Słownik nowopołabsko-polski

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

WENSKIE-PULSKIE SLUWESNEK
SŁOWNIK (NOWO)POŁABSKO-POLSKI

Dla ułatwienia wyszukiwania i dotarcia do szerszych mas, cały artykuł jest pisany w języku radopolskim.

O słowniku

Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich, drzewiańskich), a także wykreowanie nowych bazując na toponimii, możliwych zapożyczeniach z dolnoniemieckiego, slawizmów w dolnoniemieckim, kalek połabsko-niemieckich, a czasem sugerując się słownictwem w językach łużyckich i słowińskim, rzadziej także w czeskim i polskim.

Za literacki został wzięty dialekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/.

Wymowa i ortografia

W "/.../" podano zapis według transkrypcji Polańskiego, po środku według Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego, a następnie z prawej zapis według proponowanej przeze mnie ortografii.

Samogłoski pełne
/i/ = i   = i /ü/ =  y  = u /u/ =  u  =
/ė/ =  e  = ė
/e/ =  ɛ  = e, é /ö/ =  œ  = o /o/ =  ɔ  = a, á
/a/ =  a  = ȧ /å/ =  ɒ  = å


Samogłoski zredukowane
/ĕ/ =  ə  = è, e
/ă/ =  ɐ  = à, a

Znaki é oraz á oznaczają samogłoskę pełną i są stawiane wyłącznie w ostatniej sylabie, także w słowach jednosylabowych z wyjątkiem przyimków. Znaki à oraz è oznaczają samogłoskę zredukowaną i stawiane są wyłącznie na innej sylabie niż ostatnia. Jeśli na przedostatniej sylabie jest samogłoska zredukowana, to na ostatniej jest pełna i nie ma potrzeby oznaczania tego akutem. Znaki a oraz e na ostatniej sylabie oznaczają samogłoskę zredukowaną, a na pozostałych – pełną.

Dyftongi
/ai/ =   ai   = î /åi/ =   ɒi   = ŷ /oi/ =   oi   = ŷ /au/ =   au   = û /åu/ =   ɒu   = ů

Dyftong /oi/ jest alofonem /åi/ po spółgłoskach wargowych.

Samogłoski nosowe
/ą/ =   ã   = ą /ǫ/ =   ɔ̃   = ǫ


Spółgłoski
Wargowe Dziąsłowe Zadziąsłowe Palatalne Postpalatalne Miękko-
podniebienne
Krtaniowe
Zwarte /p/ = p = p /ṕ/ = = pi /t/ = t = t /ť/ = = ti, ki /k/ = k = k
/b/ = b = b /b́/ = = bi /d/ = d = d /ď/ = = di, gi /g/ = ɡ = g
Afrykaty /c/ = t͡s = c /ć/ = t͡sʲ = ci
/ʒ/ = d͡z = dz /ʒ́/ = d͡zʲ = dzi
Szczelinowe /f/ = f = f /s/ = s = s /š/ = ʃ = š /ś/ = = si /x́/ = = chi /x/ = x = ch /h/ = h = h
/v/ = v = w /v́/ = = wi /z/ = z = z /ź/ = = zi
Nosowe /m/ = m = m /ḿ/ = = mi /n/ = n = n /ń/ = = ni
Boczne /l/ = l = l /ľ/ = = li
Drżące /r/ = r = r /ŕ/ = = ri
Półsamogłoski /j/ = j = j

Docelowa ortografia ma zapisywać spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne zgodnie z etymologią, czyli np. /defkă/ = dewka.

Rozróżnienie di/gi oraz ti/ki ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = giora, /ďolü/ = dialu, /ťostü/ = tiastu, /ťölü/ = kiolu.

Z uwagi na istniejące oboczności /kj/:/kv/ i podobne, piszemy w tam, gdzie są one etymologiczne, np. /sjot/ = swiat - świat, /no svăte/ = na swàte - na świecie.

Szczegółowa fonologia

Samogłoski

Spółgłoski

Asymilacje

Przy połączeniach dwóch i więcej spółgłosek dochodziło do asymilacji dźwięczności, tzn. spółgłoski ulegały ubezdźwięcznieniu, np. dewka=/defkă/, wǫzkie=/vǫsťĕ/. Co ważne, w odróżnieniu od języka polskiego, w języku połabskim udźwięcznienie nie zachodziło na końcu wyrazu, np. Bug=/büg/, dǫb=/dǫb/, led=/led/, nie ulegały ubezdźwięcznieniu także połączenia typu bezdźwięczna+w, np. råkwîcia=/råkvaićă/, šwadá=/švodo/, swecia=/svećă/, citwàru=/citvărü/.

Fonologia dialektalna

stan prasłowiański Ostrów (Wustrow), Klonów (Klennow) - Hennig Życin (Süthen) - Schultze Łuchów (Lüchow) - Mithoff Łuchów (Lüchow) - Pfeffinger wariant literacki
*ьl, *ъl au? u åu åu = ů
*š, *č, *ž s, c, z š, č, ž s, c, z
*u1 au oi? åi? ai? au = û

1 - w pozycji innej niż przed spółgłoskami wargowymi

A

połabski polski etymologia uzasadnienie
a /ă/ a, lecz psł. *a słowo poświadczone
aberhîd /oberhaid/ dzierżawca rządowy śdn. overheit słowo poświadczone
aberzina /oberzină/ bakłażan, oberżyna niem. Aubergine zapożyczenie, por. dłuż. oberžina
agát sa /ogot să/ podobać się śdn. hagen poświadczone w 3Sg: ogăji-să
akî /oťai/ szydełko? śdn. hake + -åi słowo poświadczone
alȧja /olajă/ olej śdn. oli(g)e słowo poświadczone
alȧnt /olant/ głowacz (ryba) śdn. âlant słowo poświadczone
aliat /oľăt/ iść po coś, brać coś śdn. holen poświadczone w 3Sg: oľă
aliwa /olivă/ oliwka niem. Olive zapożyczenie, por. łuż. oliwa
amår /omår/ młot śdn. hamer słowo poświadczone
amél /omel/ skop (wykastrowany baran) śdn. hamel słowo poświadczone
apá /opo/ małpa śdn. âpe słowo poświadczone
apat /opăt/ mieć nadzieję, ufać śdn. happen~hoppen poświadczone w 1Sg: opăm
aptika /optikă/ optyka niem. Optik zapożyczenie, por. łuż. optika
ar /ăr/ lub, albo śdn. oder słowo poświadczone, Polański transkrybuje ar
ará /oro/ prostytutka, dziwka śdn. hore poświadczone w ASg: orǫ
Arȧnd /Orand/ Arnold śdn. Arent zapożyczenie, imię
ás /os/ padlina, ścierwo, przynęta?? śdn. âs poświadczone w GSg: oso, Lehr-Spławiński uważa za femininum
atát /otot/ nienawidzić śdn. haten poświadczone w 3Sg: otăji-mĕ
awka /ofkă/ jastrząb lüneb. håfk(e) słowo poświadczone, być może afka
azŷ /ozåi/ uszko, eska (do haczyka), spinka?, klamra? śdn. ose + -åi słowo poświadczone

Ȧ

połabski polski etymologia uzasadnienie
ȧdjektiw /adjektiv/ przymiotnik niem. Adjektiv zapożyczenie, por. łuż. adjektiw
ȧdwérb /adverb/ przysłówek niem. Adverb zapożyczenie, por. łuż. adwerb
Ȧfrika /Afrikă/ Afryka niem. Afrika zapożyczenie, por. łuż. Afrika
ȧgát /agot/ chronić, oszczędzać śdn. hegen, heien słowo poświadczone w 3Sg /agol/, /agojĕ/
ȧchtér /axter/ tył śdn. achter rozkład złożenia /axterskă/
ȧchterskie /axtersťĕ/ tylny śdn. achter + psł. *-ьskъjь słowo poświadczone w r. żeńskim
ȧku̇zȧtiw /akuzativ/ biernik niem. Akkusativ zapożyczenie, por. łuż. akuzatiw
ȧl /al/ już śdn. al słowo poświadczone
Ȧlbȧnîja /Albanajă/ Albania por. niem. Albanien, końcówka -ajă zapożyczenie z niemieckiego
ȧlbȧnskie /albansťĕ/ albański Albanajă + -sťĕ typowy przymiotnik od nazwy państwa
ȧlbȧrga /albargă/ oberża, gospoda śdn. herberge słowo poświadczone
ȧlfȧbét /alfabet/ alfabet niem. Alphabet zapożyczenie, por. łuż. alfabet
ȧltitŷ /altitåi/ zawsze śdn. alletiden słowo poświadczone
Ȧmerika /Amerikă/ Ameryka niem. Amerika zapożyczenie, por. łuż. Amerika
ȧmén /amen/ amen śdn. amen słowo poświadczone
ȧnîz /anaiz/ anyż por. niem. Aneis, hol. anijs zapożyczenie z -i->-ai-
ȧr /ar/ I albo por. dn. or słowo poświadczone
ȧr /ar/ II tutaj por. lüneb. hēr słowo poświadczone, obocznie er
ȧrdál /ardol/ w dół, na dół dn. herdāl słowo poświadczone
ȧrde-mand /ardĕ-mond/ styczeń śdn. harde + śdn. mând poświadczone jako grudzień, ale 1) hardemând = styczeń, 2) brakuje stycznia
Ȧrmenîja /Armenajă/ Armenia por. niem. Armenien, końcówka -ajă zapożyczenie z niemieckiego
ȧrmenskie /armensťĕ/ ormiański, armeński Armenajă + -sťĕ typowy przymiotnik na -sťĕ
ȧs /as/ as niem. Ass zapożyczenie, por. dn. Ass
ȧsål /asål/ osioł śdn. esel słowo poświadczone
ȧste /astĕ/ szybki śdn. haste słowo poświadczone
ȧkiėr /aťėr/ kramarz śdn. haker słowo poświadczone
ȧwén /aven/ właśnie śdn. even słowo poświadczone

Å

połabski polski etymologia uzasadnienie
Åns, Ånsa /Åns(ă)/ Jan śdn. Hans słowo poświadczone, imię
Ånska /Ånskă/ Janek śdn. Hans + psł. *-ъka słowo poświadczone, imię

B

połabski polski etymologia uzasadnienie
babá /bobo/ baba, stara kobieta psł. *baba słowo poświadczone
babka /bopkă/ akuszerka, położna psł. *babъka słowo poświadczone
bagnîna /bognaină/ bagnisko psł. *bagnina poświadczone w toponimii: Bonnein
bagne /bognĕ/ bagno psł. *bagno poświadczone w toponimii w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?)
barane /boronĕ/ obrona gerundium od /borot/ słowo utworzone wzorem: aikrădinĕ (kradzież), vobenĕ (pokusa), vecenĕ (krzyk)
barát /borot/ bronić psł. *ob-varati, reanalizowane poświadczone w rozkaźniku: boroj
bardŷnia /bordåińă/ siekiera psł. *bordyňa słowo poświadczone
bardzia /borʒ́ă/ bruzda psł. *borzda słowo poświadczone
Barlen /borlĕn/ Berlin psł. *bъrlinъ? rekonstrukcja, toponim
barlînskie /borlainsťĕ/ berliński borlĕn + -sťĕ przymiotnik od nazwy miasta
barna /bornă/ brona psł. *borna słowo poświadczone
barnu /bornü/ ił, glina psł. *bъrno poświadczone w toponimii: Barneitz (<*bъrnišče)
bart /bort/ barć psł. *bъrtь poświadczone w toponimii w złożeniu: Pardein (<*bъrtina), Prietnick (<*bъrtьnikъ), Bartsch (<*bъrtьce), por stłuż. bart
bartnek /bortnĕk/ bartnik bort + -nĕk z rekonstruowanego bort, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe: Bartenick
barš /borš/ okoń por. niem. Barsch słowo poświadczone
bȧba /babă/ babka, babcia od strony matki słownictwo dziecięce słowo poświadczone
bȧckie /baťĕ/ troszkę zdrobnienie od baťĕ? słowo poświadczone, ale Polański widzi jako zwykłą oboczność do baťĕ
bȧdål /badål/ kat, oprawca śdn. bodel słowo poświadczone
bȧdån /badån/ kadź, zbiornik śdn. boden słowo poświadczone
bȧdiane /baďonĕ/ modlitwa baďot + 'onĕ gerundium od poświadczonego baďot
bȧdiannek /baďonĕk modlitewnik baďonĕ + -nĕk formacja z -nĕk tworzącym nazwy narzędzi
bȧdiát /baďot/ modlić się beden słowo poświadczone
bȧkie /baťĕ/ trochę por. szlez.-holszt. betken słowo poświadczone
bȧlȧja /balajă/ miednica, balia, ceber śdn. balleie słowo poświadczone
bȧn /ban/ strych śdn. bon<bodden słowo poświadczone
bȧnȧna /banană/ banan niem. Banane zapożyczenie z niem., por. łuż. banana
bȧnkî /banťai/ ławka śdn. banke słowo poświadczone
bȧnkwîcia /bankvaićă/ ławeczka banťai + -aićă zdrobnienie jak ťönåi-ťönvaićă
bȧrgiėr /barďėr/ mieszczuch śdn. borger słowo poświadczone
bȧrwin /barvin/ wódka, sznaps śdn. brannewîn słowo poświadczone
bȧt /bat/ przykazanie śdn. bot słowo poświadczone
bȧzilika /bazilikă/ bazylika niem. Basilik zapożyczenie, por. łuż. bazilika
båla /bålă/ byk śdn. bulle słowo poświadczone
båle /bålĕ/ były psł. bylъjь por. cz. bývalý, pl. były, głuż. bywši, por. gnålĕ
båz /båz/ bez psł. *bъzъ słowo poświadczone
bedet /bedĕt/ prosić, błagać śdn. beden poświadczone w 1Sg: bedą, w 3Sg: bedĕ
bek /bek/ strumień śdn. beke słowo poświadczone
bel /bel/ biel psł. *bělь rozkład poświadczonego belĕt
belet /belĕt/ bielić ubrania psł. *běliti słowo poświadczone
Belgiėr /belďėr/ Belg niem. Belgier zapożyczenie z niemieckiego
Belgiėrska /belďėrskă/ Belgijka belďėr + -skă typowa forma żeńska na -skă w słowach na -ėr
belgise /belďisĕ/ belgijski śdn. belgische? co do -sĕ por. ingelsĕ
Belgîja /Belgajă/ Belgia niem. Belgien zapożyczenie z zaadaptowanym sufiksem
Bena /Benă/ Bernard śdn. Benne zapożyczenie, imię
ber /ber/ niedźwiedź śdn. bâr słowo poświadczone
bet sa /bet să/ bać się psł. *bojati sę słowo poświadczone
Beta /Betă/ Elżbieta śdn. Bete zapożyczenie, imię
betán /beton/ beton niem. Beton por. głuż., pl. beton
Betka /Betkă/ Ela śdn. Bet(e)ke zapożyczenie, imię
betrat /betrăt/ ulepszyć śdn. beteren słowo poświadczone
bezat /bezăt/ biec, biegać psł. *běžati słowo poświadczone
bezat dor /bezăt dör/ przepływać, przebiegać bezăt + dör poświadczone w 3Sg: bezĕ dör
bezat likåm /bezăt likåm/ ścigać się z kimś, biec na wyścigi bezăt + likåm słowo poświadczone poświadczone
bezat pusliád /bezăt püsľod/ ścigać, biec za kimś bezăt + püsľod poświadczone w 3Sg: bezĕ püsľod
bezat wånû /bezăt vånau/ wybiegać, wypływać bezăt + vånau poświadczone w 3Sg: bezĕ vånau
bezat wåkårst /bezăt våkårst/ obiegać, opływać bezăt + våkårst poświadczone w 3Sg: bezĕ våkårst
bezat wech /bezăt vex/ odbiegać, odpływać bezăt + vex poświadczone w 3Sg: bezĕ vex
bezîka /bezaikă/ goniec, biegacz psł. *běžika słowo poświadczone
biala rŷbá /b́olă råibo/ białoryb, płotka b́olĕ + råibo słowo poświadczone
biala zȧne /b́olă zanĕ/ ścięgno b́olĕ + zanĕ złożenie wzorem dłuż. běła žyłka
bialak /b́olăk/ białko jajka; białko psł. *bělъkъ słowo poświadczone
biale /b́olĕ/ biały psł. *bělъjь słowo poświadczone
Biale Perèndȧn /b́olĕ perĕndan/ Wielki Czwartek b́olĕ + perĕndan słowo poświadczone
Bialèrûska /B́olĕrauskă/ Białoruś b́olĕraus + -skă por. głuż. Běłoruska, cz. Bělorusko
bialèrûskie /B́olĕrausťĕ/ białoruski b́olĕraus + -sťĕ przymiotnik od nazwy narodu na -sťĕ
Bialèrûskie /b́olĕrausťĕ/ Białorusin b́olĕ + Rausťĕ por. biał. беларус, cz. Bělorus
biardu /b́ordü/ klepaczka do lnu, przybijaczka, płocha psł. *bьrdo słowo poświadczone
bigrȧft /bigraft/ pogrzeb śdn. bîgraft słowo poświadczone
bikac /bikăc/ dzięcioł śdn bicken + psł. *-ačь słowo poświadczone
bilikie /biliťĕ/ tani śdn. billik zasymilowane zapożyczenie jak sch. jeftin, -iťĕ regularnie zasymilowane
Birgita /birgită/ Brygida śdn. Brigitte zapożyczenie, imię
biûcet /b́aucĕt/ szczekać dźwiękonaśladowcze? poświadczone w 3Sg: b́aucĕ
biûcîka /b́aucaikă/ szczekacz b́aucĕt + -aikă formacja z produktywnym -aikă, por. brącĕt-brącaikă
bît /bait/ bić psł. *biti słowo poświadczone
blawe /blovĕ/ niebieski śdn. blawe słowo poświadczone
blazat /blozǎt/ dąć, wiać śdn. blasen poświadczone w 3Sg: blozǎ
blȧntia zûzàlîcia /blanťă zauzălaićă/ robaczek świętojański blanťă + psł. *žužalica słowo poświadczone
blågiota /blåďötă/ wesołość, szczęście psł. *bolgota rozkład poświadczonego blåďütnĕ, por. pośw. pröstötă
blågiutne /blåďütnĕ/ wesoły, szczęśliwy psł. *bolgotьnъjь słowo poświadczone
Blågiutneg Nuwag Liatá /blåďütnĕg nüvăg ľoto/ Szczęśliwego Nowego Roku blåďütnĕ + nüvĕ + ľotü kalka niem. wyrażenia
Blågiutnech Jaster /blåďütnĕx jostĕr/ Wesołych Świąt (wielkanocnych) blåďütnĕ + jostråi kalka niem. frohe Ostern
blåcha /blåxă/ pchła psł. *blъxa słowo poświadczone
blåne /blånĕ/ błonie psł. *bolnьje słowo poświadczone
blåsa mîska /blåsă maiskă/ pchli targ blåsĕ + maiskă kalka niem. Flohmarkt, por. korvĕ rög jako niem. Kuhhorn
blåse /blåsĕ/ pchli blåxă + -ĕ formacja wzorem korvo-korvĕ i podob.
blåtu /blåtü/ błoto psł. *bolto poświadczone w toponimii: Platjei, Plaut
bledîcia /bledaićǎ/ bladość psł. *blědica słowo poświadczone
bliade /bľodĕ/ blady psł. *blědъjь poświadczone w pochodnej: bledaićǎ
bliåwat /bľåvǎt/ wymiotować (pluć?) psł. *blьvati poświadczone w 3Sg: bľåvǎ
blij /blij/ ołów śdn. bli(g) poświadczone w dopełniaczu /blijau/
blijene /blijenĕ/ ołowiany, ołowiowy śdn. bli(g) + -enĕ złożenie
blinskat /blinskăt/ kołysać, huśtać ??? słowo poświadczone
blinskànîcia /blinskǎnaićǎ/ huśtawka blinskǎt + -naićǎ słowo poświadczone, obocznie blinskǎvaićǎ
bliǫdat /bľǫdăt/ śnić psł. *blędati poświadczone w 3Sg: bľǫdă
blîzą /blaizą/ bliźnię (chłopiec) psł. *bližę słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/
blîzek /blaizĕk/ I blisko psł. *blizъko słowo poświadczone
blîzek /blaizĕk/ II znajomy psł. *blizokъ poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/
blîzîcia /blaizaićă/ bliźnię (dziewczę) psł. *bližica słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/
blîzkie /blaisťĕ/ bliski psł. *blizъkъjь według poświadczonego /blaizĕk/ - blisko
blǫdet /blǫdĕt/ błądzić psł. *blǫditi poświadczone w czasie przeszłym: blǫdål
bogát /bögot/ skręcać śdn. bögen słowo poświadczone
bogiėl /böďėl/ strzemię śdn. bögel słowo poświadczone
bor /bör/ chłop, rolnik; walet (w kartach) śdn. bûr słowo poświadczone, co do drugiego znaczenia por. dn. Buur
boret /börĕt/ szczekać psł. *boriti? poświadczone w 3Sg: börĕ, 3Pl: börą, być może od *borti, wtedy /bort/
borstia /börsťă/ pierś śdn. borst słowo poświadczone
bose /bösĕ/ bosy psł. bosъjь słowo poświadczone
boze /bözĕ/ zły śdn. böse dodatkowo zasymilowane poświadczone /böze/
bǫbån /bǫbån/ bęben psł. *bǫbъnъ słowo poświadczone
bǫcet /bǫcĕt/ ryczeć psł. bǫčiti słowo poświadczone
Bǫckiuw /bǫcťüv/ Banzkow psł. *Bǫčьkovъ rekonstrukcja, toponim
bǫkar /bǫkăr/ bączek (ptak) psł. *bǫkařь słowo poświadczone
brak /brok/ nieużytek, odłóg śdn. brake słowo poświadczone
brat /brot/ I brat psł. *bratъ słowo poświadczone
brat /brot/ II brać psł. *bьrati poświadczone w 3Sg: berĕ
bratac /brotăc/ brat, braciszek brot + -ăc słowo poświadczone
bratȧcak /brotacăk/ braciszek brot + -acăk słowo poświadczone
brȧdá /brado/ pieczeń śdn. brade słowo poświadczone
bråwŷ /bråvoi/ brwi psł. *brъvi słowo poświadczone
brącet /brącět/ brzęczeć psł. *bręčěti poświadczone w 3Sg: /brącĕ/
brącîka /brącaikă/ harfa (żydowska?) psł. *bręčika słowo poświadczone
bredål /bredål/ nieznany bliżej instrument fryz. bred? słowo poświadczone
brede /bredĕ/ szeroki śdn. brêt słowo poświadczone
Bremŷ /Bremoi/ Brema niem. Bremen adaptacja końcówki -en jako l.mn., por. cz. Brémy
brest /brest/ wiąz psł. *brest poświadczone w toponimii: Briest, Brestah (<*brestъkъ), Prestein (<*brestina)
breza /breză/ brzoza psł. *berza słowo poświadczone
brezdiát /brezďot/ dnieć, świtać psł. *brěždžati poświadczone w 3Sg: brezďojĕ
brezuwe /brezüvĕ/ brzozowy breză + -üvĕ złożenie z poświadczonego /breză/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ
brig /brig/ brzeg psł. *bergъ słowo poświadczone
brilia /briľă/ okulary niem. Brille zapożyczenie, por. łuż. bryla, cz. brýle, zob. także såklai
Brit /Brit/ Brytyjczyk niem. Brite zapożyczenie, por. cz. Brit
Britȧnîja /Britanajă/ Brytania niem. Britannien adaptacja niemieckiego słowa
Britka /Britkă/ Brytyjka Brit + -kă typowa forma żeńska na -kă
britskie /bricťĕ/ brytyjski brit + -sťĕ typowy przymiotnik na -sťĕ
brizîna /brizaină/ brzezina, las brzozowy breză + -aină poświadczone w LSg: brizaină
brizne /briznĕ/ brzegowy brig + -nĕ przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ
brîtka /braitkă/ czapka śdn. breit?? słowo poświadczone
brod /bröd/ bród psł. *brodъ poświadczone w toponimji: Brode, Bröde, Brodei, Brudberg
broda /brödă/ podbródek psł. *borda słowo poświadczone
brodàwîcia /brödăvaićă/ brodawka psł. *bordavica słowo poświadczone
brodegȧm /brödegam/ małżonek, mąż śdn. brüdegam słowo poświadczone
brozgiėl /brözďėl/ klin w radle lub pługu psł. *brozgъlь słowo poświadczone
brudek /brüdĕk/ brodzik psł. *brodikъ? poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack
bruder /brüdĕr/ żebrak śdn. broder słowo poświadczone
bruderînka /brüderainkă/ głóg śdn. broder + -ain- + -kă słowo poświadczone
bruderska /brüderskă/ żebraczka śdn. broder + -skă słowo poświadczone
bruga /brügă/ most śdn. brügge słowo poświadczone
bruk /brük/ użycie śdn. brük słowo poświadczone
brukaza /brükoză/ spodnie śdn. brôkhôse słowo poświadczone
brukát /brükot/ używać śdn. brüken słowo poświadczone
Brusel /Brüsĕl/ Bruksela niem. Brüssel zapożyczenie toponimu
brut /brüt/ narzeczona śdn. brüt słowo poświadczone
brûd /braud/ brud psł. *brudъ poświadczony w toponimii: Braud, Braude
brûne /braunĕ/ brązowy śdn. brûn zapożyczenie z dn., dyftongizacja wynika ze starości zapożyczenia, o czym świadczą łuż. bruny
brŷsat /bråisăt/ skrobać (rybę) psł. *brysati poświadczone w 3Sg: brăisĕ
bub /büb/ fasola psł. *bobъ słowo poświadczone
buber /bübĕr/ bóbr psł. *bobrъ poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka)
bubre /bübrĕ/ bobrzy bübĕr + -ĕ poświadczone w toponimji: Bobra (<*bobŕaja)
bucka /bückă/ leń, próżniak ? słowo poświadczone
budąca mûchá /büdącă mauxo/ bąk, giez psł. *bodǫťaja muxa słowo poświadczone
Bug /Büg/ Bóg psł. *bogъ słowo poświadczone
bukî /büťai/ litera śdn. bôk + -åi singulativum od poświadczonego plóralnego bükvoi
bukwît /bükvait/ gryka, tatarka śdn. bouk-weit słowo poświadczone
bukwîtne /bükvaitnĕ/ gryczany, tatarczany bükvait + -nĕ słowo poświadczone
bukwŷ /bükvoi/ książka śdn. bôk słowo poświadczone
bul /bül/ ból psł. *bolь poświadczony czasownik pochodny: bülĕ
bulet /bülĕt/ boleć psł. *bolěti poświadczone w 3Sg: /bülĕ/
busa /büsă/ strzelba, karabin śdn. büsse słowo poświadczone
bust /büst/ kłuć, przebijać; żądlić psł. *bosti słowo poświadczone
butia /büťă/ zdobycz, łup śdn. büte poświadczone w ASg: bütą
butian /büťăn/ bocian psł. *botěnъ słowo poświadczone
buwát /büvot/ budować śdn. buwen słowo poświadczone
Buza Dîská /Büză Daisko/ Komunia Święta büză + daisko słowo poświadczone
Buza Matî /büză motai/ Matka Boża psł. *božьja mati słowo poświadczone
Buzac /Büzăc/ Bóg psł. *božьcь słowo poświadczone
Buzȧcak /Büzacăk/ Bóg psł. *božьčьkъ słowo poświadczone
buzą /büzą/ obraz święty psł. *božę słowo poświadczone
Buze /Büzĕ/ Boży psł. Božьjь słowo poświadczone
Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ Syn Boży psł. Božьjь Otrokъ słowo poświadczone
Buzen /Büzĕn/ Bösen psł. *Božinъ rekonstrukcja, por. XIV Bozene, Bosen, toponim
buziǫtkiu /büźǫtťü/ obrazek święty psł. *božętъko słowo poświadczone
bu̇k /buk/ piasta śdn. bûk słowo poświadczone
bu̇nkiėr /bunťėr/ bunkier niem. bunker zapożyczenie z niemieckiego
bu̇ntie /bunťĕ/ kolorowy, pstrokaty śdn. bunt słowo poświadczone
bu̇ntia rŷbá /bunťă råibo/ pstrąg bunťă + råibo słowo poświadczone
Bûcî /Baucai/ Boitze psł. *buci, NPl od *bukъ rekonstrukcja/adaptacja i adideacja nazwy niemieckiej, toponim
bûd /baud/ szyling śdn. butken słowo poświadczone
bûdet /baudĕt/ budzić psł. *buditi aspekt ndk. do poświadczonego våzbaudĕt
bûk /bauk/ buk psł. *bukъ słowo poświadczone
bûkiuwe /bauťüvĕ/ bukowy bauk + -üvĕ złożenie z poświadczonego /bauk/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ
bŷstre /boistrĕ/ szybki, bystry psł. *bystrъjь poświadczone w toponimii: Wisstreitzen, Wüstereitz (<*bystrica), Fistrein (<*bystrina)
bŷt /boit/ być psł. *byti słowo poświadczone

C

połabski polski etymologia uzasadnienie
cád /cod/ dym; sadza; kopeć psł. *čadъ słowo poświadczone
cadet /codĕt/ kurzyć, dymić psł. *čadъ słowo poświadczone
carne /cornĕ/ czarny psł. *čьrnъjь słowo poświadczone
casá /coso/ miska, czasza psł. *čaša słowo poświadczone
caska /coskă/ miseczka coso + -kă zdrobnienie z przyrostkiem -kă
cȧbår /cabår/ ceber psł. *čьbъrъ słowo poświadczone
cȧrkiėwne /carťėvnĕ/ kościelny carťai + -nĕ przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ
cȧrkî /carťai/ kościół; cmentarz przykościelny psł. *cьrky słowo poświadczone
cȧrkwîcia /carkvaićă/ kaplica psł. *cьrkъvica słowo poświadczone
cȧrmak /carmăk/ żółtko jaja psł. *čьrmakъ słowo poświadczone
cȧrnet /carnĕt/ czernieć psł. *čьrněti formacja wzorem zåuknĕt, belĕt
cȧrnîcia /carnaićă/ czarna jagoda psł. *čьrnica słowo poświadczone
cȧrnîdle /carnaidlĕ/ atrament carnĕt + -aidlĕ złożenie na wzór łuż. čornidło
cȧrw /carv/ robak? psł. *čьrvь poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/
cȧrw lezące /carv lezącĕ/ ślimak psł. *čьrvь lězęťьjь słowo poświadczone
cȧrwena repá /carvenă repo/ burak carvenă + repo słowo poświadczone
cȧrwene /carvenĕ/ czerwony psł. *čьrvenъjь słowo poświadczone
cȧtîdle /cataidlĕ/ komputer; liczydło caist + -aidlĕ kalka niem. Rechner, por. głuż. ličadło, cz. počítač, sch. računar
cąste /cąstĕ/ częsty psł. *čęstъjь brak poświadczonych słów na częsty, słowo ogólnosłowiańskie
ce /cĕ/ czy, lub psł. *či słowo poświadczone
Cech /cex/ Czech cz. Čech zapożyczenie z czeskiego
cela /celă/ pszczoła psł. *bьčela słowo poświadczone
celar /celăr/ pszczelarz celă + -ăr formacja wzorem ťönăr, gǫśăr
cele /celĕ/ pszczeli psł. *bьčelьjь słowo poświadczone
cele wåsk /celĕ våsk/ wosk pszczeli celĕ + våsk por. niem. Bienenwachs, por. także poświadczone korvĕ rög (niem. Kuhhorn)
celu /celü/ policzek psł. *čelo słowo poświadczone
cenit /cenit/ zenit niem. Zenit zapożyczenie, por. łuż. cenit
cent /cent/ cent, eurocent niem. Cent zapożyczenie, por. łuż. cent
cepak /cepăk/ kij, kijak psł. *cěpakъ słowo poświadczone
cepŷ /cepoi/ cep psł. *cěpy słowo poświadczone
cera /ceră/ wczoraj psł. *vьčera słowo poświadczone
cerajse /cerojsĕ/ wczorajszy psł. *vьčerajьšьjь formacja analogiczna do dans - dansejsĕ
cesat /cesăt/ czesać psł. *česati słowo poświadczone
ceskie /cesťĕ/ czeski Cex + -sťĕ Cex-cesťĕ jak Wénd-wensťĕ
cew /cev/ cewka tkacka psł. *cěvъ słowo poświadczone
cial /ćol/ na zdrowie! psł. *cělъ słowo poświadczone
cifra /cifră/ cyfra niem. (die!) Ziffer zapożyczenie, por. dłuż. cyfra, cz. cifra
cikànîcia /cikănaićă/ kózka? niem. Zike + -naićă słowo poświadczone
cil /cil/ cel niem. Ziel zapożyczenie, por. łuż. cil, cz. cíl
ciliûst /ciľaust/ szczęka dolna psł. *čeľustь słowo poświadczone
cink /cink/ cynk niem. Zink zapożyczenie, por. łuż. cynk, internacjonalizm pochodzi ze słowa górnoniemieckiego
cirkác /cirkoc/ świerszcz onomatopeja + psł. *-ačь słowo poświadczone
cirkát /cirkot/ ćwierkać? onomatopeja, patrz pol. ćwierkać rozkład złożenia cirkoc
citer /citĕr/ cztery psł. *četyre słowo poświadczone
citèrdisiǫt /citĕrdiśǫt/ czterdzieści psł. *četyre desętъ słowo poświadczone
citèrnacte /citĕrnoctĕ/ czternaście psł. *četyre na desęte słowo poświadczone
citèrnacti /citĕrnocti czternaście psł. *četyre na desęte słowo poświadczone
citèrnàdist /citĕrnădist/ czternaście psł. *četyre na desęte słowo poświadczone
citèrnard /citĕrnord/ czworokąt citĕr + nord formacja wsteczna od poświadczonego citĕrnordĕ
citèrnarde /citĕrnordĕ/ czworokątny psł. *četyre + śdn. nôrd słowo poświadczone
citrana /citronă/ cytryny niem. Zitrone, dn. Zitroon por. łuż. citrona
citwàru /citvărü/ czworo psł. *četvoro słowo poświadczone
citwiartac /citjortăc/ kwadrat citjortĕ + -ăc por. głuż. štwórc, cz. čtverec
citwiarte /citjortĕ/ czwarty psł. *četvьrtъjь słowo poświadczone, Polański pisze ciťortĕ
cîpål /caipål/ cebula szlez-holszt. zippel słowo poświadczone
cîst /caist/ liczyć psł. *čisti poświadczone w 3Sg: catĕ i imiesłów: catenĕ
cîste /caistĕ/ czysty psł. *čistъjь słowo poświadczone
cîsté /caiste/ czysto psł. *čistě słowo poświadczone
cîstet /caistĕt/ czyścić psł. *čistiti poświadczone w 3Sg: caistĕ
cîstu /caistü/ czysto psł. *čistě słowo poświadczone
clåwàcene /clåvăcenĕ/ człowieczy, ludzki psł. *čelvěčenъjь słowo poświadczone
clåwak /clåvăk/ człowiek psł. *čelvěk słowo poświadczone
crewu /crevü/ trzewia, wnętrzności psł. červo słowo poświadczone
criw /criv/ but, trzewik psł. *červь słowo poświadczone
criwnek /crivnĕk/ szewc criv + -nĕk słowo poświadczone
cu /cü/ co psł. *čьso słowo poświadczone
cûdze /cauʒĕ/ cudzy, obcy, nieprzyjaciel psł. *ťuďь słowo poświadczone
cût /caut/ czuć psł. *čuti poświadczone w 1Sg: cajă (-ją?) i w 2Sg: cajĕs (-jis?)
cůn /cåun/ czółno, łódka psł. *čьlnъ słowo poświadczone
cůnak /cåunăk/ czółenko tkackie psł. *čьlnъkъ słowo poświadczone

D

połabski polski etymologia uzasadnienie
dade /dodĕ/ zmarły śdn. lüneb. dode słowo poświadczone
dagat /dogăt/ być wartym śdn. dogen poświadczone w 3Sg: dogă
dach /dox/ przecież śdn. doch słowo poświadczone
dalek /dolĕk/ daleko psł. *daleko słowo poświadczone
dalekie /doleťĕ/ daleki psł. *dalekъjь według poświadczonego /dolĕk/ - daleko
dargie /dorďĕ/ drogi psł. *dorgъjь rekonstrukcja, por. nazwę miejscową Neu-Darchau (*novaja dorgava)
dargiutne /dorďütnĕ/ cenny, bezcenny darg- + -ötă + -nĕ rekonstrukcja, por. dłuż. drogotny, głuż. drohótny
darm /dorm/ jelito por. śdn. darm, dn. Doarm zapożyczenie jak np. ströta 'tchawica'
dat /dot/ I dać psł. *dati słowo poświadczone
dat /dot/ II śmierć śdn. dôt słowo poświadczone, być może dod
dawek /dovĕk/ I azot dovĕt + -ĕk kalka niem. Stickstoff, por. głuż. dusyk, cz. dusík, -ĕk jak w ďüjĕt-ďüjĕk
dawek /dovĕk/ II jastrząb psł. *davikъ słowo poświadczone, niepewne
dawet /dovĕt/ cisnąć, dławić, dusić psł. *daviti słowo poświadczone
dȧgiėl /daďėl/ tygiel śdn. degel poświadczone w 3Sg: dovĕ
dȧglitie /dagliťĕ/ powszedni śdn. daglik słowo poświadczone
dȧliá /daľo/ długość psł. *dьľa poświadczone w ASg: dalą
dȧlna /dalnă/ osnowa psł. *dьľьna? -oje? słowo poświadczone
dȧmá /damo/ dama, pani; dama (w kartach niem. Dame typowe zapożyczenie, co do drugiego znaczenia por. dn. Daam
dȧn /dan/ dzień psł. *dьnь słowo poświadczone
dȧnac /danăc/ dzień psł. *dьnьcь słowo poświadczone
dȧnesne /danesnĕ/ codzienny, dzienny psł. *dьnešьnъjь słowo poświadczone
dȧnnek /dȧn(n)ĕk/ dziennik, żurnal dan + -nĕk złożenie wzorem pl. dziennik, głuż. dźenik, por. niem. Tageszeitung
dȧns /dans/ dzisiaj psł. *dьnьsь słowo poświadczone
dȧnsejse /danseisĕ/ dzisiejszy psł. *dьnь słowo poświadczone
Dȧnsk /Dansk/ Gdańsk śdn. Danske, Danzig zapożyczenie, toponim
dȧra /dară/ dziura psł. *dira słowo poświadczone
dȧrgnǫt /dargnǫt/ dziergać, wyczesywać (len) psł. *dьrgnǫti słowo poświadczone
dȧršår /daršår/ młóckarz śdn. derscher słowo poświadczone
dȧtiw /dativ/ celownik niem. Dativ zapożyczenie, por. łuż. datiw
dåné /dåne/ wewnątrz, w środku psł. *dъně słowo poświadczone
dånu /dånü/ dno psł. *dъno słowo poświadczone
dånû /dånau/ do wewnątrz, do środka psł. *dъnu słowo poświadczone
dåwá /dåvo/ dwa psł. *dъva słowo poświadczone
dåwáj /dåvoj/ dwoje psł. *dъvojь słowo poświadczone
dåzd /dåzd/ deszcz psł. *dъždžь słowo poświadczone
dåzdinek /dåzdinĕk/ parasol (na deszcz) dåzd + -inĕk por. niem. Regenschirm, cz. deštník, głuż. předešćnik
dącká /dącko/ dzięki, dziękuję śdn. dank + -ăk słowo poświadczone, Polański odczytuje /dancko/, ale jest to raczej stara pożyczka
dąkát /dąkot/ dziękować śdn. danken czasownik związany z poświadczonym /dącko/, por. pol. dziękować, głuż. dźakować, ukr. дякувати
dedîcia /dedaićă/ ojcowizna psł. *dědica poświadczone w toponimii: Tideitz, Tiedeitzen, Taddeis
dedîna /dedană/ dziedzina, spadek, dziedzictwo psł. *dědina poświadczone w toponimii: Deetjein, Detschön
degne /degnĕ/ odpowiedni, warty lüneb. dägen słowo poświadczone
degá /dego/ szpada śdn. dege słowo poświadczone
dek /dek/ dach śdn. dak słowo poświadczone
delet /delĕt/ dzielić psł. *děliti poświadczone w 3Sg: delĕ
delfin /delfin/ delfin niem. Delphin zapożyczenie, por. łuż. delfin, cz. delfín
demutichie /demütix́ĕ/ pokorny, uległy śdn. dêmödich słowo poświadczone
denkát /denkot/ myśleć śdn. denken słowo poświadczone
deret /derĕt/ drzeć psł. *derti poświadczone w 3Sg: derĕ, por. perĕ-perĕt
deta /detă/ dziecko psł. *dětę słowo poświadczone, obocznie detą
detîne /detainĕ/ dziecinny psł. *dětinъjь słowo poświadczone
dewa /devă/ dziewczyna; służąca psł. *děva słowo poświadczone
dewîcia /dewaićă/ dziewica devă + -aićă złożenie wzorem pol. dziewica, sch. devica, por. niem. Jungfrau
dewka /defkă/ dziewczyna; córka psł. *děvъka słowo poświadczone
diada /ďodă/ dziadek, ojciec matki psł. *děda poświadczone w toponimii: Thiedken (<*děd(k)in?), Tideitz, Tiedeitzen (<*dědica)
dial /ďol/ część, kawałek psł. dělъ, śdn. dêl rekonstrukcja, por. głuż dźěł, dłuż. źěł, por. pośw. delĕt
dialat /ďolăt/ pracować, działać psł. *dělati poświadczone 3Sg: ďolă, ale także ďolojĕ
dialàtuwne /ďolătüvnĕ/ pracowity psł. *dělatovьnъjь słowo poświadczone
dialu /ďolü/ dzieło, praca, wysiłek psł. *dělo słowo poświadczone
Dianèmarka /Ďonĕmorkă/ Dania Ďon + -morkă z niem. Mark por. dłuż. mroka 'granica' z niem. Marke
Dianska /Ďonskă/ Dunka śdn. Dêne + -skă zapożyczenie ze śdn., por. Śoskă 'Niemka'
Dianskie /Ďonsťĕ/ Duńczyk śdn. Dêne + -sťĕ zapożyczenie ze śdn., por. Śosťĕ 'Niemiec'
dianskie /ďonsťĕ/ duński śdn. Dêne + -sťĕ por. śosťĕ 'niemiecki'
diatka /ďotkă/ dziecko psł. *dětъka słowo poświadczone
dif /dif/ złodziej śdn. dief słowo poświadczone
dijada /dijodă/ dioda niem. Diode zapożyczenie, por. łuż. dioda
dik /dik/ staw śdn. dîk słowo poświadczone
dikie /diťĕ/ gruby lüneb. dick słowo poświadczone
din /din/ także, też śdn. den słowo poświadczone
dinȧmika /dinamikă/ dynamika niem. Dynamik zapożyczenie, por. łuż. dynamika
dingat /dingăt/ wynajmować śdn. dingen słowo poświadczone
diǫsna /ďǫsnă/ dziąsło psł. *dęsna słowo poświadczone
dirzet /dirzĕt/ trzymać, powstrzymywać psł. *dьržiti słowo poświadczone
disąt /disąt/ dziesięć psł. *desętь słowo poświadczone
disątàru /disątărü/ dziesięcioro psł. *desętero słowo poświadczone
disątdisiǫt /disątdiśǫt/ sto psł. *desętь desętъ słowo poświadczone
disąt pątstig /disąt pątstig/ tysiąc disąt + pątstig słowo poświadczone, ale Polański odczytuje disąt pątstiďĕ
disiǫte /diśǫtĕ/ dziesiąty psł. *desętъjь słowo poświadczone
disiǫtka /diśǫtkă/ dziesiątka, dziesięć desąt + -kă (Rost) poświadczone zapożyczenie do niem.: Dischschonke(n)
diwąt /divąt/ dziewięć psł. *devętь słowo poświadczone
diwątàru /divątărü/ dziewięcioro psł. *devętero słowo poświadczone
diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ dziewiętnaście psł. *devętь na desęte słowo poświadczone
disątnacti /disątnocti/ dwadzieścia psł. *desętь na desęte słowo poświadczone
diwątdisiǫt /divądiśǫt/ dziewięćdziesiąt psł. *devętь desętъ słowo poświadczone
diwiǫte /div́ǫtĕ/ dziewiąty psł. *devętъjь słowo poświadczone
dîpá /daipo/ jama, jaskinia psł. *dupa poświadczone w toponimii: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe
dîpaste /daipostĕ/ głupi, naiwny psł. *dupastъjь słowo poświadczone
dîpawe /daipovĕ/ głupi, naiwny psł. *dupavъjь słowo poświadczone, ale por. daipostĕ
dîská /daisko/ stół śdn. disk słowo poświadczone
dîwak /daivăk/ jeleń psł. *divakъ słowo poświadczone
dîwe /daivĕ/ dziki psł. *divъjь słowo poświadczone
dîwîna /daivaină/ zwierzyna łowna; dziczyzna daivĕ + -aină złożenie wzorem głuż. dźiwina
dlån /dlån/ dłoń psł. *dolnь słowo poświadczone
dobål /döbål/ djabeł śdn. duvel słowo poświadczone
dol /döl/ dół, dolina psł. *dolъ słowo poświadczone
dolda /döldă/ (duży) garnek śdn. dulte poświadczone jako dölde, dodatkowo zasymilowane
dor /dör/ I dwór psł. *dvorъ słowo poświadczone
dor /dör/ II prze-, przez, (durch) śdn. dor słowo poświadczone
dornîste /dörnaistĕ/ dworzec dör + -n- + -aistĕ kalka niem. Bahnhof, por. dłuż. dwórnišćo
dorstiat /dörsťăt/ być spragnionym śdn. dörsten poświadczone w 3Sg: dörsťojĕ
Dorta /Dörtă/ Dorota śdn. Dorthe zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię
Dortka /Dörtkă/ Dorotka Dörtă + -kă zdrobnienie, por. Morajă-Moraikă, imię
dorianek /döŕonĕk/ dzierżawca dör + -'onĕk formacja wzorem dör-döŕonkă
dorianka /döŕonkă/ dzierżawczyni psł. *dvořanъka słowo poświadczone
dost /döst/ dość psł. *dostъ słowo poświadczone, obocznie düst
dǫb /dǫb/ dąb; drzewo psł. *dǫbъ słowo poświadczone
dǫbak /dǫbăk/ drzewko psł. *dǫbъkъ słowo poświadczone
dǫbèwůná /dǫbĕvåuno/ bawełna dǫb + våuno kalka niem. Baumwolle, por. pośw. jopťĕdǫb na Apfelbaum
dǫbîcia /dǫbaićă/ sad, dąbrowa dǫb + -aićă słowo poświadczone
dǫbrianka /dǫbŕonkă/ galas, dębianka psł. *dǫbřanъka słowo poświadczone
dǫpá /dǫpo/ chrzest śdn. dôpe słowo poświadczone, obocznie dǫpă
dǫpiat /dǫṕăt/ chrzcić śdn. dôpen poświadczone w czasie przeszłym: dǫṕălai-jĕg
dǫpnek /dǫpnĕk/ chrzciciel dǫpo + -nĕk nazwa wykonawcy czynności na -nĕk, por. głuż. křćinek
dǫpnîcia /dǫpnaićă/ chrzcielnica śdn. dôpe + psł. *-ьnica słowo poświadczone
dǫt /dǫt/ dąć, dmuchać psł. *dǫti poświadczone w 3Sg: dåmĕ
drȧle /dralĕ/ prędki, szybki śdn. dral słowo poświadczone
drȧmeta /drametă/ fujarka śdn. drummete słowo poświadczone
dråwa /dråvă/ drwa psł. *drъva słowo poświadczone
dråwene /dråvenĕ/ drewniany dråvă + -enĕ słowo poświadczone
dråwnu /dråvnü/ drewno psł. *drъvьno słowo poświadczone
dråzet /dråzĕt/ drżeć psł. *drъžiti poświadczone w 3Sg: dråzĕ
dremat /dremăt/ śnić, marzyć we śnie psł. *drěmati poświadczone w 2Sg: dremĕs
dren /dren/ cierń psł. *dernъ słowo poświadczone
drene /drenĕ/ ciernie psł. *dernьje słowo poświadczone
drenuwate /drenüvotĕ/ cierniowy dren + -üvotĕ słowo poświadczone
Drewes /Drevĕs/ Andrzej śdn. Drêwes słowo poświadczone, imię
Dreweska /Dreveskă/ Andrzejek Drevĕs + -kă zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă, imię
drewu /drevü/ drzewo psł. *dervo rozkład poświadczonego drivenĕ, "drzewo" to także ľos, dǫb, drevü mogło być zapomniane
driste /dristĕ/ odważny, mężny śdn. drîst słowo poświadczone
driwene /drivenĕ/ drzewny psł. *dervenъjь słowo poświadczone
drizȧl /drizal/ pas do przepasywania czy podciągania odzieży psł. *dьržalь słowo poświadczone
druwa /drüvă/ winogrono śdn. drûve słowo poświadczone
drûde /draudĕ/ niekiedy psł. *drugdy słowo poświadczone
drûg /draug/ inny, drugi, jeden psł. *drugъ słowo poświadczone
drûg drûgû /draug draugau/ jeden drugiemu psł. *drugъ drugu słowo poświadczone
drûg gegén drûga /draug gegen draugă/ jeden przeciw drugiemu psł. *drugъ + śdn. gegen słowo poświadczone
drûgie /drauďĕ/ drugi psł. *drugъjь słowo poświadczone
drûz Bug /drauz Büg/ szczęść Boże, dopomóż Boże psł. *druži bogъ zwrot poświadczony
drûzet /drauzĕt/ pomagać psł. *družiti słowo poświadczone
du /dü/ do psł. *do słowo poświadczone
du wåpàkwîdzenia /dü våpăkvaiʒeńă/ do zobaczenia dü + våpăk + vaiʒenĕ zwrot kalkujący niem. Auf wiedersehen, por. dłuż. na zasejwiźenje
duble /düblĕ/ podwójny śdn. dubbel słowo poświadczone, obocznie dubbelt?
dublér /dübler/ rodzaj monety, dytki śdn. dubler słowo poświadczone
dubra jûtru /dübră jautrü/ dobre rano dübrĕ + jautrü zwrot poświadczony
dubra nuc /dübră nüc/ dobranoc dübră + nüc zwrot poświadczony
dubre /dübrĕ/ dobry psł. *dobrъjь słowo poświadczone
dubré /dübre/ dobrze psł. *dobrě słowo poświadczone
dubre dȧn /dübrĕ dan/ dzień dobry dübrĕ + dan zwrot poświadczony
dubre vicér /dübrĕ vicer/ dobry wieczór dübrĕ + vicer zwrot poświadczony
dubru /dübrü/ dobro psł. *dobro słowo poświadczone, znaczenie niepewne, por. niem. Gutes
dujet /düjĕt/ doić psł. *dojiti słowo poświadczone
dujoce /düjocĕ/ dwojaki psł. *dъvojačьjь słowo poświadczone
dukiuncet /düťüncĕt/ dokończyć psł. *dokončiti słowo poświadczone
dum /düm/ dom, posiadłość psł. *domъ słowo poświadczone
dumá /dümo/ do domu psł. *doma słowo poświadczone
Dumas /Dümăs/ Tomasz śdn. Domas słowo poświadczone
Dumaska /Dümoskă/ Tomek Dümăs + -kă zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă
dupîte /düpaitĕ/ pijany psł. *dopitъjь słowo poświadczone
durostle /düröslĕ/ dorosły imiesłów od dürĕst kalka niem. Erwachsene, por. głuż. dorostły, dorosćeny, ale też: prepiclĕ
durest /dürĕst/ dorosnąć dü- + rüst kalka niem. erwachsen, -rĕst jak w prairĕst
dust /düst/ dość psł. *dostь słowo poświadczone, obocznie döst
duzȧdát sa /düzadot să/ doczekać się psł. *dožьdati sę formacja wsteczna od poświadczonego düzaidăt
duzîdat /düzaidăt/ oczekiwać psł. *dožidati słowo poświadczone
du̇dȧja /dudajă/ dudy śdn. dûdey słowo poświadczone
du̇ldichie /duldix́ĕ/ cierpliwy śdn. duldich słowo poświadczone
dûre /daurĕ/ drogi śdn. dûr uzupełnienie braków semantycznych, -ûr- > -aur- jak w saur
dûsa /dausă/ dusza psł. *duša słowo poświadczone
dûsne /dausnĕ/ zaduszny psł. *dušьnъjь słowo poświadczone
důg /dåug/ dług psł. *dъlgъ słowo poświadczone
důgie /dåuďĕ/ długi psł. *dъlgъjь słowo poświadczone
důgièråt /dåuďĕråt/ długodziób psł. *dъlg-o-rъtъ słowo poświadczone
důgiu /dåuďü/ długo psł. *dъlgo słowo poświadczone
důzne /dåuznĕ/ dłużny, winny dåug + -nĕ złożenie wzorem pl. dłużny
důznek /dåuznĕk/ dłużnik, winowajca dåug + -nĕk poświadczone w NSg: dåuznaicĕ
dwȧr /dvar/ drzwi psł. *dvьrь słowo poświadczone
dwȧrnîcia /dvarnaićă/ pokój psł. *dvьrьnica słowo poświadczone
dwenàcte /dvenăcte/ dwanaście psł. *dъvě na desęte słowo poświadczone
dwenacté /dvenocte/ dwanaście psł. *dъvě na desęte słowo poświadczone
dwenactèpȧlcnîcia /dvenoctĕpolcnaićă/ dwunastnica dvenoctĕ + polăc + -naićă kalka niem. Zwölffingerdarm, por. dłuż. dwanasćopalcnik
dwenàcti /dvenăcti/ dwanaście psł. *dъvě na desęte słowo poświadczone
dwenàdist /dvenădist/ dwanaście psł. *dъvě na desęte słowo poświadczone
dwîgát /dvaigot/ dźwigać, podnosić psł. *dvigati iteratyw do poświadczonego dvaignǫt
dwîgnǫt /dvaignǫt/ dźwignąć, podnieść psł. *dvignǫti słowo poświadczone
dŷchat /dåixăt/ chuchać psł. *dyxati poświadczone w 3Sg: dåixă
dŷm /dåim/ dym psł. *dymъ słowo poświadczone
dŷmat /dåimăt/ dmuchać psł. *dymati poświadczone w 3Sg: dåimă

E

połabski polski etymologia uzasadnienie
ele /elĕ/ cały czas, zawsze śdn. hêl słowo poświadczone
elefȧnt /elefant/ słoń niem., dn. Elefant zapożyczenie, por. łuż. elefant (choć obok: słon)
elektrika /elektrikă/ elektryka niem. Elektrik zapożyczenie, por. łuż. elektrika
Elska /Elskă/ Elżbieta, Ela śdn. Elske zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona
eluwe /elüvĕ/ cały ele + -üvĕ słowo poświadczone
emerika /emerikă/ królestwo niebieskie śdn. hemmelrîke słowo poświadczone
enep /enĕp/ konopia śdn. hennep słowo poświadczone
engiėl /enďėl/ anioł śdn. engel słowo poświadczone
engiwår /enďivår/ imbir śdn. engewer słowo poświadczone
Enka /Enkă/ Henryk, Henio śdn. Hencke zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona
enkst /enkst/ ogier niem. Hengst słowo poświadczone
er /er/ pan śdn. er słowo poświadczone
erá /ero/ cześć, honor śdn. êre poświadczone w bierniku /erǫ/
eriát /eŕot/ szanować, czcić śdn. êren poświadczone w 3Sg: eŕojĕ
erlikie /erliťĕ/ uczciwy śdn. êrlik słowo poświadczone
erska /erskă/ pani er + -skă poświadczone u Mithoffa w formie cytatu 'Ehrsske'
erste /erstĕ/ pierwszy śdn. erste słowo poświadczone
ewål /evål/ hebel dn. hewel słowo poświadczone, por. övål

F

połabski polski etymologia uzasadnienie
faliaste /foľostĕ/ płowy śdn. vâl + -'ostĕ słowo poświadczone
falniá /folńo/ fałda dn. Foul, Foul’n? słowo poświadczone w NSg: folne
falnene /folnenĕ/ pofałdowany folno + -enĕ lub imiesłów od *folnĕt słowo poświadczone
faná /fono/ flaga niem. Fahne zapożyczenie z niemieckiego, por. dłuż. fona
fastet /fostĕt/ pościć śdn. fasten zapożyczenie
fastane /fostonĕ/ post gerundium od fostĕt formacja jak niem. Fasten od fasten
fat /fot/ beczka, naczynie śdn. fat, fât słowo poświadczone
fatnek /fotnĕk/ bednarz fot + -nĕk nazwa zawodu jak klübĕk-klübaucnĕk
fȧbrika /fabrikă/ fabryka niem. Fabrik zapożyczenie, por. łuż. fabrika
fȧdér /fader/ ojciec chrzestny, kum; ojciec dn. Vadder słowo poświadczone
fȧgȧla /fagală/ ptaszek dn. vāgel słowo poświadczone
fȧlgát /falgot/ następować, postępować śdn. volgen poświadczone w 3Sg: falgojĕ
fȧn /fan/ fan niem. Fan zapożyczenie, por. łuż. fan
fȧnȧtizm /fanatiz(ĕ)m/ fanatyzm niem. Fanatismus por. łuż. fanatizm
fȧrbȧt /farbat/ zakaz śdn. vorbot słowo poświadczone
fȧrbia /farb́ă/ barwa, kolor; farba por. niem. Farbe słowo poświadczone
fȧrbidiát /farbiďot/ zakazać śdn. vorbiden poświadczone w czasie przeszłym: farbiďol
fȧrdål /fardål/ kwadra księżyca śdn. vêrdel słowo poświadczone, obocznie fardil
fȧrforát /farförot/ prowadzić, wieść śdn. vorvoren poświadczone w rozkaźniku: farförüj-năs
fȧrklàgane /farklăgonĕ/ oskarżony śdn. vorklagen słowo poświadczone
fȧrstát /farstot/ rozumieć śdn. vorstân poświadczone w 3Sg: farstojĕ
fȧrtȧriat /fartaŕăt/ zniszczyć śdn. vorteren poświadczone w czasie przeszłym: fartaŕăl
fȧrzakat /farzokăt/ zapierać się, wypierać się śdn. vorsāken poświadczone w 3Sg: farzokă
fȧstèlawen /fastĕlovĕn/ zapusty śdn. vastel-avent słowo poświadczone, Polański rekonstruuje fasteloven, ale jeden z zapisów Wastlówen
fȧšist /fašist/ faszysta niem. Faschist por. łuż. fašist i inne -ist
fȧšizm /fašiz(ĕ)m/ faszyzm niem. Faschismus por. łuż. fašizm, -z(ĕ)m jak w pesĕn
fålšîtia /fålšaiťă/ fałsz śdn. valsch(h)eit słowo poświadczone
fålšuwate /fålšüvotĕ/ fałszywy śdn. valsch + -otĕ słowo poświadczone
fåtzȧk /fåtzak/ tornister, plecak(?) dn. Vat-Sakk słowo poświadczone, Polański pisze fatzak, ale to chyba literówka
ferdediát /ferdeďot/ bronić dn. verdädig’n słowo poświadczone
fertfȧk /fertfak/ ćwierć, ćwiartka dn. vērt(e) + Fack słowo poświadczone
ferzûka /ferzaukă/ pokusa, pokuszenie dn. versöking poświadczone w ASg: ferzoikǫ, -oi- jako -au- jak w saukăt
fetiš /fetiš/ fetysz niem. Fetisch zapożyczenie, por. łuż. fetiš
fidera /fideră/ kuma, matka chrzestna śdn. vedere słowo poświadczone
film /film/ film niem. Film zapożyczenie, por. łuż., cz., pl. film
Fin /Fin/ Fin niem. Finne zapożyczenie z niemieckiego, por. łuż. Fin
Finka /Finkă/ Finka Fin + -kă regularna forma żeńska
Finliǫdu /finľǫdü/ Finlandia Fin + ľǫdü kalka niem. Finnland
finskie /finsťĕ/ fiński fin + -sťĕ regularny przymiotnik na -sťĕ
find /find/ nieprzyjaciel, wróg dn. Find słowo poświadczone
findlikie /findliťĕ/ wrogi, nieprzyjacielski dn. findlik zapożyczenie, por. fründ-fründliťĕ
fizika /fizikă/ fizyka niem. Physik zapożyczenie, por. łuż. fyzika
fîgá /faigo/ figa niem. Feige? zapożyczenie, por. łuż., pl. figa
fîgiuwe /faiďüvĕ/ figowy faigo + -üvĕ przymiotnik na -üvĕ, żeby nie wywoływać I palatalizacji
fîgiuwe lîst /faiďüvĕ laist/ listek figowy faiďüvĕ + laist kalka niem. Feigenblatt
flȧša /flašă/ butla niem. Flasche formacja wsteczna wzgl. poświadczonego flaškă
flȧška /flaškă/ butelka niem. Flasche + -kă słowo poświadczone
flitichie /flitix́ĕ/ pilny dn. flītich słowo poświadczone
flîtá /flaito/ flet śdn. floite słowo poświadczone
flîtac /flaităc/ piegża flaito + -ac słowo poświadczone
flîtát /flaitot/ grać na flecie flaito + -ot słowo poświadczone
flote /flötĕ/ płaski śdn. vlôt słowo poświadczone
fon /fön/ suszarka do włosów niem. Föhn/Fön zapożyczenie, por. łuż. fejn, sch. fen, ros. фенъ
for /för/ wy- śdn. vör słowo poświadczone, odpowiada niem. für, herfür
frame /fromĕ/ pobożny śdn. vrâm słowo poświadczone
Frącoz /frącöz/? Francuz dn. Franzoos zapożyczenie z dn., zasymilowane, por. głuż. jendźelski 'angielski'
Frącozka /frącöskă/ Francuzka Frącöz + -kă regularna forma żeńska
frącozkie /frązösťĕ/ francuski frązöz + -sťĕ przymiotnik od nazwy narodu, może frącözisĕ jak ingelsĕ?
Frąkrika /frąkrikă/ Francja kalka niem. Frankreich por. emerikă ze śdn. hemmelrîke
frefelàjące /frefelăjącĕ/ hardy, przekorny śdn. vrevelen słowo poświadczone
frefelát /frefelot/ być hardym, przekornym śdn. vrevelen rekonstrukcja czasownika, od którego powstał zleksykalizowany imiesłów
fri /fri/ swobodnie śdn. fri słowo poświadczone
frijá /frijo/ małżeństwo dn. Frie słowo poświadczone
friját /frijot/ wziąć ślub dn. frīn poświadczone w 3Sg: frijol
frijane /frijonĕ/ ożenek, ślub gerundium od: frijat poświadczone w celowniku: kå frijońĕ
Fris /fris/ Fryzyjczyk śdn. Vrêsch słowo poświadczone
fris /fris/ ser fryzyjski śdn. Vrêsch słowo poświadczone
Friska /friskă/ Fryzyjka fris + -kă forma żeńska na -kă
Frisliǫdu /frisľǫdü/ Fryzja Fris + ľǫdü kalka niem. Friesland
friše /frišĕ/ świeży niem. frisch słowo poświadczone, obocznie frišťĕ??
frizor /frizör/ fryzjer niem. Frisör/Friseur zapożyczenie, por. łuż. frizer
frîdichie /fraidix́ĕ/ radosny, wesoły śdn. vreidich słowo poświadczone
frund /fründ/ przyjaciel, krewny śdn. vrünt poświadczone w ASg: fründi
frundlikie /fründliťĕ/ uprzejmy, życzliwy vrüntlik słowo poświadczone
fudår /füdår/ pasza, karma; pokarm śdn. vôder słowo poświadczone
fudrat /füdrăt/ karmić (zwierzęta) śdn. vôderen słowo poświadczone
fule /fülĕ/ leniwy dn. fūl słowo poświadczone
fule piås /fülĕ ṕås/ leń, próżniak fülĕ + ṕås słowo poświadczone

G

połabski polski etymologia uzasadnienie
gabel /gobel/? widelec śdn gåb(e)l słowo poświadczone, ale wokalizm niepewny
gad /god/ wąż psł. *gadъ słowo poświadczone
gade /godĕ/ gadzi, węży psł. *gadьjь słowo poświadczone
gadek /godĕk/ robak psł. *gadikъ słowo poświadczone
gaj /goj/ gaj, lasek psł. *gajь poświadczone w toponimii: Gei, Gei-wiesen
galǫz /golǫz/ gałąź psł. *galǫzь słowo poświadczone
gard /gord/ I stajnia, obora psł. *gordь słowo poświadczone
gard /gord/ II zamek, gród; sąd psł. *gordъ słowo poświadczone
gardîste /gordaistĕ/ grodzisko, plac grodowy psł. *gordišče słowo poświadczone
Garduw /Gordüv/? Gartow psł. *gordovъ? rekonstrukcja, toponim
garch /gorx/ groch; wyka psł. *gorxъ słowo poświadczone
garnak /gornăk/ garnek (na mleko) psł. *gъrnъkъ słowo poświadczone
garnet /gornĕt/ mówić, gadać psł. *gorniti słowo poświadczone
garsle /gorslĕ/ garść psł. *gъrstlьje słowo poświadczone
gaset /gosĕt/ gasić psł. *gasiti poświadczone w 3Sg: gosĕ
gat /got/ gać, grobla, (staw?) psł. *gatь poświadczone w toponimii: Katei, Jatey-feld, Jatey-wiesen
gatek /gotĕk/ mały staw psł. *gatikъ poświadczone w toponimii: Kadieck
gȧklår /gaklår/ kuglarz śdn. gôkeler słowo poświadczone
gȧlá /galo/ strój odświętny, urzędowy por. niem. Gala słowo poświadczone
gȧle /galě/ żółty śdn. gêle dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/
gȧlèrepá /galĕrepo/ marchew galĕ + repo słowo poświadczone, Polański uznaje je za dwa osobne: gale repo
gȧlgwŷ /galgvoi/ szubienica; wieszak śdn. galge słowo poświadczone
gȧnat /ganăt/ być życzliwym śdn. gannen poświadczone 1Sg: ganăm, 2Sg: ganăs
gȧnc /ganc/ cały niem. ganz słowo poświadczone
gȧng /gang/ przejście, korytarz śdn. gank słowo poświadczone
gȧngrena /gangrenă/ gangrena niem. (die!) Gangrän zapożyczenie, por. głuż. gangrena
gȧz /gaz/ gaz niem. Gas zapożyczenie, por. pol. gaz
gȧzene /gazenĕ/ gazowy gaz + -enĕ typowy przymiotnik od nazwy substancji
gåzîwe /gåzaivĕ/ prędki, szybki psł. *gъzivъjь słowo poświadczone
gåzet /gåzĕt/ gzić się, wściekać się (o bydle) psł. *gъzъ + -iti poświadczone w 3Sg: gåzĕ
gegén /gegen/ przeciwko śdn. gegen słowo poświadczone
genitiw /genitiv/ dopełniacz niem. Genitiv zapożyczenie, por. łuż. genitiw
Gieska /Ďeskă/ Gertruda, Gierka śdn. Geske zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię
giole /ďölĕ/ goły psł. *golъjь słowo poświadczone
giolǫb /ďölǫb/ gołąb psł. golǫbь słowo poświadczone
giolǫbak /ďölǫbăk/ gołąbek psł. golǫbъkъ słowo poświadczone
giora /ďöră/ góra psł. *gora słowo poświadczone
giorcanek /ďörconĕk/ stwór górski, górzanin psł. *gorьčanikъ słowo poświadczone
giorét sa /ďöret să/ palić się psł. *gorěti sę słowo poświadczone
giorka /ďörkă/ górka, pagórek psł. *gorъka słowo poświadczone
giorkie /ďörťĕ/ gorzki psł. *gorьkъjь słowo poświadczone
Giorska /Ďörskă/ Bergen psł. *gorьska(ja) słowo poświadczone, toponim
gips /gips/ gips niem. Gips zapożyczenie, por. łuż. gips, cz. gyps
giujek /ďüjĕk/ uzdrowiciel psł. *gojikъ słowo poświadczone, Polański tłumaczy "lekarz, cyrulik"
giujet /ďüjĕt/ leczyć, goić psł. *gojiti poświadczone w 3Sg: ďüjĕ
giujît sa /ďüjait să/ goić się psł. *gojiti sę poświadczone w 3Sg: ďüji-să
giulia /ďüľă/ pustkowie, wrzosowisko psł. *golьja słowo poświadczone
giune /ďünĕ/ gówno psł. *govьno poświadczone w GSg: ďünă
giust /ďüst/ gość psł. *gostь słowo poświadczone
giustnîcia /ďüstnaićă/ kawał ziemi, z którego sołtys może ugościć wójta psł. *gostьnica słowo poświadczone, ale znaczenie być może dużo szersze
giuzd /ďüzd/ gwóźdź; kołek psł. *gvozdь słowo poświadczone
giûster /ďaustĕr/ jaszczur psł. *guščerъ poświadczone nazwisko rodowe: Gauster, por. sch. gušter, także w toponimii: Güstrow, Guzstrowe
gîbet /ďaibĕt/ gubić psł. *gubiti rozkład poświadczonego prefigowanego: vizďaibĕ
gîmne /ďaimnĕ/ gumno, zabudowa gospodarska psł. *gumьno słowo poświadczone
gînǫt /ďainǫt/ ginąć psł. *ginǫti perfektyw do ďainǫt, por. püzďainǫt
gladet /glodĕt/ gładzić, prasować psł. *gladiti rekonstrukcja, por. dłuż. głaźiś
gladkie /glotťĕ/ gładki; ładny psł. *gladъkъjь słowo poświadczone
glazá /glozo/ szkło; szklanka śdn. glas słowo poświadczone
glaznek /gloznĕk/ szklarz glozo + -nĕk słowo poświadczone
glåd /glåd/ głód psł. *goldъ słowo poświadczone
glådet /glådĕt/ głodzić? psł. *golděti poświadczone w 3Sg: glådĕ i gerundium glådenĕ, ale znaczenie 'głodować, biedować'
glåduwat /glådüvăt/ głodować, biedować psł. *goldovati poświadczone gerundium: glådüvenĕ, ale patrz glådĕt
glåduwate /glådüvotĕ/ głodny psł. *goldovatъjь słowo poświadczone
glåduwne /glådüvnĕ/ biedny psł. *goldovьnъjь słowo poświadczone
glåduwnate /glådüvnotĕ/ biedny psł. *goldovьnatъjь słowo poświadczone, ale patrz glådüvnĕ
glåwa /glåwă/ głowa; rozum, umysł; czaszka psł. *golva słowo poświadczone
glåwènene /glåwĕnenă/ dotyczący główki lnu psł. *golvinenъjь słowo poświadczone
glåwîna /glåwaină/ główka lnu psł. *golvina słowo poświadczone
glåwka /glåfkă/ główka psł. *golvъka słowo poświadczone
glåwne /glåwnĕ/ głowowy, główny psł. *golvьnъjь słowo poświadczone
glåwne kiusån /glåvnĕ ťüsån/ poduszka do spania śdn
gliǫdat /gľǫdăt/ śnić psł. *ględati poświadczono w 3Sg: gľǫdăl
glîná /glaino/ glina psł. *glina słowo poświadczone
Glîn /Glain/ Lüneburg psł. *glinь poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ świadczy chyba o r. żeńskim, toponim
glînene /glainenĕ/ gliniany psł. *glinenъjь słowo poświadczone
glîpe /glaipĕ/ młody psł. *glupъjь słowo poświadczone
glîpîna /glaipaină/ młodzież glaipĕ + -aină utworzone wzorem sch. omladina
glîpust /glaipüst/ młodość psł. *glupostь utworzone wzorem råd-rådüst
glîsta /glaistă/ glista, robak psł. *glista słowo poświadczone, być może glaist
glǫb /glǫb/ głębina psł. *glǫbь poświadczone w toponimji: Glimp, Glumm, Glamp-Sei
glǫbek /glǫbĕk/ głęboko psł. *glǫboko słowo poświadczone
glǫbukie /glǫbüťĕ/ głęboki psł. *glǫbokъjь słowo poświadczone
glu̇pse /glupsĕ/ zdradliwy, podstępny śdn. glupesch słowo poświadczone
glûchie /glaux́ĕ/ głuchy psł. *gluxъjь słowo poświadczone
gmîna /gmaină/ gmina, niem. arch. Gemeine, śdn. gemeine, gemêne por. pl. gmina, dłuż. gmejna
gnat /gnot/ gnać psł. *gъnati poświadczone w 3Sg: gnol, zinĕ
gnat dånû /gnot dånau/ wpędzać, zapędzać gnot + dånau poświadczone w 3Sg: zinĕ dånau
gnat del /gnot del/ odpędzać gnot + del poświadczone w 3Sg: del zinĕ
gnat ta /gnot to/ popędzać, napędzać gnot + to poświadczone w 3Sg: zinĕ to, to zinĕ
gnåle /gnålĕ/ zgniły psł. *gnilъjь słowo poświadczone
gnew /gnev/ gruczoł? psł. *gněvъ poświadczone w l. mn.: gnevoi
gnezdît sa /gnezdait-să/ gnieździć się psł. *gnězditi sę słowo poświadczone
gnist /gnist/ gnieść psł. *gnesti poświadczone w 3Sg: gnitĕ
gnîdá /gnaido/ gnida psł. *gňida poświadczono w l. mn.: gnaidåi/-ĕ
gnîlîcia /gnailaićă/ zgnilizna gnålĕ + -aićă rzeczownik od przymiotnika jak x́audĕ-x́audaićă
gnît /gnait/ gnić psł. *gniti poświadczono pochodne gnålĕ (zgniły)
gnuj /gnüj/ gnój psł. *gnojь słowo poświadczone
gnujene /gnüjenĕ/ gnojowy psł. *gnojenъjь słowo poświadczone
gniazde /gńozdĕ/ gniazdo psł. *gnězdo słowo poświadczone
gǫgièlnîcia /gǫďĕlnaićă/ skrzypce psł. *golgol-? + -naićă zapożyczenie do dn. Gungelneitz ’Geige, Violine’
gǫs /gǫs/ gęś psł. *gǫsь słowo poświadczone
gǫse /gǫsĕ/ gęsi psł. *gǫsьjь słowo poświadczone
gǫsiar /gǫśăr/ gąsior psł. *gǫsьjařь słowo poświadczone
gǫska /gǫskă/ biały chleb, bułka psł. *gǫsъka słowo poświadczone
gǫste /gǫstĕ/ gęsty psł. *gǫstъjь słowo poświadczone
grab /grob/ grab psł. *grabъ poświadczone w ASg: groboi
grabȧlnek /grobalnĕk/ świder ciesielski (do grabi) psł. *grabьlьnikъ słowo poświadczone
grablé /groble/ grabie psł. *grabľě słowo poświadczone
greblu /greblü/ ożóg, pogrzebacz psł. *greblo słowo poświadczone
grad /grod/ grad psł. *gradъ słowo poświadczone
gratewár /grotevor/ dziadek, ojciec ojca dn. grôte-vâer słowo poświadczone
gratka /grotkă/ babka, matka ojca śdn. grôteke słowo poświadczone
gratiát /groťot/ chwalić śdn. groten słowo poświadczone
grawá /grovo/ rów śdn. grave słowo poświadczone
grawena /grovenă/ starzec, siwy mężczyzna śdn. grawe + -enă słowo poświadczone
grȧmat /gramăt/ grzmieć psł. *grьměti słowo poświadczone
grȧnȧta /gramată/ granat niem. Granate zapożyczenie z niemieckiego, por. dłuż. granata
Grecka /greckă/ Grecja Grek + -skă por. dłuż. Grichiska, cz. Řecko
greckie /grecťĕ/ grecki Grek + -sťĕ przymiotnik na -sťĕ
grech /grex/ grzech psł. *grěxъ słowo poświadczone
Grek /grek/ Grek śdn. Greke por. dłuż Grich z niem. Grieche
Grekînka /Greťainkă/ Greczynka Grek + -åinkă forma żeńska jak nemăc-nemťainkă
grensa /grensă/ granica śdn. grense, z pol. granica słowo poświadczone
gresît sa /gresait-să/ grzeszyć psł. *grěšiti + să słowo poświadczone
gresnar /gresnăr/? grzesznik psł. *grešьnařь poświadczone w DPl: gresnărüm
gresnek /gresnĕk/ grzesznik psł. *grěšьnikъ poświadczone w l. mn.: gresnaiťĕ
gribiåt /grib́åt/ grzbiet, plecy psł. *xrьbьtъ, nieregularnie słowo poświadczone, Polański transkrybuje grėb́åt
gribin /gribin/ grzebień psł. *grebenь słowo poświadczone
gribinàtîcia /gribinătaićă/ kręgosłup psł. *grebenatica słowo poświadczone
griját sa /grijot să/ grzać psł. grějati sę poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să
griǫda /gŕǫdă/ I belka psł. *gręda słowo poświadczone
griǫda /gŕǫdă/ II grzęda psł. *gręda słowo poświadczone
gripa /gripă/ grypa niem. Grippe zapożyczenie, por. łuż. gripa
grîb /graib/ grzyb psł. *gribъ poświadczone nazwisko rodowe: Greibke, Griepke, a także w toponimji: Greibkens feld
grîba /graibă/ drobne pieniądze, grosze psł. *grubyjě słowo poświadczone, ale niepewne
grîf /graif/ gryf niem. Greif zapożyczenie z niem., do rozważenia także z śdn. grip
grîp /graip/ kupa, stos być może śdn. grîpe słowo poświadczone
grodling /grödling/ kiełb dn. grödeling słowo poświadczone
grone /grönĕ/ zielony śdn. gröne słowo poświadczone
gronlądskie /grönlącťĕ/ grenlandzki Grönľǫdü + -sťĕ przymiotnik od utworzonej nazwy państwa
Gronliǫdu /Grönľǫdü/ Grenlandja grönĕ + -ľǫdü kalka niem. Grönland
grulikie /grüliťĕ/ okrutny, okropny śdn. grülik słowo poświadczone
gruzne /grüznĕ/ brzydki, szpetny psł. *grozьnъjь słowo poświadczone
grûk /grauk/ grusza psł. *gruša skontaminowana z *buk słowo poświadczone
grûsŷ /grausåi/ grusza psł. *gruš-y słowo poświadczone
guld /güld/ złoto; gulden (pieniądz) śdn. güld słowo poświadczone
guldån /güldån/ gulden (pieniądz) śdn. gülden słowo poświadczone
guldione /gülďonĕ/ pozłacany śdn. güld + -'onĕ słowo poświadczone
gu̇rkî /gurťai/ ogurek śdn. gurke słowo poświadczone
gu̇t /gut/ dobrze niem. gut słowo poświadczone
gwiazda /gjozdă/ gwiazda psł. *gvězda słowo poświadczone
gwiazdka /gjoz(d)kă/ gwiazdka psł. *gvězdъka słowo poświadczone

H

połabski polski etymologia uzasadnienie
hatnu /hotnü/ hetta, hejta, w prawo dn. hot + -nü słowo poświadczone
Hȧg /Hag/ Haga dn., niem. (Den) Haag zapożyczenie, toponim
hȧj /haj/ siano śdn. hoi słowo poświadczone
hȧj-mand /haj-mond/ sierpień haj + mond słowo poświadczone
hȧka /hakă/ motyka niem. Hacke słowo poświadczone
her rict /her rict/ rzec, powiedzieć niem. her + rict poświadczone w rozkaźniku: her-ric, odpowiada niem. her-
histarîja /historajă/ historia niem. Historie zapożyczenie, por. dłuż. historija, pl. historia
hîliane /haiľonĕ/ uświęcony, poświęcony śdn. heilen słowo poświadczone

Ch

połabski polski etymologia uzasadnienie
chala /xolă/ pochwała psł. *xvala derywat od poświadczonego xolĕ jak niem. loben-Lob
chalet /xolĕt/ chwalić psł. *xvaliti poświadczone w 3Sg: xolĕ
charna /xornă/ pokarm, pożywienie psł. *xorna słowo poświadczone
charnet /xornĕt/ karmić, żywić psł. *xorniti słowo poświadczone
charstîwe /xorstaivĕ/ parszywy, pokryty krostami, świerzbowaty psł. *xorstivъjь słowo poświadczone
charstŷ /xorståi/ krosta, parch; świerzb psł. *xorsty poświadczone w l. mn.: xorstvoi
Charwat /xorvăt/ Chorwat sch. Hrvat zaadaptowane zapożyczenie, dop. -otă
Charwatka /xorvotkă/ Chorwatka xorvăt + -kă typowa forma żeńska na -kă
Charwatska /xorvockă/ Chorwacja xorvăt + -skă odbitka sch. Hrvatska
charwatskie /xorvocťĕ/ chorwacki xorvăt + -sťĕ typowy przymiotnik od nazwy narodu
chėmil /x́ėmil/ chmiel psł. *xъmělь słowo poświadczone
China /x́ină/ Chiny niem. China por. głuż. China, niem. /ˈçiːna/ (na południu także /ˈkiːna/)
Chinianek /x́ińonĕk/ Chińczyk x́ină + -'onĕk etnonim na -onĕk, por. głuż. Chinjan
Chinianka /x́ińonkă/ Chinka x́ină + -'onkă regularna forma żeńska
chinskie /x́insťĕ/ chiński x́ină + -sťĕ regularny przymiotnik na -sťĕ
chiorac /x́örăc/ zły duch, djabeł psł. *x(v)orьcь słowo poświadczone
chiore /x́örĕ/ zły, niedobry; brzydki psł. *x(v)orъjь słowo poświadczone
chiorîcia /x́öraićă/ zło x́örĕ + -aićă rzeczownik odprzymiotnikowy wzorem x́audĕ-x́audaićă
chiost /x́öst/ miotła, pomiotło psł. *xvostъ słowo poświadczone
chiudet /x́üdĕt/ iść, chodzić psł. *choditi słowo poświadczone
chiutá /x́üto/ chata, chałupa niem. Hütte słowo poświadczone
chiûdac /x́audăc/ zły duch, djabeł, szatan psł. *xudьcь słowo poświadczone
chiûde /x́audĕ/ marny, lichy; zły, niedobry; brzydki psł. *xudъjь słowo poświadczone
chiûde-mand /x́audĕ-mond/ kwiecień x́audĕ + mond słowo poświadczone
chiûdîcia /x́audaićă/ marność, coś złego psł. *xudica słowo poświadczone
chîzá /x́aizo/ chałupa, chata psł. *xyža rozkład poświadczonego x́aiznĕ, por. dł. chyža
chîzka /x́aiskă/ chałupka, chatka x́aizo + -kă zdrobnienie od rekonstruowanego x́aizo
chîzne /x́aiznĕ/ chałupne, około chałupy psł. *xyžьnъjь słowo poświadczone
chlar /xlor/ chlor niem. Chlor zapożyczenie, por. cz., łuż., pl. chlor
chlåd /xlåd/ chłód psł. *xoldъ słowo poświadczone
chlådene /xlådenĕ/ chłodny psł. *xoldenъjь słowo poświadczone
chlådinek /xlådinĕk/ chłodziarka, lodówka xlåd + -inĕk kalka niem. Kühlschrank, por. dłuż. chłodnik, głuż. chłódźak
chlew /xlev/ chlew psł. *xlěvъ słowo poświadczone
chlǫd /xlǫd/ laska, kij psł. *xlǫdъ słowo poświadczone
chrąst /xrąst/ chrząszcz, chrabąszcz psł. *xręščь słowo poświadczone
chrian /xŕon/ chrzan psł. *xrěnъ słowo poświadczone
chriûd /xŕaud/ bicz, bat psł. *xřudъ słowo poświadczone
chriûdek /xŕaudĕk/ smyczek psł. *xřudikъ słowo poświadczone
chrume /xrümĕ/ kaleki, chromy psł. *xromъjь słowo poświadczone
chrumene /chrümenĕ/ obrażenie, skaleczenie psł. *xromenьje słowo poświadczone
chrumîcia /xrümaićă/ kalectwo xrümĕ + -aićă złożenie wzorem x́audĕ-x́audaićă
chrumota /xrümötă/ kaleka xrümĕ + -ötă złożenie jak pröstĕ-pröstötă

I

połabski polski etymologia uzasadnienie
ilek /ilĕk/ tchórz, fretka śdn. ilk słowo poświadczone, obocznie ilkă
ilka /ilkă/ tchórz, fretka śdn. ilke słowo poświadczone, obocznie ilĕk
Indîja /indajă/ Indie niem. Indien zapożyczenie, regularna adaptacja -ien > -ajă
indîskie /indaisťĕ/ indyjski indajă + -sťĕ przymiotnik na -sťĕ, może indisťĕ?
ingelse /ingelsĕ/ angielski śdn. engelsch słowo poświadczone
ingiėl /inďėl/ anioł śdn. engel formacja wsteczna od poświadczonego inglĕk
inglek /inglĕk/ anioł, aniołek śdn. engel + -ĕk słowo poświadczone
Ingliǫdår /ingľǫdår/ Anglik por. niem. Engländer lub Ingľǫdü + -år kalka niem. Engländer
Ingliǫdårska /ingľǫdårskă/ Angielka ingľǫdår + -skă forma żeńska jak toblår-toblårskă
Ingliǫdu /ingľǫdü/ Anglia śdn. England + ľǫdü kalka niemieckiej nazwy, por. poświadczone ingelsĕ
instru̇mentȧl /instrumental/ narzędnik niem. Instrumental zapożyczenie, por. łuż. instrumental
Internet /internĕt/ Internet niem. Internet por. łuż., cz., pl. internet
Ir /ir/ Irlandczyk por. niem. Ire zapożyczenie tak jak cz. Ir
irȧckie /iracťĕ/ iracki Irak + -sťĕ przymiotnik na -sťĕ
Irȧk /irak/ Irak niem. Irak zapożyczenie
Irȧkiėr /iraťėr/ Irakijczyk Irak + -år kalka niem. Iraker
Irȧkiėrska /iraťėrskă/ Irakijka iraťėr + -skă regularna forma żeńska
irȧnskie /iransťĕ/ irańki Iran + -sťĕ przymiotnik na -sťĕ
Irȧn /iran/ Iran niem. Iran zapożyczenie
Irȧnår /iranår/ Irańczyk Irak + -år kalka niem. Iraner
Irȧnårska /iranårskă/ Iranka iranår + -skă regularna forma żeńska
Irska /irskă/ Irlandka ir + -skă forma żeńska jak er-erskă
irlądskie /irlącťĕ/ irlandzki irľǫdü + -sťĕ typowy przymiotnik na -sťĕ, przegłos nosówek
Irliǫdu /irľǫdü/ Irlandia por. niem. Irland + ľǫdü kalka niemieckiej nazwy
islądskie /islącťĕ/ islandzki isľǫdü + -sťĕ typowy przymiotnik na -sťĕ, przegłos nosówek
Isliǫdår /isľǫdår/ Islandczyk isľǫdü + -år kalka niem. Islander
Isliǫdårska /isľǫdårskă/ Islandka isľǫdår + -skă forma żeńska jak toblår-toblårskă
Isliǫdu /isľǫdü/ Islandia por. niem. Island + ľǫdü kalka niemieckiej nazwy
Itȧlianek /Itaľonĕk/ Włoch Italajă + -onĕk typowa nazwa mieszkańca na -onĕk
Itȧlianka /Itaľonkă/ Włoszka Italajă + -onkă typowa nazwa mieszkanki na -onkă
itȧlenskie /italensťĕ/ włoski por. niem. italienisch przymiotnik na -sťĕ, do rozważenia itaľensťĕ
Itȧlîja /Italajă/ Włochy por. niem. Italien regularna pożyczka z niemieckiego
itiat /iťăt/ nazywać; nazywać się; nakazywać śdn. hêten poświadczone w 3Sg: iťă, być może z nagłosowym h-
izáp /izop/ józefek (roślina) śdn. isop słowo poświadczone

Î

połabski polski etymologia uzasadnienie
î /ai/ I u, przy psł. *u słowo poświadczone
î /ai/ II ej, hej psł. *aj słowo poświadczone
îbezat /aibezăt/ uciec psł. *uběžati słowo poświadczone
îbet /aibĕt/ zabić, ubić psł. *ubiti słowo poświadczone
îbrukát /aibrükot/ zużyć ai- + brükot słowo poświadczone
îbust /aibüst/ ukłuć, ubóść psł. *ubosti słowo poświadczone
îdawet /aidovĕt/ udusić, zadusić psł. *udaviti słowo poświadczone
îdialat /aiďolăt/ zrobić psł. *udělati poświadczony imiesłów: aiďălonă
îdelet /aidelĕt/ oddzielić psł. *uděliti słowo poświadczone
îdrûzet /aidrauzĕt/ pomóc psł. *udružiti poświadczone w cz. przeszłym: aidrauzål
îklestet /aiklestĕ/ ścisnąć psł. *uklěščiti poświadczony imiesłów: aiklăstenĕ
îkǫset /aikǫsĕt/ ugryźć, ukąsić psł. *ukǫsiti poświadczony imiesłów: aikǫsenĕ
îkrast /aikrăst/ ukraść psł. *ukrasti poświadczone gerundium: aikrădinĕ
îkràdine /aikrădinĕ/ kradzież psł. *ukradenьje słowo poświadczone
îkrujet /aikrüjĕt/ ukroić, odciąć psł. *ukrojiti słowo poświadczone
îlumet /ailümĕt/ ułamać psł. *ulomiti słowo poświadczone
îlûcet /ailaucĕt/ utrafić psł. *ulučiti słowo poświadczone
îmarzat /aimorzăt/ zmarznąć psł. *umoržati poświadczony imiesłów : aimărzonĕ
îmiarte /aiḿortĕ/ zmarły, umarły psł. *umьrtъjь słowo poświadczone
îmret /aimrĕt/ umrzeć psł. *umerti poświadczony imiesłów: aiḿortĕ
îmûdît sa /aimaudait să/ opóźnić się psł. *umuditi sę poświadczone w czasie przeszłym: aimaudål să
îpast /aipăst/ odpaść psł. *upasti poświadczone gerundium: aipădenĕ
îplatet /aiplotĕt/ zapłacić, opłacić psł. *uplatiti poświadczone w 3Sg: aiplotĕ
îprąst /aiprąst/ uprząść psł. *upręsti słowo poświadczone
îpûstet /aipaustĕt/ upuścić psł. *upustiti poświadczone czasy przeszłe: aipaustål, aipaustaix, aipaustăs
îriazat /aiŕozăt/ uciąć, odciąć psł. *urězati poświadczone w 3Sg: airezĕ
îrudene /airüdenĕ/ urodzony psł. *urodenъjь słowo poświadczone
îrudît sa /airüdait să/ urodzić się psł. *uroditi sę poświadczone w czasie przeszłym: airüdål să
îsact /aisăct/ uciąć, usiec, skosić psł. *useťi słowo poświadczone
îsȧgát /aisagot/ oszlifować, wygładzić ai- + śdn. sagen poświadczony imiesłów: aisăgonĕ, być może aisogot
îstrîzat /aistraizăt/ ostrzyc psł. *ustrižati poświadczony imiesłów: aistraizonĕ
îšapat /aišopăt/ stwarzać ai- + šopăt słowo poświadczone
ît /ait/ iść psł. *iti słowo poświadczone
ît dånû /ait dånau/ wchodzić, wstępować ait + dånau poświadczone w 3Sg: aidĕ dånau
ît del /ait del/ odchodzić ait + del poświadczone w 3Sg: aidĕ del
ît sa /ait să/ powodzić się, wieść się ait + să poświadczone w 3Sg: aidi să
ît wåkårst /ait våkårst/ obchodzić ait + våkårst poświadczone w 3Sg: aidĕ våkårst
ît wånû /ait vånau/ wychodzić ait + vånau poświadczone w 3Sg: aidĕ vånau
îta /aită/ ojciec germanizm, por. sfr. heitha słowo poświadczone
îtąt /aitąt/ uciąć psł. *utęti poświadczone w 3Sg: aitnĕ
îtîne liǫdu /aitainĕ ľǫdü/ ojczyzna aită + -aină + ľǫdü kalka głuż. wótčny kraj
îtupît sa /aitüpait să/ utopić się psł. *utopiti sę poświadczone w 3Sg: aitüpi să
îwiǫzat /aiv́ǫzăt/ przywiązać psł. *uvęzati poświadczone w 3Sg: aivązĕ i imiesłów: aiv́ǫzonĕ
îwlåcat /aivlåcăt/ zbronować psł. *uvolčati poświadczony imiesłów: aivlåconĕ
îzaset /aizosĕt/ przestraszyć psł. *užasiti poświadczone w czasie przeszłym: aizăsål-jĕg, aizăsålai-jĕg

J

połabski polski etymologia uzasadnienie
ja /jo/ ja psł. *ja słowo poświadczone, obocznie: joz
jabkiu /jopťü/ jabłko psł. *jablъko słowo poświadczone
jablun /joblün/ jabłoń psł. *jablonь słowo poświadczone
jagièda /joďĕdo/ wysypka? psł. *jagody słowo poświadczone, znaczenie niejasne
jagną /jogną/ jagnię psł. *jagnę słowo poświadczone
jaji /joji/ jajko; jądro psł. *jaje słowo poświadczone
jajkiu /jojťü/ jajeczko joji + -ťü zdrobnienie wzorem büźǫtťü
jaluwe /jolüvĕ/ jałowy, niepłodny psł. *jalovъjь słowo poświadczone
jaluwîcia /jolüvaićă/ jałówka psł. *jalovica słowo poświadczone
jamá /jomo/ jama; dół na grób psł. jama słowo poświadczone
jasne /josnĕ/ jasny psł. *jasnъjь podobne słowo niepoświadczone, por. cz. jasný, głuż. jasny, słi. jasnï
jar /jor/ dolina psł. *jarъ poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь)
jarmic /jormic/ szpada psł. *jarъ měčь? niepewne słowo poświadczone
jasènîna /josĕnaină/ las jesionowy psł. *jasenina słowo poświadczone
jasin /josin/ jesion psł. *jasenь słowo poświadczone
Jastȧrna Nidelia /jostarnă nideľă/ Niedziela Wielkanocna jostarnă + nideľă kalka niem. Ostersonntag, por. dłuż. jatšowna njeźela
Jastȧrna Pènidelia /jostarnă pĕnideľă/ Poniedziałek Wielkanocny jostarnă + pĕnideľă kalka niem. Ostermontag, por. dłuż. jatšowne pónjeźele
jastȧrne /jostarnĕ/ wielkanocny jostråi + -nĕ przymiotnik na -nĕ jak trebĕ-tribnĕ, por. srebrü-sribarnĕ
Jastȧrnîcia /jostarnaičă/ Niedziela Wielkanocna jostrnĕ + -aićă por. dłuż. jatšownica
Jastrŷ /jostråi/ Wielkanoc psł. *jastry słowo poświadczone
jawar /javăr/ jawor psł. *javorъ poświadczone w l.mn.: javårĕ
jaz /joz/ ja psł. *jazъ słowo poświadczone, obocznie: jo
jȧdån /jadån/ jeden psł. *jedьnъ słowo poświadczone
jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti jedenaście psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte słowo poświadczone
jȧgiėr /jaďėr/ myśliwy śdn. jeger słowo poświadczone, obocznie jagår
jȧcht /jaxt/ polowanie śdn. jacht słowo poświadczone
jȧka /jakă/ kurtka niem. Jacke zapożyczenie, por. łuż. jaka
jȧnác /janoc/ jedynak psł. *jedьnačь słowo poświadczone
jȧnace /janocĕ/ jednakowy psł. *jedьnačьjь rozkład poświadczonego tårüjjanocĕ, por. düjocĕ
jågla /jåglă/ igła psł. *jьgla słowo poświadczone
jågra /jågră/ gra psł. *jьgra rekonstruowane z jågraićă, które jest wyrównaniem jėgraićă do pierwotnego jågră
jåkra /jåkră/ ikra psł. *jьkra słowo poświadczone
jåskra /jåskră/ iskra psł. *jьkra słowo poświadczone
jåzba /jåzbă/ izba, świetlica psł. *jьstъba słowo poświadczone
jąc /jąc/ przełyk psł. *jěťь, nieregularnie słowo poświadczone
jącåne /jącånĕ/ jęczmienny psł. *jęčьnьnъjь słowo poświadczone
jącånek /jącånĕk/ trznadel psł. *jęčьnьnikъ słowo poświadczone
jącmin /jącmin/ jęczmień psł. *jęčьmenь słowo poświadczone, być może istniał pierwotny mianownik: jącmoi
jącmine /jącminĕ/ jęczmienny psł. *jęčьmenьnъjь słowo poświadczone, wtórne wobec jącånĕ
jąt /jąt/ chwytać, łapać, brąć psł. *jęti poświadczone formy osobowe: jėmĕ, jėmăto-să i imiesłów: jǫtĕ
jątrènîcia /jątrĕnaićă/ jątrznica, kiszka psł. *jętrenica słowo poświadczone
je /je/ tak (potwierdzenie) śdn. je słowo poświadczone
jed /jed/ jedzenie, jadło psł. *jědь poświadczone w wyrażeniu: ai jădai
jedące kamår /jedącĕ komår/ jadalnia, pokój jadalny jest + komår formacja analogiczna do såpące komår, por. niem. Esszimmer
jedna /jednă/ potrawa psł. *jědьna(ja) słowo poświadczone
jednîcia /jednaićă/ jadalnia jed + -naićă formacja analogiczna do pekărnaićă, ťauxărnaićă
jedzna /jeʒnă/ jedzenie psł. *jěďьna(ja) słowo poświadczone
jechat /jexăt/ jechać wierzchem psł. *jěxati para do poświadczone jezdĕt, por. głuż. jěchać, słi. jãxac
Jeru̇zȧlém /Jeruzalem/ Jerozolima niem. Jerusalem zapożyczenie, por. łuż. Jeruzalem, hol. Jeruzalem, toponim
jesera /jeseră/ ości u kłosa, wąsy, kolce psł. *jesera słowo poświadczone
jest /jest/ jeść psł. *jěsti słowo poświadczone
jezdet /jezdĕt/ jeździć wierzchem psł. *jězditi słowo poświadczone
Jezu̇s /Jezus/ Jezus śdn. Jesus słowo poświadczone, imię
jėgrîcia /jėgraićă/ zabawa psł. *jьgrica słowo poświadczone, obocznie wtórne postaci: jaigraićă, jågraićă
jėlma /jėlmă/ wiąz, brzost psł. *jьlьma słowo poświadczone
Jėlmenawa /jėlmenovă/ Ilmenawa, Ilmenau psł. *jьlьmenava rekonstrukcja, toponim
jėlmuwe /jėlmüvĕ/ wiązowe, z wiązu jėlmă + -üvĕ słowo poświadczone
jėskrît sa /jėskrait să/ iskrzyć się psł. *jьskriti sę z poświadczonego jåskră; jå->jė- por. jågră>jėgraićă
jėwér /jėver/ wiór, trzaska psł. *jьverъ słowo poświadczone
jidîne /jidainĕ/ jedyny psł. *jedinъjь słowo poświadczone
jisin /jisin/ jesień psł. *jesenь poświadczone w złożeniu jisin-mond
jisin-mand /jisin-mond/ wrzesień psł. *jesenь + śdn. mând słowo poświadczone
jist /jist/ jeszcze psł. *ješče słowo poświadczone
jiz /jiz/ jeż psł. *ježь słowo poświadczone
jizér /jizer/ jezioro psł. *jezerъ? poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn
jizerak /jizerăk/? jeziorko psł. *jezerъkъ poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk)
jî /jai/ wy śdn. jî słowo poświadczone
jîgiu /jaiďü/ jarzmo psł. *jьgo słowo poświadczone
jîgrác /jaigroc/ gracz jaigr- + -oc złożenie wzorem: cirkoc
jîgrát /jaigrot/ bawić się, grać psł. *jьgrati poświadczone w 3Pl: jaigroją
jîminne /jaiminĕ/ imienny, związany z imieniem jaimą + -nĕ przymiotnik na -nĕ od poświadczonego jaimą
jîmat /jaimăt/ łapać, łowić psł. *jьmati słowo poświadczone
jîmą /jaimą/ imię; nazwisko; rzeczownik psł. *jьmę słowo poświadczone, znaczenia wzorem niem. Name
jîmu /jaimü/ imię psł. *jьmę, zmiana deklinacji słowo poświadczone, obocznie do jaimą
jînam /jainăm/ gdzie indziej psł. *jьnamъ słowo poświadczone
jînde /jaindĕ/ kiedyś, pewnego razu psł. *jьngdy wzorem poświadczone draudĕ
jîne /jainĕ/ inny psł. *jьnъjь poświadczono zaimek z rdzeniem jain-
jîstu /jaistü/ nerka psł. *jьsto poświadczone w l.mn.: jaistă
Jorga /Jörgă/ Jerzy, Jurek śdn. Jurge(n) zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, -ör- jak bör, imię
jǫdre /jǫdrĕ/ jądro, ziarno orzecha psł. *jędro słowo poświadczone
jǫtra /jǫtră/ wątroba psł. *jętra słowo poświadczone
jǫzek /jǫzĕk/ język (narząd) psł. *językъ słowo poświadczone
Juta /Jütă/ Judyta śdn. Jutte zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię
ju̇nge /jungĕ/ młody śdn. junk słowo poświadczone
jûnac /jaunăc/ młody byk psł. *junьcь słowo poświadczone
jûtra /jautră/ jutro psł. *jutrě słowo poświadczone
jûtru /jautrü/ poranek; wschód psł. *jutro słowo poświadczone, "wzchód" por. vicer
jûz /jauz/ już psł. *juže słowo poświadczone
jûzîna /jauzaină/ obiad psł. *južina słowo poświadczone

K

połabski polski etymologia uzasadnienie
kabált /kobolt/ krasnoludek, chochlik, kobold śdn. kobolt słowo poświadczone
kad /kod/ skrzynka międlicy psł. *kadь słowo poświadczone
kafij /kofij/ kawa dn., dsas. Koffie końcowe -j jak w dłuż. kafej, głuż. kofej, por. także blij
kafijnîcia /kofijnaićă/ kawiarnia kofij + -naićă por. dłuż. kafejownja
kak /kok, kăk/ jak psł. *kako słowo poświadczone
kak îdi sa? /kok aidi-să?/ co tam? jak się masz? kok + ait să zwrot poświadczony
kak wile /kok vilĕ/ ile kok + vilĕ słowo poświadczone
kaká /koko/ pręgierz śdn. kâk słowo poświadczone
kakát /kokot/ kakać, robić kupę psł. *kakati słowo poświadczone
kakie /koťĕ/ jaki, który psł. kakъjь słowo poświadczone
kakiust /koťüst/ jakość kok + -üst formacja jak pl. jakość, głuż. kajkosć, cz. jakost
kal /kol/ kapusta śdn. kôl słowo poświadczone
kalinîcia /kolinaićă/ kałuża, bajoro psł. kalenica słowo poświadczone, być może kolĕnaićă
kaluwe /kolüvĕ/ kapuściany kol + -üvĕ słowo poświadczone
kam /kom/ dokąd psł. *kamo słowo poświadczone
kamànŷ /kamănåi/ piec pokojowy psł. *kameny słowo poświadczone
kamát /komot/ przychodzić śdn. komen słowo poświadczone, zapewne obocznie także komăt
kamát tape /komot topĕ/ schodzić się komot + topĕ poświadczone w 3Pl: komoją topĕ
kamát wånû /komot vånau/ wychodzić komot + vånau poświadczone w 3Sg: komă vånau
kamår /komår/ pokój śdn. kamer słowo poświadczone
kaminene /kominenĕ/ kamienny komoi + -enĕ słowo poświadczone
Kaminene Dol /Kominenĕ Döl/ Stendal kominenĕ + döl tłumaczenie, toponim
kampiu̇ter /komṕutĕr/ komputer niem. Computer zapożyczenie, por. łuż. kompjuter
kamŷ /komoi/ kamień psł. kamy słowo poświadczone, najpewniej rodzaju żeńskiego
kamŷka /komoikă/ kamyk; pestka komoi + -kă słowo poświadczone
kapat /kopăt/ kapać psł. *kapati poświadczone w 3Sg: kopĕ
kapår /kopår/ miedź śdn. kopper zapożyczenie ze śdn., podobnie w łużyckich
kapiá /koṕo/ kropla psł. *kapľa poświadczone w ASg i NPl: kopą, kope
kapka /kopkă/ kropelka psł. *kapъka słowo poświadczone
kaprene /koprenĕ/ miedziany kopår + -enĕ formacja wzorem dråvă-dråvenĕ
karia /koŕă/ taczka śdn. karre słowo poświadczone
kark /kork/ noga (u zwierzęcia)? psł. *korkъ rozkład złożenia korťĕtüc
karkiètuc /korťĕtüc/ kret psł. *korkъ + -točь słowo poświadczone
kartá /korto/ kartka; karta śdn. kârte słowo poświadczone
kartål /kortål/ koszula szlez-holszt. kortel słowo poświadczone
kartka /kortkă/ kartka, karteczka śdn. kârte + kă zdrobnienie
kartkie /kortťě/ krótki psł. kortъkъjь słowo poświadczone
kartwilia /kortwiľă/ rozrywka, zabawa śdn. kort(e)wile słowo poświadczone
karwá /korvo/ krowa psł. *korva słowo poświadczone
karwar /korvăr/ krowiarz, hodowca bydła korvo + -ăr nazwa hodowcy jak ťün-ťünăr
karwe /korvĕ/ krowi psł. *korvьjь słowo poświadczone
Karwîcia /Korvaićă/ Karwitz psł. korvica? rekonstrukcja, por. pl. Krowica, Karwica, toponim
kas /kos/ zakwas? psł. *kvasъ słowo poświadczone
kasac /kosăc/ drożdże psł. *kvasьcь słowo poświadczone
kasȧl /kosal/ kaszel psł. kašьľь słowo poświadczone
kaset /kasĕt/ zapraszać na przyjęcie psł. *kvasiti poświadczone jako gerundium: kosenĕ
kaslet /koslĕt/ kaszleć psł. kašľati poświadczone w 3Sg: koslĕ
katér /koter/ kot, kocur śdn. kâter słowo poświadczone
kazde /kozdĕ/ każdy psł. *kъžьdo słowo poświadczone
kȧchiėl /kax́ėl/ kafel śdn. kachel słowo poświadczone
kȧchiėlnek /kax́ėlnĕk/ kafelkarz kax́ėl + -nĕk nazwa zawodu jak klübĕk-klübaucnĕk
kȧchlek /kaxlĕk/ kafelek kax́ėl + -ĕk zdrobnienie wzorem kuvål-kuvlĕk
kȧkû /kakau/ kakao niem. Kakao por. niem. Kakao [kaˈkaʊ̯], a także -au jako partytyw
kȧlądår /kalądår/ kalendarz niem. Kalender słowo poświadczone, Polański zapisuje kalandår
kȧnél /kanel/ cynamon dn. Kaneel zapożyczenie z dn., słowo Zimt południowoniemieckie
kȧnta /kantă/ kąt, róg śdn. kante słowo poświadczone
kȧpu̇z /kapuz/ kaptur (dla ochrony przed pszczołami?) śdn. kabütze słowo poświadczone
kȧrpa /karpă/ karp śdn. karpe słowo poświadczone
Kȧzȧch /Kazax/ Kazach por. niem. Kasache zapożyczenie z niem., por. ros. казахъ
Kȧzȧchstȧn /Kazaxstan/ Kazachstan por. niem. Kasachstan zapożyczenie z niemieckiego, por. ros. Казахстанъ
Kȧzȧska /Kazaskă/ Kazaszka Kazax + -kă typowa nazwa żeńska na -kă
kȧzȧskie /kazasťĕ/ kazaski Kazax + -sťĕ typowy przymiotnik na -sťĕ, nie -stansťĕ, bo niem. kasachisch
kå /kå/ ku, do psł. *kъ słowo poświadczone
kåtu /kåtü/ kto psł. *kъto słowo poświadczone
kengu̇r /kengur/ kangur niem. Känguruh zapożyczenie, por. głuż. kenguruh, adaptacja morfologiczna końcówki
ketšu̇p /ketšup/ keczup, ketchup niem. Ketschup zapożyczenie, por. dłuż. ketšup
kiȧba /ťabă/ duch ??? słowo poświadczone
kiȧdål /ťadål/ kitel, bluza śdn. kedel słowo poświadczone, obocznie ťetål
kiȧdiá /ťaďo/ łańcuch śdn. kêde słowo poświadczone
kiȧgiėl /ťaďėl/ kręgiel śdn. kegel słowo poświadczone
kiȧgle /ťaglĕ/ kręgle (gra) ťaďėl + -ĕ poświadczone chyba jako biernik: ťagli
kiȧjàncînia /ťajăncaińă/ kij pasterski, palica psł. *kyjanьčinьja słowo poświadczone
kiȧjànîcia /ťajănaićă/ tłuczek do lnu psł. kyjanica słowo poświadczone, Polański obocznie rekonstruuje kiėjănaićă
kiȧrl /ťarl/ mąż; mężczyzna śdn. kerle słowo poświadczone, obocznie ťaŕål
kiȧsŷ /ťasåi/ dom śdn. kese + -åi słowo poświadczone, obocznie ťesåi
kiȧtrek /ťatrĕk/ piesek śdn. koter słowo poświadczone
kicår /ťicår/ kosz; więcierz, kaszerz (do łowienia ryb) por. śdn. Kesser słowo poświadczone, obocznie ťicer
kicårak /ťicerăk/ koszyczek ťicår + -ăk słowo poświadczone jako ťicerăk, ale por. ťicår
kicårnek /ťicernĕk/ koszykarz, łubiankarz ťicår + -nĕk formacja wzorem criv-crivnĕk, klübĕk-klübaucnĕk
kieler /ťelĕr/ piwnica dn. Keller słowo poświadczone, Polański pisze ťeler
kiėcînia /ťėcaińă/ udo, udziec psł. *kъčinьja słowo poświadczone
kiėde /ťėdĕ/ gdzie psł. *kъde słowo poświadczone, być może /ťėd/
kiėgie /ťėďĕ/ kiedy, gdy; jeśli psł. *kъg(d)y rekonstrukcja, co do znaczenia por. niem. wenn
kiėjènîcia /ťėjănaićă/ tłuczek do ubijania lnu psł. *kъjanica słowo poświadczone
kiėl /ťėl/ kieł psł. *kъlъ niepewne poświadczenie w l. mn.: klåi, niejasny brak -å-
kiėlîn /ťėlain/ łono psł. *kъlinъ słowo poświadczone
kiėnądz /ťėnąʒ/ I król; król w grze psł. *kъnęʒь słowo poświadczone, także w znaczeniu 'szlachcic; junkier'
kiėnądz /ťėnąʒ/ II księżyc psł. *kъnęʒь słowo poświadczone
kiėnągînia /ťėnąďaińă/ szlachcianka, królowa psł. *kъnęgyni słowo poświadczone, znaczenie "królowa" w analogii do ťėnąʒ
kiėnąze /ťėnązĕ/ królewskie, szlacheckie ťėnąʒ + -ĕ słowo poświadczone
kiėnąze liǫdu /ťėnązĕ ľǫdü/ królestwo ťėnązĕ + ľǫdü słowo poświadczone
kiėsin /ťėsin/ żołądek psł. *kъsenь słowo poświadczone
kinka /ťinkă/ muszla, skorupa, łupina śdn. kinke poświadczne w NSg: kinťai, choć być może ū-temat
kiodrat /ťödrăt/ gadać, paplać śdn. koderen słowo poświadczone, forma osobowa /ťödrojĕ/ wzkazuje na ťödrot
kiola /ťölă/ fura, pojazd, samochód psł. *kola słowo poświadczone, znaczenie samochód por. sch. kola
kiolac /ťölăc/ kołacz, ciasto, wypiek psł. *kolačь poświadczone zapożyczenie do dn.: Kollatz, Kollatze
kiolàsena /ťölăsenă/ wózek psł. *kolesena? nieco niejasne fonetycznie słowo poświadczone jako /ťölăsenă/
kiolåt /ťölåt/ deska psł. *kolъtь słowo poświadczone
kiolu /ťölü/ koło psł. *kolo słowo poświadczone, prawdopodobnie odmiana s-tematowa, por. ťölăsenă
kionar /ťönăr/ pasterz koni psł. *konařь słowo poświadczone
kionika /ťönikă/ konewka psł. *kony + *-ika, nieregularnie słowo poświadczone
kionwîcia /ťönvaićă/ dzbanek psł. *konъvica słowo poświadczone
kionŷ /ťönåi/ dzban psł. *kony słowo poświadczone
kiorac /ťörăc/ korzec (miara) psł. *korьcь słowo poświadczone
kiorŷtce /ťöråitcĕ/ korytko psł. *korytьce poświadczone w l.mn.: ťöråitcă
kiorŷte /ťöråitĕ/ koryto psł. *koryto słowo poświadczone
kiosa /ťösă/ kosa psł. *kosa słowo poświadczone
kiosàrene /ťösărenĕ/ kaszany, z kaszy ťösör + -enĕ słowo poświadczone
kiosor /ťösör/ kasza, krupy psł. *kosorъ słowo poświadczone
kioster /ťöster/ kościelny, zakrystian śdn. köster słowo poświadczone
kiostèrnîcia /ťöstĕrnaićă/ zakrystia ťöster + -naićă złożenie jak ťauxor-ťauxărnaićă
kiostka /ťös(t)kă/ kostka (anatomiczna) psł. *kostъka słowo poświadczone
kioza /ťöză/ koza psł. *koza słowo poświadczone
kiozka /ťöskă/ kózka psł. *kozъka słowo poświadczone
kirbé /ťirbe/ żłób, drabinka żłobowa śdn. kribbe, z metatezą słowo poświadczone
Kirialîs /ťiŕolais/ Kyrie eleison niem. Kyrieleis słowo poświadczone
kirnia /ťirńă/ maślnica, kierznia śdn. kerne słowo poświadczone, obocznie ťirnă, ale raczej to niedokładność zapisu
kiubar /ťübăr/ łóżko; pościel?; poduszka? psł. *kobьrь słowo poświadczone, obocznie ťübĕr
kiubåla /ťübålă/ kobyła psł. *kobyla słowo poświadczone
kiubålka /ťübålkă/ kobyłka psł. *kobylъka słowo poświadczone
kiulȧc /ťülac/ kołek psł. *kolьcь słowo poświadczone
kiulcet /ťülcĕt/ wbijać kołki psł. *kolьčiti słowo poświadczone
kiulèsî /ťülĕsai/ rower psł. *kolesi dualis tantum od poświadczonego tölü, por. celü-cilĕsai, łuż. (jězdne) koleso/koło
kiuliane /ťüľonĕ/ kolano psł. *kolěno słowo poświadczone
kiulne /ťülnĕ/ wozowy, dotyczący wozu ťölü + -nĕ słowo poświadczone
kiumål /ťümål/ kminek śdn. kömen, kömel zapożyczenie z dn. jak engevår albo mairon
kiun /ťün/ koń; wałach psł. *koňь słowo poświadczone
kiunac /ťünăc/ koniec psł. *konьcь słowo poświadczone
kiuncet /ťüncĕt/ kończyć psł. *konьčiti czasownik od poświadczonego ťünăc
kiunek /ťünĕk/ koń psł. *koňikъ słowo poświadczone
kiunskie /ťünsťĕ/ koński, dla koni psł. *koňьskъjь słowo poświadczone
kiupa /ťüpă/ kopa, sześćdziesiąt sztuk psł. *kopa słowo poświadczone
kiupål /ťüpål/ motyka psł. *kopъlь słowo poświadczone
kiupîcia /ťüpaićă/ sterta siana psł. *kopica słowo poświadczone
kiuprîwa /ťüpraivă/ pokrzywa psł. *kopriva słowo poświadczone
kiusån /ťüsån/ poduszka (pod głowę i do siedzenia) śdn. küssen słowo poświadczone
kiuset /ťüsĕt/ kosić ťösă + -ĕt czasownik od poświadczonego ťösă
kiusîste /ťüsaistĕ/ drzewce kosy, kosisko psł. *kosišče słowo poświadczone
kiust /ťüst/ kość psł. *kostь słowo poświadczone
Kiustne /ťüstnĕ/ Küsten psł. *kostьno? rekonstrukcja, być może *xvostьno?; toponim
kiustrîwa /ťüstrîvă/ stokłosa psł. *kostriva słowo poświadczone
kiutàlnîcia /ťütălnaićă/ hak do zawieszenia kotła (nad paleniskiem) ťüťål + -naićă słowo poświadczone
kiutiål /ťüťål/ kocioł psł. *kotьlъ słowo poświadczone
kiutlek /ťütlĕk/ kociołek psł. *kotьlikъ słowo poświadczone
kiuzån /ťüzån/ kożuch psł. *kožьnъ słowo poświadczone
kiuza /ťüză/ skóra psł. *koža słowo poświadczone
kiuzac /ťüzăc/ kwałek chleba, kromka śdn. kûse + -ăc słowo poświadczone
kiuze /ťüzĕ/ kozi ťöză + -ĕ słowo poświadczone
kiuzka /ťüskă/ skórka psł. kožьka słowo poświadczone
kiûchár /ťauxor/ kucharz psł. *kuxařь słowo poświadczone, obocznie ťaux́or
kiûchàrnîcia /ťauxărnaićă/ kuchnia ťauxor + -naićă słowo poświadczone
kiûrá /ťauro/ kura psł. *kura poświadczone w l.mn.: ťauråi
kiûrą /ťaurą/ kurczę, kurczątko psł. *kurę słowo poświadczone
kiûrèpatka /ťaurĕpotkă/ kuropatwa psł. *kuropatъka słowo poświadczone
kiûrîcé /ťauraice/ przedmieście, przysiółek ťauro + -aice słowo poświadczone
kiûsát /ťausot/ kosztować, próbować, smakować psł. *kušati słowo poświadczone
kiûtît /ťautait/ robić, czynić psł. *kutiti słowo poświadczone
kiûtît lik /ťautait lik/ wyrównywać, zrównywać ťautait + lik słowo poświadczone
kiwit /ťivit/ czajka śdn. kiwit słowo poświadczone
kizat /ťizăt/ wybrać śdn. kesen poświadczone jako: ťizen, ale por. voiťizăt
kîpac /ťaipăc/ kupiec, handlarz psł. *kupьcь słowo poświadczone
kîpet /ťaipĕt/ I kupić psł. *kupiti poświadczone w 3Sg: ťaipĕ
kîpet /ťaipĕt/ II kipieć psł. *kypěti poświadczone w 3Sg: ťaipĕ
kîsèlîna /ťaisĕlaină/ kwas ťaiśolĕ + -aină poświadczone w toponimii: Keisslein, por. głuż. kisalina
kîselek /ťaiselĕk/ tlen ťaiśolĕ + -nĕk kalka niem. Sauerstoff, por. głuż. kislik, cz. kyslík, -ĕk jak w ďüjĕt-ďüjĕk
kîsiale /ťaiśolĕ/ kwaśny, kisły psł. *kisělъjь poświadczone w toponimii: Keisslein, Kuseleitzen, por. głuż. kisały
kîzår /ťaizår/ cesarz śdn. keyser słowo poświadczone
klagat /klogăt/ skarżyć, oskarżać śdn. klagen poświadczone w 3Sg: klogă
klagá /klogo/ skarga śdn. klage słowo poświadczone
klare /klorĕ/ czysty; wódka śdn. klare słowo poświadczone
klast /klost/ kłaść psł. *klasti poświadczone w 3Sg: klodĕ
klȧbåt /klabåt/ kłoda, kloc dn. klōve, klave słowo poświadczone
klȧnîka /klanaikă/ ten, który przeklina psł. *klьnika słowo poświadczone
klȧc /klac/ kij, drążek, laska śwn. kloz słowo poświadczone
klȧpa /klapă/ most zwodzony por. niem. Klappe słowo poświadczone
klȧwår /klavår/ kawaler śdn. klover słowo poświadczone
klȧwrek /klavrĕk/ chłopak, chłopiec śdn. klover + -ĕk słowo poświadczone
klåda /klådă/ beczka psł. *kolda słowo poświadczone
Klådce /Klåtcĕ/ Klötze psł. *Koldьcě rekonstrukcja, toponim
klåkiol /klåťöl/ zegar; dzwon psł. *kolkolъ słowo poświadczone
klåkiolak /klåťölăk/ dzwonek psł. *kolkolъkъ słowo poświadczone
klåkiolnek /klåťölnĕk/ zegarmistrz klåťöl + -nĕk złożenie, por. criv-crivnĕk
klåkionak /klåťönăk/ dzwonek (kwiat) psł. *kolkolъkъ, nieregularnie -n- słowo poświadczone w l. mn: klåťönťĕ
klånîcia /klånaićǎ/ kłonica (u wozu) psł. *kolnica słowo poświadczone
klås /klås/ kłos psł. *kolsъ słowo poświadczone
klåse /klåsĕ/ kłosie psł. *kolsьje słowo poświadczone
klącet /klącĕt/ utykać na nogę, kuleć psł. klęčiti poświadczone w 3Sg: klącĕ
klącî /klącai/ tylne podwórze psł. *klęči? słowo poświadczone
kląkî /kląťai/ zastrzał psł. *klęky? słowo poświadczone
kląt /kląt/ kląć, przeklinać psł. *klęti poświadczone w 3Sg: klanĕ
klediat /kleďăt/ ubrać, odziać śdn. kleden słowo poświadczone
klediát sa /kleďot să/ ubrać się śdn. kleden poświadczone w czasie przeszłym: kleďol să
klen /klen/ klon psł. *klenъ rozkład przymiotnika klenüvĕ
Klenuw /klenüv/ Klennow psł. *Klenovъ rekonstrukcja, toponim
klenuwe /klenüvĕ/ klonowy psł. *klenovъjь słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd
klesta /klestă/ kleszcze psł. *klěščě słowo poświadczone
klestet /klestĕt/ ściskać psł. *klěščiti rozkład poświadczonego imiesłowu aiklăstenĕ
klewår /klevår/ koniczyna; trefl (w kartach) śdn. Klever zapożyczenie, drugie znaczenie wzorem dn. Klever/Klöör
klicka /klickă/ czapeczka niem. Klitz + -kă słowo poświadczone
klijé /klije/ otręby śdn. klîe słowo poświadczone
klika /klikă/ członek męzki ? słowo poświadczone, obocznie też klinkă
klinkàrnîcia kościelny woreczek na pieniądze por. szlez.-holszt. klinkers + -naićă słowo poświadczone, Polański pisze klinkernaićă
klipår /klipår/ ogier śdn. klepper, klöpper słowo poświadczone jako kliper, dodatkowo zasymilowane
klit /klit/ nieduży garnek śdn. klît słowo poświadczone
kliûc /kľauc/ klucz psł. *kľučь słowo poświadczone
kliûd /kľaud/ myśl, rada psł. *kľudъ? słowo poświadczone
kliûdát /kľaudot/ myśleć, dumać kľaud + -ot czasownik utworzony wzorem brük-brükot
kliûdîka /kľaudaikă/ myśliciel kľaud- + -aikă formacja z utworzonego kľaudot wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych
klîbá /klaibo/ głowica na dachu śdn. klûwe słowo poświadczone
klîbena jågla /klaibenă jåglă/ szpilka klaibenă + jåglă słowo poświadczone
klîbenàtîcia /klaibenătaićă/ szpilka klaibenĕ + -taićă słowo poświadczone, patrz: klaib́ăstaićă
klîbene /klaibenĕ/ posiadający główkę, z główką klaibo + -enĕ słowo poświadczone, patrz: klaib́ostĕ
klîbiaste /klaib́ostĕ/ posiadający główkę, głowę klaibo + -ostĕ słowo poświadczone, patrz: klaibenĕ
klîbiàstîcia /klaib́ăstaićă/ szpilka klaib́ostĕ + -aićă słowo poświadczone, patrz: klaibenătaićă
klîbka /klaipkă/ pączek klaibo + -kă słowo poświadczone, zapisane Kleipken
klǫb /klǫb/ biodro psł. *klǫbъ słowo poświadczone
klǫbne /klǫbnĕ/ biodrowy klǫb + -nĕ przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ
klǫbak /klǫbăk/ kłębek psł. *klǫbъkъ słowo poświadczone
Klǫcka /Klǫckă/? Clenze psł. *klanьčьka?? słowo poświadczone, odczyt Kľǫskă nieprawdopodobny, toponim
klubek /klübĕk/ kapelusz psł. *klobukъ słowo poświadczone
klubûcnek /klübaucnĕk/ kapelusznik klübĕk + -nĕk słowo poświadczone
klubûcnia /klübaucńă/ wytwórnia kapeluszy klübĕk + -ńă słowo poświadczone
klutá /klüto/ bryłka, grudka śdn. klüte słowo poświadczone
knȧpát /knapot/ trzaskać z bicza dn. knappen poświadczone w 3Sg: knapojĕ
knȧpsȧk /knapsak/ torba pasterska śdn. knapsak słowo poświadczone
knȧwål /knavål/ knebel śdn. knevel słowo poświadczone
knecht /knext/ parobek, sługa; młodzieniec śdn. knecht słowo poświadczone
knîpa /knaipă/ knajpa, pub niem. Kneipe zapożyczenie, por. pol., cz., łuż. knajpa
knop /knöp/ guzik śdn. knôp słowo poświadczone, obocznie knüp
koká /köko/ kuchnia śdn. köke słowo poświadczone
kǫdilia /kǫdiľă/ kądziel, zwój lnu psł. kǫděľь słowo poświadczone
kǫkiul /kǫťül/ kąkol psł. *kǫkoľь słowo poświadczone
kǫkiulene /kǫťülenĕ/ kąkolowe, do kąkolu psł. *kǫkolenъjь słowo poświadczone
kǫpat /kǫpăt/ kąpać psł. *kǫpati słowo poświadczone
kǫpát sa /kǫpot să/ kąpać się psł. *kǫpati sę słowo poświadczone
kǫs /kǫs/ kęs, kawałek psł. *kǫsъ słowo poświadczone
kǫsát /kǫsot/ kąsać, gryźć psł. *kǫsati słowo poświadczone
kǫsàwîcia /kǫsăvaićă/ pokawałkowanie? kǫs + -ăvaićă słowo poświadczone
kǫset /kǫsĕt/ ukąsić, ugryźć psł. *kǫsiti słowo poświadczone
kradîka /krodaikă/ złodziej psł. *kradika formacja z rekonstruowanego /krost/ wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych
kragá /krogo/ kołnierzyk śdn. krage słowo poświadczone
kraját /krojot/ odcinać psł. *krajati słowo poświadczone
krakadil /krokodil/ krokodyl niem. Krokodil zapożyczenie bez większej asymilacji, por. łuż. krokodil
Krakiuw /Kroťüv/ I Kraków pl. Kraków adaptacja morfologiczna
Krakiuw /Kroťüv/ II Krakow am See psł. *Krakovъ rekonstrukcja, toponim
krakwîcia /krokvaićă/ kawka psł. krakъvica słowo poświadczone
kram /krom/ sklep, kram śdn. krâm słowo poświadczone
kramnek /kromnĕk/ sklepikarz, sprzedawca w sklepie krom + -nĕk nazwa zawodu jak klübĕk-klübaucnĕk
krapîna /kropaină/ odpadki drzewne śdn. kröppen? słowo poświadczone
krasån /krosån/ naszyjnik? psł. krasьnъ słowo poświadczone, oryginalnie "krzyżyk na szyi kobiet"
krasne /krosnĕ/ piękny, ładny; dzielny?; uczciwy? psł. *krasьnъjь słowo poświadczone
krast /krost/ kraść psł. *krasti poświadczone w 2Sg: krodĕs, 3Sg: krodnĕ
krąs /krąs/ wieniec, korona śdn. kranz słowo poświadczone
krȧngiėl /kranďėl/ obwarzanek, precel śdn. kringel słowo poświadczone
krȧnkie /kranťĕ/ chory śdn. krank słowo poświadczone
krȧpål /krapål/ kaleka śdn. kroppel słowo poświadczone
krȧwåd /kravåd/ rak śdn. krewed słowo poświadczone
kråsîna /kråsaina/ okruszek psł. *krъšina słowo poświadczone
kremin /kremin/ krzemień psł. *krěmy słowo poświadczone, być może mianownik to kremoi jak kamoi
kreweta /krevetă/ krewetka niem. Krevette regularne zapożyczenie z niem., por. cz. kreveta
krid /krid/ kreda szlez-holszt. kried poświadczone w GSg: kriďau
krig /krig/ wojna niem. Krieg słowo poświadczone
krigát sa /krigot-să/ walczyć, wojować, bić się niem. kriegen poświadczone w czasie przeszłym: krigălai-să
krigiėr /kriďėr/ wojownik; kawalerzysta niem. Krieger słowo poświadczone
kriját /krijot/ dostać, otrzymać lüneb. krī’n słowo poświadczone
Kristu̇s /Kristus/ Chrystus śdn. Kristus słowo poświadczone
krîdlate /kraidlotĕ/ skrzydlaty psł. *kridlatъjь słowo poświadczone
krîdle /kraidlĕ/ skrzydło psł. *kridlo słowo poświadczone
krîwe /kraivĕ/ krzywy, ukośny psł. *krivъjь słowo poświadczone
krîwîcia /kraivaićă/ zakrzywienie, zagięcie, krzywizna psł. *krivica słowo poświadczone
krîwu /kraivü/ krzywo, ukośnie; niechętnie psł. *krivo słowo poświadczone
krosnu /krösnü/ krosno (tkackie) psł. *krosno poświadczone w NPl: krösna
krǫg /krǫg/ okrąg; obwód psł. *krǫgъ poświadczone w toponimii: Krung, Krungen, leksem ogólnosłowiański
krǫgiuwîste /krǫďüvaistĕ/ skrzyżowanie, rondo krǫg + -üv- + -aistĕ poświadczone w toponimii: Krunkfeiz
krǫpá /krǫpo/ zamek (u drzwi lub skrzyni) śdn. krampe słowo poświadczone
krǫpåt /krǫpåt/ dratwa psł. *krǫpъtь słowo poświadczone
krǫpe /krǫpĕ/ krępy, gruby psł. *krǫpъjь poświadczone w toponimii: Krummaseleitz, Krumpeitzen
krud /krüd/ przyprawa dn. krüd słowo poświadczone, GSg: krüďau
krudiát /krüďot/ przyprawiać dn. krüden poświadczone w 3Sg: krüďojĕ
krujet /krüjĕt/ kroić, odcinać psł. *krojiti poświadczone w 3Sg: krüjĕ
krumka /krümka/ piętka, końcówka chleba psł. *kromъka słowo poświadczone
kruzaste /krüzostĕ/ kędzierzawy śdn. krûs + -ostĕ słowo poświadczone
krûcá /krauco/ krzyż, krzyżyk; drzewo krzyżowe śdn. krûze słowo poświadczone
krûckate /krauckotĕ/ krzyżowy krauco + -kă + -otĕ słowo poświadczone, być może ’rozstajny’
krûk /krauk/ gospoda, karczma, oberża por. śdn. krôg słowo poświadczone
krûz /krauz/ dzban śdn. *krûse słowo poświadczone jako kraiz
krûzka /krauskă/ dzban, bańka krauz + -kă słowo poświadczone
krŷ /kråi/ krew psł. *kry słowo poświadczone, obocznie wtórne kåråi
krŷt /kråit/ kryć, chować psł. *kryti poświadczone w 3Sg: kråjĕ
kuc? /küc?/ chustka na szyję por. śwn. kütze poświadczone jako kücai
ku̇cka /kuckă/ powóz, bryczka, kareta śdn. kutze + -kă słowo poświadczone
Ku̇nka /Kunkă/ Kinga, Kunegunda śdn. Kun(n)eke zapożyczenie, imię
ku̇nstlikie /kunstliťĕ/ kunsztowny, wymyślny śdn. kunstlik słowo poświadczone
ku̇sa /kusă/ chatka, chałupa por. śdn. kote słowo poświadczone, obocznie kuso
ku̇wål /kuvål/ kula por. prus.-niem. kûl, kaul słowo poświadczone
ku̇wlek /kuvlĕk/ kulka, kuleczka kuvål + -ĕk słowo poświadczone
Kûna /Kaună/ Kowno niem. Kauen toponim z niemieckiego
kûtš /kautš/ kanapa niem. Kautsch/Couch zapożyczenie, por. łuż. kawč, cz. gauč
kůcá /kåuco/ głownia (płonąca) psł. *kъlča słowo poświadczone
kůp /kåup/ łabędź psł. *kъlpь~kъlpъ por. słi. kålp, łuż. kołṕ
kwȧdrȧt /kvadrat/ kwadrat niem. Quadrat zapożyczenie, por. łuż., pol. kwadrat
kwȧlita /kvalită/ jakość niem. Qualität zapożyczenie, por. łuż. kwalita, cz. kvalita
kwȧntita /kvantită/ ilość niem. Quantität zapożyczenie, por. łuż. kwantita, cz. kvalita
kwȧpia /kvaṕă/ miętus niem. Quappe słowo poświadczone jako niezasymilowane Quappi
kwetîste /kvetaistĕ/ kwietnik, łąka kwiatowa kjot + -aistĕ formacja wzorem gord-gordaistĕ i wielu innych
kwetene /kvetenĕ/ kwiecisty kjot + -enĕ przymiotnik wzorem clåvak-clåvecenĕ i wielu innych
kwetnek /kvetnĕk/ kwiaciarz kjot + -nĕk złożenie wzorem criv-crivnĕk
kwiat /kjot/ kwiat psł. *květъ słowo poświadczone
kwîlet /kvailĕt/ kwilić, płakać (o dziecku) psł. *kviliti poświadczone w 3Sg: kvailĕ

L

połabski polski etymologia uzasadnienie
la /lă/ tylko, chyba, no; -że psł. *lĕ słowo poświadczone
ladá /lodo/ skrzynia; trumna; kałamarz śdn. lade słowo poświadczone
ladka /lotkă/ skrzynka, szufladka lodo + -kă słowo poświadczone
ladát /lodot/ ładować śdn. laden słowo poświadczone
lakȧtiw /lokativ/ miejscownik niem. Lokativ zapożyczenie, por. łuż. lokatiw
lame /lomĕ/ kulawy, chromy śdn. lam słowo poświadczone
lastawîcia /lostovaićă/ jaskółka psł. *lastavica słowo poświadczone, obocznie lostĕvaićă
Lastuw /Lostüv/ Salzwedel psł. lastovъ słowo poświadczone, postuluje się także ľosťüv, ľostťüv, toponim
latwa /lotvă/ łata (dachowa) śdn. latte słowo poświadczone
lawá /lovo/ I ława psł. *lava poświadczone w toponimii: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.)
lawá /lovo/ II wiara śdn. glâwe słowo poświadczone, obocznie glovo
lawîcia /lovaićă/ ławka psł. *lavica poświadczone w toponimii: Lappke, Loweitz, Lowitz
lazet /lozĕt/ łazić, włazić psł. *laziti poświadczone w 3Sg: lozĕ
lazîka /lozaikă/ ropucha psł. *lazika słowo poświadczone
lȧdek /ladĕk/ członek śdn. let + -ĕk słowo poświadczone
lȧgiėr /laďėr/ obóz śdn. leger słowo poświadczone
lȧchiėn /lax́ėn/ konewka, beczułka śdn. lechen słowo poświadczone
lȧját /lajot/ pożyczyć śdn. leihen poświadczone w 3Sg: lajol i imiesłów: lajonă
lȧks /laks/ łosoś niem. Lachs? zapożyczenie jak inne nazwy ryb, por. głuż. laks obok łosos
lȧmpá /lampo/ lampa śdn. lampe słowo poświadczone
lȧnene /lanenĕ/ lniany ľån + -enĕ formacja jak våuno-våunenĕ
lȧnîste /lanaistĕ/ pole lnu psł. *lьnišče poświadczone w toponimii: Lanneitz, Lannisch, Lehneitzen
lȧp /lap/ gałgan, łachman, szmata śdn. lapp słowo poświadczone
lȧs /las/ łosoś śdn. las słowo poświadczone
lȧsterår /lasterår/ oszczerca, potwarca śdn. lasterer słowo poświadczone
lȧsterårska /lasterårskă/ oszczerczyni, potwarczyni lasterår + -skă słowo poświadczone
lȧwe /lavĕ/ lwi ľåv + -ĕ formacja wzorem korvo-korvĕ, gǫs-gǫsĕ
lȧzát /lazot/ czytać śdn. lesen słowo poświadczone
Låbi /Låbi/ Łaba psł. *olbe słowo poświadczone, rekonstruuje się także Låbü, ale cz. Labe i głuż. Łobjo sugerują psł. *olbe, nie *olbo, hydronim
lågat /lågăt/ kłamać, łgać psł. *lъgati poświadczone w 2Sg: låzĕs i w 3Sg: låzĕ
låzîc /låzaic/ łyżka psł. *lъžicь słowo poświadczone
låzîcak /låzaicăk/ łyżeczka låzaic + -ăk zdrobnienie od poświadczonego słowa
låzîka /låzaikă/ kłamca, łgarz psł. *lъžika słowo poświadczone
ląc /ląc/ klęk, czepigi psł. *lęčь słowo poświadczone
lądîna /lądaină/ niezabudowany teren psł. *lędina poświadczone w toponimii: Ladein-weide
lągnǫt /lągnǫt/ kłaść się? psł. *legnǫti poświadczone w 3Sg: lągnĕ
lecet /lecĕt/ leczyć psł. *lěčiti poświadczone w 3Sg: lecĕ, leci-jĕg
led /led/ lód psł. *ledъ słowo poświadczone
ledene /ledenĕ/ wykonany z lodu led + -enĕ formacja jak våuno-våunenĕ
lekànîcia /lekănaićă/ jastrząb, kania ?? + -aićă słowo poświadczone
lekar /lekăr/ lekarz psł. *lěkařь słowo poświadczone
lemąz /lemąz/ krokiew, kozioł (na dachu) psł. *lěmęzь słowo poświadczone
lepse /lepsĕ/ lepszy psł. *lěpьšьjь słowo poświadczone
lesne /lesnĕ/ leśny psł. *lěsьnъjь słowo poświadczone
lesna jablun /lesnă joblün/ jabłoń leśna, leśniówka lesnă + joblün słowo poświadczone
lesne wrech /lesnĕ vrex/ orzech laskowy (owoc) lesnĕ + vrex słowo poświadczone
lestîcia /lestaićă/ leszczyna psł. *leščica słowo poświadczone, ale patrz lestĕvaićă
lestèwîcia /lestĕvaićă/ leszczyna psł. *leščevica słowo poświadczone
lestîna /lestaină/ leszczyna psł. *leščina słowo poświadczone
lewe /levĕ/ lewy psł. *lěvъjь słowo poświadczone
lewîcia /levaićă/ lewica, lewa ręka levĕ + -aićă formacja wzorem pl. lewica, głuż. lěwica
lezt /lest/? pełzać, leźć; włazić psł. *lězti poświadczone w 3Sg: lezĕ
lialen /ľolĕn/ ojcowy ľoľă + -ĕn słowo poświadczone
lialia /ľoľă/ tata prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego słowo poświadczone
lias /ľos/ las; drzewo, drewno psł. *lěsъ słowo poświadczone
liat /ľot/ lot, rejs deryw. od ľotot por. niem. fliegen-Flug, dłuż. lět
liatát /ľotot/ latać psł. *lětati poświadczone w 3Pl: ľotoją
liatu /ľotü/ rok; lato psł. *lěto słowo poświadczone
liån /ľån/ len psł. *lьnъ słowo poświadczone
liåtkie /ľåtťĕ/ lekki psł. *lьgъkъjь słowo poświadczone
liåtkiu /ľåtťü/ lekko psł. *lьgъko słowo poświadczone
liåw /ľåv/ lew psł. *lьvъ słowo poświadczone
liîbaj /ľaibăj/ raczej, lepiej psł. *ľuběji słowo poświadczone
liîbe /ľaibĕ/ miły, przyjemny psł. *ľubъjь słowo poświadczone
liîbet /ľaibĕt/ kochać, lubić psł. *ľubiti poświadczone w 3Sg: ľaibĕ
liîbėw /ľaibėv/ miłość psł. *ľubъvь słowo poświadczone
liîbėwne /ľaibėvnĕ/ miłosny ľaibėv + -nĕ przymiotnik z -nĕ jak plaug-plauznĕ, bükvait-bükvaitnĕ
liîbu /ľaibü/ żartobliwie, dla żartu psł. *ľubo słowo poświadczone
lidiá /liďo/ cierpienie śdn. leide poświadczone w ASg: lidą
lidiát /liďot/ cierpieć śdn. leiden słowo poświadczone
lifka /lifkă/ kaftanik, gorset śdn. lîfke słowo poświadczone
lichån /lixån/ ciało, zwłoki, trup śdn. lîcham słowo poświadczone
lik /lik/ równo, jednakowo, tak samo śdn. lik słowo poświadczone
likát /likot/ równać, zrównać, wyrównywać śdn. liken słowo poświadczone
likåm /likåm/ równie, równo śdn. lîk w narzędniku słowo poświadczone
likene /likenĕ/ równy, prosty śdn. likene słowo poświadczone, dodatkowo zasymilowane
likor /likör/ likier niem. Likör zapożyczenie, por. łuż. liker
liǫdu /ľǫdü/ pole, ziemia rolna psł. *lędo słowo poświadczone
lipia /liṕă/ warga śdn. lippe słowo poświadczone
lista /listă/ lista niem. Liste zapożyczenie, por. łuż., pol. lista
liter /litĕr/ litr niem. Liter zapożyczenie, por. łuż. liter, -tra
litet /litĕt/ lecieć psł. *letěti poświadczone w 3Sg: litĕ
litîdle /litaidlĕ/ samolot litĕt + -aidlĕ por. niem. Flugzeug, łuż. lětadło, cz. letadlo
litîste /litaistĕ/ lotnisko, port lotniczy litĕt + -aistĕ por. niem. Flughafen, Flugplatz, cz. letiště, dłuż. lětanišćo
litnek /litnĕk/ lotnik litĕt + -nĕk por. niem. Flieger, dłuż. lětaŕ
liûdi /ľaudi/ ludzie psł. *ľudьje słowo poświadczone
liûdskie /ľaucťĕ/ ludzki ľaudi + -sťĕ złożenie wzorem ogólnosłowiańskiego ludzki
Liûchiuw /Ľaux́üv/ Lüchow psł. *ľuxovъ słowo poświadczone, toponim
Liûtkiuw /Ľautťüv/ Hitzacker psł. ľudъkovъ? ľutъkovъ? słowo poświadczone, toponim
lizet /lizĕt/ leżeć psł. *ležeti poświadczone w 3Sg: lizĕ
lîb /laib/ miara zboża psł. *lubъ słowo poświadczone
lîcerne /laicernĕ/ lejcowy, zaprzęgowy laićăr + -nĕ słowo poświadczone
lîciar /laićăr/ lejce leid-sêl słowo poświadczone
lîpá /laipo/ lipa psł. *lipa słowo poświadczone
lîpåk /laipåk/ dudek (ptak) psł. *lupъkъ słowo poświadczone
lîpîka /laipaikă/ oprawca, hycel psł. *lupika słowo poświadczone
lîpîna /laipaină/ łupina, kora; łyko psł. *lupina słowo poświadczone
lîska /laiskă/ lisa, liszka, psł. *lisъka/*lišьka słowo poświadczone
lîst /laist/ liść; list psł. *listъ słowo poświadczone
lîste /laistĕ/ liście, listowie laist + -ĕ złożenie, wzorem innych collectiv
lîstne /laistnĕ/ listny, liściasty psł. *listьnъjь słowo poświadczone
lîstne-mánd /laistnĕ-mond/ maj laistnĕ + śdn. mând słowo poświadczone
lîstnîcia /laistnaićă/ szałas, dom z gałęzi psł. *listьnica słowo poświadczone
lît /lait/? lać psł. *liti? poświadczone w 3Sg: lėjĕ, imiesłowie: laită i gerundiu: lėjonĕ, pochodne na -lĕt
lîtåwskie /laitåfsťĕ/ litewski Laitvă + -sťĕ przymiotnik na -sťĕ
Lîtwa /Laitvă/ Litwa pl. Litwa por. pl. Litwa, cz. Litva
Lîtwianek /Laitv́onĕk/ Litwin Laitvă + -'onĕk regularna nazwa mieszkańca na -'onĕk
Lîtwianka /Laitv́onkă/ Litwinka Laitvă + -'onkă regularna nazwa mieszkanki na -'onkă
lîzát /laizot/ lizać psł. *lizati poświadczone w 3Sg: laizĕ i rozkaźnik: laiz
lonu /lönü/ łono, objęcia psł. *lono słowo poświadczone
lozát /lözot/ wybawić śdn. losen poświadczone w rozkaźniku: lözoj
lǫp /lǫp/ lump, szmata, łachman śdn. lump słowo poświadczone w l. mn.: lǫpoi, wybrany zasymilowany warjant
luchtår /lüxtår/ latarnia, latarka śdn. luchter słowo poświadczone, obocznie löchtår
luder /lüdĕr/ pijak, nicpoń, obdartus śdn. luder słowo poświadczone
ludia /lüďă/ łódź psł. *oldьja słowo poświadczone
luj /lüj/ łój psł. *lojь słowo poświadczone
lujene /lüjenĕ/ łojowy psł. *lojenъjь słowo poświadczone
luk /lük/ szczęście psł. *glücke słowo poświadczone, obocznie glük, ale to może pomyłka
lumet /lümĕt/ łamać psł. *lomiti słowo poświadczone
lupàtîcia /lüpătaićă/ łopata do pieca, do chleba psł. *lopatica słowo poświadczone
lupata /lüpotă/ kość łopatkowa psł. *lopata słowo poświadczone
lukiėt /lüťėt/ łokieć psł. *olkъtь słowo poświadczone
lu̇ft /luft/ powietrze śdn. luft słowo poświadczone
lu̇pa /lupă/ lupa, szkło powiększające niem. Lupe zapożyczenie, por. pl., łuż. lupa
lûg /laug/ I łąka, pastwisko psł. *lugъ słowo poświadczone
lûg /laug/ II ług śrwn. louge słowo poświadczone
lûk /lauk/ czosnek psł. *lukъ słowo poświadczone
lûna /laună/ księżyc psł. *luna słowo poświadczone
lûza /lauză/ kałuża psł. *łuža poświadczone w toponimii: Lausch-feld, Lausche, Lausch-weide
Lûzîcia /Lauzaićă/ Łużyce laug + -aićă zaadaptowanie łuż. Łužica
lûzîckie /lauzaicťĕ/ łużycki Lauzaićă + -sťĕ przymiotnik geograficzny
lŷse /låisĕ/ łysy psł. *lysъjь rozkład poświadczone låisaină
lŷsîna /låisaină/ czoło psł. *lysina słowo poświadczone, być może låisaińă

M

połabski polski etymologia uzasadnienie
madek /modĕk/ dżdżownica śdn. made, maddik słowo poświadczone
madŷ /modåi/ mól śdn. made słowo poświadczone
macht /moxt/ moc, siła, potęga śdn. macht słowo poświadczone
mal /mol/ znak, piętno, znamię śdn. mâl słowo poświadczone
male /molĕ/ mały psł. *malъjь słowo poświadczone
male palac /molĕ polăc/ mały palec molĕ + polăc słowo poświadczone
malér /moler/ (artysta) malarz por. niem. Maler zapożyczenie jak moľăt, co do -er por. dübler, koter
maliat /moľăt/ malować (obrazy) śdn. malen poświadczone w 3Sg: moľă
malîcia /molaićă/ jeżyna, ostrężyna psł. *malica poświadczone zapożyczenie do dn.: Muleitzen, Moleitje
malîna /molainǎ/ malina psł. *malina słowo poświadczone
maltit /moltit/ posiłek, danie śdn. mâl-tît słowo poświadczone
man /mon/ księżyc śdn. mân słowo poświadczone
mand /mond/ miesiąc śdn. mând słowo poświadczone w nazwach miesięcy
Margata /Morgotă/ Małgorzata śdn. Margate zapożyczenie zaadaptowanej do śdn. formy imienia, imię
Margatka /Morgotkă/ Małgosia śdn. Morgotă + -kă zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă, imię
Marîja /Moraja/ Maryja, Maria śdn. Marie słowo poświadczone, imię
Marîjen dȧnac /Morajĕn danăc/ święto Matki Boskiej Morajĕn + danăc słowo poświadczone
Marîka /Moraikă/ Marysia Moraja + -kă słowo poświadczone, imię
Marîjen šîp /morajĕn šaip/ tęcza Morajă + -ĕn + šaip słowo poświadczone
Mark /Mork/ Marek śdn. Mark imię zapożyczone z śdn., zasymilowane jak inne, imię
marwa /morvă/? mrówka psł. *morva poświadczone w l.mn.: morvĕ
marwîste /morvaistĕ/ mrowisko psł. *morvišče poświadczone w toponimii: Moorfeitz, Morfeitzen
marz /morz/ mróz psł. *morzъ słowo poświadczone
masketår /mosketår/ żołnierz niem. Musketier słowo poświadczone, niejasna pierwsza (o? u?) i trzecia (e? i?) samogłoska, wybrano -år z uwagi na NPl: /musketri/
maskiu /mosťü/ masło psł. *maslъko słowo poświadczone, ale obocznie mosťĕ
Maskwá /Moskvo/ Moskwa ros. Москва zapożyczenie, pozostawiony akcent oksytoniczny, toponim
maslena mlåka /moslenă mlåkă/ maślanka psł. *moslenoje melko słowo poświadczone
maslene /moslenĕ/ maślany psł. *maslenъjь słowo poświadczone
maslu /moslü/ masło psł. maslo poświadczone w GSg: moslo, ale niepewne, por. mosťü
matá /moto/ wymiar, rozmiar śdn. mate poświadczone w ASg: motǫ
matár /motor/ silnik niem. Motor zapożyczenie, por. łuż. motor
matecha /motexă/ macocha psł. *matexa słowo poświadczone
Mates /Motĕs/ Mateusz, Maciej śdn. Mathies zapożyczenie z śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię
materen /moterĕn/ matczyny psł. *materinъ słowo poświadczone
matî /motai/ matka psł. *mati słowo poświadczone
matîcia /motaićă/ królowa pszczół psł. *matica słowo poświadczone
matka /motkă/ suka psł. *matъka słowo poświadczone
mazat /mozăt/ mazać, smarować psł. *mazati poświadczone w 3Sg: mozĕ
Mȧcedanac /Macedonăc/ Macedończyk macedon- + -ăc nazwa mieszkańca z produktywnym sufiksem, por. mac. Македонец
Mȧcedanîja /Macedonajă/ Macedonia niem. Mazedonien zapożyczenie być może z -k-, ale w niem. Makedonien oznacza historyczny region
Mȧcedanka /Macedonkă/ Macedonka macedon- + -kă nazwa mieszkańca z produktywnym sufiksem, por. mac. Македонка
mȧcedanskie /macedonsťĕ/ macedoński macedon- + -sťĕ typowy przymiotnik
mȧdiá /maďo/ miód pitny śdn. mêde poświadczone w ASg: madą
mȧde dat /made-dot/ dać coś komuś w drogę, wyposażyć śdn. mede + dot słowo poświadczone
mȧde jest /made-jest/ jeść z kimś śdn. mede + jest słowo poświadczone
mȧdgit /madgit/ posag śdn. medegift słowo poświadczone
Mȧdrid /madrid/ Madryt niem. Madrid zapożyczenie, por. łuż. Madrid, toponim
mȧkȧrelia /makareľă/ makrela śdn. makkerēle zapożyczenie, -le>-ľă jak w kortviľă, -ere->-are- jak varo, por. pl., łuż. makrela
mȧl /mal/ żerdź, tyka, drążek śdn. mol słowo poświadczone
mȧlnek /malnĕk/ młynarz śdn. malen + -ĕk słowo poświadczone
mȧlnîcia /malnaićă/ młyn śdn. malen + -naićă słowo poświadczone
mȧlnîkiuw /malnaiťüv/ młynarski malnĕk + -üv słowo poświadczone
mȧma /mamă/ mama mowa dziecięca słowo poświadczone
mȧn /man/ ale, lecz śdn. man słowo poświadczone
mȧnaj /manăj/ mniej psł. *mьněje słowo poświadczone
mȧndȧrina /mandarină/ mandarynka niem. Mandarine zapożyczenie bez większej asymilacji, por. łuż. mandarina
mȧnese /manesĕ/ mniejszy psł. *mьnějьšьjь słowo poświadczone
mȧrene /marenĕ/ śmierć psł. *mьrěnьje poświadczone w celowniku: mareńĕ
mȧrka /markă/ marka (pieniądz) niem. Mark zapożyczenie, por. łuż. marka
mȧrkát /markot/ znaczyć, oznaczać śdn. marken słowo poświadczone
Mȧrs /Mars/ Mars niem. Mars zapożyczenie, por. łuż. Mars
mȧrš /marš/ marsz niem. Marsch zapożyczenie, por. łuż., cz. marš
mȧrznǫt /marznǫt/ marznąć, zamarzać psł. *mьrznǫti poświadczone w 3Sg: marznĕ
mȧšina /mašină/ maszyna niem. Maschine zapożyczenie, por. łuż. mašina, pl. maszyna
mȧtemȧtika /matematikă/ matematyka niem. Mathematik zapożyczenie, por. łuż. matematika
mȧzet /mazĕt/ I mży, siąpi (o legkim deszczu) psł. *mьžiti poświadczone w 3Sg: mazĕ
mȧzet /mazĕt/ II mrużyć, puszczać oczko, dawać znak psł. *mьžiti poświadczone w 3Sg: mazi-mĕ
måch /måx/ mech psł. *mъxъ poświadczone w toponimii: Maach, Machunike (<*mъxovьnikъ), Maschein (<*mъšina)
måswîcia /måsvaićă/ komar psł. *mъšьvica słowo poświadczone
mąc /mąc/ piłka, balon psł. *męčь słowo poświadczone
mąciat /mąćăt/ dotykać, macać psł. *macati poświadczone w 3Sg: mąćă
mącnǫt /mącnǫt/ dotknąć, macnąć psł. *macnǫti poświadczone w 3Sg: mącnĕ
mąsi /mąsi/ mięso psł. *męse (!) słowo poświadczone, obocznie /mąse/, Polański rekonstruuje praformę *męsьje
mąsnene /mąsnenĕ/ mięsny, z mięsa psł. *męsьnenъjь słowo poświadczone
mątkie /mąťĕ/ miękki psł. *mękъkъjь słowo poświadczone
med /med/ miód psł. *medъ słowo poświadczone
medena melana /medenă melonă/ melon, melon miodowy medenĕ + melonă kalka niem. Honigmelone, por. łuż. mjodowa melona
medene /medenĕ/ miodowy med + -enĕ typowy przymiotnik na -enĕ
mech /mex/ worek, torba psł. *měxъ słowo poświadczone
mejėr /mejėr/ kosiarz śdn. meier słowo poświadczone
melana /melonă/ melon niem. Melone zapożyczenie bez większej asymilacji, por. łuż. melona
menet /menĕt/ mniemać, sądzić psł. *měniti poświadczone w 1Sg: meną, 2Sg: menăs wg Polańskiego niepewne
menu /menü/ menu, jadłospis niem. Menü zapożyczenie, por. łuż. meni, -ja
menza /menză/ stołówka niem. Mensa por. głuż. mensa
merek /merĕk/ dziki chrzan śdn. marreik słowo poświadczone
meret /merĕt/ mierzyć psł. *měriti poświadczone w 3Sg: merĕ
merîdle /meraidlĕ/ miernik psł. *měriti + -aidlĕ złożenie na wzór łuż. měridło
Merku̇r /Merkur/ Merkury niem. Merkur zapożyczenie, por. łuż. Merkur
mesak /mesăk/ torba, worek psł. *měšьkъ słowo poświadczone
mesȧcak /mesacăk/ woreczek mesak + -ăk zdrobnienie, wzorem ros. мѣшочекъ
mesat /mesăt/ mieszać psł. *měšati słowo poświadczone
mesîste /mesaistĕ/ wór psł. *měšišče słowo poświadczone
mestiår /mesťår/ mistrz śdn. mêster słowo poświadczone
met /met/ mieć; musieć psł. *(jь)měti słowo poświadczone
met tedane /met tedonĕ/ mieć do czynienia met + tedonĕ słowo poświadczone
metat /metăt/ miotać psł. *metati poświadczone w 3Sg: micĕ
metla /metlă/ miotła psł. *metla słowo poświadczone
Mewes /Mevĕs/ Bartłomiej śdn. Meves zapożyczenie, imię
miale /ḿolĕ/ malutki psł. *mělъjь słowo poświadczone
miará /ḿoro/ miara psł. *měra słowo poświadczone
miart /ḿort/ szpik kostny śdn. mark, nieregularnie słowo poświadczone
miastu /ḿostü/ miejsce psł. *město poświadczone w miejscowniku: meste
miågát /ḿågot/ mrugać psł. *migati, pod wpływem *mьgnǫti słowo poświadczone
miågnǫt /ḿågnǫt/ mrugnąć psł. *mьgnǫti rekonstrukcja słowa, którego wpływ zniekształcił *maigot>ḿågot
miågla /ḿåglă/ mgła psł. *mьgla słowo poświadczone
midzia /miʒ́ă/ miedza psł. *meďa słowo poświadczone
migrena /migrenă/ migrena niem. Migräne zapożyczenie, por. łuż. migrena
miksát /miksot/ miksować niem. mixen zapożyczenie, por. głuż. miksować
mikser /miksĕr/ mikser niem. Mixer zapożyczenie, por. łuż. mikser, być może -år?
mildichie /mildix́ĕ/ łagodny śdn. mildich słowo poświadczone
milta /miltă/ śledziona śdn. milte słowo poświadczone
Minsk /Minsk/ Mińsk (Litewski) brus. Мінск zapożyczenie toponimu bez potrzeby adaptacji, toponim
minu̇ta /minută/ minuta niem. Minute zapożyczenie, por. łuż. minuta
Mîchal /Maixăl/ Michał śdn. Michel poświadczone w przymiotniku Maixălevĕ~üvĕ, imię
Mîchelka /Maixelkă/ Michaś Maixăl + -kă słowo poświadczone, imię
Mîlán /mailon/ Mediolan śdn. Meilân zapożyczenie, toponim
mîliá /maiľo/ mila śdn. mile słowo poświadczone
mîlnîcia /mailnaićă/ mączniak (grzyb pasożytniczy) śdn. mel + -naićă słowo poświadczone, obocznie mailaićă
mîmu /maimü/ mimo, obok psł. *mimo słowo poświadczone
mînåk /mainåk/ wykastrowany samiec konia, wałach por. śdn. meidem słowo poświadczone
mîrán /mairon/ majeranek śdn. meiran słowo poświadczone, być może mairån
mîska /maiskă/ targ; jarmark maiso + -kă słowo poświadczone
mîsá /maiso/ msza śdn misse słowo poświadczone
mîsåcne /maisåcnĕ/ targowy, jarmarczny maiskă + -nĕ przymiotnik od poświadczonego maiskă
mîz /maiz/ kukurydza niem. Mais por. łuż. majs, nie z Kukuruz ani Türken, bo to słowa południowoniemieckie
mlåcene /mlåcenĕ/ mleczny psł. *melčenъjь słowo poświadczone
mlåcenek /mlåcenĕk/ mlecz, rybie nasienie psł. *melčenikъ słowo poświadczone
mlåde /mlådĕ/ młody psł. *moldъjь słowo poświadczone
mlåde dȧn /mlådĕ dan/ sąd ostateczny mlådĕ + dan słowo poświadczone
mlåka /mlåkă/ mleko psł. *melko słowo poświadczone
mlåt /mlåt/ mleć, mielić psł. *melti słowo poświadczone
moblé /möble/ mebel, meble niem. Möbel zapożyczenie jak łuż. meble, pluralis tantum
mode /mödĕ/ zmęczony śdn. mode słowo poświadczone
mord /mörd/ mord, morderstwo śdn. mord poświadczone jako /mord/, ale por. /mördål/
mordål /mördål/ morderca śdn. morder słowo poświadczone
mori /möri/ morze psł. *moře poświadczony miejscownik: no mărai, por. püli-vå pülai
mornek /mörnĕk/ marynarz möri + -nĕk kalka niem. Seemann, por. głuż. namórnik, ros. морякъ
morska pasîcia /mörskă pasaićă/ psioszka, zdrobniale o żeńskich genitaliach mörskă + ṕås + -aićă por. pl. psiocha, psioszka
morskie /mörsťĕ/ morski möri + -sťĕ por. pol. morze-morski, ros. море-морской, głuż. morjo-mórski
morskie piås /mörsťĕ ṕås/ foka mörsťĕ + ṕås kalka niem. Seehund, por. głuż. mórski pos
most /möst/ grobla, wał psł. *mostъ słowo poświadczone, w węższym znaczeniu "droga na grobli"
motát /mötot/ motać psł. *motati poświadczone w 3Sg: mötojĕ
motuwîdle /mötüvaidlĕ/ motowidło psł. *motovidlo słowo poświadczone
mǫcåne /mǫcånĕ/ mączny, związany z mąką psł. *mǫčьnъjь słowo poświadczone
mǫka /mǫkă/ mąka psł. *mǫka słowo poświadczone
mǫde /mǫdĕ/ męskie genitalia psł. *mǫdo słowo poświadczone w NDu: mǫdă
mucet /mücĕt/ moczyć psł. *močiti poświadczone w 3Sg: mücĕ, mücålă
mucia /müćă/ suczka niem. Mutz słowo poświadczone
muciá /müćo/ nietoperz por. śdn. vledder mûs słowo poświadczone, obocznie müćă
mucîdle /mücaidlĕ/ moczydło (do moczenia lnu) psł. *močidlo słowo poświadczone
muct /müct/ móc psł. *moťi poświadczone formy osobowe: müg, müzĕs, müzĕ…
mugiåla /müďålă/ mogiła psł. *mogyla słowo poświadczone
muj /müj/ mój psł. *mojь słowo poświadczone
mukre /mükrĕ/ mokry psł. *mokrъjь słowo poświadczone
mukret /mükrĕt/ zwilżać psł. *mokriti słowo poświadczone
mukru /mükrü/ mokro psł. *mokro słowo poświadczone
mumîstu /mümaistü/ korale (koral?) psł. *momisto słowo poświadczone
muzgie /müzďĕ/ szpik kostny psł. *mozgy słowo poświadczone
muzdin /müzdin/ mózg psł. *moždženь słowo poświadczone
mu̇zika /muzikă/ muzyka niem. musik zapożyczenie, por. łuż. muzika
mûdîka /maudaikă/ zatyczka w dyszlu u radła psł. *mudika słowo poświadczone
mûdît sa /maudait să/ opóźniać się psł. *muditi sę poświadczone w 3Sg: maudi-să
mûchá /mauxo/ mucha psł. *muxa słowo poświadczone
mûriá /mauŕo/ mur śdn. mure słowo poświadczone
mûriát /mauŕot/ murować śdn. muren poświadczone w 3Sg: mauŕojĕ
mûrnek /maurnĕk/ murarz mauŕo + -nĕk słowo poświadczone
mûsîcia /mausaićă/ położnica, sześćniedziałka niejasne słowo poświadczone
Můcąca Nidelia /måucącă nideľă/ Wielki Tydzień måucącă + nideľă kalka niem. Karwoche, por. måucącĕ skǫpĕ
Můcące Skǫpe /måucącĕ skǫpĕ/ Wielki Piątek måucącĕ + skǫpĕ słowo poświadczone
Můcąca Subota /måucącă sübötă/ Wielka Sobota måucącă + sübötă kalka niem. Karsamstag, por. måucącĕ skǫpĕ
můcet /måucet/ milczeć psł. *mьlčiti poświadczony imiesłów: måucącĕ
můckǫ /måuckǫ/ potajemnie, po kryjomu psł. mьlčьkojǫ słowo poświadczone
můnia /måuńă/ błyskawica psł. *mъlnьja słowo poświadczone
můz /måuz/ ślimak psł. *mъlžь słowo poświadczone
mŷ /moi/ my psł. *my słowo poświadczone
mŷn /moin/ cześć, czołem, siema dn. moin pożyczna z dolnoniemieckiego, por. kasz. mòjn
mŷs /mois/ mysz psł. *myšь słowo poświadczone
mŷska /moiskă/ mięsień psł. *myšьka słowo poświadczone
mŷt /moit/ myć psł. *myti słowo poświadczone
mŷt del /moit del/ zmywać moit + del poświadczone w 3Sg: mojĕ del
mŷt sa /moit să/ myć się psł. *myti sę poświadczone w 3Sg: moji-să
mŷte /moitĕ/ wynagrodzenie, zapłata psł. *myto słowo poświadczone

N

połabski polski etymologia uzasadnienie
na /no/ na psł. *na słowo poświadczone
na jûtra /no jautră/ na jutro psł. *na jutrě słowo poświadczone
na lewaj /no levăj/ z lewa, po lewej no + levĕ słowo poświadczone
na lewu /no levü/ na lewo, do lewa no + levü w analogii do: no levăj
na pàlŷ /no pălåi/ na poły, ani dobra ani zły, obojętny psł. *na poly słowo poświadczone
na prawaj /no provăj/ z prawa, po prawej no + provĕ słowo poświadczone
na prawu /no provü/ na prawo, do prawa no + provü w analogii do: no provăj
na prîklad /no praiklăd/ na przykład no + praiklod por. głuż. na přikład, dłuż na pśikład, cz. například
na sreda /no sredă/ w środku, na środku no + sredă słowo poświadczone
na sredǫ /no sredǫ/ do środka, na środek no + sredǫ para do poświadczonego no sredă
na wizrene /no vizrenĕ/ w okamgnieniu, natychmiast, w chwilę no + vizrenĕ słowo poświadczone
na-jûtre /nojautrĕ/ wschodni na + jautrü analogicznie do no-pĕlni
na-pèlni /nopĕlni/ południowy na + pölni poświadczone w wyrażeniu na pèlni votĕr
na-pèlnuc /nopĕlnüc/ północny na + pölnüc analogicznie do no-pĕlni
na-wècer /novĕcer/ zachodni na + wicer analogicznie do no-pĕlni
nabår /nobår/ sąsiad śdn. naber słowo poświadczone, wybrano warjant zasymilowany
nabiartkie /nob́ortťĕ/ rama z przybijaczką (w krosnach) psł. *nabьrdъko słowo poświadczone
nacąt /nocąt/ rozpocząć, zacząć psł. *načęti poświadczone w czasie przeszłym: nocǫl
nacǫtak /nocǫtăk/ początek psł. *načętъkъ słowo wzorem głuż. započeć-započatk
nadǫt /nodǫt/ nadmuchać psł. *nadǫti poświadczone w 3Sg: nodåmĕ
nagie /noďĕ/ nagi, goły psł. *nagъjь słowo poświadczone
najt /nojt/ znaleźć; wygrać, zwyciężyć (w grze) psł. *najьti słowo poświadczone
nalet /nolĕt/ nalać psł. *naliti poświadczone w 3Sg: nolėjĕ
naluzene /nolüzenĕ/ przyzwyczajenie, nawyk psł. *naloženьje słowo poświadczone
naminȧtiw /nominativ/ mianownik niem. Nominativ zapożyczenie, por. łuż. nominatiw
nanuset /nonüsĕt/ nanosić psł. *nanositi poświadczone w 3Sg: nonüsĕ
napet /nopĕt/ napoić psł. *napiti słowo poświadczone
napucąt /nopücąt/ zacząć, rozpocząć psł. *napočęti słowo poświadczone
nàpuwadet /năpüvodĕt/ zaprzęgać psł. *napowaditi słowo poświadczone
nard /nord/ kąt śdn. nôrd poświadczone w złożeniu citĕrnordĕ
narmȧlne /normalnĕ/ normalny niem. normal + -nĕ zapożyczenie z niem., por. głuż., pl. normalny
nas /nos/ nasz psł. *našь słowo poświadczone
nasȧrat /nosarăt/ nasrać psł. *nasьrati słowo poświadczone
natore /notörĕ/ innym razem, na drugi raz psł. *na vъtoroje słowo poświadczone
natucet /notücĕt/ natoczyć (wino, piwo) psł. *natočiti poświadczone w 3Sg: notücĕ
nawartît sa /novortait să/ wrócić psł. *navortiti sę poświadczone w rozkaźniku: navărtai-să
nawet /novĕt/ nawinąć psł. *naviti słowo poświadczone
nawirg /novirg/ pomysł, projekt, idea od novirgnǫt kalka niem. Entwurf, por. cz. návrh
nawirgnǫt /novirgnǫt/ zaprojektować, wymyślić no- + virgnǫt kalka niem. entwerfen, por. cz. navrhnout
nawûcat /novaucăt/ przyzwyczajać, nauczać psł. *naučati poświadczone w 3Sg: novaucă
nawûcet /novaucĕt/ przyzwyczaić, nauczyć psł. *naučiti poświadczone w 3Sg: novaucĕ
nȧckî /nacťai/ niecki; opałka psł. *nьťьky słowo poświadczone
nȧpȧrad /naparăd/ najpierw psł. *naperdъ słowo poświadczone
nȧra /nară/ głupiec śdn. narre słowo poświadczone
nȧwŷsne /navoisnĕ/ zwierzchni, naczelny psł. *navyšьnъjь słowo poświadczone
nȧzduk /nazdük/ chusteczka do nosa śdn. nase-dôk słowo poświadczone
nåna /nånă/ teraz psł. *nyně, nieregularnie słowo poświadczone, obocznie także nenă, nină
nebu /nebü/ niebo; podniebienie psł. *nebo słowo poświadczone
nebudziår /nebüʒ́år/ świder swn. *nebagēr słowo poświadczone
nedånuw /nedånüv/ bezdenny psł. *nedъnovъ słowo poświadczone
nednaza /nednoză/ pończocha śdn. nedden-hase słowo poświadczone
nefá /nefo/ bratanek śdn. nêve por. głuż. nefa
nefka /nefkă/ bratanica nefo + -kă nazwa żeńska na -kă
negelka /negelkă/ goździk śdn. negelken słowo poświadczone
nech /nex/ niech psł. *nexaji słowo poświadczone
nechat /nexăt/ zostawić, zaniechać psł. *nexati słowo poświadczone
nekåtu /nekåtü/ nikt psł. *nekъto słowo poświadczone, Polański odczytuje nĕkåtü, ne- zamiast ni- bo k- jest twarde
nemac /nemăc/ młodzieniec, chłopiec (stanu wyższego niż chłopski) psł. *němьcь słowo poświadczone
nemkînka /nemťainkă/ dziewczyna, panna (stanu wyższego niż chłopski) psł. *němъkynъka słowo poświadczone
nena /nenă/ teraz psł. *nyně, nieregularnie słowo poświadczone, obocznie także nină, nånă
nenka /nenkă/ panna młoda; synowa prawdopodobnie słownictwo dziecięce słowo poświadczone, obocznie ninkă
neret sa /neret să/ żywić się śdn. neren słowo poświadczone
Neptu̇n /Neptun/ Neptun niem. Neptun zapożyczenie, por. łuż. Neptun
nerezac /nerezăc/ nietrzebiony samiec świni, kiernoz; dzik psł. *nerěžьcь słowo poświadczone
nerw /nerv/ nerw niem. Nerv zapożyczenie, por. łuż. nerw
nerwozne /nervöznĕ nerwowy niem. nervös + -nĕ por. łuż. nerwozny, cz. nervózní
netupard /netüpărd/ motyl psł. *netopyřь, -d nieregularne słowo poświadczone
neznajemne /neznojemnĕ/ nieznany, nieznajomy ne- + znojemnĕ antonim do poświadczonego słowa
ni /ni/ nie psł. *ne słowo poświadczone, obocznie w niektórych pozycjach także /ne/
nibisne /nibisnĕ/ niebiański nebü + -nĕ przymiotnik utworzony z przyrostkiem -nĕ, wzorem ros. небесный
nic /nic/ nic; wcale nie psł. *nečьso słowo poświadczone
nicet /nicĕt/ niszczyć nic + -ĕt kalka niem. vernichten, por. głuż. ničić, cz. ničit
nidelia /nideľă/ niedziela; tydzień psł. *neděľa słowo poświadczone
nidelne /nidelnĕ/ niedzielny nideľă + -nĕ przymiotnik na -nĕ, por. *sredületĕ-sredületnĕ
nidet /nidĕt/ nienawidzić; zazdrościć śdn. niden słowo poświadczone
nichtia /nixťă/ siostrzeniec śdn. nichte por. głuż. nichta, śdn. -te > -ťă częste
nichtka /nichtkă/ siostrzenica nixťă + -kă forma żeńska na -kă
nijȧdån /nijadån/ żaden psł. *nejedъnъ słowo poświadczone
nikiėde /niťėdĕ/ nigdzie psł. *nekъde słowo poświadczone, być może niťėd
nikiėgie /niťėďĕ/ nigdy psł. *nikъg(d)y lub ni- + -ťėďĕ rekonstrukcja
nina /nină/ teraz psł. *nyně, nieregularnie słowo poświadczone, obocznie także nenă, nånă
nincera /ninceră/ przedwczoraj śdn. nên + ceră słowo poświadczone
ninesne /ninesnĕ/ teraźniejszy, obecny nină + -esnĕ formacja jak dan-danesnĕ
ninjûtra /ninjautră/ pojutrze śdn. nên + jautră słowo poświadczone
nislé /nisle/ nosze psł. *neslě słowo poświadczone
niwiǫzana rec /niv́ǫzonă rec/ niewiązana mowa, proza psł. *nevęzanaja rěčь słowo poświadczone
nizît /nizait/ ropień, wrzód psł. *nežitъ słowo poświadczone
nît /nait/ nić psł. *nitь słowo poświadczone, być może rodzaju męzkiego
nîwa /naivă/ pole; rola; niwa psł. *niva słowo poświadczone
nîzkie /naisťĕ/ niski psł. *nizъkъjь słowo poświadczone
nîzkiu /naisťü/ nisko psł. *nizъko słowo poświadczone
nîzne /naiznĕ/ dolny psł. nižьnъjь poświadczone w toponimii: Niesen-Deich, Niesen-Wiese, Naisdöhl
nos /nös/ nos psł. *nosъ słowo poświadczone
nǫta /nǫtă/ stado bydła psł. *nuta poświadczone w ASg: nǫtǫ, por. słe. núta
nǫtar /nǫtăr/ pasterz bydła rogatego nǫtă + -ăr słowo poświadczone
nuc /nüc/ noc psł. *noťь słowo poświadczone
nuciåne /nüćånĕ/ I nocny psł. *noťьnъjь słowo poświadczone
nuciåne /nüćånĕ/ II wartownik, stróż nocny psł. *noťьnъjь słowo poświadczone
nuga /nügă/ noga, stopa psł. *noga słowo poświadczone
nugate /nügotĕ/ posiadający nogi psł. *nogatъjь słowo poświadczone
nugàwîcia /nügăvaićă/ nogawka nügă + -vaićă formacja jak rǫkăv-rǫkăvaićă, por. cz. nohavice, dłuż. i głuż. nohajca
nugiėt /nüďėt/ paznokieć psł. *nogъtь słowo poświadczone, w przypadkach zależnych temat nüxť-
nuchtak /nüxtăk/ ?? paznokietek psł. nogъtъkъ poświadczone w APl: nüxťai
nuset /nüsĕt/ nosić psł. *nositi słowo poświadczone
nuwá /nüvo/ nów psł. *nova słowo poświadczone
nuwe /nüvĕ/ nowy psł. *novъjь słowo poświadczone
Nuwe Liatu /nüvĕ ľotü/ Nowy Rok nüvĕ + ľotü kalka niem. neues Jahr, por. dłuż. nowe lěto
nuwîna /nüwaină/ ugór zaorany od nowa, nowa ziemia uprawna psł. *novina słowo poświadczone
nuwînar /nüvainăr/ dziennikarz nüvainĕ + -ăr formacja wzorem głuż. nowinar, cz. novinář
nuwînarska /nüvainorskă/ dziennikarka nüvanăr + -skă formacja żeńska z typowym -skă
nuwîne /nüvainĕ/ wiadomości, gazeta psł. *noviny formacja wzorem głuż. nowiny, cz. noviny, sch. novine
nuz /nüz/ nóż psł. *nožь słowo poświadczone
nuzîcé /nüzaice/ nożyce psł. *nožicĕ słowo poświadczone
nuznŷ /nüznåi/ pochwa na nóż psł. *nožьny słowo poświadczone
nu̇l /nul/ zero niem. Null zapożyczenie, por. łuż. nul
nu̇merȧl /numeral/ liczebnik niem. Numerale zapożyczenie, por. głuż. numeral

О

połabski polski etymologia uzasadnienie
opát /öpot/ pocałować śdn. open poświadczony derywat: öpåk
opåk /öpåk/ pocałunek śdn. open + -åk słowo poświadczone
osterickie /östericťĕ/ austriacki Österikă + -cťĕ przymiotnik na -sťĕ
Osterika /Österikă/ Austria por. dn. Öösteriek Österikă na Österreich tak jak Emerika na Himmelreich
Osterikiėr /Österiťėr/ Austriak Österikă + -år nazwa mieszkańca z produktywnym sufiksem -år
Osterikiėrska /Österiťėrskă/ Austriaczka Österikiėr + -skă nazwa mieszkanki z produktywnym sufiksem -skă po -år
owål /övål/ strug, hebel śdn. hovel słowo poświadczone, por. evål

P

połabski polski etymologia uzasadnienie
padát sa /podot să/ padać (o deszczu) psł. *padati sę poświadczone w 3Sg: podăji-să
pagîbne /poďaibnĕ mądry psł. *pagubьnъjь słowo poświadczone
pające /pojącĕ/ pajęczy psł. *pajǫčьjь formacja analogiczna do god-godĕ, korvo-korvĕ
pająk /pojąk/ pająk psł. *pajǫkъ słowo poświadczone
pającîna /pojącainǎ/ pajęczyna psł. *pajǫčina słowo poświadczone
pak /păk/ ale, lecz psł. *pakъ słowo poświadczone
pal /pol/ pal, kołek śdn. pâl słowo poświadczone
palac /polăc/ palec (u rąk i u nóg) psł. *palьcь słowo poświadczone
palcą /polcą/ paluszek psł. palьčę słowo poświadczone
palek /polĕk/ kołek, drewniany gwóźdź śdn. pâl + -ĕk słowo poświadczone
palitika /politikă/ polityka niem. Politik zapożyczenie, por. łuż. politika
pará /poro/ błoto, brud, kał psł. *para słowo poświadczone
parene /porenĕ/ brudny, ubłocony psł. *parenъjь słowo poświadczone
paret /porĕt/ brudzić psł. *pariti poświadczony zleksykalizowany imiesłów: porenĕ, por. poro
parg /porg/ próg psł. *porgъ słowo poświadczone
parch /porx/ purchawka, purchatka psł. *porxъ słowo poświadczone
parîna /poraină/ huba, hubka, żagiew psł. *parina słowo poświadczone
parsą /porsą/ prosię psł. *porsę słowo poświadczone
parpart /porport/, papart /poport/ paproć psł. *paportь>*porportь poświadczone w toponimii: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen
parsnene /porsnenĕ/ prochowy, dotyczący prochu porx + -nenĕ słowo poświadczone
pasék /pasek/ pasieka psł. *pasěkъ poświadczone w toponimii: Pasacken, Paask, Passek, Patschak, por. pośw. persek
pasmą /posmą/ pasmo nici psł. *pasmo słowo poświadczone
past /post/ paść psł. *pasti słowo poświadczone
pastȧrnek /postarnĕk/ pasterz psł. *pastyřьnikъ słowo poświadczone
pastwîste /postvaistĕ/ pastwisko psł. *pastvišče słowo poświadczone
pat /pot/ kopyto nierozdwojone por. szlez.-holszt. poot słowo poświadczone
patát /potot/ szczepić, zaszczepiać śdn. poten, paten słowo poświadczone
patŷ /potåi/ kopyto rozdwojone, racica por. szlez.-holszt. poot + -åi słowo poświadczone
pawes /povĕs/ papież śdn. pâwes słowo zasymilowane jak łuż. bamž, por. Drevĕs
pazá /pozo/ pacha, pachwina psł. *paža por. łuż. paža
pȧda /padă/ ropucha śdn. padde słowo poświadczone
pȧgàlîcia /pagălaićă/ rogalik, bułka w kształcie podkowy dn. paggeln + -aićă słowo poświadczone
pȧjane /pajonĕ/ pijany psł. *pijanъjь słowo poświadczone
pȧjàwîcia /pajăvaićă/ pijawka psł. *pijavica słowo poświadczone
pȧjîka /pajaikă/ pijak pait + -aikă słowo poświadczone
pȧn /pan/ pień psł. *pьnь słowo poświadczone
pȧnika /panikă/ panika niem. Panik zapożyczenie, por. łuż. panika
pȧnkiuk /panťük/ omlet dn. pannkōk słowo poświadczone
pȧpàrnîcia /papărnaićă/ młynek do pieprzu paṕår + -naićă słowo poświadczone
pȧpiår /paṕår/ pieprz psł. *pьpьrъ słowo poświadczone
pȧpir /papir/ papier śdn. papîr słowo poświadczone
pȧpirene /papirenĕ/ papierowy papir + -enĕ formacja z typowym przyrostkiem do rzeczownik ozn. materiały
pȧprika /paprikă/ papryka niem. Paprika zapożyczenie, dodatkowo może być reanalizowane jako papr- od paṕår i -ikă jak w ťönikă
pȧradle /parodlĕ/ miejsce do prania, pralnia psł. pьradlo słowo poświadczone
pȧrànîcia /parănaićă/ kijanka do prania psł. *pьranica słowo poświadczone
pȧrdet /pardĕt/ pierdzieć psł. *pьrděti poświadczone w 3Sg: pardĕ
pȧre /parĕ/ pierwszy psł. *pьrvъjь, nieregularnie słowo poświadczone
pȧréd /pared/ przedtem, dawniej psł. *perdъ, z nieregularnym -a- słowo poświadczone
Pȧriz /Pariz/ Paryż niem. Paris zapożyczenie z niem., por. łuż. Paris (/-z-/), toponim
pȧrstin /parstin/ pierścionek, obrączka ślubna psł. *pьrstenь słowo poświadczone
pȧrtîja /partajă/ I partia towaru; partia w grze niem. Partie zapożyczenie, słowo dość międzynarodowe
pȧrtîja /partajă/ partia polityczna niem. Partei zapożyczenie, internacjonalizm
pȧse /pasĕ/ psi ṕås + -ĕ typowa formacja jak korvo-korvĕ, dodatkowo cofnięty przegłos
pȧsinne /pasinĕ/ pszenny psł. *pьšenьnъjь derywat od poświadczone pasinaićă, por. jącmin-jącånĕ
pȧsinîcia /pasinaićă/ pszenica psł. *pьšenica słowo poświadczone
pȧstèlîcia /pastĕlaićă/ piec, otwór piecowy psł. *pьščelica?? słowo poświadczone, niepewne
pȧstrîcia /pastraićă/ żmija *ṕåstrĕ + -aićă słowo poświadczone
pȧt /pat/ naczynie por. śdn. pot/put poświadczone w liczbie mnogiej: pate
pȧtrana /patronă/ nabój niem. Patrone zapożyczenie, por. łuż. patrona
påknǫt /påknǫt/ upaść, spaść psł. *pъknǫti słowo poświadczone
påknǫt dånû /påknǫt dånau/ wpaść påknǫt + dånau poświadczone w 3Sg: dånau påknĕ
påknǫt del /påknǫt del/ odpaść påknǫt + del poświadczone w aoryście: påci del
påknǫt wånû /påknǫt vånau/ wypaść påknǫt + vånau w analogii do poświadczonego dånau påknĕ
påtinac /påtinăc/ ptak psł. *pъtenьcь słowo poświadczone
påtinȧcka /påtinackă/ ptaszek psł. *pъtenьčьka słowo poświadczone
påtince /påtincĕ/ ptasi psł. pъtenьčьjь słowo poświadczone
påtince garch /påtincĕ gorx/ ptasi groch, ptasia wyka (rodzaj chwastu) påtince + gorx słowo poświadczone
påtince mlåka /påtincĕ mlåkă/ ptasie mleko påtince + mlåkă słowo poświadczone
påtince zȧlą /påtincĕ zalą/ ptasia wyka påtince + zalą słowo poświadczone
påtincnîcia /påtincnaićă/ klatka na ptaki patinăc + -naićă słowo poświadczone
påtka /påtkă/ genitalia psł. pъtka? słowo poświadczone, Polański waha się pomiędzy potkă i påtkă
pądz /pąʒ/ pieniądz; fening; grosz (w powiedzeniach) psł. *pěnęʒь słowo poświadczone
pąpil /pąpil/ bąk, trzmiel dźwiękonaśladowcze? słowo poświadczone
pąska /pąskă/ kiełbasa, kiszka śdn. panse + -kă słowo poświadczone
pąst /pąst/ pięść psł. *pęstь słowo poświadczone
pąt /pąt/ pięć psł. *pętь słowo poświadczone
pątàru/pątărü/ pięcioro psł. *pętero słowo poświadczone
pątnàdist /pątnădist/ piętnaście psł. *pętь na desęte słowo poświadczone
pątdisiǫt /pątdiśǫt/ pięćdziesiąt psł. *pętь desętъ słowo poświadczone
pątkiusté /pątťüste/ Zielone Świątki śdn. pinkesten, etymologia ludowa słowo poświadczone
pątkiustne /pątťüstnĕ/ zielonoświątkowy pątťüstĕ + -nĕ słowo poświadczone
pątkiuste-mand /pątťüste-mond/ czerwiec pątťüste + śdn. mând słowo poświadczone
pątstig /pątstig/ sto psł. *pętь + stig słowo poświadczone, ale Polański odczytuje pątstiďĕ
pegá /pego/ pieg psł. *pěga słowo ogólno zach.- i płd.-słow., por. sch. pega, cz. piha, głuż. piha, dłuż. pěga, sła. peha
pegate /pegotĕ/ piegaty pego + -otĕ pego-pegotĕ tak jak nügă-nügotĕ
pek /pek/ smoła; pech śdn. pek poświadczone w GSg: peťai, drugie znaczenie jak cz., pl. pech
pekar /pekăr/ piekarz psł. *pekařь słowo poświadczone
pekàrnîcia /pekărnaićă/ piekarnia psł. *pekarьnica słowo poświadczone
Peking /Peking/ Pekin niem. Peking zapożyczenie, por. łuż., cz. Peking, toponim
pelen /pelĕn/ piołun psł. *pelynъ poświadczone w GSg: pelåinĕ
pènidelia /pĕnideľă/ poniedziałek psł. *poneděľa? słowo poświadczone
pènidelne /pĕnidelnĕ/ poniedziałkowy pĕnideľă + -nĕ przymiotnik na -nĕ jak *sredületĕ-sredületnĕ
penît sa /penait să/ pienić się ṕonă + -ait să czasownik od zrekonstruowanego ṕonă
perdaja /perdojă/ sprzedaż psł. *perdaja słowo poświadczone
perdajîka /perdojaikă/ sprzedawca perdot + -aikă słowo poświadczone
perdát /perdot/ sprzedawać, sprzedać psł. perdavati słowo poświadczone
pere /perĕ/ pierze psł. *perьje słowo poświadczone
perèndȧn /perĕndan/ czwartek psł. *perunъ dьnь słowo poświadczone
perèndȧnne /perĕndanĕ/ czwartkowy perĕndan + -nĕ przymiotnik na -nĕ jak *sredületĕ-sredületnĕ
peret /perĕt/ prać psł. periti słowo poświadczone
perîdle /peraidlĕ/ pralka per- + -aidlĕ złożenie, kalka niem. Waschmaschine, por. głuż. płokawa
perîka /peraikă/ praczka psł. *perika słowo poświadczone
perjadat /perjodăt/ przejadać; przegryzać psł. *per-jědati poświadczone w 3Sg: perjodă
perjést /perjest/ przejeść; przegryźć psł. *per-jěsti poświadczone w 3Sg: perjedĕ i rozkaźniku: perjeʒ
perlet /perlĕt/ przelać psł. *perliti poświadczone w 3Sg: perlajĕ, może perlait?
permesat /permesăt/ przemieszać, pomieszać, zamieszać psł. *perměšati słowo poświadczone
permiár /perḿor/ średnica per- + ḿor kalka niem. Durchmesser, por. łuż. přeměr
perprasane /perprosone/ egzamin, test perprosot + -nĕ por. dłuż. pśespytowanje
perprasát /perprosot/ przepytywać, egzaminować per- + prosot złożenie wzorem dłuż. pśepšašaś, pśepšašowaś
perret /perrĕt/ przekopać, przeryć psł. *perryti poświadczone w 3Sg: perråjĕ, może perråit?
pers /pers/ brzoskwinia dn. pers poświadczone w l.mn.: persai
Persår /Persår/ I Pers niem. Perser zapożyczenie z niem., por. dłuż. Persaŕ
persår /persår/ II dywan perski niem. Perser por. dłuż. perser, niem. słowo również jest dwuznaczne
Persîja /Persajă/ Persja niem. Persien zapożyczenie z adaptowaniem -ajă
perskie /persťĕ/ perski Pers- + -sťĕ por. niem. Persisch
perstrelet /perstrelĕt/ przestrzelić psł. *perstrěliti słowo poświadczone
peru /perü/ pióro (ptasie) psł. pero słowo poświadczone
pesen /pesĕn/ pieśń psł. *pěsnь słowo poświadczone
Piana /Ṕonă/ Peene, pol. Piana psł. *pěna rekonstrukcja, hydronim
piana /ṕonă/ piana psł. *pěna poświadczone w toponimii: Peene
piasak /ṕosăk/ piasek psł. *pěsъkъ słowo poświadczone
piasåcnĕ /ṕosåcnĕ/ piaszczysty ṕosăk + -nĕ słowo poświadczone
piat /ṕot/ śpiewać; piać psł. *pěti słowo poświadczone
piås /ṕås/ pies psł. *pьsъ słowo poświadczone
piåstre /ṕåstrĕ/ pstry, pstrokaty psł. *pьstrъjь poświadczony derywat: pastraićă
pic /pic/ piec piekarski psł. *peťь słowo poświadczone
picȧn /pican/ bochenek chleba psł. *pečьnь słowo poświadczone
picene /picenĕ/ pieczony psł. *pečenъjь słowo poświadczone
picne /picnĕ/ służący do pieczenia psł. *pečьnъjь słowo poświadczone
pict /pict/ piec psł. *peťi słowo poświadczone
pija /pijă/ ciepła koszula, kabacik por. szlez.-holszt. pie słowo poświadczone
pik /pik/ pik (w kartach) dn. Pik, Piek zapożyczenie, por. pl. pik
pilenka /pilenkă/ pieluszka, pielucha psł. *pelenъka słowo poświadczone
pinka /pinkă/ srom kobiecy ??? słowo poświadczone
piniat /pińăt/ katować, męczyć śdn. pinigen poświadczone w czasie przeszłym: pińol, pińălai-jĕg
piǫta /ṕǫtă/ pięta psł. *pęta słowo poświadczone
piǫte /ṕǫtĕ/ piąty psł. *pętъjь słowo poświadczone
pipȧną przepiórka ??? słowo poświadczone, być może pipalą
pipat /pipăt/ całować dn. pīpen poświadczone w 3Sg: pipă
pipsȧk /pipsak/ dudy śdn. pip-sak słowo poświadczone
pirdat /pirdăt/ sprzedać psł. *perdati poświadczony imiesłów: pirdonĕ
pir /pir/ dla psł. *perъ słowo poświadczone, obocznie Polański rekonstruuje pir
pirbas /pirbăs/ na bose nogi psł. *perъ + bosъ słowo poświadczone
pircu /pircü/ dlaczego pir + cü w analogii do poświadczonego pirtü
pirtu /pirtü/ dlatego pir + tü słowo poświadczone
pirtągnǫt sa /pirtągnǫt să/ wyciągnąć się, przeciągnąć się psł. *pertęgnǫti sę poświadczone w 3Sg: pirtągni-să
pirwȧrtet /pirvartĕt/ przewiercić psł. *pervьrtiti poświadczone w 3Sg: pirvartĕ
pisát /pisot/ oddawać mocz, sikać śdn. pissen słowo poświadczone
pisîna /pisaină/ mocz pisot + -aină słowo poświadczone
Pitår /Pitår/ Piotr śdn. Peter imię mocno zasymilowane, ale por. dłuż. Pětš, pol. Piotr, imię
Pitrègard /Pitrĕgord/ Piotrogród, Petersburg Pitår + -gárd kalka niem. Petersburg, por. cz. Petrohrad, głuż. Pětrohród, toponim
pîla /pailă/ kaczka por. szlez.-holszt. Piele słowo poświadczone
pîlą /pailą/ gąsię, kaczę psł. *pilę słowo poświadczone
pîlia /paiľă/ pożyteczność, użyteczność, korzyść psł. *pilьja słowo poświadczone
pîlne /pailnĕ/ pożyteczny, korzystny paiľă + -nĕ przymiotnik od pośw. rzeczownika, por. pl., łuż. pilny, sła. pilný
pîstat /paistăt/ gwizdać psł. *piščati poświadczone w 3Sg: paistĕ
pîstialka /paisťolkă/ piszczałka, fujarka psł. *piščalъka słowo poświadczone
pît /pait/ pić psł. *piti słowo poświadczone
pîte /paitĕ/ picie, napój psł. *pitьje poświadczone w celowniku: kå paiťĕ
pîwene /paivenĕ/ piwny paivü + -enĕ por. mlåkă-mlåcenĕ
pîwnîcia /paivnaićă/ pub, miejsce picia piwa paivü + -naićă kalka cz. pivnice, por vaină-vainaićă
pîwu /paivü/ piwo psł. *pivo słowo poświadczone
pîza /paizǎ/ dupa? por. prus.-niem. puse poświadczone w ASg: paizǫ
pîzda /paizdǎ/ dupa psł. *pizda słowo poświadczone
pîzdia /paizďǎ/ dupa, tyłek? psł. *pizda, zmiękczony temat słowo poświadczone
plagá /plogo/ plaga, klęska śdn. plâge słowo poświadczone
plagát /plogot/ męczyć, dręczyć śdn. plagen poświadczone w czasie przeszłym: plogol
plachta /ploxtă/ płachta, prześcieradło, obrus, serweta psł. *plaxъta słowo poświadczone
plachtwîcia /ploxtvaićă/ chusta, chustka ploxtă + -vaićă słowo poświadczone
plakat /plokăt/ płakać psł. *plakati słowo poświadczone
plast /plost/ włóka (jednostka powierzchni) psł. plastъ poświadczone w nazwie terenowej såvlåknĕ plast, co do znaczenia p. plostnĕk
plastnek /plos(t)nĕk/ właściciel jednej włóki pola plost + -nĕk słowo poświadczone
platet /plotĕt/ kosztować, być wartym psł. *platiti poświadczone w 3Sg: plotĕ
platîna /plotaină/ cena plot- + -aină por. głuż. płaćizna, dłuż. płaśizna, płaśenje
plȧmazé /plamoze/ pióropusz śdn. plumasie słowo poświadczone, liczba mnoga
plȧnta /plantă/ roślina śdn. plante słowo poświadczone
plȧntát /plantot/ sadzić plantă + -ot poświadczone gerundium: plantonĕ
plȧtér /plater/ miska, półmisek śdn. plattêr słowo poświadczone
plȧterek /platerĕk/ miseczka plater + -ĕk poświadczone w liczbie mnogiej: plateraiťĕ
plåtne /plåtnĕ/ płótno psł. *poltьno słowo poświadczone
plåtnene /plåtnenĕ/ płócienny plåtnĕ + -enĕ słowo poświadczone
plåtninek /plåtninĕk/ handlarz płótnem plåtnĕ + -inĕk słowo poświadczone
plåwet /plåvĕt/ pleć, plewić, przesiewać, oddzielać plewy od ziarna psł. *pelviti poświadczone w 3Sg: plåvĕ
plåwŷ /plåvoi/ plewy psł. *pelvy słowo poświadczone
pląsîka /pląsaikă/ tancerz psł. *plęs-ika nazwa zawodu od pľǫsăt na -aikă, pląs- zamiast pľǫs- jak w pląsą
plekièpîzde /pleťĕpaizdĕ/ sarnię, sarenka dn. pleckig + paizdă + -ĕ słowo poświadczone, zapewne substantywizowany przymiotnik
plesen /plesĕn/ pleśń psł. *plěsnь poświadczone złożenie plesnaivĕ, co do -ĕn, por. pesĕn<*pěsnь
plesnîwe /plesnaivĕ/ spleśniały psł. *plěsnivъjь słowo poświadczone
plestȧn /plestan/ placek, płaskie ciasto psł. *plěščьnь słowo poświadczone
pletkî /pletťai/ białe czółko dla kobiet psł. *pletъky poświadczone zapożyczenie do dn.: Pletki
plewá /plevo/ błonka na oku psł. *plěva słowo poświadczone
plice /plicĕ/ ramię, bark psł. *pleťe słowo poświadczone
pliǫs /pľǫs/ taniec psł. *plęsъ formacja wsteczna jak niem. tanzen-Tanz, por. cz. ples
pliǫsat /pľǫsăt/ tańczyć psł. *plęsati słowo poświadczone
plist /plist/ pleść psł. *plesti poświadczone w 3Sg: plitĕ
plitát /plitot/ splatać, pleść psł. *pletati słowo poświadczone
plitene /plitenĕ/ grodzenie płotem psł. *pletenьje słowo poświadczone
pliûst /pľaust/ bluszcz psł. *pljuščь poświadczone w GSg: pľausťă
Plotus /Plötüs/ Piłat śdn. ? słowo poświadczone
plutwîcia /plütvaićă/ płotka psł. *plotъvica słowo poświadczone
plûce /plaucĕ/ płuca psł. *pluťa poświadczone w l.mn.: plaucă
plûg /plaug/ pług psł. *plugъ słowo poświadczone
plût /plaut/ pływać psł. *pluti poświadczone w 3Sg: plajĕ
plûzet /plauzĕt/ płużyć, orać psł. *plužiti poświadczone w 3Sg: plauzĕ
plûzne /plauznĕ/ pługowy, płużny psł. *plužьnъjь słowo poświadczone
pod /pöd/ palenisko psł. *podъ słowo poświadczone
poddane /pöddonĕ/ oddany psł. podъdanъjь słowo poświadczone
podrûg /pödraug/ towarzysz, pomocnik psł. *podrugъ słowo poświadczone
pol /pöl/ pół, połowa psł. *polъ słowo poświadczone
pol kiupe /pöl ťüpĕ/ trzydzieści, pół kopy pöl + ťüpă słowo poświadczone
polåt /pölåt/ połeć, duży kawał mięsa psł. *polъtь słowo poświadczone
polmiár /pölḿor/ promień pöl + ḿor kalka niem. Halbmesser, por. łuż. połměr, cz. poloměr
polni /pölni/ południe (pora dnia), południe (kierunek) psł. polъdьne? słowo poświadczone
polnuc /pölnüc/ północ (pora dnia), północ (kierunek) psł. polъnoťь w analogii do poświadczonego pölni
polskiorné /pölsťörne/ półbuty, trzewiki pöl + sťörne słowo poświadczone
poltîste /pöltaistĕ/ stłuczka, kawałki tłuczonego naczynia śdn. polt + -aistĕ? słowo poświadczone
poluwnek /pölüvnĕk/ rolnik posiadający połowę włoki pola *pölüvă + -nĕk słowo poświadczone
poluzet /pölüzĕt/ położyć psł. *položiti słowo poświadczone
poluzet wånû /pölüzĕt vånau/ wyłożyć pölüzĕt + vånau poświadczone w 3Sg: pölüzĕ vånau
popást sa /pöpost să/ spaść, upaść psł. *popasti sę poświadczone w 3Sg: pöpădi-să, p
porudene /pörüdenĕ/ urodzony psł. *porodenъjь słowo poświadczone
porudet /pörüdĕt/ urodzić psł. *poroditi poświadczony imiesłów: pörüdenĕ
poslát /pöslot/ posłać, wysłać psł. *posъlati poświadczone w czasie przeszłym pöslol
poslát wån /pöslot vån/ wysłać, odesłać pöslot + vån poświadczono w czasie przeszłym: pöslol vån
poslûsat /pöslausăt/ posłuchać, być posłusznym psł. *poslušati słowo poświadczone
powǫz /pövǫz/ drąg służący do przyciskania siana psł. *povǫzъ słowo poświadczone
poznat /pöznăt/ poznać pö- + znot por. rözznăt, także głuż. póznać, dłuż. póznać
poznát sa /pöznot să/ poznać się, zaznajomić się pöznăt + să por. dłuż. póznaś so
pǫkàwîcia /pǫkăvaićă/ ropucha psł. *pǫkavica słowo poświadczone
pǫp /pǫp/ pępek psł. *pǫpъ słowo poświadczone
pǫt /pǫt/ droga psł. *pǫtь słowo poświadczone
pǫtewe /pǫtevĕ/ drogowy pǫt + -evĕ przymiotnik utworzony z miękkotematowym przyrostkiem -evĕ
pǫtnîcia /pǫtnaićă/ napiwek pǫt + -naićă poświadczone zapożyczenie w dn: Punkeneitz
prafeta /profetă/ prorok śdn. prophête słowo poświadczone
Praga /progă/ Praga cz. Praha, śdn. Prâge zapożyczenie/rekonstrukcja, por. dłuż. Praga, toponim
pram /prom/ prom śdn. prâm zasymilowane zapożyczenie, por. dłuż. prama
prasane /prosonĕ/ pytanie rzeczownik od prosot por. dłuż. pšašanje, głuż. prašenje
prasát /prosot/ pytać psł. *prašati poświadczone w czasie przeszłym: prosăl, obok tego prosojĕ lub prosoj
prawe /provĕ/ prawy psł. *pravъjь słowo poświadczone
prawènard /provĕnord/ prostokąt provĕ + nord kalka niem. Rechteck, por. głuż. praworóžk, dłuż pšawokut/-rog
prawèsribiane /provĕsrib́onĕ/ ortografia provü + srib́ot + -enĕ kalka z niem. Rechtschreibung
prawîcia /provaićă/ prawica, prawa ręka provĕ + -aićă formacja wzorem pl., głuż. prawica
prawnek /provnĕk/ prawnik provü + -nĕk formacja z przyrostkiem -nĕk tworzącym zawody
prawu /provü/ prawo psł. *pravo formacja wzorem pl., głuż. prawo, cz. právo, kalka niem. Recht, fr. droit
prȧding /prading/ kazanie śdn. predinge słowo poświadczone
prȧchstîl /praxstail/ ambona, kazalnica por. dn. prēgestaul słowo poświadczone
prȧktickie /prakticťĕ/ praktyczny praktikă + -sťĕ por. łuż. praktiski
prȧktika /praktikă/ praktyka niem. Praktik zapożyczenie, por. łuż. praktika
prądȧn /prądan/ pełne wrzeciono, szpula? psł. *prędьnь słowo poświadczone
prądene /prądenĕ/ motek, pasmo przędzy psł. *prędenьje słowo poświadczone
prądia /prąďă/ prządka psł. *prędьja słowo poświadczone
prąslén /prąslen/ przęślik, ciężarek obciążający wrzeciono psł. *pręslenь? słowo poświadczone
prąst /prąst/ prząść psł. *pręsti poświadczone w 3Sg: prądĕ
prene /prenĕ/ przedni; wczesny; pierwszy psł. *perdnьjь poświadczone w r.ż.: preńă
prenia zîma /preńă zaimă/ jesień preńă + zaimă słowo poświadczone
prenia zîma-mand /preńă zaimă mond/ wrzesień preńă zaimă + mond słowo poświadczone
prepicle /prepiclĕ/ przypalony, przypieczony psł. *perpečьlъjь słowo poświadczone
prepict /prepict/ smażyć, przysmażać psł. *perpeťi słowo poświadczone
presék /presek/ sad owocowy, ogród za domem psł. *persěkъ słowo poświadczone
pricne /pricnĕ/ poprzeczny psł. *perčьnъjь słowo poświadczone
pricne pǫt /pricnĕ pǫt/ skrzyżowanie, rozstajna droga pricnĕ + pǫt słowo poświadczone
pricnek /pricnĕk/ przeciwnik priťĕ + -nĕk kalka niem. Gegner, por. dłuż. pśeśiwnik, pśeśiwjaŕ
prid /prid/ przed psł. *perdъ słowo poświadczone
pridcerak /pridcerăk/ podwieczorek prid- + ceră + -ăk słowo poświadczone
pridèbede /pridĕbedĕ/ śniadanie psł. *perdobědьje słowo poświadczone
pridjîmą /pridjaimą/ imię prid- + -jaimą kalka niem. Vorname, por. głuż předmjeno
pridjûzînak /pridjauzainăk/ przedobiadek, posiłek przed obiadem psł. *perdъjužinъkъ słowo poświadczone
pridmét /pridmet/ przedmiot, objekt, rzecz prid- + met -met z metăt, por. voimetăt, co do kalki por. pl. przedmiot, głuż. předmjet, cz. předmět
pridstawene /pridstovenĕ/ wystawa, przedstawienie; wyobrażenie rzeczownik od pridstovĕt kalka niem. Vorstellung, por. dłuż. pśedstajenje
pridstawet sa /pridstovĕt să/ przedstawić się prid- + stovĕt + są kalka niem. sich vorstellen, por. dłuż. pśedstajiś se i podob.
pridstawet se /pridstovĕt sĕ/ wyobrazić sobie prid- + stovĕt + sĕ kalka niem. sich vorstellen, por. dłuż. pśedstajiś sebje, sĕ jak cz. si
pridwîdet /pridvaidĕt/ przewidzieć prid- + vaidĕt kalka niem. vorsehen, por. głuż. předwidźeć, cz. předvídat
prichel /prixĕl/ chór kościelny por. fryz. Prichel słowo poświadczone, Polański rekonstruuje prixel
prikie /priťĕ/ przeciw, za?, na? psł. *perko słowo poświadczone
prikî /priťai/ wpoprzek, naprzeciwko psł. *perky słowo poświadczone
prilidiát /priliďot/ przecierpieć, wycierpieć pri- + liďot słowo poświadczone
priǫdka /pŕǫtkă/ prządka psł. *prędъka słowo poświadczone
priǫtru /pŕǫtrü/ strych domu lub stodoły służący na siano psł. *prętro słowo poświadczone, obocznie pŕǫtprü?
pripék /pripek/ przepieczone miejsce na chlebie psł. *perpekъ słowo poświadczone
priwizt /privist/ przewieźć psł. *pervesti słowo poświadczone
priz /priz/ bez psł. *perzъ słowo poświadczone
prî /prai/ przy, obok psł. *pri słowo poświadczone
prîbet /praibĕt/ przybić psł. *pribiti słowo poświadczone
prîbuwat /praibüvăt/ dobudować prai- + büvot słowo poświadczone
prîdát /praidot/ przydać, dodać psł. *pridati słowo poświadczone, obocznie praidăt
prîklád /praiklod/ przykład prai- + klod- złożenie na wzór łuż. přikład/pśikład lub rekonstrukcja
prîlåbe /prailåbĕ/ jarzmo przyrożne psł. *prilъbьje słowo poświadczone
prîluzît sa /prailüzait să/ przywyknąć, przyzwyczaić się psł. *priložiti sę poświadczone w czasie przeszłym: prailüzål să
prîmȧrtîna /praimartaină/ spadek praiḿortĕ + -aină formacja z -aină, por. *låisĕ-låisaină
prîmiarte /praiḿortĕ/ odziedziczony po czyjejś śmierci psł. *primьrtъjь słowo poświadczone
prîpád /praipod/ przypadek prai- + pod kalka niem. Zufall, por. łuż. připad/pśipad, pl. przypadek
prîrest /prairĕst/ przyrosnąć prai + rüst poświadczone w 3Sg: prairüstĕ
prîroda /prairödă/ przyroda, natura prai- + röd + -ă formacja ogólnosłowiańska, por. głuż. přiroda, cz. příroda
prîskat /praiskăt/ przywiązać, zawiązać psł. *prisъkati słowo poświadczone
prîstawet /praistovĕt/ wynająć psł. *pristaviti słowo poświadczone
prîtoret /praitörĕt/ przymknąć psł. *pritvoriti słowo poświadczone
prîwabet /praivobĕt/ przywabić psł. *privabiti słowo poświadczone
prîwåst wzrosnąć, przybrać psł. privъzęti poświadczone w 3Sg: praivåmĕ, por. våst
prîwiǫzat /praiv́ǫzăt/ przywiązać psł. *privęzati poświadczone w 1Sg: praivązą
prîzȧdat /praizadăt/ zaczekać, poczekać psł. *prižьdati poświadczone w rozkaźniku: praizad
prosu /prösü/ proso psł. *proso słowo poświadczone
proste /pröstĕ/ niedorzeczny, szalony psł. *prostъjь słowo poświadczone
prostor /pröstör/ kazalnica, ambona psł. *prostorъ poświadczone w miejscowniku: no prăstöră
prostota /pröstötă/ dziwak, cudak, szaleniec? psł. *prostota słowo poświadczone
prǫt /prǫt/ rózga, pręt psł. *prǫtъ słowo poświadczone
pruletne /prületnĕ/ wiosenny prüľotü + -nĕ przymiotnik wzorem poświadczonego: sredületnĕ
pruliatu /prüľotü/ wiosna psł. *prolěto słowo poświadczone
prupél /prüpel/ śniadanie por. dn. pröpel słowo poświadczone
prusak /prüsăk/ popiół, perzyna niejasne poświadczone w GSg: prüsťau
prusene /prüsenĕ/ jaglany psł. prosenъjь słowo poświadczone
prusene kiosor /prüsenĕ ťösör/ kasza jaglana prüsenĕ + ťösör poświadczone jako partytyw: prüsenĕ ťösăŕo
pruset /prüsĕt/ żebrać, prosić psł. *prositi słowo poświadczone
prusinek /prüsinĕk/ kasza jaglana psł. *prosenьnikъ słowo poświadczone
pruwesle /prüveslĕ/ powrósło psł. *proveslo słowo poświadczone
Prûska /Prauskă/ I Prusy Praus + -skă por. dłuż. Pšuska, cz. Prusko
Prûska /Prauskă/ II Prusaczka Praus + -skă por. Prausťĕ
Prûskie /Prausťĕ/ Prusak niem. Preuße lub psł. *Prusъ + -sťĕ por. dłuż. Pšus, niem. Preuße, co do -stĕ por. Śosťĕ - Niemiec
prûskie /prausťĕ/ pruski prus + -sťĕ przymiotnik odrzeczownikowy jak wend-wensťĕ
pu /pü/ po psł. *po słowo poświadczone
pucąt /pücąt/ odpocząć psł. *počęti aspekt dokonany od: pücaivăt
pucîwane /pücaivonĕ/ odpoczynek psł. počivanьje słowo poświadczone
pucîwat /pücaivăt/ odpoczywać psł. *počivati poświadczone w 3Sg: pücaivă
pucréd /pücred/ najemny pastuch psł. *počerdъ słowo poświadczone
pud /püd/ pod psł. *podъ słowo poświadczone, obocznie pöd
pudåptat /püdåptăt/ podeptać psł. *podъpъtati poświadczone w 3Sg: püdåpcĕ
pudklást /pütklodĕ/ podkłaść, podłożyć psł. *podъklasti poświadczone w 3Sg: pütklodĕ
pudkiuw /pütťüv/ podkowa psł. podъkovь słowo poświadczoen
pudluzet /püdlüzĕt/ podłożyć psł. *podъložiti słowo poświadczone
pudret /püdrĕt/ podkopać psł. *podъryti poświadczone w 3Sg: püdråjĕ, może püdråit
pudûsa /püdausă/ podeszwa psł. *poduša słowo poświadczone
pugiore /püďörĕ/ pogórze, zagórze psł. *pogorьje   słowo poświadczone
pugribst /pügripst/ pogrzebać, pogrzeć psł. *pogrebsti słowo poświadczone
pukînǫt /püťainǫt/ potrącić, nadepnąć psł. *pokydnǫti poświadczone w 3Sg: püťainĕ
pukret /pükrĕt/ pokryć psł. *pokryti słowo poświadczone, obocznie pökrĕt
puli /püli/ pole psł. *poľe słowo poświadczone
Puliak /Püľăk/ Polak püli + -ăk odbitka, złożenie pole + -ak, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe Polack
Puliacka /Püľockă/ Polka Pülăk + -kă por. toblăc-toblockă
pulne /pülnĕ/ polny püli + -nĕ przymiotnik jak plaug-plauznĕ
Pulska /Pülskă/ Polska Pülăk + -skă kalka pol. Polska, por. także inne państwa na -skă
pulskie /pülsťĕ/ polski Pülăk + -sťĕ kalka pl. polski
pumazat /pümozăt/ pomazać, posmarować psł. *pomazati poświadczony imiesłów: pümăzonĕ
pumåja /pümojă/ pomyje psł. *pomyjě słowo poświadczone, najpewniej liczba mnoga
pumąciat /pümąćăt/ pomacać, podotykać psł. *pomacati poświadczone w czasie przeszłym: pümąćăl, także przyszłe pümącnĕ
Pumore /pümörĕ/ Pomorze pü- + möri + -ĕ rekonstrukcja, toponim
pumorskie /pümörsťĕ/ pomorski pümörĕ + -sťĕ typowy przymiotnik na -sťĕ
pumost /pümöst/ strych psł. *pomostъ poświadczone zapożyczenie do dn.: Pomöhs
pup /püp/ ksiądz, pop, pastor, duchowny psł. *popъ słowo poświadczone
pupànîcia /püpănaićă/ żona pastora psł. *popanica słowo poświadczone
pupànîcka /püpănaickă/ żona pastora, zdrobniale? püpànaićă + -kă słowo poświadczone
pupél /püpel/ popiół psł. popelъ słowo poświadczone
puprǫg /püprǫg/ popręg psł. poprǫgъ słowo poświadczone
pusliád /püsľod/ po, potem , później (i przyimek, i przysłówek) psł. *poslědъ słowo poświadczone
pusliád kiûtît /püsľod ťautait/ robić później, odrabiać püsľod + ťautait słowo poświadczone
pusliád sådat /püsľod sådăt/ naśladować püsľod + sådăt słowo poświadczone
pustawet /püstovĕt/ postawić psł. *postaviti poświadczone w 3Sg: püstovĕ
pustawet wånû /püstovĕt vånau/ wystawić püstovĕt + vånau poświadczone w 3Sg: püstovĕ vånau
pustén /püsten/ cień psł. *postěnь słowo poświadczone
pustil /püstil/ łóżko psł. *posteľь słowo poświadczone, ale w formie dialektalnej /pöstil/, obocznie püstiľă
pustilia /püstiľă/ łóżko psł. *posteľь słowo poświadczone, obocznie pöstiľă
puswîcia /püsvaićă/ poszewka (na poduszkę) psł. pošьvica słowo poświadczone
pusŷ /püsåi/ poszwa; pochwa (na miecz)? psł. pošьva, reanalizowane słowo poświadczone
put /püt/ pójść psł. *pojьti poświadczone w rozkaźniku: püd, 3Sg: püdĕ
putązena kiola /pütązenă ťölă/ kareta psł. *potęžьnaja + ťölă słowo poświadczone
putesat /pütesăt/ zabawiać (dzieci) psł. *potěšati słowo poświadczone
putipst /pütipst/ zmiędlić (len) psł. potipsti słowo poświadczone, być może pütist
puwadet /püvodĕt/ nakładać uprząż (koniu), zaprzęgać psł. *povaditi poświadczone w 3Sg: püvodĕ
puwǫsat /püvǫsăt/ powąchać psł. *povǫšiti poświadczone w 3Sg: püvǫsă
puwûcet /püvaucĕt/ nauczyć psł. *po-učiti poświadczony rozkaźnik: püvaucai-jĕg
puwûzdat /püvauzdăt/ okiełznać psł. *po-uzdati poświadczony rozkaźnik: püvauzdai-jĕg
puzȧrat /püzarăt/ popatrzeć, spojrzeć psł. *pozьrěti słowo poświadczone
puzdér /püzder/ paździerz psł. *pozderь słowo poświadczone
puzgînǫt /püzďainǫt/ zniknąć, zginąć psł. *po-jьz-ginǫti? poświadczone w 3Sg: püzďainĕ
puzgînǫte /püzďainǫtĕ/ zaginiony imiesłów od püzďainǫt słowo poświadczone
puzîmak /püzaimăk/ wiosna, przedwiośnie psł. *pozimъkъ słowo poświadczone, w tym samym znaczeniu püzaimă
puzne /püznĕ/ późny psł. *pozdьnъjь poświadczony przysłówek: püznü
puznu /püznü/ późno psł. *pozdьno słowo poświadczone
pu̇ciår /pućår/ fryzjer dn. putzer poświadczone w wyrażeniu: pućår vǫsüv
pu̇ciår wǫsuw /pućår vǫsüv/ golibroda dn. putzer + psł. *ǫsъ słowo poświadczone
pu̇ckat /puckăt/ golić dn. putzen słowo poświadczone
pu̇lwér /pulver/ proch strzelniczy śdn. pulver słowo poświadczone
pu̇pa /pupă/ lalka niem. Puppe zapożyczenie, por. dłuż. pupa
pu̇pergesel /pupergesĕl/ dudek źródło niejasne słowo poświadczone, niejasne dokładne brzmienie
pûcena pąska /paucenă pąskă/ kiszka nadziewana krwią, kaszanka paucenă + pąskă słowo poświadczone
pûcene /paucenĕ/ nadziewany niejasne słowo poświadczone
pûcet /paucĕt/ nadziewać niejasne czasownik, od którego derywowano poświadczony imiesłów: paucenĕ
pûn /paun/ funt śdn. punt słowo poświadczone
pûstînia /paustaińă/ pustynia psł. *pustina, *pustyni poświadczone w toponimii: Pusstein, Putztein, por. łuż. pusćina
pûstet /paustĕt/ puścić psł. *pustiti poświadczone w 3Sg: paustĕ
pûstet dånû /paustĕt dånau/ wpuścić paustĕt + dånau poświadczone w rozkaźniku: paust dånau
pûstet wånû /paustĕt vånau/ wypuścić paustĕt + vånau poświadczone w 3Sg: paustĕ vånau
půná /påuno/ pełnia psł. *pьlna słowo poświadczone
půne /påunĕ/ pełny psł. *pьlnъjь słowo poświadczone
půnèletne /påunĕletnĕ/ pełnoletni påunĕ + ľotü + -nĕ kalka niem. volljährig, por. łuż. połnolětny, pl. pełnoletni
půnu /påunü/ pełno psł. *pьlno słowo poświadczone

R

połabski polski etymologia uzasadnienie
rad /rod/ radca śdn. rât słowo poświadczone
radát /rodot/ rządzić śdn. raden poświadczone w 3Sg: rodojĕ
radet /rodĕt/ radzić, naradzać się? psł. *raditi pod wpływem /rod/ poświadczone w 3Sg: rodĕ
radnek /rodnĕk/ radca rod + -nĕk słowo poświadczone
rak /rok/ surdut, tużurek śdn. rok słowo poświadczone
rate /rotĕ/ szczur śdn. rotte + psł. *-y por. dłuż. ratwa, Polański niesłusznie uważa za niezasymilowane
Ratèbor /Rotĕbör/ Ratzeburg psł. *Ratibořь rekonstrukcja, toponim
ratšȧra /rotšară/ sztokfisz, wątłusz (ryba) śdn. rôt-scher słowo poświadczone
rawát /rovot/ rabować, łupić, grabić śdn. roven poświadczone w czasie przeszłym: rovol, rovălai-jĕg
rawån /rovån/ kruk śdn. raven słowo poświadczone
rawną /rovną/ wrona, wronię rovån + -ą słowo poświadczone
razát /rozot/ bawić się; szaleć, hałasować śdn. rasen słowo poświadczone
razet /rozĕt/ ciąć, kaleczyć, (bić?) psł. *raziti poświadczone w 3Sg: rozĕ
razinak /rozinăk/ rodzynek por. niem. Rosine + -ăk poświadczone w l.mn.: rozinťai
rȧdlikie /radliťĕ/ uczciwy, rzetelny śdn. redelik słowo poświadczone
rȧgnǫt sa /ragnǫt să/ ruszać się, poruszać się śdn. regnen poświadczone w 3Sg: ragni să
rȧchî /rax́ai/ zemsta niem. Rache + -åi słowo poświadczone
rȧkát /rakot/ liczyć, rachować dn. reken poświadczone w czasie przeszłym: rakol
rȧmka /ramkă/ baran (?); cap, kozioł śdn. ram słowo poświadczone
rådá /rådo/ chętnie psł. *rada słowo poświadczone, najpewniej nieodmienne
rådá met /rådo met/ lubić rådo + met słowo poświadczone
rådlîcia /rådlaićă/ radlica rådlü + -aićă słowo poświadczone
rådlîcîste /rådlaicaistĕ/ radliczysko (część w radle, na której osadzona jest radlica) rådlaićă + -aistĕ słowo poświadczone
rådlu /rådlü/ radło psł. *ordlo słowo poświadczone
rådust /rådüst/ wesele psł. *radostь słowo poświadczone
råkî /råťai/ skrzynia psł. *orky słowo poświadczone
råkwîcia /råkvaićă/ skrzynka psł. *orkъvica słowo poświadczone
råmą /råmą/ ramię psł. *ormę słowo poświadczone
råna /rånă/ poranek? psł. *ranoje? *raně? słowo poświadczone, niejasny sposób odmiany
råná /råno/ rana psł. *rana słowo poświadczone
rånene /rånenĕ/ ranny *ranenъjь imiesłów od utworzonego rånĕt, por. ros. раненный, pl. raniony
rånet /rånĕt/ ranić råno + -ĕt czasownik wzorem bel-belĕt
rånu /rånü/ wcześnie, rano psł. *rano słowo poświadczone
Råstuw /råstüv/ Rastow psł. Rostovъ? rekonstrukcja, toponim
råt /råt/ usta psł. *rъtъ słowo poświadczone
råtác /råtoc/ dziobak råt + -oc kalka niem. Schnabeltier, por. głuż. pyskač, pl. dziobak, råt jak w dåuďĕråt
råtáj /råtoj/ rataj, oracz psł. *ortajь słowo poświadczone
råwat /råvăt/ rwać psł. *rъvati słowo poświadczone
råz /råz/ żyto psł. *rъžь słowo poświadczone
råzene /råzenĕ/ żytni råz + -enĕ przymiotnik wzorem mlåkă - mlåcenĕ
rebru /rebrü/ żebro psł. rebro słowo poświadczone
rec /rec/ mowa, język psł. *rěčь słowo poświadczone
recka /reckă/ potok, strumyk rekă + -kă poświadczone zapożyczenie w dn.: Retsch
recne /recnĕ/ językowy, związany z mową rec + -nĕ por. głuż. rěčny, dłuż. rěcny
reka /rekă/ rzeka psł. *rěka słowo poświadczone
Remȧrt /remart/ Rembert śdn. Remert zapożyczenie, imię
renia /reńă/ rynna śdn. renne słowo poświadczone
repá /repo/ I rzepa psł. *rěpa słowo poświadczone
repá /repo/ II skrobaczka śdn. rêpe słowo poświadczone, por. rif
repȧririát /repariŕot/ reperować, naprawiać niem. reparieren zapożyczenie, -iŕot jak spaciŕot, por. łuż. reparěrować/-ś
repu̇blika /republik/ Republika niem. republik zapożyczenie, por. łuż., pol. republika
resát /resot/ rozwiązywać psł. *rěšati iteratyw od: reset
resene /resenĕ/ rozwiązywanie (snopów); rozwiązanie psł. *rěšenьje słowo poświadczone, drugie znaczenie jak cz. řešení
reset /resĕt/ rozwiązać psł. *rěšiti rekonstrukcja czasownika z poświadczonego gerundium
rewát /revot/ ruszać, poruszać śdn. reppen poświadczone formy osobowe i rozkaźniki: revojĕ, revăji-să, revoj-să
reze /rezĕ/ szybciej, prędzej psł. *rěžeji słowo poświadczone
rezek /rezĕk/ szybko, prędko psł. *rězokъ słowo poświadczone
rezna /reznă/ trzcina psł. *rězьna słowo poświadczone
riadkie /ŕotťĕ/ rzadki, rozrzedzony psł. *rědъkъjь słowo poświadczone
riazat /ŕozăt/ rżnąć, piłować psł. *rězati poświadczone formy 1Sg: rezą, 3Sg: rezĕ
ribre /ribrĕ/ drabina psł. *rebrьje słowo poświadczone
rict /rict/ rzec, powiedzieć psł. *reťi słowo poświadczone
rif /rif/ skrobaczka, tarka lüneb. Rîf słowo poświadczone, być może riv, por. repo II
Rigá /rigo/ Ryga niem. Riga zapożyczenie, -o z powodu długości samogłoski w niem. i łot., por. łuż., cz. Riga, toponim
riká /riko/ królestwo śdn. rîke słowo poświadczone
rikác /rikoc/ bogacz riko + -oc konstrukcja jak janü-janoc
rikate /rikotĕ/ bogaty riko + -otĕ słowo poświadczone
risa /risă/ kłos por. stmarch. ress słowo poświadczone
risete /risetĕ/ rzeszoto, sito psł. *rešeto słowo poświadczone
rîgeriane /raigeŕonĕ/ władza gerundium od raigeŕăt kalka niem. Regierung
rîgeriat /raigeŕăt/ kierować, rządzić, panować śdn. regêren poświadczone w 3Sg: raigeŕă
rîz /raiz/ ryż śdn. rîs zapożyczenie ze śdn., alternatywnie z niem. Reis, por. łuż. rajs
rîzá /raizo/ podróż; raz śdn. reise słowo poświadczone
rîzat /raizăt/ podróżować śdn. reisen słowo poświadczone
rîzene /raizenĕ/ żytni raiz + -enĕ przymiotnik wzorem mlåkă - mlåcenĕ
rodér /röder/ wiosło sterowe, ster śdn. roder słowo poświadczone
rosa /rösă/ rosa psł. *rosa słowo poświadczone
rozga /rözgă/ rózga psł. *rozga słowo poświadczone, obocznie /rozgo/
rozkîdat /rösťaidăt/ rozrzucić psł. *orzkidati poświadczone w imiesłowie: rösťaidĕl
rozznat /rözznăt/ rozeznać, rozpoznać psł. *orz-znati słowo poświadczone
rǫb /rǫb/ szew, brzeg (materiału, ubrania) psł. *rǫbъ słowo poświadczone
rǫbet /rǫbĕt/ obrębiać psł. *rǫbiti słowo poświadczone
rǫcne /rǫcnĕ/ ręczny rǫkă + -nĕ słowo poświadczone
rǫcnek /rǫcnĕk/ ręcznik rǫkă + -nĕk słowo poświadczone
rǫka /rǫkă/ ręka psł. *rǫka słowo poświadczone
rǫkaw /rǫkăv/ rękaw psł. *rǫkavъ słowo poświadczone
rǫkawa /rǫkovă/ koszula psł. *rǫkova (dualis tantum) słowo poświadczone
rǫkàwîcia /rǫkăvaićă/ rękawica psł. *rǫkavica słowo poświadczone
rǫp /rǫp/ kosz, lej (w młynie) śdn. rump słowo poświadczone, być może: rump
rǫte /rǫtĕ/ okrągły śdn. runt słowo poświadczone, Polański pisze runtĕ, ale nie wyklucza rǫtĕ
rudene /rüdenĕ/ urodzony psł. *rodenъjь słowo poświadczone
rudènîcia /rüdĕnaićă/ macica rüdenĕ + -aićă częśc. kalka niem. Gebärmutter, por. łuż. ro(d)źeńca
rudet /rüdĕt/ rodzić psł. *roditi poświadczono jedynie w stronie zwrotnej
rudia /rüďă/ ruta (roślina) śdn. rude słowo poświadczone, obocznie rüdo
rug /rüg/ róg (u zwierzęcia); róg (instrument) psł. *rogъ słowo poświadczone
rugiuza /rüďüză/ rogoża (roślina) psł. *rogoža słowo poświadczone
rugiuznek /rüďüznĕk/ rogoża, pałka psł. *rogožьnikъ słowo poświadczone
rudît sa /rüdait să/ rodzić się psł. *roditi sę poświadczone w 3Sg: rüdi-să
ruj /rüj/ rój psł. *rojь formacja wsteczna od poświadczonego /rüji să/
rujît sa /rüjait să/ roić się (o pszczołach) psł. *rojiti sę poświadczone w 3Sg: rüji să
ruk /rük/ spódnica śdn. rock zapożyczenie jak tåbat, głuż. klejd
rukat /rükăt/ pachnieć, wonieć śdn. ruken poświadczone w 3Sg: rükă
rukelbu̇ska /rükelbuskă/ bukiecik kwiatów śdn. rükelbusk słowo poświadczone
rukîtna /rüťaitnă/ wierzba iwa psł. *orkytьna słowo poświadczone
Rulia /Rüľă/ Rudolf śdn. Rule zapożyczenie, imię
rulia /rüľă/ zaorane pole psł. *orľa słowo poświadczone
Rum /Rüm/ Rzym por. niem. Rom, römisch zapożyczenie z niemieckiego, ö>ü typowe, por. łuż. Rom, toponim
rumá /rümo/ przestrzeń, obszar, plac śdn. rûm słowo poświadczone
Rumår /rümår/ Rzymianin Rüm + -år kalka niem. Römer
Rumårska /rümår/ Rzymianin Rümår + -skă kalka niem. Römerin, -skă regularnie w żeńskich odpowiednikach na -år
rumiån /rüḿån/ bławatek psł. *rumьnъ słowo poświadczone
rumskie /rümsťĕ/ rzymski Rüm + -sťĕ przymiotnik od nazwy miasta
rusît sa /rüsait să/ rosić się (bielić się) psł. *rositi sę poświadczone w 3Sg: rüsi-să
rust /rüst/ rosnąć psł. *orsti słowo poświadczone
rust for /rüst för/ wyrastać rüst + för poświadczone w 3Sg: rüstĕ för, por. rüst vånau
rust wånû /rüst vånau/ wyrastać rüst + vånau poświadczone w 3Sg: rüstĕ vånau, por. rüst för
ruwa jagiàda /rüvă jaďădo/ agrest, owoc agrestu rüvă + jaďădo poświadczone w l.mn.: rüvă jaďădåi
ruwe /rüvĕ/ włochaty śdn. rûw słowo poświadczone
ruza /rüză/ róża psł. *roža? słowo poświadczone
ruzac /rüzăc/ luty psł. rožьcь słowo poświadczone
ruzdelet /rüzdelĕt/ rozdzielić psł. *orz-děliti poświadczone w 3Sg: rüzdelĕ
ruzgnát /rüzgnot/ rozegnać psł. *orz-gъnati poświadczone w 3Sg: rüzzinĕ, -zg- a nie -zĕg- bo por. rözznăt
ruzgnane /rüzgnonĕ/ nabrzmiałe, spuchnięte psł. *orz-gnanъjь słowo poświadczone
ruzmesat /rüzmesăt/ rozczynić, rozrobić (ciasto) psł. *orz-měšati słowo poświadczone
ruzne /rüznĕ/ rogowy, dotyczący rogu psł. *rožьnъjь słowo poświadczone
ruzpást sa /rüspost să/ rozpaść się psł. *orz-pasti sę poświadczony imiesłów: rüspădenĕ
ruzplastet /rüsplostĕt/ rozpłaszczyć psł. *orz-plaščiti poświadczony rozkaźnik: rüsplăstaitĕ
ruzskaknǫt /rüsskoknǫt/ rozbiegnąć się, rozskoczyć, pierzchnąć psł. *orz-skaknǫti poświadczone w 3Sg: rüsskoknĕ
ruzwȧjanek /rüzvajonĕk/ kołeczki (u krosna) psł. *rozvijanikъ poświadczone w l.mn.: rüzvajănaiťĕ, być może -b- zamiast -v-
Ru̇mén /Rumen/ Rumun niem. Rumäne zapożyczenie z niemieckiego
Ru̇menîja /Rumenajă/ Rumunja por. niem. Rumänien nazwa kraju wzorowana na niemieckiej
Ru̇menka /Rumenkă/ Rumunka Rumen + -kă forma żeńska na -kă
ru̇menskie /rumensťĕ/ rumuński rumen + -sťĕ typowy przymiotnik od nazwy narodu
Rûska /Rauskă/ I Rosja Raus + -skă por. głuż. Ruska, cz. Rusko
Rûska /Rauskă/ II Rosjanka Raus + -skă por. Rausťĕ
Rûskie /rausťĕ/ Rosjanin niem. Reuße lub psł. *Rusъ + -sťĕ por. cz./sch. Rus, niem. Reuße, co do -stĕ por. Śosťĕ - Niemiec
rûskie /rausťĕ/ rosyjski rus + -sťĕ przymiotnik odrzeczownikowy jak wend-wensťĕ
rûta romb, karo (w kartach) śdn. rûte/niem. Raute zapożyczenie, por. dłuż. ruta, co do kart. por. dn. Ruten
rŷbá /råibo/ ryba psł. *ryba słowo poświadczone
rŷbe /råibĕ/ rybi råibo + -ĕ słowo poświadczone
rŷbe dik /råibĕ dik/ staw do hodowli ryb råibĕ + dik słowo poświadczone
rŷbe kiėcér /råibĕ ťėcer/ sieć do łowienia ryb råibĕ + ťėcer słowo poświadczone
rŷbnek /råibnĕk/ rybak råibo + -nĕk słowo poświadczone, być może råibinĕk < *rybenikъ
rŷdze /råiʒĕ/ ryży, rudy psł. *ryďьjь słowo poświadczone
rŷdze kiunek /råiʒĕ ťünĕk/ konik polny; szarańcza råiʒĕ + ťünĕk słowo poświadczone
rŷt /råit/ ryć psł. *ryti słowo poświadczone
rŷwat /råivăt/ wyrywać psł. *ryvati słowo poświadczone

S

połabski polski etymologia uzasadnienie
sada /sodă/ zdanie deryw. od sodĕt por. niem. Satz-setzen, łuż. sada
sadet /sodĕt/ sadzić psł. *saditi poświadczone w 3Sg: sodĕ
sadèwîna /sodĕvaină/ owoce psł. *sadovina słowo poświadczone
sadlu /sodlü/ sadło psł. *sadlo słowo poświadczone
sadzé /soʒe/ sadza psł. *saďě słowo poświadczone
sam /som/ sam psł. *samъ słowo poświadczone
samac /somăc/ samiec psł. samьcь słowo poświadczone
samîcia /somaićă/ samica psł. *samica słowo poświadczone
samudialne /somüďolnĕ/ własnoręczny, własnej roboty somü + ďolü + -nĕ słowo poświadczone
sanî /sonai/ sanie psł. *sani słowo poświadczone
sȧhi /sahi/ wiśta, w lewo sa? + dn. hi? słowo poświadczone, być może saxi, sax́ü, sahü?
sȧlát /salot/ sałata śdn. sallat/salât słowo poświadczone
sȧlia /saľă/ chomąto, szleja psł. *šьľa słowo poświadczone
sȧlinek /salinĕk/ rymarz saľă + -inĕk słowo poświadczone
sȧmét /samet/ razem dn. samet słowo poświadczone, może samĕt
sȧr /sar/ ser psł. *syrъ słowo poświadczone
sȧrat /sarăt/ srać psł. *sьrati, wyrównane słowo poświadczone
sȧra zena /sară zenă/ wdowa psł. siraja žena słowo poświadczone
Sȧrb /sarb/ Łużyczanin psł. *sьrbъ odbitka łuż. Sorb
sȧrbskie /sarpsťĕ/ serbołużycki sarb + -sťĕ przymiotnik na -sťĕ
Sȧrbuwka /sarbüfka/ Łużyczanka sarb + -kă forma żeńska jak łuż. Serbowka
sȧre /sarĕ/ owdowiały, osierocony psł. *sirъjь poświadczone w wyrażeniu: sară zenă
sȧrek /sarĕk/ szeroko psł. *širokъ słowo poświadczone
sȧrota /sarötă/ I serwatka psł. *syrota słowo poświadczone
sȧrota /sarötă/ II sierota psł. *sirota lub sarĕ + -ötă por. pröstĕ-pröstötă lub ogólnosłow. sirota/syrota/sierota
sȧrp /sarp/ sierp psł. *sьrpъ słowo poświadczone
sȧrsin /sarsin/ szerszeń psł. *sьrxy słowo poświadczone
sȧrukie /sarüťĕ/ szeroki psł. *širokъjь słowo poświadczone
Sȧtu̇rn /Saturn/ Saturn niem. Saturn zapożyczenie, por. łuż. Saturn
så /så/ z (cum, ex) psł. *sъ słowo poświadczone
så Bugiåm /så Büďåm/ z Bogiem, adieu så + Büg zwrot poświadczony
så sują wilą /så süją vilą/ dobrowolnie, z własnej woli så + süjă + viľă zwrot poświadczony jako: så süjă wilă
såbrukát /såbrükot/ zużyć så- + brükot poświadczony imiesłów: såbrükonĕ
såcit /såcit/ szczeć, szczotka psł. *sъčetь słowo poświadczone
såcitîna /såcitaină/ szczecina såcit + -aină słowo poświadczone
sådat /sådăt/ zrobić, zdziałać psł. *sъděti słowo poświadczone
sådat pusliád /sådăt püsľod/ podrobić, naśladować sådăt + püsľod słowo poświadczone
sådȧrgnǫt /sådargnǫt/ wyczesać len psł. *sъdъrgnǫti słowo poświadczone
sågnat /sågnăt/ zgonić, spędzić (bydło) psł. *sъgъnati poświadczone w 3Sg: såzinĕ
sågràsene /sågrăsenĕ/ grzeszny, bezbożny psł. *sъgrěšenъjь słowo poświadczone
såkadle /såkodlĕ/ kołowrotek psł. *sъkadlo słowo poświadczone
såkret /såkrĕt/ skryć, ukryć psł. *sъkryti słowo poświadczone
såklî /såklai/ okulary psł. *s(t)ьklě, -i z jo-deklinacji dualis tantum, por. rǫkăv-rǫkovă (koszula)
såklinek /såklinĕk/ szklarz *såklü + -nĕk słowo poświadczone
såklu /såklü/ szkło psł. *stьklo, nieregularnie rozkład poświadczonego såklinĕk
såląc /såląc/ zgiąć psł. *sъlęťi poświadczony imiesłów sålącenă, por. stcz. léci, leku
såląk /såląk/ wyka? psł. *sъlękъ słowo poświadczone
såluw /sålüv/ słowik psł. *sъlovь słowo poświadczone
såluzet /sålüzĕt/ złożyć psł. *sъložiti poświadczone w 3Sg: sålüzĕ
såmȧrciane /såmarćonĕ/ zmierzch psł. *sъmьrcanьje słowo poświadczone
såmȧrt /såmart/ choroba, pomór, zaraza psł. *sъmьrtь słowo poświadczone
såmàtana /såmătonă/ śmietana psł. *sъmětana słowo poświadczone
såmeret /såmerĕt/ zmierzyć psł. sъměriti poświadczony imiesłów: såmărenă
såmet /såmĕt/ zmyć psł. *sъmyti słowo poświadczone
sånadkie /sånotťĕ/ płytki psł. *sъnadъkъjь słowo poświadczone
såpat /såpăt/ spać psł. *sъpati słowo poświadczone, obocznie såpot
såpące kamår /såpącĕ komår/ sypialnia såpącĕ + komår słowo poświadczone, także såpącĕ
sås /sås/ pierś kobieca, cycek psł. *sъsъ słowo poświadczone
såsat /såsăt/ ssać psł. *sъsati poświadczone w 3Sg: såsĕ
såswetet /såsvetĕt/ wyświecić, wypalić psł. *sъsvětiti poświadczony imiesłów: sås(v)ătonă
såt /såt/ zejść; spaść (o deszczu) så- + ait poświadczone w aoryście: sådĕ
såtȧret del /såtarĕt del/ zetrzeć psł. *sъtьrti
såwȧrtat /såvartăt/ zrobić (ubić) masło psł. sъvьrtati słowo poświadczone
såwȧrtlîna /såvartlaină/ maślanka psł. *sъvьrtlina słowo poświadczone
såwlåk /såvlåk/ powój polny psł. sъvolkъ słowo poświadczone
såwlåkne /såvlåknĕ/ dotyczący powoju, powojowy såvlåk + -nĕ słowo poświadczone
såzdat /såzdăt/ rozebrać psł. *sъzděti (?) słowo poświadczone, być może såzďăt jak våzďăt
såzdét sa /såzdet să/ rozebrać się såzdăt + să poświadczone w 3Sg: såzdij-să
såzdewát sa /såzdevot să/ robierać się *sъzděvati sę iteratyw jak poświadczone: våzdevot să
Sądår /sądår/ Aleksander, Olek śdn. Sander zapożyczenie, zasymilowane jak inne imiona, imię
sązmą /sązmą/ sążeń psł. *sęženь, zniekształcony słowo poświadczone
sect /sect/ kosić, siec, rąbać psł. *sěťi słowo poświadczone
sect dat /sect dal/ ścinać sect + dal poświadczone w 3Sg: secĕ dal
sedet /sedĕt/ siedzić psł. *sěditi poświadczone w 3Sg: sedĕ
sedlene /sedlenĕ/ siodłowy sedlü + -enĕ słowo poświadczone
sedlene knup /sedlenĕ knüp/ kula siodłowa; kula u siodła słowo poświadczone
sedlinek /sedlinĕk/ siodlarz psł. *sedъlenikъ słowo poświadczone
sedlu /sedlü/ siodło psł. *sedъlu słowo poświadczone
sedme /sedmĕ/ siódmy psł. *sedmъjь nie **sidmĕ, bo poświadczono våsmĕ, a nie **vismĕ
Seka /sekă/ Sekwana por. śdn. Secke zapożyczenie, hydronim
sekànîcia /sekănaićă/ siekane mięso psł. *sěkanica słowo poświadczone
sekar /sekăr/ kosiarz psł. *sěkařь poświadczone w GSg: sekăŕo
sekat /sekăt/ siekać psł. *sěkati iteratyw od pośw. sect
sekiȧra /seťară/ siekiera psł. *sěkyra słowo poświadczone, wtórnie seťaŕă
sekiàrnîcia /seťărnaićă/ toporek seťară + -naićă poświadczone zapożyczenie do dn.: Zinterneitz (topór)
seku̇nda /sekundă/ sekunda niem. Sekunde zapożyczenie, por. łuż. sekunda
selšȧft /selšaft/ towarzystwo por. niem. Gesellschaft słowo poświadczone, obocznie selšap
selšȧp /selšap/ towarzystwo por. lüneb. sellschap słowo poświadczone, obocznie selšaft
sem /sem/ tu, tutaj, do tego miejsca psł. *sěmo słowo poświadczone, obocznie są
semą /semą/ siemię lniane, len psł. *sěmę słowo poświadczone, wtórnie semĕnü
senene /senenĕ/ sienny, dotyczący siana śonü + -enĕ słowo poświadczone
seninek /seninĕk/ lipiec psł. *sěnenikъ słowo poświadczone
Serb /Serb/ Serb por. niem. Serbe zapożyczenie z niem., por. pl. Serb
serbècharwatskie /serbĕxorvocťĕ/ serbskochorwacki, serbochorwacki Serb + -ĕ- + Xorvăt + -sťĕ jak niem. Serbokroatisch
Serbîja /Serbajă/ Serbia niem. Serbien zapożyczenie, -ajă w miejsce łac. -ia jak w Morajă
Serbka /Serpkă/ Serbka por. niem. Serbe typowa forma żeńska na -kă
serbskie /serpsťĕ/ serbski Serb + -sťĕ typowy przymiotnik na -sťĕ
sest /sest/ siąść psł. *sěsti poświadczony rozkaźnik: sąd, być może wyrównany bezokolicznik do sąst
seste /sestĕ/ szósty psł. *šestъjь słowo poświadczone
sestra /sestră/ siostra psł. *sestra słowo poświadczone
siadlu /śodlü/ fotel sěd- + -dlü kalka niem. Sessel, por. dłuż. sedło
sianu /śonü/ siano psł. *sěno słowo poświadczone
Siaska /śoskă/ I Niemcy śdn. Sasse + -skă nazwa kraju na -skă, por. głuż. Nimska, cz. Německo, sch. Nemačka
Siaska /śoskă/ II Niemka śdn. Sasse + -skă forma żeńska od poświadczonego męzkiego etnonimu
Siaskie /śosťĕ/ Niemiec śdn. Sasse + -sťĕ słowo poświadczone
siaskie /śosťĕ/ niemiecki śdn. Sasse + -sťĕ słowo poświadczone
siaskièrecne /śosťĕrecnĕ/ niemieckojęzyczny śosťĕ + recnĕ złożenie
siat /śot/ siać psł. *sějati słowo poświadczone, obocznie sijot
sidem /sidĕm/ siedem psł. *sedmь słowo poświadczone
sidèmdisiǫt /sidĕmdiśǫt/ siedemdziesiąt sidĕm + diśǫt słowo poświadczone
sidlîste /sidlaistĕ/ siedziba? psł. *sědlišče poświadczone w nazwie pola, por. cz. sídliště
sidmàru /sidmărü/ siedmioro psł. *sedьmero słowo poświadczone
sipél /sipel/ szufla? miara zboża około 28 litrów śdn. schepel słowo poświadczone w GSg: sipelai, obocznie šipelai
sist /sist/ sześć psł. *šestь słowo poświadczone
sistàru /sistărü/ sześcioro psł. *šestero słowo poświadczone
sistdisiǫt /sizdiśǫt/ sześćdziesiąt sist + disąt słowo poświadczone
sistnacti /sistnocti/ szesnaście sist + -nocti słowo poświadczone, obocznie -nădist
sîdlu /saidlü/ szydło psł. *šidlo słowo poświadczone
sît /sait/ szyć psł. *šiti poświadczone w 3Sg: sajĕ
sîtna jågla /saită jåglă/ igła do szycia saitnă + jåglă słowo poświadczone, obocznie saită jåglă
sîtne /saitnĕ/ do szycia, związany z szyciem saitĕ + -nĕ słowo poświadczone
sîtnîcia /saitnaićă/ igła do szycia saitnĕ + -aićă słowo poświadczone
sîve /saivĕ/ szary psł. *sivъjь słowo poświadczone
skacîka /skocaikă/ ogier psł. *skačika słowo poświadczone
skakat /skokăt/ skakać psł. *skakati słowo poświadczone
skaknǫt /skoknǫt/ skoczyć psł. *skoknǫti poświadczone w 3Sg: skoknĕ
skarnîcia /skornaićă/ wiadro na smołę psł. *skvarьnica słowo poświadczone, znaczenie niepewne
skat /skot/ skat (śląski brydż) dn. Skaat? zapożyczenie, por. łuż. škót
skiorîp /sťöraip/ skorupa; łuska, łupina; skórka owocu psł. *skorupъ słowo poświadczone
skiora /sťöră/ kora (drzewna) psł. *skora słowo poświadczone
skiorac /sťörăc/ szpak psł. *skvorьcь poświadczone w NPl: sťörce
skiorka /sťörkă/ skórka (chleba) psł. *skorъka słowo poświadczone
skiornia /sťörńă/ buty (z cholewkami) psł. *skorьnьja poświadczone w NPl: sťörne
skiot /sťöt/ bydło rogate psł. *skotъ słowo poświadczone
skiowarac /sťövorăc/ serweta na stół, obrus niejasna słowo poświadczone, dokładne brzmienie niejasne
skiuk /sťük/ skok psł. *skokъ słowo poświadczone
skiukànîcia /sťükănaićă/ zając psł. *skokanica poświadczone zapożyczenie do dn.: Zickaneitz
skiuknǫt /sťüknǫt/ skoczyć psł. *skoknǫti poświadczone w 3Sg: sťüknĕ
skiup /sťüp/ baran psł. *skopъ słowo poświadczone
skiutål /sťütål/ naczynie sdn. sküttel słowo poświadczone
skiutîna mąsi /sťütaină mąsi/ wołowina sťütaină + mąsi słowo poświadczone
skiutîne /sťütainĕ/ wołowy psł. *skotinъjь słowo poświadczone
skîba /sťaibă/ chleb psł. *skyba z śwn. scība słowo poświadczone
skîbål /sťaibål/ łata, łatka psł. *skubъlъ słowo poświadczona
skîbet /sťaibĕt/ łatać psł. *skubiti poświadczone gerundium: sťaibenĕ
skîniá /sťaińo/ stodoła dn. skūne słowo poświadczone
skîplac /sťaiplăc/ pasierb psł. *skuplьcь słowo poświadczone
skîplîcka /sťaiplaickă/ pasierbica psł. *skupličьka słowo poświadczone, Polański rekonstruuje sťaiplaicťă
skǫpe /skǫpĕ/ piątek psł. *skǫpъjь słowo poświadczone
skrupet /skrüpĕt/ skropić psł. *sъkropiti poświadczone w 3Sg: skrüpĕ
slabe /slobĕ/ słaby psł. slabъjь słowo poświadczone
slabîna /slobaină/ pachwina slobĕ + -aină złożenie jak łuż. słabina
slagî /sloďai/ drewniany tłuczek śdn. slâge + -åi słowo poświadczone
slapa /slopă/ flejtuch, niechlujna kobieta por. lüneb. schloppen słowo poświadczone
slȧgbȧm /slagbam/ zapora, rogatka, szlaban? por. brem. Slagboom słowo poświadczone
slȧmår /slamår/ marnotrawca, rozrzutnik por. śdn. slômer słowo poświadczone
slȧpiat /slaṕăt/ wlec, ciągnąć śdn. slepen poświadczone w czasie przeszłym: slapol~slaṕol
slȧwistika /slavistikă/ slawistyka niem. Slawistik zapożyczenie, por. łuż. slawistika
slåd /slåd/ słód psł. *soldъ słowo poświadczone
slådet /slådĕt/ słodzić psł. *solditi slåd-slådĕt jak sül-sülĕt
slådkie /slåtťĕ/ słodki psł. *soldъkъjь słowo poświadczone
slådkiust /slåtťüst/ słodycz slåtťĕ + -üst kalka niem. Süßigkeit(en), por. dłuż słodkosć, pl. słodkości
slådza /slåʒă/ łza psł. *slъza słowo poświadczone, obocznie regularne slåză
slåma /slåmă/ słoma psł. *solma słowo poświadczone, obocznie slåmo
slåmene /slåmenĕ/ słomiany slåmă + -enĕ słowo poświadczone
slåmene mech /slåmenĕ mex/ siennik slåmenĕ + mex słowo poświadczone
slåne /slånĕ/ słony psł. *solnъjь słowo poświadczone
slånîcia /slånaićă/ solniczka slånĕ + -aićă słowo poświadczone
slåwek /slåvĕk/ słowik psł. *solvikъ poświadczone w APl: slåvaiťĕ
slåza /slåză/ łza psł. *slьza słowo poświadczone, obocznie slåʒă
slepa /slepă/ kura psł. *slěpaja słowo poświadczone
slepa wǫtruba /slepă vǫtrübă/ ślepa kiszka, wyrostek robaczkowy slepă + vǫtrüba kalka niem. Blinddarm, por. dłuż. slěpe crjowo
slepac /slepăc/ kogut, kurek na wieży kościelnej psł. *slěpьcь słowo poświadczone
slepe /slepĕ/ ślepy psł. *slěpъjь słowo poświadczone
slepîce /slepaicĕ/ kurzy slepaićă + -ĕ słowo poświadczone
slepîce mąsi /slepaicĕ mąsi/ drób slepaicĕ + mąsi słowo poświadczone
slepîcia /slepaićă/ kura psł. *slěpica słowo poświadczone
Sleswik /slesvik/ Szlezwik śdn. Slêswîk zapożyczenie, toponim
sliad /sľod/ I zwierzę psł. *slědъ słowo poświadczone
sliad /sľod/ II po, za psł. *slědъ słowo poświadczone
slid /slid/ śledź psł. *seldь słowo poświadczone
sliema /sľemă/ kąpielówki, strój kąpielowy ? słowo poświadczone
slîna /slaină/ ślina psł. *slina słowo poświadczone
slîwenia /slaiveńă/ śliwa psł. *slivenьja słowo poświadczone, obocznie zapewne slaivenă, por. NPl: slaivenåi
Sluwacka /Slüvockă/ Słowaczka Slüvăk + -kă forma żeńska na -kă jak toblăc-toblockă
sluwackie /slüvocťĕ/ słowacki Slüvăk + -sťĕ typowy przymiotnik na -sťĕ
Sluwak /Slüvăk/ Słowak niem. Slowake, sła. Slovák zapożyczenie, Slüw- jak w łuż. Słowak, -ăk jak w rodzimym sufiksie
Sluwakîja /Slüvokajă/ Słowacja Slüvăk + -ajă brak palatalizacji jak w niem. Slowakei
Sluwenac /Slüvenăc/ Słoweniec słe. Slovenec Slüv- jak w łuż. Słowjenjec, -ăc odbija słe. -ec
Sluwenîja /Slüvenajă/ Słowenia słe. Slovenija, niem. Slowenien -ija na -ajă typowe, Slüv- jak w łuż. Słowjenija
Sluwenka /Slüvenkă/ Słowenka słe. Slovenka odbitka słoweńskiego słowa, por. Slüvenăc
sluwenackie /slüvensťĕ/ słoweński Slüvenăc + -sťĕ przymiotnik na -sťĕ, -acťĕ dla uniknięcia homofonji jak sch. slovenački
sluwenskie /slüvensťĕ/ słowiański psł. *slověnьskъjь słowo poświadczone
sluweskiu /slüvesťü/ słówko slüvü + -ťü zdrobnienie poświadczonego slüvü
sluwesu /slüvesü/ czasownik psł. *slovo, -ese wyrównanie jak w cz. sloveso, łuż. słowjeso, por. semĕnü~semenü
Sluwinac /Slüvinăc/ Słowiniec pl. Słowiniec adaptacja morfologiczna jak Slüvăk, Slüvenăc
Sluwinka /Slüvinkă/ Słowinka pl. Słowinka adaptacja morfologiczna jak Slüvockă, Slüvenkă
sluwinskie /slüvinsťĕ/ słowiński pl. słowiński przymiotnik na -sťĕ, usunięcie sufiksu -ăc/kă
sluwisne /slüvisnĕ/ związany ze słowem, filologiczny slüvü + -nĕ złożenie wzorem ros. словесный
sluwisnek /slüvisnĕk/ słownik slüvü + -nĕk złożenie wzorem pl. słownik
Sluwianek /slüv́onĕk/ Słowianin psł. *slověnikъ z /slüvensťĕ/ - słowiański, wzorem ďörconĕk:ďörconi
Sluwianka /slüv́onkă/ Słowianka psł. *slověnъka forma żeńska jak döŕonkă
sluwu /slüvü/ słowo psł. *slovo słowo poświadczone
slûsat /slausăt/ słuchać psł. *slušati poświadczone w 3Sg: slausă
slûzet /slauzĕt/ służyć psł. *služiti poświadczone w 3Sg: slauzĕ
slŷsane /slåisonĕ/ słuch rzeczownik od slåisot por. głuż. słyšenje, dłuż. słyšanje
slŷsát /slåisot/ słyszeć psł. *slyšati słowo poświadczone
smard /smord/ smród psł. *smordъ derywat od poświadczonego smardĕt
smardlînia /smordlaińă/ czarna porzeczka psł. smьrdlinьja słowo poświadczone
smark /smork/ świerk psł. smъrkъ? poświadczone w toponimii: Schmarkien, Schmors
smȧcne /smacnĕ/ smaczny *smak + -nĕ słowo poświadczone
smȧd /smad/ kowal śdn. smet słowo poświadczone
smȧdiat /smaďăt/ kuć śdn. smēden poświadczone w 3Sg: smaďă, smaďojĕ, obocznie więc smaďot
smȧgnǫt /smagnǫt/ rzucić psł. *smьgnǫti poświadczone w 3Sg: smagnĕ
smȧk /smak/ smak śdn. smâk poświadczone derywaty: smakăt, smacnĕ
smȧkat /smakăt/ smakować śdn. smâken poświadczone w 3Sg: smakă, smakojĕ, obocznie więc smakot
smȧrd /smard/ chłop psł. *smьrdъ poświadczone w NPl: smardi
smȧrdet /smardĕt/ śmierdzieć psł. *smьrděti poświadczone w 3Sg: smardĕ
smech /smex/ śmiech psł. *směxъ rzeczownik od pośw. sḿot să, por. głuż. směch(i), cz. smích
smiat sa /sḿot să/ śmiać się psł. *smějati sě słowo poświadczone
smola /smölă/ żywica; piekło; piec do pieczenia psł. *smola słowo poświadczone
smu̇k /smuk/ dobrze (o jedzeniu i napojach), smacznie dn. smuk słowo poświadczone
smu̇kie /smuťĕ/ przystojny, uprzejmy; ładny; dobry (o winie, piwie) dn. smuk słowo poświadczone, także jako nieodmienne smuk
snak /snok/ wąż, padalec śdn. snake słowo poświadczone
sneg /sneg/ śnieg psł. *sněgъ słowo poświadczone
snezet /snezĕt/ śnieżyć, padać (o śniegu) sneg + -ĕt por. caistĕ-caistĕt, *bel-belĕt
snezene /sneznĕ/ śnieżny sneg + -nĕ por. viďėn - vignenĕ
snidår /snidår/ krawiec por. szlez.-holszt. snider słowo poświadczone jako snider, ai snidŕă
snitkiėr /sniťėr/ stolarz por. śdn. snitker, szlez.-holszt. snittjer słowo poświadczone, Polański transkrybuje sniťer
snor /snör/ sznur śdn. snôr słowo poświadczone
snoriaste /snöŕostĕ/ obszyty, oblamowany snör + -'ostĕ słowo poświadczone
snup /snüp/ snop psł. *snopъ słowo poświadczone
snuwat /snüvăt/ snuć (przędzę), prząść psł. *snovati słowo poświadczone
sonka /sönkă/ syn; synek śdn. sone + -kă słowo poświadczone
sǫ /sǫ/ ten, ten tutaj psł. *sь(nъ) słowo poświadczone
sǫsiada /sǫśodă/ mieszkaniec, współlokator; komornik (mieszkający na komornym) psł. *sǫsěda słowo poświadczone
spadån /spodån/ rydel śdn. spâde(n) poświadczone jako spoden, ale zob. derywat spodåncaistĕ
spadåncîste /spodåncaistĕ/ stylisko (rydla) *spodån + -caistĕ słowo poświadczone
spȧciriát /spaciŕot/ spacerować, przejechać się konno niem. spazieren słowo poświadczone
spȧrs /spars/ szparag dn. spars, spaars słowo poświadczone
spek /spek/ słonina śdn. spek poświadczone w GSg: speťai
spelmȧn /spelman/ muzykant dn. spelmann słowo poświadczone
speliát /speľot/ grać na instrumencie dn. spelen poświadczone w 3Pl: speľoją
spendiriát /spendiŕot/ sponsorować niem. spiendieren -iŕot jak w spaciŕot, por. łuż. spenděrować/-ś
spet /spet/ dzida śdn. spêt słowo poświadczone
spina /spină/ szafa śdn. spinde słowo poświadczone
spinka /spinkă/ szafka spină + -kă zdrobnienie
spîdél /spaidel/ wędzisko, wędlisko; rożen por. śdn. spît, spêt + niem. -el słowo poświadczone
splet /splet/ wiklina psł. sъpletъ słowo poświadczone w znaczeniu "kij wiklinowy"
splint /splint/ split, 1/16 korca śdn. spint, -l- niejasne słowo poświadczone
spolá /spölo/ szpula śdn. spôle por. zdrobnione spölkă
spolka /spölkă/ szpulka śdn. spôle + -kă słowo poświadczone
sporiát /spöŕot/ tropić śdn. spṏren słowo poświadczone
srȧbanek /srabonĕk/ zupa z krup owsianych, krupnik psł. srьbanikъ słowo poświadczone
srebru /srebrü/ srebro psł. *sьrebro słowo poświadczone
sreda /sredă/ środek, ośrodek; miękisz; kruszyna, okruch; środa psł. *serda słowo poświadczone
sredka /sretkă/ kruszyna, okruch chleba sredă + -kă słowo poświadczone
sredulete /sredületĕ/ dzień przesilenia letniego psł. *serdolětьje rozkład poświadczonego sredületnĕ
sreduletne-mand /sredületnĕ-mond/ czerwiec sredületnĕ + śdn. mând słowo poświadczone
sreduliat /sredüľăt/ dzień św. Jana psł. serdolětъ słowo poświadczone
sreduzîme /sredüzaimĕ/ dzień przesilenia zimowego sred- + zaimă + -ĕ formacja wzorem rekonstruowanego sredületĕ
sribȧrne /sribarnĕ/ srebrny, srebrzony psł. *sьrebrьnъjь słowo poświadczone
sridne /sridnĕ/ środkowy, średni sredă + -nĕ słowo poświadczone
sridne palac /sridnĕ polăc/ palec środkowy sridnĕ + polăc słowo poświadczone
stade /stodĕ/ stado psł. *stado poświadczone w toponimii: Staddin, Stadin, Stadineitz
stadnîcia /stodnaićă/ stadnina stodĕ + -naićă poświadczone w toponimii: Stadineitz
stak /stok/ kij śdn. stock słowo poświadczone
stal /stol/ stal śdn. stâl słowo poświadczone
stanîcia /stonaićă/ osiedle, kolonia psł. *stanica poświadczone w toponimii: Stans, Stameitz, Stoinsch-weg
stanîste /stonaistĕ/ obóz, obozowisko psł. *stanišče poświadczone w toponimii: Stameist
stará /storo/ ostatnia kwadra księżyca psł. *stara słowo poświadczone
stare /storĕ/ stary psł. *starъjь słowo poświadczone
stara mȧma /storă mamă/ babcia, babusia storă + mamă analogia do poświadczonego: storĕ ľoľă
stare lialia /storĕ ľoľă/ dziadek, dziadziuś storĕ + ľoľă słowo poświadczone
starek /storĕk/ zakwas, zaczyn psł. *starikъ słowo poświadczone
starîcia /storaićă/ wyschnięty potok psł. *starica poświadczone w toponimii: Storeitz, Starreitz, por. cz. stařice
starna /stornă/ strona psł. *storna słowo poświadczone, choć zapisy trudne w interpretacji
starnîste /stornaistĕ/ partia polityczna, stronnictwo stornă + -aistĕ -aistĕ jak w nazwach miejsc, co do storn- por. pol. stronnictwo, cz. strana, sch. stranka, głuż. strona
starust /storüst/ starość storĕ + -üst złożenie
starusta /storüstă/ sołtys psł. *starosta słowo poświadczone
starz /storz/ stróż, wartownik psł. *storžь rekonstrukcja z: storznaičă
starznîcia /storznaićă/ strażnica, wartownia psł. *storžьnica poświadczone w toponimii: Starseneitz
stat /stot/ stać psł. *stati słowo poświadczone
stawet /stovĕt/ postawić; podstawić psł. *staviti poświadczone w 3Sg: stovĕ
stawîdle /stovaidlĕ/ ogrodzone pastwisko; kopka lnu psł. *stavidlo słowo poświadczone
stȧdzia /staʒ́ă/ ścieżka psł. *stьʒa słowo poświadczone
stȧlia /staľa/ stajnia dn. Stall słowo poświadczone, także w niezaadaptowanej postaci: stal
stȧmil /stamil/ trzmiel psł. *(š)čьmelь słowo poświadczone
stȧngî /stanďai/ drąg, drążek, pręt śdn. stange + -ai słowo poświadczone
stȧt /stat/ państwo, kraj; stan śdn. stât zapożyczenie, por. łuż. stat, cz. stát
stȧtistika /statistikă/ statystyka niem. Statistik zapożyczenie, por. łuż. statistika
stȧtne /statne/ państwowy stat + -nĕ przymiotnik jak plaug-plauznĕ
stȧwac /stavăc/ pomieszczenie do suszenia lnu, suszarnia śdn. stâve + -ăc słowo poświadczone
ståblu /ståblü/ źdźbło psł. *stьblo słowo poświadczone
ståpîcia /ståpaićă/ szprycha (u koła) psł. *stъpica poświadczone w l.mn.: ståpaică
stągî /stąďai/ sznurówka, sznurowadło do butów psł. *stęgy słowo poświadczone, ū-temat
stefialia /stef́oľă/ ojczym śdn. stef + ľoľă, zdysymilowane słowo poświadczone
stegnu /stegnü/ lędźwie, biodro psł. *stegno słowo poświadczone
stenîcia /stenaićă/ pluskwa psł. *stěnica słowo poświadczone
stepa /stepă/ szczapa, drzazga psł. *ščepa słowo poświadczone
stepiat /steṕăt/ łupić, rozszczepiać psł. *ščepjati poświadczone w 3Sg: steṕă
stiana /sťonă/ ściana psł. *stěna słowo poświadczone
stig /stig/ dwudziestka, dwadzieścia sztuk szlez-holszt. stieg słowo poświadczone
stilena /stilenă/ cielna (o krowie) psł. *sъtelenaja słowo poświadczone
stilet /stilĕt/ słać (łóżko) psł. *stьlati, steľǫ poświadczone w 3Sg: stilĕ; bezokolicznik wyrównany do tematu cz. teraź.
stiną /stiną/ szczenię psł. *ščenę słowo poświadczone
Stiten /stitĕn/ Szczecin psł. *ščetinъ? śdn. Stettîn? asymilacja śdn. nazwy albo rekonstrukcja, toponim
stiûká /sťauko/ szczupak psł. *ščuka słowo poświadczone
storet /störĕt/ podpierać, opierać śdn. stüren poświadczone w 3Sg: störĕ
storît sa /störait să/ podpierać się śdn. stüren + są poświadczone w 3Sg: störi-să
stortiát /störťot/ upaść śdn. störten poświadczone w czasie przeszłym: störťol
stǫpá /stǫpo/ stępa psł. *stǫpa słowo poświadczone
stǫpet /stǫpĕt/ stąpnąć, wejść psł. *stǫpiti słowo poświadczone
stǫpet dal /stǫpĕt dol/ ustąpić, odejść stǫpĕt + dol poświadczone w rozkaźniku: stǫp dol
stǫpet del /stǫpĕt del/ odstąpić, ustąpić stǫpĕt + del słowo poświadczone
stǫpine /stǫpinĕ/ stąpnięcie psł. *stǫpenьje słowo poświadczone
strach /strox/ strach psł. *straxъ słowo poświadczone
stralia /stroľă/ promień śdn. strâle słowo poświadczone, obocznie straľă
strasîwe /strosaivĕ/ bojaźliwy, nieśmiały psł. *strašivъjь słowo poświadczone
stratá /stroto/ ulica śdn. strâte słowo poświadczone
stratka /strotkă/ uliczka stroto + -kă słowo poświadczone
strȧfá /strafo/ kara, mandat śdn. strâfe słowo poświadczone w ASg: strafǫ, ~ą
strȧfát /strafot/ karać śdn. strâfen słowo poświadczone w 3Sg: strafojĕ
strȧk /strak/ osełka, strychulec śdn. strâk słowo poświadczone
stråja /stråjă/ stryj psł. *stryja słowo poświadczone
stråjewka /stråjefkă/ stryjenka stråjă + -efkă słowo poświadczone
strągie /strąďĕ/ ozdobny, przystrojony śdn. strenge słowo poświadczone jako żeńskie strangă, Polański pisze strang-
strelet /strelĕt/ strzelić psł. *strěliti słowo poświadczone
strelet del /strelĕt del/ zestrzelić strelĕt + del poświadczone w 3Sg: strelĕ del
strelîka /strelaikă/ strzelec psł. *strělika formacja wzorem bezăt-bezaikă
stren /stren/ motek przędzy dn. strän słowo poświadczone
strez /strez/ strzyżyk psł. *strěžь słowo poświadczone
strezek /strezĕk/ strzyżyk, zdrobniale psł. *strěžikъ słowo poświadczone
striala /stŕolă/ strzała psł. *strěla derywat od strelĕt
strid /strid/ kłótnia śdn. strîd słowo poświadczone w GSg: striďă
stridiát sa /striďot să/ kłócić się śdn. strîden słowo poświadczone w 3Sg, 3Du: striďo-să, striďăto-să, także bez zwrotności
strigiån /striďån/ kaczor pochodzenie niejasne słowo poświadczone, por. striďår (ale -'år rzadkie, pewnie literówka)
stringát /stringot/ zaprzęgać dn. stringen poświadczone w 3Sg: stringojĕ
striz /striz/ szron psł. *seržь słowo poświadczone
strot /ströt/ tchawica śdn. strotte słowo poświadczone, Polański waha się między strötă i ströt
strîct /straict/ strzyc psł. *striťi poświadczone w 3Sg: straizĕ
strîp /straip/ strup psł. *strupъ rozkład poświadczonego straipovă
strîpave /straipovĕ/ strupowaty psł. *strupavъjь słowo poświadczone w r. ż. straipovă
strîzwŷ /straizvoi/ nożyce psł. *strižьvy słowo poświadczone
strǫp /strǫp/ pończocha śdn. strump zapożyczenie, -upm>-ǫp jak rǫp, lǫp, por. dłuż. štrumpy
strûs /straus/ struś niem. Strauß zapożyczenie, por. dłuż. strus, głuż. štrus
stuber /stübĕr/? ogrodzenie psł. *stoborъ poświadczone w toponimii: Stabber, por. dłuż. Stobrice, pl. Stobrawa
stujne /stüjnĕ/ stały stot, stüją + -nĕ por. niem. ständig, pl. stały, łuż. stajny, cz. stejný
stupa /stüpă/ stopa; podeszwa; ślad nogi psł. *stopa słowo poświadczone
stupin /stüpin/ stopień; podnóżek psł. *stepenь słowo poświadczone
stupka /stüpkă/ miska, miedniczka śdn. stôp + -kă słowo poświadczone
stutiat sa /stüťot să/ opierać się śdn. stütten poświadczone w 3Sg: stüťo-să, stüťol-să
stu̇dént /student/ student niem. Student zapożyczenie, por. łuż. student
stu̇dentka /studentkă/ studentka student + -kă forma żeńska jak łuż. studentka
stu̇diriát /studiŕot/ studiować niem. studieren zapożyczenie jak pośw. spaciŕot, por. łuż. studěrować, -ś
stu̇nd /stund/ godzina dn. stund słowo poświadczone
stůp /ståup/ ołtarz psł. *stъlpъ słowo poświadczone
stûdinac /staudinăc/ studnia; źródło psł. *studenьcь słowo poświadczone
stûl /staul/ krzesło śdn. stôl słowo poświadczone
subota /sübötă/ sobota psł. *sobota słowo poświadczone
suj /süj/ swój psł. *svojь słowo poświadczone
sukol /süköl/ sokół psł. *sokolъ poświadczone w toponimii w złożeniu: Sückolofen (<*sokolovъ), Suckolnedüpe (<*sokolьnaja dupa)
sul /sül/ sól psł. *solь poświadczone w GSg: süli
sulet /sülĕt/ solić psł. *soliti poświadczony imiesłów: sülenă
sum /süm/ sum psł. *somъ poświadczone nazwisko rodowe: Sohm, Suhm oraz w toponimii: Sohms-feld
supål /süpål/ smark psł. *sopъlь słowo poświadczone
sur-mand /sür-mond/ marzec śdn. sor + śdn. mând słowo poświadczone
su̇bstȧntiw /substantiv/ rzeczownik niem. Substantiv zapożyczenie, por. łuż. substantiw
sûchie /saux́ĕ/ suchy; wytrawny (o winie) psł. *suxъjь słowo poświadczone, co do drugiego znaczenia por. niem. trocken
sûchiu /saux́ü/ sucho psł. *suxo słowo poświadczone
sûká /sauko/ suka, dziwka psł. *suka słowo poświadczone
sûkat /saukăt/ szukać psł. *šukati? poświadczony imperfekt: soikăs, Polański rekonstruuje soik-, ale to najpewniej dial. rozwój -u-
sûkiėr /sauťėr/ dziwkarz sauko + -ėr słowo poświadczone
sûkne /sauknĕ/ sukno psł. *sukъno słowo poświadczone
sûknîcia /sauknaićă/ spódnica sauknĕ + -aićă por. dłuż. suknja, suknicka
sûnîcia /saunaićă/ poziomka psł. *sunica poświadczone w l. mn.: saunaică
sûr /saur/ ocet śdn. sûr poświadczone w GSg: saurau
sûrne /saurnĕ/ znużony, zmęczony śdn. sûr + -nĕ słowo poświadczone
sûset /sausĕt/ suszyć psł. *sušiti słowo poświadczone
swagiėr /svoďėr/ szwagier śdn. swâger zasymilowane zapożyczenie z śdn., por. inne nazwy członków rodziny, pl. szwagier
swagiėrska /svoďėrskă/ szwagierka svoďėr + -skă nazwa żeńska jak toblår-toblårskă
swarące /svorącĕ/ kłótliwy psł. *svaręťьjь słowo poświadczone
sware /svorĕ/ ciężki, masywny śdn. swâr słowo poświadczone
swaret /svorĕt/ besztać, łajać psł. *svariti słowo poświadczone
swarît sa /svorait să/ kłócić się psł. *svariti sę poświadczone w 3Du: svorăto-să
swarka /svorkă/ kłótnia svor- + -kă rzeczownik od poświadczonego svorait să
swarká /svorko/ sroka psł. *svorka słowo poświadczone
swȧrbtèpîza /svarptĕpaiză/ owoc dzikiej róży psł. *svъrbъtopuza poświadczone w NPl: svarptĕpaizĕ
swȧrcek /svarcĕk/ świerszcz; konik polny svьrčikъ słowo poświadczone
Swątenia /svąteńă/ Komunia święta psł. *svętenьja słowo poświadczone
swecia /svećă/ świeca psł. *svěťa słowo poświadczone
sweciar /svećăr/ świecznik psł. *svěťařь słowo poświadczone
swecka /sveckă/ świeczka psł. *svěťьka poświadczone w ISg: så sveckomĕ
swecnek /svecnĕk/ świecznik psł. *svěťьnikъ słowo poświadczone
Swed /sved/ Szwed śdn. Swêde zapożyczenie, por. łuż. Šwed
Swedî /svedai/ Szwecja śdn. Swêden zapożyczenie, reinterpretacja jako l. mn., toponim
Swedînka /svedainkă/ Szwedka sved + -ainkă formacja jak brüder-brüderainkă
swedskie /svecťĕ/ szwedzki sved + -sťĕ typowy przymiotnik na -sťĕ
swefél /svefel/ siarka śdn. swevel słowo poświadczone, obocznie šv-
swefelene /svefelenĕ/ siarkowy, siarczany svefel + -enĕ słowo poświadczone
swengiėl /svenďėl/ wahadło; serce dzwonu śdn. swengel słowo poświadczone, obocznie šv-
swennek /svenĕk/ świniarz dn. Swēn + -nĕk słowo poświadczone
sweriát /sveŕot/ przysięgać dn. sweren poświadczone w czasie przeszłym: sveŕol, obocznie sva-
swet /svet/ pot śdn. swêt rozkład poświadczonego voisveťăt, brak innych słów z potem
swetet /svetĕt/ błyszczyć; błyskać się psł. *světiti poświadczone w 3Sg: svetĕ
swetiat /sveťăt/ pocić się śdn. sweten poświadczone złożenie voisveťăt
swiat /sjot/ świat; światło psł. *světъ słowo poświadczone
swiatle /sjotlĕ/ jasny psł. *svĕtlъjь niepoświadczone podobne słowo, por. cz. svĕtlý, głuż. swětły, słi. svjãtlï
Swicia /svićă/ Szwajcaria śdn. Swîzen, dn. Swiez zapożyczenie, por. cz. Švýcarsko, łuż. Šwica, toponim
Swiciår /svićår/ Szwajcar svićă + -år nazwa mieszkańca jak niem. Schweizer, por. łuż. Šwicar
Swiciårska /svićårskă/ Szwajcarka svićår + -skă regularna forma żeńska na -skă jak toblår-toblårskă
swiciårskie /svićårsťĕ/ szwajcarski svićår + -sťĕ przymiotnik na -sťĕ jak łuż. šwicarski
swigiėr /sviďėr/ świekr, ojciec męża śdn. swêger zasymilowane zapożyczenie z śdn., por. inne nazwy członków rodziny, por. łuż. šwiger-
swigiėrska /sviďėrskă/ świekra, matka męża sviďėr + -skă nazwa żeńska jak toblår-toblårskă
swiknǫt /sviknǫt/ uderzyć, smagnąć por. brem. swikken poświadczone w formach osobowych: sviknĕ, sviknai-mĕ, svici
Swiǫta Kiȧba /Sjǫtă Ťabă/ Duch Święty sjǫtĕ + ťabă słowo poświadczone
swiǫte /sjǫtĕ/ święty psł. *svętъjь słowo poświadczone
Swiǫte Ånska /Sjǫtĕ Ånskă/ dzień św. Jana psł. *svętъjь, Ånskă ze śdn. słowo poświadczone
Swiǫte Tåri Kiėnądzî /Sjǫtĕ Tåri Ťėnąʒai/ Trzech Króli psł. *svętyji trьje kъnęʒi słowo poświadczone
swiǫtet /sjǫtĕt/ święcić psł. *svętiti pod wpływem sjǫtĕ poświadczone w 3Sg: sjǫtĕ
swiǫtu /sjǫtü/ święto psł. *svęto słowo poświadczone
Swîdelègard /Svaidelĕgord/ Dannenberg psł. *svidelъjь gordъ zapisane jako Sweidelgoehrd, kalka z niem., toponim
swîkiorak /svaiťörăk/ sikorka psł. *svikorъkъ słowo poświadczone
swîną /svainą/ świnia, wieprz psł. *svinę słowo poświadczone
swîne /svainĕ/ świński psł. *svinьjь słowo poświadczone
swînewa mąsi /svainǎ mąsi/ wieprzowina svainevă + mąsi słowo poświadczone, także svainĕ mąsi
swînewe /svainevĕ/ wieprzowy psł. *svinevъjь słowo poświadczone
swînia /svaińă/ maciora, locha psł. *svinьja słowo poświadczone
swîtane /svaitonĕ/ świt psł. *svitanьje słowo poświadczone
swîtát /svaitot/ świtać, dnieć psł. *svitati poświadczone w 3Sg: svaitojĕ
sŷnka /såinkă/ synek psł. *synъka słowo poświadczone
sŷpat /såipăt/ sypać psł. *sypati poświadczone w 3Sg: såipĕ
sŷte /såitĕ/ syty psł. *sytъjь słowo poświadczone
sŷtet /såitĕt/ sycić psł. *sytiti poświadczone w 3Sg: såitĕ

Š

połabski polski etymologia uzasadnienie
šabia /šob́ă/ łuska rybia dn. schobben poświadczone w l.mn.: šobe
šadá /šodo/ szkoda, brak, niedostatek śdn. schâde słowo poświadczone
šadet /šodĕt/ szkodzić śdn. schâden lub šodo + -ĕt por. głuż. škodźić, škodźeć
šadlikie /šodliťĕ/ szkodliwy śdn. schâdlik por. frendliťĕ i podobne
šakalȧda /šokoladă/ czekolada niem. Schokolade por. głuż. šokolada
šaliá /šoľo/ I czara, czasza, miska śdn. schâle słowo poświadczone
šaliá /šoľo/ II flądra śdn. scholle słowo poświadczone
šalka /šolkă/ czarka, miseczka šoľo + -kă słowo poświadczone
Šana /šonă/ Skania śdn. Schône, niem. Schonen zapożyczenie, toponim
šane /šonĕ/ piękny dn. schōn słowo poświadczone
šanîcia /šonaićă/ nierządnica, lalunia schône + -aićă? słowo poświadczone
šapat /šopăt/ stworzyć śdn. schâpen słowo poświadczone
šapá /šopo/ patelnia śdn. schâpe słowo poświadczone
šará /šoro/ smar, dziegieć, smoła niejasne słowo poświadczone, obok šorai, ale może to partytyw?
šarnîcia /šornaićă/ pojemnik na smar šoro + -naićă słowo poświadczone
Šat /Šot/ Szkot niem. Schotte zapożyczenie, por. głuż. Šot
Šatka /Šotkă/ Szkotka Šot + -kă typowa forma żeńska na -kă
Šatska /Šockă/ Szkocja Šot + -skă nazwa kraju na -skă, por. głuż. Šotiska
šatskie /šocťĕ/ szkocki Šot + -sťĕ typowy przymiotnik na -sťĕ
šȧch /šax/ szachy; szach (monarcha) niem. Schach por. łuż. šach
šȧmá /šamo/ wstyd śdn. schâme zapożyczenie ze śdn., por. poświadczone šaḿo-să
šȧmiát sa /šaḿot să/ wstydzić się śdn. sik schemen poświadczone w 3Sg: šaḿo-să
šȧnac /šanăc/? szaniec, okop niem. Schanze poświadczone w l.mn.(?): šance
šȧpår /šapår/ pasterz śdn. schaper słowo poświadczone
šȧpréw stak /šaprev stok/ kij pasterski šapår + -ev + stok słowo poświadczone
šȧrp /šarp/ ostro? śdn. scharp słowo poświadczone
šȧrwŷ /šarvoi/ nożyce śdn. schêre słowo poświadczone
šąsa /šąsă/ szansa niem. Chance /ˈʃãːs(ə)/ zapożyczenie, por. łuż. šansa
šeliaste /šeľostĕ/ zazdrosny, zawistny śdn. schel + -ostĕ słowo poświadczone
šelp /šelp/ sitowie, trzcina śdn. schelp poświadczone w GSg: šelṕo
šemål /šemål/ stołek, taboret śdn. schêmel słowo poświadczone
šeniån /šeńån/ goleń, piszczel śdn. schêne? schênen-bên? słowo poświadczone
šenkát /šenkot/ darować, ofiarować śdn. schenken słowo poświadczone
šenkiėr /šenťėr/ szynkarz, właściciel gospody śdn. schenker słowo poświadczone
šenŷ /šenåi/ obręcz na kole wozu śdn. schêne poświadczone w l.mn.: šenvoi
šiblerá /šiblero/ suwmiarka niem. Schieblehre zapożyczenie z niemieckiego
šifra /šifră/ szyfr niem. Chiffre zapożyczenie, por. dłuż. šyfra, cz. šifra
šifririát /šifriŕot/ szyfrować niem. chiffrieren -iŕot jak w spaciŕot, por. łuż. šifrěrować/-ś
šikat /šikăt/ posłać śdn. schicken poświadczone w czasie przeszłym: šikol
šikat pusliád /šikăt püsľod/ posłać (po kogoś) šikăt + püsľod poświadczone w czasie przeszłym: šikol püsľod
šikat wech /šikăt vex/ wysłać šikăt + vex poświadczone w czasie przeszłym: šikol vex
šiniát /šińot/ dziać się śdn. schên słowo poświadczone
šinká /šinko/ szynka śdn. schenke poświadczone jako šinťai, niejasne czy to GSg r.m. na *-u czy GSg r.ż. na *-y
šipår /šipår/ żeglarz, szyper dn. Schipper słowo poświadczone jako šiper, dodatkowo zasymilowane
šîp /šaip/ szata, sztuka odzieży śdn. schip słowo poświadczone w wyrażeniu: Morajĕn šaip, oprócz tego šaipă
šlachtát /šlaxtot/ ubijać, zarzynać (zwierzę) niem. schlachten słowo poświadczone
špȧgete /špagetĕ/ spaghetti niem. Spaghetti zapożyczenie, zasymilowane jak. łuż. špagetije, cz. špagety
Špȧniėr /Špańėr/ Hiszpanin niem. Spanier, špan- + -'ėr kalka niemieckiego etnonimu z produktywnym sufiksem
Špȧniėrska /Špańėrskă/ Hiszpanka špańėr + -skă forma żeńska jak toblår-toblårskă
Špȧnîja /Španajă/ Hiszpania niem. Spanien por. głuż. Španiska, sch. Španija
špȧnskie /špansťĕ/ hiszpański špan- + -sťĕ typowy przymiotnik na -sťĕ
šrekat /šrekăt/ przestraszyć, wystraszyć śdn. schrecken czasownik pozbawiony zwrotności do pary z poświadczonym šrekot să
šrekát sa /šrekot să/ przestraszyć się śdn. schrecken poświadczone w czasie przeszłym: šrekol-să
šribiát /šrib́ot/ pisać dn. schrīben słowo poświadczone, obocznie srib́ot
šriwår /šrivår/ pisarz, kancelista dn. Schriewer słowo poświadczone, obocznie srivår
šrûbá /šraubo/ śruba niem. Schraube zapożyczenie, por. dłuż. šruba
šulia /šüľă/ szkoła śdn. schôle por. głuż., dłuż. šula
šumá /šümo/ piana śdn. schûm słowo poświadczone
šumiat /šüḿăt/ pienić się šümo + -ăt poświadczone w 3Sg: šüḿă
šupia /šüṕă/ szufla śdn. schüppe słowo poświadczone, obocznie süṕă
šuriát /šüŕot/ trzeć śdn. schüren słowo poświadczone
šuwut /šüvüt/ puchacz śdn. schûwût słowo poświadczone
šu̇kȧria /šukaŕă/ taczka śdn. schûvkarre, schuvekarre słowo poświadczone, obocznie šükaŕă
šwadá /švodo/ pokos, pas skoszonej roślinności śdn. swâde, pod wpływem niem. poświadczone w ASg: švodǫ

T

połabski polski etymologia uzasadnienie
ta /to/ do tego, nadto, w dodatku dn. to słowo poświadczone, odpowiada niemieckiemu zu-, hinzu, dazu, wozu
ta bringát /to bringot/ donosić, dowozić to + bringot poświadczone w 3Sg: to-bringojĕ
ta pît /to pait/ przepijać, pić (do kogoś) to + pait poświadczone w 3Sg: to-pajĕ
ta rezat /to rezăt/ przykrawać, przycinać to + rezăt poświadczone w 3Sg: to-rezĕ
ta wizet /to vizĕt/ odwozić to + vizĕt słowo poświadczone
tabål /tobål/ kosz, kobiałka por. lüneb. Tōbl-kīp słowo poświadczone
tablac /toblăc/ czarownik, kuglarz toblår + -ăc (<*-ačь) słowo poświadczone
tablacka /toblockă/ czarownica toblăc + -kă słowo poświadczone
tablår /toblår/ czarownik, kuglarz śdn. tôverer słowo poświadczone
tablårska /toblårskă/ czarownica toblår + -skă słowo poświadczone
tak /tok/ tak, w taki sposób psł. *tako słowo poświadczone
tal /tol/ cal dn. toll słowo poświadczone
tam /tom/ tam psł. *tamo słowo poświadczone
tamȧta /tomată/ pomidor niem. Tomate por. głuż., dłuż. tomata, regularna pożyczka, do rozważenia kalka niem. Wolfspfirsich
tane /tonĕ/ tani psł. *tanьjь rekonstrukcja, por. pl. tani, słi. touńï, ale może taunĕ jak łuż. tuni?
tape /topĕ/ razem śdn. t'hope słowo poświadczone, w złożeniach zastępuje niem. zusammen, Polański pisze t'hope
tape sadet /topĕ sodĕt/ sadzać, stawiać, kłaść topĕ + sodĕt poświadczone w 3Sg: topĕ sodĕ
tape såluzet /topĕ sålüzĕt/ złożyć razem topĕ + sålüzĕt poświadczone w 3Sg: topĕ sålüzĕ
tape wiǫzat /topĕ v́ǫzăt/ związywać topĕ + v́ǫzăt słowo poświadczone
tarckie /torcťĕ/ turecki Tork + -sťĕ typowy przymiotnik na -sťĕ
Tark /tork/ Turek śdn. Torke słowo poświadczone
tarkiuwa jabkiu /torťüvă jopťü/ dynia torťüvĕ + jopťü słowo poświadczone
tarkiuwe /torťüvĕ/ tureckie tork + -üvĕ słowo poświadczone
Tarkîja /Torkajă/ Turcja Tork + -ajă złożenie wzorem niem. Turkei
Tarkînka /Torťainkă/ Turczynka Tork + -åinkă nazwa żeńska wzorem nemăc-nemťainkă
tarn /torn/ wieża; więzienie śdn. torn słowo poświadczone
tarn Bȧbål wieża Babel torn + Babål kalka niem. Turmbau Babel, -el>-ål typowe
tarna /tornkă/ wieżyczka torn + -kă słowo poświadczone
tarnûlia /tornauľă/ tarnina; morwa psł. *tьrnuľa słowo poświadczone, choć z -ai- ale por. słe. trnulja
tazȧga /tozagă/ obietnica niem. Zusage z dn. to- dodatkowo zasymilowane poświadczone tozage
tȧbȧkî /tabaťai/ tabaka niem. Tabak + -åi słowo poświadczone
tȧbleta /tabletă/ tabletka niem. Tablette zapożyczenie z typową asymilacją niem. -e>-ă, nic poza tym
tȧfla /taflă/ tablica; tabliczka niem. Tafel por. głuż. tafla
tȧgiėl /taďėl/ cegła śdn. tegel zapożyczenie jak degel>daďėl, kegel>ťaďėl, por. dłuż. cygel, cz. cihla i in. z śwn. ziegel
tȧktika /taktikă/ taktyka niem. Taktik zapożyczenie, por. łuż. taktika
tȧlér /taler/ talerz dn. Taller słowo poświadczone
tȧme /tamĕ/ spokojny, oswojony, łagodny śdn. tam słowo poświadczone
tȧpét /tapet/ dywan śdn. teppêt, tapêt zapożyczenie, por. łuż. tepich, sch. tepih
tȧret /tarĕt/ trzeć psł. *terti poświadczone w 3Sg: tarĕ
tȧret del /tarĕt del/ ścierać, wycierać tarĕt + del poświadczone w 3Sg: tarĕt del
tȧsta /tastă/ klawisz niem. Taste zapożyczenie, por. łuż. tasta
tȧstȧtu̇ra /tastatură/ klawiatura niem. Tastatur zapożyczenie, por. łuż. tastatura
tåbat /tåbăt/ sukienka dn. Tabberd, Tabbad słowo poświadczone, być może tåbat
tåcîka /tåcaikă/ tkacz tåkăt + -aikă słowo poświadczone, zob. tåkăc
tåde /tådĕ/ tam, oto psł. tъde słowo poświadczone
tågie /tåďĕ/ więc, zatem psł. *tъg(d)y słowo poświadczone
tåkac /tåkăc/ tkacz psł. *tъkačь słowo poświadczone
tåkat /tåkăt/ tkać psł. *tъkati słowo poświadczone
tål /tål/ kark psł. *tylъ słowo poświadczone
tåna /tånă/ tona por. niem. Tonne słowo poświadczone
tåri /tåri/ trzy psł. *tri słowo poświadczone
tåraj /tåroj/ troje psł. *trojь słowo poświadczone
tåslîwe /tåslaivĕ/ popędliwy, drażliwy psł. tъsklivъjь słowo poświadczone
tąglu /tąglü/ rozwidlony drążek, część sieci rybackiej psł. *tęglo słowo poświadczone
tągnǫt /tągnǫt/ ciągnąć psł. tęgnǫti słowo poświadczone
tągnǫt na gigla /tągnǫt no giglă/ grać na skrzypcach tągnǫt + no + gigľă słowo poświadczone
tągnǫt prikî /tągnǫt vex/ przeciągać tągnǫt + priťai poświadczone w 3Sg: tągnĕ priťai
tągnǫt ta /tągnǫt to/ zaciągać tągnǫt + to poświadczone w 3Sg: tągnĕ to
tągnǫt tape /tągnǫt topĕ/ ściągać razem, zgromadzać tągnǫt + topĕ poświadczone w 3Sg: tągnĕ topĕ
tągnǫt wånû /tągnǫt vånau/ wyciągać tągnǫt + vånau poświadczone w 3Sg: tągnĕ vånau
tągnǫt wech /tągnǫt vex/ odciągać tągnǫt + vex poświadczone w 3Sg: tągnĕ vex
tązkie /tąsťĕ/ smutny, przykry psł. *tęžьkъjь poświadczony przysłówek tąsťü
tązkiü /tąsťü/ smutno, przykro psł. *tęžьko słowo poświadczone
tedán /tedon/ do roboty, do zrobienia por. lüneb. te + doun słowo poświadczone
technicka wŷsna šulia /technickă voisnă šüľă/ politechnika texnickă + voisnă + šüľă kalka niem. Technische Hochschule
technickie /texnicťĕ/ techniczny texnikă + -cťĕ por. łuż. techniski, cz. technický
technika /texnikă/ technika niem. Technik zapożyczenie, por. łuż., pol. technika
tej /tej/ herbata niem. Tee? zapożyczenie, por. dłuż. tej
telia /teľă/ sowa derywacja wsteczna od telkă słowo poświadczone
telka /telkă/ sowa, sówka śdn. tölke słowo poświadczone, obocznie tilkă
teple /teplĕ/ ciepły psł. *teplъjь słowo poświadczone
teplu /teplü/ ciepło psł. *teplo słowo poświadczone
teret /terĕt/ smarować śdn. teren poświadczone w 3Sg: terĕ
teset /tesĕt/ cieszyć, zabawiać psł. *těšiti poświadczony imiesłów: tesącĕ
tet /tet/ chcieć psł. *xъtěti poświadczone liczne formy: cą, cis, cimĕ, citĕ, tex, texǫ,
teta /tetă/ ciotka; kuzynka; kuma psł. teta słowo poświadczone
tiastèwîna /ťostĕvaină/ makaron ťostü + -ĕvaină złożenie wzorem głuż. ćĕstowina, cz. těstoviny, por. niem. Teig i Teigware
tiastu /ťostü/ surowe ciasto psł. těsto słowo poświadczone
tiåla /ťålă/ podłoga psł. *tьla słowo poświadczone
tiåma /ťåmă/ ciemność psł. *tьma słowo poświadczone
tiåmne /ťåmnĕ/ ciemny ťåmă + -nĕ przymiotnik od prawdopodobnie poświadczonego ťåmnü
tiåmnu /ťåmnü/ ciemno ťåmă + -nü słowo poświadczone, ale niepewne
tiånka wǫtruba /ťånkă vǫtrübă/ jelito cienkie ťånťĕ + vǫtrübă kalka niem. Dünndarm, por. dłuż. śańke crjowo
tiånkie /ťånťĕ/ I cienki psł. *tьnъkъjь słowo poświadczone
tiånkie /ťånťĕ/ II cienkusz, słabe piwo psł. *tьnъkoje słowo poświadczone
tict /tict/ ciec, cięknąć, przeciekać psł. *teťi poświadczone w 3Sg: ticĕ
tigiėr /tiďėr/ tygrys niem. Tiger zasymilowane zapożyczenie, por. głuż. tiger, -gra
tilą /tilą/ cielę psł. *telę słowo poświadczone
tilące /tilącĕ/ cielęcy tilą + -ĕ słowo poświadczone
tin /tin/ cyna śdn. tinn zapożyczenie niepoświadczonego słowa ze śdn., tak jak ołów (blij)
tinta /tintă/ tusz, atrament niem. tinte zapożyczenie, por. łuż. tinta
tiǫg /ťǫg/ pociąg; wznoszenie się (?) psł. tęgъ słowo poświadczone, pierwsze znaczenie por. głuż. ćah, dłuż. śěg, pl. pociąg, ukr. потяг
tipst /tipst/ międlić (len) psł. tepsti, testi słowo poświadczone, obocznie -tist
tist /tist/ teść, ojciec żony psł. *tьstь rekonstrukcja, ale por. zachowane stråja, vaujă, więc połabski mógł zachować
tistewa /tistevă/ teściowa, matka żony tist + -evă nazwa żony z miękkim wariantem pośw. -üvă, ew. elipsa od tistevă zenă
titàną /tităną/ młody kuzyn, młoda kuzynka psł. *tetĕnę słowo poświadczone, obocznie tetăną
titànîcia /titănaićă/ kuzynka psł. *tetěnica formacja wzorem tităną, co do -aićă por. blaizaićă
titenac /titenăc/ kuzyn psł. *tetenьcь formacja wzorem tităną, -ac por. do brotăc
tîd /taid/ czas śdn. tîd słowo poświadczone
Tîdka /Taitkă/ Teoderyk, Dietrich śdn. Tideke, lüneb. Titke zapożyczone ze śdn. zdrobnienie jak Drevĕs albo Åns, imię
tîchåm /taixåm/ cicho, powoli psł. *tixъmъ słowo poświadczone
tîchie /taix́ĕ/ cichy psł. *tixъjь słowo poświadczone
Tîs /Tais/ Mateuszek, Maciej śdn. This zapożyczenie ze śdn. zdrobnienie jak Drevĕs, imię
tîsîna /taisaină/ cisza taix́ĕ + -aină wzorem głuż. ćišina, ros. тишина, z produktywnym -aină
tleskat /tliskăt/ klaskać psł. *tleskati poświadczone w 3Sg: tlistĕ
tlesnǫt /tlesnǫt/ klasnąć psł. tlesnǫti czasownik dokonany od poświadczonego tleskăt
tofel /töfĕl/ pantofel; kapeć dn. Töffel poświadczone w NPl: töfle, töfli, tüfli
Tonies /Töńĕs/ Antoni, Antek śdn. Tonnies, Tonniges, Tönnijes zapożyczenie, imię
totèrnîcia /tötĕrnaićă/ trąbka dźwiękonaśladowcze poświadczone zapożyczenie do dn.: Töterneitz
tore /törĕ/ I drugi psł. *vъtorъjь słowo poświadczone
tore /törĕ/ II wtorek psł. vъtorъjь słowo poświadczone
tore palac /törĕ polăc/ palec wskazujący törĕ + polăc por. dłuż. drugi palc
tǫcá /tǫco/ chmura psł. tǫča słowo poświadczone
tǫcne /tǫcnĕ/ pochmurny psł. *tǫčьnъjь z poświadczonego tǫcnü
tǫcnu /tǫcnü/ pochmurno psł. *tǫčьno słowo poświadczone
Tǫglem /tǫglĕm/ Anklam psł. *Tǫglimь rekonstrukcja, toponim
tråst /tråst/ grzebień tkacki, przybijaczka psł. *trъstь słowo poświadczone
tråstinac /tråstinăc/ zielona, słaba trzcina psł. trъstinьcь słowo poświadczone
tråstinek /tråstinĕk/ wyrabiający grzebienie tkackie tråst + -inĕk słowo poświadczone
tråstîna /tråstaină/ trzcina psł. *trъstina słowo poświadczone
trąst /trąst/ trząść psł. *tręsti poświadczone w 3Sg: trąsĕ
trąst dor /trąst dör/ przetrząsać trąst + dör poświadczone w 3Sg: trąsĕ dör
Trebe /Trebĕ/ Boże Narodzenie psł. *terby słowo poświadczone
trepŷ /trepoi/ schody śdn. treppe słowo poświadczone
tribet /tribĕt/ ryć, wygrzebywać, zgarniać, grabić? psł. *terbiti poświadczone w 3Sg: tribĕ
tribîka /tribaikă/ grabiarz, ten co grabi tribet + -aikă słowo poświadczone
tribne /tribnĕ/ bożonarodzeniowy psł. *terbьnъjь słowo poświadczone
tribne-mánd /tribnĕ-mond/ grudzień tribnĕ + śdn. mând słowo poświadczone
trite /tritĕ/ trzeci psł. *tretьjь słowo poświadczone
trînácti /trainăcti/, trînádist /trainădist/, trînacte /trainoctĕ/ trzynaście psł. *tri na desęte słowo poświadczone
trîwa /traivă/ ślub śdn. truwe słowo poświadczone
trîwane /traivonĕ/ poślubiony, zamężna/żonaty traivă + -onĕ słowo poświadczone
trîwát /traivot/ udzielać ślubu śdn. truwen poświadczone w 3Sg: traivojĕ
trîwne /traivnĕ/ ślubny traivă + -nĕ słowo poświadczone
trîwne palac /traivnĕ polăc/ palec serdeczny traivnĕ + polăc słowo poświadczone
trîwnek /traivnĕk/ kawaler prowadzący pannę młodą, drużba traivă + -nĕk słowo poświadczone
trǫba /trǫbă/ trąba; motek pakuł, pacześ psł. *trǫba słowo poświadczone
trǫbka /trǫbkă/ trąbka; rura; fajka trǫbă + -kă zdrobnienie, co do znaczenia por. dłuż. tšuba
trǫbet /trǫbĕt/ trąbić psł. *trǫbiti poświadczone w 3Sg: trǫbĕ
truwe /trüvĕ/ wierny dn. trüwe słowo poświadczone
tu /tü/ to; że psł. *to słowo poświadczone
tucet /tücĕt/ toczyć, lać, wylewać psł. točiti słowo poświadczone
tucîka /tücaikă/ kret psł. *točika słowo poświadczone
tufål /tüfål/ ziemniak lüneb. tüffel(ken) zapożyczenie z lokalnego dn., -el>-ål typowe
tuflek /tüflĕk/ ziemniaczek tüfål + -ĕk zdrobnienie wzorem lüneb. tüffelken
tuflene /tüflenĕ/ ziemniaczany tüfål + -enĕ przymiotnik wzorem viv'ăs-vivasnĕ
tuflîste /tüflaistĕ/ pole ziemniaków, kartoflisko tüfål + -aistĕ por. ľån-lanaistĕ, głuż. běrna-běrnišćo i podob.
tug /tüg/ materiał; rzecz, przyrząd dn. Tüg poświadczone w GSg: tüďau
tugiát /tüďot/ świadczyć śdn. tugen słowo poświadczone
tugie /tüďĕ/ wtedy, zatem, przeto psł. *togy słowo poświadczone
tugî /tüďai/ świadectwo śdn. tuge + -åi słowo poświadczone
tuj /tüj/ twój psł. *tvojь słowo poświadczone
tupat /tüpăt/ topić (np. metal) psł. *topati słowo poświadczone
tušát /tüšot/ zamienić por. lüneb. tūsch'n poświadczone w czasie przeszłym: tušol, tüšol
tûcet /taucĕt/ tuczyć psł. tučiti poświadczone w 3Sg: taucĕ
tûcne /taucnĕ/ tłusty, tuczny psł. *tučьnъjь słowo poświadczone
tûk /tauk/ tłuszcz psł. *tukъ słowo poświadczone
tûzent /tauzĕnt/ tysiąc niem. tausend, por. śdn. dûsent zapożyczenie, por. łuż. towzynt, słe. tavžent, por. także disąt pątstig
tůcîdle /tåucaidlĕ/ tłuczek tåuct + -aidlĕ nazwa narzędzia z typowym sufiksem -aidlĕ
tůct /tåuct/ tłuc psł. tьlťi słowo poświadczone
tůk /tåuk/ tłumacz psł. *tъlkъ lub śdn. tolk por. śdn. tolk, hol. tolk, prawdopodobnie ze wzch.-sł. толкъ
tůknǫt /tåuknǫt/ uderzyć psł. *tьlknǫti poświadczone w 3Sg: tåuknĕ
tůsta wǫtruba /tåustă vǫtrübă/ jelito grube tåustĕ + vǫtrübă kalka niem. Dickdarm, por. dłuż. tłuste crjowo
tůste /tåustĕ/ gruby; gęsty (o chmurze) psł. *tъlstъjь słowo poświadczone
twarzet /tvorzĕt/ straszyć ??? poświadczone w 3Sg: tvorzĕ
twarzîka /tvorzaikă/ upiór, duch, straszydło tvorzĕt + -aikă słowo poświadczone
twiarde /tjordĕ/ twardy psł. *tvьrdъjь słowo poświadczone
tŷ /tåi/ ty psł. *ty słowo poświadczone
tŷkat /tåikăt/ sadzić psł. *tykati poświadczone w 3Sg: tåicĕ

połabski polski etymologia uzasadnienie
u̇n /un/ i, oraz; a śdn. un słowo poświadczone
u̇niwerzita /univerzită/ uniwersytet niem. Universität zapożyczenie, por. cz. univerzita, łuż. uniwersita
u̇ndega /undegă/ przywara, nałóg śdn. undege słowo poświadczone
u̇nnute /unnütĕ/ zbyteczny śdn. unnutte słowo poświadczone
U̇rȧnus /Uranüs/ Uran z niem. Uranus zapożyczenie, por. łuż. Uranus

W

połabski polski etymologia uzasadnienie
wabene /vobenĕ/ wabienie, pokusa psł. vabenьje słowo poświadczone
wagwŷ /vogvoi/ waga psł. *vaga słowo poświadczone
waliat /voľăt/ walcować, wałkować, toczyć psł. *vaľati słowo poświadczone
waniat /vońăt/ mieszkać śdn. wanen poświadczone w 3Sg: vońă, obocznie vońojĕ
wanigia /voniďă/ mieszkanie śnd. woninge słowo poświadczone
warblek /vorblĕk/ wróbel psł. *vorblikъ słowo poświadczone, w liczbie mnogiej vorblĕ(???)
wardát /vordot/ czekać; uważać śdn. warden poświadczone w 3Sg: vordojĕ
warena mǫka /vorenă mǫkă/ zupa z mąki vorenă + mǫkă słowo poświadczone
warena wînu /vorenă vainü/ grzaniec, grzane wino vorenă + vainü por. łuż. warjene/warjone wino
waret /vorĕt/ gotować, warzyć psł. *variti słowo poświadczone
warná /vorno/ wrona psł. *vorna słowo poświadczone
warną /vorną/ wronię, młoda wrona psł. *vornę słowo poświadczone
warst /vorst/ kiełbasa, kiszka śdn. worst słowo poświadczone
warta /vortă/ wrota, brama psł. *vorta słowo poświadczone
wartat /vortăt/ obracać snopy psł. *vortěti? słowo poświadczone
wartîdle /vortaidlĕ/ tkacki nawój przedni psł. *vortidlo słowo poświadczone
wás /vos/ wasz psł. *vašь poświadczone w rodzaju żeńskim: vosă
wazet /vozĕt/ ważyć, określać ciężar psł. *važiti poświadczone w 3Sg: vozĕ
wazne /voznĕ/ ważny vogvoi + -nĕ kalka niem. wichtig (od wiegen), por. łuż. wažny, pl. ważny
wȧdika /vadikă/ serwatka śdn. waddike dodatkowo zasymilowane poświadczone: vadike
wȧchtát /vaxtot/ czuwać, czyhać śdn. wachten poświadczone w 3Sg: vaxtojĕ
wȧriá /vaŕo/ szpada śdn. were słowo poświadczone, być może varo
wȧrba /varbă/ wierzba psł. *vьrba słowo poświadczone
wȧrch /varx/ kupa, górka psł. *vьrxъ słowo poświadczone
wȧrchne /varxnĕ/ najwyższy; górny psł. *vьrxъnъjь słowo poświadczone, drugie znaczenie jak cz. vrchní
wȧrchne lȧdek /varxnĕ ladĕk/ kończyna górna, ręka varxnĕ + ladĕk por. niem. Vordergliedmaße
wȧrchuwate /varxüvotĕ/ napełniony po wierzch, kopiasty psł. *vьrxovatъjь słowo poświadczone
wȧriát sa /vaŕot să/ bronić się śdn. weren poświadczone w rozkaźniku: vaŕoj să
wȧrk /vark/ plaster miodu śdn. werk/wark poświadczone w GSg: varťau
wȧrsak /varsăk/ wierzch, wierzchołek, szczyt psł. *vьršьkъ słowo poświadczone
Wȧrsawa /Varsovă/ Warszawa pl. Warszawa adaptacja morfologiczna, toponim
wȧrsawskie /varsofsťĕ/ warszawski Varsovă + sťĕ przymiotnik na -sťĕ
wȧrt /vart/ gospodarz śdn. wert słowo poświadczone
wȧrtet /vartĕt/ wiercić, obracać psł. *vьrtiti poświadczone w 3Sg: vartĕ
wȧrtît sa /vartait să/ wiercić się, obracać się, wirować psł. *vьrtiti sę poświadczone w 3Sg: varti să
wȧrtuwa /vartüvă/ gospodarzowa, gospodyni vart + -üvă słowo poświadczone
wȧrtuwat /vartüvăt/ gospodarować, gospodarzyć vart + -üvot poświadczone gerundium: vartüvonĕ
Wȧrzera /varzeră/ Wezera dn. Werser, śdn. Wêser zapożyczenie, być może Vezeră, hydronim
wȧs /vas/ wieś psł. *vьsь słowo poświadczone
wȧsne /vasnĕ/ wiejski vas + -nĕ przymiotnik utworzony podobnie jak plaug-plauznĕ
wå /vå/ w, na psł. *vъ słowo poświadczone
wå sibe /vå sibĕ/ w sobie, w środku, wewnątrz vå + sibĕ słowo poświadczone
wå zîma /vå zaimă/ zimą psł. *vъ zimě słowo poświadczone
wå zoriåch /vå zöŕåx/ o świcie psł. *vъ zorьxъ słowo poświadczone
wåbrŷ /våbråi/ brew psł. *obry słowo poświadczone
wåbá /våbo/ oba psł. *oba poświadczone w innych formach: vibe, vibemă, våboi, våbüjĕx
wåda /vådă/ I woda psł. *voda słowo poświadczone
wåda /vådă/ II łydka por. lüneb. Wåd, niem. Wade słowo poświadczone
wådka /våtkă/ wódka niem. Wodka jako vådă + -kă zreanalizowane zapożyczenie, por. głuż. wódka
wådna mȧlnîcia /vådnă malnaićă/ młyn wodny vådnĕ + malnaićă słowo poświadczone
wådna melana /vådnă melonă/ arbuz vådnĕ + melonă kalka niem. Wassermelone, por. łuż. wódna melona
wådne /vådnĕ/ wodny vådă + -nĕ słowo poświadczone
wådet /vådĕt/ wodzić, prowadzić psł. *voditi iteratyw od /vist/ poświadczonego w 3Sg: vedĕ
Wådra /vådră/ Odra psł. *Odra rekonstrukcja, por. łuż. Wódra, hydronim
wågárd /vågord/ ogród psł. *ogordъ słowo poświadczone
wågardnek /vågordnĕk/ ogrodnik vågord + -nĕk nazwa zawodu wzorem np. criv-crivnĕk
wågardnîcka /vågordnaickă/ ogrodniczka vågordnĕk + -kă nazwa żeńska na -kă
wågiul /våďül/ pustkowie psł. *ogolь słowo poświadczone
wåchiota /våx́ötă/ zdrowie psł. *oxvota poświadczone w ASg: våx́ötǫ
wåchiotne /våx́ötnĕ/ zdrowy, związany ze zdrowiem psł. *oxvota słowo poświadczone
wåchwe /våxvĕ/ zdrowy psł. *oxvъjь słowo poświadczone
wåjá /våjo/ szyja psł. *vyja słowo poświadczone, obocznie -jă, Polański rekonstruuje vojo, vojă
wåjȧnu /våjanü/ na raz, razem psł. vъ jedьno słowo poświadczone
wåkårst /våkårst/ I dookoła, wokół (przysłówek) psł. *okъrstъ słowo poświadczone, odpowiednik niem. um, herum
wåkårst /våkårst/ II dookoła, wokół (przyimek) psł. *okъrstъ słowo poświadczone
wåkàrstnîcia /våkărstnaićă/ kromka chleba (krajana dookoła bochenka) våkårst + -naićă słowo poświadczone
wåkiėnkiu /våťėnťü/ okienko våknü + -ťü zdrobnienie poświadczonego våknü
wåkiu /våťü/ oko psł. *oko słowo poświadczone
wåkninek /våkninĕk/ szklarz psł. *okъnenikъ słowo poświadczone
wåknu /våknü/ okno psł. *okъno słowo poświadczone
wål /vål/ wół psł. *volъ słowo poświadczone
wålak /vålăk/ wołek, byczek? psł. *volъkъ słowo poświadczone
wåle /vålĕ/ wołowy, woli psł. *volьjь słowo poświadczone, por. vålüvĕ
wålet /vålĕt/ nalać, wlać psł. *vъliti słowo poświadczone
wåluwe /vålüvĕ/ wołowy psł. *volovъjь słowo poświadczone, por. vålĕ
wåluwîna /vålüvaină/ wołowina psł. *volovina formacja wzorem wołowina-wołowy z poświadczonego vålüvĕ
wåluzet /vålüzĕt/ włożyć psł. *vъložiti poświadczone w 3Sg: vålüzĕ
wåmåknǫt /våmåknǫt/ zamknąć psł. *vъmъknǫti słowo poświadczone
wåmącet /våmącĕt/ zmoczyć (bieliznę i inne pranie) psł. *vъmęčiti słowo poświadczone
wåmesté /våmeste/ zamiast, w miejsce psł. *vъ městě słowo poświadczone
wåmerkat /våmerkăt/ oznaczać, zaznaczać vå- + śdn. marken~merken słowo poświadczone
wåmîska /våmaiskă/ kaftan, kamizelka śdn. wammis słowo poświadczone, być może obocznie wåmauskă
wån /vån/ I on psł. *onъ słowo poświadczone
wån /vån/ II na zewnątrz, przecz psł. *vъnъ słowo poświadczone
wåna /vånă/ na zewnątrz, poza? psł. *vъně słowo poświadczone
wånám /vånom/ tam, ówdzie psł. *onamo słowo poświadczone
wånîdet /vånaidĕt/ wejść psł. *vъniti, bezokolicznik w analogii do tematu teraź. słowo poświadczone
wånǫ /vånǫ/ ów psł. *onenъ niepoświadczone, ale por. wånom 'jener', co do -ǫ por. sǫ, tǫ jak cz. onen, słi. nìḙn
wånû /vånau/ na zewnątrz, na dwór psł. *vъnu słowo poświadczone, odpowiednik niem. aus, heraus
wåpak /våpăk/ znowu; natychmiast psł. *opako słowo poświadczone
wåpak dat /våpăk dot/ oddać, zwrócić våpăk + dot poświadczone w rozkaźniku: våpăk doj jaim
wåpást sa /våpost să/ wpaść na coś, do czegoś psł. *vъpasti sę słowo poświadczone
wåpet /våpĕt/ jazgotać, wrzeszczeć, wykrzykiwać psł. *vъpiti poświadczone w 3Sg: våpajĕ
wåpuwadet /våpüvodĕt/ wprzęgać, zaprzęgać psł. *vъpovaditi poświadczone w 3Sg: våpüvodĕ
wåpûs /våpaus/ ogonek (także u owocu, narzędzia) psł. opušь słowo poświadczone
wåpûstet /våpaustĕt/ wpuścić psł. *vъpustiti poświadczone w rozkaźniku: våpaust
wårat /vårăt/ orać psł. *orati słowo poświadczone
wårdát /vårdot/ stać się, zostać śdn. werden słowo poświadczone, Polański sugeruje oboczność va-:vå-
wås /vås/ wesz psł. *vъšь słowo poświadczone
wåsa /våsă/ osa psł. *osa słowo poświadczone
wåsac /våsăc/ oset psł. *osъtьcь słowo poświadczone
wåsak /våsăk/ trzmiel czmiel psł. *osъkъ słowo poświadczone
wåsk /våsk/ wosk psł. *voskъ słowo poświadczone
wåsla /våslă/ osełka psł. *osla słowo poświadczone
wåsme /våsmĕ/ ósmy psł. *osmъjь słowo poświadczone
wåsadet /våsodĕt/ wsadzić (np. do więzienia) psł. *vъsaditi słowo poświadczone
wåstat /våstăt/ wstać psł. *vъstati słowo poświadczone
wåstne /vås(t)nĕ/ woskowy psł. *voščьnъjь słowo poświadczone
wåstnu /våstnü/ ostro zakończony kolec psł. *ostьno słowo poświadczone
wåstruga /våstrügă/ ostroga (też u koguta) psł. *ostroga słowo poświadczone, obocznie być może våstrüg
wåstruw /våstrüv/ wyspa rzeczna psł. *ostrovъ poświadczone jako toponim (Wustrow), por. pl. ostrów 'zarośnięta wyspa rzeczna', dłuż. wótšow 'wyspa rzeczna', kasz. òstrów 'wyspa na rzece lub jeziorze'
Wåstruw /Våstrüv/ Wustrow psł. *ostrovъ słowo poświadczone
wåtåknǫt /våtåknǫt/ włożyć, wetknąć, wsadzić psł. *vъtъknǫti słowo poświadczone, obocznie våtåknĕt
wåtruca dewka /våtrücĕ defkă/ wnuczka,córka syna våtrücă + defkă por. łuż. synowa dźowka, w kasz. również przepadł *vъnukъ, por. pośw. våtrücă zenă
wåtruca zena /våtrücă zenă/ synowa våtrücă + zenă słowo poświadczone
wåtrucak /våtrücăk/ synek våtrük + -ăk słowo poświadczone
wåtruk /våtrük/ syn psł. *otrokъ słowo poświadczone
wåtruce /wåtrücĕ/ synowy, należący do syna psł. *otročьjь słowo poświadczone
wåtruce wåtruk /våtrücĕ våtrük/ wnuk, syn syna våtrücĕ + våtrük por. łuż. synowy syn, w kasz. również przepadł *vъnukъ, por. pośw. våtrücă zenă
wåtŷkat /våtåikăt/ wtykać psł. *vъtykati poświadczone w 3Sg: våtåicĕ
wåtŷn /våtåin/ płot psł. *otynь słowo poświadczone, być może obocznie våtĕn
wåwåda /våvådă/ książę psł. *vojevoda słowo poświadczone
wåwet /våvĕt/ owinąć, zawinąć psł. *vъviti słowo poświadczone
wåwidcia /våvićă/ księżna psł. *vojevodьca słowo poświadczone
wåwlåct /våvlåct/ nawlec psł. *vъvelťi słowo poświadczone
wåwûzdet /våvauzdĕt/ okiełznać psł. *vъ(v)uzditi poświadczone gerundium: våvauzdenĕ
wåz /våz/ wóz, fura psł. *vozъ słowo poświadczone
wåzbet /våzbĕt/ przybić psł. *vъzbiti słowo poświadczone
wåzbust /våzbüst/ przekłuć, otworzyć psł. *vъzbosti słowo poświadczone
wåzbûdet /våzbaudĕt/ obudzić psł. *vъzbuditi słowo poświadczone
wåzdǫt /våzdǫt/ rozdmuchać, nadmuchać psł. *vъzdǫti poświadczone w 3Sg: våzdåmĕ
wåzdene /våzdenĕ/ ubranie psł. *vъzdenьje słowo poświadczone
wåzdét sa /våzdet să/ ubrać się psł. *vъzděti sę słowo poświadczone
wåzdewát sa /våzdevot să/ ubierać się psł. *vъzděvati sę słowo poświadczone
wåzdiat /våzďăt/ ubrać psł. *vъzděti słowo poświadczone
wåzdráz /våzdroz/ głos, śpiew; melodia psł. *vъz(d)razъ słowo poświadczone
wåzdrizȧl /våzdrizal/ pas, pasek; rzemień psł. *vъzdьržьlь słowo poświadczone
wåzdwîgnǫt /våzdvaignǫt/ podnieść psł. *vъzdvignǫti słowo poświadczone
wåzladát /våzlodot/ naładować, załadować våz- + lodot słowo poświadczone
wåzlet /våzlĕt/ nalać, polać psł. *vъzliti słowo poświadczone
wåzlîce /våzlaicĕ/ twarz våz- + *laici + -ĕ złożenie jak våspaizdĕ, por. łuż. wobliče
wåznasat /våznosăt/ podawać ton psł. *vъznašati słowo poświadczone
wåzpîzde /våspaizdĕ/ tyłek psł. *vъzpizdьje słowo poświadczone
wåzpèluzet /våspĕlüzĕt/ nałożyć psł. *vъzpoložiti słowo poświadczone
wåzpirgnǫt /våspirgnǫt/ pęknąć, rozpęknąć się psł. *vъzpьrgnǫti poświadczone w 3Sg: våspirgnĕ
wåzsadet /våssodĕt/ nałożyć, nasadzić psł. *vъzsaditi słowo poświadczone
wåzt /våst/ wziąć psł. *vъzęti, z wyrównaniem słowo poświadczone
wåztåknǫt /våståknǫt/ nasadzić, nałożyć psł. *vъztъknǫti słowo poświadczone
wåztągnǫt /våstągnǫt/ wciągnąć psł. *vъztęgnǫti słowo poświadczone
wåztrąst /våstrąst/ wstrząsnąć psł. *vъztręsti słowo poświadczone
wåzwadziat /våzvoʒ́ăt/ wznosić, podnosić psł. *vъzvaďati słowo poświadczone
wåzwidet /våzvidĕt/ podnieść, wznieść psł. *vъzvoditi słowo poświadczone
wåzwiǫzat /våzv́ǫzăt/ podwiązać psł. *vъzvęzati słowo poświadczone
wåzwîme /våzvaimĕ/ rozum psł. *vъz(v)umьje słowo poświadczone
wåzwîmet /våzvaimĕt/ zrozumieć psł. *vъz(v)uměti rekonstrukcja czasownika, od którego derywowano våzvaimĕ
wåzzinet /våzzinĕt/ spłoszyć, wypłoszyć psł. *vъzgъnati, z wyrównaniem słowo poświadczone
wądat /vądăt/ więdnąć psł. *vęděti czasownik, od którego derywowano poświadczone vąďolĕ
wądiale /vąďolĕ/ zwiędły psł. vędělъjь słowo poświadczone, Polański rekonstruuje vąďol, vąďolă
wąze /vązĕ/ węziej psł. *ǫže słowo poświadczone
we /vĕ/ w ciągu, przez, podczas psł. *o(b) poświadczone w wyrażeniu vĕ nüc (w ciągu nocy), por. vib
wecet /vecĕt/ krzyczeć psł. *věťiti poświadczone w 3Sg: vecĕ
wecnek /vecnĕk/ niższy urzędnik wiejski, goniec psł. *věťьnikъ słowo poświadczone
wedet /vedĕt/ wiedzieć psł. *věděti poświadczony imiesłów: vedącĕ
wedia /veďă/ wiedza ved- + -'ă? por. prąďă, -ďă także w innych rzeczownikach, por. łuż. wěda, pl. wiedza
wedrinek /vedrinĕk/ parasol (od słońca) vedrü + -inĕk por. niem. Sonneschirm, cz. slunečník, głuż. (pře)słónčnik
wedru /vedrü/ pogoda; słońce psł. *vedro słowo poświadczone
wedruwe /vedrüvĕ/ słoneczny vedrü + -üvĕ przymiotnik od poświadczonego vedrü
wech /vex/ precz śdn. wech słowo poświadczone, odpowiada niem. weg, davon
wecha /vexă/? wiązki chróstu, faszyny (u płotu) psł. *věxa poświadczone w l. mn.: vexvĕ
wèbriazat /vĕbŕozăt/ obciąć psł. *obrězati słowo poświadczone
wèkrupet /vĕkrüpĕt/ okropić psł. *okropiti słowo poświadczone
werb /verb/ czasownik niem. Verb zapożyczenie, por. łuż. werb
wèrǫbet /vĕrǫbĕt/ obrębić psł. *orǫbiti słowo poświadczone
Wend /vend/ Wend, Połabianin niem. Wend? z /vensťĕ/ - połabski, wendzki
Wendliǫdu /Wendľǫdü/ Wendland, kraj Wendów Wend + ľǫdü kalka niem. Wendland
wenskie /vensťĕ/ wendzki, połabski vend + -sťĕ z poświadczone vensťĕ < *vendьsky
Wenus /Venüs/ Wenus niem. Venus zapożyczenie, por. łuż. Wenus
werne /vernĕ/ prawdziwy psł. *věrьnъjь słowo poświadczone
weslu /veslü/ wiosło psł. *veslo słowo poświadczone
wetàrnîcia /vetărnaićă/ młyn wietrzny, wiatrak v́otăr + -naićă słowo poświadczone
wiará /v́oro/ prawda psł. *věra rozkład poświadczonego vernă - prawdziwa
wiater /v́otĕr/ wiatr psł. *větrъ słowo poświadczone
wib /vib/ o, w psł. *ob poświadczone w wyrażeniu: vib nidelă, por. vĕ
wibàdî /vibădai/ resztki słomy, resztki jedzenia(?) psł. *ob-jědi słowo poświadczone
wibarát /wiborot/ obronić wib- + borot dokonany czasownik do pary z rekonstruowanym /borot/, etymologja /borot/ wzkazuje na istnienie /wiborot/
wibartat /vibortăt/ obrócić, odwrócić psł. *obortěti słowo poświadczone
wibawet /vibovĕt/ objawić, odsłonić psł. *ob(j)aviti poświadczone w rozkaźniku: vibov
wibeset /vibesĕt/ zawiesić; powiesić psł. *ob(v)ěsiti słowo poświadczone
wibet /vibĕt/ ociosać psł. *obiti słowo poświadczone
wibiád /vib́od/ śniadanie psł. *obědъ słowo poświadczone
wibmŷtet /vibmoitĕt/ wynagrodzić psł. *ob-mytiti poświadczony imiesłów: vibmoitenă
wibrŷt /vibråit/ skopać, przekopać psł. *obryti poświadczone w 3Sg: vibråjĕ
wicą /vicą/ owca (jagnię?) psł. *ovьčę słowo poświadczone
wice /vicĕ/ owczy (chlew, ser, mleko) psł. *ovьčьjь słowo poświadczone
wicene /vicenĕ/ owczy (o mięsie) psł. *ovьčenъjь słowo poświadczone
wicér /vicer/ wieczór; zachód psł. *večerъ słowo poświadczone, "zachód" jak głuż. arch. wječor
wicera /viceră/ kolacja psł. *večeřa słowo poświadczone
wicia /vićă/ owca psł. *ovьca słowo poświadczone
widene /videnĕ/ odzież, ubranie psł. *oděnьje słowo poświadczone
wigiėn /viďėn/ ogień psł. *ogňь słowo poświadczone
wignena klesta /vignenă klestă/ szczypce kowalskie vignenă + klestă słowo poświadczone
wignene /vignenĕ/ ogniowy psł. *ogňenъjь słowo poświadczone
wignene kamŷ /vignenĕ komoi/ krzemień vignenĕ + komoi słowo poświadczone, ale w przeciwnym szyku, pewnie przez kalkę
wijas /vijăs/ owies psł. *ovьsъ słowo poświadczone, obocznie viv́ăs
wiját /vijot/ wiać psł. *vějati poświadczony imiesłów: vijąćă
wiklip /viklip/ snop wymłóconej słomy psł. *oklepъ słowo poświadczone
wikǫset /vikǫsĕt/ ogryźć psł. *okǫsiti poświadczone w 3Sg: vikǫsĕ
wilblǫd /vilblǫd/ wielbłąd psł. *velьblǫdъ rekonstrukcja, por. głuż. wjelbłud, słowo mogło przetrwać, por. ľåv
wile /vilĕ/ wiele, dużo psł. *velьje słowo poświadczone
Wilègard /Vilĕgord/ Meklemburg vilĕ + gord kalka niem. Mecklemburg, rzekomo poświadczone
wilia /viľă/ wola psł. voľa słowo poświadczone
Wilka Britȧnîja /Vilkă Britanajă/ Wielka Brytania vilkă + Britanajă jak niem. Großbritannien, głuż. Wulka Britaniska
wilkamat /vilkomăt/ witać dn. willkamen, -ăt z *-ěti? poświadczone w czasie przeszłym: vilkăḿol
wilkie /vilťĕ/ I wielki, duży psł. *velikъjь słowo poświadczone
wilkie /vilťĕ/ II wielce, bardzo psł. *veliko słowo poświadczone
wilkie palac /vilťĕ polăc/ kciuk, duży palec vilťĕ + polăc słowo poświadczone
Wilna /Vilnă/ Wilno niem. Wilna por. głuż. Wilna, toponim
wilne /vilnĕ/ wolny, swobodny viľă + -nĕ przymiotnik o znaczeniu 'wolny' utworzony z braku słów o takim znaczeniu
wilsa /vilsă/ olsza, olcha psł. *olьša słowo poświadczone
wimûriát /vimauŕot/ omurować vib- + mauren poświadczone w imiesłowie: vimauŕonă
Win /Vin/ Wiedeń niem. Wien por. dłuż. Wien, Wiń; toponim
winia /vińă/ woń, zapach psł. *voňa słowo poświadczone
winiat /vińăt/ wygrywać, zyskiwać śdn. winnen poświadczone w 2Sg: vińăs
winiát /vińot/ pachnieć (ładnie) psł. *voněti poświadczone w 3Sg: vińojĕ
winîcia /vinaićă/ dyszel psł. *ojьnica słowo poświadczone
winskie /vinsťĕ/ wiedeński vin + -sťĕ przymiotnik na -sťĕ
wiǫzat /v́ǫzăt/ wiązać psł. *vęzati słowo poświadczone
wiper /vipĕr/ wieprz psł. *veprь słowo poświadczone
wiplist /vĕplist/ opleść psł. *oplesti poświadczony imiesłow: vĕplitenă
wiprawet /viprovĕt/ oporządzać gospodarstwo domowe psł. *opraviti poświadczone gerundium: viprovenĕ
wirgiat /virďăt/ chłostać; rzucać psł. *vьrgati słowo poświadczone
wirgnǫt /virgnǫt/ rzucić psł. *vьrgnǫti słowo poświadczone
wiriål /viŕål/ orzeł psł. *orьlъ poświadczone, ale w znaczeniu "sęp zajęczy", co jest wątpliwe
wis /vis/ I psł. *osь słowo poświadczone
wis /vis/ II wszystek psł. *vьšь słowo poświadczone
wis tîd /vis taid/ zawsze, cały czas vis + śdn. tîd słowo poświadczone
wisakie /visoťĕ/ wszelki psł. *vьšakъjь słowo poświadczone
wisde /vizdĕ/ wszędzie psł. *vьšьde słowo poświadczone
wise /visĕ/ na pewno śdn. wisse słowo poświadczone
wisedȧnisne /visedanisnĕ/ powszedni, codzienny psł. *vьšedьnešьnъjь słowo poświadczone
wisem /visĕm/ osiem psł. *osmь słowo poświadczone
wisèmdisiǫt /visĕmdiśǫt/ osiemdziesiąt psł. *osmь desętъ słowo poświadczone
wisèmnàdist /visĕmnădist/ osiemnaście psł. *osmь na desęte słowo poświadczone
wisèmnacti /visĕmnocti/ osiemnaście psł. *osmь na desęte słowo poświadczone
wisîna /visaină/ osina psł. *osina poświadczone w l. mn.: visainĕ
wiski /viski/ whisky niem. Whisky zapożyczenie, por. głuż. whisky, -yja
wismàru /vismărü/ ośmioro psł. *osmero słowo poświadczone
wist /vist/ wieść psł. *vesti poświadczone w 3Sg: vedĕ
wistiån /visťån/ palik, klin w radle psł. ostьnъ słowo poświadczone
wisŷpet /visåpĕt/ pocałować psł. *osypiti poświadczone w rozkaźniku: visåip
wisŷpît sa /visåipait să/ pocałować się psł. *osypiti sę słowo poświadczone
wit /vit/ od; przez psł. *otъ słowo poświadczone
wit zîwåta /vit zaivåtă/ od serca vit + zaivăt zwrot poświadczony
witèdat /vitĕdot/ przebaczyć, odpuścić psł. otъdati poświadczone w 1Pl: vitĕdojimĕ
witgarna /vitgornă/ odpowiedź vit- + gorn- dewerbalizacja od vitgornĕt, por. dłuż. wót(e)grono
witgarnet /vitgornĕt/ odpowiedzieć vit- + gornĕt złożenie, por. dłuż. wót(e)groniś
witict /vitict/ opuchnąć psł. oteťi poświadczony imiesłów: viticenĕ
witkîdene /vitťaidenĕ/ wypędzony psł. *otъkydenъjь słowo poświadczone
witkînǫt /vitťainǫt/ wypędzić psł. *otъki(d)nǫti poświadczony imiesłów: vitťaidenĕ
witkám /vitkom/ skąd psł. *otъkamo słowo poświadczone, por. vitkǫd
witkǫd /vitkǫd/ skąd psł. *otъkǫdu słowo poświadczone, por. vitkom
witmåknǫt /vitmåknǫt/ otworzyć psł. otъmъknǫti słowo poświadczone
witoret /vitöret/ otworzyć psł. *otvoriti poświadczony rozkaźnik: vitör
witstrûzet ostrugać psł. *otъstružiti poświadczony imiesłów vitstraizenĕ, -au- niepewne
wittǫd /vittǫd/ stamtąd psł. otъtǫdu słowo poświadczone
witwînet /vitvainĕt/ wybaczyć vit- + vainĕt kalka niem. entschuldigen, por. ros. извинить
witwînît sa /vitvainait să/ przeprosić vitvainait + să co do zwrotności por. niem. sich entschuldigen
wiwȧsne /vivasnĕ/ owsiany psł. *ovьsenъjь słowo poświadczone, obocznie vivasnenĕ
wiwias /viv́ăs/ owies psł. *ovьsъ słowo poświadczone, obocznie vijăs
wiz /viz/ z (kogo, czego) psł. *jьz słowo poświadczone
wiz dali /viz doli/ z daleka psł. *jьz daľe słowo poświadczone
wiza /viză/ mieszkanie; dom psł. *veža słowo poświadczone
wizer /vizĕr/ zegar słoneczny; wskazówka zegara por. lüneb. wīs’r słowo poświadczone
wizet /vizĕt/ wozić; jeździć psł. *voziti słowo poświadczone
wizgîbet /vizďaibĕt/ zgubić psł. *izgubiti poświadczone w 3Sg: vizďaibĕ
wizict /vizict/ przypalić, oparzyć psł. *ožeťi poświadczony rozkaźnik: vizaʒ
wizlik /vizlik/ porównanie derywacja wsteczna od vizlikot formacja wsteczna od poświadczonego w czasie przeszłym: vizlikăl, vizlikălai-să
wizlikát /vizlikot/ porównać viz- + likot poświadczone w czasie przeszłym: vizlikăl, vizlikălai-să
wizlumet /vizlümĕt/ złamać, rozbić, stłuc psł. *vъzlomiti słowo poświadczone
wizmesat /vizmesăt/ zmieszać psł. jьzměšati słowo poświadczone
wizna matî /viznĕ motai/ pani domu, gospodyni viznă + motai słowo poświadczone
wizne /viznĕ/ domowy, dotyczący domu viză + -nĕ słowo poświadczone
wizne lialia /viznĕ ľoľă/ pan domu, gospodarz viznĕ + ľoľă słowo poświadczone
wiznît sa /viznait să/ przejść, minąć psł. *jьzniti sę poświadczone w 3Sg: viznaidi-să
wizrat /vizrăt/ oglądnąć, obejrzeć psł. ozьrěti słowo poświadczone
wizsact /vissăct/ posiekać, pociąć psł. *jьz-sěťi słowo poświadczone
wizt /vist/ wieźć; jechać psł. *vez-ti słowo poświadczone
wîcne /vaicnĕ/ miejski vaikă + -nĕ przymiotnik utworzony wzorem plaug-plauznĕ
wîdet /vaidĕt/ widzieć psł. *viděti poświadczone w 2Sg /vaiʒĕs/
wîdlŷ /vaidlåi/ widły psł. *vidly słowo poświadczone
wîdzene /vaiʒenĕ/ wzrok rzeczownik od vaidĕt por. dłuż wiźenje, -dz- według odmiany tego czasownika
wîchår /vaixår/ wicher psł. *vixrъ słowo poświadczone
wîjàlîcia /vajălaićă/ sznur, powróz psł. *vijalica słowo poświadczone
wîka /vaikă/ miasto śdn. wîk słowo poświadczone, ale niepewny rodzaj
wîna /vaină/ wina, dług psł. *vina poświadczone pochodne typu vainĕk, vainĕ
wînet /vainĕt/ winić vaină + -ĕt czasownik z poświadczonych słów z tym morfemem
wînîća /vainaićă/ winnica psł. *vinьnica słowo poświadczone
wîne /vainĕ/ I winien psł. *vinьnъjь słowo poświadczone
wîne /vainĕ/ II wino psł. *vino poświadczone w partytywie /vaină/
wîne-mand /vainĕ-mond/ październik psł. *vino + śdn. mônd słowo poświadczone
wînek /vainĕk/ winowajca, dłużnik psł. *vinьnikъ słowo poświadczone
wînene /vainenĕ/ winny, związany z winem vainĕ + -enĕ słowo poświadczone
wîsenia /vaiseńă/, wîsîńa /vaisaińă/ wiśnia (drzewo) psł. *višeňa, višiňa słowo poświadczone
wîsat /vaisăt/? wisieć psł. *visěti poświadczone w 3Sg: /vaisĕ/
wîsát /vaisot/ zwisać? psł. *visati poświadczone w 3Sg: /vaisojĕ/
wîsná /vaisno/ wiśnia (owoc) psł. *višьňa poświadczone w NPl: /vaisnåi/
wît sa /vait să/ wić się psł. *viti sę poświadczony derywat: vajălaićă
wlåcet /vlåcĕt/ bronować psł. *volčiti słowo poświadczone
wlåcka /vlåckă/ kurwa psł. *volčьka słowo poświadczone
wlåk /vlåk/ sieć rybacka (ciągniona) psł. *volkъ słowo poświadczone
wlås /vlås/ włos psł. *volsъ słowo poświadczone
Wlåstîska /vlåstaiskă/ Arendsee (jezioro, miasto) psł. *volstiska słowo poświadczone
wlåsuwate /vlåsüvotĕ/ włochaty, owłosiony vlås + -üvotĕ formacja podobna do nügă-nügotĕ, dren-drenüvotĕ
worpla /vörplă/ kostka do gry; sześcian śdn. worpel słowo poświadczone, drugie znaczenie za niem. Würfel
wǫbål /vǫbål/ studnia psł. *ǫbъlь słowo poświadczone
wǫborak /vǫbörăk/ skopek (wiadro do dojenia), węborek psł. *ǫborъkъ słowo poświadczone
wǫdrát /vǫdrot/ lamentować, biadać, narzekać śdn. wunderen poświadczone w 3Sg: vǫdrojĕ
Wǫger /vǫgĕr/ Węgier niem. Ungar lub. psł. *ǫgrъ pożyczka z niem. lub rekonstrukcja ogólnosłow. etnonimu, -ĕ- wstawne jak w pesĕn
wǫgiėl /vǫďėl/ I węgiel psł. *ǫglь słowo poświadczone
wǫgiėl /vǫďėl/ II węgieł, kąt, róg psł. *ǫglъ poświadczone w toponimii: Fungal, Wungahl
wǫgiėlnîste /vǫďėlnaistĕ/ węglowisko, miejsce na węgiel psł. *ǫglьnišče poświadczone w toponimii: Winkeleitz, Fangeleitz, Wankneitzen
wǫgior /vǫďör/ węgorz psł. ǫgořь słowo poświadczone
Wǫgioriǫta /Vǫďöŕǫtă/ Seehausen psł. *ǫgoręta słowo poświadczone, toponim
wǫglek /vǫglĕk/ węgiel (pierwiastek) vǫďėl + -ĕk kalka niem. Kohlenstoff, por. głuż. wuhlik, cz. uhlík
wǫkȧr /vunkar/ kosz wozowy, półkoszki śdn. woen-kar słowo poświadczone, może vunkar?
wǫs /vǫs/ broda psł. *ǫsъ słowo poświadczone
wǫsac /wǫsăc/ wąsy vǫs + -ăc zdrobnienie względnie produktywnym -ăc od ’broda’ jak w dłuż. brodka (ts.)
wǫsànîcia /vǫsănaićă/ gąsienica psł. *ǫsěnica słowo poświadczone
wǫsat /vǫsăt/ wąchać; pachnieć, wydawać woń psł. vǫšati słowo poświadczone
wǫsèpu̇c /vǫsĕpuc/ golibroda vǫs + dn. putzen słowo poświadczone
wǫsuwate /vǫsüvotĕ/ brodaty vǫs + -otĕ formacja podobna do nügă-nügotĕ, dren-drenüvotĕ
wǫtak /vǫtăk/ wątek (tkacki) psł. *ǫtъkъ słowo poświadczone
wǫtruba /vǫtrübă/ jelito psł. *ǫtroba rekonstrukcja, leksem ogólnosłowiański o pierwotnym znaczeniu 'wnętrzności', ale por. dłuż wutšoba 'serce'
wǫzàlene /vǫzălenĕ/ sękaty?, kolankowaty? psł. vǫzъlenъjь? słowo poświadczone, znaczenie całkiem niejasne
wǫzål /vǫzål/ węzeł psł. *ǫzъlъ słowo poświadczone
wǫze /vǫzĕ/ I powróz, sznur psł. *ǫže słowo poświadczone
wǫze /vǫzĕ/ II pierzyna; piernat psł. *ǫže słowo poświadczone
wǫzîca /vǫzaică/ powrozy, sznury psł. *ǫžicě słowo poświadczone
wǫzkie /vǫsťě/ wąski psł. *ǫzъkъjь poświadczone w toponimii: Wunski i st. wyższy: wąze
wǫzla /vǫzlă/ kolanko źdźbła psł. *vǫzъlę słowo poświadczone
wrech /vrex/ orzech psł. *orěxъ słowo poświadczone
wrisîka /vrisaikă/ borówka, czarna jagoda psł. *versika poświadczone w l. mn.: vrisaiťĕ
writene /vritenĕ/ wrzeciono psł. *verteno słowo poświadczone
wûcén /vaucen/ uczony; nauczony psł. *učenъ słowo poświadczone
wûcet /vaucĕt/ uczyć, przyzwyczajać psł. *učiti słowo poświadczone
wûcîka /vaucaikă/ nauczyciel, -ka vauc- od vaucĕt + -aikă złożenie wzorem bezaika, låzaika
wûcnek /vaucnĕk/ uczeń vauc- od vaucĕt + -nĕk złożenie wzorem ros. ученикъ
wûchiu /waux́ü/ ucho psł. *uxo słowo poświadczone
wûja /vaujă/ wuj, brat matki psł. *uja słowo poświadczone
wûjewka /vaujefkă/ ciotka, siostra matki psł. *ujevъka słowo poświadczone
wûl /vaul/ ul psł. *ulь słowo poświadczone
wûsne /vausnĕ/ skóra psł. *usno słowo poświadczone
wûsnene /vausnenĕ/ skórzany vausnĕ + -enĕ słowo poświadczone
wûspéch /vauspex/ sukces cz. úspěch? zapożyczenie/rekonstrukcja, por. łuż wuspěch
wûspesne /vauspesnĕ/ udany, skuteczny vauspex + -nĕ przymiotnik na -nĕ
wûsta /vaustă/ usta psł. *usta słowo poświadczone
wûste /vaustĕ/ ujście vaustă + -ĕ formacja z kolektywnym -ĕ jak cz. ustí, ros. устье, por. niem. Mündung, dłuż. wusta
wûstene /vaustenĕ/ ustny vaustă + -enĕ wybrano -enĕ dla uniknięcia homofonii z vausnĕ - skóra
wûzda /vauzdă/ uzda psł. *uzda słowo poświadczone
wůce /våucĕ/ wilczy våuk + -ĕ formacja wzorem korvo-korvĕ i wielu innych
wůcka /våuckă/ wilk, wilczek psł. *vьlkъ + -ka słowo poświadczone
wůk /våuk/ wilk psł. *vьlkъ słowo poświadczone
wůná /våuno/ wełna psł. *vьlna słowo poświadczone
wůnene /våunenĕ/ wełniany psł. *vьlněnъjь słowo poświadczone
wŷbet /voibĕt/ wybić, wytrzepać; wykrzesać ogień psł. vybiti słowo poświadczone
wŷbidiat /voibiďăt/ wystawić coś na sprzedaż voi- + biďăt słowo poświadczone
wŷblestet /voiblestĕt/ wytrzeszczyć psł. *vyblěščiti poświadczony imiesłów: voiblăstenĕ
wŷbust /voibüst/ wykłuć psł. *vybosti słowo poświadczone
wŷcadet /voicodĕt/ wykurzyć psł. *vyčaditi słowo poświadczone
wŷdelet /voidelĕt/ wydzielić, udzielić psł. *vyděliti słowo poświadczone
wŷdenkat /voidenkăt/ wymyślać, zmyślać voi- + denkot poświadczone w 3Sg: voidenkă
wŷdnat /voidnăt/ zgasić, zdmuchnąć (świece) psł. *vydъmati, zniekształcone? słowo poświadczone
wŷdwîgnǫt /voidvaignǫt/ wydobywać, podnosić psł. *vydvignǫti poświadczone w 3Sg: voidvaizĕ
wŷgarnet /voigornĕt/ wypowiedzieć voi- + gornĕt poświadczone w 3Sg: voigornĕ
wŷgàrnine /voigărninĕ/ wymówienie, wymowa gerundium od voigornĕt poświadczone w wyrażeniu: kå voigărnińĕ
wŷgaset /voigosĕt/ zgasić, wygasić psł. vygasiti poświadczony rozkaźnik: voigos
wŷgnat /voignăt/ wypłoszyć psł. *vygъnati poświadczony zepsuty bezokolicznik: voizinĕt
wŷjadat /voijodăt/ zjeść, zjadać psł. vyjadati poświadczony imiesłów: voijădonĕ
wŷkàpu̇niane /voikăpuńonĕ/ wykastrowany voi- + dn. kappunen słowo poświadczone
wŷkizat /voiťizăt/ wybrać voi- + śdn. kêsen słowo poświadczone
wŷklediat /voikleďăt/ ubrać voi + kleďăt słowo poświadczone
wŷknet /voiknĕt/ uczyć się psł. vykniti słowo poświadczone
wŷlet /voilĕt/ wylać psł. *vyliti poświadczone w 3Sg: voilėjĕ
wŷlošat /voilöšăt/ zgasić, wygasić voi- + dn. löschen słowo poświadczone
wŷlumet /voilümĕt/ wyłamać psł. *vylomiti słowo poświadczone
wŷmą /voimą/ wymię psł. *vymę słowo poświadczone
wŷmesat /voimesăt/ oczyścić z gnoju, wyrzucić gnój voi + śdn. messen słowo poświadczone
wŷmetat /voimetăt/ wyrzucić psł. *vymetati słowo poświadczone
wŷnît /voinait/ wyjść psł. *vyniti słowo poświadczone, poświadczone także voiaidål
wŷpàrzene /voipărzenĕ/ rozpękły, rozpadły psł. *vypьrženъjь słowo poświadczone, być może voiparzenĕ
wŷpàtrane /voipătronĕ/ utorowany psł. *vypatranъjь słowo poświadczone
wŷpȧret /voiparĕt/ wyprać psł. *vypьrati poświadczony imiesłów: voipărenĕ
wŷpȧrgnǫt sa /voipargnǫt să/ rozpaść się, pęknąć psł. *vypьrgnǫti sę poświadczony imiesłów: voipărzenĕ
wŷpet /voipĕt/ wypić psł. *vypiti słowo poświadczone
wŷplåwet /voiplåvĕt/ wyplewić, wypleć psł. *vypelviti poświadczone w 3Sg: voiplåvĕ
wŷplût /voiplaut/ wypłynąć psł. *vypluti poświadczone w 3Sg: voiplajĕ, bezokolicznik niepewny
wŷprawet /voiprovĕt/ wykroić??? psł. *vypraviti poświadczone gerundium: voiprovenĕ, znaczenie niejasne, chyba krawieckie
wŷpucîwat /voipücaivăt/ wypoczywać, odpoczywać psł. *vypočivati słowo poświadczone
wŷpuwadet /voipüvodĕt/ wyprzęgać psł. *vypovaditi słowo poświadczone
wŷpûstet /voipaustĕt/ wypuścić psł. *vypustiti poświadczony imiesłów: voipaustenă
wŷrȧkat /voirakăt/ wyliczyć voi- + rakăt słowo poświadczone
wŷradat /voirodăt/ wykarczować voi- + śdn. raden/roden słowo poświadczone
wŷradet /voirodĕt/ zarządzić voi + śdn. raden słowo poświadczone
wŷrawát /voirovot/ splądrować, obrabować voi- + rovot poświadczone w 3Pl: voirăvolĕ
wŷråwat /voiråvăt/ wyrwać psł. *rъvati słowo poświadczone
wŷret /voirĕt/ wykopać psł. *vyryti słowo poświadczone
wŷrichtiat /voirixťăt/ wyprostować, sporządzić voi- + śdn. richten poświadczone w 3Sg: voirixťål, choć może -ăl
wŷsåsat /voisåsăt/ wyssać psł. *vysъsati poświadczone w 3Sg: voisåsĕ
wŷsedat /voisedăt/ wysiedzieć, wylęgnąć (pisklęta) psł. *vysěděti słowo poświadczone
wŷs /vois/ wyżej psł. *vyšь słowo poświadczone
wŷsek /voisĕk/ wysoko; w górę, do góry psł. *vysokъ słowo poświadczone
wŷsmarkat /voismorkăt/ wysmarkać psł. *vysmъrkati słowo poświadczone
wŷsporiát /voispöŕot/ wytropić voi- + spöŕot słowo poświadczone
wŷstawet /voistovĕt/ wystawić (na sprzedaż) psł. *vystaviti poświadczony imiesłów: voistăvenă
wŷsukie /voisüťĕ/ wysoki psł. *vysokъjь słowo poświadczone
wŷswetiat /voisveťăt/ wypocić (się) voi + dn. sweten słowo poświadczone
wŷt /voit/ wyć psł. *vyti poświadczone w 3Sg: vojĕ
wŷtȧret /voitarĕt/ wytrzeć psł. *vyterti poświadczone w 3Sg: voitarĕ
wŷtągnǫt /voitągnǫt/ wyciągnąć psł. *vytęgnǫti poświadczone w 3Sg: voitągnĕ
wŷtrǫdîwat /voitrǫdaivăt/ spróchnieć psł. *vytrǫdivěti poświadczony imiesłów: voitrǫdaiv́onă
wŷtrǫdîwiane /voitrǫdaiv́onĕ/ spróchniały psł. vytrǫdivěnъjь słowo poświadczone
wŷtupat /voitüpăt/ wytopić psł. *vytopati słowo poświadczone
wŷwabet /voivobĕt/ wywabić psł. *vyvabiti poświadczone w 3Sg: voivobål, gerundium: voivobenĕ
wŷwirgiat /voivirďăt/ wychłostać psł. *vyvьrgati słowo poświadczone
wŷwist /voivist/ wywieść, wyprowadzić psł. *vyvesti słowo poświadczone
wŷwizat /voivizăt/ wydalać voi- + śdn. wiesen poświadczone w 3Sg: voiviză
wŷwizt /voivist/ wywieźć psł. *vyvezti poświadczone w 3Sg: voivizĕ
wŷwlåct /voivlåct/ wywlec psł. *vyvelťi słowo poświadczone
wŷwabet /voivobĕt/ wywabić psł. *vyvabiti poświadczone gerundium: voivobenĕ
wŷzȧrat /voizarăt/ upatrzyć, wypatrzeć; przeznaczyć psł. *vyzьrěti poświadczone w cz. przeszłym: voizaŕăl
wŷzinet /voizinĕt/ wypłoszyć psł. *vyženiti słowo poświadczone, por. voignăt~voignot

Z

połabski polski etymologia uzasadnienie
za /zo/ za, dla psł. *za słowo poświadczone
zabá /zobo/ żaba psł. *žaba słowo poświadczone
zabet /zobĕt/ zapomnieć psł. *zabyti rozkład poświadczonego zobåit să
zabka /zopkă/ żaba drzewna, rzekotka psł. *žabъka słowo poświadczone
zablǫdet /zoblǫdĕt/ zabłądzić psł. *zablǫditi poświadczone w czasie przeszłym: zoblǫdål
zabŷt sa /zobåit să/ zapomnieć się psł. *zabyti sę poświadczone w czasie przeszłym: zobål-să
zadȧràjące /zodarăjącĕ/ krnąbrny, przekorny psł. *zadirajęťьjь słowo poświadczone
zadȧrat /zodarăt/ zadzierać psł. *zadirati poświadczony imiesłów: zadarăjącĕ
zadijat /zodijăt/ przeszkadzać psł. *zadějati poświadczone w 3Sg: zodijă
zadewat /zodevăt/ przeszkadzać psł. *zaděvati poświadczone gerundium: zodevonĕ
zadust /zodüst/ nieuprzejmość, niegrzeczność psł. *žadostь rozkład poświadczone zodüstaivĕ, por. dł. žadosć
zadustîwe /zadüstaivĕ/ nieuprzejmy, niegrzeczny psł. *žadostivъjь słowo poświadczone
zagàwîcia /zogăvaićă/ pokrzywa psł. *žagavica słowo poświadczone
zagî /zoďai/ piła śdn. sâge słowo poświadczone
zając /zojąc/ zając psł. zajęcь słowo poświadczone
zającak /zojącăk/ zajączek psł. zajęčьkъ poświadczone w l. mn.: zojącťĕ
zajûtȧrne /zojautarnĕ/ poranny psł. *zajutrьnъjь słowo poświadczone
zajûtra /zojautră/ rano, z rana psł. *za jutra słowo poświadczone
zak /zok/ skarpeta dn. Sock zapożyczenie, por. głuż. zoka
zaká /zoko/ rzecz śdn. sâke słowo poświadczone
zalich /zolix/ szczęśliwie, błogo śdn. sâlich słowo poświadczone
zaluzet /zolüzĕt/ założyć się, zrobić zakład psł. *založiti poświadczone w 3Sg: zolüzĕ
zamåknǫt /zomåknǫt/ zamknąć psł. *zamъknǫti słowo poświadczone
zapąste /zopąstĕ/ nadgarstek zo- + pąst + -ĕ złożenie wzorem cz. zápěstí, sch. zapešće, ros. запястье
zapîta /zopaită/ zaręczona psł. *zapitaja słowo poświadczone
zapîtkie /zopaitťĕ/ zaręczyny psł. *zapitъko słowo poświadczone
zapǫtne /zopǫtnĕ/ zadrożny, przydrożny zo- + pǫt + -nĕ słowo poświadczone jako nazwa terenowa: Zopǫtnĕ
zarusît sa /zorüsait să/ wyczyścić się przez roszenie psł. zarositi sę poświadczone w 3Sg: zorüsi-să
zasene /zosenĕ/ I przestraszenie psł. *žasenьje słowo poświadczone
zasene /zosenĕ/ II przestraszony psł. *žasenъjь słowo poświadczone
zaset /zosĕt/ straszyć psł. *žasiti poświadczone gerundium: zosenĕ
zat /zot/ nasienie śdn. sât słowo poświadczone
zatåkiėl /zotåťėl/ rygiel, zasuwka, zatyczka psł. *zatъkъľь słowo poświadczone, Polański pisze zotăťėl
zawicera /zoviceră/ wieczorem, pod wieczór psł. *za večera formacja analogiczna do zojautră
zawicirne /zovicernĕ/ wieczorny psł. *zavečerьnъjь formacja analogiczna do zojautarnĕ
zawiǫzat /zov́ǫzăt/ zawiązać psł. *zavęzati poświadczone w 3Sg: zovązĕ
zawûsnîcia /zovausnaićă/ uderzenie w twarz, policzek zo + vaux́ü + -naićă słowo poświadczone
zawŷjnîkie /zovoinaiťĕ/ naszyjnik u konia psł. *zavyjьniky słowo poświadczone, pl. tantum?
zazulene /zozülenĕ/ zabrudzony od zozülĕt słowo poświadczone
zazulet /zozülĕt/ zabrudzić zo + śdn. solen poświadczony imiesłów: zozülenĕ
zȧlą /zalą/ wyka psł. zьlę?? słowo poświadczone
zȧlwȧja /zalvajă/ szałwia śdn. salwie słowo poświadczone
zȧn /zan/ żniwo psł. *žьnь poświadczone w l. mn.: zanai
zȧne /zanĕ/ żyła śdn. sane + -åi słowo poświadczone
zȧnîsne /zanaisnĕ/ żniwny psł. *žьnьšьnъjь słowo poświadczone
zȧnîsne-mánd /zanaisnĕ-mond/ sierpień zȧnîsne + śdn. mând słowo poświadczone
zȧr /zar/ bardzo śdn. sêre słowo poświadczone
zȧrat /zarăt/ patrzeć; świecić (o słońcu) psł. *zьrěti słowo poświadczone
zȧriadȧlne /zaŕodalnĕ/ lustrzany zaŕodlĕ + -nĕ przymiotnik jak srebrü-sribarnĕ
zȧriadle /zaŕodlĕ/ lustro psł. *zьrědlo słowo poświadczone
zȧwat /zavăt/ żuć psł. *žьvati słowo poświadczone
zȧzana råná /zazonă råno/ oparzenie zazonĕ + råno kalka niem. Brandwunde, por. głuż. wopalna rana
zȧzànîcia /zazănaićă/ zgorzel zazonĕ + -aićă formacja podobna do sekănaićă
zȧzat /zazăt/ palić, opalać, spalać psł. *žьžati słowo poświadczone
zågle /zåglĕ/ zły, rozgniewany psł. *žьglъjь słowo poświadczone
zåglît sa /zåglait să/ złościć się, gniewać się zåglĕ + -ait să czasownik na -ĕt
zåmela /zåmelă/ bułka śdn. sêmele słowo poświadczone
zåwat /zåvăt/ wołać, przywoływać psł. *zъvati poświadczone w 3Sg: züvĕ
zåwat wåjȧnu /zåvăt våjanü/ zwoływać zåvăt + våjanü poświadczone w 3Sg: züvĕ våjanü
ząb /ząb/ brodawka sutkowa, sutek ??? słowo poświadczone, odczyt niejasny: Samb
ząt /ząt/ zięć psł. *zętь słowo poświadczone
zątek /zątĕk/ pan młody psł. *zętikъ słowo poświadczone
zekt /zekt/ wino musujące, szampan niem. Sekt zapożyczenie, por. cz., łuż. sekt
zelǫd /zelǫd/ żołądź psł. *želǫdь słowo poświadczone
zena /zenă/ żona, także kobieta psł. *žena słowo poświadczone
zerawac /zerovăc/ żarzący się popiół psł. *žeravьcь słowo poświadczone
zewarnak /zevornăk/ skowronek psł. *ževornъkъ słowo poświadczone
zewat /zevăt/ ziewać psł. *zěvati poświadczone w 3Sg: zevă (albo zevĕ)
ziarnu /źornü/ ziarno psł. *zьrno słowo poświadczone
zil /zil/ lina śdn. sîl poświadczone w l. mn.: zilåi
zile /zilĕ/ trawa psł. *zelьje słowo poświadczone
zilènîna /zilĕnaină/ jarzyny, warzywa psł. *zelenina por. cz., sła., łuż. zelenina, rzeczownik od *zilaistĕ jak sodĕvaină od *sod
ziliazene /ziľozenĕ/ żelazny ziľozü + -enĕ słowo poświadczone
ziliazkiu /ziľosťü/ żelazko ziľozü + -ťü kalka niem. Bügeleisen, por. dłuż. (głaźeńske) železko, głuż. želežko
ziliazu /ziľozü/ żelazo psł. *želězo słowo poświadczone
zilîste /zilaistĕ/ ogródek warzywny psł. *zelišče zapożyczenie do dn. Sieleitz, Zieleitz ’Krautfeld, Kohlgarten’, obfite w toponimii
zimia /ziḿă/ ziemia psł. *zemьja słowo poświadczone
Zimia /ziḿă/ Ziemia ziḿă kalka niem. Erde, por. łuż. Zemja, cz. Země, pol. Ziemia
zimne /zimnĕ/ ziemny, z ziemi psł. *zemьnъjь słowo poświadczone
zimnek /zimnĕk/ duch ziemny, podziemny duszek psł. *zemьnikъ słowo poświadczone
zinep /zinĕp/ musztarda; gorczyca śdn. senep zapożyczenie, por. łuż. žonop
zip /zip/ mydło śdn. sêpe poświadczone w GSg: ziṕau
zizîcka /zizaicka/ kukułka psł. *žežičьka słowo poświadczone
zîbår /zaibår/ żubr psł. *zǫbr, odnosowione poświadczone w toponimii w złożeniu: Suberitz-feld (<*zubrica)
Zîd /zaid/ Żyd psł. *židъ słowo poświadczone
zîdé /zaide/ struny (skrzypcowe) śdn. seide słowo poświadczone
Zîduwka /zaidüfkă/ Żydówka zaid + -üv- + -kă formacja od poświadczonego Zaid jak w dłuż. Žyd-Žydowka i w wielu innych słowiańskich
zîduwskie /zaidüfsťĕ/ żydowski zaid + -üv- + -sťĕ złożenie, por. pol. żydowski, cz. židovský, głuż. židowski
zîma /zaimă/ zima; zimno, chłód psł. *zima słowo poświadczone
zîma-mand /zaimă-mond/ listopad psł. *zima + śdn. mând słowo poświadczone
zîmiana /zaiḿonă/ gorączka, dreszcze psł. *ziměna słowo poświadczone
zîmne /zaimnĕ/ zimny zaimă + -nĕ słowo poświadczone
zîmnu /zaimnü/ zimno zaimă + -nü słowo poświadczone
zît /zait/ żyć psł. *žiti poświadczone w 3Sg: zaivĕ
zîtîna /zaitaină/ pole żyta psł. *žitina poświadczone jako nazwa pola
zîtkiu /zaitťü/ ziarnko zboża zaitü + -ťü poświadczone w l. mn.: zaitkă
zîtne /zaitnĕ/ zbożowy, na zboże zaitü + -nĕ słowo poświadczone
zîtu /zaitü/ zboże psł. *žito słowo poświadczone
zîwat /zaivăt/ życie; ciało; brzuch psł. *životъ słowo poświadczone
zîwåtak /zaivåtăk/ serce psł. *životъkъ słowo poświadczone
zîwåtne /zaivåtnĕ/ serdeczny zaivăt + -nĕ kalka niem. herzlich, por. łuż. wutrobny, a także: vit zaivåtă
zîwe /zaivĕ/ żywy psł. *živъjь słowo poświadczone
zîwu /zaivü/ rtęć psł. *živo krótki przymiotnik jak påuno, nüvo jako elipsa od zaivü srebrü, por. niem. Quicksilber, dłuż. žywe slobro
zlåd /zlåd/ grad psł. *želdь? *želdъ? słowo poświadczone
zlåta /zlåtă/ złoto psł. *zolto słowo poświadczone
zlåtene /zlåtenĕ/ złoty, złocony psł. *zoltenъjь słowo poświadczone, Polański się waha, być może zlåtnĕ
zmėjek /zmėjĕk/ padalec psł. *zmijikъ słowo poświadczone, choć niepewne
znajemne /znojemnĕ/ znany, znajomy psł. *znajemьnъjь słowo poświadczone
znat /znot/ znać psł. *znati słowo poświadczone
zǫb /zǫb/ ząb psł. *zǫbъ słowo poświadczone
zǫbne /zǫbnĕ/ zębny, zębowy zǫb + -nĕ przymiotnik jak plaug-plauznĕ
zǫbnar /zǫbnăr/ dentysta zǫbnĕ + -ăr złożenie na wzór grex-gresnăr, por. głuż. zubar
zǫbne lekar /zǫbnĕ lekăr/ dentysta zǫbnĕ + lekăr złożenie, kalka niem. Zahnarzt, por. głuż. zubny lěkar
zǫdlet /zǫdlĕt/ żądlić zǫdlü + -ĕt czasownik od poświadczonego słowa: zǫdlü
zǫdlu /zǫdlü/ żądło psł. *žędlo słowo poświadczone
zriba /zribǎ/ źrebię psł. *žerbę słowo poświadczone
zribac /zribǎc/ młody (roczny) koń psł. *žerbьcь słowo poświadczone
zribîcia /zribaićǎ/ młoda (roczna) klacz psł. *žerbica słowo poświadczone
zukiėr /züťėr/ cukier śdn. sucker zapożyczenie ze śdn., śdn. -ker -> -ťėr w zasadzie typowe
zunet /zünĕt/ dzwonić psł. *zvoniti poświadczone w 3Sg: zünĕ
zûk /zauk/ żuk psł. *žukъ słowo poświadczone
zůc /zåuc/ żółć (wydzielina wątrobowa) psł. *žьlčь poświadczony rdzeń zåuk- w zåuknĕ; por. dłuż. žołc, głuż. žołč
zůcnek /zåucnĕk/ woreczek żółciowy zåuc + -nĕk por. dłuż. žołcnik, cz. žlučník, słe. žolčnik
zůknǫt /zåuknǫt/ żółknąć psł. *žьlknǫti poświadczone w 3Sg: zåuknĕ
zwȧnet /zvanĕt/ dźwięczeć, dzwonić psł. zvьniti poświadczone w 3Sg: zvanĕ
zwån /zvån/ dźwięk psł. *zvonъ słowo poświadczone (Schleicher)
zwenu /zvenü/ dzwono psł. *zveno słowo poświadczone
Zweren /Zverĕn/ Schwerin psł. *Zvěrinъ rekonstrukcja, por. pl. Zwierzyn, łuż. Zwěřin, śdn. Swerîn, toponim
zŷbat /zåibăt/ kołysać psł. *zybati poświadczone w rozkaźniku: zåib
zŷbát sa /zåibot să/ bujać się psł. *zybati sę poświadczone w 3Sg: zåibi-să
zŷbka /zåipkă/ kołyska psł. *zybъka słowo poświadczone