Przejdź do zawartości

Obwiatyw: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Pingijno (dyskusja | edycje)
Utworzył nową stronę „Obwiatyw - typ osoby gramatycznej, która ma za zadanie wyróżnić "jedną osobę trzecią" od "drugiej osoby trzeciej". Oznaczanie tej cechy gramatycznej wyst...”
 
Pingijno (dyskusja | edycje)
mNie podano opisu zmian
 
Linia 1: Linia 1:
[[Obwiatyw]] - typ osoby gramatycznej, która ma za zadanie wyróżnić "jedną osobę trzecią" od "drugiej osoby trzeciej". Oznaczanie tej cechy gramatycznej występuje w niektórych językach ojczystych ludów Ameryki Północnej, np. kri. W językach europejskich brak oznaczenia obwiatywu można przedstawić na przykładzie:
[[Obwiatyw]] - typ osoby gramatycznej, która ma za zadanie wyróżnić "jedną osobę trzecią" od "drugiej osoby trzeciej". Oznaczanie tej cechy gramatycznej występuje w niektórych językach ojczystych ludów Ameryki Północnej, np. kri. W językach europejskich brak oznaczenia obwiatywu można przedstawić na przykładzie:<br>
"Marek lubi Darka, bo jest sympatyczny"  
"Marek lubi Darka, bo jest sympatyczny" <br>
Może to oznaczać, że Marek jest sympatyczny i dlatego lubi Darka, ale równie możliwą informacją jest to, że to Darek jest sympatyczny i z tego powodu Marek lubi Darka. Ta dwuznaczność jest spowodowana identyczną kategoryzacją gramatyczną argumentów w zdaniu; tzn. zarówno Marek, jak i Darek noszą rodzaj męski oraz liczbę pojedynczą. Natomiast różne przypadki (mianownik vs. biernik) nie mają tutaj znaczenia, ponieważ frazy "bo jest sympatyczny" nie determinuje żaden przypadek.
Może to oznaczać, że Marek jest sympatyczny i dlatego lubi Darka, ale równie możliwą informacją jest to, że to Darek jest sympatyczny i z tego powodu Marek lubi Darka. Ta dwuznaczność jest spowodowana identyczną kategoryzacją gramatyczną argumentów w zdaniu; tzn. zarówno Marek, jak i Darek noszą rodzaj męski oraz liczbę pojedynczą. Natomiast różne przypadki (mianownik vs. biernik) nie mają tutaj znaczenia, ponieważ frazy "bo jest sympatyczny" nie determinuje żaden przypadek.<br>
W języku angielskim może nam pomóc liczba gramatyczna w odróżnieniu, czyli w zdaniu:
W języku angielskim może nam pomóc liczba gramatyczna w odróżnieniu, czyli w zdaniu:<br>
"John killed the worms because they were repugnant" jasne jest, że to robaki były wstrętne i to przyczyniło się do mordu Johna, ponieważ anafora dla "John" byłaby "he", a nie "they".
"John killed the worms because they were repugnant" jasne jest, że to robaki były wstrętne i to przyczyniło się do mordu Johna, ponieważ anafora dla "John" byłaby "he", a nie "they".<br>


Gdybyśmy założyli, że obwiatyw w polskim istnieje, wyglądałoby to na przykład tak:
Gdybyśmy założyli, że obwiatyw w polskim istnieje, wyglądałoby to na przykład tak:<br>
"Marek lubi Darka, bo jest-tamten sympatyczny"
"Marek lubi Darka, bo jest-tamten sympatyczny"<br>
"jest-tamten" mogłoby odnieść się do drugiego argumentu - Darka
"jest-tamten" mogłoby odnieść się do drugiego argumentu - Darka<br>
"Marek lubi Darka, bo jest-on sympatyczny"
"Marek lubi Darka, bo jest-on sympatyczny"<br>
"jest-on" odnosiłoby się do Marka.
"jest-on" odnosiłoby się do Marka.<br>


Czasami w językach, w których obwiatywu nie ma, znajdziemy pewne pomocnicze wyrazy, które pełnią cechę pragmatyczno-semantyczną:
Czasami w językach, w których obwiatywu nie ma, znajdziemy pewne pomocnicze wyrazy, które pełnią cechę pragmatyczno-semantyczną:<br>
"Marek lubi Darka, bo ''ten'' jest sympatyczny" ← wtrącenie zaimka wskazującego
"Marek lubi Darka, bo ''ten'' jest sympatyczny" ← wtrącenie zaimka wskazującego<br>
"John killed him because ''the guy'' was repugnant" ← z semantycznego punktu widzenia nadal jest rozbieżność, choć prędzej pomyślimy o "tym drugim" niż o agencie.
"John killed him because ''the guy'' was repugnant" ← z semantycznego punktu widzenia nadal jest rozbieżność, choć prędzej pomyślimy o "tym drugim" niż o agencie.

Aktualna wersja na dzień 08:15, 21 cze 2017

Obwiatyw - typ osoby gramatycznej, która ma za zadanie wyróżnić "jedną osobę trzecią" od "drugiej osoby trzeciej". Oznaczanie tej cechy gramatycznej występuje w niektórych językach ojczystych ludów Ameryki Północnej, np. kri. W językach europejskich brak oznaczenia obwiatywu można przedstawić na przykładzie:
"Marek lubi Darka, bo jest sympatyczny"
Może to oznaczać, że Marek jest sympatyczny i dlatego lubi Darka, ale równie możliwą informacją jest to, że to Darek jest sympatyczny i z tego powodu Marek lubi Darka. Ta dwuznaczność jest spowodowana identyczną kategoryzacją gramatyczną argumentów w zdaniu; tzn. zarówno Marek, jak i Darek noszą rodzaj męski oraz liczbę pojedynczą. Natomiast różne przypadki (mianownik vs. biernik) nie mają tutaj znaczenia, ponieważ frazy "bo jest sympatyczny" nie determinuje żaden przypadek.
W języku angielskim może nam pomóc liczba gramatyczna w odróżnieniu, czyli w zdaniu:
"John killed the worms because they were repugnant" jasne jest, że to robaki były wstrętne i to przyczyniło się do mordu Johna, ponieważ anafora dla "John" byłaby "he", a nie "they".

Gdybyśmy założyli, że obwiatyw w polskim istnieje, wyglądałoby to na przykład tak:
"Marek lubi Darka, bo jest-tamten sympatyczny"
"jest-tamten" mogłoby odnieść się do drugiego argumentu - Darka
"Marek lubi Darka, bo jest-on sympatyczny"
"jest-on" odnosiłoby się do Marka.

Czasami w językach, w których obwiatywu nie ma, znajdziemy pewne pomocnicze wyrazy, które pełnią cechę pragmatyczno-semantyczną:
"Marek lubi Darka, bo ten jest sympatyczny" ← wtrącenie zaimka wskazującego
"John killed him because the guy was repugnant" ← z semantycznego punktu widzenia nadal jest rozbieżność, choć prędzej pomyślimy o "tym drugim" niż o agencie.