Język kropski
Język kropski - sztandarowy konlang Flawjusza, używany w Kropli. Powstał w 2020, był inspirowany językiem praindoeuropejskim. W 2021 przeszedł całkowity reset gramatyki i słownictwa.
Język kropski Krōbṣe Labu | |
---|---|
Sposoby zapisu: | własne, łacińskie, tybetańskie |
Typologia: | aglutynacyjno-fleksyjno-analityczny |
Faktycznie | |
Utworzenie: | Flawjusz w 2020 |
Najnowsza wersja: | 3.0 |
Kody | |
Conlanger–1 | krb. |
W Kyon? | |
Używany w : | Kropla |
Klasyfikacja: | J. kropskie
|
Lista conlangów |
Zobacz też słownik tego języka. |
Fonologja
Spółgłoski
x | Wargowe | Zębowe | Retrofleksyjne subapikalne | Podniebienne/Miękkopodniebienne | Miękkopodniebienne zaokrąglone |
---|---|---|---|---|---|
Nosowe | m | n | ɳ | ŋ | ŋʷ |
Zwarte | b | t d | ʈ ɖ | k | kʷ gʷ |
Szczelinowe | - | s | ʂ | x | xʷ |
Aproksymanty | - | ɹ | - | j | w |
Boczne aproksymanty | - | l | ɭ | ʟ | - |
Cechy charakterystyczne: brak /p/ i /g/.
Zapis:
m n ṇ ng ngw /m n ɳ ŋ ŋʷ/
b d ḍ gw /b d ɖ gʷ/
t ṭ k kw /t ʈ k kʷ/
s ṣ ḥ ḥw /s ʂ x xʷ/
l ḷ r y w ł /l ɭ ɹ~r j w ʟ/
Alofonje: Samogłoska staje się zaokrąglona po /gʷ kʷ xʷ ŋʷ/
Zlanie się ɭ - ɬ W języku standardowym te dźwięki wymawia się tak samo, ale większość djalekt zachowuje rozróżnienie, stąd też "mutacja" s do ḷ.
Samogłoski:
a e ē i ō u /ɑ ɛ e: i ʌ:~ɤ: ɯ/
Akcent: Pada zawsze na tę samą sylabę w temacie, jest toniczny - krótkie samogłoski są wymawiane z wysokim tonem, długie z opadającym. Gdy samogłoska zostanie usunięta np. w liczbie podwójnej, akcent przechodzi na następną, np. maḍu mɑ́ɖɯ eṇḍunu ʔɛɳɖɯ́nɯ
Morfologja i synktatyka
Fleksja
Rzeczownik
Deklinacje różnią się formami liczby mnogiej: w I, IIII jest końcówka -ek i wzdłużenie samogłoski, w II, V jest końcówka -k bez jakiegokolwiek wzdłużenia, natomiast w III, VI zamienia się końcową spółgłoskę według drugiej tabeli. Liczba podwójna jest także używana jako mnoga dystrybutywna.
x | I | II | III | IIII | V | VI | VII |
---|---|---|---|---|---|---|---|
acc. | maḍu (jeleń) | kwambu (strażnik) | ṣiku (dziecko) | ṭeli (dom) | kwaṇi (widok) | kwansi (oko) | lagwu (rzeka) |
gen. | maṣṣe | kwamṣe | ṣikṣe | ṭelṣe | kwanṣe | kwaṣṣe | languṣe |
du. | eṇḍunu | kumbunu | sikunu | ṭḷini | kuyni | kunsini | ełngwunu |
pl. | mōḍek | kwambuk | siyigw | ṭēlek | kwaṇik | kwōṇḷ | lōngw |
b | w |
d | r |
ḍ | ḷ |
gw | w |
t | d |
ṭ | ḍ |
k | gw |
kw | gw |
s | ḷ |
ṣ | ḷ |
ḥ | ł |
ḥw | w |
Wokalizacja zaokrąglonych: CngwC => CnguC CgwC => CgwuC CkwC => CkuC CḥwC => CḥuC
Yi-rzeczowniki
Są to rzeczowniki, które nie mają wypadania samogłoski w podwójnej, a w mnogiej mają infiks -yi-. Zamiast tego, jeśli w pierwszej sylabie jest retrofleks, zmienia się na zębową w dualnej i mnogiej. Przykład: ṣiku; ṣikṣe; sikunu; siyigw.
Czasownik
Czasownik w kropskim nie odmienia się przez osoby, posiada cztery "czasy":
- Teraźniejszy.
- Aoryst - odpowiednik polskiego dokonanego, np. Napisałem artykuł.
- Imperfekt - niedokonany np. Pisałem artykuł dwie godziny.
- Łączący - odpowiada polskiemu łączącemu - by napisał, życzącemu - oby napisał, rozkazującemu - napisz! i prośbom, także supinowi i bezokolicznikowi, np. Idę spać.
W zależności od tego, do jakiej konjugacji należy czasownik, inaczej tworzy on czasy:
x | ZRS | RZS | KDS | RZD |
---|---|---|---|---|
Ter. | forma podstawowa kweṇe | reduplikacja bibedi | forma podstawowa ?? | reduplikacja mimeni |
Aor. | reduplikacja kekweṇi | forma podstawowa bede | wzdłużenie ?? | forma podstawowa mene |
Imperf. | -ṭō kweṇṭō | -ṭō beṭṭō | -ṭō ?? | wzdłużenie + ō mēnō |
Łącz. | -se- kweseṇ | -se- besed | -se- ?? | -se- mesen |
Czasowniki nieregularne
Ter. | Aor. | Imperf. | Subj. | Uwagi |
---|---|---|---|---|
ebke | buki | ekṭō | ebḥe | |
ōkei | akese | akeṣṭō | akesese | - |
Synktatyka
Części zdania
Wyróżnia się następujące części zdania: podmiot, orzeczenie, dopełnienie, modyfikator rzeczownikowy (~przydawka), modyfikator rzeczownikowy (~dop. dalsze, okolicznik).
Szyk
X | Kauzatywne | Zwykłe |
Podrzędne | SVOM | SOMV |
Główne | OMSV | VSOM |
"M" może to być dop. dalsze, okolicznik itp.
Przymiotnik stoji przed rzeczownikiem.
Jest to język genitywno-akuzatywny, co oznacza, że zdanie "Lis widzi dom" tłumaczy się dosłownie "Lisa widzenie domu (lis-gen widzenie dom-acc) i ten sam dopełniacz jest używany w grupach nominalnych takich jak "dom lisa" (lis-gen dom-acc).
Zdania pytajne
Pytania tak/nie zaznacza się najczęściej przez intonację, mimo że jest partykuła la. Pytania niepolarne zadaje się przez różne partykuły jak np. lumun? dlaczego, lum? kto, co, lumēr" kiedy.
Zdania podrzędne
Nie ma zaimków anaforycznych, frazy typu "owca, która nie miała wełny zobaczyła konie" wyróżnia się tylko szykiem i wyższą intonacją, "kekweṇi, waṣṣe mu aki ōn bede, deḥwik ksē kwambikilu"
Posiadanie
Język kropski nie ma czasownika mieć, zamiast tego używa się "być" (bibedi) i partykuły datywnej mu, np. Lis ma dom = lisowi jest dom.
Słowotwórstwo
Końcówka | Deklinacja | Znaczenie | Przykład |
---|---|---|---|
-bu | II | osoby | kwambu strażnik |
-u | III | abstrakta | kwaṇu wzrok |
-i | V | objekty | kwaṇi widok |
-si | VI | narzędzia | kwansi oko |
-biki | IV | miejsca | kwambiki wzgórze |
-bikini | IV | miasta | Kwambikini Miasto na wzgórzu |
-mu | III | osoby (kauzatywny) | kwammu nauczyciel |
-unenu | III | abstrakta (kauzatywny) | kwaṇunenu wskazówka |
-ineni | VI | objekty (kauzatywny | kwaṇineni sposób |
-nikenu | III | narzędzia (kauzatywny) | kwannikenu palec |
-mingwinili | IV | miejsca (kauzatywny) | kwammingwinili skr. kwamli szkoła, uniwersytet |
-sukwu | III | udający/imitujący | kunsisukwunu okulary |
Ensunu
Ensunu to bardzo charakterystyczna cecha kropskiego - polega to na wykorzystywaniu liczby podwójnej jednego słowa aby utworzyć drugie. To drugie jest najczęściej używane w l. mnogiej.[1][2]
Pismo
DODAM PÓŹNIEJ Słowa oddziela się kreską pionową (I) na środkowej linji, a jako przecinek/średnik/dwukropek służy środkowa kropka, także w zapisie łacińskim. Odpowiednikiem kropki (full stop) jest znak interpunkcyjny złożony z dziewięciu kropek (⋮⋮⋮)
Pismo tybetańskie
Transkrypcja | Litera | Litera w formie djakrytyku (na literze k) |
---|---|---|
m | མ | ཀྨ |
b | བ | ཀྦ |
w | ཝ | ཀྭ |
n | ན | ཀྣ |
d | ད | ཀྡ |
t | ཏ | ཀྟ |
s | ས | ཀྶ |
r | ར | ཀྲ |
l | ལ | ཀླ |
ṇ | ཎ | ཀྞ |
ṭ | ཅ | ཀྕ |
ḍ | ཇ | ཀྗ |
ṣ | ཤ | ཀྴ |
ḷ | ཞ | ཀྮ |
ng | ང | ཀྔ |
k | ཀ | ཀྐ |
g (występuje tylko w dwuznaku gw) | ག | ཀྒ |
ḥ | ཁ༹ | ཀྑ |
y | ཡ | ཀྱ |
Głoski labializowane i "ł" zapisuje się używając dwuznaków z formą djakrytyczną litery "w": ngw kw gw ḥw lw. | ||
i | ཀི | |
u | ཀུ | |
ō | ཀོ | |
a | podstawowa litera | |
ē | ཀཻ | |
e | ཀེ | |
brak (służy do zapisywania samogłosek początkowych i w hjacie) | ཨ | |
brak (virama) | ཀ྄ |