Qasnimista: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 23:39, 5 maj 2021


Typ:	a priori
Rodzaj:	artystyczny
Lista conlangów

Qasnimista (qaśnimiśta iskan [ʕɑɕniˈmiɕtɑ ˌiskɑn] "język Qasnimihów", również raimuiśta iskan [rɑimuˈiɕtɑ ˌiskɑn] "język powszechny/potoczny"), czasem gaśnimiski, haśnimiski, to język a priori stworzony przez Milyamda w listopadzie 2010 na Unilangowy Konkurs Językotwórczy.

Historia

Współczesny język qasnimista jest używany przez lud Qasnimihów (qaśnimínha) na obszarze Mautery Południowej.

Qasnimista i niektóre inne języki tego rejonu pochodzą od rekonstruowanego wspólnego przodka - prapołudniowozachodniomauterańskiego (PPZM; ang. Proto-Southwest-Mauteran language, PSWM).

Pochodzenie niektórych form czasownika nieregularnego ag- "być".

ga. źi "bycie"	< stga. dji	< PPZM *ăg-i
ga. zu "mający być"	< stga. dsu	< PPZM *ăg-su
ga. aqa "będący"	< stga. æghæ	< PPZM *ăg-hă
ga. gara "jestem"	< stga. gæra	< PPZM *ăg-ăla
ga. zura "będę"	< stga. dsura, śc. gæra dsu	< PPZM *ăg-ăla ăg-su
ga. aza "byłem"	< stga. ædsæ	< PPZM *ăg-să
ga. zuza "żebym był"	< stga. dsudsæ, śc. ædsæ dsu	< PPZM *ăg-să-(ăla) ăg-su
ga. qera "byłbym"	< stga. ghera	< PPZM *ăg-hĕ-ăla
ga. zera "bądźmy"	< stga. dsera	< PPZM *ăg-sĕ-ăla

Prawdopodobnie ten sam rdzeń wyewoluował w czasownik gig w języku siboli.

Fonologia

spółgłoski	wargowe	dziąsłowe	emfatyczne	podniebienne	tylnojęz.	gardłowe
nosowe	m	n	nh [nˤ]	ń [ɲ]
zwarte	p b	t d	th [tˤ] dh [dˤ]		k g
afrykaty		c [ts] z [dz]		ć [tɕ] ź [dʑ]
szczelinowe		s [s~z]	sh [sˤ~zˤ]	ś [ɕ~ʑ]		h [ħ~ʕ]
inne (płynne)	w	r		j		q [ʕ]

Spółgłoski szczelinowe zostają udźwięczniane po dźwięcznych spółgłoskach: bs [bz], bś [bʑ], bh [bʕ].

samogłoski	przednie	tylne
zamknięte	i	u
otwarte	e [ɛ]	a [ɑ]

Akcent wyrazowy pada najczęściej na ostatnią (zamkniętą, np. uśmír, araśmín) albo przedostatnią (otwartą lub zamkniętą, np. mínćik, śerténe) sylabę od końca. Jest czasem zaznaczany symbolem akutu.

Struktura sylaby: (s/t)(C)V(C)(C)(h/s/ś/t)

C - każda spółgłoska

V - każda samogłoska

Mutacje spółgłosek

Niektóre końcówki wymagają zastosowania oboczności spółgłoskowych. Występuje pięć rodzajów tego sandhi:

unosowienie,
udziąsłowienie (T-mutacja),
zmiękczenie,
asybilacja (S-mutacja),
ugardłowienie (faryngalizacja).

Gramatyka

Zaimki

Liczba pojedyncza odnosi się do pojedynczego przedmiotu, liczba mnoga odnosi się do wielu (dwa, trzy lub więcej) a liczba kilkukrotna do kilku (w tym liczby ułamkowej) lub zera przedmiotów.

Osoba	l. poj.	l. mn.	l. kilk.
1.	u ja	re my	re(ja) my
2.	ka ty	nika wy	ska wy
3.	ja on/ono i ona	ide oni/one	deja oni/one
4.	ta tamto	itte tamci/tamte	teja tamci/tamte
5.	eq ktoś/każdy/się	the wielu	eja ktokolwiek

Zaimek	wskazujący	pytający	nieokreślony	przeczący
osoby	ja, i, ide, deja	erma	ema	inna
rzeczy	ja, ta	erta	mata	inta
miejsca	jahe, jathe	erthe	mathe	iqe

Składnia

Qasnimista używa przeważnie szyku VSO. Przymiotniki i przysłówki są umieszczane przed rzeczownikami i czasownikami.

Uśmir heśa uśnumen ruźitan qaśnimiśca iskans.
dobrze mówić.3os dobry.pl.M uczeń.pl.M qasnimista.sg.D język.sg.D

dobrze mówią dobrzy uczniowie gaśnimiskiego języka

Dobrzy uczniowie mówią dobrze w qasnimista.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-'''Qasnimista''' (''qaśnimiśta iskan'' [{{IPA|ʕɑɕniˈmiɕtɑ ˌiskɑn}}], również ''raimuiśta iskan'' [{{IPA|rɑimuˈiɕtɑ ˌiskɑn}}] "język powszechny"), czasem '''gaśnimiski''', '''haśnimiski''', to język a priori stworzony przez Milyamda w listopadzie 2010 na [http://www.unilang.org/viewtopic.php?f=85&t=31494 Unilangowy Konkurs Językotwórczy].
+{{j|a priori=tak|artystyczny=tak}}{{słownik}}
+'''Qasnimista''' (''qaśnimiśta iskan'' [{{IPA|ʕɑɕniˈmiɕtɑ ˌiskɑn}}] "język Qasnimihów", również ''raimuiśta iskan'' [{{IPA|rɑimuˈiɕtɑ ˌiskɑn}}] "język powszechny/potoczny"), czasem '''gaśnimiski''', '''haśnimiski''', to język a priori stworzony przez Milyamda w listopadzie 2010 na [http://www.unilang.org/viewtopic.php?f=85&t=31494 Unilangowy Konkurs Językotwórczy].
 ==Historia==
-Qasnimista i niektóre inne języki Mautery Południowej (świat, w którym używa się nowogaśnimiskiego) pochodzą od rekonstruowanego wspólnego przodka - prapołudniowozachodniomauterańskiego (PPZM; ang. ''Proto-Southwest-Mauteran language'', PSWM).
+Współczesny język qasnimista jest używany przez lud Qasnimihów (''qaśnimínha'') na obszarze Mautery Południowej.
+Qasnimista i niektóre inne języki tego rejonu pochodzą od rekonstruowanego wspólnego przodka - prapołudniowozachodniomauterańskiego (PPZM; ang. ''Proto-Southwest-Mauteran language'', PSWM).
 Pochodzenie niektórych form czasownika nieregularnego ''ag-'' "być".
@@ Linia 25: / Linia 28: @@
 | ga. ''zera'' "bądźmy" ||< stga. ''dsera'' ||< PPZM *''ăg-sĕ-ăla''
 |}
+Prawdopodobnie ten sam rdzeń wyewoluował w czasownik ''gig'' w języku [[siboli]].
+==Fonologia==
+{| class=wikitable
+! spółgłoski
+! wargowe
+! dziąsłowe
+! emfatyczne
+! podniebienne
+! tylnojęz.
+! gardłowe
+|-
+! nosowe
+| m
+| n
+| nh {{IPA|[nˤ]}}
+| ń {{IPA|[ɲ]}}
+|
+|
+|-
+! zwarte
+| p b
+| t d
+| th {{IPA|[tˤ]}} dh {{IPA|[dˤ]}}
+|
+| k g
+|
+|-
+! afrykaty
+|
+| c {{IPA|[ts]}} z {{IPA|[dz]}}
+|
+| ć {{IPA|[tɕ]}} ź {{IPA|[dʑ]}}
+|
+|
+|-
+! szczelinowe
+|
+| s {{IPA|[s~z]}}
+| sh {{IPA|[sˤ~zˤ]}}
+| ś {{IPA|[ɕ~ʑ]}}
+|
+| h {{IPA|[ħ~ʕ]}}
+|-
+! inne (płynne)
+| w
+| r
+|
+| j
+|
+| q {{IPA|[ʕ]}}
+|}
+Spółgłoski szczelinowe zostają udźwięczniane po dźwięcznych spółgłoskach: ''bs'' {{IPA|[bz]}}, ''bś'' {{IPA|[bʑ]}}, ''bh'' {{IPA|[bʕ]}}.
+{| class=wikitable
+! samogłoski
+! przednie
+! tylne
+|-
+! zamknięte
+| i
+| u
+|-
+! otwarte
+| e {{IPA|[ɛ]}}
+| a {{IPA|[ɑ]}}
+|}
+Akcent wyrazowy pada najczęściej na ostatnią (zamkniętą, np. ''uśmír, araśmín'') albo przedostatnią (otwartą lub zamkniętą, np. ''mínćik, śerténe'') sylabę od końca. Jest czasem zaznaczany symbolem akutu.
+Struktura sylaby: <tt>(s/t)(C)V(C)(C)(h/s/ś/t)</tt>
+: C - każda spółgłoska
+: V - każda samogłoska
+==Mutacje spółgłosek==
+Niektóre końcówki wymagają zastosowania oboczności spółgłoskowych. Występuje pięć rodzajów tego sandhi:
+* unosowienie,
+* udziąsłowienie (T-mutacja),
+* zmiękczenie,
+* asybilacja (S-mutacja),
+* ugardłowienie (faryngalizacja).
+==Gramatyka==
+===Zaimki===
+Liczba pojedyncza odnosi się do pojedynczego przedmiotu, liczba mnoga odnosi się do wielu (dwa, trzy lub więcej) a liczba kilkukrotna do kilku (w tym liczby ułamkowej) lub zera przedmiotów.
+{| class=wikitable
+! Osoba
+! l. poj.
+! l. mn.
+! l. kilk.
+|-
+! 1.
+| <i>u</i> <small>ja</small>
+| <i>re</i>  <small>my</small>
+| <i>re(ja)</i> <small>my</small>
+|-
+! 2.
+| <i>ka</i> <small>ty</small>
+| <i>nika</i> <small>wy</small>
+| <i>ska</i> <small>wy</small>
+|-
+! 3.
+| <i>ja</i> <small>on/ono</small><br/><i>i</i> <small>ona</small>
+| <i>ide</i> <small>oni/one</small>
+| <i>deja</i> <small>oni/one</small>
+|-
+! 4.
+| <i>ta</i> <small>tamto</small>
+| <i>itte</i> <small>tamci/tamte</small>
+| <i>teja</i> <small>tamci/tamte</small>
+|-
+! 5.
+| <i>eq</i> <small>ktoś/każdy/się</small>
+| <i>the</i> <small>wielu</small>
+| <i>eja</i> <small>ktokolwiek</small>
+|}
+{| class=wikitable
+! Zaimek
+! wskazujący
+! pytający
+! nieokreślony
+! przeczący
+|-
+! osoby
+| ''ja, i, ide, deja''
+| ''erma''
+| ''ema''
+| ''inna''
+|-
+! rzeczy
+| ''ja, ta''
+| ''erta''
+| ''mata''
+| ''inta''
+|-
+! miejsca
+| ''jahe, jathe''
+| ''erthe''
+| ''mathe''
+| ''iqe''
+|}
+==Składnia==
+Qasnimista używa przeważnie szyku VSO. Przymiotniki i przysłówki są umieszczane przed rzeczownikami i czasownikami.
+*''Uśmir heśa uśnumen ruźitan qaśnimiśca iskans.''
+*: <small>dobrze mówić.3os dobry.pl.M uczeń.pl.M qasnimista.sg.D język.sg.D</small>
+*: <small>dobrze mówią dobrzy uczniowie gaśnimiskiego języka</small>
+*: Dobrzy uczniowie mówią dobrze w qasnimista.
+[[Kategoria:Języki Miłego]]