Wielki Słownik Wysokopolskiego: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
 
(Nie pokazano 227 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
Słownik ten jest próbą zebrania wszystkich słów, które powstały w wyniku "oczyszczania" polszczyzny. Pomysł bezpośrednio wynika z tego, iż konieczność wyszukiwania słów gdzieś po wątkach forumowych i w losowej kolejności nie sprzyja promocji wysokopolskiego.
 
Słownik ten jest próbą zebrania wszystkich słów, które powstały w wyniku "oczyszczania" polszczyzny. Pomysł bezpośrednio wynika z tego, iż konieczność wyszukiwania słów gdzieś po wątkach forumowych i w losowej kolejności nie sprzyja promocji wysokopolskiego.
 
==Czas==
 
==Czas==
−
===Miesiące===
 
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''marzec''' || brzezień || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''kwadrans''' || ćwierciel || wskrzeszony dawnosłów
 +
|-
 +
| '''marzec''' || brzezień || wskrzeszony dawnosłów || Dynozaur
 +
|-
 +
| '''maj''' || trawień || wskrzeszony dawnosłów || Siemoród
 
|-
 
|-
−
| '''maj''' || trawień || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''minuta''' || miżyna || kalka ukr. хвилина || Siemoród
 +
|-
 +
| '''sekunda''' || wtórzyna || kalka cz. vteřina || Marzyciel
 +
|-
 +
| '''weekend''' || wychodne || ros. выходные ||  
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
  
−
===Dni tygodnia===
+
==Nazwy geograficzne==
 +
 
 +
=== Kontynenty ===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| '''Afryka''' || Wyraj || wskrzeszony dawnosłów || Mauzer
 +
|-
 +
| '''Ameryka''' || Łaskoszozkolnie || od Jana (Łaskosz - polska wersja na wzór Miłosz, bowiem imię Jana pochodzi od hebrajskiego słowa łaska" z Kolna || Kubok
 +
|-
 +
| '''Europa''' ||  ||
 +
|-
 +
| '''Azja''' || ||
 +
|-
 +
| '''Australia i Oceania''' || Południoziemie i Wielkomorze || Południoziemie kalka Terra Australis; Wielkomorze od wielkie morze = ocean) || Kubok
 +
|-
 +
| '''Antarktyda''' || Możnisławoziemie || od polskiego badacza ziem polarnych Henryka (Henryk wywodzi się z germańskiego możny) Arctowskiego || Kubok
 +
|-
 +
|}
 +
=== Państwa===
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| '''Austria''' || Rakusy || wskrzeszony dawnosłów ||
 +
|-
 +
| '''Charwaty''' || Chorwacja || wskrzeszony dawnosłów || Siemoród
 +
|-
 +
| '''Cypr''' || Miecka || miedź + -ska || Boletto
 +
|-
 +
| '''Dania''' || Duń ż. || wskrzeszony dawnosłów ||
 +
|-
 +
| '''Estonia''' || Cudź ż || ros. чудь || Dynozaur
 +
|-
 +
| '''Finlandia''' || Sum ż. || ros. Сумь || Dynozaur
 
|-
 
|-
−
| '''Poniedziałek''' || bez zmian ||
+
| '''Francja''' || Przęż ż. || *Pręgъ < strus. Fręgъ + ь || Boletto
 
|-
 
|-
−
| '''Wtorek''' || bez zmian||  
+
| '''Japonia''' || Jutrzany|| kalka ''kraju wschodzącego słońca'' || ??
 
|-
 
|-
−
| '''Środa''' || bez zmian ||
+
| '''Norwegia''' || Siewierska || tłumaczenie pierwszego członu pierwotnej nazwy || Boletto
 
|-
 
|-
−
| '''Czwartek''' || bez zmian ||  
+
| '''Rosja ''' || Wielkoruś || analogicznie do Białorusi i Małorusi || Dynozaur
 
|-
 
|-
−
| '''Piątek''' || bez zmian ||
+
| '''Rumunia''' || Włoszczyzna || poprawka Wołoszczyzny || Dynozaur
 
|-
 
|-
−
| '''Sobota''' || bez zmian ||  
+
| '''Szwecja''' || Świeja || strus. Свѣя || ??
 
|-
 
|-
−
| '''Niedziela''' || bez zmian ||
+
| '''Turcja''' || Tarcka || strus. Tork || Dynozaur
 
|-
 
|-
−
| '''Weekend''' || wychodne || ros. выходные
+
| '''''' || || ||
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
  
−
==Nazwy geograficzne==
+
=== Regiony ===
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| '''Baskonia''' || Juskodź ż. || bask. Euskadi || Boletto
 +
|-
 +
| '''Etruria''' || Rosna || etr. Rasna || Boletto
 +
|-
 +
| '''Saksonia''' || Saś ż. || rzeczownik i-osnowny od Sas? || ??
 +
|-
 +
|}
  
−
=== Kontynenty ===
+
===Miasta===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''Afryka''' || Wyraj || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''''' || || ||
 
|-
 
|-
−
| '''Ameryka''' || || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''Belgrad''' || Białogród || wskrzeszony dawnosłów || Kubok
 
|-
 
|-
−
| '''Europa''' || ||
+
| '''Białogard''' || Białogród || kalka nazwy || Terrus
 +
|-
 +
| '''Białogard''' || Białogród Pomorski || kalka + doprecyzowanie w celu odróżnienia od Białogrodu sierbskiego || Terrus
 +
|-
 +
| '''Amsterdam''' || Ostrodom || wskrzeszony dawnosłów || -
 +
|-
 +
| '''Kolonia''' || Kolno || wskrzeszony dawnosłów || Boletto
 +
|-
 +
| '''Magdeburg''' || Majbork || wskrzeszony dawnosłów || Boletto
 +
|-
 +
| '''Monachium''' || Mnichów || cz. Mnichov || -
 +
|-
 +
| '''Nikozja''' || Lodra || przyswojenie dawnej nazwy - Ledra || Boletto
 +
|-
 +
| '''Saloniki''' || Sołuń || scs. Солунь || ?
 
|-
 
|-
−
| '''Azja''' || ||  
+
| '''Sofia''' (Bułgaria) || Średziec|| kalka dawnej nazwy – Средец || Dynozaur
 
|-
 
|-
−
| '''Australia i Oceania''' || ||
+
| '''Supraśl''' || Sprząśla || wskrzeszony dawnosłów || Dynozaur
 
|-
 
|-
−
| '''Antarktyda''' || ||  
+
| '''Tallinn''' || Koływań || est. Kalevan || Dynozaur
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
 +
 +
=== Inne (rzeki, góry, krainy itp.)===
 
=== Państwa===
 
=== Państwa===
−
=== Inne (rzeki, góry, krainy itp.)===
+
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| '''''' || || ||
 +
|-
 +
| '''Wołga''' || Wilga || łudoodbitka || Dynozaur
 +
|-
 +
|}
  
 
==Imiona==
 
==Imiona==
 
===Męskie===
 
===Męskie===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| '''Feliks''' || Szczęsny || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
 
| '''Henryk''' || Jędrzych || wskrzeszony dawnosłów
 
| '''Henryk''' || Jędrzych || wskrzeszony dawnosłów
 +
|-
 +
| '''Ignacy''' || Żegota || wskrzeszony dawnosłów
 +
|-
 +
| '''Józef''' || Jożep || wskrzeszony dawnosłów
 +
|-
 +
| '''Pankracy''' || Wszewłód || odbitka ros. Всеволод
 +
|-
 +
| '''Piotr''' || Skałosz || wskrzeszony dawnosłów
 +
|-
 +
| '''Sylwester''' || Lasota || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
 
| '''Wacław''' || Więcesław || wskrzeszony dawnosłów
 
| '''Wacław''' || Więcesław || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
 
| '''Władysław''' || Włodzisław || wskrzeszony dawnosłów
 
| '''Władysław''' || Włodzisław || wskrzeszony dawnosłów
 +
|-
 +
| '''Jezus''' || Zbawienibóg || kalka, Jezus wywodzi się od hebrajskich słów "Jahwe zbawia || Kubok
 
|}
 
|}
 +
 
===Żeńskie===
 
===Żeńskie===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''Maria''' || Marza || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
 
| '''''' || ||  
 
| '''''' || ||  
Linia 89: Linia 189:
 
==Pokrewieństwo i powinowactwo==
 
==Pokrewieństwo i powinowactwo==
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
 
| '''bękart''' || pokrzywnik || wskrzeszony dawnosłów
 
| '''bękart''' || pokrzywnik || wskrzeszony dawnosłów
Linia 103: Linia 204:
 
| '''''' ||  ||
 
| '''''' ||  ||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
|}
 +
 
 +
==Nauki ścisłe==
 +
 
 +
===Astronomia===
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| ''' astrolog  ''' ||gwiazdomówca || wskrzeszony dawnosłów || Boletto
 +
|-
 +
| '''astronom''' || gwiazdozorca || wskrzeszony dawnosłów || Siemoród
 +
|-
 +
| '''galaktyka''' || białoświat || wskrzeszony dawnosłów ||
 +
|-
 +
| '''kometa''' || kosmata || wyrzutnia od stpol. kosmata gwiazda || Siemoród
 +
|-
 +
| '''kosmos''' || nadświat || wskrzeszony dawnosłów ||  
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''planeta''' || obieżnica || kalka cz. oběžnice || Poloniok
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''Wenus''' || Jutrzenka || wskrzeszony dawnosłów || Siemoród
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''Droga mleczna''' || Droga ptasia || równomian ||  
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''Plejady''' ||Baby, Kurczęta, Kokoszki, Kurki, Siedem Sióstr|| polskie odpowiedniki słowa || Kubok
 
|-
 
|-
 +
| || Wołosożary || Kalka z języka ukraińskiego, słowo pochodne od boga Wołosa (Welesa) ||
 
|}
 
|}
  
−
==Humanistyka (historia, socjologia, językoznawstwo)==
+
===Biologia===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''domator''' || domak || wskrzeszony dawnosłów; etymologijni szczerzedruhowie
+
| '''habitat''' || bytowisko || || mijero
 
|-
 
|-
−
| || domalegaj || wskrzeszony dawnosłów; etymologijni szczerzedruhowie
+
|}
 +
 
 +
===Botanika===
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''egoista''' || sobek || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''aloes  ''' || morownik || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''melancholia''' || czarnokrwistość || wskrzeszony dawnosłów  
+
| '''bławatek''' || modrak || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| ''' centuria  ''' ||drożezłot ||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| ''' ''' ||glistnik ||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| ''' cyprys  ''' || jednorost||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''mandragora''' || krzykawka || wskrzeszony dawnosłów
−
|-
 
−
| '''''' ||  ||
 
−
|-
 
−
| '''''' || ||
 
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
  
−
==Państwo i prawo==
+
===Chemia===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| '''arsen''' || mysik || мышьяк; owy pierwiastek służył ongiś jako trutka na myszy || Boletto
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''azot''' || dusień || dawna propozycja || ??
 +
|-
 +
| '''brom''' || swądzień || odbitka gr. bromos 'smród' || Boletto
 +
|-
 +
| '''chlor''' || soleń || dawna propozycja || ??
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''chrom''' || krasień || odbitka gr. chroma 'kolor' || Boletto
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''fosfor''' || koścień || dawna propozycja || ??
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''kobalt''' || malik || dawne określenie wszelkiej maści skrzatów; co do braku sufiksacji por. kobalt ~ kobold || Boletto
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''magnez''' || gorczyk || cz. hořčík || Boletto
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''mangan''' || mamik || mamić; zatrucie manganem wywołuje halucynacje || Boletto
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''neon''' || jarzyk || jarzyć się || Boletto
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''potas''' || draślik || cz. draslík || Boletto
 
|-
 
|-
−
| '''''' ||  ||
+
|}
 +
 
 +
===Fizyka===
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''kwant''' || lik || nowosłów || Dynozaur
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
−
==Ideologie polityczne==
+
 
 +
 
 +
===Geologia===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| ''' aurypigment  ''' || pozłótka||
 
|-
 
|-
 
| '''''' ||  ||
 
| '''''' ||  ||
Linia 180: Linia 324:
 
| '''''' || ||  
 
| '''''' || ||  
 
|-
 
|-
−
| '''''' ||  ||
+
|}
 +
 
 +
===Geografia===
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| ''' Antarktyka  ''' || Przecinaw || stpol. ‘biegun południowy’
 +
|-
 +
| ''' antypoda ''' || przeciwkostop||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''archipelag''' || wyspowie || ? || Ainigmos
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| || powyspie || < ''wyspa'', wzorem ''pojezierza'', ''pobrzeża'' czy ''pomorza'' || Siemoród
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| || wielowyspie || nowosłów, pochodzący od słów "wiele" i "wyspy" || Kubok
 
|-
 
|-
−
| '''''' ||  ||
+
| '''obszar''' || obszerz ż. || dźwiękoodbitka, oparta na szujodru(ż)stwie ''obszaru'' i ''obszernego'' || mijero
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''terytorium''' || poziemie || wzorem ''pojezierza'', ''pobrzeża'' czy ''pomorza'' || mijero
 
|-
 
|-
 
| '''''' ||  ||
 
| '''''' ||  ||
−
|-
 
−
| '''''' || ||
 
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
−
==Stopnie wojskowe==
+
 
 +
===Informatyka===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''komputer''' || poczetnik || stpol. poczetnik ‘rachmistrz’, takąż ewolucję znaczeniową przeszedł ''komputer''
−
|-
+
|- || poczytacz || od czesko-słowackiego ''počítač''
 +
|- || poczetniczka || od st.pol. ''poczetnik''
 +
|- || rachmistrzczka || nowosłów od ''rachmistrz''
 
| '''''' || ||  
 
| '''''' || ||  
 
|-
 
|-
−
| '''''' ||  ||
+
|}
 +
 
 +
===Kryptozoologia===
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| ''' bazyliszek  ''' ||królik wąż ||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''centaur  ''' ||półźrzebic ||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''feniks''' || ogniwacz || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' ||  ||
+
|}
 +
 
 +
===Matematyka===
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''cyfra  ''' || ręcznica|| wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''liczba parzysta  ''' || cetno || wskrzeszony dawnosłów
−
|-
 
−
| '''''' || ||  
 
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
−
==Media==
+
 
 +
 
 +
===Medycyna===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| ''' angina  ''' || dławica|| wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| ''' artretyzm  ''' || gościec||
 
|-
 
|-
−
| '''''' ||  ||
+
| ''' ''' ||dna ||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| ''' astma  ''' ||dychawica ||
−
|-
 
−
| '''''' ||  ||
 
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''febra''' || ostróbka || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| || popłonka || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
 
| '''''' || ||  
 
| '''''' || ||  
 
|-
 
|-
 
| '''''' ||  ||
 
| '''''' ||  ||
−
|-
 
−
| '''''' || ||
 
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
−
==Nauki przyrodnicze==
+
 
 +
===Zoologia===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''borsuk''' || jaźwiec || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''chomik''' || krzeczek || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| || skrzeczek || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''dorsz''' || wątłusz ||  
 
|-
 
|-
−
| '''''' ||  ||
+
|}
 +
 
 +
==Nauki humanistyczne==
 +
 
 +
 
 +
===Filozofia===
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''los''' || dola ||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| || kob || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| || źrzeb || wskrzeszony dawnosłów
−
|-
 
−
| '''''' ||  ||
 
−
|-
 
−
| '''''' || ||  
 
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
−
==Technika==
+
 
 +
 
 +
===Językoznawstwo===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| '''ablatyw  ''' || pochodnik || równomian || -
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''idiolekt''' || włos(t)norzecze || odbitka || Boletto
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''konlang''' || somięz || okrutna odbitka || ?
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''kryptonim''' || skrytomian || odbitka || Feles
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''paronim''' || zbieżnomian || odbitka || Ainigmos
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''pseudonim''' || łudomian || odbitka || Feles
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''synonim''' || równomian || ? || ?
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''familiolekt''' || rodzin(n)orzecze|| rodzina/rodzinne + narzecze|| Kubok
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''chronolekt''' || dziejorzecze|| dzieje + narzecze|| Kubok
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''grafolekt''' || pismorzecze|| pismo + narzecze|| Kubok
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''geolekt''' || ziemiorzecze || ziemie + narzecze|| Kubok
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
−
==Budownictwo i architektura==
+
 
 +
===Psychologia===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''altana''' || letnik || wskrzeszony dawnosłów
+
| ''' choleryczny  ''' || czarnokrewny || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| || letnica || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''euforia''' || roznos || || Ainigmos
 
|-
 
|-
−
| || posiedka || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''flegmatyczny''' || wodnokrewny || wskrzeszony dawnosłów  
 
|-
 
|-
−
| '''kanał''' || wątok || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''instynkt''' || strzew || < ''z trzewi'' || mijero
 
|-
 
|-
−
| '''krużganek''' || przechodzieniec || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''''' || ||
 +
|-
 +
|}
 +
 
 +
===Socjologia===
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
 
 +
|-
 +
| '''domator''' || domak || wskrzeszony dawnosłów; źródłosłowni szczerzedrugowie
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| || domalegaj || wskrzeszony dawnosłów; źródłosłowni szczerzedrugowie
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''egoista''' || sobek || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''ekstremista''' || skrajeniec || < ''skrajny'' || Marzyciel
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''mizantrop''' || gardzilud || ? || Wedyowisz
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''singiel (osoba)''' || osóbkowiec || stpol. ''osóbkować'' 'żyć osobno' || poloniok
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
  
−
==Informatyka==
+
===Teatrologia===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''aktor''' || igrzec || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
|}
 +
 
 +
 
 +
 
 +
==Państwo i prawo==
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
 
| '''''' ||  ||
 
| '''''' ||  ||
Linia 347: Linia 552:
 
| '''''' || ||  
 
| '''''' || ||  
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
|}
 +
 
 +
==Ideologie polityczne==
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| '''nacjonalizm''' || narodo(w)stwo || naród + owstwo/ostwo|| ?
 +
| '''egalitaryzm''' || równo(w)stwo ||równość + owstwo/ostwo || Kubok
 
|-
 
|-
 
| '''''' || ||  
 
| '''''' || ||  
 +
|-
 +
|}
 +
==Stopnie wojskowe==
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
 
| '''''' ||  ||
 
| '''''' ||  ||
 
|-
 
|-
 
| '''''' || ||  
 
| '''''' || ||  
 +
|-
 +
|}
 +
==Media==
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
 
| '''''' ||  ||
 
| '''''' ||  ||
Linia 360: Linia 591:
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
−
==Ukierunkowania płciowe==
+
 
 +
 
 +
 
 +
==Budownictwo==
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''''' ||  ||
+
| ''' aleja ''' || poścież ||
 +
|-
 +
| ''' biblioteka  ''' || książnica||
 +
|-
 +
| ''' browar ''' || ozd ||
 +
|-
 +
| ''' cmentarz  ''' ||mogilnik ||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| ''' ''' ||żalnik ||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| ''' ''' || pomarlisko||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''alkierz  ''' || bokówka || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''altana''' || letnica || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| || posiadka || stpol. posiedka
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| ''' arsenał  ''' || zbrojownia ||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| ''' baldachim  ''' ||nadwiesz ||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| ''' ''' ||rozpona ||  
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| ''' belka  ''' || bierwiono ||
 
|-
 
|-
−
|}
+
| '''blok mieszkalny''' || kostkowiec || ? || mijero
−
==Religia, filozofia==
 
−
{| class="wikitable" width="100%"
 
−
!Zapożyczenie
 
−
!Wysokopolski zastępnik
 
−
!Pochodzenie
 
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| ''' cegła  ''' || pieczyna || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''fosa''' || wątok || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''fuga''' || wątor || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''futryna''' || odrzwie || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''gont''' || dranica || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''kanał''' || kopanica || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| || przykopa || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| || wątok || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''krużganek''' || przechodzieniec || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
 
| '''''' || ||  
 
| '''''' || ||  
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
−
==Gędźba (muzyka)==
+
 
 +
==Ukierunkowania płciowe, tożsamość płciowa i współżycie==
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| '''gej''' || samcołożnik || wskrzeszony dawnosłów
 +
|-
 +
| || mężolubnik || wskrzeszony dawnosłów
 +
|-
 +
| || luby || dawne słowiańskie słowo, wskrzeszony dawnosłów
 +
|-
 +
| '''lesbijka''' || samicołożnica || od samcołożnika
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''transseksualizm''' || zmiennopłciowość || zmiana + płciowość || Kubok
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''gender''' || płeć kulturowa/rodzaj płciowy || równomian || Kubok
 +
|-
 +
|}
 +
==Gędźba==
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| ''' cytra  ''' ||gąsłki || wskrzeszony dawnosłów || -
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''muzyczny''' || gędziebny || wskrzeszony dawnosłów || -
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''muzyk''' || gędziec || wskrzeszony dawnosłów || -
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''muzyka''' || gędźba || wskrzeszony dawnosłów || -
 
|-
 
|-
 
| '''''' ||  ||
 
| '''''' ||  ||
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
|}
 +
 
 +
==Technologja==
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''ekspres (ciapąg)''' || rychlik || cz. || Towarzysz Mauzer
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''metro''' || spódko || odbitka ang. ''underground'' || Towarzysz Mauzer
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
 +
 
==Barwy==
 
==Barwy==
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
 
| '''barwa''' || maść || wskrzeszone szersze znaczenie
 
| '''barwa''' || maść || wskrzeszone szersze znaczenie
Linia 451: Linia 714:
 
| || krasa || wskrzeszone szersze znaczenie
 
| || krasa || wskrzeszone szersze znaczenie
 
|-
 
|-
−
| || krasidło || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''barwić''' || krasić || wskrzeszony dawnosłów
 +
|-
 +
| ''' brązowy  ''' || gniady||
 +
|-
 +
| '''  ''' || gliwy||
 
|-
 
|-
−
| '''barwić''' || krasić || wskrzeszony dawnosłów
+
| ''' ''' || cisy||
 
|-
 
|-
 
| '''farba''' || kraśba || wskrzeszony dawnosłów
 
| '''farba''' || kraśba || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''fioletowy''' || bzowy || gwarowe
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| || ostróżkowy || gwarowe
 
|-
 
|-
 
| '''''' || ||  
 
| '''''' || ||  
Linia 469: Linia 736:
 
|}
 
|}
  
−
==Rośliny==
+
 
 +
==Ubiór==
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| ''' amulet  ''' || nawąz || wskrzeszony dawnosłów
 +
|-
 +
| ''' bransoleta  ''' ||nałokietnica ||
 +
|-
 +
| '''  ''' || napięstka||
 +
|-
 +
| '''  ''' ||zaponica ||
 +
|-
 +
| '''fartuch''' || przypole || wskrzeszony dawnosłów
 +
|-
 +
| '''gorset''' || gat || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''bławatek''' || modrzyk || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''kołnierz''' || obojek || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''mandragora''' || krzykawka || wskrzeszony dawnosłów  
+
| || ożydle || wskrzeszony dawnosłów
 +
|-
 +
| '''pończocha''' || nagolenica || nowoznaczność || spitygniew
 +
|-
 +
| '''koszula''' || czecheł || wskrzeszony dawnosłów z uogólnionym znaczeniem
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| || giezło || wskrzeszony dawnosłów z uogólnionym znaczeniem
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''maska''' || naliczek || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''obcas''' || napiętek ||
 
|-
 
|-
 
| '''''' || ||  
 
| '''''' || ||  
Linia 497: Linia 782:
 
|}
 
|}
  
−
==Zwierzęta (także grzyby, bakterie itp.)==
+
==Ustrojstwa==
 +
 
 +
===Urządzenia===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''borsuk''' || jaźwiec || wskrzeszony dawnosłów
+
| czajnik || warnik || < ''war'' || Wedyowisz
 +
|-
 +
|}
 +
 
 +
===Narzędzia===
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''chomik''' || krzeczek || wskrzeszony dawnosłów  
+
| ''' buława  ''' || sześciopiór|| wskrzeszony dawnosłów || -
 
|-
 
|-
−
| || skrzeczek || wskrzeszony dawnosłów
+
| ''' chochla  ''' ||warząchew || wskrzeszony dawnosłów || -
 
|-
 
|-
−
| '''dorsz''' || wątłusz ||  
+
| ''' cyrkiel  ''' || krążydło|| wskrzeszony dawnosłów || -
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| ''' czekan  ''' ||nadziak || wskrzeszony dawnosłów || -
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''dildo''' || dymadło || neosemantyzacja || Boletto
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''korkociąg''' || wyrwiczopek || wskrzeszony dawnosłów || -
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''marker''' || grubopis || analogja co ''cienkopisu'' || QRSGN
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''pędzel''' || kistek || wskrzeszony dawnosłów || -
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''scyzoryk''' || nożyk-złożyk || ? || mijero
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
  
−
==Ubiór==
+
===Naczynia===
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''kołnierz''' || obojek || wskrzeszony dawnosłów
+
| ''' butla ''' ||łagwica || wskrzeszony dawnosłów || Boletto
 
|-
 
|-
−
| || ożydle || wskrzeszony dawnosłów
+
|}
 +
 
 +
===Substancje===
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''koszula''' || czecheł || wskrzeszony dawnosłów
+
| ''' atrament  ''' ||czernidło ||
 
|-
 
|-
−
| || giezło || wskrzeszony dawnosłów
+
|}
 +
 
 +
 
 +
 
 +
 
 +
==Gastronomia==
 +
{| class="wikitable" width="100%"
 +
!Polski
 +
!Wysokopolski zastępnik
 +
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| ''' agrest ''' || wieprzek || gwarowe || -
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| ''' cynamon  ''' ||skorzyca || śląskizm || -
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''galareta''' || skrzepiel || || Ainigmos
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''kajzerka''' || pięciorka || ciasto składane jest pięciokrotnie || mijero
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''lukier''' || połyska || || mijero
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||
+
| '''nektar''' || brzeczka || wskrzeszony dawnosłów || -
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''pasta (jadło)''' || pomasta || wzorem ''omasty'' || mijero
 
|-
 
|-
 +
| '''Kola (rodzaj napoju, nie konkretna marka)''' || ślazowatka/ślazówka || oryginaljnie kolę tworzono przy użyciu nasion rośliny kola, która jest gatunkiem z rośliny ślazowatych || Kubok
 
|}
 
|}
  
−
==Miary==
+
==Wygląd==
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 
|-
 
|-
−
| '''kwadrans''' || ćwierciel || wskrzeszony dawnosłów
+
| ''' cera  ''' ||miazdra || wskrzeszony dawnosłów || -
−
|-
 
−
| '''''' || ||
 
−
|-
 
−
| '''''' ||  ||
 
−
|-
 
−
| '''''' || ||  
 
−
|-
 
−
| '''''' ||  ||
 
 
|-
 
|-
−
| '''''' || ||  
+
| '''sylwetka''' || zrębica || < ''zrąb'' || Ainigmos
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
 +
 +
  
 
==Inne, niezdziałowane==
 
==Inne, niezdziałowane==
 
{| class="wikitable" width="100%"
 
{| class="wikitable" width="100%"
−
!Zapożyczenie
+
!Polski
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Wysokopolski zastępnik
 
!Pochodzenie
 
!Pochodzenie
 +
!Pomysłodawca
 +
|-
 +
| ''' nastolatek  ''' ||podrostek || wskrzeszony dawnosłów || ?
 +
|-
 +
| || podlotek || wskrzeszony dawnosłów || ?
 +
|-
 +
| || podwiek || język PFJ tudzież Syjamu || ?
 +
|-
 +
| '''abstrakt''' || odryw || ? || Towarzysz Mauzer
 +
|-
 +
| '''awansować''' || wystopniować || ? || mijero
 +
|-
 +
|  || postąpić || odbitka czeska || Boletto
 
|-
 
|-
 +
| '''rykoszet''' || poskos || od wyrażenia przyimkowego ''po skosie'' || Ainigmos
 
|-
 
|-
−
| '''aktor''' || igrzec || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''zdegradować''' || zestopniować || ? || mijero
 
|-
 
|-
−
| '''dildo''' || dymadło || neosemantyzacja
+
| '''cytat''' || przytok || < ''przytoczyć'' = ''zacytować'' || Vilène
 
|-
 
|-
−
| '''korkociąg''' || wyrwiczopek || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''deadline''' || nieodrok || < ''nie odroczyć'', wzorem ''wyroku'' || Ainigmos
 
|-
 
|-
−
| '''linoskoczek''' || powrozobiegun || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''egzotyka''' || wyścianek || wzorem ''zaścianku'' || Ainigmos
 
|-
 
|-
−
| '''los''' || dola ||
+
| '''klon''' || wtór || || mijero
 
|-
 
|-
−
| || kob || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''aktualny''' || naczesny || wskrzeszony dawnosłów || -
 
|-
 
|-
−
| || źrzeb || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''sugestja''' || wszept || || mijero
 
|-
 
|-
−
| '''łańcuch''' || owiąsło || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''tradycja''' || podziedztwo || < ''po dziadach'', w nawiązaniu do ''dziedzictwa'' || Wedyowisz
 
|-
 
|-
−
| || wrzeciądz || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''influencer''' || wpływownik || od "wpływ" czyli influence
 
|-
 
|-
−
| '''maska''' || naliczek || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''zodiak ''' || zwierzyniec niebieski || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
−
| '''maskować się''' || oćwierzyć się || wskrzeszony dawnosłów
+
| '''pistolet''' || krócica || wskrzeszony dawnosłów
 
|-
 
|-
 +
| '''amunicja''' || strzeliwo || wskrzeszony dawnosłów
 
|}
 
|}

Aktualna wersja na dzień 17:28, 16 cze 2023

Słownik ten jest próbą zebrania wszystkich słów, które powstały w wyniku "oczyszczania" polszczyzny. Pomysł bezpośrednio wynika z tego, iż konieczność wyszukiwania słów gdzieś po wątkach forumowych i w losowej kolejności nie sprzyja promocji wysokopolskiego.

Czas

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
kwadrans ćwierciel wskrzeszony dawnosłów
marzec brzezień wskrzeszony dawnosłów Dynozaur
maj trawień wskrzeszony dawnosłów Siemoród
minuta miżyna kalka ukr. хвилина Siemoród
sekunda wtórzyna kalka cz. vteřina Marzyciel
weekend wychodne ros. выходные

Nazwy geograficzne

Kontynenty

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
Afryka Wyraj wskrzeszony dawnosłów Mauzer
Ameryka Łaskoszozkolnie od Jana (Łaskosz - polska wersja na wzór Miłosz, bowiem imię Jana pochodzi od hebrajskiego słowa łaska" z Kolna Kubok
Europa
Azja
Australia i Oceania Południoziemie i Wielkomorze Południoziemie kalka Terra Australis; Wielkomorze od wielkie morze = ocean) Kubok
Antarktyda Możnisławoziemie od polskiego badacza ziem polarnych Henryka (Henryk wywodzi się z germańskiego możny) Arctowskiego Kubok

Państwa

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
Austria Rakusy wskrzeszony dawnosłów
Charwaty Chorwacja wskrzeszony dawnosłów Siemoród
Cypr Miecka miedź + -ska Boletto
Dania Duń ż. wskrzeszony dawnosłów
Estonia Cudź ż ros. чудь Dynozaur
Finlandia Sum ż. ros. Сумь Dynozaur
Francja Przęż ż. *Pręgъ < strus. Fręgъ + ь Boletto
Japonia Jutrzany kalka kraju wschodzącego słońca ??
Norwegia Siewierska tłumaczenie pierwszego członu pierwotnej nazwy Boletto
Rosja Wielkoruś analogicznie do Białorusi i Małorusi Dynozaur
Rumunia Włoszczyzna poprawka Wołoszczyzny Dynozaur
Szwecja Świeja strus. Свѣя ??
Turcja Tarcka strus. Tork Dynozaur
'

Regiony

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
Baskonia Juskodź ż. bask. Euskadi Boletto
Etruria Rosna etr. Rasna Boletto
Saksonia Saś ż. rzeczownik i-osnowny od Sas? ??

Miasta

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
'
Belgrad Białogród wskrzeszony dawnosłów Kubok
Białogard Białogród kalka nazwy Terrus
Białogard Białogród Pomorski kalka + doprecyzowanie w celu odróżnienia od Białogrodu sierbskiego Terrus
Amsterdam Ostrodom wskrzeszony dawnosłów -
Kolonia Kolno wskrzeszony dawnosłów Boletto
Magdeburg Majbork wskrzeszony dawnosłów Boletto
Monachium Mnichów cz. Mnichov -
Nikozja Lodra przyswojenie dawnej nazwy - Ledra Boletto
Saloniki Sołuń scs. Солунь ?
Sofia (Bułgaria) Średziec kalka dawnej nazwy – Средец Dynozaur
Supraśl Sprząśla wskrzeszony dawnosłów Dynozaur
Tallinn Koływań est. Kalevan Dynozaur

Inne (rzeki, góry, krainy itp.)

Państwa

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
'
Wołga Wilga łudoodbitka Dynozaur

Imiona

Męskie

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
Feliks Szczęsny wskrzeszony dawnosłów
Henryk Jędrzych wskrzeszony dawnosłów
Ignacy Żegota wskrzeszony dawnosłów
Józef Jożep wskrzeszony dawnosłów
Pankracy Wszewłód odbitka ros. Всеволод
Piotr Skałosz wskrzeszony dawnosłów
Sylwester Lasota wskrzeszony dawnosłów
Wacław Więcesław wskrzeszony dawnosłów
Władysław Włodzisław wskrzeszony dawnosłów
Jezus Zbawienibóg kalka, Jezus wywodzi się od hebrajskich słów "Jahwe zbawia Kubok

Żeńskie

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
Maria Marza wskrzeszony dawnosłów
'
'

Pokrewieństwo i powinowactwo

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
bękart pokrzywnik wskrzeszony dawnosłów
wyleganiec wskrzeszony dawnosłów
kuzyn nieć wskrzeszony dawnosłów
kuzynka nieściora wskrzeszony dawnosłów
'

Nauki ścisłe

Astronomia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
astrolog gwiazdomówca wskrzeszony dawnosłów Boletto
astronom gwiazdozorca wskrzeszony dawnosłów Siemoród
galaktyka białoświat wskrzeszony dawnosłów
kometa kosmata wyrzutnia od stpol. kosmata gwiazda Siemoród
kosmos nadświat wskrzeszony dawnosłów
planeta obieżnica kalka cz. oběžnice Poloniok
Wenus Jutrzenka wskrzeszony dawnosłów Siemoród
Droga mleczna Droga ptasia równomian
Plejady Baby, Kurczęta, Kokoszki, Kurki, Siedem Sióstr polskie odpowiedniki słowa Kubok
Wołosożary Kalka z języka ukraińskiego, słowo pochodne od boga Wołosa (Welesa)

Biologia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
habitat bytowisko mijero

Botanika

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
aloes morownik wskrzeszony dawnosłów
bławatek modrak wskrzeszony dawnosłów
centuria drożezłot
glistnik
cyprys jednorost
mandragora krzykawka wskrzeszony dawnosłów

Chemia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
arsen mysik мышьяк; owy pierwiastek służył ongiś jako trutka na myszy Boletto
azot dusień dawna propozycja ??
brom swądzień odbitka gr. bromos 'smród' Boletto
chlor soleń dawna propozycja ??
chrom krasień odbitka gr. chroma 'kolor' Boletto
fosfor koścień dawna propozycja ??
kobalt malik dawne określenie wszelkiej maści skrzatów; co do braku sufiksacji por. kobalt ~ kobold Boletto
magnez gorczyk cz. hořčík Boletto
mangan mamik mamić; zatrucie manganem wywołuje halucynacje Boletto
neon jarzyk jarzyć się Boletto
potas draślik cz. draslík Boletto

Fizyka

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
kwant lik nowosłów Dynozaur


Geologia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
aurypigment pozłótka
'
'

Geografia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
Antarktyka Przecinaw stpol. ‘biegun południowy’
antypoda przeciwkostop
archipelag wyspowie ? Ainigmos
powyspie < wyspa, wzorem pojezierza, pobrzeża czy pomorza Siemoród
wielowyspie nowosłów, pochodzący od słów "wiele" i "wyspy" Kubok
obszar obszerz ż. dźwiękoodbitka, oparta na szujodru(ż)stwie obszaru i obszernego mijero
terytorium poziemie wzorem pojezierza, pobrzeża czy pomorza mijero
'

Informatyka

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
komputer poczetnik stpol. poczetnik ‘rachmistrz’, takąż ewolucję znaczeniową przeszedł komputer
'

Kryptozoologia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
bazyliszek królik wąż
centaur półźrzebic
feniks ogniwacz wskrzeszony dawnosłów

Matematyka

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
cyfra ręcznica wskrzeszony dawnosłów
liczba parzysta cetno wskrzeszony dawnosłów


Medycyna

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
angina dławica wskrzeszony dawnosłów
artretyzm gościec
dna
astma dychawica
febra ostróbka wskrzeszony dawnosłów
popłonka wskrzeszony dawnosłów
'
'

Zoologia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
borsuk jaźwiec wskrzeszony dawnosłów
chomik krzeczek wskrzeszony dawnosłów
skrzeczek wskrzeszony dawnosłów
dorsz wątłusz

Nauki humanistyczne

Filozofia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
los dola
kob wskrzeszony dawnosłów
źrzeb wskrzeszony dawnosłów


Językoznawstwo

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
ablatyw pochodnik równomian -
idiolekt włos(t)norzecze odbitka Boletto
konlang somięz okrutna odbitka ?
kryptonim skrytomian odbitka Feles
paronim zbieżnomian odbitka Ainigmos
pseudonim łudomian odbitka Feles
synonim równomian ? ?
familiolekt rodzin(n)orzecze rodzina/rodzinne + narzecze Kubok
chronolekt dziejorzecze dzieje + narzecze Kubok
grafolekt pismorzecze pismo + narzecze Kubok
geolekt ziemiorzecze ziemie + narzecze Kubok

Psychologia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
choleryczny czarnokrewny wskrzeszony dawnosłów
euforia roznos Ainigmos
flegmatyczny wodnokrewny wskrzeszony dawnosłów
instynkt strzew < z trzewi mijero
'

Socjologia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
domator domak wskrzeszony dawnosłów; źródłosłowni szczerzedrugowie
domalegaj wskrzeszony dawnosłów; źródłosłowni szczerzedrugowie
egoista sobek wskrzeszony dawnosłów
ekstremista skrajeniec < skrajny Marzyciel
mizantrop gardzilud ? Wedyowisz
singiel (osoba) osóbkowiec stpol. osóbkować 'żyć osobno' poloniok

Teatrologia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
aktor igrzec wskrzeszony dawnosłów


Państwo i prawo

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
'
'

Ideologie polityczne

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
nacjonalizm narodo(w)stwo naród + owstwo/ostwo ? egalitaryzm równo(w)stwo równość + owstwo/ostwo Kubok
'

Stopnie wojskowe

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
'
'

Media

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
'
'


Budownictwo

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
aleja poścież
biblioteka książnica
browar ozd
cmentarz mogilnik
żalnik
pomarlisko
alkierz bokówka wskrzeszony dawnosłów
altana letnica wskrzeszony dawnosłów
posiadka stpol. posiedka
arsenał zbrojownia
baldachim nadwiesz
rozpona
belka bierwiono
blok mieszkalny kostkowiec ? mijero
cegła pieczyna wskrzeszony dawnosłów
fosa wątok wskrzeszony dawnosłów
fuga wątor wskrzeszony dawnosłów
futryna odrzwie wskrzeszony dawnosłów
gont dranica wskrzeszony dawnosłów
kanał kopanica wskrzeszony dawnosłów
przykopa wskrzeszony dawnosłów
wątok wskrzeszony dawnosłów
krużganek przechodzieniec wskrzeszony dawnosłów
'

Ukierunkowania płciowe, tożsamość płciowa i współżycie

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
gej samcołożnik wskrzeszony dawnosłów
mężolubnik wskrzeszony dawnosłów
luby dawne słowiańskie słowo, wskrzeszony dawnosłów
lesbijka samicołożnica od samcołożnika
transseksualizm zmiennopłciowość zmiana + płciowość Kubok
gender płeć kulturowa/rodzaj płciowy równomian Kubok

Gędźba

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
cytra gąsłki wskrzeszony dawnosłów -
muzyczny gędziebny wskrzeszony dawnosłów -
muzyk gędziec wskrzeszony dawnosłów -
muzyka gędźba wskrzeszony dawnosłów -
'

Technologja

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
ekspres (ciapąg) rychlik cz. Towarzysz Mauzer
metro spódko odbitka ang. underground Towarzysz Mauzer

Barwy

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
barwa maść wskrzeszone szersze znaczenie
krasa wskrzeszone szersze znaczenie
barwić krasić wskrzeszony dawnosłów
brązowy gniady
gliwy
cisy
farba kraśba wskrzeszony dawnosłów
fioletowy bzowy gwarowe
ostróżkowy gwarowe
'
'
'


Ubiór

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
amulet nawąz wskrzeszony dawnosłów
bransoleta nałokietnica
napięstka
zaponica
fartuch przypole wskrzeszony dawnosłów
gorset gat wskrzeszony dawnosłów
kołnierz obojek wskrzeszony dawnosłów
ożydle wskrzeszony dawnosłów
pończocha nagolenica nowoznaczność spitygniew
koszula czecheł wskrzeszony dawnosłów z uogólnionym znaczeniem
giezło wskrzeszony dawnosłów z uogólnionym znaczeniem
maska naliczek wskrzeszony dawnosłów
obcas napiętek
'
'
'
'
'

Ustrojstwa

Urządzenia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
czajnik warnik < war Wedyowisz

Narzędzia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
buława sześciopiór wskrzeszony dawnosłów -
chochla warząchew wskrzeszony dawnosłów -
cyrkiel krążydło wskrzeszony dawnosłów -
czekan nadziak wskrzeszony dawnosłów -
dildo dymadło neosemantyzacja Boletto
korkociąg wyrwiczopek wskrzeszony dawnosłów -
marker grubopis analogja co cienkopisu QRSGN
pędzel kistek wskrzeszony dawnosłów -
scyzoryk nożyk-złożyk ? mijero

Naczynia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
butla łagwica wskrzeszony dawnosłów Boletto

Substancje

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
atrament czernidło



Gastronomia

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
agrest wieprzek gwarowe -
cynamon skorzyca śląskizm -
galareta skrzepiel Ainigmos
kajzerka pięciorka ciasto składane jest pięciokrotnie mijero
lukier połyska mijero
nektar brzeczka wskrzeszony dawnosłów -
pasta (jadło) pomasta wzorem omasty mijero
Kola (rodzaj napoju, nie konkretna marka) ślazowatka/ślazówka oryginaljnie kolę tworzono przy użyciu nasion rośliny kola, która jest gatunkiem z rośliny ślazowatych Kubok

Wygląd

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
cera miazdra wskrzeszony dawnosłów -
sylwetka zrębica < zrąb Ainigmos


Inne, niezdziałowane

Polski Wysokopolski zastępnik Pochodzenie Pomysłodawca
nastolatek podrostek wskrzeszony dawnosłów ?
podlotek wskrzeszony dawnosłów ?
podwiek język PFJ tudzież Syjamu ?
abstrakt odryw ? Towarzysz Mauzer
awansować wystopniować ? mijero
postąpić odbitka czeska Boletto
rykoszet poskos od wyrażenia przyimkowego po skosie Ainigmos
zdegradować zestopniować ? mijero
cytat przytok < przytoczyć = zacytować Vilène
deadline nieodrok < nie odroczyć, wzorem wyroku Ainigmos
egzotyka wyścianek wzorem zaścianku Ainigmos
klon wtór mijero
aktualny naczesny wskrzeszony dawnosłów -
sugestja wszept mijero
tradycja podziedztwo < po dziadach, w nawiązaniu do dziedzictwa Wedyowisz
influencer wpływownik od "wpływ" czyli influence
zodiak zwierzyniec niebieski wskrzeszony dawnosłów
pistolet krócica wskrzeszony dawnosłów
amunicja strzeliwo wskrzeszony dawnosłów
Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Wielki_Słownik_Wysokopolskiego&oldid=53342”