rzeczowniki) i sufiksem (liczebniki).
 +
 +
Język X posiadał stałe afiksy:
 +
*''-îch'', ''-ûch'' – rzeczownik
 +
*''-žy'' – l. mnoga
 +
*''-rh'', ''-rhă'' – przymiotnik, przysłówek
 +
*''-aj'', ''-åj'', ''-âj'', ''-ayj'' – bezokolicznik
 +
 +
 +
*''l'kyowayrhă tăďësîch'' {{IPA|/kʷop͡fɒʀə tʰəcɤ̞'sɨx/}} – dzień dobry (przeszło w ''Kopfardăǩăsich'' i dalej bez zmiany znaczenia)
 +
*''l'kyowayrhă hüzgûch'' {{IPA|/kʷop͡fɒʀə hyt͡s'kʉx/}} – dobranoc (przeszło w ''Kopfarjizkuch'' i dalej bez zmiany znaczenia)
 +
*''asn̦'' {{IPA|/'asŋ/}}– prawie (przeszło w ''an'' i dalej, o znaczeniu "tak jakby")
 +
*''l'ṫăďësrh''{{IPA|/ʈʰə't͡ʃɤ̞sʀ/}}  – dzienny (przeszło w ''deǩăszadj'' i dalej, o znaczeniu "przeciętny")
 +
*''qkhåjcönûch'' {{IPA|/qʰχäçt͡sʰø̞'nʉx/}} – szczyt góry (conûch – góra) (przeszło w ''khaizonuch'' i dalej bez zmiany znaczenia)
  
 
Harmonia jest przeprowadzana pod dwoma względami: pod względem centralności i zaokrąglenia:
 
Harmonia jest przeprowadzana pod dwoma względami: pod względem centralności i zaokrąglenia:

Wersja z 21:23, 7 lut 2020

To są moje wypiski

  • Język protogamajski
    • Język (pra)zongepajski
      • Język zongepajski klasyczny (religijny)
        • Język zongepajski nowoklasyczny
      • Język zongepajski ludowy
        • Grupa wschodnia
          • Język nowozongepajski
          • Język oljuch
          • Język ?
        • Grupa północna
          • Język zongepajski północny
          • Język ?
        • Grupa zachodnia
          • Nowozachodnia/przesuwkowa
            • Język ?
            • Język ?
          • Starozachodnia
            • Język ?
            • Język ?
  • Grupa wschodnia – bardzo zbliżona do zongepajskiego klasycznego, liczne archaizmy, redukcja samogłosek wygłosowych, monoftongizacja.
  • Grupa północna – lenicja, fonetyka udźwięczniająca, redukcja samogłosek wygłosowych, ściągnięcia samogłosek, zanik deklinacji.
  • Grupa zachodnia – fonetyka ubezdźwięczniająco-udźwięczniająca, redukcja samogłosek wygłosowych, ściągnięcia samogłosek, monoftongizacja, wykształcenie rodzaju gramatycznego.
    • Nowozachodnia – bardzo różna od prajęzyka, nowozongepajska przesuwka spółgłoskowa, powszechna elizja.


Język X posiadał ogromną liczbę samogłosek, ilość tą rekompresował jednak brak dyftongów i brak iloczasu.

Przednie Środkowe Tylne
Przymknięte i, y (i, ü) ɨ, ʉ (î, û) ɯ, u (ï, u)
Średnie e̞, ø̞ (e, ö) ə (ă) ɤ̞, o̞ (ë, o)
Otwarte a (a) ä (å) ɑ, ɒ (â, ay)

Należy zaznaczyć, że [ä] jest traktowany jako zaokrąglony odpowiednik głoski [a]. Widać to w harmonii.


System spółgłoskowy również był rozbudowany. Głoski dzieliły się na zwykłe, labializowane i przydechowe. Nie było spółgłosek dźwięcznych, bocznych i półsamogłosek (chociaż [j] mogło się pojawić w zapożyczeniach).

Wargowe Zębowe Dziąsłowe Z retrofleksją Podniebienne Welarne Języczkowe Gardłowe
Nosowe m (m) n (n) ɳ (ṅ) ɲ (ň) ŋ (n̦)
Zwarte bezdźwięczne p (p) t (t) ʈ (ṫ) c (ť) k (k) q (q)
przydechowe pʰ (b) tʰ (d) ʈʰ (ḋ) cʰ (ď) kʰ (g) qʰ (г)
labializowane pʷ (py) tʷ (ty) ʈʷ (ṫy) cʷ (ťy) kʷ (ky) qʷ (qy)
Afrykaty bezdźwięczne pf (w) ts (z) tʃ (ž) tʂ (ż) kx (x)
przydechowe pfʰ (v) tsʰ (c) tʃʰ (č) tʂʰ (ċ)
labializowane pfʷ (wy) tsʷ (zy) tʃʷ (žy) tʂʷ (ży) kxʷ (xy)
Szczelinowe f (f) s (s) ʃ (š) ʂ (ṡ) ç (j) x (ch) χ (kh) h (h)
Płynne r (r) j (y, ÿ) [1] ʀ (rh)

Nie wszystkie spółgłoski pojawiają się równie często.

W nawiasach jest podana transkrypcja, która jest dalej używana.

W języku występuje lenicja spółgłosek zwartych i drżących pomiędzy dwiema samogłoskami (prócz ă). Spółgłoski r, rh po lenicji ulegają ubezdźwięcznieniu (są wymawiane jako [r̥] i [ʀ̥]). Spółgłoski zwarte ulegają lenicji według tego schematu:

  • p > w
  • b > v
  • py > wy
  • t > z
  • d > c
  • ty > zy
  • ṫ > ż
  • ḋ > ċ
  • ṫy > ży
  • ť > ž
  • ď > č
  • ťy > žy
  • k > x
  • g > x
  • ky > xy
  • q > kh
  • г > kh
  • qy > xy

Lenicja występuje w przymiotnikach (w mowie jest to jedyna cecha odróżniająca od przysłówków, w zapisie dodatkowo przed przymiotnikami piszemy l'), rzeczownikach rodzaju żeńskiego i liczebnikach porządkowych. Nie jest oddawana na piśmie, ale można ją przewidzieć wyżej podanym l' (przymiotniki), przedimkami (rzeczowniki) i sufiksem (liczebniki).

Język X posiadał stałe afiksy:

  • -îch, -ûch – rzeczownik
  • -žy – l. mnoga
  • -rh, -rhă – przymiotnik, przysłówek
  • -aj, -åj, -âj, -ayj – bezokolicznik


  • l'kyowayrhă dăťësîch /kʷop͡fɒʀə tʰəcɤ̞'sɨx/ – dzień dobry (przeszło w Kopfardăǩăsich i dalej bez zmiany znaczenia)
  • l'kyowayrhă hüzkûch /kʷop͡fɒʀə hyt͡s'kʉx/ – dobranoc (przeszło w Kopfarjizkuch i dalej bez zmiany znaczenia)
  • asn̦ /'asŋ/– prawie (przeszło w an i dalej, o znaczeniu "tak jakby")
  • l'ḋăťësrh/ʈʰə't͡ʃɤ̞sʀ/ – dzienny (przeszło w deǩăszadj i dalej, o znaczeniu "przeciętny")
  • гkhåjcönûch /qʰχäçt͡sʰø̞'nʉx/ – szczyt góry (conûch – góra) (przeszło w khaizonuch i dalej bez zmiany znaczenia)

Harmonia jest przeprowadzana pod dwoma względami: pod względem centralności i zaokrąglenia: Zaokrąglenie

  • i - ü
  • î - û
  • ï - u
  • e - ö
  • ë - o
  • a - å
  • â - ay

Centralność

  • i - ï
  • ü - u
  • e - ë
  • ö - o
  • a - â
  • å - ay

Samogłoska ă nie podlega harmonii, î, û podlegają harmonii tylko pod względem zaokrąglenia.

System spółgłoskowy również był rozbudowany. Głoski dzieliły się na zwykłe, labializowane i przydechowe. Nie było spółgłosek dźwięcznych, bocznych i półsamogłosek (chociaż [j] mogło się pojawić w zapożyczeniach).

Wargowe Zębowe Dziąsłowe Z retrofleksją Podniebienne Welarne Języczkowe Gardłowe
Nosowe m (m) n (n) ɳ (ṅ) ɲ (ň) ŋ (n̦)
Zwarte bezdźwięczne p (b) t (d) ʈ (ḋ) c (ď) k (g) q (г)
przydechowe pʰ (p) tʰ (t) ʈʰ (ṫ) cʰ (ť) kʰ (k) qʰ (q)
labializowane pʷ (py) tʷ (ty) ʈʷ (ṫy) cʷ (ťy) kʷ (ky) qʷ (qy)
Afrykaty bezdźwięczne pf (w) ts (z) tʃ (ž) tʂ (ż) kx (x)
przydechowe pfʰ (v) tsʰ (c) tʃʰ (č) tʂʰ (ċ)
labializowane pfʷ (wy) tsʷ (zy) tʃʷ (žy) tʂʷ (ży) kxʷ (xy)
Szczelinowe f (f) s (s) ʃ (š) ʂ (ṡ) ç (j) x (ch) χ (kh) h (h)
Płynne r (r) j (y, ÿ) [2] ʀ (rh)

Nie wszystkie spółgłoski pojawiają się równie często.

W nawiasach jest podana transkrypcja, która jest dalej używana.

W języku występuje lenicja spółgłosek zwartych i drżących pomiędzy dwiema samogłoskami (prócz ă). Spółgłoski r, rh po lenicji ulegają ubezdźwięcznieniu (są wymawiane jako [r̥] i [ʀ̥]). Spółgłoski zwarte ulegają lenicji według tego schematu:

  • b > w
  • p > v
  • py > wy
  • d > z
  • t > c
  • ty > zy
  • ḋ > ż
  • ṫ > ċ
  • ṫy > ży
  • ď > ž
  • ť > č
  • ťy > žy
  • g > x
  • k > x
  • ky > xy
  • г> kh
  • q > kh
  • qy > xy

Lenicja występuje w przymiotnikach (w mowie jest to jedyna cecha odróżniająca od przysłówków, w zapisie dodatkowo przed przymiotnikami piszemy l'), rzeczownikach rodzaju żeńskiego i liczebnikach porządkowych. Nie jest oddawana na piśmie, ale można ją przewidzieć wyżej podanym l' (przymiotniki), przedimkami (rzeczowniki) i sufiksem (liczebniki).

Język X posiadał stałe afiksy:

  • -îch, -ûch – rzeczownik
  • -žy – l. mnoga
  • -rh, -rhă – przymiotnik, przysłówek
  • -aj, -åj, -âj, -ayj – bezokolicznik


  • l'kyowayrhă tăďësîch /kʷop͡fɒʀə tʰəcɤ̞'sɨx/ – dzień dobry (przeszło w Kopfardăǩăsich i dalej bez zmiany znaczenia)
  • l'kyowayrhă hüzgûch /kʷop͡fɒʀə hyt͡s'kʉx/ – dobranoc (przeszło w Kopfarjizkuch i dalej bez zmiany znaczenia)
  • asn̦ /'asŋ/– prawie (przeszło w an i dalej, o znaczeniu "tak jakby")
  • l'ṫăďësrh/ʈʰə't͡ʃɤ̞sʀ/ – dzienny (przeszło w deǩăszadj i dalej, o znaczeniu "przeciętny")
  • qkhåjcönûch /qʰχäçt͡sʰø̞'nʉx/ – szczyt góry (conûch – góra) (przeszło w khaizonuch i dalej bez zmiany znaczenia)

Harmonia jest przeprowadzana pod dwoma względami: pod względem centralności i zaokrąglenia: Zaokrąglenie

  • i - ü
  • î - û
  • ï - u
  • e - ö
  • ë - o
  • a - å
  • â - ay

Centralność

  • i - ï
  • ü - u
  • e - ë
  • ö - o
  • a - â
  • å - ay

Samogłoska ă nie podlega harmonii, î, û podlegają harmonii tylko pod względem zaokrąglenia.

  1. ↑ tylko w zapożyczeniach
  2. ↑ tylko w zapożyczeniach
Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Użytkownik:Emil/Brudnopis&oldid=28763”