Tekst źródłowy strony Język sandyjski

{{AM}}
{{język
| kolor = #888888
| nazwa = Język sandyjski
| nazwa własna = Sandais kalbea
| alfabet u = łaciński
| typologia u = SOV
| faktycznie = tak
| twórca f = [[Użytkownik:Lukas]]
| rok f = 2018
| cel f = język, którego ortografia i wymowa przypomina francuski
| wersja f = 
| mówiący f = 0
| klasyfikacja f = 
| conlanger1 f = san
| conlanger2 f =
| conlanger3 f = mer.san.luk
| symbol f = 
| symbol jaki f = 
| fikcyjnie = tak
| conworld Msc = Świat Vegi
| kontynent = Rhinalia
| państwa = Republika Sand
| mniejszość =
| mówiący = 5.000.000
| klasyfikacja = Języki aralskie
* język sandyjski
| kraje = Republika Sand
| pomocniczy =  Syldawska Republika Ludowa
| regulowany = Parlament Sandyjski
| symbol jaki = 
| symbol = 
| tekst jaki = 
| tekst u = 
}}

'''Fonetyka:'''

a /a/<br>
ae/ε/<br>
ai /i/<br>
an /ã/ <br>
ao /α/ <br>
ar /aʁ/ (w końcówce bezokolicznika)/a/ <br>
au /ɔ/<br>
b /b/<br>
c /k/ (przed przednimi) /s/<br>
ch /ʃ/<br>
ck /k/<br>
d /d/<br>
dh /δ/ <br>
e /ε/ (na końcu wyrazu) nieme<br>
ea /a/<br>
ei /ε/<br>
en /ε˝/<br>
er /εʁ/ (w końcówce bezokolicznika) /ε/<br>
eu /ɔj/<br>
é /ε/<br>
f /f/<br>
g /ʒ/ (między samogłoskami) /g/<br>
gh /γ/<br>
h nieme<br>
i /i/<br>
ie /i/<br>
in /i˝/ <br>
ir /iʁ/ ( w końcówce bezokolicznika) /i/<br>
j /ʒ/<br>
k /k/<br>
l /l/<br>
ll /j/<br>
ł /ɫ/<br>
m /m/<br>
n /n/<br>
o /ɔ/<br>
oe /œ/<br>
oi /ua/<br>
on /ɔ˝/<br>
ou /u/<br>
p /p/<br>
ph /f/<br>
r /ʁ/<br>
s /s/<br>
t /t/ ( na końcu wyrazu) nieme<br>
tch /ʧ/ <br>
th /θ/ <br>
u /u/<br>
ue /y/<br>
v /v/<br>
w /v/<br>
x /ʃ/<br>
y /ʉ/<br>
z /z/<br>

==Gramatyka==
===Rodzajnik===

  {| class="wikitable"
|-
!  !! r.m. !! r.ż. !! l.mn.
|-
|określ. || le [lε] || la || les
|-
| nieokreśl. || un || una || une [unε]
|-

|}

===Rzeczownik===
====Przypadki====
Absolutiv (podmiot zdania nieprzechodniego)<br>
Ergativ (podmiot zdania przechodniego)<br>
Posesiv (czyj?)<br>
Illativ (do wnętrza kogo? do wnętrza czego?)<br>
Elativ (z wnętrza kogo? z wnętrza czego?)<br>
Dativ (komu? czemu?)<br>
Ablativ (od kogo? od czego?)<br>
Allativ (do kogo? do czego)<br>
Abesiv (bez kogo? bez czego)<br>
Komitativ (kim? czym?)<br>
Inesiv (w kim? w czym?)<br> 
Adesiv (przy kim? przy czym?)<br>

====Deklinacje====
'''Deklinacja I''' -  żeńska
{| class="wikitable"
|-
! Przypadek !! końcowka
|-
| Absolutiv || -, -V 
|-
| Ergativ || -a 
|-
| Posesiv || -ou 
|-
| Illativ || -au
|-
| Dativ || -e 
|-
| Ablativ || -i 
|-
| Allativ || -ka 
|-
| Abesiv || -ug 
|-
| Komitativ || -gu 
|}

'''Deklinacja II''' - męska
{| class="wikitable"
|-
! Przypadek !! końcówka 
|-
| Absolutiv || -, -V 
|-
| Ergativ || -au* 
|-
| Posesiv || -ei 
|-
| Illativ || -auque
|-
| Dativ || -oi 
|-
| Ablativ || -ai 
|-
| Allativ || -aque 
|-
| Abesiv || -eque 
|-
| Komitativ || -ke 
|}

Uwaga: 
* forma podawana przy haśle
Liczba mnoga podawana przy haśle.

liczba podwójna
Deklinacja I -am
Deklinacja II -im

Rzeczowniki nieregularne tworzymy:
- temat ergativu za pomocą lenicji:<br>
b-v<br>
p-f<br>
d-gh<br>
k-kh<br>
m-v<br>
s,ch,x-h<br>
t-h<br>
-temat Posesivu za pomocą nasalizacji:<br>
p-b<br>
f-v<br>
t-d<br>
k-g<br>
b-m<br>
d-n<br>
g-ng<br>

temat absolutivu: dativ, komitativ, illativ<br>
temat ergativu: ablativ, abesiv<br>
temat posesivu: allativ,<br>

===Czasownik===

Bezokolicznik<br>
Koniugacja I -ar<br>
Koniugacja II-er<br>
Koniugacja II -ir<br>

'''Czas teraźniejszy''' <br>
Koniugacja I
{| class="wikitable"
|-
!osoba !! sg !! pl.
|-
| 1. || -au || -eu
|-
| 2. || -as || -va
|-
| 3. || -a || -an
|}

Koniugacja II
{| class="wikitable"
|-
!osoba !! sg !! pl.
|-
| 1. || -e || -en
|-
| 2. || -es || -ez
|-
| 3. || -et || -ons
|}


Koniugacja III

{| class="wikitable"
|-
! Osoba !! sg. !! pl.
|-
| 1. || -i || -in
|-
| 2. || -is || -iz
|-
| 3. || -it || -ens
|}



'''Czas przeszły niedokonany''' <br>
Koniugacja I
{| class="wikitable"
|-
!osoba !! sg !! pl.
|-
| 1. || -tau || -teu
|-
| 2. || -tas || -tva
|-
| 3. || -ta || -tan
|}
Koniugacja II
{| class="wikitable"
|-
!osoba !! sg !! pl.
|-
| 1. || -te || -ten
|-
| 2. || -tes || -tez
|-
| 3. || -tet || -tons
|}


Koniugacja III

{| class="wikitable"
|-
! Osoba !! sg. !! pl.
|-
| 1. || -ti || -tin
|-
| 2. || -tis || -tiz
|-
| 3. || -tit || -ens
|}

'''Czas przyszły''' <br>
Koniugacja I
{| class="wikitable"
|-
!osoba !! sg !! pl.
|-
| 1. || -rau || -reu
|-
| 2. || -ras || -rva
|-
| 3. || -ra || -ran
|}
Koniugacja II

{| class="wikitable"
|-
! Osoba !! sg. !! pl.
|-
| 1. || -re || -ren
|-
| 2. || -res || -rez
|-
| 3. || -ret || -rons
|}

Koniugacja III

{| class="wikitable"
|-
! Osoba !! sg. !! pl.
|-
| 1. || -ri || -rin
|-
| 2. || -ris || -riz
|-
| 3. || -rit || -rens
|}


'''Czasy złożone'''

Czas teraźniejszy ciągły<br>
być w czasie teraźniejszym + imiesłów czynny<br>
<br>
Czas przeszły dokonany<br>
reduplikacja 1. sylaby, ale:<br>
1. samogłoskę reduplikujemy jako "e"<br>
2. k, g jako, tch, dj
3. zbitki na początku wyrazu redukujemy do  jej ostatniej spółgłoski<br>
Czas zaprzeszły<br>
mieć w czasie przeszłym niedokonanym + imiesłów bierny<br>
<br>
Czas przeszły iteratywny<br>
chcieć w czasie przeszłym niedokonanym + imiesłów bierny<br>
<br>
Czas przeszły momentatywny <br>
iść w czasie przeszłym niedokonanym + bezokolicznik<br>
<br>
Czas zaprzyszły<br>
mieć w czasie przyszłym + imiesłów bierny<br>
<br>
Czas przyszły iteratywny<br>
chcieć w czasie przyszłym + imiesłów bierny<br>
<br>
Czas przyszły momentatywny<br>
iść w czasie przyszłym + bezokolicznik<br>
<br>
Tryb przypuszczający<br>
być w czsasie przeszłym niedokonanym + bezokolicznik<br>
<br>
Tryb rozkazujący -u<br>

'''Imiesłów'''

czynny -eu
bierny -ai

Odmiana czasownika być - ester

Czas teraźniejszy

{| class="wikitable"
|-
! Osoba !! sg. !! pl.
|-
| 1. || sui || sens
|-
| 2. || sous || sez
|-
| 3. || sou || sons
|}

''' Czas teraźniejszy momentatywny'''

{| class="wikitable"
|-
! Osoba !! sg. !! pl.
|-
| 1. || bin || zynd
|-
| 2. || bist || zys
|-
| 3. || jest || zynd
|}

Czas przeszły niedokonany

{| class="wikitable"
|-
! Osoba !! sg. !! pl.
|-
| 1. || war || waren
|-
| 2. || was || waren
|-
| 3. || war || waren
|}

'''Czas przyszły'''

{| class="wikitable"
|-
! osoba !! sg. !! pl.
|-
| 1. || will || wollen
|-
| 2. || will || wollen
|-
| 3. || will || wollen
|}

'''Imiesłów'''<br>
czynny estau<br>
bierny jestai<br>

Czasowniki nieregularne tworzymy za pomocą przegłosu:<br>
Temat przeszły I-przegłosu<br>
a-e<br>
o-oe<br>
u-y<br>
ao-ae<br> 
-temat imiesłowu biernego U-przegłosu<br>
a-ao<br>
e-oe<br>
i-y<br>

===Przymiotnik===
'''Stopień równy'''
{| class="wikitable"
|-
! Przypadek !! r.m. !! r.z.
|-
| Nominativ || -é || -a
|-
| Genitiv || -éf || -af
|-
| Dativ || -ég || -ag
|-
| Acusativ || -ém || -am
|}

'''Stopień wyższy'''
{| class="wikitable"
|-
! Przypadek !! r.m. !! r.z.
|-
| Nominativ || -issé || -issa
|-
| Genitiv || -isséf || -issaf
|-
| Dativ || -isség || -issag
|-
| Acusativ || -issém || -issam
|}

'''Stopień najwyższy'''
{| class="wikitable"
|-
! Przypadek !! r.m. !! r.z.
|-
| Nominativ || -issimé || -issima
|-
| Genitiv || -issiméf || -issmaf
|-
| Dativ || -issimég || -issimag
|-
| Acusativ || -issimém || -issimam
|}

===Przysłówek===

Stopniowanie przysłówka<br>
Stopień równy     -<br>
Stopień wyższy    -er<br>
Stopień najwyższy am...-sten<br>

==Składnia==
Szyk SOV, pytania VSO<br>

Przeczenie<br>
"Ne" przed czasownikiem<br>

==Nieregularności==
===Rzeczowniki nieregularne===

{| class="wikitable"
|-
! Abs. sg !! Erg. sg !! Abs. pl. !! znaczenie
|-
| boroda || vorodau || nordei || broda
|-
| bereh || vereha || marehou || brzeg
|-
| kibel || khibelau || gibelei || dom
|-
| kalbea || khalba || galbeou || język
|-
| mylau || vyla || mylou || mydło
|-
| cipet || cifetau || civetei || ołówek
|-
| gelon || gelonau || ngelonei || próba
|-
| aerretug || aerrehuga || aerredugou || przysłówek
|-
| 
|}

===Czasowniki Nieregularne===

{| class="wikitable"
|-
! Bezokolicznik !! 1.sg. cz. przesz.ndk !! im. bier. !! Znaczenie
|-
| ester || was || jestai || być
|-
| verdir || verti || voerai || chcieć
|-
| aller || ellte || aollai || iść
|-
| haber || hebte || haobai || mieć
|-
| guller || gyllte || gulltai || pić
|-
| gelonir || gelonti || goelontai || próbować
|-
| tedelir || tedelti || toedelai || przybliżać się

|}
2. forma rdzenia czasownika stosowana jest też w 2. sg i 3.sg. czasu tereźniejszego



[[Kategoria:Języki sztuczne]]