Wykaz slawizmów i bałtoslawizmów w j. starobałtolitewskim

Wykaz slawizmów i bałtoslawizmów w języku starobałtolitewskim - to jest krótki słownik polsko-litewsko-bałtolitewski (lietuwiski).

Сьпіс славізмаў і балта-славізмаў у старалетувіскай (старабалталітоўскай) мове - гэта кароткі слоўнік польска-літоўска-летувіскі (балталітоўскі).

Sławizmų ir bałtosławizmų katalogas wetuszoje (bałto)lituwių kałboje - tay ira trumpas łynkiszkai-litwiniszkai(gudolituwiszkai)-(bałto)lituwiszkas żodynas.

Wstęp

Poniższy wykaz ma na celu zgromadzenie jak największej ilości slawizmów jak i bałtoslawizmów, które to były obecne w j. bałtolitewskim, w zasadzie do XIX czy może nawet i XX wieku, a które to zostały w większości z niego usunięte w tychże wiekach z powodów nacjonalistycznych, antypolskich jak i antysłowiańskich ogólnie. Wiąże się to oczywiście z powstaniem nowej Litwy, zwanej przeze mnie w celu odróżnienia od dawnej Litwy "Lietuwą" przez Litwinów bałtyckich z byłego WKL, którzy to uznali iż Litwinem jest tylko ten kto mówi po bałtycku co stało w opozycji do dawnej Litwy - tolerancyjnej i wieloetnicznej, w ogromnej większości słowiańskiej i odbierało litewskość Litwinom polskim (kresowym Polakom) jak i Litwinom ruskim (Białorusinom). Z uwagi nowego wymogu co do "litewskości" stary język bałtolitewski przestał pasować Nowolitwinom, czy też jak można ich nazywać wskazując na etniczność - Bałtolitwinom. W wyniku tego masa slawizmów została z niego usunięta, zaś wiele nowych słów to tak naprawdę neologizmy, które zostały sztucznie stworzone w zasadzie tylko z pobudek politycznych. Dochodzimy więc do sedna, a więc faktu iż dzisiejszy język bałtolitewski jest w dużej części sztuczny. Uważam, że XIX wiek to okropny czas dla wielu języków i ogromna strata dla językoznawców, dlatego też tworzę poniższy spis, w którym to postaram się wypisać wszystkie slawizmy i bałtoslawizmy mając cichą nadzieję iż może kiedyś języki przestanie się wykorzystywać do celów politycznych, a język bałtolitewski powróci do dawnych, niesłusznie odrzuconych słów pozbywając się jednocześnie słów sztucznie utworzonych z powodów czysto politycznych i ideologicznych. Moim głównym źródłem jest słownik Konstantego Szyrwida. Pozostałe źródła znajdują się w bibliografii. Uwaga, z góry zaznaczam iż lista może zawierać błędy z racji mojej niedostatecznej wiedzy odnośnie języków bałtyckich. Jeśli znajdziesz jakiś błąd, proszę napisz mi o tym.

Z poważaniem Mateusz Jan Kwiatkowski/Мацьвей Ян Квяткоўскі (Ліцьвін/マシオ).

Legenda

Pogrubienie - Slawizm/słowo rdzennie bałtosłowiańskie/Słowo niesłowiańskiego pochodzenia ale zapożyczone z j. słowiańskich

Pochylenie - słowo bałtyjskie lub słowo innego, niesłowiańskiego pochodzenia

Pochylone pogrubienie - Slawizm/słowo rdzennie bałtosłowiańskie o innym znaczeniu niż w językach słowiańskich. W przypadku gdy słowo składa się z wspólnego Bałtom i Słowianom człona oraz człona Słowianom zupełnie obcego lub oba człony są Słowianom znane ale jeden z nich inne ma niż u Słowian znaczenie całość jest pochylona i pogrubiona z racji, że niemożliwe jest na tej wiki pochylić i pogrubić części, zaś drugiej w tym samym czasie tylko pochylić lub tylko pogrubić.

Zwykłe słowo - Słowo staropolskie lub polskie.

Слова ў кырыліцы - Słowo litewskie (białoruskie).

(?) - Brak pewności skąd to lub czy to na pewno slawizm. Jeśli ktoś się orientuje, proszę pisać. Także gdy słowo jest nieczytelne.

lit. - Litewski (Białoruski), ros. - Rosyjski, ukr. - Ukraiński, żm. - Żmudzki, pol. - Polski, pra-sł. - Prasłowiański, liet. - Bałtolitewski (Lietuwiski), łot. - Łotewski, pra-bł-sł. - Prabałtosłowiański, łuż. - Łużycki, mor. - Morawski, pr-bł. - Prabałtycki, cz. - Czeski, pr-wsch-sł. - Prawschodniosłowiański, błg. - Bułgarski, st-lit. - Starolitewski (Starobiałoruski[1]), sta-pol. - Staropolski, dżuk. - Dżukijski (Bałtolitewski właściwy), scs. - Starocerkiewnosłowiański, sło. - Słoweński, srb-chr. Serbskochorwacki, kasz. - Kaszubski, suw. - Suwalski.

y - długie i lub j, reszta raczej tak samo jak w polskim.

A

Abecadło - Абэцэда/азбука - Abecela

Aby - Каб - Arba (?)

Aby raz - Каб раз - Ben wienu (pra-bł-sł. *eynos) (aby raz) kartu

Ach - Ах - Ay (?)

Adamaszek - Адамашка - Adamoszka

Adamaszkowy - Адамашкавы - Adamoszkos rubas

Adźiamski (perski) kobierzec - Пэрскі каберац - Kauras (ros. Ковёр/коврик/ukr. коверець[2]) iż Persios/Persiioy daromas (pol. darzyć/darować)/kauras Persiszkas

Adwent - Адвэнт - Adwentas

Affekt - Афэкт - Sirdies (pol. serce/ros. сердце) pakrutinimas/noras/gieydulis/pagieydimas

Agrest - Агрэст - Uoga (pra-bł-sł. *óʔgaʔ/ros. Ягода) karti (?) (cierpki)/uoga zesirpus/uoga zala (ziele?)/we współczesnym liet. Agrastas

Akademia - Акадэмія - Akademija (U Szyrwida z jakiegoś powodu tłumaczenie tylko na łacinę ale z racji, że tak też zowię się ta placówka we współczesnym liet. można przyjąć, że żadnych zmian co do tego słowa nie było)

Aksamit - Аксаміт - Audakłas iż siłku (ros. шёлк)

Akt - Акт - Aktas (szukaj pod "Aktas ir poterej..." [3])

Akt w komedyey (komedii) - Акт у камэдыі - Weykałas (dzieło) komedioy

Aktor komedyiny (komediowy) - Актар камэдыйны - Weykieias komedioy/weykius ku komedioy/aktoras

Aktykuie (Aktykuje) - Актыкую - Iraszaw (?) knigosna (lit. Кніга,ros./ukr. Книга) tiesos (prawda) - dosłowne tłumaczenie: Głoszę (?) książkową prawdę

Akwawita (Wódka/Gorzałka/Okowita) - Акавіта - Ariełka (lit. Гарэлка/ukr. Горілка/pol. Gorzałka)/dektine (liet. degti - palić od pra-bł-sł. *degtei/pra-sł. *žegti/sta-pol. żec/przejście "d" w "ż"/porównaj pol. woda ognista)

Alabastr - Алябастар - akmo (Akmuo - kamień) (pr-sł. *kamy, pr-bł-sł. *ak-mō, u Słowian nastąpiła przestawka) alabastros

Alambik - Алямбік - Katiłas (pol. kocieł [4]) kuriami degina (?) (pra-bł-sł. *degtei/pra-sł. *žegti/sta-pol. żec/przejście "d" w "ż"?) żołes (pol. ziele) ir żiedus

Alba kapłańska - Альба сьвятарская - Apwałkałas (we współczesnym liet. powłoka, zaś u Szyrwida powłoka to Pawałkałas, czyżby przypadkowo zamienił tutaj miejscami "a" i "p"?) Kunigu iłgas (pol. długi) drobinis (płócienny) (tożsame z drobny/drób, Drobe - płótno, porównaj z łuż. draby - o ubiorze i z mor. zdraby - łachy)

Albo - Або - we współczesnym żm. Aba/we współczesnym liet. Arba

Alchimia - Альхімія - Auxadarine źinia/moksła/ale we współczesnym żm. alkemėjė/we współczesnym liet. alchemija

Alchimista - Альхімік - Auxadaris/Sidabradaris (pol. srebro)

Ale iednak (jednak) - Але аднак - wienok (pra-bł-sł. *eynos) (Nie mylić z ros./lit./ukr. венок/вянок/вінок)

Alakant (Wino z Krety) - Алякант - Winas iż Krietos/Krietinis

Alfabet - Альфабэт - we współczesnym liet. Abėcėlė/alfabetas

Alkierz - Алькеж - Kaładnikielis/pawietis (lit. Павець)

Aloe (aloes) - Альяс - Suika (wedle http://www.thesaurus.flf.vu.lt Sunka, a więc sok) żołes (ziele) aloes

Altana - Альтанка/павець - Pawietis unt namu (pra-bł-sł. *domos/pra-sł. *dȏmъ/przejście "d" w "n") essus

Ampułka - Ампула - Sudelis iż kurio winu/ir wundeni kielikan pila prieg miśiey

Ananas - Ананас - we współczesnym liet. Ananasas/zaś w żm. Ananasos

Anatomia - Анатомія - Zinia paraykimo sunariu/ale we współczesnym żm. anatuomėjė/we współczesnym liet. anatomija

Ani - Ані - Ney

Ani tak ani owak - Ані так ані інакш - Ney teyp (?), ney sieyp (siak?)

Ani tam ani sam - Ані там ані сам - Ney tin, ney śin

Ani tu ani tam - Ані тут ані там - Ney tia, ney ti

Anioł - Анёл - Anyełaś

Anioł stróż - Анёл апякун - Anieła sargas (pra-sł. stȏržь?)/priweyzdetoias (pol. wejzrzę?) (doglądacz?)/apgineias żmogaus

Ankra - Якар - Sukaba/suwara muro

Ankrowanie/klamrowanie - Паяньне - Sułeydimas/suleyda akmeniu/arba sukabinimas namu státimy

Ano/a ono - Ано/а яно - Ountay

Apostoł - Апостал - Apaształas/nusiuntinis

Apteka - Аптэка - Aptieka

Aptekarka - Аптэкарка - Aptiekorka

Aptekarska nauka - Аптэкарская навука - Moksłas (nauka) aplink (dookoła?) aptiekos dayktu (dayktas - rzecz)/aptiekos zinia (biegłość/świadomość, tutaj jako biegłość)

Aptekarz - Аптэкар - Aptiekorius/kulis menasi aplink aptiekos darbus

Arbuz - Кавун - we współczesnym liet. Arbūzas

Arcybiskup - Арцыбіскуп - Wirausias terp Wiskupu (u Mażwidasa Biskupu)

Arenda - Арэнда - Ażupirkimas/pasumdimas turto kieno/namu/dirwos/piewos rc.

Arest (Areszt) - Арышт - Ażusakimas/ażudraudimas kieno dayktu/arba paties żmogaus/kuris kałtas ira kam/idant ne butu iżduoti iż namu rc./we współczesnym mówionym liet. dalej funkcjonuje Aresztas

Arestuie - Арыштую - Ażusakau (pra-sł *sokŭ/sta-pol. sok - oskarżyciel) idant iż namu kas ne iśieytu/arba prekiu/ir dayktu kitu neiżgabentu

Arkusz papieru - Аркуш паперы - Arkuszas popieriaus

Artykuł - Артыкул/арцікул - Sunarius/dala (bałtyjska Bogini Dala, także słowiańskie Dole, a więc Boginie/duchy opiekuńcze od losu. Artykuł (prawnie) = "los" zapisany na karcie i od tej chwili wchodzący w życie.)/artikułas

Aster - Астра - we współczesnym liet. Astras/we współczesnym żm. astros

Astrych (podłoga) - Падлога - Pliteles/łyntełes iż mármuro asłoy pagulditos/pakłotos (być może podłoga z pewnymi zmianami w literach?)

Atłas - Атлас - Audakłas iż śiłku tunkus ir ligus

Audytor Biskupi - Аўдытар Біскупскі - Kłausitoias/Atsakitoias/atraśitoias/nuog Wiskupio (u Mażwidasa Biskupio) kitiemus

Autentyk - Аўтэнтык - Gromatos (lit. Грамата)/łaksztay (?) twirti arba druti

Autor - Аўтар - Daritoias (pol. darzyć?) daykto kokio/rasitoias knigu (lit. Кніга) rc.

Aż (względem miejsca) - Аж - Aż do szyie (?)/iki kaklu

B

Ba

Baba - Баба - Żmona sena (stara żona/kobieta)/wetusza boba (ros. ветош - wszystko stare, od ros. ветхий - stary, od pra-sł. ветъхъ)/we współczesnym żm. Baba

Babka - Бабка - Bobute

Babka źiele - Трыпутнік вялікі - Gisłoćia (Gisła - żyła) (pra-bł-sł. *giʔ(s)laʔ/przejście "g" w "ż") - dosłowne tłumaczenie - żyłówka?

Bąbel/bąbol/bańka na wodzie - Бурбалка на вадзе - Kunkałas unt wundenio/burbołe

Bąbele się czynią na wodzie - Бурбалкі робяцца на вадзе - Kunkułuoia wundo/burbołuoia wundo/kunkałay darosz(i) wundeniy

Babiniec/kruchta - Бабінец/крухта - przesenis (?) pas bażnićiu/wieta (kognat z pol. witaj/lit. вітаю) pas bażnićiu/kur pawargieley sedi ełgdamieśi

Baby gwiazdy (Plejady) - Стажары/плеяды - Sietinas (pol. Stożary? ewentualnie od siódemki?)

Bacze (widzę?) - Бачу - Regiu/weyzdźiu (pol. wejzrzę?)/numanau/supruntu

Baczenie - Бачыньне - Iszmonia/naumanimas/nuowoka (przytomność) (?) (lit. вока?) (pol. nauka?)

Badacz - Дасьледнік - Wartitoias (?)/iżkratitoias/iżkłausinetoias/dasiżinotoias

Bądź to, bądź owo - Або гэта, або той - Buk tay, buk sztay (?)

Bagnisko/bagno - Балота/багна - Raystas/bała (lit. балота?)

Bagnisty - Балоцісты/балотны/багністы - Raystingas/balinis (lit. балотны/балоцісты?)

Baia - Бай - Nieka kałbis ([5])/sekminikas/sekmius

Baianie - Баяньне - Niekukałba/sekmiu/sekimas

Baie/bayki powiadam - Баю/байкі апавядаю - Sekmi seku/sekmi sakau/niekus (pra-bł-sł. *neikas/pra-sł. *nikъto/*ničьto/pol. nikt/nic) kałbu

Bakałarz - Бакаляр - Bakałorius

Bakłażan - Баклажан - we współczesnym liet. Baklażanas

Bałamucę - Баламучу - Niekauju/kliemi (pol. kłamię?)

Baleczka (Belka?) - Бэлька? - kartis (?) (lit./ros./ukr. карта?) ties

Balsam drzewko abo krzewinka - Бальзам дрэўка або кусьцік - Medelis (pra-sł. *medъ/pra-sł. *meduědь/ros. Межа/pol. miedza) (drzewko) balsamo

Balsam oleiek/sok balsamowy - Бальзам алей/сок бальзамавы - Balsamas/sunka (pol. sok) tokunti iż medelo balsamo

Bałwan/obraz rzezany pogański - Балван/абраз скульптурны паганскі - Weydas (twarz)/żinklas (pol. znak, lit./ros./ukr. знак) pagonu Diewo (w większości słowiańskich Dziw ale w bałtyjskich jako Bóg, więc odwrotnie/ale w słowiańskolitewskiej mitologii tak samo Bóg jak u Bałtów[6])/stułas (?) (pol. stuła?) pagoniszko Diewo

Bałwochwalca - Ідалапаклоньнік - Garbintoias (Czciciel) (przestawka literowa) (pra-sł. *bergti/ros. беречь/береги)/pogoniszku Diewu

Bałwochwalnica - Ідалапаклоньніца - Bażnićia (lit. бажніца) pagoniszka

Bania gliniana/szklana - Баня гліняная/шкляная - Zbonas (pol. dzban/lit. збан) didis iż stikło (ros. стекло/pra-sł. *stьklo)/arba iż molo/unkszto kakło

Banieczka/baniuszka/bańka - Банька - Zbonielis unkszto kakło

Baniecznik - Інструмэнт да націнаньня скуры пры ставяньню банек - Kuris daro (?) zbonelus

Bank/kupczenie piniędzmi - Банк/гандляваньне грошамі - Prekawimas (kupczenie) pinigays (pol. pieniądze)

Bankierski kram/stół - Банкерская крама/банкерскі стол - Skomia (Stół, we współczesnym liet. mamy Stalas, zaś w żm. Stals, a więc już slawizmy) prekijo (kupcy) pinigays prekawiuncio

Bankierz co pieniędzmi zysku szuka - Банкір што грошамі карысьці шукае - Priekijas, kuris (?) (pol. który) pinigays kayp (ros. как? analogicznie jak w teyp końcówka na -p zamiast -k) prekiemis prekauia (Prekauiu - kupcze/handluie), ir nauduos (z korzyści?) iż to ieszko (pra-bł-sł. *(o)iˀ‹skaˀtei;/pra-sł. *jьskati/st-lit. Искати) (szukać)

Baran nie czyszczony (Baran) - Баран/авен - Awinas (lit. Авен, ros./ukr. Овен)

Baranek/Baraneczek - Баранок/баранчук/баранчык/баранька - Awinelis

Barani - Барані - Awino/Awininis

Baranina - Бараніна - Awiniena

Barbarzyniec/różnego y grubego ięzyka (cudzoziemiec) - Барбар/рознай і грубай мовы (Іншаземец) - Swetimszalis/Swetimos (obcy) zemes (pol. ziemia) żmogus (człowiek)

Barchan (tkanina) - Бархан - Audakłas (płótno) iż wiłnos (pol. wełna) unt miadźio auguncios

Bardysz - Бардыш - Dalgiakirwis (?) (lit. Крывічы?)/we współczesnym liet. Bardiszius

Barszcz (ziele) - Баршчэўнік - Barsztis

Barszcz (potrawa) - Боршч - Barśćiey

Barszczowy - Баршчэўскі - Toligus barśćiu zalas

Bartnicze rzemiosło - Бортнічае рамясло - Bićiu (Pszczoła od pra-sł. *bьčela?) priewayzda (doglądanie?)

Bartnik - Бортнік - Bićiu pryweyzdetoias/Bićius

Barwa - Колер/краска - Wienoweyde (pra-bł-sł. *eynos?)/rubay iż giełumbos wienokios (?)

Barwiczka/rumienidło - Румяны - Prausiłas/tepałus raudonas (pol. rudy) del weydo

Barwierska szkatuła do brzytew - Фарбавальная шкатулка да брытваў - skrinełe balbieriaus skutikline

Barwierski - Фарбавальны - Balbieriaus

Barwierstwo - Фарбавальнае рамясло - Balbieriste

Barwierz - Фарбавальнік - Balbierius

Basałyk - Басалык - Botagas śiksznynis/gały świnu (lit. сьвінцовы) turis/kiestenius

Baszta woienna ruchoma - Вежа ваенная рухомая - Weiża kareywiu (pol. krzywa?) (we współczesnym łot. Kareivis to żołnierz, nawiązanie do Krywiczy lub Krywe Krywejte?)/darine nuog wietos ing wietu pastumiama (?) (pol. przesunięta?) (wedle translatora liet. pastumiama - przesunięty) murop/pilesp pristatoma (?) (pol. przestawiona?) (wedle translatora liet. Pristatoma - dostawa)

Bat - Бат - Eldiia (pra-sł. *oldьjā/błg. ладия)/łuotas

Bawełna - Бавоўна - Wiłna unt medźio (pra-sł. *medъ/pra-sł. *meduědь/ros. Межа/pol. miedza) (drewno) augunti/medźiawiłne/Bawilne[7]

Bawełniany - Баваўняны - Medźialininis (pol. lnisty?)/medźiawilninis/iż medźie wiłnos

Bawełniany chrost/krzak - Баваўняны хмызьняк/куст - Krumas (?) wilninis/kiełmas wiłna zielus/unt kurio wiłna żela/krumas unt kurio wiłna auga

Bawełnica/bawełnianka - Баваўніца - Panametis (pol. Panamski?) medźiawilninis

Bawię się tym - Забаўляюся гэтым - Tay weykiu/tay darau/tay apsieymi/aplink to esmi/waykścioiu/to pratinuosi/tay weykałaiu/darbałuoiu/tuo nerćiosi/unt to izsirundu/izsiduomi (?)/tami trunku

Bawie się długo - Забаўляюся доўга - Trunku iłgay (pra-bł-sł. *dilˀgas)/gaysztu

Bawie kogo długo - Забаўляю каго доўга - Trukinu/trukdźiu kitu/patrukinimu kam darau/gayśinu/gayśćiu kam ażuduomi (?)/ażuturiu iłgay/karśinu

Bawół - Буйвал - Stumbras (pol. żubr, wedle Brücknera przejście "ż" w "s" i dorobienie do niego "t" co powtarza się w liet.)[8]/medinis iaućias

Bawolica - Буйваліца - Stumbre/medine (pra-sł. *medъ/pra-sł. *meduědь/ros. Межа/pol. miedza) karwe (krowa drzewna)

Bawoli/bawołowy - Буйвалавы - Stumbrinis/Stumbrio

Bayka - Байка/казка - Sekme/pasaka/nieku kałba

Bażant - Бажан/фазан - Teterwinas (pol. Cietrzew, ros. Те́терев) didisis (duży)

Bazyliszek - Базылішак - Zaltis (nazwa od ziela) (wąż trawiasty) bazyliszkas wadinamas/paćiu pawizdeymu (pol. widzieć/zobaczyć?) akiu (pol. oko/lit. вока itp.) żmogu ażumusza

Be

Bean (człowiek niewykształcony) - Прасьцяк - niemokitos żmogus (wspomnę już teraz, że szkoła to Szkała ale jak tutaj widać współczesna liet. Mokykla nie jest wcale bezsensownym neologizmem z racji, że nauka u Szyrwida to Moksłas, a nauczyciel to Makitoias. Innymi słowy nawet jeśli zastąpiono pierwotne słowo będące slawizmem nie była to zmiana wyssana z palca jak w większości przypadków.)

Bęben - Барабан/бубен - Bubnas

Bębenista - Бубністы - Bubeinikas

Bębenniczka - Бубначка - Bubeinikio

Bęble w wodzie - Бурбалкі на вадзе - Burbinu wundeni/burbuo łesdarau (pol. darzyć?)

Bębnie - Барабанію/бубнію - Bubniju

Bębnienie - Бубненьне - Bubnijmas

Beczę/bekam - Бляю - Blauju (lit. Бляяць)/maumiu/baubiu (być może to samo pochodzenie co Blauju ale lekko zmienione litery?)

Beczenie/bek - Бляяньне - Laućio bluwis/mauminas/baubimas (?) (jak wyżej)

Beczka - Бочка - Baczka

Beczułka - Барыла/Бочалка - Baczkiełe

Bękart/baster - Банкар/бэнкар/бэнкарт/банкарт - Betewis (Tewas - ojciec/porównaj pol. tata) (bez ojca)/bostras

Beknąć - Ругнуць - Baubteret (?)

Bełkoce/głukam - Мармычу - Bubsiu (?)

Bełkotanie - Мармытаньне - Bubseimas (?)

Berło - Жазло/скіпэтар - Łazda (?) (pol. Laska?/st-lit. Леска?) karaliszkie

Bespieczeństwo/Bespieczność - Бясьпека/бясьпечнасьць - Nebaysumas (pol. nie bać się)/drusibe/pawoius

Bespiecznie - Бясьпечна - Drusiey/Nebaysiey

Biespieczny/wolny od niebespieczeństwa/bez pieczny - Бясьпечны - Nebaysus/Berupesties/beśieławarto

Bestya - Зьвер - Zweris

Bestyalski - Зьверскі - Zweru/bestyju

Bestyalstwo - Зьверства - Zweru inirtimas

Bez (drzewko) - Бузіна - Bezdas

Bezbożność - Бязбожнасьць - Bediewiste/Bezbażniste (brak pewności co do odmiany/szukaj pod Bezbażnuju[9])

Bezbożnie - Бязбожна - be baymes (pol. bać się) Diewo - dosłowne tłumaczenie: Bez strachu przed Bogiem/Bezbażnuju (brak pewności co do odmiany/szukaj jak wyżej [10])

Bezbożny - Бязбожны - Bediewis/Bezbażnius (brak pewności co do odmiany/Szukaj j.w [11])

Bez duszy - Без душы - Beduszis/bedwaszis (jakaś aluzja do dwoistości dusz?)/bekwapis

Bez głowy - Без галавы - Begalwis

Bez karania co czynić - Без караньня што рабіць - Bekunines/bekunkinimo/ku darit (pol. darzyć?)/ko dasiłeyst

Bez kości - Бяз косьці - Bekaulis (Kaułas - Kość od pra-bł-sł. *Káuˀlas/pol. kulsza/ros. кульша)

Bez księżyczny - Бязьмесячны - Naktis (pra-bł-sł. *Naktis, co znaczy Noc) nemenesiena ( Menuo/Menesis - księżyc, kognat z lit. Месяц)

Bez łuski ryby - Без лускі рыбы - Be sriegu/ne srieguotos żuwis (w słowiańskich *zŭve/*zyve zostało wyparte przez *rūbā/zachowane już nie tak dosłownie w pra-sł. *zъveno/pol. dzwono/dzwonko)/rc.

Bez obiadu - Без абеду - Nepietawis (Pietus - obiad) (pra-sł. *pìtja/sta-pol. pica/ros. пища)/pietu ne walgis

Bez porady - Без парады/савету - Be nuomonios/ne suprastinay/ne mustitinay/nesugoditinay ku darit

Bezprawie - Беззаконнасьць/бяспраўнасьць - Abida (st-lit. Обида/Związek z mitologią słowiańskolitewską?[12][13]/ros. Обида[14])

Bez przyśięgi - Без прысягі/кляцьбы - Be prisegos/besekimo

Bez roskazania - Бяз каманды - Nelepiames/ne isakomas ku daro

Bezrozumnie - Бязразумна - Benuowokos (?) (pol. bez nauki?)/be iszmonios/be proto/be supratimo

Bezrozumny - Безразумны - Paduris/Paswaygis/nenumanus/nenuwoki(u/s?) (plama zasłania) (?)/nenuowoka (?)

Bez testamentu - Без тэстамэнту - Be testamento

Bezżeneniec - Бясшлюбны чалавек/кавалер - Newedzia/bemoteris (matka -> żona?)/newedeklis

Bezżeński - Бясшлюбны - Bemoteris

Bezżeństwo - Бясшлюбнасьць - Newediste/Bemoteriste

Bi

Biada (Bieda) - Бяда - Aymanas/Dewe (Czyżby kolejna opozycja? Bo skoro u Słowian Bóg to także bogactwo to może bałtycki Bóg - Dziw (Diewas) przekornie oznacza także biedę?)/w ks. 3 maja już jako Bieda (Daświedczytas biedas - Doznane klęski/wnioskuję, że -s świadczy o odmianie z racji iż we współczesnym liet. wciąż istnieje wyraz bėda)

Biadam - Бядую - Aymanoiu/Deioiu/w ks. 3 maja Biedaoiu (brak pewności co do odmiany)

Białogłowa uczciwa - Жанчына шчыра/сумленная - Żmona wiezliwa (ros. вежливый - uczciwy)/żmona nawinikie/żmona niekami niepryzadeta (?) (brzmi słowiańsko ale od czego to?)/nuog wisu giriu (?) (pra-bł-sł. *girˀtei/pra-sł. žьrti/pol. żerca/żertwa?)/ turinti/nuog wisu łaupsinama

Białą suknię noszący/w bieli - Які носіць белую сукню/ў белі - Bałtaiupis/bałtarubis/bałtays rubays wilkis (imperatyw w 2 os. l. poj. od Wiliuosi - Nadzieję mam)/wilkiet bałtas iupas

Białawy - Белавы - Bałtokas

Białek w iaiu (jaju) - Бялок у яйцу - Bełumas pauta (pra-bł-sł. *put-/*pout-/pra-sł. *pъtákъ)

Białek w oku - Бялок у воку - Baltumas unt akiu

Biało - Бела - Bałtay (pra-sł. *bělъ)

Białopstry/białem nakrapiany - Бела-пёстры - Bałtamargis/bałtay margas

Białogłowski - Жаночы - Materiszkas/moteru

Białonogi koń - Беланагі конь - Bałtakois arklis

Białość - Беласьць - Baltibe

Białoskórnik - Беласкурнік - Bałtaodis/sirmetnikas

Biały - Белы - Bałtas

Biały iasno - Белы ясна - Bałtay swidus (Swiesibe - światło)/bałtaswidis/bałtaskaystis

Biblia - Біблія - Rasztas (pismo) szwintas/Knigos szwintas

Biblioteka/książnica - Бібліятека/кніжніца - we współczesnym żm. Kningīnė/we współczesnym liet. Biblioteka (ale z racji, że u Szyrwida pol. Biblioteka = Książnica możemy mieć pewność, że liet. Biblioteka to XIX/XX w. słowo, którego nie pochwalamy.)

Bićia godny - Біця годны - Płaktinas/kłestinas

Bićie - Біцьцё - Muszymas/muszys/płakimas (pol. płakać/scs. płakati sę - bić się)[15]/płakte/izbaudimas (pol. pobudzony)/izdwaylimas/isztikimas

Bićie żył - Біцьцё жыл - Płasteymas gisłu (Gisła - żyła) (pra-bł-sł. *giʔ(s)laʔ/przejście "g" w "ż")/kruteimas gisłu/Twikseimas

Bićie bydła - Біцьцё быдла - Muszimas iaućiu/karwiu

Bicz - Бізун/біч - Botagas (pol. Batog/ukr. Батіг)

Biczowanie - Бічаваньне/Хвастаньне - Płakimas/płakte

Bicza trzaskanie - Бізуна/біча трэск - Plaukszieimas botagu

Biczownik/co biczuie - Бічаўнік/што бічую - Płakieias/kuris płaka

Biczuie - Бічую - Płaku/kłeściu/baudziu (pol. budzę)/gieneiu

Biczysko - Бічыска? - Botagotis

Biedny - Бедны - Wargulis/rudis (pol. rudy?)/rudulis/be łaymis (Łayma - bałtycka Bogini szczęścia i losu ludzkiego)/nedienis (pol. niedzienny)

Bieg/bieżenie - Бег - Tekine/tekieymas/ale we współczesnym liet. Bėgimas

Biegam - Бягу - Tekineiu/ale we współczesnym liet. Bėgiu

Biegun/błąkacz - Бягун/бадзяга - Draykćius/padauża (?) (pol. podążać?)/kłaydunas

Biegunka - Панос/дыярэя - Ziwatawimas (zwymiotować?)/tunkus oran begineimas

Bielę - Бялю - Baltinu

Bielę co na Słońcu - Бялю што на Сонцу - Baltinu unt Saułes (pr-bł. *saul-, *saulē-/pr-sł. *sъlnь, *sъlnьce/ros. Солнце )

Bieleię - Бялею - Bałkstu

Bielę twarz - Бялю твар - Baltinu weydu/skalbiju (pol. chełbać[16]) weydu

Bielidło - Белідла? - Baltis/balties/skarubas

Bielmo w oku - Бяльмо ў воку - Baltis/balćio/akies baltimas

Bielone nici - Белоныя ніткі - Iżbaltinti siułay

Bielony wosk/płotno - Белоны воск/палатно - Iżbaltintas waszkas/drobe

Bieluczki - Бялюсенькі - Bałtulis/bałtinelis

Bierka - Бірулькі - Liszka (?)

Bierki/gra - Бірулькі/ігра/гульня - Zaysłas liszkomas (?)

Bierzmowanie - Канфірмацыя - Sakramentas padrutinimo/Patepimas (pol. potępienie?) (we współczesnym liet. namaszczenie) szwintas sweykuiu (zdrowy) (kognat z scs. sŭdravŭ/tożsame z pra-sł. svojь/pol. swój) nuog/W skupo/we współczesnym liet. konfirmacija

Bierzmuię - Канфірмую - Padrutinu/patepu (pol. potępiam?)

Biją mię - Б'ём мяне - Musza/płaka mani

Biję ćiemię - Б'ю цемя - Twinksi momuo/smagienos (pol. smagać?)

Biję/kuię pienądze - Б'ю/кую грошы - Kału pinigus

Biję puls - Б'ю пульс - Płasta gisłos

Biję we drzwi - Б'ю ў дзьверы - Kłombenu ing duris (drzwi)

Biję zegar - Б'ю гадзіньнік - Musza adinikas (lit. Гадзіньнік)

Biję z dział do miasta - Б'ю з гармат да горада/места - Szaudou puczkomis ing miestu/daużau murus (mur?)/Grauiu

Binda do zawiązania głowy/rany - Хустка да зьвязаваньня галавы/раны - Gałwaraysis/raystis zieyzdos

Binda/opuszczona kitayka/płótno ćienkie u wieńca/u obićia/u Ołtarza - Хустка/закінутая кітайка/палатно ценькае/тонкае ў вяца/ў гобелена/ў Алтара - Nometelis (pra-bł-sł. *domos/pra-sł. *dȏmъ/przejście "d" w "n") szilkinis (ros. шёлк)/drobinis (płócienny)/płonas iztiestas unt ałtoriaus (ołtarz) unt wayniko (wieniec) Biskup - Wiskupas (u Mażwidasa Biskupas)

Biśior - Бісус - Drobe łabey płona

Biskup - Біскуп - Wiskupas (u Mażwidasa Biskupas)

Biskupi - Біскупскі - Wiskupiszkis/Wiskupo (u Mażwidasa Biskupiszkis/Biskupo)

Biskupstwo/biskupia władza/urząd/godność - Біскупства/біскупская улада/установа/годнасьць - Wiskupiste/waldźia (władza) Wiskupo (u Mażwidasa Biskupiste/Biskupo)

Biskupstwo/powiat duchowny/diecezya - Біскупства/павет духоўны/дыяцэзія - Diecezya/salis nuog Wiskupo (u Mażwidasa Biskupo) waldźiama/priwezdźiama (?) (przywództwo/przewodnictwo?)

Bl

Blacha - Бляха - Płostakie/ale we współczesnym żm. Blieka

Błąd - Блуд/памылка - Kliedeimas/palikidamas/u Mażwidasa bludas? (występuje tylko w odmianie bludu)

Bladość - Бледнасьць - Iżbliszkimas

Blady - Бледны - Iżbliszkis/iżbałys

Błagacz - Той які благае/маліцца/Жабрак - Malditoias (lit. Маліць)

Błagam - Благаю/малю - Małdau (lit. Маліць)

Blask - Бляск - Swiesibe

Błazen - Блазан - Szutas (ros. Шут)/iuokadaris

Błazeński - Блазнерскі - Szutingas/iuekingas

Blech (miejsce bielenia płótna) - Месца бяленьня палотна - Drobiabaltine/wieta (kognat z pol. witaj/lit. віта (miejsce) kar drobi baltine

Blecharz - Бляхар - Drobiabaltis/drobi baltinus

Blednieie - Бледнее - Bałkstu/iżbliksztu

Błękitny - Блакітны - Melinas (kognat z pol. malina)

Blekoce - Мармычу - Burbu (?)/burbukłuoiu(?)/stenekliju/Zwegoiu/zwelgsiu

Bleywas (Biel ołowiana) - Бел сьвінцовая - Krosiłas (?) (lit./ros. Краска?/ros. Краса?) łabay bałtas izsałos/melus wadinamas

Bliźniacy trzey - Трое Блізьнюкоў - Triday

Bliźniak - Блізьнюк - Pusiadwinis/dwinapusis

Bliźnięta - Блізьняты - Dwinay

Błogo - Прыемна/шчасьліва - Szławu

Błogosławie komu - Добраслаўю каму - Szławu kam/szłowinu kam

Błogosławieństwo - Добраславенства - Paszłowinimas/pałayma

Błogosławiony - Добраславёны - Paszłowintas/pagirtas/szławus/u Kościuszki pablagasławija (może pablagasławijas? nie jestem pewien co do odmiany)

Błona w ciele zwierząt - Плёнка ў целе жывёлаў - Płene

Błona w oknie - Абалонка ў акне - Bałunka

Błoto - Бруд - Purwas/ale w żm. także bliora (?)

Bluszcz - Блюшч - Ionośiaus żołe

Bluy (Ten kto wymiotuje) - Той які ванітуе - Wemeias (pol. wymioty?)

Bluźnie - Блюзьнеру - Piktay pries Diewu kałbu ([17])

Bluźnierca - Блюзьнер - Piktazodzius pries Diewu/piktazodźia/Nezodźia

Bluźnierstwo - Блюзьнерства - Piktźodźiawimas pries Diewu

Błyska się - Ярка сьвяціцца - Zeybuoia (?) (pra-sł. *žegti/жегѫ/ros. жечь?)

Błyskawica - Маланка/блыскавіца - Zaybas (?) (jak wyżej)

Błyszczący się - Бліскучы - Zibus (j.w.) skaystas

Błyszczy się - Сьвяціцца - Bliżgu (?)/źibu (j.w.)/twasku

Bo

Bobek drzewo (Wawrzyn/Laur) - Лаўр дрэва - Lauras

Bobkowy wieniec - Лаўровы вянец - Waynikas iż łapu (kognat z pra-sł. *lopъ) (liść) medźio (pra-sł. *medъ/pra-sł. *meduědь/ros. Межа/pol. miedza) Lauro - dosłowne tłumaczenie: Wieniec z liści drzewa laurowego.

Bóbr - Бабёр - Bebrus

Boćian - Бусел/бацян - Starkus/ale we współczesnym żm. Busils (lit. Бусел)[18]

Bochen chleba - Каравай хлеба? - Kliepas (przejście "ch" w "k")[19] Duona

Bochenek chleba - Буханка хлеба - Kliepejis

Boday - Бадай - Dieduok/Diewe duok

Bodę - Баду - Badau

Bóg - Бог - Diewas (Bałtycki Bóg stwórca[20])

Bogarodzica - Багародзіца - Diewogimditoia

Bogini - Багіня - Deywe

Bogoboynie - Багабойна - Su Diewo baymi/Diewabaymingay

Bogoboyność - Багабойнасьць - Diewo bayme

Bogoboyny - Багабойны - Diewabijus/Diewabajmis

Bogomedlca - Той які маліцца да Бога - Diewomeldis

Bogomyślność - Багадуманьне - Diewamustibe (pol. myśleć?)/mustimas ape Diewu

Bogomyślny - Той які думае пра Бога - Mustitoias szwintu daiktu

Boiarzyn (Bojar) - Барын/баярын - Baioras

Boiaźliwie - Баязьліва - Su baymi/bayley/baykszciey/drebulingai

Boiaźliwy - Баязьлівы - Bayłus/krupus/bijusis

Boiaźń - Боязь - Bayme/iżgustis/krupawimas/baylibe

Boie się - Баюся - Bijausi/krupauiu/drebu/iżsigustu

Boiowy - Баявы - Kareywingas (?) (lit. Крывічы?)

Borak (Ogórecznik?) - Агурочнік - Boraka

Borówka czarna - Чарніца - we współczesnym liet. Mėlynė (kognat pol. malina)/zaś w żm. Mielīnė

Borg (Kredyt w sklepie) - Крэдыт - Patikis/patikieimas pinigu aźu pirktus dayktus

Borguie - Крэдытую - Patikiu pinigu pirkieiuy/aźu prekies pałaukiu

Boski - Боскі - Diewiszkas/Diewingas

Bóstwo - Бажаство - Diewiste

Bót/bóty/trzewiki - Боты/чаравікі - Czebatay/we współczesnym liet. Batai/we współczesnym dżuk. Czewerykai (lit. Чаравік/pol. trzewik)

Boże uchoway - Ховай Божа - Diebiesaugay/Diebieganay

Boże drzewko - Палын лекарскі - Diewemedis (pra-sł. *medъ/pra-sł. *meduědь/ros. Межа/pol. miedza)

Br

Braciszek - Брацішак - Brołelis

Bracki - Брацкі - Broliszkas

Bractwo - Брацтва - Broliste/draugie (pol. druh?)/sueyga

Brama - Брама/вароты - Miesto wartay/Broma (szukaj pod "Broma atwerta ing wiecznasti..." [21])

Brant srebra - Чыстае срэбра - Sidabras tikras/nemayszitas

Brat - Брат - Brolis

Bratanek/bratanka - Братанак/братанка - Brołenas/Brołećia

Braterski - Братэрскі - Broliszkas/broluy priderus

Bratersko/po bratersku - Братэрска/па братэрску - Broliszkay/brolingay

Braterstwo - Братэрства - Broliste

Bratoboyca - Братазабойца - Brolaźudis/brolo użumuszeias

Brew - Брыво - Bruwis

Brne/Brodze - Брыду/брадзу - Bredu

Bród - Брод - Brasta (?)

Broda - Барада - Barzda/Smakras

Broda koźia - Казіная барада - Oszkas/oźio (metateza "k" w słowiańskich) [22] barzda

Brodaty/brodacz - Барадаты/Барадач - Barzdotas/barzdzius

Brodze po wodźie - Брадзу па вадзе - Brindu/bredźioiu/bradau

Brodzisty/bród maiący - Брадзісты/Брод маючы - Brostingas (?)

Bróg - Абарог - Stirta (pol. sterta?)/kugis

Broie - Дрэнна раблю - Piktay darau (pol. darzę)/piktauiu - dosłowne tłumaczenie: źle czynię.

Broszka - Брошка - we współczesnym dżuk. Broszkė

Browar - Бровар - Braworas

Brukowany - Брукаваны - Akmienimis (pol. kamienny)

Brukuie - Брукую - Grindźiu kielu akmenimis

Brukselka (kapusta warzywna brukselska) - Брусэльская капуста - we współczesnym liet. Briuselio kopūstas

Brunatnieie - Брунатнее - Burnatinuosi

Brunatno czynie - Брунатна раблю - Burnotinu/darau burnotinu

Brunatny - Брунатны/карычневы - Burnotinas

Bryka (powóz konny) - Брычка - Wiłena (?)/riekże (pol. riksza odpada z racji, że słownik Szyrwida jest starszy niż ów pojazd) źiemes/aumo (?) (całość mało czytelna)

Brząkam na stronach - Брынькаю на странах - Skumbinu unt strunu

Brzeg morski - Бераг морскі - Krasztas mariu

Brzezina - Беразак/беразьняк/беразьнік - Berźinas

Brzoza - Бяроза - Berżas

Brzozowy - Бярозавы - Berzinis

Brzydki - Брыдкі - Biaurus (pra-sł. *bridъkъ)/dargus

Brzydko - Брыдка - Biauriey/dargiey

Brzydzę się - Гіджуся - Biaurinosi/ne kinćiu/piktinu sau

Brzydzenie - Гідлівасьць - Biaurinimasis

Bu

Buda - Будка - Kletka (?) prekies

Budowanie - Будаваньне - Padarine (?) (pol. darzyć?)/padaras namu (pol. dom/przejście "d" w "n")/namay pastatiti (pol. postawić?)/padariti iżkielimas namu

Budowniczy - Будаўнік/дойлід - Ażuweyzdetoias namudaristes pielies/seniu/miesto/Bażnićios

Budowniczego urząd - Будаўнічага установа - Prywayzda namudaristes/wałdźia unt daylidźiu (Architekt/Bałtyzm zapożyczony do słowiańskich/lit. Дойлід)/namu dayłe

Budownik - Будаўнік/дойлід - Daylide (lit. Дойлід)/namudaris/namudaritoias

Budowny dom - Будаўны дом - Iżdabinti namay

Buduię - Будую - Darau (pol. darzę)/statau/iżkielu/iżwedu namus

Budzę - Буджу - Prikielu/pabudinu

Buk - Бук - Eskulas/ale we współczesnym liet. Bukas

Bukłak - Бурдзюк - Pleszka (pol. flaszka) iż medźio (pra-sł. *medъ/pra-sł. *meduědь/ros. Межа/pol. miedza)

Buława - Булава - Buoźie (?)

Bulion - Булён - we współczesnym dżuk. Biliuonas

Burak (to samo co staropolski Borak ale w nowszej polszczyźnie?) - Бурак - we współczesnym żm. Batwėnis (pol. boćwina/lit. Бацьвіньне)/barksztis/boruoks/baruoks/we współczesnym liet. paprastasis (pol. prosty, lit. просты?) runkelis/burokas/we współczesnym dżuk. Bacwinis (pol. boćwina/lit. Бацьвіньне)

Burmistrz - Бурмістар/мэр - Miestawaldis/miesto waldźiatoias

Burmistrzów namiestnik - Бурмістраў намеснік - Wietinikas miestawaldźio/unt bukłes miestawaldźio pastatitas

Burmistrzostwo - Бурмістарства - Miesto waldźia/miestawaldiste

Bursa - Бурса - Wienowite (pol. jeden/pra-bł-sł. *eynos) giwenimo (pol. żywot/przejście "g" w "ż")/Bindras giwenimas

Bursztyn - Бурштын/янтар - Gintaras (Jantar - bałtyzm zapożyczony do słowiańskich)

Bursztynowy - Бурштынавы - Gintaro/gintarinis

Burza - Бура - Suiudinimas/susiutimas/oro/szturmas (germanizm ale czy na pewno zapożyczony z niemieckiego?) [23][24]/we współczesnym liet. są takie słowa z pra-bł-sł. jak Wetra/Perkunija (identyczna desakralizacja jak w pol. Piorun)

Burzę miasto - Разбурваю места/горад - Suardau/sugurinu/pagrauiu miestu

Burzenie miasta - Разбурваньне места/горада - Suarazmas/pagrawimas miesto

Burzenie morza/nawalność - Разбурваньне мора/навальнасьць - Suiudimas/siautimas mariu

Burzliwy - Бурлівы - Wetringas/lutingas

Burzy się morze - Бурыцца мора - Siaućia marios/werda/kunkałoiu

Burzy się piwo - Буыцца піва - Drumsćiasi ałus (pra-bł-sł. *alu/pra-sł. olъ/scs. olъ/ros. ол/sło. ol)

Burzyciel/zburzyciel - Разбуральнік - Suarditoias/pagrautoias miesto

Buyno - Буйна - Augałotay/żełmeningay

By

Bytność rzeczy - Бытнасьць рэчы - Buytis/butibe/essibe/suncius/ćiaus/Bukłe

C

Ca

Całość - Цэласнасьць - Cielibe

Cały - Цэлы - Ciełas

Car - Цар - Didis kunigaysztis

Carogród - Цараград - Kanstantinamieste

Ce

Cebula - Цыбуля - Suogunas (wedle http://www.thesaurus.flf.vu.lt Swogunas)/ale we współczesnym żm. Cėbolė/cėbolis/cėbūlis/we współczesnym dżuk. cibulis

Cech - Цэх - Sueyga/draugie (pol. druh?)

Cedr - Кедр - Cedras

Cedrowy - Кедравы - Cedrinis

Cegielnia - Цагельня - Plitnićia

Cegielnik - Цагельнік - Plitinikas

Cegła - Цэгла/Цагліна - Plita (pol. płyta/w gwarze białostockiej - plita/sta-pol. plita[25])

Ceglany - Цагляны/цагельны - Plitinis

Ceglasty - Цаглясты - Rudas (od pol. rudy?)

Ceglarstwo - Стыхарства - Draugie (?) rayśijtoju/suiemeiu

Celnicze mieysce - Месца ў якім працуе мытнік - Wieta/namay muytiniko

Cena - Цана - Brungibe/u Mieżynisa Ciena/prekia (współczesne liet. Kaina to neologizm udający słowo pochodzenia starożytnego, żadnej Kainy nie ma ani u Szyrwida ani u Mieżynisa)

Cenię (w znaczeniu handlowym) - Таргуюся - Turgu (pol. targ/ros. торговля) darau

Censor ksiąg - Цэнзар кніг - Perzwalgitoias knigu

Cerkiew - Царква - Gudu (Gudas - Rusin, od Gotów?) bażnicia/we współczesnym liet. i żm. Cerkwė

Cesarski - Царскі/імпэратарскі - Ciesoriszkas/Ciesoraus

Cesarstwo - Царства/імпэрыя - Ciesoriste

Cesarz - Цар/імпэратар - Ciesorius

Cesarzowa - Царыца/імпэратрыца - Ciesorienie

Cętka - Пляма - Ceta

Cetnar - Цэнтнэр - Szimtapundis/szimtas (pra-bł-sł. *śimta-) pundu

Cetnarowy - Цэнтнаравы - Sźimtupundinis

Cetno licho/gra - Цэтна ліха/ігра/гульня? - Ceta/lika

Cewka nići - Цэўка/шпуля/катушка - szeiwa (?) (pol. szew?)

Ch

Chałupa - Хаціна - Kiźie (pol. chyża, rоs. хыжа, przejście "ch" w "k")

Chart - Хорт - Kurtas (przejście "ch" w "k")

Chędożę (czyszczę?) - Чышчу - Apkuopiu/szweyćiu (możliwa sakralność w bałtyckiej rodzimej wierze?/święcić - czyścić?)/szłuoiu

Chędożenie - Чышчэньне - szweyteias

Chędożyciel - Чысьціцель - szweyteias

Chełpię się - Хвалюся - Giriuosi (pra-bł-sł. *girˀtei/pra-sł. žьrti/pol. żerca/żertwa) (przejście "g" w "ż")

Chełpienie się - Самахваленьне - Girius

Chełpliwie - Выхвальна - Girtimay

Chełpliwy - Выхвальны - Girunas

Chętnie - Ахвотна - Su nuoru/nuośirdźiey (pol. serce) - dosłowne tłumaczenie: z sercem (?)

Chętny - Ахвотны - Gieranoris

Chleb - Хлеб - Duona/Kliepas

Chleb pszenny - Хлеб пшэнны - Duona kwietiene (lit. кветка?)/Kliepas kwietiene

Chlebodawca - Работадаўца - Gieradeia

Chłód - Холад - Wesa (pol. wiatr/lit. вецер)

Chłodnik (wtedy jako altana) - Павець/альтанка - Pawietis (lit. Павець)

Chłodnikarz (rzemieślnik zajmujący się ozdabianiem, upiększaniem ogrodów poprzez urządzanie w nich chłodników, wirydarzy) - Тварэц павецяў - Pawietinikas

Chłodno - Халодна - Wesu

Chłodny - Халодны - Wesus/atauśis

Chłodzący - Прахаладжальны - Wesinus

Chłodzę - Ахалоджваю - Wesinu

Chłop - Селянін/мужык - Mużykas (lit. мужык)

Chłopowicz - Сын селяніна/мужыка - Mużykaytis

Chłopski - Сялянскі/мужычы - Mużikiszkas/mużiku

Chłopstwo - Сялянства - Mużiku sueyga/mużikiste

Chłosta - Порка/біцьцё - Płakte

Chlustam - Пару - Płaku

Chmura - Хмара - Apsiniaukimas/sublindimas/we współczesnym liet. debesis (pol. niebiosa/przejście "n" w "d")

Choć/choćia - Хоць/Хаця - Acz

Chomik - Хамяк - we współczesnym liet. Żiurkėnas (pol. szczur/przejście "szcz" w "ż"?)

Chorągiew kościelna - Харугва касьцельная/царкоўная - Karuna (ukr. корогва?)

Chorągiew woienna - Харугва ваенная - Kariozine (ukr. корогва?, pol. znak?)

Chorąży - Сьцяганосец - Zinkłaniaszis kareywiu

Choroba - Хвароба - Liga/negałe (pol. żal/przejście "g" w "ż")/we współczesnym dżuk. kwaraba (lit. Хвароба)

Chory - Хворы - Ligonis/ligotas/negalis sergus/w współczesnym liet. kwaras (lit. Хворы)[26]

Chowam - Хаваю - Laykau/pakopiu (pol. pokopię?)/izdemi/peniu/mitinu

Chropoce - Храбусьцю - Skrebiu (pol. skrobać)

Chrobor - Шоргат - Skrebeimas

Chronię się - Абараняюся - Łynkiuosi/saugasi/serguosi (pol. strzec)

Chropawo - Шорстка - Skraiudu/rupu/kraupu

Chropawy - Шорсткі/шурпаты - Skriaudus/rupus/kraupus

Chropowaćieie - Стаіцца шорсткім - Skraudu/rupu tumpu

Chrost - Гальлё/хруст - Krumay (?)/kruminas (?) (przejście "ch" w "k"?)

Chrzan - Хрэн - Krienas (przejście "ch" w "k")

Chrzszcze - Хрышчу - Kriksztiju

Chrzćićiel - Хрысьціцель - Kriksztitojas

Chrzćilnica - Купель - Kriksztinićia

Chrzćiny - Хрышчэньне - Kriksztinos

Chrześćianin - Хрысьціянін - Krikśćionis

Chrześćiaństwo - Хрысьціяньства - Krikśćioniste

Chrzęstka - Храсток/храшч - Krimzłe (przejście "ch" w "k"?)

Chrzęstkowaty - Храсткаваты - Krimzłetas

Chrzest - Хрышчэньне - Kriksztas

Chudnę - Худзею - Listu (pra-sł. *лихъ)

Chudość - Худасьць - Liesibe

Chudy - Худы - Liesas/we współczesnym żm. kūds

Chudzę - Худзею - Liesinu

Chustka - Хустка - we współczesnym liet. nosinė (pol. nos)/serwetėlė

Chustka do nosa - Хустка да носа - Skarełe nosiesp

Chwała - Слава/хвала - Garbe (przestawka literowa) (pra-sł. *bergti/ros. беречь/береги)/giriu

Chwalca - Паклоньнік - Gireias/kuris giria - (ten) który chwali

Chwale co - Слаўлю што/хвалю што - Giriu (pra-bł-sł. *girˀtei/pra-sł. žьrti/pol. żerca/żertwa) (przejście "g" w "ż")/szłowinu

Chwalebny - Пахвальны - Garbingas (przestawka literowa) (pra-sł. *bergti/ros. беречь/береги)

Chwaścieie - Атрымлівае пустазельля - Ażużelu (pol. zioło)/stimbiuosi/ingstiebu/iszaugu

Chwaśćisty - Пэўны пустазельля - Żolingas

Chwast - Пустазельле - Żolininas/ we współczesnym żm. i liet. Piktżuolė/Piktżolė (lit. пустазельле) (Piktas - zły)

Chwieię się - Хістаюся - Swerdu (?) (przejście "s" w "ch"?)/siurwoiu (?)

Chwiewanie - Хісткасьць - Swerdeimas (?)

Chwila - Хвіліна - Iżsilgimas/iłgas metas/wałunda

Chytrość - Хітрасьць - Kitribe (przejście "ch" w "k")

Chytry - Хітры - Wiłtawilis/kitrus

Ci

Ciąg w chodzeniu - Пасьлядоўнасьць у хадзьбе - Ilgibe (pol. długość)

Ciasto - Цеста - Taszła (przejście "c/ć" w "t")

Cieciorka ptak - Цяцерка птушка - Tetirwa

Cieciorka iarzyna - Бязель - Zirniay (pol. ziarno) wałakiszki

Cięciwa - Цеціва - Tetiwa

Cieczenie - Цячэньне - Tekieimas

Ciekący - Цякучы - Tekus/kiauras

Cieke - Цячэ - Teku

Ciele - Цяля - Telas

Cielećina - Цяляціна - Teletina

Cielęcy - Цялячы - Teletinis

Cielna krowa - Цельная карова - Telinga karwe

Ciemierzyca - Чамярыца - Ciemerey/kilcibaras

Ciemność - Цемната - Tumsibe/tumsa/patumses (ros. темнота)

Ciemny - Цёмны - Tumsus

Cienistość - Цяністасьць - Neszwaysibe (pol. nieświetlność)/newayskibe

Cienisty - Цяністы - Newayskus/Neszwaysus

Cienkusz piwny - Слабае піва - Ałus (pra-bł-sł. *alu/pra-sł. olъ/scs. olъ/ros. ол/sło. ol) łetesnis

Ciennik - Цяністае месца/парасон - Ażudynkte nuog świesos/świesadynkte

Cierpkość - Даўкасьць/кіслата - Kartibe (?)/aytribe

Cietrzew - Цецярук - Teterwinas

Ciosany kamień - Сечаны камень - Izkałtas (pol. kuty?) akmuo

Ciotczany - Стрыечны - Tetułena/tetułenas

Ciotka po matce/po oycu - Цётка/цёця - Tetułe/Cetułe

Cisawa farba - Цісавая фарба/хварба - Rudas krosiłas (?) (lit./ros. Краска?/ros. Краса?)

Ciskacz - Кідальнік - Metitoias (pol. miotacz?)

Cisnę - Кідаю - Metau (pol. miotam?)

Ciśnienie/rzucanie - Кіданьне - Metimas (pol. miotanie?)

Cisza iest/ćiszeie wiatr - Ціша ёсьць/цішэе вецер - Lowes weias/metes oras/tiłus (?) oras

Ck

Ckliwo mi/cknimi się - Чульліва мяне - Piksta mi sirdis (pol. serce/ros. сердце)

Cm

Ćmi się - Зацямняцца - Timsta

Cmyntarz - Могілкі/цьвінтар - Szwintorius

Cn

Cnota - Цнота - Gieribe (pra-bł-sł. *girˀtei/pra-sł. žьrti/pol. żerca/żertwa?)

Cnotliwie - Цнатліва - Gieray (j.w.)

Cnotliwy - Цнатлівы - Gieras/suwisu żmogus

Co

Codźień - Штодзень - Kas diena

Codźienny - Штодзённы - Kasdienis

Córka - Дачка - Dukte (lit. дачка)

Cu

Cuchnę - Сьмярджу - Kwepiu piktay/smirdu

Cud - Цуд/дзіва - Zinkłas/praiowas/stebukłas

Cudotwórca boski - Цудатворац боскі - Zinkładeia/zinkładaris

Cudotworność - Цудатворнасьць - Zinkładariste prigimta

Cudowny - Цудоўны/дзівосны - Praiowingas/żinkłingas/stebukłingas

Cudzoźiemieć - Іншаземец/чужаземец - Swetimaźiemis

Cudzoźiemski - Іншаземны/чужаземны/замежны/іншакраінны - Swetimaszalis/iż swetur

Cudzy - Чужы - Swetimas

Cug koni podwoyny - Запрэжка двайных кані - Dwayli

Cug wody - Скразьняк вады - Wundenio wedimas

Cukier - Цукар - Nindriu medus (pol. miód)/we współczesnym liet. cukrus/we współczesnym żm. sokros

Cukruie - Цукрую - Ażudarau niudrios medum

Cw

Cwelich (prosta tkanina lniana) - Цік - Drobe (łuż. draby, mor. zdraby) rinktine

Ćwierć - Чвэрць - Kietwierta dala

Ćwierćiowy - Чвэрцевы - Kietwirtinis

Ćwierka świerszcz - Цвыркае цвыркун - Ziogas/cirszkia (?)/ćierśi (?) swirplis (?) (pol. świerszcz?/lit. свыркун?)

Ćwikła - Цьвікла - Swikłas

Cy

Cyc u niewiast - Сіська/грудзінка ў жанчын - Krutis (?) (lit. грудзі?)

Cyfra - Лічба - Zime/O litera

Cygan - Цыган - Cygonas

Cymbał - Цурбан - Sunkley/Cymbałas

Cyna - Цына - Cina

Cynamon - Карыца/цынамон - Ziewie medelo cynnamomo

Cyndał (sandał) - Сандал - Medźias (pra-sł. *medъ/pra-sł. *meduědь/ros. Межа/pol. miedza) raudonas/bałtas Iz(?)dios

Cynek na kostce - Пяць вочак на костцы - Pinkiapunktis kaułelis

Cynobr - Цынобра - Cynabras

Cynobrowaty - Цынабравы - Cynabro krośiłas (?) (lit./ros. Краска?/ros. Краса?) (farba)

Cynowy - Цынавы - Iż cinos/cininis

Cyprys - Кіпарыс/цыпрыс - Cyprysas

Cyprysowy - Кіпарысавы/цыпрысавы - Cyprysinis

Cyranka - Чыранка - Krikłe (pol. Krzyżówka?)

Cyrkiel - Цыркуль - Apresztuwas (?) (pol. przestawiacz?)

Cyrkluie - Цыркулюю - Apskritinu/apskritu darau

Cytra - Цытра - Instrumentas giesminiku (pra-bł. *geyd-/pra-sł. *gayati/ros. гаять)

Cytrysta - Музыкант іграючы на цытрай - Citrazaydis/unt citros zaydźius

Cytr drzewo - Лімон дрэва - Cytras

Cytrynowy - Лімонны - Cytrinis

Cytryn owoc (cytryna) - Лімон плод/садавіна/цытрына плод/садавіна - Abuolis (pra-bł-sł. *āˀbōl/pra-sł. *ablъko/lit. Яблык) (obelis - jabłoń)/waysius cytrinis/we współczesnym żm. Cėtrėna

Cz

Cząbr ziele - Чабер - Ciobray

Czaczko - Цацка - Cecełes wayku

Czamlet (tkanina) - Камлот - Rubas iż płauku (?) oszko (pol. kozi) Aśios

Czapka - Шапка - Kiapure (ros. кепка)

Czapnik - Майстар які стварае шапкі - Kiapurnikas

Czara - Чара - Cierka

Czarnoksięska nauka - Чарадзейная/чараўнічая/вядзьмарская навука - Zinia iuodakniginiku

Czarnoksięski - Чарадзейны/чараўнічы/вядзьмарскі - Iuodakniginiku

Czarnoksiężnik - Вядзьмар/чараўнік/вядзьмак/маг/чарадзей - Iuodakniginikas

Czarowanie - Чараваньне - Ciustay (pol. ciota?)/nuoday

Czarownica - Чараўніца/ведзьма/вядзьмарка/чарадзейка - Ciustinikie/nuodinikie

Czarowniczy - Чараўнічы/чарадзейны - Ciustiniku

Czarownik - Вядзьмар/чараўнік/вядзьмак/маг/чарадзей - Ciustinikas/nuodinikas

Czart - Чорт/бес/д'ябал - Welinas (Weles - Słowiański Bóg zaświatów, magii, handlu, władca Nawi, Welinas - Bałtycki odpowiednik, zobacz cz. idi k velesu za moře - idź do diabła)/Piktas/u Mażwidasa Cziartas/we współczesnym żm. biesos

Czartowski - Чартоўскі/д'ябальскі - Weliniszkas

Czaruie - Чарую - Ciustiju

Czary - Чары - Ciustay/nuoday

Czas - Час - Metas/później także Laikas (scs. отълѣкъ/archangielski dialekt ros. отлечиться) (naturalnie przeszło z łotewskiego czy doszło arbitralnie?)/Czēsas/we współczesnym żm. Cziesos/we współczesnym dżuk. Czėsas

Czasem - Часам - Kartays/nekadu (pol. niekiedy?)

Czaszka głowy - Чэрап галавы - Kiauszas (przejśćie "k" w "cz") gałwos

Czaszka żołędźiowa - Чэрап жолудавы - Kiauśielis (przejśćie "k" w "cz") giliu (przejście "g" w "ż")

Czći godny - Чэсьці годны - Garbus (przestawka literowa) (pra-sł. *bergti/ros. беречь/береги)/garbingas

Czczę - Паважаю/шаную - Garbinu

Czczenie - Паважаньне/шанаваньне - Garbinimas

Czech - Чэх - Ciekas

Czechrze/czochrze wełne - Трасу воўну - Karszu wiłnas/kiedenu

Czeczotka - Чачотка - Semenełe paukszte (pra-bł-sł. *put-/*pout-/pra-sł. *pъtákъ)

Czeladnik - Чаляднік - Darbinikas (pol. drabina) iż śieyminos/śieymininis

Czeluść u pieca - Бездань у печчу - Kakta piećiaus

Czepek - Каптурык/чэпчык - Ciepćius

Czeremcha - Чаромха - we współczesnym liet. Iewa (pra-bł-sł. *eiua/ros. Ива na wierzbę)/we współczesnym żm. Ėiwa

Czerstwieie - Чарсьцьвее - Drutinuosi/stropstu/stropineymiu/gaywinuosi (pol. żywieje/przejście "g" w "ż"/sta-pol. czerstwy - świeży)

Czerstwię - Чарсьцьвею - Gaywinu

Czerstwość - Чэрствасьць - Giwumas/gaywiste

Czerstwy - Чэрствы - Gaywus

Czerstwienie - Чарсьцьвеньне - Gaywinimas

Czerwcowy - Чэрвеньскі - Kirmelu (pra-sł. črŭvĭ) (przejście "cz" w "k") menesio

Czerwiec - Чэрвень - Kirmelu menuo

Czerwienie - Чырванею - Rauduoninu (pol. rudy)

Czerwienie się - Чырванеюся - Raudanuoiu

Czerwonawy - Чырванавы - Raudonakas

Czerwoność - Чырвонасьць - Raudonibe/rauduonumas

Czerwony - Чырвоны - Raudonas

Cześć - Чэсьць - Garba

Częstuię - Частую - Gieray arba piktay peniu/girdźiu/prijmu (?) ku

Czołn - Човен - Eldija (pra-sł. *oldьjā/błg. ладия)

Czosnek - Часнок - Ćiesnakas

Czterdzieśći - Сорак - Kieturios desimtis

Czterdzieśći kroć - Сорак-кроць - Kieturios desimtis kartu

Czternaście - Чатырнаццаць - Kieturolika

Cztery - Чатыры - Kieturi (lit. чатыры)

Czterydniowy - Чатырохдзённы - Kieturiadienis

Cztery kroć - Чатыры-кроць - Kieturis kartus

Czwartek - Чацьвер - Cietwiergas (lit. чацьвер)

Czwarty - Чацьверты - Kietwiertas

Czworaki - Адносна чатырох розных родаў - Kietweriopas

Czworako - У чатырох напрамках- Kietwieriopay

Czwornasob - Чатыры разы больш - Kietwieriopay daugiesu

Czworogranisto - Чатырагранёна - Kietwirtuotay

Czworogranisty - Чатырагранёны - Kietwirtuotas

Czworogłowy - Чатырагалавы - Kieturiagalwis

Czworonogi - Чатыраногі - Kieturiakuois

Czwororęki - Чатырарукі Kieturiarunkis

Czworoszczepny - Чатырашчэпны? - Kietwierey skałus

Czyniam - Раблю - Darineiu ku (pol. darzyć)

Czynię co - Раблю што - Darau/weykiu

Czynię dość komu - Раблю досьць каму - Gana darau/inteykiu/atpildźiu

Czynienie - Рабеньне - Darimas/padarimas

Czynsz - Дзякла/чынш - Ciżie (?)/dokłe (lit. Дзякла)

Czynszownik - Васал/леннік/даннік/w st-lit. дякольникъ (дзяклальнік) - Ciźinikas (?)/doklinikas

Czynszowy - Чыншавы/ленны/васальны - Ciźinis (?)/doklinis

Czyście (pięknie) - Прыгожа - Cistay/graźiey (pra-sł. grozьnъ/pol. groźny)

Czyściec - Чысьцец - Szweyćiunciu ugnis (pol. święty ogień)/Nupertine dusiu

Czyscowy - Збавіцельны - Szweystinis

Czystość powszechnie - Чыстасьць усеагульна - Apszwasta (?)/apkuopa

Czystość cnota - Чыстасьць цнота - Neiżagas/nepatepte/szweystibe

Czysty - Чысты - Neiżagtas/ćistas

Czytam - Чытаю - Skaytau (pra-bł-sł. *(s)keit-/*(s)koit-/przejście "s" w "cz"/kognat z pol. czytać)[27]

Czytanie - Чытаньне - Skaytimas/skaytitine

Czytelnik - Чытач/чытальнік - Skaytitoias

Czytelno - Чытэльна - Skaytitinay

Czytelny - Чытэльны - Skaytitinas

D

Da

Dąb - Дуб - Ażuołas (pol. zioła)

Dach przykryćie - Дах вечка/покрыўка - Dunktis (przejście "ch" w "k")/Stogas (pol. stóg/lit./ros. стог/pra-sł. *stogъ - to co przykrywa)

Dachówka - Дахоўка - Plitele dunktine

Daie - Даю - Duomi (?)

Dar - Дар/падарунак - Dowana (?) (pol. dawać?)

Darmo/daremnie/próżno - Дарма/дарэмна/марна - Dowanay/tuśćiey

Daremny - Дарэмны - Dowanas/dawoningas

Darn - Дзёран - Wałena su weiu iżrauta

Darowanie - Дараваньне - Dowanoimas

Darowizna - Дар/падарунак - Dowana/dowanotas dayktas

Daruie - Дарую - Dowanoiu

Data - Дата - Diena kurioy łaksztas (?) ira raśitaś Wilnuy (?)

Dawca - Дарыльнік - Daweias/dutoias

Dawny - Даўні - Senas/wetuszas (ros. ветош - wszystko stare)

De

Dębina - Дубіна - Ażuolinas

Dębowy - Дубавы - Ażuolinis

Dech tchnienie/duch - Дых павеў/дух - Kwapas/dwasas

Dekret - Дэкрэт/указ - Dekretas

Dęty - Духавы - Duśnias

Deszcz pada - Ідзе дождж - Lija (pol. leje)

Deszcz - Дождж - Lietus (pol. leje się/lać)

Dewotka - Багамолка/gwarowo Давутка - w Słowniku litewskich gwar północno-zachodniej Białorusi i jej pogranicza Dawatka

Dl

Dla tego - Таму/таму што/для таго - Delto/drinto/to del/todrin

Dłoń - Далонь - Płasztaka/we współczesnym liet. także ranka/delnas

Dłoń spodnia - Ніжняя далонь - Dełnas

Długi - Доўгі - Iłgas (pra-bł-sł. *dilˀgas/zanik "d")

Długo - Доўга - Iłgay

Długość - Доўгасьць - Ilgibe

Długowieczny - Даўгавечны - Iłgaumzis

Długowieczność - Даўгавечнасьць - Iłgaumziste

Do

Dobroć - Добраць - Gieribe (pra-bł-sł. *girˀtei/pra-sł. žьrti/pol. żerca/żertwa?)

Dobroczynność - Добрачыннасьць - Gieradeiste

Dobrodźiey - Дабрадзей - Gieradeia

Dobrodźieystwo - Дабрадзейства - Gieradariste/gieradarimas

Dobrotliwość - Дабратлівасьць - Gieras noras

Dobry - Добры - Gieras

Dobywam miasta - Адабываю места/горада - Imu/gaunu miesta

Dochodze - Даходжу - Daeydineiu/Iszkunku

Docisnąć się - Даціснуцца - Dasispaust

Dodaie - Дадаю - Daduomi (?)

Doglądam - Даглядаю - Priweyźdźiu (pol. wejzrzę?)

Dogrzewa mi słońce - Ацяпляе мяне сонца - Kaytina mi saułe

Doie - Даю - Melźiu (pra-bł-sł. *melźtei/pra-sł. *melzti/pol. mleko?)/łaydau karwes

Dokazuie czego - Сваволю чаго - Padarau (?) ku

Dokładam czego - Дакладаю чаго - Pridemi (?) (pol. przykładać się?)

Dokonywam czego - Дасьцягну чаго - Pabaygiu/gału darau/dadirbu

Doł - Яма - Duobe (?)

Dołkowaty - Пэўны ям/угнустасьці - Duobetas (?)/dubus/kraupus

Dom - Дом - Namay (pra-bł-sł. *domos/pra-sł. *dȏmъ/przejście "d" w "n")

Domak (domator) - Дамасед/даматур - Namu kas namie gulis

Domek - Дамок - Nameley

Domieszczam kogo/czego - Дадаткова уміашчу каго/чаго - Iłeydźiu ku swetimu kur/intikinu

Domostwo - Дамоства - Naministe

Domownik - Дамоўнік - Naminikas

Domowy - Дамовы - Naminiksztis

Donosze co - Даношу што - Nuneszu (?)

Dopiero - Толькі - Dabar (pol. doba)/dabartel

Dopijam ostatka - Дапіваю астачу - Iżgieru (pra-bł-sł. *girˀtei/pra-sł. žьrti/pol. żerca/żertwa?) (jakaś sakralność?)

Dorabiam czego - Дарабляю чаго - Dadirbu/baygiu darbu (?)

Dorastam - Дарастаю - Daugu (?)/uzaugu

Dościgam/dobiegam - Дабягаю - Paweiu (od liet. Weias - wiatr?) ku

Doskakuie - Даскакваю - Daszoku

Dostaie się piwo - Атрымліваецца піва - Nu sistowi ałus/nuguła wiełes ałaus

Dostoieństwo/dignitarstwo/godność - Дастоінства/годнасьць - Wiresnibe/użkielimas unt waldźios kokios

Doświadczam kogo - Дасьледую каго - Meginu/dasitiriu (?)

Dosypiam/doiadam/dopijam/etc. - Дасыпаю/даядаю/дапіваю/і да т.п. - Miegmi/wałgau/gieriu iki soti rc.

Dowarzam (Dogotowuję) - Давару - Dawerdu

Doważam - Даважу - Dasweriu (?)

Dowód - Довад - Priseka (?) (pol. przysięga?)/parodimas

Dowodny - Довадны - Dawiadamas dayktas/prisekimas

Dowodzę - Даводжу - Prisektinay parodźiu/priseku ku kami

Doyny statek (?) (mleko w kubeczku?) - Дойны карабель (Малако ў кубачку?) - Miłsztuwe (pra-bł-sł. *melźtei/pra-sł. *melzti/pol. mleko?)

Doyna krowa - Дойная карова - Melźiama (pra-bł-sł. *melźtei/pra-sł. *melzti/pol. mleko?) karwe

Doyrze/dobrze widzę - Добра бачу/гляджу - Nuregiu/regiu świeśiey (pol. świeciście?)

Dozor/doglądanie - Нагляд - Priwayzda

Dozorca/doglądacz - Нагляднік/дазорац - Priweyzdetoias

Dozorny - Наглядны - Priwayzdus/priweydźius

Dozwalam czego komu - Дазваляю чаго каму - Perłeydźiu kam ku/duomi unt noro kam

Dr

Dranica - Драніца - Drekstine (?)/płesztine łynta

Drapanie - Драпаньне - Draskimas (?)

Drapie co/dre - Драпаю што/дзяру - Draskau/płeszau

Drapiestwo/drapież - Драпества - Draskimas/płeśimas/nuopłeśia

Drapieżca - Драпежнік - Draskitoias/płesitoias/drastus

Drapieżność - Драпежнасьць - Nuodreskis

Drasnąć kogoś - Падрапаць кагось - Ażudrekst/numaukt truputi kuno

Drobiazg - Дробязг/пусьцяк - Maylus (pol. mały?)

Drot złoty/żelazny - Дрот залаты/жалезны - Siułas iż auxo/iż giełaźies (przejście "g" w "ż")

Drozd - Дрозд - Strazdas (pra-bł-sł. *trozdós/pra-sł. *drozdъ) (przejście "t" w "d"/dojście "s")

Drożdże - Дрозд - Miełes/ale u Brücknera dragēs [28]

Druk - Друк - Iżspaudimas literu

Drukarnia - Друкарня - Iżspaustuwe raszto (pismo)/literu

Drukarz - Друкар - Iżspaudeias literu/raszto

Drukuie - Друкую - Iżspaudziu rasztu/knigas

Dryiakiew/sok przyprawny - Масьць/лекарства/сок прыпраўны? - Sunka unt waysto

Drużba - Шафер - Wienawardis (pol. warta?)/byn drawardis

Drżący - Які дрыжыць - Drebus

Drżę - Дрыжу - Drebu

Drzemanie - Драманьне - Snaudimas (pol. sen)/snaudulis

Drzemie/napadł mię sen - Драмлю/напаў мяне сон - Snaudźiu

Drżenie - Дрыжаньне/дрыжэньне - Drebulis (?)/drebeimas (?)

Drzewce/drzewo - Дрэва - Medźias/kartis (?) iłga su ietim karioney wartoiama

Drzewieie/w drzewo - Дравяе (?)/у дрэва - Medźiu tumpu

Drzewko - Дрэўка - Medelis

Drzewisty/drzew pełny - Дравяністы/дрэў пэўны - Medingas/Medźiu piłnas

Drzewo - Дрэва - Medźias (pra-sł. *medъ/pra-sł. *meduědь/ros. Межа/pol. miedza)

Drzwi/weśćie - Дзьверы/уваход - Duris/unga

Du

Duch/rozumna bez ciała rzecz - Дух/разумная бяз цела рэч - Dwasas/dwasia

Duchna (nocna czapka podbita puchem) - Ночная шапка падбітая пухам - Naktine iż płuksnu kiapure

Duchowieństwo/stanu duchownego ludzie - Духавеньства/стану духоўнага людзе - Kunigu stono żmones/dwasingo giwenimo draugie/dwasingiste

Duchowny - Духоўны - Dwasingas/dwasiszkas

Dudek - Удод - Kukutis/ale we współczesnym żm. także dodotis

Dukam/trąbie w róg - Трублю ў рог - Ragu trubiju

Duma - Дума - Giesme (pra-bł. *geyd-/pra-sł. *gayati/ros. гаять) kareywiu (pol. krew?)

Dupla - Дупля - Audakłas szilkinis tunkus

Durszlak - Друшляк - Kosztuwis (pol. kasza/ros. каша) warinis (lit. варыць)/giełażinis (pol. żelazny) (przejście "g" w "ż")

Dusza/duch - Душа/дух - Duśia

Duszący/Duszny - Удушлівы/задушлівы/душны - Smaugius/Troszkinus/później także Dusznas[29]

Duszkiem wypić - Выпіць заплам - Wienu małku iżgiert

Dusznie/z dusze - Душна/з душай - Nuośirdźiey (pol. serce) - dosłowne tłumaczenie: z sercem (?)

Duszyczka - Душычка - Dusziełe

Dw

Dwa/para - Два/пара - Du (?)

Dwa dni - Два дні - Dwi dieni

Dwadzieścia - Дваццаць - Dwi deśimti

Dwadzieścia kroć - Дваццаць-кроць - Dwi deśimti kartu

Dwa funty - Два фунты - Du (?) funtu

Dwa kroć - Два фунты - Du kartu

Dwanaście - Дванаццаць - Dwilikia

Dwanaście kroć - Дванаццаць-кроць - Dwilikia kartu

Dwieście - Дзьвесьце - Du śimtu

Dwieście kroć - Дзьвесьце-кроць - Du śimtu kartu

Dwoiaki/dwoisty - Дваісты - Dweiopas/dweiokas

Dwoiako - У абодвух напрамках - Dweiopey/dweiokay

Dwoie/dziele na dwie częśći - Двое/дзялю на дзьве часткі - Ing dwi dali skiriu/dweinu

Dwoistość - Дваістасьць - Dweiste

Dwór - Двор - Didżianame/senis/giwenimas didżiuniu/u Kościuszki Dwaras (występuje w formie Dwarosie ale Smoczyński także potwierdza Dwaras)

Dworski - Дворны/дваровы - Dwariszkis

Dwór we wśi - Двор у сяле/вёсцы - Dwarćius

Dwudźiesty - Дваццаты - Dwidesimtas

Dwusetny - Двухсоты - Duśimtinis

Dy

Dychawica - Дыхавіца/астма - Dusulis (?)

Dychawiczny - Дыхавічны - Dusulingas

Dyl - Дуля - Łynta iłga/zomatine

Dylowanie - Дыляваньне - Zomatis/twora (pra-bł-sł. *twōr(ʔ)-/kognat z pol. twarz) iż łyntu

Dym - Дым - Dumay

Dymny - Дымны - Dumays kwiepius

Dyscyplina którą się biczuią - Дысцыпліна якой бічуюцца - Dirzeley kureys płakasi/riksztes/szniureley

Dyscyplina/biczowanie - Дысцыпліна/бічаваньне - Płakimasis/sawis paties płakimas

Dyszący - Дыхаючы - Dwasuoias

Dysze/dycham - Дыхаючы - Dwasuoiu/kwepuoiu

Dz

Dzban - Збан - Puodas su usamis/Zbonas (lit. Збан/pol. Dzban)/we współczesnym żm. Ozbuons

Dżdżawy/dżdżysty - Дажджлівы - Lietingas

Dziad/oycow abo matczyn oyćiec/dźiadek - Дзед - Diedas

Dziadowski - Дзедаўскі - Diedinis

Dźiał/rozdzielenie/podźiał - Разьдзяленьне/разьбіўка - Daliimas/perskirimas

Dziczeie - Дзічэе - Iżdikstu

Dźieci innych zwierząt - Дзеці іншых жывёлаў - Waykay zweru

Dźiedźic - Насьледнік/наступнік/пераемнік/спадкаемец - Tewiksztaytis (Tewas - ojciec/tata)/tewaynis

Dźiedźictwo - Спадчына - Tewiksztiste/tewayniste

Dźiedźiczę - Атрымліваю у спадчыну/насьлядую - Tewaynisty apturiu/paweldźiu

Dziedziczny - Спадчынны - Tewiksztinis

Dziedziniec/podwórze - Двор/дзядзінец - Dwaras

Dźiegieć - Дзёгаць - Degutas

Dźieiow księgi - Гістарычная Кніга/кніжка/летапіс - Knigas weykału/historios

Dźięka/dźiękowanie/dźiękczynienie - Падзяка/дзякаваньне - Dekos/Dekawoimas

Dźiękować - Дзякаваць - Dėkawoti (lit. Дзякаваць)

Dźiekuię - Дзякую/Дзякуй - Dekawoiu (lit. Дзякую)/dalej także Dėkui (lit. Дзякуй)/we współczesnym liet. Dėkoju/we współczesnym liet. Acziu (lit. Ацю)

Dźielca - Той які дзялі - Daliwa (?)/delćius

Dźień - Дзень - Diena/we współczesnym dżuk. dziena

Dźienny - Дзённы - Dieninis

Dźiesiątek żołnierzów - Дзясятак жаўнераў/салдатаў - Deśimtetas

Dźiesiątnik - Дзясятнік -Deśimtinikas

Dźiesięcina - Деясяціна - Deśimtine

Dźiesięć kroć - Дзесяць-кроць - Deśimti kartu

Dźiewka/Panna - Дзеўка/дзева/дзяўчына/панна - Ponna

Dźiewictwo/panieństwo - Дзявоцкасьць/нявіннасьць/цнатлівасьць - Mergiste/ponniste

Dźiewięć/dźiewięcioro - Дзевяць/дзевяцера - Dewini

Dźiewiętnaście - Дзевятнаццаць - Dewiniolika

Dźiewierz (brat męża) - Дзевер - Dieweris

Dźieża/koryto do ciasta - Дзяжа - Łowis/dieszka (?)

Dźiki - Дзікі - Dikas

Dźikość - Дзікасьць - Dikibe

Dziś - Сёньна/Сягодня/Сягоньня - Sindienu

Dźisieyszy - Сёньняшні/Сягоньняшні - Sios dienos

Dżuma - Чума/Паляндра (słowiańskolitewska i jaćwieska Bogini śmierci/inne imię Marzanny/Morany[30])/we współczesnym liet. Maras (lit. Мор) (Marzanna/Morana - słowiańska Bogini zimy i śmierci/łotewska Mara - Matka Ziemia/obrzęd topienia/spalania Marzanny praktykowany jest także przez Bałtolitwinów)/we współczesnym żm. Mars

Dzwon - Звон - Warpas/Zwanas (lit. Звон)[31]

Dzwonek - Званок - Warpelis/Zwanelis

Dzwonię - Званю - Warpinu/Zwaniju

Dzwonić - Званіць - we współczesnym dżuk. Zwanyti

Dzwonnica - Званіца - Warpinićia/Zwaninićia (brak pewności co do odmiany)/we współczesnym żm. dzwuonīczė

Dzwonnik - Званар/звоннік - Zwanininkas

E

(U Szyrwida brak wyrazów na "E")

Efekt - Эфэкт - we współczesnym liet. Efektas

Egoizm - Эгаізм - we współczesnym liet. Egoizmas

Egzamin - Экзамен - we współczesnym liet. Egzaminas

Ekonom - Аканом - u Kościuszki Ekonomas (?) (występuje tylko w formie Ekonomay)

Ekonomia - Эканоміка - we współczesnym liet. Ekonomika (lit. Эканоміка)

Ekran - Экран - we współczesnym liet. Ekranas

Eksport - Экспарт/вываз - we współczesnym liet. Eksportas

Elastyczny - Эластычны - we współczesnym liet. Elastingas/elastinis

Elegancja - Элегантасьць/густоўнасьць - we współczesnym liet. Būdas (lit. Будзь?)/maniera

Elektryczność - Электрычнасьць - we współczesnym liet. Elektra/zaś w żm. Alektra

Element - Элемэнт/деталь - we współczesnym liet. Elementas

Emerytura - Пэнсія - we współczesnym liet. Pensija (lit. Пэнсія)

Emigracja - Эміграцыя - we współczesnym liet. Emigracija

Encyklopedia - Энцыкляпедыя - we współczesnym liet. Enciklopedija/zaś w żm. Encikluopedėjė

Energia - Энэргія - we współczesnym liet. Energija/zaś w żm. Energėjė

Epidemia - Эпідэмія - we współczesnym liet. Epidemija

Epoka - Эпоха - we współczesnym liet. Epocha

Etyka - Этыка - we współczesnym liet. Etika

Eucharystia/Wieczerza Pańska - Эўхарыстыя - Szwenta weczere

Ewangelia - Эвангелія - we współczesnym liet. Ewangelija

F

Fa

Fairka/piecyk ruchomy żelazny - Фаерка/печка рухомая жалезная - Ugniawiete prakielama/piećielus giełaźinis (przejście "g" w "ż")

Fałduię - Плісірую - Paraukau/raukszłes darau

Fałszerz testamentow - Фальсіфікатар тэстамэнтаў - Atmaynitoias testamento

Fałszerz monety - Фальсіфікатар манеты - Manietos gadintoias

Fantami płacić - Залогамі плаціць - Ażumokieimas dayktays ne pinigays

Fantastyk - Фантазёр - Nieku (pra-bł-sł. *neikas/pra-sł. *nikъto/*ničьto/pol. nikt/nic) mustitoias

Fantastykuię - Фантазірую - Niekus mustau/żiedźiu/waydinu waydus darau

Fantazya - Фантазія - Zinkładare/waydadare/galibe

Obraz na fantazyey - Вобраз на фантазіі - Waydas/zinkłas

Fara/Kościół farski - Фара/фарны касьцёл - Baźnićia kuriosp priguli giwentoiey (przejście "g" w "ż") (Giwenimas - żyćie/żywot) kurios wietos (miejsce)

Farba - Фарба/хварба - Krośiłas (?) (lit./ros. Краска?/ros. Краса?)/we współczesnym dżuk. Kwarba (lit. Хварба)

Farbuię - Фарбую - Nudażau/dażau/krosiju (?)

Fazyan/bażant - Фазан/бажан - Teterwinas didisis

Fe

Ferezja (strój) - Фаразея/ферезыя - Iupa wirszutine/ale w współczesnym liet. Feriazė

Fi

Figa drzewo - Інжыр дрэва/фіга дрэва - Figa medźias (pra-sł. *medъ/pra-sł. *meduědь/ros. Межа/pol. miedza)

Figa owoc - Фіга плод/садавіна/інжыр плод/садавіна - Figa wayśius

Figa nie doyrzała - Фіга раньнясьпелая/інжыр раньнясьпелы - Figa ne iznokusi

Figa sucha - Фіга сухая/інжыр сухі - Figa sausa (pra-bł-sł. *saušas/pra-sł. *suxъ)

Figluie - Блазную/сваволюю - Iuokiuosi/czmutawoiu (?) (brzmi słowiańsko ale skąd to?)

Figlarz - Блазан/жартоўнік - Szutas (ros. Шут)

Figowy - Фігавы - Figos

Filar - Слуп - Stułpas (lit. Слуп/ros. Столб/ukr. Стовп)

Filary w koło maiący - Слупы навакол маючы - Stułpus aplinkuy turinćios wiszkos (lit. Вышкі)

Fijołek - Фіялка - Fijołka

Fijołkowy - Фіялкавы - Fijołkinis

Fiuta (?) (daremny?) - Дарэмны - Niekus (pra-bł-sł. *neikas/pra-sł. *nikъto/*ničьto/pol. nikt/nic)/niekadaris

Fl

Flak/flaki - Вантробы/чаровы/кішкі - Blekay (?)

Flaki kśiążki (?) - Вантробы кнігы? - Kartaklis (?)

Flasza - Бутэлька/Фляга - Pleszka

Flaszka - Пляшка/бутэлька - Pleszkiełe

Flegma - Флегма - Dregnumas kuno wunduoto

Fleytuch (tkanina lniana) - Клейтух? - Suskutos iż drobes

Fo

Folwarczyk - Фальварчык - Dwarćielus

Folwark - Фальварак - Dwarćius

Folwarkowy włodarz - Фальваркавы уладар - Priweyzdetoias dwarćiaus

Fontana - Вадаграй/фантан - Skirinia wundenine - dosłowne tłumaczenie: Wodna skrzynia [32]

Foremny - Форменны - Indiewas (w Bogu?)/piłnas dayłes/su menu padaritas

Foremnie - Форменна - Indieway/dayley

Forma na dzwon/działo - Хворма/форма на звон/гармату - Forma/u Mieżynisa Кworma (lit. хворма)

Forma do wybijania pieniędzy etc. - Форма да выбіваньня грошы і інш. - Zime iżspaudżiama unt pinigu rc.

Formaty (?) - Фарматы - Łaksztay (?)/kurie kunigamus (?) duostis

Formierstwo - Ліцьцё - Moksłas iźspaudimo źimiu/ir pawayzdu (?) unt tauriu/unt szauksztu

Formierz co obrazy na wosku/gipsie/etc. wybija - Фармоўнік што вобразы на воску/гіпсе/і інш. выбівае - Izspaudeias/żiedźius/pawayzdu (?) unt waszko/mieło rc.

Formuła w prawie/w kontraktach - Формула ў праве/ў кантрактах - Suraszas zodźiu/kurieys kas sieka/azuraszo kam ku/testamentu daro (pol. darzyć) rc.

Fr

Frambuga (łuk) - Фрамуга - Łankas (pol. łuk) iż muro/iż akmeniu (pol. kamienny) dungtis pusiałunkiey padaritas (pol. darzyć?)

Frant - Франт - Szutas/gierdinikas/bruzas

Frasunek - Фрасунак/смутак - Sieławartas apmauda/nerimastis/tużba (srb-chr. tužba)/rupestis śirdes (pol. serce)

Fraucmer mieysce (pokoje dla dam dworskich) - Фраўцымэр месца - Moteru giwenimas (pol. życie)/butas/mergu bukłas/mergawiete

Fraucmer/persony - Фраўцымэр/асобы - Pasekieiu pułkas

Fręzla (Muchra, Frędzel?) - Абза/махра/бахрома - Makray/rubu ir kitu redikłu/kutay/maknos

Frezja - Фрэзія - we współczesnym liet. Frezija

Fryszt/wytchnienie zmowne w potyczce - Адцяжка/зацяжка/Перадышка змоўная ў сутычцы - Atilsis nuog kurawimo iż sukakio abieiu szalu/palauba ne iłga nuog kariones

Fu

Fuguię - Фугую - Poźiju (pol. spajać?)/iżpoźiju/pozius darau

Fundator - Фундатар - Azugulditoias/padaritoias pilies/miesto rc.

Funt - Фунт - Waszkas/funtas

Funtowy - Фунтавы - Waszko metu turis/funtu swerius

Furman - Фурман - Weżtoias/wezeias (pol. wozić?)

Futro - Футра - Odos źweru/pamuszałas

Futrowanie ścian drzewiane - Футраваньне сьцян драўляных - Apmusimas/padingimas/aprindimas łyntomis śienu (pol. ściana)/indarimas sienosna łyntu

Futruię (wylepiam gliną, gipsem etc.) - Футрую - Apkału/apimuszu/padingiu sienas łyntełemis/marmuru/akmenimis rc.

G

Ga

Gać - Гаць - Pagrindimas (ros. Гряда) kiela raysty

Gacę - Гачу - Grindźiu kielu raysty

Gachowanie (Prowadzenie rozpustnego życia, uczestniczenie w nocnych hulankach) - Практыкаваньне распуснага жыцьця - Naktinis siautimas

Gachuię/po nocy chodzę szaleiąc - Практыкую распуснае жыцьцё/па ночы хаджу шалеюць - Nakti siaućiu/daużausi

Gadam - Гавару - Kałbu (pol. chełbać/przejście "k" w "ch")[33]

Gadacz - Чалавек які больш гавары - Kałbetoias

Gadźina - Гадзіна/гадзюка - Iduyźiemasłunka

Gagatek (gagat - węgiel brunatny) - Гагат - Akmuo iuodas - dosłowne tłumaczenie: Czarny kamień

Galant - Джэнтльмэн - Grażulis (pra-sł. grozьnъ/pol. groźny)/we współczesnym liet. Dżentelmenas

Galas - Гал - Żuolinas (pol. zielny?) gumbas (pol. gęba)/we współczesnym liet. galas

Gaię sąd - Інаўгурую суд - Azusakau/tiekau tiesos darimu

Gałąź - Галіна - Szaka (pol. sęk/lit./ros./ukr. Сук/pr-wsch-sł. сѫкъ/pra-sł. *sǫkъ)

Gałązka - Галінка - Szakiałe (ros. Сучок)

Galban drzewko - Гальбан дрэўка - Medelis (pra-sł. *medъ/pra-sł. *meduědь/ros. Межа/pol. miedza) Syrios - dosłowne tłumaczenie - Syryjskie drzewko.

Galbanowy sok - Гальбанавы сок - Sunka medelo syrios

Galę piłę (rzucam piłkę?) - Кідаю мяча - Paduomi (pol. podaję) piliny

Galę (podsuwam) co komu - Падсоўваю што каму - Pademi kam

Galera - Галера - Eldija (pra-sł. *oldьjā/błg. ладия) su irkłays

Gałęźisty - Галінавы - Szakotas

Ganek - Ганак - Wiszkos (lit. Вышкі))/we współczesnym liet. gonkos/we współczesnym żm. guonkas

Gardło - Горла/рыла - Gierkłe/gurklis

Garb - Горб - Kupra (?) (przejście "k" w "g"/przejście "p" w "b"/przestawka literowa?)

Garbaty - Гарбаты - Kuprotas/kupris

Garbarz - Гарбар/кушнер - Odinikas/kaźiemekas

Garbię się - Горблюся - Susiłynkiu/kuprinuosi

Garbuię - Дублю - Nuszutinu płaukus odu

Garniec/miara - Гарнец/мера - Puodas/miera

Gąśię - Гусяня/гусянё - Zusitis (przejście "z" w "g")

Gąsienica - Вусень/гусеніца - Kirmełe (pra-sł. črŭvĭ)/pukine/zoline

Gasnę - Гасную - Gistu

Gąsior - Гусак - Zusinas (przejście "z" w "g")

Gaszę - Гашу - Giesu

Gay (lasek) - Гай - Goius

Gayda/duda - Гайда/дуда - Didinikas/dudelnikas

Gd

Gdaczę - Кудахчу - Kudokiu

Gdakańie - Кудахтаньне - Kudokimas

Gdy - Калі - Kad/kadu

Ge

Gęba - Морда - Burna (błg. бърна)

Gęga gęś - Гергечы гусь - Kagiana/Kagaguoia zusis

Gęś - Гусь - Zusis (przejście "z" w "g")

Gęśi - Гусі - Zusinis

Gęśćieie - Рабіцца шчыльным/густым - Sutirsztu/tirsztu tumpu/sukietu

Gęstość - Шчальнасьць/таўшчыня/густата - Tirsztibe (?) (lit. Таўшчыня?)

Gęsty - Шчыльны/густы - Tirsztas (?)

Gi

Giermak (ubiór męski kroju węgierskiego) - Мужчынскі строй вугорскага крою - Iermekas (?)

Gies/gżenie (?) - Гзіцца - Giloimas (?) pekaus

Gl

Gładki - Гладкі - Iżtrintas/głuodas

Gładzę - Гладжу - Iżtrinu/głodinu/szweyćiu (kolejna sakralność?)

Gładzenie - Гладзь - Iżtrinimas/głuodinimas

Glanc - Бліск/бляск - Swideimas (pol. światło)

Głancowny - Бліскучы - Swidus

Glancuie - Палірую - Swidunti darau/swidinu

Głaskanie - Лашчэньне - Głostimas

Głaszcze - Лашчу - Głostau

Głębokość - Глыбокасьць - Gilibe/giłuma (?)

Głęboki - Глыбокі - Giłus

Głęboko - Глыбока - Giliey

Gleyt (list żelazny) - Глейт/жалезны ліст - Łaksztas (?) (pol. liść?) nuog wiresniu duotas/del apginimo nuog prieśiniko (pol. przeciwnik)

Glista - Чарвяк - Kirmełes (pra-sł. črŭvĭ)

Głodny iestem bardzo - Я вельмі галодны - Baduoiu łabay/badu mirsztu (pol. umierać)

Głóg - Глог - Erszkietis (pra-sł. restiti/lit. рэсціць/ros. рестить)[34]/we współczesnym żm. Goduobė (?)

Głoszę/rozgłaszam - Абвяшчаю - Gierdenu/naśinu

Głowa - Галава - Gałwa

Głowacz/wielkogłowy - Галавач/вялікагалавы - Didźiagalwis/galwius

Głowiasty - Рэпчаты - Galwingas

Główka/główeczka - Галоўка - Gałwełe

Główka czosnku/cebule - Галоўка часнаку/цыбулі - Gałwełe/skiltis

Głownia gaszona - Галаўня гашаная - Nuodeklis azugiesis

Głownia żarzysta - Галаўня яркая - Nuodeklis degus (pra-bł-sł. *degtei/pra-sł. *žegti/sta-pol. żec/przejście "d" w "ż")

Głównie - Найболей/галоўным чынам - Galwingay

Główny - Галоўны - Galwingas

Głowy bolenie - Галавы баленьне - Gałwos sopulis

Głupi - Дурны - Durnas (pol. durny/lit. дурны)/padukis/paswaygis

Głupiec - Дурань - Durnius/padukielis/paswaygielis

Głupie - Дурное - Durnay/padukusiey/paswaygusiey

Głupiomowność - Дурнамоўнасьць - Durna kałba ([35])

Głupiomowny - Дурнамоўны - Durna kalbis

Głupstwo - Глупства - Durnibe/padukimas/paswaygimas

Głuszec - Глушэц - Tetirwinas kurtinis

Gm

Gmach - Гмах - Senis/pałoćius

Gn

Gniazdo - Гняздо - Lizdas (pra-bł-sł. *nisdá, przejście "n" w "l")

Gnida (?) - Гніда - Glinda

Gniew - Гнеў - Rustibe/ale we współczesnym żm. zlastis (pol. złość)

Gnieżdze się - Гняздуюся - Lizdu darau/kłoiu

Go

Godło - Герб - Zinkłas/łemimas/nuołayma

Godnie - Годна - Wertay (lit. Варты/pol. wartość?)

Godność - Годнасьць - Wertibe

Godny - Годны - Wertas/u Ernsta Fraenkela Adnas

Gody - Годы/свадзьба - Swodba (pol. Swadźba/lit. Свадзьба/st-lit./ros. Свадьба)

Godowy - Годавы - Swodbinis

Goduię/na weselu iestem - Годую - Swodboy esmi/swodbauiu

Goduię/gody sprawuię - Годую/годы выканую - Swodbu redau

Godzę się na co - Гаджуся на што - Paderu (?) (pol. podaruję?) unt to/susisymi/inderu/indarus/patogus esmi

Godzina - Гадзіна - Wałunda (Ale)/we współczesnym żm. i późniejszych tekstach i słownikach już jako Adīna/Adina/Adyna (lit. Гадзіна)

Godzinny - Гадзінны - Wałundinis/per wałandu essus/Adininis

Gołąb - Голуб - Karwelis - dosłowne tłumaczenie: Krówka/mała krowa (Gołąb karmi młode mlekiem jak krowa - stąd nazwa[36])

Gołąbiątko - Голубятка - Karwełaytis

Gołębi - Голубі - Karwelinis

Gołębica - Голубіца - Karwelićia/patełe karwela

Gołębieniec - Голубянец - Karwelinićia

Goleń - Галёнка - Błauzda (?) (cz. Bérec?)

Gołocę - Агалю - Apdraszka/apipłeszau

Gołota/nie ośiadły - Галата/не аселы - Neturelis/nuogius (pra-bł-sł. *nōˀgas/pol. nagi)/grinius

Gołowąs/młodzik - Голавус/маладзік - Iaunikaytis/bebarzdis (pol. bez brody)

Goły - Голу - Plinas/grinas/nuogas

Gomółka (ser?) - Гамулка (сыр) - Surelis apwałus - dosłowne tłumaczenie: Serowa powłoka (?)

Gonię - Ганяю - Weiu (od liet. Weias - wiatr?)

Gonitwa - Ганітва - Waione/waioiamasis zaysłas

Gonta - Гонта - Skindelus/we współczesnym liet. gontas/we współczesnym żm. guonts/guonta

Gontowy - Гонтавы - Skindelinis/we współczesnym liet. gontinis

Góra - Гара - Kałnas (pra-bł-sł. *kalˀnas/możliwy kognat z pol. czółno)

Gorączke mam - Гарачку маю - Karsćioiu/turiu karsztiny/degu (liet. degti - palić od pra-bł-sł. *degtei/pra-sł. *žegti/sta-pol. żec/przejście "d" w "ż") karścieys

Gorczyca - Гарчыца - Garswicia

Gorę (płonę) - Гару - Degu/liepsnuoiu

Gorliwość - Запал - Degimas

Górny - Горны - Kalningas/auksztay essus

Gorszy - Горшы - Piktesnis/ale we współczesnym liet. blogesnis (lit. Благі)

Gorzałka - Гарэлка - Ariełka (lit. Гарэлка)

Górzyste mieysce - Гарыстае месца - Kałnotas

Gorzki - Горкі - Kartus (?) (przejście "g" w "k"?)

Gorzkne - Горкную - Karstu (?)

Gorzkość - Горкасьць - Kartibe (?)

Gość - Госьць - Swecias (pol. święty?)/żeńsko - Wieśnia (pol. wieś/pra-sł. vьsь/pra-bł. *weiš-)

Gościniec - Гасьцінец - Wieszas kielas

Gościnne - Гасьціннае - Mokiestis nuog stoweimo padwarioy (pol. dwór?)

Gościnny człowiek - Гасьцінны чалавек - Swiećius milis (pol. miły?)/prijmus (pol. przyjemny?)

Gospoda - Гасьцініца/карчма - Padwaria (pol. pod dworem)

Gospodarz co goście przyimuie - Гаспадар што госьці прыймае - Padwarnikas

Gospodarz w swym domu - Гаспадар у сваім дому - Menusis (pol. miesiąc?) ape namu (pol. dom) priwayzdu/naminikas

Gospodarski - Гаспадарскі - Naminikinis/naminiko sunus/dukte rc.

Gospodarski/do gospodarstwa należący - Гаспадарскі/да гаспадарства прыналежны - Priwaydosp namu prigulis/nami kszistep priderus

Gospodarstwo - Гаспадарства - Naministe/nuomonia/protas aplink namu

Gospodyni w swym domu - Гаспадыня ў сваім дому - Naminikie

Gospodyni/co goście przyimuie - Гаспадыня/што госьці прыймае - Padwarnikie

Gotowanie - Варэньне/гатаваньне - Gaminimas/pririnkimas/priredimas (pol. przyrządzać?)/dabinimas

Gotowo - Гатова - Sugaminta/pririnkta/priredita

Gotowy - Гатовы - Pririnktas/prireditas iżreditas

Gotuię - Гатую/вару - Dabinu/priredau/surinku

Goźdź (Gwóźdź) - Цьвік - Winis/we współczesnym żm. Cweks (lit. Цьвік)/we współczesnym dżuk. Cwekas

Goździec - Рэўматызм - Susiwelimas płauku

Goździk - Гвазьдзік - Ziedas karuninis (pol. koronny?)/we współczesnym liet. Gwazdikas (lit. Гвазьдзік)

Gr

Grab (Drzewo liściaste lub krzew z liśćmi) - Граб - Skrobłas (pol. skrobać?)

Grabie - Граблі - Greblis

Grabię śiano/słomę/etc. - Граблю сена/саломай/і інш. - Grebiu

Graca ogrodnicza - Капаніца/матыка - Grebłelis giełaźinis (przejście "g" w "ż") darźiniku

Grad - Град - Łeday (pol. lód)

Gradowy - Градавы - Łedinis

Gramatyk - Граматык - Gramatikas

Granat - Цёмна сіны колер - Giełumbe burnatina (pol. brunatny?) arba melina (kognat z pol. malina) (niebieski)

Granica - Мяжа/рубеж/граніца - Siena (aluzja do ściany jako granicy?)/rubozius (lit. Рубеж)/gałas (śmierć/koniec/strona) (pol. żal/przejście "g" w "ż")/krasztas

Graniczę - Мяжую/гранічу - Sienu darau/rubeźioiu

Granicznik - Гранічнік - Rubeżitoias

Graniczny - Межавы/гранічны - Rubeżinis/sieninis

Grążę się - Узгружуся - Grimstu (?)/skistu

Grecki - Грэцкі/грэчаскі - Grakiszkas

Greczyn - Грэк - Grakas

Gręda (trucht koński) - Рысь коньскі - Riśćia (lit. Рысь/ros. рысь/ристать/scs. ристати)

Grele (kręgle) - Кеглі - Kołay kriegliey

Grób - Магіла/дол - Raksztis/grabas

Grobowy - Магільны - Raksztinis/grabinis

Groch - Гарох/гарошак - Zirniey (pol. ziarno?)

Groch prażony - Гарох пражаны - Zirniey sproginti (przejście "g" w "ż")

Gród - Горад - Biławiete/tiesawiete baioru

Grodź/ogrodzenie - Агароджа - Twora (pra-bł-sł. *twōr(ʔ)-/kognat z pol. twarz)

Grodze - Абгароджваю - Tweriu

Grodzki - Гарадскі - Baiorinis rasztinikas sudas

Grom - Гром - Grausmas/graudulis (?)

Gromada - Грамада - Kruwa/minia/daugielis (pol. dużo/przejście "g" w "ż")

Gromie kogo - Грамлю каго - Graudenu ku/baru

Gromie nieprzyjaciela - Грамлю непрыяцела/ворага/праціўніка/недруга - Graudenu neprietelu

Gromnica - Грамніца - Zwakie (?) grauduline

Gromnica/święto - Грамніцы/сьвята - Szwinte grauduline

Gromowy - Грамавы - Graudulinis

Grosz - Грош - Graśin

Groźba - Грозьба - Grumzda (?)/grumzdimas

Grożę - Гражу - Grumzdźiu

Groźno - Грозьна - Grumzdźiey/grumzstinay

Groźny - Грозьны - Grumzdus

• Grubo - Тоўста - Miąszo (pol. mięso?)/storay

Grubo (po prostu) - Сялянска/мужыцка/груба - Mużikiszkay (lit. Мужык)/kiemiszkay

• Grubość - Тоўстасьць- Miąszość/Drutis/dopełniacz - drućio/storumas

Grubość (prostackość/grubiańskość) - Грубасьць/сялянскасьць/мужыцкасьць - Mużikiste/kiemiste

• Gruby - Тоўсты - Miąszu/drutas

Gruby/Grubijan. (grubiański/prostacki) - Грубы/сялянскі/мужыцкі - Mużikiszkas/kiemiszkas/netikielis/nerugielis/pas kiełmu augis pełenius/nełymtas

Gruca (z niemieckiego kasza) - Груца - Gruce

Grucha gołąb - Буркуе голуб - Brukuoia karwelis

Gruczoły - Залозы - Gumbas/Norikaulis

Gruczołowaty - Залозавы - Gumbuotas/norikaułotas

Gruda - Груда - Gruodas

Grudniowy - Сьнежаньскі - Gruodinis

Grudzień - Сьнежань - Gruodis

Gruntownie - Грунтоўна - Twirtay (pra-bł-sł. *twōr(ʔ)-/pol. twardy)/drutay

Gruntowność/stałość - Грунтоўнасьць/сталасьць - Twirtibe

Gruntowny - Грунтоўны - Twirtas/stipras

Gruszka drzewo - Груша дрэва/ігруша дрэва - Gruśia dula (pra-sł. *kъdulja)

Gruszka owoc - Груша плод/садавіна/ігруша плод/садавіна - Dula

Gruzem nabijam - Абломкамі набіваю - Gruntays (?) pamuszu asłu

Gruzowaty - Абломкаваты - piłnas gruntu/gruntuotas

Gruzowy/do gruzu należący - Абломкавы - Gruntinis

Gruzłowaty - Абломкаваты - Gruntuotas

Gryczak/gryska - Грэцкая каша - Duona kwietiene iż miłtu łetesniu

Gryf - Грыф - Gryfas

Gryszpan - Яр-мядзянка - Krosiłas (?) (lit./ros. Краска?/ros. Краса?)/żalas warinis (lit. варыць?)

Gryz - Мука пшэнная - Miłtay (mąka) łeti kwieciu

Gryzę - Грызу - Krimtu/grauźiu

Gryzę się sam w sobie - Грызуся адзін у сабе - Krimtuosi pats sawimp/skrodżia śirdi (ros. сердце) man prieiauta/piktibe koki

Gryzonie - Грызуны - we współczesnym liet. Graużikai

Grządka w ogrodźie ziół - Градка/ляха ў агародзе/садзе зелені - Eźia (pol. miedza/lit. мяжа/ros. межа) (też - miedza rozgraniczająca pola uprawne) darzo

Grzanka - Грэнка - Dźiowiene (?) (pra-bł-sł. *eynos?)/riekiełe (?) (pol. ręka?) duonos dźiowintos (pol. dziewięć?)

Grzbiećisty - Сьпінны - Nugaruotas/płaćios (pol. płuca?) nugaros

Grzebię w piasku/gmerzę - Тыкаю ў пяску/капаю - Krapsztau żiemi/kasu/kasineiu nagays

Grzebielucha - Ластаўка/касатка - Krekzde/urwine/urwosa giwenunti (pol. żyjący)

Grzebień - Грэбень/расчошка/грабянец - Szukos (pol. sęk/lit./ros./ukr. Сук/pr-wsch-sł. сѫкъ/pra-sł. *sǫkъ)

Grzebień u kura spodni/podgardłek - Грэбень у певеня ніжны/падгрудак - Pagurkłe

Grzech - Грэх - Nuodeme/nusideimas/prastoimas/kaltibe/ale we współczesnym żm. Grieks/we współczesnym dżuk. Griekas

Grzech powszedni - Грэх паўсюдны - Nusideimas kasdieninis/kaltibe atłeystina/prazunga maźiesne

Grzech śmiertelny - Грэх сьмяротны - Nusideimas mirtinis

Grzesznik - Грэшнік - Griesznikas/Griesznikus [37]

Grzmi - Грымі - Graudźia

Grzmot - Гром - we współczesnym żm. Dundūlis

Grzyb - Грыб - Gribas

Grzywna - Грыўна - Sidabro kiekas funtu

• Brak pewności czy to na pewno po bałtolitewsku z racji, że po łacinie było jedynie "Vide". [38] [39]

Gu

Gumno - Гумно/Клуня - Kłuonas (lit. Клуня/bałtyzm, który przeszedł do słowiańskich)

Gunia (strój górali karpackich) - Гуня - Gunełe

Guz - Гуз - Pukszłe/papauszkas/gumbas (pol. gęba)

Guźik - Гузік - Pugwićia/mazgielis/apskritas/ale we współczesnym żm. Guziks/we współczesnym dżuk. Guzikas

Gw

Gwiazda - Зорка/зьвязда - Zwayzde (lit. Зьвязда)/później żwaigżde

Gwiazda iutrzenka - Ранішняя зорка/заранка/зараніца - Zwayzde Auszros (Auszra/Auszrine - Bałtycka Bogini Jutrzenki/Zorzy porannej, narzeczona Gwiazdy Porannej)

Gwiazda wieczorna - Вечарніца/мілавіца - Zwayzde wakarine (Wakarine - Bałtycka Bogini gwiazdy wieczornej) (pra-bł-sł. *wekeras/pol. wieczór)/u Mażwidasa Zwayzde weczierine (nie jestem pewien co do odmiany/występuje tylko w formie Paweczieres - po wieczorze)

Gwiazdarz - Зьвяздар - Zwayżdinikas

Gwizdanie - Сьвістаньне - Swiłpuoimas (?) (lit. Сьвістаць?/сіпець?)

Gwiżdzę - Сьвішчу - Swiłpuoiu (?)

Gz

Gżegżółka/kukułka - Зазюля - Gieguze/we współczesnym żm. kukūżė (ros. кукушка)

Gzemsy - Гэзымсы - Karunos (?) muro/periuostuwes/iuostos muro

H

Ha

Halabart - Алебарда - Kirwis (lit. Крывічы?) dalginis

Halabartnik - Алебарднік - Kirwelnikas kieno pas is stowas

Hałun (Ałun) - Галын - Kwosas (pol. kwas)

Hałunisty - Галыністы - Kwosingas

Hałunowaty - Галынаваты - Kwositas

Harfa - Арфа - Arfa

Harfista - Арфісты - Zadeias unt Arfos

Hart - Гарт - Ażugrudimas (pol. grudzień/gruda?/Bycie zahartowanym od zimnych mrozów tegoż miesiąca?)

Hartuię - Гартую - Grudinu/grudziu

Hasło - Пароль/лозунг - Zinkłas karioney del paźintes sawu ir neprietelu

He

Herb - Герб - Zinkłas/źime karalistes/baioristes

Herbata - Чай/гарбата - we współczesnym liet. Arbata/we współczesnym żm. Erbeta

Herbowy - Гэрбавы - Gieminines/wienoźimis

Herold - Герольд - Pasiuntinis/ape sundaru kałbus

Heroldska laska - Герольдскі кій/жазло - Łazda pasiuntinio

Herst - Верхавод - Pirmas (pol. pierwszy/ros. первый) piktadaris/kurstitoias/maysztinikas

Hetman polny - Гетман/атаман польны - Kariawedis maźiesnes waldźios

Hetmanię - Камандую - Kariu wedu/wałdau

Hetmanienie - Камандаваньне - Kariowedimas/waldźioimas

Hetmaństwo - Гетманства - Kario wediste/kario waldźia

Hi

Hidzę co komu (brzydzę?) - Гіджу што каму - Pikdźiu kam ku/pikinu/darau supiktai/supiki pakrutinu

Hidzę kogo - Гіджу каго - Nopiktu kam darau/nopkiśdinu

Hijacynt kwiat y perła - Гіяцынт кветка і жэмчуг - Hiacintas źiedas ir źimciugas (lit. Жэмчуг)/we współczesnym żm. Hiacints kwietka (lit. Кветка) ir żemcziūgs

Historia - Гісторыя - Istorija

Historyk - Гісторык - Historios raśitoias/Historiuraśis

Ho

Hołd - Дзякла/даніна - Dokłe (lit. Дзякла)[40]/donis (pol. danina)

Hołdownik - Васал/леннік/даннік/w st-lit. дякольникъ (дзяклальнік) - Dokinikas/doninikas

Hołdowny - Ленны/васальны - Doninis/doklinis

Hołduię komu - Пакланяюся каму - Doni kam moku/dokły duomi

Horda Tatarska - Татарская Арда - Sueyga/wisotine Totoriu

Hoyne częstowanie - Шчодрае частаваньне - Skalsi/gausi/apstinga puota/girte (pra-bł-sł. *girˀtei/pra-sł. žьrti/pol. żerca/żertwa) (przejście "g" w "ż")

Hu

Huczy sowa - Грымі сава - Aysuota pełeda/apuokas (pol. puchacz/przejście "ch" w "k")

Huk/hukanie - Гук/гуканьне - Sniekieimas/niukieimas/trunksmas/dundeimas (pol. dudnienie)

Hukam - Гукаю - Nukiu/dundu

Humerał - Гумерал - Dungałas (pol. żal/przejście "g" w "ż") unt pećiu wilkiamas terp rubu kunigu

Hurmem - Гуртам - Upu/kruwu/pułku (?)

Huta śklana - Гута шкляная - Stiklinićia (ros. стекло/pra-sł. *stьklo)

Hutnik - Гутнік - Stiklinikas

I

Ia

Ia - Я - Asz (pra-sł. аzъ/błg. Аз/sło. jaz)/aśieyn

Iabłecznik - Яблычны пірог - Kruśinis (pol. okruch/okruszek)

Iabłko - Яблык - Abuolis (pra-bł-sł. *āˀbōl/pra-sł. *ablъko/ros. Яблоко/lit. Яблык/przestawka literowa)

Iabłoń - Яблыня - Obelis

Iachanie - Еханьне - Waźiawimas (pol. woźić)

Iadam - Ем - Dażnay (często) eimi (pol. jem)/walgineiu (lit./ukr./ros. волога) (neologizm XVI-wieczny/możliwy neosemantyzm, który powinien znaczyć: zwilżać (śliną)/rozmiękczać (w ustach))

Iadę - Еду - Waźiuoiu

Iadę na koniu - Еду на каню - Ioiu (pol. iść?/jechać?)

Iadę na woźie - Еду на машыне - Waźiuoiu

Iadę w łodźi/etc. - Еду ў лодзі/і інш. - Weżuosi ełdiju (pra-sł. *oldьjā/błg. ладия)/iriuosi persikielu per wundeni

Iadę/ieżdżę na koniu - Еду/езьджу на каню - Iodau unt ko

Iagnię - Ягня/ягнё - Gieras (pra-bł-sł. *girˀtei/pra-sł. žьrti/pol. żerca/żertwa?)/gierelis

Iagoda - Ягада - Uuoga (pra-bł-sł. *óʔgaʔ/ros. Ягода)

Iaię (Jajo) - Яйцо - Pautas (pra-bł-sł. *put-/*pout-/pra-sł. *pъtákъ)

Iaiecznica - Яечня - Pautine

Iak/dziwuiąc się - Як/дзівавацца - Kaypo? (ros. Как)

Iak bardzo - Як больш - Kayp abay

Iakoby - Якобы - Kayp butu

Iaki - Які - Koksay/kokias

Iako - Яка - Kaypo/kayp

Iakoby - Якобы - Ne/ut: ne zerkołas (ros. Зеркало) źiba (?) (pra-sł. *žegti/жегѫ/ros. жечь?)

Iakokolwiek - Яко-небудзь - Kaypgi/koktaygi/tiktay/koktay/norint

Iakoś - Як-небудзь - Kayp butu

Iakość - Якасьць - Kokibe/kayp ira but iuodu/bałtu rc.

Iałmużna - Міласьціна - Elmużna/we współczesnym żm. Almużna

Iałowica (młoda krowa niemająca jeszcze potomstwa) - Ялаўка/ялавіца - Berźdine/berzdźia/telićia

Iałowiec - Ядловец - Eglis (pra-bł-sł. *edli-?/pol. jodła?/pra-sł.jьgъla?/pol. jagła?)

Iałowcowy - Ядлоўцавы - Eglinis

Ianczarowie - Янычары - Kariaunikay Turku

Ianowcowy - Янаўцавы? - Nupinta wirwe/retis iż sparto żołes

Iarząbek - Арабок/рабчык - Ierube

Iarzębina - Рабіна - Siermukśnis (pra-bł-sł. *kermuṣ-/*śermuṣ-/srb-chr. srȉjemuša/sło. srę̑mša/crȉjemuša/čremsa/scs. чрѣмошь/ros. черёмуха/pol. czeremcha)

Iarzyna - Агародніна/гародніна - Iaway warpu neturi/kayp zirney/pupos/łyśiey

Iarzyna ogrodna - Агародніна/гародніна садовая/агародная - Wirałas darzo zolu

Iaskinia - Пячора - Oła/łindine/duobe (pol. dół?) gili

Iaskółcze ziele - Падтыньнік/жоўты малачай/цалідонія/цанцалея/бародаўнік - Akiu (pol. oko/lit. вока itp.) zołe/krekzdine/we współczesnym liet. dżidżioji ugniażolė (pol. ogniste ziele)

Jaśminowiec - Язмін - we współczesnym liet. Jazminas/we współczesnym żm. Jazmėns

Iasno - Ясна - Swiesiey/atwiromis/rayszkiey/ayszkiey

Iaśnieie - Ясьнее - Zibu (?) (pra-sł. *žegti/жегѫ/ros. жечь?)/świećiuosi/swidu/twasku

Iasność - Яснасьць - Swiesibe/zibeimas/świesa

Iaspid (jaspis) kamień - Яшма/яспіс - we współczesnym liet. Jaspis (u Szyrwida brak tłumaczenia mimo występowania tego słowa)

Iata - Шопа/крама - Taworas (pol. tabor)

Iatki (miejsce, gdzie w średniowieczu sprzedawano mięso z uboju) - Мясны рынок - Mesinikas (pol. mięso)

Iawnie - Яўна - Zinomis/regietinay/poakim/atwiray (pol. otwarty)

Iawny - Яўны - Zinamas/ayszkus/regimas/atwiras

Iawor - Явар/клён ілжэплятанавы - Klawas (ros. Клён)/we współczesnym liet. jowaras/klewas

Iawor cudzoźiemski - Явар іншаземны - Klawas swetimos szalies

Iaz (zapora/tama) - Вадазліў/дамба/гаць/запруда/плаціна - Twora upey (rzeka) del zuwu (pra-sł. *zъveno/pol. dzwono/dzwonko) (ryba) gaudimo

Iazda - Язда - Raytininkay/raytis/joijmas (?)

Iaźwiec/borsuk - Барсук - Eżis (pol. jeż) swetimos szalies - dosłowne tłumaczenie: Jeż z obcego kraju/we współczesnym liet. Barsukas/Obszrus (kasz. Jôpsc)/we współczesnym żm. Barsoks/Barsioks/we współczesnym suw. Obszrus/Obszrys

Id

Idę - Іду - Eymi (?)

Idę pieszo - Іду пешшу - Eymi pescias/pesciomis

Ie

Ięczmyk na oku - Ячмень на воку - Mieźis unt akies

Ieden - Адзін - Wienas (pra-bł-sł. *eynos)

Iedennaśćie - Аднаццаць - Deśimtas liekas

Iedlina - Елка/ядліна - Egłe (pra-bł-sł. *edli-?/pol. jodła?/pra-sł.jьgъla?/pol. jagła?)

Iedlinowy - Ядлінавы - Eglinis

Iedło (pokarm) - Ежа - Edis/dopełniacz - edźio

Iednak - Аднак - Wienok

Iednaki - Аднакі - Wienokias

Iednako - Аднака - Wienokiey

Iednakość - Аднакасьць - Wienokibe/wienatis/wienuweyde

Iednochoda - Аднапаходка - Eydine

Iednochodnik - Аднаходнік - Eydinikas

Iednodźienny - Аднадзённы - Wienadienis

Iednoistny - Аднаіснуючы - Wienos esśibes/wieno sunćiaus

Iednomyślnie - Аднадумна - Wienasirdźiey (serce jako umysł)/wienu śirdźiu

Iednomyślność - Аднадумства - Sundara/wiena śirdis

Iednomyślny - Аднадумны - Wienaśirdis/sundarus

Iednonogi - Аднаногі - Wienakois

Iednooki - Аднавокі - Wienakis

Iednoręki - Аднавокі - Wienarunkis

Iednorodny - Аднародны - Wienagimis

Iednorogi - Аднарогі - Wienaragis

Iednorożec - Аднарог - Wienaragis

Iedność - Аднасьць - Wienatis/wieniste

Iednostaynie - Аднастайна - Wienotinay/wieniokiey/ligiey

Iednostayność - Аднастайнасьць - Wienokibe/wienatis/wienotine

Iednostayny - Аднастайны - Wienokias/ligus

Iednowładca - Аднауладар - Wienawaldis

Iednowładctwo - Аднаулада - Wienowaldźia/wienawaldiste

Iednożeniec - Аднажнец - Wienamoteris

Iędrnieie - Стаіцца ядраным - Drutinuosi/żaluoiu (aluzja do zdrowia ziół?)

Iędrny - Ядраны - Zaluoius

Iedurny (jedyny) - Адзіны - Wienintelis

Iedwab - Ядваб/шоўк - Sziłkay (ros. шёлк)

Iedwabnica robaczek - Ядвабніца/шаўкапрадзіца чарвячок - Szilkine kirmełe (pra-sł. črŭvĭ) (przejście "cz" w "k")

Iedwabnik/co robi iedwab - Шаўкапрад/ядвабнік/што рабі ядваб/шоўк - Szilkinikas

Iedwabny - Ядвабны/шаўковы - Silnikis/iż siłku

Iedyny - Адзіны - Wienatijs/wienintelis

Iedynie - Толькі - Wieninteley

Iędza - Ведзьма/чараўніца - Gayła (pol. żal/przejście "g" w "ż") żweris/gaylinikte

Jedzenie - Ежа - we współczesnym żm. Jiedis

Iego mość - Яго мосьць - Iomilista (?)

Ieleń - Алень - Elnis/we współczesnym żm. także Alnis (lit. Алень)

Ielenie skóry - Аленнае скуры - Elnio odos

Ielonek rogacz - Жук-алень/рагач - Wabołas raguotas/we współczesnym liet. elniawabalis

Iem - Ем - Emi/wałgau (lit./ukr./ros. волога) (neologizm XVI-wieczny/możliwy neosemantyzm, który powinien znaczyć: zwilżać (śliną)/rozmiękczać (w ustach))

Iemioła - Амяла - Emałas/we współczesnym liet. Amalas

Iemiołucha ptak - Амялушка птушка - Strazdas (pra-bł-sł. *trozdós/pra-sł. *drozdъ) (przejście "t" w "d"/dojście "s")

Jeść - Есьці - Esti (we współczesnym liet. ograniczone do zwierząt, zaś u ludzi tylko pejoratywnie jako "żreć")/we współczesnym żm. jiestė

Ieśień - Восень - Ruduo (pol. rudy)

Ieśienny - Восенны/асеньні/восеньскі - Rudenoinis

Ieśion - Ясень - Wuosis

Ieśionowy - Ясянёвы - Wosinis/iż wuosie

Ieśiotr - Асетр - Aśietras

Ieśli - Калі - Iey

Ieśli gdzie - Калі дзе - Iey kur

Iestem - Я - Esmi

Iestestwo - Існасьць/сутнасьць/істота - Esśibe/buytis (lit. будзь)/sunćius dopełniacz - sunćiaus

Ieszcze - Яшчэ - Dabar (pol. doba)

Ież - Вожык - Eżis

Ieźioro - Возера - Eźiaras

Jeżówka - Эхінацыя - we współczesnym liet. Eżiuolė

Ięzyczny - Язычны - Lieżuwnikas

Ięzyk - Язык - Lieżuwis (pra-bł-sł. *inźūˀ/pra-sł. *(j)ęzykъ)

Ięzyk mowa - Мова - Zodis/kałba/żadas/tarme (pra-sł. trъtoъ/ros. тороторить)

Ieżyny - Ажыны/яжыны - Kruminas/erszkietinas (pra-sł. restiti/lit. рэсціць/ros. рестить)

Ieżyny owoc - Ажыны плод/садавіна - Uogos erszkiecio

Ig

Igrzysko - Гульні - Zaysłay tuli/tekine/mintine (pra-bł-sł. *mintis - myśl/pol. myśleć)/rc.

Ik

Ikra rybia - Ікра рыбіная - Ikray

Ikrorodny - Ікрародны - Ikringas

Il

Ile - Колькі - Kiek (ros. Как)

Ilekolwiek - Колькі-небудзь - Kiekags

Ilekroć - Колькі-кроць - Kiek kartu

Ili (jak wielki/jaki) - Як вялікі/які - Kiekas

Ilkość (ilość) - Колькасьць - Kiekibe

Im

Im (dokąd?/qvo po łacinie) - Куды? - Kuo

Imbier - Імбір - Imbieras

In

Inaczey - Іначай - Kitayp

Inakszy - Інакшы - Kitokias

Indych (indygo) - Індыга - Melinas (kognat z pol. malina) krosiłas (?) (lit./ros. Краска?/ros. Краса?)/we współczesnym dzuk. Mėlynas kwarba (lit. Хварба)

Indyk - Індык/індычка - Gaydis iż Indios/we współczesnym liet. kalakutas (pol. kałakut)

Inegdy - Куды-небудзь - Kitadu

Inędy - Куды-небудзь - Kitu szalu

Inflanczyk - Інфлянчык - Inflancikas

Inflanty - Інфлянты - Inflantay

Infuła - Мітра - Infuła

Inszy - Іншы - Kitas

Intercyza - Шлюбны кантракт - Łaksztas (?) (pol. liść?) kam duotas sundaroy kokioy

Introligator - Інтралігатар - Kniginikas/knigu apdaritoias

Ir

Ircha - Замша/замш - Ierka (przejście "ch" w "k")

Is

Istność - Існасьць - Essibe/prigimimas/prigimtis

Istotnie - Істотна - Butingay (?)/esśingay

Istotny - Істотны - Butingas/esśingas

Iszczę się komu - Шукаю вошы каму - Izteysiu (?) kam

Iu

Iuż - Ужо/ўжо - Iau

Iutrznia - Ютрань - Unkstiwos małdos Baźnicios

Iz

Izba - Ізба - Troba kuriama

Izopek (Izop lekarski) - Ізоп лекавы - Izapas

Izop wino (Izop lekarski) - Ізоп лекавы - Izapinis winas/iż izapo sunka

K

Ka

Kabat/kaftan - Кафтан/жупан/каптан - Serdokas (pol. serdak)/iupa berunkowine (pol. bez rękawów)

Kacermistrz - Майстар ератыкаў/Ерасіярх - Mokitoias hereźios/pakłaydu pramanitoias

Kacerski - Ератычны - Heretikiszkas

Kacerstwo - Ерась - Hereźia

Kacerz - Герэтык/ерэтык/ератык - Heretikas (heretyk)/puykas nauiu (pol. nową) moksłu krikścionistey sakitoias (chłopiec nową naukę chrześcijańską głoszący)/tiesos priesinikas (przeciwnik prawdy)/duśiazudis (duszobójca)

Kachel - Кафля - Cierepićia (ros. Черепица)

Kąćik w oku - Кут у воку - Kumpelis (?) (ros. скупец?)[41] unt akiey

Kącisty/kąty maiący - Куцісты/куты маючы - Kumpuotas (pra-sł. *kǫpa/pol. kępa)

Kaczka - Качка/вутка/уціца - Untis (pra-sł. *ǫtь/ros. утка/lit. вутка/уціца)

Kaczor - Качар - Seleźianius (ros. Селезень)

Kacznik/koyćiec kaczy - Качнік - Untinićia/kur untis peni

Kaczy - Качы/качыны - Untinis/unties

Kadłub - Судзіна - Sudine iżdrożta iż medźio (pra-sł. *medъ/pra-sł. *meduědь/ros. Межа/pol. miedza) wieno

Kaduk (cierpiący na padaczkę) - Кадук - Nuomaruo/kadukas

Kaduk/obumarłe dobra (spadek pozostawiony bez dziedziców) - Памерлая спадчына - Turte/kadukas-

Kadukowy (padaczkowy) - Падучкавы - Kadukinis/nuomaruonimis

Kadź - Кадзь - Kodis

Kadźidło/żywica - Фіміям/ладан/смала - Sakay (pol. sok) (żywica) wieno medelo unt rukimo

Kądziel/len/abo wełna obwiniona koło drewna - Кудзеля/лён/або воўна абнятая кола драўніны - Kuodelis

Kąkol - Куколь - Kukalis

Kąkoleie - Куколее - Kukaluosna pawyrsti (pra-bł-sł. *wirt-/pra-sł. *vьrtě̀ti/ros. вертеть/pol. powrócić)

Kąkolny kąkolowy - Кукольны куколавы - Kukalinis

Kąkolisty - Куколісты - Kukaluotas

Kałdun - Вялікая бруха - Płene zarnas ażudingiunti

Kalędarz - Каляндар - Kalendorius

Kaleta (woreczek skórzany na pieniądze i drobiazgi) - Калита/калета/колита (słowo tylko starolitewskie, w nowym języku zapomniane) - Kolita

Kalina - Каліна - Putinas (pra-bł-sł. *put-/*pout-/pra-sł. *pъtákъ)

Kałuża/rów błocisty - Лужына/роў балоцісты - Kłanas (?)

Kałużysty - Лужынавы - Kłaningas (?)

Kamienieię - Камянею - Akmenijuosi/akmeninuosi/in akmeni pagriztu

Kamień prosty - Камень просты - Akmuo (pr-sł. *kamy, pr-bł-sł. *ak-mō, u Słowian nastąpiła przestawka)

Kamień choroba - Камень хвароба - Zwirzday (pol. żwir/lit. жвір) inkstuose ir kitur sopuli dari didi

Kamień cierpiący - Камень які цярпіць - Zwirzgdini ligu turis

Kamień ciosany - Камень сечаны - Akmuo kałtas

Kamień drogi - Камень дарагі - Akmuo brungus

Kamień dźiarstwisty - Камень жарсьцявы/жвіравы/жвір - Zwirzday/we współczesnym liet. Żwyras

Kamień kapłuni - Камень каплуні - Akmuo gaydźio romito

Kamień nie ćiosany - Камень не сечаны - Akmuo łauźiamas iż kałnu

Kamień mosiężny - Камень масянжовы/латугневы - Akmuo warinis (літ. варыць?)

Kamień młyński - Камень млынавы - Akmuo melćios girnu

Kamień młyński spodni - Камень млынавы ніжні - Akmuo melćios girnu apatinis

Kamień młyński zwierzchni - Камень млынавы верхні - Akmuo melćios girnu wirszutinis

Kamień niezgorzysty (nie palący się) - Камень не гаручы - Akmuo ne degus

Kamień probny/złotniczy/probierz - Прабірны камень/побны камень/пазалотны камень/крытэрый/паказальнік - Akmuo meginus/megininio

Kamień przeyrzysty - Камень празрысты - Szwaysus/wayskus akmuo

Kamień śkło rzeżący/szmergel - Камень шкло рэжучы/шмаргель/наждак - Akmuo stikłaskielis

Kamień trunny/grobowy - Камень магільны - Akmuo raksztinis

Kamień waga - Камень вага - Pundas (pol. funt/przejście "p" w "f")

Kamień z piany morskiey dźiurkowaty - Камень з пены морскай дзіркаваты - Akmuo iż putos mariu/kiauras skiłetas

Kamienica - Камяніца - Akmenićia/namay akmeninie/plitiniey

Kamieńisty - Камяністы - Akmeningas

Kamienne góry - Каменныя гары - Kałnay akmeningi

Kamiennik/co łamie abo wyćina w górach kamieńie - Камяннік - Akmenikas

Kamienny - Камянны - Akmeninis/iż akmenio

Kamienny deszcz pada - Камянны ідзе дождж - Akmenimis lija (pol. leje)

Kamienny parkan grobla/wał - Камянны паркан плаціна/вал - Pilimas iż akmeniu

Kamionka/kupa kamieńi w polu - Кераміка/куча камяні ў полу - Kruwa (pra-sł. krovъ/st-lit./ros. кров) akmenu

Kamionka w łaźni - Кераміка ў бані/лазьні - Krosnis (pra-sł. krasьnъ)

Kamionowany - Камянаваны - Akmenimis azumustas

Kamionuię kogo - Камяную каго - Akmenimis ażumuszu

Kamyczek mały - Каменьчык малы - Akmenelis

Kamyczek ostry - Каменьчык востры - Akmenelis rupus

Kanapka - Бутэрброд - we współczesnym żm. Buterbrods (germanizm ale czy na pewno z języka niemieckiego?)

Kanar wino - Канар віно? - Winas

Kanawac (kanwa - tkanina) - Канва - Austuwas szilkinis tunkiey austas/ir sziurksztokas

Kancelaria - Канцыларыя - Kancelaria/rasztinićia karaliszkie

Kancer/wrzód wyiadaiący ćiało - Карцынома - Wotis (lit. вяха/ros. перевять?)[42] weźiu (?) wadinama

Kanceruię się - Карцыномуюся? - Woćiu weźiu (?) gadinuosi

Kanclerstwo - Канцлерства - Kanclieriste

Kanclerz - Канцлер - Kanclierius

Kanikuła - Канікула - Karsztimete/karsztos wasaros (lit. Вясна/pol. wiosna itp.) dienos

Kanonia - Канонія - Kanonia

Kanonik - Канонік - Kanonikas

Kanonizowany - Кананізаваны - Iraśitas terp szwintu

Kanonizuię - Кананізаваны - Paskaytau terp szwintuiu

Kanpust (maślanka) - Масьлёнка - Pienas (mleko) (pol. piana - mleko się pieni) tirsztas (?) rugis

Kapa kościelna/kapłańska - Хуста царкоўная/касьцёльная/капланская - Skrayste (pol. skóra) (chusta) kunigu Baźnitine

Kapa którą bractwa nabożne w processyach noszą - Хустка якою брацтва набожнае ў працэсіях носяць - Apwałkałas processijose neśioiamas

Kapam kroplami - Капаю кроплямі/каплямі - Łaszu (?) (pochodna od lietus?)/szłaku (pol. śląkwa/ros. слякоть)

Kapanie - Капаньне - Łaszeimas (?)/szłakieimas

Kąpanie - Купаньне - Maudimasis (pol. myć się/pol. mydło)

Kapary - Каперсы - Kaparay

Kapćie - Тапкі - Ciułkies megztos/ale we współczesnym liet. tapkės (lit. Тапкі)

Kapelan - Капелан - Kapelonas

Kapelusz - Капялюш - Brilus (lit. Брыль)/we współczesnym żm. brīlis/brīlios/brīlīs

Kapica (habit/strój mnisi) - Сутана - Miniku (pol. mnich) rubas

Kapie/przećieka - Капае/працякае - Łasza (?)/lietus teka per dungti

Kapie z drzewa/z dachu - Капае з дрэва/з даху - Łasza (?) medźias (pra-sł. *medъ/pra-sł. *meduědь/ros. Межа/pol. miedza)/szłakay puoła iż dungćio

Kąpię dźiećię - Купаю дзіця - Prausiu (pra-bł-sł. *prus-sk-/cz. prskat/srb-chr. prskati) wayku

Kąpię się - Купаюся - Maudasi/periuosi

Kąpiel - Купаньне - Mauditine

Kapitan - Капітан - Kapitonas

Kapitela/słupów śnicerskich nagłówek - Капітэль - Aguona unt stułpu/rc.

Kapituła/kanoników zgromadżenie - Капітул/канонікаў сход - Susirinkimas/sueyga/suśieimas Kanoniku

Kapituła mniska - Капітул кляштарны/манастырскі - Sueyga miniku

Kapka/kropla - Капля/кропля - Łaszas (?)/szłakas

Kapłan/Kśiądż - Каплан/ксёндз/сьвятар/жрэц/поп/сьвяшчэннік - Kunigas

Kapłanem zostać/oświęcić się - Ксёндзам застацца/асьвячацца - Paszwistis kunigu

Kapłański/księży - Іератычны/папоўскі/сьвятарскі/сьвяшчанніцкі - Kunigiszkas/kunigu

Kapłaństwo - Сьвятарства/сьвяшчэнства - Kunigiste

Kaplica - Капліца - Baźnićiełe/koplićia

Kaptur - Капюшон - Galwadinkte/gałwos dungałas (pol. żal/przejście "g" w "ż")

Kapusta - Капуста - Kopustay

Karacena (łuskowany pancerz/zbroja) - Карацена/карацына - Serdokas giełazinis (pol. żelazny) srieguotas

Karaś - Карась - Karosas

Karbowa laska - Карбовы шост - Łazda arba rikszte ipiaustita

Karbunkuł - Карбункул - Akmuo zarijnis brungus

Karcz - Пень - Kieras/szakmis medźio (pra-sł. *medъ/pra-sł. *meduědь/ros. Межа/pol. miedza) iżkirsto

Karczma - Карчма/гасьцініца - Girtuwe (pra-bł-sł. *girˀtei/pra-sł. žьrti/pol. żerca/żertwa) (przejście "g" w "ż")/girties namay/we współczesnym liet. karczema/karcziama

Karczmarski - Карчмарскі - Giertuwinis

Karczmarz - Карчмар - Girtuwnikas

Kardynał - Кардынал - Kardinołas

Kareta/lektyka - Карэта/насілкі/насілы - Łowa/patałas ku iami swetimi neszdinasi (pol. noszona) ir weźimas kuriami musiszkiey wazineio

Karmazyn/farba karmazynowa - Кармазын/фарба/хварба кармазынавая - Krosa (lit. Краса?) rauduona

Karmazyn/chrościnka abo drewno - Кармазын/хмыз або драўніна - Medelis (pra-sł. *medъ/pra-sł. *meduědь/ros. Межа/pol. miedza) tos krosos

Karmazyn/materya karmażynem farbowana - Кармазын/матэрыя кармазынам фарбаваная - Iupa/arba kas kito nudarita tu krosu

Karmazynowy - Кармазынавы - Rauduonas

Karp - Карп - Karpis

Karta papieru - Карта паперы - Korta

Karta pisana/ceduła - Карта пісаная/цадула - Korta raśita

Karty kosterow - Карты гульня/ігра - Kortos zayslines

Karty pisaney iedna strona - Карты пісанай адна старонка - Wiena szalis kortos raśitos

Karuy/kmin polny - Кмен польны - Kminay

Karwasz - Эпалет жалезны - Runkowe giełaźine kareywiu

Karzą mię za co - Караць мяне за што - Kunkina mani ażu ku/kinćiu ażu nuodemi

Karzący - Той які карае - Kunkintoias/Płakieias

Karzę kogo - Караю каго - Kunkinu ku/płaku

Kąsam - Кусаю - Krumtau/kundu (pra-bł-sł. *kanˀd-)

Kąsanie - Кусаньне - Kundimas/krumtimas/krimtimas

Kąsek - Кусок - Kusnis

Kąskami - Кускамі - Kusnieys

Kasowanie - Касаваньне - Iznaykimas dekreto

Kasuię co - Касую што - Iznaykau/atmaynau/pagedinu/sułauzau kieno dekretu/testamentu/isakimu

Kaszel - Кашаль - Kosulis

Kaszerz (kacerz) - Сетка/мярэжа - Sumtis megztas del żuwu (pra-sł. *zъveno/pol. dzwono/dzwonko)

Kaszlący - Кашляючы - Kosulis

Kaszlę - Кашляю - Kosmi/kosiu

Kasztan drzewo - Каштан дрэва - Kasztanas medźias

Kasztan owoc - Каштан плод/садавіна - Rieszutis kasztano

Kasztanowaty - Каштанаваты - Kasztoninis

Kasztelan - Кашталян - Kasztelonas

Kąt - Кут - Kumpas (pra-sł. *kǫpa/pol. kępa)

Katafalk - Катафальк - Darine (pol. darzyć) pakasinose (pra-sł. *košǫ/pol. koszę/pra-sł. *kositi/pol. kosić) del didźiunu (pol. dziedziniec?)

Kątny - Кутны - Kumpinis

Katolicki - Каталіцкі - Wisotinis (pospolity/wszechobecny) (liet. wisas - wszystko/pra-wsch-sł. вьсѣмъ/lit. усё/ros. всё/pol. wszystko/sło. ves)/wisur esus (wszędzie jest)

Katolik - Каталік - Katolikas/Wisotinikas

Katowanie - Катаваньне - Baudimas (pol. budzenie)/kunkinimas/buzawoimas

Katownia - Катоўня - Płaktuwe/baustuwe

Katuię - Катую - Baudźiu/buzawoiu

Kauterium/apertura (rana bądź wrzód, przez które miały się wydalać z organizmu szkodliwe humory) - Апэртура - Pradegtine (rana się jakby pali parząc nas) (liet. degti - palić od pra-bł-sł. *degtei/pra-sł. *žegti/sta-pol. żec/przejście "d" w "ż"/porównaj pol. woda ognista)/pradeginta kuno wieta del dregnumo iztekinimo

Kawka - Каўка - Kuosa/ale we współczesnym żm. także warnalė (lit. варона)/kuowoks

Kawalkator - Кавалькатар - Graźintoias/pratintoias arklu/źirgu/ we współczesnym liet. bereitorius (pol. berajter)

Kawęczeć (niedomagać) - Недамагаць - Gayśinu giwenimu kami (życie z nas wygasa)

Kaydan/pęto - Кайдан/пута - Punćiey (przejście "t" w "ć"?)

Kazalnica - Казальніца - Sakitinićia Diewo zodźio/mokslinićia

Kazanie - Казаньне - Sakimas/moksłas/Diewo zodźio

Każdą razą/co raz - Кожным разам/што раз - Kas kartas

Każdy - Кожны - Kiekwienas/wienaskurisgi/u Mieżynisa i Frankela Kożnas

Każdy z osobna - Кожны з асобна - Kiekwienas/skirium

Kazę/Kazanie czynię - Казаньне раблю - Sakau żodi Diewo/mokiu kałbu ape Diewu żmonemus

Kaznodźieia - Прапаведнік (w st-lit. казнодей) - Sakitoias/mokitoias Diewo zodźio

Ke

Kędy - Куды - Kur

Kędziorny drot - Кучаравы дрот - Giełaźis unt azurietimo płauku

Kęs/ukąszenie - Кус/кусок - Kusnis

Ki

Kichaiący - Чхаючы/чыхаючы - Sciaudus[43]

Kicham - Чхаю/чыхаю - Sciaudau/sciaudmi

Kichanie/kchnienie - Чханьне/чыханьне - Sciaudimas/sciaudulis

Kichać - Чхаць/чыхаць - U Szyrwida Cziusti/we współczesnym liet. cziaudėti

Kiedy - Калі - Kadu

Kiedykolwiek - Калі-небудзь - Kadunorint

Kiedykolwiek/kiedy tedy - Калі-небудзь/Калі тады - Kadu tadu/Kadungi

Kiedyś/niegdy/niekiedy - Колісь/некалі/калі-некалі - Ne kaday

Kiełbasa - Каўбаса/кілбаса - Deszra raumenine (mięśniowa) (pol. rumiana/ros. румяная etc.)

Kielich - Келіх/бакал/пацір - Kielikas/taure (róg do picia od tura/pol. tur)

Kieliszek - Кілішак - Kielikielis/taurełe

Kielnia murarska - Мулярская кельня/кельма - Sumtis muroriu

Kielnia wozowa - Вазовая кельня/кельма - Indetuwe gały weźimo

Kierat/którym co wyćiągają z dołu - Тапчак/якім што выцягаюць з ямы - Kaklis kurio ku iztraukia

Kierat/gdźie więźniowie robią w więźieniu/abo w górach kamiennych kruszcowych - Тапчак/дзе вязьні рабіць у цямніцы/або ў гарах камянных рудавых - Darbiwiete/kur kaliniey dirba

Kiermasz/rocznica poświącania kośćioła - Кірмаш/гадавіна асьвячаньня храма/царквы/касьцёла - Baźnićios paszwintimo metne szwinte

Kierz/krzak - Хмызьняк/куст - Krumas

Kieścień[44] - Кісьцень - Kiestenius

Kieszeń - Кішэнь/кішэня - Iupoy mayszelis/ale we współczesnym liet. kiszenė

Kijec - Кій - Buoźie (?) giełaźine trumpu kotu turinti

Kikut - Кукса - Sciunkłas (pol. szczątek)

Kilka - Некалькі - Kiekas

Kiła/choroba - Сыфіліс/пранцы - Kuyła

Kilkadzieśiąt - Колькідзесяць/Некалькі дзясяткаў - Kiekas deszimtu

Kilkadzieśiąt kroć - Колькідзесяць-кроць - Kiekas deszimtu kartu

Kila (kilka?) kroć - Некалькі-кроць - Kiekas kartu

Kilkanaście czego - Колькінаццаць чаго - Kiekolika

Kilanaście (kilkanaście?) kroć - Колькінаццаць-кроць - Kiekolika kartu

Kilim - Кілім - Dungałas (pol. żal/przejście "g" w "ż") arkio arba ko kito/we współczesnym liet. kilimas

Kiłowaty - Сыфілісавы - Kiłoćius

Kirść/łopatka dolna (biodro/ścięgno) - Бядро/сьцягно - Kulszisz (pol. kulsza)

Kirys - Кіраса - Płosztakies giełaźines/we współczesnym liet. kirasa

Kiryśnik - Той які ужывае кірасы - Giełaźinikas kariautoias

Kisiel - Кісель - Kisielus

Kita lnu - Пучок ільну - Griszte linu

Kitayka - Кітайка - Austuwas szyłkinis płonas

Kiwam ręką/głową - Ківаю рукой/галавой - Moiu gałwu/runku rc.

Kiwam ręką/chodząc/cholebię rękoma idąc/abo nogami śiedząc - Ківаю рукой/ходзячы/трэсьці рукамі/або нагамі седзячы - Siubuoiu runkomis

Kiwanie głową - Ківаньне галавай - Moimas gałwu

Kiy - Кій - Wezdas (lit./ros./błg. Вяз - wiąz - kij z gałęzi wiązu)/pagalis

Kl

Kładę - Кладу - Demi (?) ku kami

Kładę się spać - Кладуся спаць - Gułuosi (pra-sł. *legti/pol. leżeć/legnąć/przestawka literowa)/eymi gułtu

Klaistr - Кляйстар - Klaystras

Kłam/kłamstwo/łeż - Хлусьня/мана/няпраўда - Miałas (pol. mały)

Kłamam/łgę/matam - Хлушу/ілгу - Mełuoiu/suku

Kłamca/łgarz/matacz - Хлус/ілгун/брахун - Mełagis/sukćius

Klamka - Клямка/дзьвярная ручка - Ażumeteklis/ale we współczesnym liet. runkena

Kłamliwie - Хлусьліва/ілжыва - Mełomis/sumełu

Klamra - Спражка - Usa giełaźine

Klamruię - Спражкую - Giełaźimis sukabinu

Kłaniam się - Кланяюся - Łynkteriu gałwu/tupauiu

Kłapam zębowa - Стукаю зубамі - Taukśiu/tauszkienu duntimis (pra-sł. *dęsna/lit. дзясны)

Kłapanie - Стуканьне - Tauszkieimas duntimis

Kłapouchy/obwisłych uszu - Абвіслых вушэй - Nułaysta ausis (pra-bł-sł. *auṣ-/pra-sł. *uxo)

Klaret wino - Клярэт (?) вінны напой/бардо - Winas nemiełotas/be melu

Klaskam abo klaszczę rękoma - Апладзірую рукамі - Plauksziu runkomis/płoiu

Kląskam gębą abo ięzykiem - Удараю мордай або языкам - Ciauksiu/lezuwiu plaukszteriu

Klasztor - Кляштар - Klesztarius/wienawiete giwenunciu miniku

Klasztor panieński - Кляштар дзявочы - Wienawiete Pannu Diewuy atsidawusiu

Klasztorny - Кляштарны - Klesztarinis

Klatka ptasia - Птушкавая клетка - Kłetełe paukśćiu

Klatka na zwierza - Клетка на зьвера/жывёлу/жывёліну - Kłetis zweriu

Klątwa kościelna/wyklinanie - Кляцьба/клятва царкоўная/выклінаньне - Astkirimas/iżmetimas iz draugies kriksźcioniu katoliku

Klausura ksiąg - Кляўзула кніг - Apikalos knigu

Klęczący - Той які кленчы - Kłupaius (ros. клупать)

Klęczę - Кленчу - Kłupau/kłaupiu/kłupuoiu

Klęczenie - Кленчэньне - Kłupawimas

Klęczkiem/klęcząc - Кленчучы - Kłupomis

Kleiowy/z klieiu drzewnego - Клеявы/з клею дрэўнага - Lipikay/medźio sakay

Klękam/padam na kolana - Кленчу/валюся на колена - Kłaupiu/Prykłaupiu unt kielu

Klękam przed kiem - Кленчу перад кім - Kłupau poakim ko/prikłaupiu unt kielu/puołu kielump

Klekocę - Клякочу - Tauszkienu/ale we współczesnym liet. Kletu

Klekotać - Клекатаць - Kleketai

Klekotka - Ляскотка - Tauszkiełe/ale we współczesnym liet. kleketas

Klepadło/kloc do ubijania źiemie - Клепадла/кавалак да ўбіваньня зямлі - Kułe

Klepię/czym płaskiem uderzaiąć kogoś/plaskam - Кляплю/чым пляскам удараюць кагось/пляскаю - Plauksziu/plaukszteriu arkli

Klepki - Дошкі - Medźiaga unt draskiniu/unt ałudźiu

Kleryk - Сьвятар/клерык - Sźwistinis (pol. światło)

Klęskacz (Klaskacz) - Той які апладзіруе - Plauszkietoias

Kley - Клей - Sakay/lipikay/we współczesnym liet. klijai

Kley ognisty/mokry/rzadki - Клей агнявы/мокры/рэдкі - Sakay skisti

Klej z drzew ćiekący - Клей з дрэў цякучы - Lipikay/sakay

Kley puszcza drzewo - Клей пускае дрэва - Łasza medźias/sakuoia

Kliniasto czynię/klinem puszczam - Клінавата раблю/клінам пускаю - Klinu łaydźiu

Klistera (lewatywa)/lekarstwo - Клізьма/лекарства - Waystas wienas klisterios

Klisterę komu dać - Клізьму каму даць - Klisteriu duomi

Klisterę wziąć - Клізьму ўзяць - Klisteriu imt

Kłobuczki rożey nierozwitey - Бутоны ружы неразьвітай - Gałwełes roźiu nieiżsikietusiu

Kłocę (mieszam) piwo/wino/etc. - Мяшаю піва/віно/і інш. - Drumsciu ału/winu rc.

Klon - Клён - Klawas

Klonowy - Клянавы - Klawinis

Kłosów zbieranie/pokłosie/pograbianie po żeńcach - Зьбіраньне каласоў - Warpu rinkimas/warparynkte

Kluię - Калю - Kału Snuku

Km

Kmieć/rolnik - Кмець/земляроб/селянін/мужык/рольнік/араты - Artoias/kiemionis

Kmiecy - Мужыцкі/сялянскі - Kiemioniszkas

Kmin - Кмен - Kminay

Kmiotka (żona kmiecia) - Кметка/сялянка - Kiemionka

Kmotr/chrzesnty oćiec - Кум/хрышчоны бацька (w st-lit. кмотръ) - Kumas

Kn

Knot do świece/do lampy - Кнот да сьвечкі/да лямпы - Knatas

Knot do rany - Кнот да раны - Knatelis źieyzdosp pridedamas

Knuię (Knieje?) - Густы лес/нетры/трушчоба - Runtau medźiu

Ko

Kobiel/kobiałka - w st-lit. Кобелка/кошык - Karbija pinta

Kobierzec - Каберац - Kauras

Kobierzec Adźiamski - Пэрскі каберац - Kauras Persiszkas

Kobyła/klacz - Кабыла/кабыліца - Kumełe/aszwa

Kobylenie/kobylina - Вострае дрэва перад брамой/бар'ер - Azunstakłes gały ulićiu

Kobyli - Кабылін - Kumełes

Kobyłka u pętlic/aftek - Гафт - Usełe apliko

Kobza - Кобза - Instrumentas muzyku/później kobza

Koc - Плед - Dungałas warsnotas/gunia/we współczesnym liet. pledas

Kocham się w czym - Кахаюся ў чым - Gieriuosi kami/milu (lit. Міласьць/pol. miłość) ku

Kochanek czyi/kochanie - Каханак чый - Meyłe kieno

Kochanie - Каханьне - Gierius/dopełniacz - geriaus/megumas

Kocię - Кацяня/кацянё - Kataytis

Koćiec ptaszy/klatka karmna - Птушкавая/кормная клетка - Kłetełe kurioy pakszcius peni/pauksztinićia

Koćiec gęsi - Гусіная клетка - Zusinicia

Koćiec kaczy - Качыная клетка - Untinicia

Koćieł (kocioł) - Кацёл - Katiłas

Koćielek - Кацёлак - Katiłelis

Kocowy/z koca - Зь пледа - Iż gunios

Kocyk - Малы плед - Gunełe/we współczesnym liet. pledelis

Koczkodan/kot morski - Малпа/мартышка (w znaczeniu herba Марскі Кот) - Katas marinis

Koczor/pieniądz - Грош - Pinigas

Koię/błagam - Благаю/малю - Małdau (lit. Маліць)

koka kokosz/kwakam - Квакае курыца - kwaksi wiszta

Kokosz nieśna - Курыца якая носіцца - Wiszta neszunti/kuri desti

Kokosz co się wywiodła/kwoczka - Квочка/квахтуха - Kwerkszłe

Kolący/ościsty - Востры/асьцісты - Akstynuotas/digus

Kołaczek aptekarski/kołaczki - Калачак аптэкарскі? - Kusnelis/spirełe iż aptiekos

Kolanko we źdźble/rozgach/etc. - Каленка ў сьцяблі і інш. - Kielis

Kolankowaćieię/w kolanka rostę - Каленкавацею?/расту ў каленку - Kieluoiu

Kolankowato - Каленкавата - Kieluotay

Kolankowatość - Каленкаватасьць - Kieliste

Kolankawaty/knotawaty - Каленкаваты/кнатаваты - Kieluotas

Kolano - Колена - Kielis

Kolasa (koło) nakryta - Прыкрытае кола - Weźimas dingtinis

Kolca abo ogniwka w pancerzu - Калюшка або калцо ў панцыру - Vsos serdoko

Kolę/kołem idę/krążę - Калю/колям іду/кружляю - Aplink eymi/sukuosi/apsukay eymi

Kolę co kogo w oczy - Калю што каго ў вочы - Bado (pol. badam?) akis

Kolęda - Калядка - Koleda

Kolęduię - Калядую - Kaleduoiu

Koleią co czynię - Раблю нешта па чарзе - Eeylu ku darau

Kołek ostry - Востры калок - Wirbałas (pol. wierzba) asztrus

Kołem/kołkiem/w koło co czynię - Пастаянна нешта раблю - Apsukay ku darau/aplimkay

Kolera (żółć) - Жоўць - Dregnumas wienas terp (pol. cierpienie) kieturiu tulźis

Kolera choroba - Халера хвароба - Liga kolera

Koleryczny/kolery śiłą maiący - Халерычны - Dregnumu turis koleru

Koleryczny/kolerę ćierpiący - Халерычны/які цярпіць ад халеры - Koleru negailis

Koley na kogo - Чарга на каго - Eeyla unt ko

Kolikę (kolkę) ćierpiący - Які на коліку цярпіць - Diguli turis

Kolikę ćierpię - Коліку цярплю - Digułu negalu/sergu

Kolká/głowká koląca ná ośćie/ná łopianie - Прыемная галоўка на чартапалоху/на лопуху - Gałwa warnałeśio/dagilo

Kołnierz u szaty - Каўнер - Kołnierius

Koło zgromadzenie ludzi - Сход лудзей - Draugie

Kołpaczek/kołpak - Каўпачак/каўпак - Kałpokas

Komedya - Камэдыя - Komedia

Komedią stroję - Камэдыяй раблю - Komediu darau

Komedyiny - Камэдыйны - Komedijnis

Komenda - Адміністрацыя парафіі - Rupestis ape kieno pleboniju

Komendarz - Адміністратар парафіі - Wietinikas plebono

Komiega - Камяга - Eldija izdrosta

Komin w izbie/abo w śieni/w komorze dla paleńia ogńia - Комін/дымаход - Kaminas

Kominnik (kominiarz) - Камінар - Kamienu szławeias/izbrakitoias

Komitywa/towarzysto podróżne - Кампанія/падарожнае таварыства - Draugie kielinga

Komora/mieszkańie abo schowańie - Камора/кватэра - Kamara

Komora naiemna - Найманая кватэра - Pasumditi namay

Kamorczasty/komorek śiła maiący - Каморавы - Kamaringas/daug kamarie turis

Komorka - Каморка - Kamarełe

Komorka w szkatule/w kalećie/w szafie/etc. - Каморка ў шкатулцы/у мяшку/у шафе/і г.д. - Kamarełe skrineley/kolitoy/rc.

Komorne - Аплата/чынш - Mokiestis ażu dali namu sumditu

Komora/komorą u kogo mieszkaiący - Пастаялец - Giwentoias kieno kamaro

Komornik/Urzędnik Pańskiey/Królewskiey komorze przełożony - Ураднік пры двары які выконвае функцыі судзьдзі - Kamarnikas

Komorny - Пакаёвы слуга/ахоўнік - Kamarinis

Kompas - Компас - Adinikas saułinis neśioiamas

Kompas morski - Марскі компас - Sudine mariu zwayzdes roditine/Adata mariniku

Kompatura/kopertura - Пэргамэнт - Pargaminas

Kompleksia - Комплекс - Gieras/sweykas kunas iż prigimimo

Kompleksiey miękkiey/rozkoszney/człowiek subtelnego ciała - Мяккага/Цудоўнага камплексу/чалавек далікатнага цела - Minksztakunis/minkszto/moteriszko kuno żmogus

Kompleksiey miękkość delikacka - Далікатная мяккасьць камплексу - Minksztibe kuno/łapibe/łapumas

Kompozycya szkolna/pisańie dla ćwiczeńia w łaćińie - Практыкаваньне лаціны - Pratinimasis łotinoy

Komża kapłańska - Сьвятарская комжа - Rubas kunigu lininis trumpas/we współczesnym liet. Kamża

Komżą noszący na sobie/w komżą ubrany - Які комжу носіць на сабе - Bałtarubis kunigas/bałtays rubas apwiłktas

Koń chudy - Худы Конь - Arklis liesas (pra-sł. *лихъ)

Koń powodny - Запасны конь - Pawadnikas

Koń wodny/rzeczny (hipopotam) - Гіпапатам/Бэгемот - Arklis wundeninis

Koń z oślice - Конь з асьліцай - Arklis iz aślićios

Koń zrzucający - Сьцягнуты конь - Arklis metus

Konam - Паміраю - Mirsztu

Konanie/umieranie - Паміраньне - Mirimas

Końcerz (dzida) - Дзіда - Badoma giełaźis kareywiu

Końcowy - Канцавы - Galinis

Kończę rzecz/mowę - Кончу мову - Baygiu kałbu

Konfekt z czego - w st-lit. Конфектъ/współcześnie Ласунак - Konfektas

Koniec - Канец - Gałas/pabayga/krasztas

Koniec spraw - Канец спраў - Gałas darbu/pastatimas/śirdis/kuriu daro kas dayktu kiekwienu

Konik/zrzebiec - Конік/жарабя - Kumelis

Koniuszy - Канюшы/стайнік - Żirginikas/żirginićios waldźitoias

Konop - Канапля - Kanape

Konopka ptak/dzwoniec - Зелянушка звычайная - Kanapine pauksztełe/we współczesnym liet. Żaliukė

Konopniany - Канапляны - Kanapinis/iż kanapiu

Końskie stado - Конскі статак - Stodas arklu

Konstellacya/gwiazd na niebie rozłożenie czasu narodzenia czyiego - Сузор’е - Źwayzdźiu eyla/po kuriu kas gime

Kontent/przestáiący ná czym - Кантэнт - Perstoius unt ko

Kontryfał/cyna przednia/abo Angielska - Цына з Ангельшчыны - Cina iż Anglios łabay giera

Konwalia/lilyika/lanka/lanuszka - Ландыш/камвалея - Łaniśius

Konwisarz - Канвісар - Łeieias (pol. lejący?) warpu/zibintuwiu/bludu iż cinos/rc.

Kopa pieniędzy/ksiąg etc. - Капа грошы/кніг і да т.п. - Seśios deśimtis kapa ko

Kopa śiana - Куча сена - Kupetis/kugis śieno

Kopanka/Niecka - Копанка - Niekoćia/kapone

Koperwas (siarczan) - Купарвас - Sunka iż rudu/iuoda/rauduona/żala/rc.

Kopr swoyski - Кроп - Krapay

Kopr włoski - Фэнхель - Krapay wałakiszki

Kopyt całych okrągłych/nierozdwoionych - Цэлых капыт акруглых - Kanapu ciełu ne perskiełtu

Kopyt rozdwoionych bydle - Капыт раздвоеных быдла - Kanapu (metateza) perskiełtu

Kopyta u nóg maiący - Капыта ў ног маючы - Kanapas turis

Kopyto u bydlęćia - Капыта ў быдла - Kanapa/nagas

Kopyto rozdwoione - Капыта раздвоенае - Kanapa perskiełta

Kor/abo chor/myeysce w kośćiele dla śpiewakow - Хор - Wiszkos Bażnicioy (Ganek kościelny)/we współczesnym liet. Choras

Korab (okręt) - Карабель - Eldija pridingta/skrinia Noes

Koral - Караль - Koralus

Korbacz - Карбач - Batogas drutas

Kord - Корд - Kardas

Kordyaczny - Ненармальны/адчуваючы "боль у сэрцы" - Sirdies sopuli darus

Kordyaka - Ненармальны чалавек які адчувае "боль у сэрцы" - Sirdies sopulis

Kornećista - Карнецысты - Kuris unt sapiełkos raginies żaydźia

Kornet - Карнет - Sapiełka (dialektalne lit. Сапёлка - dudy) ragine

Korona królewska - Каралеўская карона - Karuna karaliszka

Korona/koronka/różaniec paćiorki - Пацерачкавы ружанец/ружоўнік - Karuna poterius/we współczesnym liet. Rożinys/rożanczius/rożinis/rożynas

Koronacya Króla - Каранацыя Караля - Karunawoimas

Koronki u szat białych wyszywanych - Карункі ў белых/вышываных вопратках - Mazgieley krasźtuose izśiuwineiuosa karunkiełes

Koronowany/w koronie - Каранаваны - Karunawotas

Koronuię kogo - Караную каго - Karunawoiu

Koriander (Kolendra) - Каляндра - Koriandras/we współczesnym liet. Kalendra

Korytko - Карытка - Łowelis (pol. ława/lit. лава?)/prakartelis

Koryto - Карыта - Łowis/prakartas

Korzec - Бушаль? - Kietwirtis

Korzeń - Корань - Szaknis (pol. sęk/lit./ros./ukr. Сук/pr-wsch-sł. сѫкъ/pra-sł. *sǫkъ)

Korzenie aptekarskie wonne - Аптэкарскія духмяныя карані - Szaknis brungiu zolu

Korzenię się - Каранюся - Szaknis iremiu/iłeydźiu/szakninuosi

Korzenistość - Караністасьць - Daugielis szakniu

Korzenisty - Караністы - Szakningas/daug szakniu turis

Korzenny kram - Карэнная крама - Taworas kuriami szaknis parduost

Korzennik - Карэннік - Szakniu pordaweias

Korzenny - Карэнны - Szakningas

Korzonek - Кареньчык/карашок - Szaknełe

Kos ptak - Дрозд чорны - Warnenas (pol. wrona)/we współczesnym liet. juodasis strazdas (drozd czarny)

Kość - Косьць - Kaułas (pra-bł-sł. *Káuˀlas/pol. kulsza/ros. кульша)

Kość odbieram - Косьць атрымліваю - Kaułus iszimu

Kośćiany - Касьцяны - Kaulinis

Kośćielny - Царкоўны/касьцельны - Baźnićiszkas/baźnićios

Kośćielny (zawód) - Дзяк/рызьнічы/царкоўны ватаўнік - Baźnićinikas/baźnićios priweyzdetoias

Kośćiół/względem person - Царква/касьцёл - Surinkimas/krikśćioniu tikru

Kośćiół materyalny/Dom Boży - Царква/касьцёл/бажніца/храм - Baźnicia (lit. Бажніца)/namay Diewo

Kośćiół opatruię/kośćioła pilnuię - Царкву даглядаю - Baźnićios priwuyżdźiu

Kośćiół starego zakonu - Царква старага ордэна - Baźnicia seno testamento

Kościsty - Касьцісты - Kaulingas

Kośiarz/kośnik - Касец - Sienopiuwis

Kost/Kosmek wełny - Касмыль/касмык валасоў - Warsa (lit. Ворса)/sruoga

Kosmatki/truskawki - Суніцы садовыя/трускаўкі - Uogos maknotos wirszuy (lit. верх)/maknas wirszuy tury/we współczesnym liet. i żm. Braszkės (pol. moroszka/ros. морошка)/we współczesnym żm. Troskaukos

Kośnica (kostnica) - Морг/трупярня/марцьвецкая/пакойніцкая - Kaulinićia

Kostera (człowiek grający w kości) - Той хто гуляе ў косьці - Kaulinikas

Kosterski - Касьцяны - Kaułelnikinis

Kosterstwo - Гуляньне ў косьці - Kaułeniste

Kosteruię - Гуляю ў косьці - Kaułeluoiu/kaułeleys zaydźiu

Kostka/kosteczka - Костка - Kaułelis

Kostka/figura kwadratowa na wszystkie strony/квадратная фігура ва ўсія бакі - Костка - Figura kietwiruota/kietwirtuotine

Kostka/nogi część - Костка/нагі часьць - Kulnis

Kostka w roboćie sadzoney (tessera) - Тэссэра? - Kaułelis deiamas darbi kokiami

Kostka/abo kostki do grania - Костка да гуляньня - Kaułaley zayśliniey

Kostki gra/abo kostek gra - Гульня ў косьці - Zaysłas kaułaleys

Kostek rzucanie - Кіданьне костак - Metimas kaułelu

Kosz - Кошык - Sudaretis/retis/pinie/we współczesnym liet. kaszikas

Kosz do cedzenia - Кошык да цадзэньня - Kosztuwis (pol. kasza/ros. каша)

Kosz tatarski - Кош татарскі - Karioweydźio totoriu primieij karieywiey/we współczesnym liet. Totoriu koszas

Koszałek/koszykow materia - Кошык - Materia pinkło

Koszenie - Кашэньне - Sienupiute

Kosztować daię - Каштаваць даю - Duomi paragaut

Kosztuię w przód - Каштую ў перад- Pirm paragauiu

Koszula - Кашуля - Marszkiniey (pra-sł. merža/lit. мярэжа/etc.)

Koszulę szyiący/koszulnik - Ткач/кравец кашуль - Marszkinikas

Koszyk/koszyczek - Кошык/кошычак - Retelis/we współczesnym liet. Kaszelė

Kot/kotka - Кот/котка - Katinas

Kotlarski - Медніцкі/катлярскі - Katilausp prigulis

Kotlarski warsztat/kuźnia - Медніцкая/катлярская майстэрня/кузьня - Katlinićia kałwe

Kotlarstwo - Медніцтва/катлярства - Katleriste

Kotlarz - Меднік/катляр - Katilus

Kotna owca - Цяжарная аўца - Gieringa awis

Kotwica - Якар - Katas

Kotwiczna lina - Якарная вяроўка - Katine lina

Kotwiczny - Якарны - Katinis

Kowal - Каваль - Kalwis

Kowalski - Кавальскі - Kalwiszkas

Kowalstwo - Кавальства - Kawoliste

Kowany/kuty/bity - Каваны - Kałtas

Kowany/podkowany/okowany - Падкаваны/акаваны - Apkałtas

Koza - Каза - Oszka

Koza dźika/skalna (sarna) - Казуля - Stirna (pra-sł. *sьrna)

Kozacy/kozactwo - Казакі/казацтва - Kazokay/kazokiste

Koźi - Казіны - Oszkinis/oszkos

Koźiarnia - Памяшканьне для коз - Oszkine pune

Koźiarz/koźlarz - Казіны пастух - Oszkinikas/oszku piemuo

Koźieł czyszczony - Казёл чышчаны - Oźis romitas

Koźieł nieczyszczony - Казёл нечышчаны - Oźis neromitas

Koźiełek - Казёлак - Oźielis

Koźiełek ptak/baranek (bekas kszyk) - Бакас - Oźielis pauksztis

Koźionogi - Казінанагі - Oszkakois

Kozka - Казінка - Oszkiełe

Koźlę - Казьляня - Oszkielis/oszkietis

Kozłowy - Казловы - Oźinis/oźio

Kozły/kobylice do tarćia drew - Казлы - Oźiey

Kozodoy pastucha - Даяр коз/пастух - Oszkamełźe

Kożuch na mleku warzonym - Пенка на малаку вараным - Płene

Kr

Kra - Крыга - Iżas (pra-bł-sł. *īˀźjāˀ)

Kracę/kratą kogo ogradzam - Кратай каго абгароджваю - Krotu ażudarau

Kraćiasty - Клецісты/клятчасты - Krotinis

Krakanie - Кваканьне/краканьне - Grioimas (przejście "g" w "k")/potem krauksėjimas

Krakow - Кракаў - Krokawa

Kramarka - Крамніца/гандлярка/прадаўніца/прадаўшчыца - Tawornikie/pawordeia (lit. прадавец/прадаўшчыца/прадаваць)

Kramarski - Гандлявы - Taworninis/taworiszkas

Kramarstwo - Гандлярства - Taworine (pol. towar)

Kramarz/kramnik - Крамар/крамнік/гандляр/прадаўнік/прадавец - Tawornikas

Kramnica/kram - Крама - Taworas

Krasa/gładkość (piękno) - Краса/прыгажосьць/хараство - Graźibe (pol. groźny)

Krasno - Прыгожа - Grazey

Krasny/gładki - Прыгожы - Grażus

Krasomówstwo/krasomówska nauka - Красамоўства/красамоўская навука - Grazy kałba/gausi kałba

Krasomówstwa zażywam - Красамоўства прымаю - Graźiey kałbu

Krasomówca - Прамоўца/красамоўца - Graźiakalbis/gausiakalbis

Krasomówski mistrz - Красамоўскі майстар - Mokitoias graźios kałbos

Krasomówski uczeń - Красамоўскі вучань - Mokitinis graźios izkałbos

Krasomówskie/po krasomówsku - Красамоўска/па-красамоўску - Iżkałbetinay

Krasomówskie ćwiczenie - Красамоўскае практыкаваньне - Pratinimasis (lit. пратаць/упратаць/прыпратаць) graźioy iszkałboy

Krasomówskie się ćwiczę - Практыкую красамоўства - Pratinuosi graźioy iżkałboy

Krata - Крата - Krotas

Krata mularska/droćiana/z lask/etc. - Крата мулярская/драцяная і г.д. - Sietas (pol. siatka?) mieło

Kratka - Кратачка? - Krotełe

Krawędź łoszka/letra - Край ложка/пледа - Szalis łowos/patało

Kray świata, który okiem obeyrzeć może - Край сьвета, які вокам паглядзіць можа - Dala swieto akims regimas

Kredencerz śrebrowy - Крэдэнцар - Azuweyzdetoias sudu śidabriniu skomios

Krekorze kokosz - Кракае курыца - Karkia wiszta

Kreple/ćiasto smażone - Бліны - Blinay

Krekaią żórawie/gęsi - Кракаюць жураўлі/гусі - Karksi gierwes (przejście "g" w "ż")

Krekanie/krzyk gęsi/żórawi - Краканьне - Krurkśieimas

Kres/koniec - Канец - Gałas

Kreska - Лінія/рыса - Linia/brukśiełe/brukśis/brukśielis

Kret - Крот - Kurmis (pra-bł-sł. *kirmis/pra-sł. *čьrvь)

Kreta (Kreda) - Крэйда/мел - Kreyda/miełas

Kretny/krety siłą maiący - Крэйдавы/мелавы - Kreydingas/daug kreydos/mieło turis

Kretowany/kretą bielony - Крэйдай бяляны - Miełu pabaltinas/pamielitas

Kretowy - Крэйдавы/мелавы - Kreydinis

Krew w ćiele ieszcze - Кроў у целе яшчэ - Krauias

Krew ćiekąca z ćiała/abo wypuszczona - Цякучая кроў - Krauias tekus/warwus

Krew w sobie maiący - Кроў у сябе маючы - Krauingas/kraiu turis

Krobia - w st-lit. Кобелка/кошык - Karbija

Kroczę/sporo idę - Хаджу - Zingiu/didźieys zingsnieys/szuoleys eymi

Krokodyl - Кракадзіл - Krakadilus

Krol - Кароль - Karalus

Krolestwo - Каралеўства - Karaliste

Krolewic - Каралевіч - Karalunas

Krolewna - Каралеўна - Karalićia

Krolewska wakancya (posada) - Каралеўская вакансія - Tarpe karalistes

Krolewski/krolowi własny - Каралеўскі - Karaliszkis

Krolewski namiestnik - Каралеўскі намесьнік - Wietinikas karalaus/unt bukłes karalaus essus

Krolewskie/po krolewsku - Каралеўска/па-каралеўску - Karaliszkay

Krolik (Regulus) - Рэгул/Сэрца Львінае - Karałelus

Królik zwierzę - Трус - Kralikas/we współczesnym liet. Triuszis

Krolowa - Каралева - Karaliene

Kroluię - Каралюю - Karalauiu

Kronika/roczne dźieie - Хроніка - Metines knigos/suraszas metiniu weykału/tapusiu metuose

Kropelka - Крапелька - Łaśielis

Kropidło - Крапіла - Taszkieła (pol. cieknąć?)

Kropidlnica - Крапільніца - Taszkinićia

Kropię/pokrapiam - Краплю - Taszkiu

Kropię około - Акраплю - Aptaskau

Kropienie - Крапленьне - Taszkimas

Kropla pisarska - Пісьменьніцкая крапля? - Taszkielis/raśitoiu taszkas

Kropla/kapka - Кропля/капля - Łaśielis/taszkas

Kropla spora - Вялікая кропля - Łaszas

Kroplami/kapkami - Кроплямі/каплямі - Łaszays

Kroplisty/krople puszczaiący - Краплісты - Łaszus

Krotkomowność - Кароткае гаварэньне - Trumpa kałba

Krotkomowny - Які каротка гаворыць - trumpakalbis

Krotofila - Забава/пацеха/гульня - Gierius/gieriaus/linksmibe

Krotofilny - Забаўны - Gieretoiasis

Krotofilny/ucieszny/żartowny - Жартаўлівы - Szutingas

Krowa - Карова - Karwe

Krowa/iałowa (jałówka) - Ялаўка/ялавіца - Berźdine (młoda) (pra-sł. *berďa/pol. brzemienność)/berździa karwe

Krowi - Каровячы/каровін/каравячы - Karwes

Krowieniec/Gnoy bydlęcy - каравячае лайно - Trusza karwiu

Krówka bydlę - Кароўка скаціна - Teliciełe (pol. cielę)

Krówka robak (chrząszcz/biedronka?) - Кароўка чарвяк/рабак (жук/багоўка/зязюлька/божая кароўка?) - Wabuolas (ros. Веблица)

Kroy pługowy - Пакрой да плуга - Rietay (pra-sł. *ritь/pol. rzyć) żagres

Krtań/gardziel/rura do płuc oddechowa/głosowa - Гартань - Gierkłe/stimple

Krtunię się/krztuszę się/chracham - Душуся/надушваюся - Krunśćiu/kosu

Krubka/krobka - Каробка - Karbijełe

Krubnik/krobnik - Крамар/крамнік - Karbijaneśis

Krucyfiks - Расьпяцьце - Zinkłas W. Ieżaus nukriźiwoto

Kruczy (burczy) w brzuchu - Бурчы ў жываце - Klukśi

Kruczenie w brzuchu - Бурчэньне ў жываце - Kłukśieimas

Kruczy - Крумкачавы/груганавы/воранавы/кручавы - Warninis

Kruk - Крумкач/груган/воран/крук - Warnas

Kruk nocny - Ночны крумкач - Naktikowas

Krupa - Крупа - Kruopos mieźienes

Kruparz/co krupami żyw - Той хто крупамі жыў - Kruopapenis

Krupię/szrotuię/kruszę - Разьбіваю/раздрабняю - Grudu/płeśiu

Krupki (?) - Крупкі? - Kruopełes

Krupnik/co krupy robi - Той хто крупы робіць - Krupinikas

Krupnik (zupa) - Крупнік - we współczesnym liet. Krupnikas/we współczesnym żm. Kroupīnė

Krupny - Заліўны/праліўны/крупны - Kruopinis/Kruopine

Kruszcowy - Рудны - Rudinis/rudingas

Kruszcowy kopacz - Рудны землякоп - Rudakosis/Rudu kaseias

Kruszę co/druzgocę - разьбіваю/раздрабняю нешта - Sutrupinu/sugurinu/truszkinu/sukrusinu

Kruszec - Руда - Rudos

Kruszki cielęce - Цялячыя вантробы? - Wiedurey telo

Krużganek - Кружганак/клуатр - Wiszkos (lit. Вышкі)

Kruż/Krużyk - Збан - Kauśielis/bikierelis/taurełe

Krwawię - Крываўлю - Kruwinu

Krwawo - Крывава - Kruwinay

Krwawy/pokrwawiony - Кроўны/крывавы/крывяністы/крывяны - Kruwinas/sukruwintas

Krwią płynę - Плаваю крывёю - Krauiu teku

Krwią pluię - Пляваю крывёю - Krauiu spiauiu

Bibliografia

Słownik K. Szyrwida Katechizm M. Mażwidasa Konstytucja 3 maja Żmudzka wikipedia Bałtolitewska wikipedia Odezwa Tadeusza Kościuszki Thesaurus Słoŭnik litoŭszczyny (bieł.) Słownik Krystiana Gottlieba Mielcke Słowniczek dżukijsko-bałtolitewskiSłownik etymologiczny j. polskiego A. Brücknera Słownik etymologiczny bałtolitewszczyzny Słownik bałtolitewszczyzny Starolitewski (biał.) leksykon Słownik Fryderyka Wilhelma Haka Juszkiewicz A-Dż Juszkiewicz E-J Dialektologia Litewska (biał.) Bałtolitewsko-łotewsko-polsko-rosyjski słownik Mikoły Mieżynisa, Этымалёгічны Слоўнік Літоўскай (бел.) Мовы - Усе томы акрамя 12, Этымалёгічны Слоўнік Літоўскай (бел.) Мовы - Том 12, Słownik Kalwaitisa, Słownik Kurszata A-K, Słownik Kurszata L-Z, Słownik Moszeika, Słownik Nesselmana, Ernst Fraenkel - Etymologiczny Słownik Bałtolitewskiego Слоўнік літоўскіх (бел.) гаворак паўночна-заходняй Беларусі і яе пагранічча Żmudzko-bałtolitewski rozmowny słownik Żmudzko-bałtolitewskie słowniczki Bałtolitewski słowniczek języka żmudzkiego Bałtolitewski tekst o Żmudzinach i maleński słowniczek ich języka Żmudzko-bałtolitewski słowniczek Żmudzko-bałtolitewski słownik Żmudzko-angielski rozmownik Słownik bałtolitewsko-niemiecki Filipa Ruhiga Słownik bałtolitewsko-niemiecki Filipa Ruhiga poszerzony przez Krystiana Gottlieba Mielcke Polsko-Bałtolitewski Słownik Polsko-Bałtolitewski Szymona Dowkonta Tom 1 Polsko-Bałtolitewski Słownik Polsko-Bałtolitewski Szymona Dowkonta Tom 2 Słownik Polsko-Bałtolitewski Szymona Dowkonta Tom 3 Słownik żmudzko-bałtolitewski Wojciech Smoczyński "Słownik Etymologiczny Języka Litewskiego", Nina Barszczewska i Mikołaj Timoszuk "Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia - Tom I"

---

--マシオ (dyskusja) 23:54, 23 maj 2017 (CEST)