Tekst źródłowy strony Język sarmacki

{{język
| kolor = #008080
| nazwa = Język sarmacki
| nazwa własna = 
| alfabet u = Greckie
| typologia u = Fleksyjny<br/>
| faktycznie = tak
| twórca f = Projekt grupowy pod przywództwem [[Użytkownik:Henryk Pruthenia|Henryka Pruthenii]]
| rok f = 2019
| wersja f = 
| conlanger1 f = 
| fikcyjnie = tak
| conworld Msc = [[Mundus Sarmatarum|Mundus Sarmatarum]]
| państwa = brak
| klasyfikacja = j. indoeuropejskie
*j. słowiańskie
**j. sarmackie
***'''j. sarmacki'''
| tekst jaki = 
| tekst u = 
}}
{{słownik}}

'''Język Sarmacki''' - jest używany na terenie naszej Persji. Sarmaci są władcami Imperium Sarmackiego, pełniąc w nim nadrzędną rolę, jak i ich język - będący głównym językiem biurokracji jak i ulicy Imperium. Ich język jest zapisywany przystosowanym pismem greckim, ale używane też jest w celach liturgicznych własne pismo utworzone na bazie awestyjskiego. Większość jest wyznania chrześcijańskiego, istnieje bowiem silny Sarmacki Wschodni Kościół Autokefaliczny, choć istnieje mała mniejszość wyznająca Zaratusztrianizm.

Jeżeli chodzi o sam, język, to cechą charakterystyczną jest duża dola zapożyczeń leksykalnych i gramatycznych z języków podbitych narodów, występuje asymetryczny iloczas, a ogólny charakter języka jest mieszany, język posiada wiele innowacji, ale tez wiele cech konserwatywnych. Koniugacja czasownika przez osoby uległa zachowaniu. Kategoria aspektu uległa zachwianiu się, i na jej miejsce rozwinął się system perfektywności. Czas przyszły budowany jest za pomocą ł-imiesłowu oraz czasownika być w czasie przyszłym. Zachowały się oba czasy przeszłe proste, oraz złożony perfekt. Tryb przypuszczający jest oparty o cząstkę *bi. Ł-imiesłów przyjmuej formy spał, jad. System imiesłowów zubożał, rozwinął się system bierno-czynny, przy braku rozróżniania czasów. Tryb rozkazujący uległ wzmocnieniu o partykuły, które uległy syntezie do fleksji czasownika. Fleksja rzeczowna uległa gruntownym zmianom. Oprócz mianownika, zachował się tylko dopełniacz, biernik oraz wołacz. Reszta przypadków została zastąpiona przez konstrukcje przyimkowe. W dopełniaczu liczby mnogiej zachowana została stara końcówka zerowa -ъ. Rzeczowniki rodzaju męskiego przyjmują w liczbie mnogiej końcówkę -ove. Rozwinęła się określoność, ale powstał jedynie rodzajnik określony. Rodzaj nijaki zlał się z rodzajem męskim. Wiele grup deklinacyjnych uległa zlaniu się. Przymiotnik odmienia się przez rodzaje, a także przez przypadki (choć panuje dość daleko posunięty synkretyzm przypadkowy). Przysłówki nie mają oddzielnej formy. Istnieją długie i krótkie formy przymiotnika. Liczebniki nie wymagają l. mn., tylko pojedynczą. Pytanie tworzy się poprzez partykułę. Ogólny szyk to SOV

= Dźwięki =
== Samogłoski ==
*i iː ĩ u uː (i ī į u ū)
*ɛ eː ɔ oː (e ē o ō)
*ə ɤ (ə ă)
*ɑ aː (a ā)

== Spółgłoski ==
*m n (m n)
*p b t d k g (p b t d k g)
*f v θ ð s z ʃ ʒ x ɣ h (f v th dh s z š ž kh gh h)
*ts dz tʃ dʒ (c dz č dž)
*w ɫ ɬ r j (w l ll r y)

= Zmiany dźwiękowe =
*TorT, TolT, TerT, TelT > ToruT, ToluT, TeriT, TeliT
*orT, olT > ruT, luT
*tl, dl > kl, gl
*r̥, l̥ > ərə, ələ
*kv', gv' > čv, džv
*tj, dj > č, dž
*ę > į
*ǫ, ъ > ъ > ɤ
*ь > ə (brak palatalizacji)
*jь- > ə
*y > u
*ě > ā
*sV-, VsV > h, h
*c, dz > š, dž
*l, ł > ɫ, ɬ
*bV, pV (nie przed S) > v, f
*e > e, o (przed r, l, n, m)
*o > o, e (przed j, š, ž, č, dž)
*Wzdłużenie zastępcze (+ czasem pod wpływem akutu)
**Zmiany w akcentuacji:
**Przeskok na sylabę długą
**Ściągnięcie akcentu z krótkich sylab wygłosowych
**Przeskakiwanie akcentu na przedimek
*v > v, w (alofonia)
*st, zd > θ ð
*b, d, g _R, N > v, ð, ɣ
*tv, dv, sv > kv, gv, xv
*t', d' > c', dz'
*-l > -w
*šč, ždž > č, dž
*g > ɣ (obecne jednak w późniejszych zapożyczeniach)
*vj, pj, bj, mj > vj, pj, bj, mj
*Cs, ks > s, xs

= Gramatyka =
== Zaimek ==
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+Zaimek osobowy I i II osoba
! rowspan="2" | Cas.
! colspan="2" | Sg
! colspan="2" | Pl
! rowspan="2" | Refl.
! rowspan="2" | Pyt.
|-
! I
! II
! I
! II
|-
! Nom.
| āz
| tu
| nu
| vu
| 
| kă,
			čə
|-
! Gen.
| mone
| cove
| nāh
| vāh
| hove
| kōgh,
			čēgh
|-
! Acc.
| me
| ce
| nāh
| vāh
| he
| kōgh,
			čəh
|-
! Poss.
| moy
| kvoy
| nāš
| vāš
| xvoy
| čəy?
|}
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ III osoba
! Cas.
! m
! f
! Pl.
|-
! Nom.
| ə
| ya
| yi
|-
! Gen.
| yəgh
| yəy
| yikh
|-
! Acc.
| ə
| yă
| yi
|}

== Rzeczownik ==
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Deklinacja Męska
! colspan="2" | Cas.
! wilk
! człowiek
! lato
! pole
|-
! rowspan="4" | Sg.
! Nom.
| vələk
| llovāk
| lāto
| pele
|-
! Gen.
| vələku
| llovāku
| lāta
| pela
|-
! Acc.
| vələk
| llovāka
| lāto
| pele
|-
! Voc.
| vələše
| llovāše
| lāce
| pele
|-
! rowspan="4" | Pl.
! Nom.
| vələku
| llovākove
| lāta
| pela
|-
! Gen.
| vələk
| llovāk
| lāt
| pēl
|-
! Acc.
| vələku
| llovāk
| lāto
| pele
|-
! Voc.
| vələku
| llovākove
| lāta
| pela
|}

{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Deklinacja Żeńska
! colspan="2" | Cas.
! duch
! kobieta
! kość
|-
! rowspan="4" | Sg.
! Nom.
| duša
| žona
| koth
|-
! Gen.
| duši
| žonu
| kothi
|-
! Acc.
| dušă
| žonă
| kothă
|-
! Voc.
| duše
| žone
| kothe
|-
! rowspan="4" | Pl.
! Nom.
| dušā
| žonā
| kothī
|-
! Gen.
| dūšəy
| žōnəy
| kothəy
|-
! Acc.
| dušu
| žonu
| kothu
|-
! Voc.
| dušā
| žonā
| kothī
|}
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Deklinacja spółgłoskowa
! colspan="2" | Cas.
! kamień
! imię
! cielę
! słowo
! krew
! matka
|-
! rowspan="4" | Sg.
! Nom.
| kamu
| əmį
| colį
| llovo
| kru
| maci
|-
! Gen.
| kamone
| əmone
| colįce
| llovohe
| krăve
| macore
|-
! Acc.
| kamu
| əmį
| colį
| llovo
| kru
| maci
|-
! Voc.
| kamone
| əmone
| colįce
| llovohe
| krăve
| macore
|-
! rowspan="4" | Pl.
! Nom.
| kamone
| əmone
| colįce
| llovohe
| krăve
| macore
|-
! Gen.
| kamon
| əmon
| colįt
| llovoh
| krăw
| macor
|-
! Acc.
| kamone
| əmone
| colįce
| llovohe
| krăve
| macore
|-
! Voc.
| kamone
| əmone
| colįce
| llovohe
| krăve
| macore
|}

== Rodzajnik ==
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Rodzajnik określony
! Cas.
! m
! f
! Pl.
|-
! Nom.
| ə, əw
| ya
| yi
|-
! Gen.
| yəgh
| yəy
| yikh
|-
! Acc.
| ə,
			əw
| yă
| yi
|-
! Voc.
| ə,
			əw
| ya
| yi
|}

== Przymiotnik i przysłówek ==
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Krótka odmiana przymiotnika
! Cas.
! m
! f
! Pl.
|-
! Nom.
| thar
| thara
| thari
|-
! Gen.
| thara
| tharu
| thar
|-
! Acc.
| thar
| thară
| thari
|-
! Voc.
| thar
| thara
| thari
|}

{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Długa odmiana przymiotnika
! Cas.
! m
! f
! Pl.
|-
! Nom.
| tharăy
| tharā
| thare
|-
! Gen.
| tharăgh
| tharăy
| tharukh
|-
! Acc.
| tharăy
| thară
| thare
|-
! Voc.
| tharăy
| tharā
| thare
|}
== Liczebnik ==


== Czasownik ==
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Czas teraźnijeszy, bezokolicznik, imiesłowy
! Inf.
! nothi<br>"nieść"
! llukhaci<br>"słuchać"
! radūci<br>"radować"
! dvighnăci<br>"dźwigać"
! muci<br>"myć"
! khvalici<br>"chwalić"
! daci<br>"dać"
! vuci<br>"być"
|-
! I
| nohem
| llukhēm
| raduym
| dvighnem
| muym
| khvalim
| dam
| yohəm
|-
! II
| noheš
| llukhēš
| raduyeš
| dvighneš
| muyeš
| khvališ
| daš
| yoš
|-
! III
| nohe
| llukhē
| raduye
| dvighne
| muye
| khvali
| dath
| yoth
|-
! I
| nohemu
| llukhēmu
| raduyemu
| dvighnemu
| muyemu
| khvalimu
| damu
| yomu
|-
! II
| nohece
| llukhēce
| raduyece
| dvighnece
| muyece
| khvalice
| dace
| yothe
|-
! III
| nohă
| llukhayă
| raduyă
| dvighnă
| muyă
| khvală
| dayă
| yohă
|-
! Act.
| nohu
| llukhayu
| radū
| dvighnu
| muyu
| khvalu
| dadu
| vădu
|-
! Pass.
| nohōn
| llukhāt
| radūn
| dvīghnăt
| mūt
| khvalōn
| dān
| –
|-
! L
| nōh,<br>nohlla
| llukhāw,<br>llukhalla
| radūw,<br>radūlla
| dvīgh,<br>dvighlla
| mūw, <br>mulla
| khvalīw,<br>kvalilla
| dāw,<br>dalla
| vūw,<br>vulla
|}
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Imperfekt
! Inf.
! nothi<br>"nieść"
! llukhaci<br>"słuchać"
! radūci<br>"radować"
! dvighnăci<br>"dźwigać"
! muci<br>"myć"
! khvalici<br>"chwalić"
! daci<br>"dać"
! vuci<br>"być"
|-
! I
| nohākh
| llukhākh
| radūkh
| dvighākh
| muyākh
| khvalākh
| dadzākh
| –
|-
! II
| nohāšeš
| llukhāšeš
| radūšeš
| dvighāšeš
| muyāšeš
| khvalāšeš
| dadzāšeš
| –
|-
! III
| nohāše
| llukhāšeše
| radūše
| dvighāše
| muyāše
| khvalāše
| dadzāše
| –
|-
! I
| nohākhōn
| llukhākhōn
| radūkhōn
| dvighākhōn
| muyākhōn
| khvalākhōn
| dadzākhōn
| –
|-
! II
| nohāšoce
| llukhāšocešoce
| radūšoce
| dvighāšoce
| muyāšoce
| khvalāšoce
| dadzāšoce
| –
|-
! III
| nohākhă
| llukhākhă
| radūkhă
| dvighākhă
| muyākhă
| khvalākhă
| dadzākhă
| –
|}

{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Aoryst
! Inf.
! nothi<br>"nieść"
! llukhaci<br>"słuchać"
! radūci<br>"radować"
! dvighnăci<br>"dźwigać"
! muci<br>"myć"
! khvalici<br>"chwalić"
! daci<br>"dać"
! vuci<br>"być"
|-
! I
| nōh
| llukhakh
| radōkh
| dvigh
| mūkh
| kvalikh
| dākh
| vūkh
|-
! II
| nōha
| llukha
| radō
| dvigha
| mu
| khvala
| da
| vu
|-
! III
| nōha
| llukha
| radō
| dvigha
| mu
| khvala
| da
| vu
|-
! I
| nōhakhomu
| llukhakhomu
| radōkhomu
| dvighakhomu
| mukhomu
| khvalakhomu
| dakhomu
| vukhomu
|-
! II
| nōhahe
| llukhahe
| radōhe
| dvighahe
| muhe
| khvalahe
| dahe
| vuthe
|-
! III
| nōhašį
| llukhašį
| radōšį
| dvighašį
| mušį
| khvalašį
| dašį
| vušį
|}

{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Perfekt
! Pers.
! Sg.
! Pl.
|-
! I
| nōh
			yosəm
| nōh
			yomu
|-
! II
| nōh
			yoš
| nōh
			yothe
|-
! III
| nōh
			yoth
| nōh
			yosă
|}

{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Czas przyszły
! Pers.
! Sg.
! Pl.
|-
! I
| nōh
			vădzem
| nōh
			vădzemu
|-
! II
| nōh
			vădzeš
| nōh
			vădzece
|-
! III
| nōh
			vădze
| nōh
			vădză
|}

{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Tryb przypuszczający
! Pers.
! Sg.
! Pl.
|-
! I
| vīm
| vimu
|-
! II
| viš
| vithe
|-
! III
| vi
| vă
|}

{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Tryb rozkazujący
! Inf.
! nothi<br>"nieść"
! llukhaci<br>"słuchać"
! radūci<br>"radować"
! dvighnăci<br>"dźwigać"
! muci<br>"myć"
! khvalici<br>"chwalić"
! daci<br>"dać"
! vuci<br>"być"
|-
! II
| nohəž
| llukhayəž
| raduyəž
| dvighəž
| muyəž
| khvaləž
| dadžəž
| vădzəž
|-
! II
| nohce
| llukhayce
| raduyce
| dvighce
| muyce
| khvalce
| dadžce
| vădzce
|}
[[Kategoria:Użytkownik:Henryk Pruthenia]]
[[Kategoria:Mundus Sarmatarum]]