Tekst źródłowy strony Słownik:Język murski

{{Artykuł}}
:1. umu (I) - człowiek
:2. jenje - jeszcze, wciąż
:3. kapār - być pięknym
:4. tātau (II) - dziecko
:5. kwerke - spać
:6. mar ngātra - ziemia, kraj
:7. je drengwe - książka
:8. pē ketrē - lawa
:9. anau - jeść
:10. cāmar - ciąć
:11. gakwa - dawać
:12. rauba - widzieć
:13. kauma (I) - mężczyzna
:14. padru (I) - pies
:15. dēmer (I) - ojciec
:16. wimpi (I) - kobieta
:17. treye - rysować
:18. uhwa (II) - ręka
:19. ja traku - miecz
:20. peike - myśleć, uważać
:21. tēger - pewny, bezpieczny
:22. ja ngāmu - pierścień
:23. traupu (I) - ????
:24. drebe (II) - stopa
:25. mar kau - niebo
:26. mar āa - wyspa
:27. mar aua - morze, ocean
:28. rumar (II) - słońce
:29. ku maya - drzewo
:30. jāma (II) - wiatr
:31. madru - być małym
:32. (pā) barku - woda
:33. ja nruma - dzban, naczynie
:34. peri (I) - ptak
:35. ki tere - chmura
:36. ku taga - tęcza
:37. je ēte - góra
:38. peine (II) - kwiat
:39. ku paru - droga
:40. traumu (II) - głowa
:41. iki (II) - oko
:42. yanra (II) - ucho
:43. wara (II) - fala
:44. jaugu (II) - gwiazda
:45. kaya - mówić
:46. (wa) ngauma (II) - język (organ, bez rodzajnika), mowa (z rodzajnikiem)
:47. nike - zachodzić (o słońcu)
:48. wa nike - zachód słońca
:49. mer nike - zachód (kierunek, strona świata)
:50. ngedre (I) - wąż
:51. rēpi - błyszczeć
:52. drāmu - śnić
:53. wa drāmu - sen, marzenie senne
:54. mar dagu - miasto
:55. purma - prosić
:56. wa purma - prośba
:57. rēme - serce
:58. kara - być czerwonym
:59. wa kara - czerwień
:60. mernie - być niebieskim
:61. we mernie - niebieść, niebień
:62. kudada - być zielonym
:63. wa kudada - zieleń
:64. mar augu - żagiel
:65. ta augu - żeglarz, marynarz
:66. udua (II) - piorun
:67. ki meki - rzeka
:68. ka mauka - włos
:69. ipi - siedzieć
:70. mer ipi - siedzenie, krzesło
:71. mar tabā - pole
:72. je yidren - owoc
:73. pē ewi - piasek
:74. pā ankwā - plaża
:75. tapu - być głębokim
:76. mar tapu - głębina, głębia, głąb
:77. aku - być dobrym
:78. kebete - zgubić
:79. juna - być gorącym
:80. geinre - więzić
:81. we geinre - więzienie
:89. geinremi - więzień
:90. auba - prawo
:91. aubamu - prawnik, jurysta
:92. aba - wiedzieć
:93. abandru - uczyć
:94. ta abandru - nauczyciel
:95. kabu - pisać
:96. mar kabu - list
:97. kabundru - dyktować
:98. kapardru - upiększać
:99. pundru - kłaść, wsadzać, włożyć
:100. kurka - bawić się
:101. wa kurka - zabawa
:102. ja kurka - zabawka
:103. derde (II) - deszcz
:104. mar unka - dach, dom
:105. mar tapada - tafla wody
:106. ki kende - okręt, statek
:107. mer tēki - sklep
:108. ermen - pracować
:109. gēpe - walczyć, prowadzić wojnę
:110. we gēpe - wojna
:111. gēpemi (I) - żołnierz, wojak
:112. yagwa (I) - brat
:113. umba - znać
:114. kanga (II) - twarz
:115. rimrin - brzmieć, wydawać dźwięk
:116. we rimrin - brzmienie, dźwięk
:117. kipewe - być dziwnym
:118. te kipewe - dziwak
:119. beie (II) - dzień
:120. trapa - odsiewać, oddzielać
:121. kēder - być pustym
:122. mar baguda - tunika
:123. ekewe - palić się, płonąć
:124. we ekewe - pożar
:125. cēne - być starym
:126. te cēne - starzeć
:127. we cēne - starość
:128. nuada - zdradzić
:129. wa nuada - zdrada
:130. ta nuada - zdrajca
:131. mer imite - bok
:132. intimi (I) - sąsiad
:133. adaru - być głośnym
:134. wa adaru - hałas
:135. ēten (II) - żebro
:136. ine - zrobić, stworzyć
:137. trua (II) - słowo
:138. wāan (II) - prawda
:139. kaya wāan - mówić prawdę
:140. eie (II) - kłamstwo
:144. kaya eie - kłamać
:145. te eie - kłamca
:146. kwakwa - być dużym, wielkim
:147. manru ''przysł.'' - mało, trochę
:148. kwangwu ''przysł.'' - bardzo, dużo
:149. pā madru - mało, parę, kilka
:150. pā kwakwa - wiele, dużo
:151. pā ngā - bardzo wiele, bardzo dużo
:152. wekei ''rzecz./zaim.'' - inny, inne
:153. kiki - być długim
:154. marmar - być szerokim
:155. gayu - być grubym, tłustym, otyłym
:156. pā gayu - tłuszcz
:157. ta gayu - grubas, tłuścioch
:158. emin - być krótkim, niskim
:159. drire - być wąskim, chudym, szczupłym
:160. ki drire - szczelina, szpara
:161. nepi (I) - matka
:162. ēbene - być ciężkim
:163. ngiki (II) - ryba
:164. wawuka (II) - zwierzę
:166. pē irmi - las
:167. ku panyara - patyk
:168. pikwe - siać
:169. pē pikwe - ziarno
:170. mer bēne - liść
:171. mer drengwe - kora
:172. ku ngātra - korzeń
:173. bikibi - kwiat
:174. pā nguadun - trawa
:175. gēbi - ciągnąć
:176. ki gēbi - lina, sznur
:177. traga (I) - skóra (na ciele)
:178. mar traga - skóra (jako materiał)
:179. ki penei - ogon
:180. bama (II) - kość
:181. pā drādra - mięso
:182. ja auju - jajko
:183. ku yāmau - róg (zwierzęcy)
:184. gaca (II) - nos
:185. andau (II) - usta
:186. ēwē (II) - ząb
:187. bengi - pić
:188. bēei (II) - noga
:189. nar - iść
:190. nraua (II) - kolano
:191. pā kwana - jelita, bebechy
:192. nginin (II) - szyja
:193. ancu (II) - plecy
:193. mar ancu - tył, tło
:194. tendin (II) - pierś
:195. drāgwan (II) - wątroba
:196. mauda - gryźć, kąsać
:197. carca - ssać
:198. papa - pluć
:199. pā papa - ślina
:200. tinyē - oddychać
:201. wa tinyē - dech, oddech
:202. kutu - śmiać się
:203. wa kutu - śmiech
:204. tranun - słyszeć
:205. wa tranun - słuch
:206. wa rauba - wzrok
:207. mimēki - pachnieć
:208. wa mimēki - zapach
:209. tunda - bać się
:210. wa tunda - strach
:211. mumyu - żyć
:212. wa mumyu - życie
:213. yede - umierać
:214. we yede - śmierć
:215. yenri - zabijać
:216. we yenri - zabójstwo, morderstwo
:217. te yenri - zabójca, morderca
:218. eimei - bić, bić się, walczyć
:219. wakuna - polować
:220. wa wakuna - polowanie
:221. ta wakuna - łowca, myśliwy
:222. digwei - uderzyć
:223. mēe - kopać (w ziemi)
:224. ki mēe - łopata
:225. tunya - pływać
:226. maga - leżeć
:227. mar maga - łóżko
:228. ngē - stać
:229. yauau - spaść, upaść, przewrócić się
:230. wa yauau - upadek
:231. dreme - trzymać
:232. nyēkwe - ściskać
:233. birpe - trzeć, pocierać
:234. kwēre - myć, czyścić, płukać
:235. puma - pchać
:236. banga - rzucać
:237. wa banga - rzut
:238. wēkwi - szyć
:239. te wēkwi - szewc
:240. ngenre - wiązać
:241. teni - śpiewać
:242. we teni - śpiew
:243. te teni - śpiewak
:244. ki teni - pieśń, wiersz, ballada
:245. rāna - liczyć
:246. ja rāna - liczba
:247. mer pegnerte - jezioro
:2498. gwar - być słonym
:249. pā gwar - sól
:250. gwardru - posolić
:251. ja ngwadra - kamień, głaz
:252. pā ngwadra - kamień (materiał)
:253. pē nrewe - kurz, pył
:254. pāna - mazać, zamazywać
:255. wa pāna - mgła
:256. gata (II) - śnieg
:257. magwa (II) - lód
:258. magwanru - zamrozić
:259. kakāwa (II) - dym
:260. kene (II) - ogień
:261. kadrau - spalić
:262. pā kadrau - popiół
:263. enge - być czarnym
:264. we enge - czerń
:265. aya - biały
:266. wa aya - biel
:267. rāba - być żółtym
:268. wa rāba - żółtość, żółć
:269. ampa (II) - noc
:270. drā (II) - rok
:271. mudru - być zimnym
:272. wa mudru - zimno, chłód
:273. takan - być nowym
:274. kua - być młody
:275. wa kua - młodość
:276. ta kua - młodzieniec, młoda osoba
:277. pā kua - młodzież
:278. inwe - zły, niedobry, kiepski
:279. teibe - być zgniłym, zgnitym
:280. we teibe - zgnilizna
:281. teibeben - gnić
:282. meger - być brudnym
:283. pē meger - brud
:284. te meger - brudas, człowiek brudny
:285. nembe - 1) być prostym; 2) być poprawnym, 3) mieć rację
:286. drunda - 1) być krzywym; 2) być niepoprawnym, 4) nie mieć racji
:287. jaja - okrągły; jędrny
:288. je jē - koło
:289. nurku - być tępym; być gładkim
:290. wemge - być mokrym
:291. wemgeben - zmoczyć się
:292. jupun - być suchym
:293. jupumben - suszyć się
:294. uku - być blisko
:295. banta - być daleko
:296. ātu - (w) prawo
:297. mēti - (w) lewo
:298. kunda - lubić, chcieć
:299. adā - brać
:300. pemg' adā - wyciągać
:301. nrubudru - połykać
* āra - królować, panować (o królu)
* ta āra - król
* āranru - rządzić, władać (nienacechowane)
* ta āranru - władca
* wa āranru - rządy, panowanie
* mar āranru - władza
* madrua (II) - część, kawałek, członek
* ta madrua - 1. członek organizacji; 2. obywatel
* pitikir - być dzikim
* mer pitikir - dzicz
* te pitikir - dzikus
* tindi - bronić
* we tindi - obrona
* te tindi - obrońca
* putun - imię
* gakwa putun - nazywać, nadawać imię
* kidie (II) - pokój, spokój
* egete - wierzyć
* we egete - wiara
* geme - łamać
* we geme - złamanie
* igi - robić, czynić
* je igi - czyn
* dada - ''nż.'' ten/taki sam
* dandan - ''ż.'' ten/taki sam
* aubanku - być sprawiedliwym
* wa aubanku - sprawiedliwość
* birmi - prosić
* je birmi - prośba
* ginmikirdru - odkrywać, wyjawiać, zdradzać tajemnicę
* gurdu - boleć, cierpieć
* wa gurdu - ból, cierpienie
* treiti - być otwartym
* treitinru - otwierać
* tumyu (II) - port
* ankun (I) - przyjaciel
* tēnge - handlować
* we tēnge - handel
* je tēnge - transakcja
* te tēnge - handlowiec, kupiec
* dumba - 1. oznaczać, naznaczać; 2. nazywać
* mar dumba - znak
* pundranku - być poukładanym, ułożonym, harmonijnym
* wa pundranku - ład, porządek
* einewe - być ostatnim
* ikinewe - być spóźnionym
* bugaya - być odważnym
* wa bugaya - odwaga
* buganru - zachęcać
* metrē (II) - nadzieja
* metrē pen mege - mieć nadzieję
* tatra - słuchać
* mēye - więcej
* repidi - być sławnym, sławetnym, chwalebnym
* we repidi - sława, chwała
* kakua - być zdrowym
* wa kakua - zdrowie
* kakuaban - zdrowieć
* mer pēge - tarcza
* wāba - zaznać, poznać (coś), doznać
* ja wāba - doznanie, uczucie
* ibe - walczyć, wojować
* we ibe - walka, bój
* te ibe - wojownik
* je ibe - bitwa
* takamnra - wracać
* ja takamnra - powrót
* takamnranru - przywracać
* ta takamnranru - przywróciciel
* kupa - uciekać
* ta kupa - uciekinier
* kupanru - odganiać, odstraszać
* jipi - być szczęśliwym
* wa jipi - szczęście
* ganya - bóstwo, bożek, bóg
* bedre - być wysokim
* nanta - być niskim
==Zapożyczenia==
===Z Qin===
* gankā - szpiegować
* mar ētrā - urząd
* mar nāmā - dzielnica
* ku kan - dokument, ustawa
* pā jandē - kwarc, ametyst
* ki tētun - traktat, pakt
* gwagu (II) - ''polit.'' państwo
* ngauba - naradzać się, obradować<ref>Dopasownie fono-semantyczne</ref>
==Funkcyjne==
1. au - wszyscy, wszystko
[[Kategoria:Słowniki języków Kyonu|Murski]]
[[Kategoria:Słowniki: język sztuczny — język polski]]
==Przypisy==