Język hamarez

hamarez hamarez
Sposoby zapisu:	łaciński
Typologia:	SVO
Faktycznie
Utworzenie:	BartekChom w 2009
Cel utworzenia:	język dla centaurów - leśnych koczowników
Klasyfikacja:	języki sztuczne artystyczne hamarez
Kody
Conlanger–1	ham
Conlanger–3	ukc.ham.bch
W światy Urzędu kontroli nad chaosem
Regiony :	Zielony Las Centaurów
Klasyfikacja:	języki zielonych krain języki omalez hamarez
Lista conlangów

Hamarez - język centaurów z Zielonego Lasu.

Nazwa własna: hamárez [hɒmɒ̌ɾæz] (r. m., IV deklinacja, akcent e)

Fonetyka

Samogłoski

i ɛ ɒ u

Podstawa allofonii (jeśli spełnia kilka warunków, liczy się pierwszy)

• nieakcentowane /i/
  • między /u/ a /ɛ/ lub /ɒ/ przechodzi w [ʏ]
  • obok /u/ przechodzi w [y]
  • obok /ɛ/ lub /ɒ/ przechodzi w [ɪ]
• nieakcentowane /ɛ/
  • między /i/ a /u/ przechodzi w [ø]
  • obok /i/ przechodzi w [e]
  • obok /u/ przechodzi w [œ]
  • obok /ɒ/ przechodzi w /æ/
• nieakcentowane /ɒ/
  • między /i/ a /u/ pozostaje [ɒ]
  • obok /u/ przechodzi w [ɔ]
  • obok /ɛ/ lub /i/ przechodzi w [ä]
• nieakcentowane /u/
  • obok /i/ przechodzi w [ʉ]
  • obok /ɛ/ lub /ɒ/ przechodzi w [ʊ]

Akcent

Ton wznoszący (á ' ɒ̌), opadający (à ` ɒ̂) i wznosząco-opadający (â ^ ɒ᷈).

Spółgłoski

pʰ t̪ʰ kʰ

p t̪ k

b d̪ ɡ

f v s z x h

w j m n l ɾ ʎ

Alfabet

a b d e f g h i j k l m n p r s t u v w x z

Dwuznaki ph, th, kh, lj.

a be de e ef ge ha i jat ka el em en pe er es te u ve we xe zet

Budowa sylaby

Budowa sylaby (C)(C)V(C)(C) z dość rozbudowaną fonotaktyką i zasadami asymilacji przy łączeniu wyrazów.

• Hierarchia sonorności - [TS]LVL[TS].
• Rozziew niedozwolony.
• Zgodna dźwięczność obstruentów, dopuszczalne dźwięczne na końcu.
• TS niedopuszczalne
• /j w/ obok odpowiednio /i u/ w rdzeniu niedopuszczalne
• /h/ tylko samo, w wygłosie niedozwolone, pojawia się, gdy trzeba uniknąć rozziewu.
• A- + A = AhA
• T- + h = Th
• l- + j = lj
• W zbitce asymilacja wsteczna, ale przydech zawsze powoduje ubezdźwięcznienie i przechodzi na koniec

Składnia

Sztywny szyk SVO.

Częste konstrukcje typu "On mi się podoba".

Rzeczownik

Odmiana

• Mianownik - celownik
• Biernik
• Komitatytw
• Ablatyw
• Allatyw
• Wołacz

Odmiana rzeczowników

		I	II	III	IV	V
l.p.	M.	-k	-l	-k	-rez	-k
	B.	-mi	-mi	-f	-f	-mi
	K.	-ta	-ta	-ta	-ta	-mas
	Ab.	-kh	-kh	-v	-kh	-v
	Al.	-hag	-de	-ha	-hag	-lj
l.m.	M.	-ve	-ve	-hag	-rev	-hag
	B.	-x	-x	-x	-x	-x
	K.	-hi	-hi	-ne	-ne	-ne
	Ab.	-ba	-th	-hi	-ba	-ba
	Al.	-g	-le	-le	-r	-g

Wołacz zawsze bez końcówki.

Akcent

kilka wzorów ruchomego akcentu - sylaba pierwsza (1); ostatnia (-1), przedostatnia (-2) i trzecia od końca (-3) wyrazu(0)/tematu.

Wzory akcentu

	a	b	c	d	e	f	g
M. Ab. l.p. Ab. l.m.	^1	'-2	'0-3	`0-1	'-1	'-2	'1
B. K. l.p. l.m.	^1	`-2	'0-3	^1	'-3	'-3	'1
M. l.m.	^1	`-2	^0-2	`1	`-2	^1	`-1
Al. l.p.	^1	`-2	^0-2	`1	`-2	^1	'-2
Al. l.m. W.	^1	'-2	^1	`0-1	^1	'-2	^-1

Rodzaje

Rodzaj męski, żeński i nijaki, tam gdzie nie naturalny, według zasad:

• męski
  • mężczyźni i samce
  • duże zwierzęta
  • ogień, światło, gwiazdy, nocne niebo...
  • ogniska, namioty, elementy obozu...
  • liczebniki
  • języki
• żeński
  • kobiety i samice
  • drzewa i krzewy
  • dzienne niebo, zjawiska pogodowe
  • imiona
• nijaki
  • małe zwierzęta
  • rośliny zielone
  • kamienie
  • uczucia

Dopuszczalne kombinacje

	a	b	c	d	e	f	g
I	m	mn	ż	m
II	ż		ż		m
III		n	nż	ż
IV		ż			m	żn
V		mżn					mż

W liczbie mnogiej dla mieszanych rodzajów rodzaj męski zawsze kiedy jest, rodzaj żeński, kiedy jest i nie ma męskiego, nijaki tylko sam.

Przymiotniki

Przymiotniki odmieniają się jak rzeczowniki. Zmieniają odmianę i akcent zależnie od rodzaju.

	m	ż	n
A	IIe	IIc	IIIc
B	IIe	IIIc	IIIc
C	IVe	IVb	IIIb
D	Vg	IVf	IIa

Przysłówki maja formę mianownika przymiotnika o rodzaju podmiotu (przy czasownikach) lub przymiotnika (przy przymiotnikach).

Liczebniki

• 1. kathál (A) [kɒt̪ʰɒ̌l]
• 2. vàwarev (C) [vɒ̂wäɾæv]
• 3. xàve (A) [xɒ̂væ]
• 4. drève (B) [d̪ɾɛ̂vɛ]
• 5. dáljuk (Ib) [d̪ɒ̌ʎʊk]
• 6. rélik (Vb) [ɾɛ̌lɪk]
• 7. khùk (Id) [kʰûk]
• 8. élmuk (Ib) [ɛ̌lmʊk]
• 9. álmuk (Ib) [ɒ̌lmʊk]
• 10. dâljtnek (Ia) [dɒ᷈ʎt̪næk]
• 100. bûmftik (Ia) [bu᷈mft̪yk]

System dziesiętny. Osobne słowa 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 50, 60, 70, 80, 90, 100, 10000.

• 1, 2, 3, 4 - odmieniają się jak przymiotniki, związek zgody
• 5, 6, 7, 8, 9, 10, 50, 60, 70, 80, 90 - odmieniają się jak rzeczowniki, rzeczownik z the w liczbie mnogiej
• 11 - "dziesiątka (jeden) pies" - "dziesiątki (jednego) psa", 12 - "dziesiątka dwa psy" - "dziesiątki dwóch psów", 53 - "pięćdziesiątka trzy psy" - "pięćdziesiatki trzech psów"
• 20 - "dwie dziesiątki psów" - "dwóch dziesiątek psów"
• 21 - "dwie dziesiątki (jeden) pies" - "dwóch dziesiątek (jednego) psa"
• 56 - "pięćdziesiątka szóstka psów"
• 100, 10000 - jak rzeczowniki, rzeczownik w liczbie pojedynczej, nieodmienny - "setka pies" - "setki pies"
• 101 - "setka jeden pies" - "setki jednego psa", 200 - "dwie setki pies" - "dwóch setek psa", 102 - "setka dwa psy" - "setki dwóch psów", 107 - "setka siódemka pies" - "setki siódemka pies", 10000 analogicznie
• 500 - "piątka setka pies" - "piątki setka pies"
• 501 - "piątka setka jeden pies" - "piątki setka jednego psa"
• 2000 - "dwie dziesiątki setka pies" - "dwóch dziesiątek setka pies", 5500 - "pięćdziesiątka piątka setka pies" - "pięćdziesiątki piątki setka pies"
• 520 - "piątka setka dwie dziesiątki pies" - "piątki setka dwóch dziesiątek pies"
• 1'0100 - "miriada setka pies" - "miriady setka pies"
• 1'0205 - "miriada dwie setki piątka pies" - "miriady dwóch setek piątka pies"
• 5'0002'0002'0000 - "piątka miriada dwie miriady dwie miriady pies" - "piątki miriada dwóch miriad dwóch miriad pies"
• 1'2345'6789 - "miriada dwudziestka trzy setki cztery dziesiątki piątka miriada sześćdziesiątka siódemka setka osiemdziesiątka dziewiątka pies" - "miriady dwudziestka trzech setek cztery dziesiątki piątka miriada sześćdziesiątka siódemka setka osiemdziesiątka dziewiątka pies" (odmienia się największą liczbę (dziesiątki razem z jednostkami) i związki z 2, 3, 4 (oraz 1 dla rzeczownika))

Czasowniki i zewnętrzne przymiotniki zawsze mają liczbę mnogą i rodzaj rzeczownika (poza samym 1).

Czasownik

Czas przeszły, teraźniejszy i przyszły. Odmiana przez osoby, nie przez liczby. Tryb oznajmujący, łączący i rozkazujący. Czasowniki dokonane i niedokonane, dla obu grup wszystkie formy.

Odmiana czasowników

		I			II			III			IV
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
Tryb oznajmujący	cz. przeszły	-ru	-ri	-nam
	cz. teraźniejszy	-bu	-be	-da
	cz. przyszły	-thu	-lje	-lja
Tryb łączący	cz. przeszły	-rug	-rig	-nag
	cz. teraźniejszy	-bum	-bakh	-bam
	cz. przyszły	-thug	-thakh	-tham
Tryb rozkazujący	cz. teraźniejszy	-0	-pe		-0			-0			-0
	cz. przyszły		-he

W 1. os. (tylko l.m.), jak widać, używany nagi temat. "pies gotuj" w 3 os.

Trzy czasy imiesłowów, w roli strony biernej konstrukcje nieosobowe.

Przyimki

• the + Ab. - zastępuje dopełniacz

Przykładowe słowa

Kapámek (Ib), Pertàk (Id) - imiona męskie