Przejdź do zawartości

Język murski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Spiritus (dyskusja | edycje)
Spiritus (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Linia 1: Linia 1:
'''Język murski''' (mur. ''Torengau'' [ˌtʰɒɾəˈŋɑʊ̯] lub ''Murngau'' [ˌmʊ̜̽ə̯ˈŋɑʊ̯]~[ˌmɔˑə̯ˈŋɑʊ̯]) — język używany głównie na Wyspach Murskich oraz w koloniach i terytoriach zależnych Republiki Murów.
'''Język murski''' — język używany głównie na Wyspach Murskich oraz w koloniach i terytoriach zależnych Republiki Murów.
 
Język murski w wyniku izolacji znacznie różni się od pozostałych język wschodniego wybrzeża<ref>nazwa tymczasowa</ref>. Do najbardziej charakterystycznych cech murszczyzny należą: przejście z aglutynacyjności w stronę analityczności, uproszczenie fonologii i fonotaktyki (szczególnie warto zwrócić uwagę na brak fonemu /s/) oraz wytworzenie czasowników złożonych przy jednoczesnym zachowaniu wielu cech w odmianie czasowników, które w pozostałych językach rodziny się wytraciły (brak czasu gramatycznego, aspekt dokonany i niedokonany, tryb nieświadka, wiele prefiksów niebędących produktywnymi w innych językach).
==Fonologia==
==Fonologia==
===Spółgłoski===
===Spółgłoski===
Język murski jest językiem ubogim w spółgłoski — rozróżnia się weń zaledwie 16 fonemów spółgłoskowych. Warte uwagi są: brak fonemu /s/ oraz fonemiczne rozróżnienie głosek /r/, /l/ i /ɫ/.
{|class="wikitable" style="text-align: center;"
{|class="wikitable" style="background:#f9f9f9;border:1px #aaaaaa solid;border-collapse:collapse;font-size:95%" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
!colspan=2|
!colspan=2|&nbsp;
!<small>Dwu-<br/>wargowe</small>
!<small>Dwu-<br/>wargowe</small>
!<small>Dziąsłowe</small>
!<small>Dziąsłowe</small>
!<small>Podniebienne</small>
!<small>(Dziąsłowo-)<br/>podniebienne</small>
!<small>Welarne</small>
!<small>Welarne</small>
!<small>Krtaniowe</small>
|-
|- align=center
!colspan=2|<small>Nosowe</small>
!colspan=2|Nosowe
|{{IPA|m}}
|{{IPA|m}}
|{{IPA|n}}
|{{IPA|n}}
|{{IPA|}}
|{{IPA|ɲ}}
|{{IPA|ŋ}}
|{{IPA|ŋ}}
|{{IPA|}}
|-
|- align=center
!rowspan=2|<small>Zwarte</small>
!colspan=2|Zwarte dźw.
!<small>zwykłe</small>
|{{IPA|b}}
|{{IPA|d}}
|{{IPA|}}
|{{IPA|g}}
|{{IPA|}}
|- align=center
!colspan=2|Zwarte bezdźw.
|{{IPA|p}}
|{{IPA|p}}
|{{IPA|t}}
|{{IPA|t}}
|{{IPA|}}
|{{IPA|}}
|{{IPA|k}}
|{{IPA|k}}
|{{IPA|ʔ}}
|-
|- align=center
!<small>przydechowe</small>
!colspan=2|Szczelinowe
|{{IPA|}}
|{{IPA|ɸ~f}}
|{{IPA|}}
|{{IPA|}}
|{{IPA|}}
|{{IPA|kʰ}}
|-
!colspan=2|<small>Szczelinowe</small>
|{{IPA|}}
|{{IPA|}}
|{{IPA|s}}
|{{IPA|ɕ}}
|{{IPA|x}}
|-
!rowspan=2|<small>Afrykaty</small>
!<small>zwykłe</small>
|{{IPA|}}
|{{IPA|}}
|{{IPA|h}}
|{{IPA|t͡sʰ}}
|- align=center
|{{IPA|t͡ɕʰ}}
!colspan=2|Drżące
|{{IPA|}}
|{{IPA|}}
|{{IPA|r}}
|-
!<small>przydechowe</small>
|{{IPA|}}
|{{IPA|}}
|{{IPA|t͡s}}
|{{IPA|t͡ɕ}}
|{{IPA|}}
|{{IPA|}}
|-
!colspan=2|<small>Aproksymanty</small>
|{{IPA|}}
|{{IPA|}}
|- align=center
|{{IPA|l}}
!colspan=2|Aproksymanty
|{{IPA|}}
|{{IPA|l ɫ}}
|{{IPA|j}}
|{{IPA|j}}
|{{IPA|w}}
|{{IPA|w}}
|{{IPA|}}
|}
|}
===Alofonia===
*Spółgłoski /p/, /t/ i /k/ mają alofony [pʰ], [tʰ], [kʰ], gdy:
**wsytępują w nagłosie wyrazu: ''tore'' [ˈtʰɒɾə];
**występują w sylabie z akcentem głównym lub pobocznym: hikí [çiˈkʰi].
*Fonem /ɸ/ może być realizowany jako [ɸ] lub [f] — obie wymowy występują w wolnej wariacji i mogą pojawiać się jednocześnie u jednego użytkownika.
*Fonem /h/ posiada bardziej archaiczną wymowę [x], która dominuje w dialektach północnych.
*Fonem /r/ ma alofon [ɾ], który występuje między samogłoskami. Jednakże w języku oficjalnym /r/ może być wszędzie wymawiane jako [r], a w języku potocznym — wszędzie jako [ɾ].
*Spółgłoski /k/,/g/ i /h/ przed samogłoską /i/ są wymawiane odpowiednio jako: [c], [ɟ] i [ç].
===Samogłoski===
===Samogłoski===
<div style="background:transparent;">
{|class=wikitable style="text-align: center;"
{|cellspacing="0" cellpadding="0" style="text-align:center; background:transparent;"
|-style="text-align:center; font-size:smaller;"
|style="padding-bottom:3px;"|
|style="width: 60px;"|'''Przednie'''
|style="width: 60px; word-spacing: -.3em;"|
|style="width: 60px;"|'''Centralne'''
|style="width: 60px;word-spacing: -.3em;"|
|style="width: 60px;"|'''Tylne'''
|-
|-
|style="height:30px; font-size:smaller; text-align:right;"|'''Przymknięte'''
!rowspan=3|<small>Medialna</small>
|style="height:210px;" colspan="5" rowspan="7"|<div style="position:relative;width:300px;height:210px;">[[Image:Blank vowel trapezoid.png|300px]]<div style="background:transparent; position:absolute; top:0px; left:0px;">
!rowspan=3|<small>Samogłoska</small>
 
!colspan=8|<small>Koda</small>
{|style="position:relative; width:300px; height:210px; text-align:center; background:transparent;"
|-
|style="width:300px; height:210px; text-align:center; background:transparent;"|<div style="position:absolute; left:5%; width:2.33em; top:2%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">i</div>
!<small>zerowa</small>
 
!colspan=2|<small>glajdowa</small>
<div style="position:absolute; left:65%; width:3em; top:12%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">ʊ</div>
!colspan=3|<small>zwarta</small>
 
!<small>nosowa</small>
<div style="position: absolute; left: 83%; width: 2.7em; top: 70%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">ɒ ɒ̃</div>
!<small>płynna</small>
 
|-
<div style="position: absolute; left: 35%; width: 2.7em; top: 55%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">ɛ ɛ̃</div>
!<small>-∅</small>
 
!<small>-i</small>
<div style="position:absolute; left:60%; width:2.33em; top:44%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">ə</div>
!<small>-u</small>
 
!<small>-p</small>
<div style="position:absolute; left:50%; width:2.66em; top:80%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">æ</div>
!<small>-t</small>
 
!<small>-k</small>
<div style="position:absolute; left:80%; width:2.66em; top:85%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">ɑ(ː) ɑ̃</div>
!<small>-n</small>
|}
!<small>-r</small>
</div></div>
|-
!rowspan=3|<small>-∅-</small>
!<small>a</small>
|{{IPA|[æ]}}<br/>''-a''
|{{IPA|[ɑɪ̯]}}<br/>''-ai''
|{{IPA|[ɑʊ̯]}}<br/>''-au''
|{{IPA|[æp]}}<br/>''-ap''
|{{IPA|[æt]}}<br/>''-at''
|{{IPA|[æk]}}<br/>''-ak''
|{{IPA|[ɑ̃]}}<br/>''-an''
|{{IPA|[ɑɐ̯]<br/>''-ar''
|-
!<small>i/e</small>
|{{IPA|[i]}}~{{IPA|[ɪ]}}<br/>''-i''
|{{IPA|[eɪ̯]}}<br/>''-ei''
|{{IPA|[ɛʊ̯]}}<br/>''-eu''
|{{IPA|[ip]}}~{{IPA|[ɪp]}}<br/>''-ip''
|{{IPA|[it]}}~{{IPA|[ɪt]}}<br/>''-it''
|{{IPA|[ik]}}~{{IPA|[ɪk]}}<br/>''-ik''
|{{IPA|[ɛ̃]}}<br/>''-en''
|{{IPA|[ɛɐ̯]}}<br/>''-er''
|-
!<small>u/o</small>
|{{IPA|[ʊ]}}<br/>''-u''
|{{IPA|[ɔɪ̯]}}<br/>''-oi''
|{{IPA|[oʊ̯]}}<br/>''-ou''
|{{IPA|[ʊp]}}<br/>''-up''
|{{IPA|[ʊt]}}<br/>''-ut''
|{{IPA|[ʊk]}}<br/>''-uk''
|{{IPA|[ɔ̃]}}<br/>''-on''
|{{IPA|[ɔɐ̯]}}<br/>''-or''
|-
|-
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Prawie przymknięte'''
!rowspan=3|<small>-i-</small>
!<small>a</small>
|{{IPA|[jæ]}}<br/>''-ia''
|
|{{IPA|[jɑʊ̯]}}<br/>''-iau''
|{{IPA|[jæp]}}<br/>''-iap''
|{{IPA|[jæt]}}<br/>''-iat''
|{{IPA|[jæk]}}<br/>''-iak''
|{{IPA|[jɑ̃]}}<br/>''-ian''
|{{IPA|[jɑɐ̯]<br/>''-iar''
|-
|-
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Półprzymknięte'''
!<small>i/e</small>
|
|
|{{IPA|[jɛʊ̯]}}<br/>''-ieu''
|{{IPA|[jɛp]}}<br/>''-iep''
|{{IPA|[jɛt]}}<br/>''-iet''
|{{IPA|[jɛk]}}<br/>''-ik''
|{{IPA|[jɛ̃]}}<br/>''-ien''
|{{IPA|[jɛɐ̯]}}<br/>''-ier''
|-
|-
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Średnie'''
!<small>u/o</small>
|{{IPA|[jy]}}<br/>''-iu''
|
|{{IPA|[joʊ̯]}}<br/>''-iou''
|{{IPA|[jyp]}}<br/>''-iup''
|{{IPA|[jyt]}}<br/>''-iut''
|{{IPA|[jyk]}}<br/>''-iuk''
|{{IPA|[jɔ̃]}}<br/>''-ion''
|{{IPA|[jɔɐ̯]}}<br/>''-ior''
|-
|-
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Półotwarte'''
!rowspan=3|<small>-u-</small>
!<small>a</small>
|{{IPA|[wæ]}}<br/>''-ua''
|{{IPA|[wɑɪ̯]}}<br/>''-uai''
|
|{{IPA|[wæp]}}<br/>''-uap''
|{{IPA|[wæt]}}<br/>''-uat''
|{{IPA|[wæk]}}<br/>''-uak''
|{{IPA|[wɑ̃]}}<br/>''-uan''
|{{IPA|[wɑɐ̯]<br/>''-uar''
|-
|-
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Prawie otwarte'''
!<small>i/e</small>
|{{IPA|[ɥi]}}<br/>''-ui''
|{{IPA|[weɪ̯]}}<br/>''-uei''
|
|{{IPA|[ɥip]}}<br/>''-uip''
|{{IPA|[ɥit]}}<br/>''-uit''
|{{IPA|[ɥik]}}<br/>''-uik''
|{{IPA|[wɛ̃]}}<br/>''-uen''
|{{IPA|[wɛɐ̯]}}<br/>''-uer''
|-
|-
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Otwarte'''
!<small>u/o</small>
|
|{{IPA|[wɔɪ̯]}}<br/>''-uoi''
|
|{{IPA|[wɔp]}}<br/>''-uop''
|{{IPA|[wɔt]}}<br/>''-uot''
|{{IPA|[wɔk]}}<br/>''-uok''
|{{IPA|[wɔ̃]}}<br/>''-uon''
|{{IPA|[wɔɐ̯]}}<br/>''-uor''
|}
|}
</div>
==Pismo==
==Pismo==
==Gramatyka==
==Gramatyka==

Wersja z 20:01, 29 sty 2017

Język murski — język używany głównie na Wyspach Murskich oraz w koloniach i terytoriach zależnych Republiki Murów.

Fonologia

Spółgłoski

Dwu-
wargowe
Dziąsłowe (Dziąsłowo-)
podniebienne
Welarne
Nosowe m n ɲ ŋ
Zwarte zwykłe p t k
przydechowe
Szczelinowe s ɕ x
Afrykaty zwykłe t͡sʰ t͡ɕʰ
przydechowe t͡s t͡ɕ
Aproksymanty l j w

Samogłoski

Medialna Samogłoska Koda
zerowa glajdowa zwarta nosowa płynna
-∅ -i -u -p -t -k -n -r
-∅- a [æ]
-a
[ɑɪ̯]
-ai
[ɑʊ̯]
-au
[æp]
-ap
[æt]
-at
[æk]
-ak
[ɑ̃]
-an
[ɑɐ̯]
-ar
i/e [i]~[ɪ]
-i
[eɪ̯]
-ei
[ɛʊ̯]
-eu
[ip]~[ɪp]
-ip
[it]~[ɪt]
-it
[ik]~[ɪk]
-ik
[ɛ̃]
-en
[ɛɐ̯]
-er
u/o [ʊ]
-u
[ɔɪ̯]
-oi
[oʊ̯]
-ou
[ʊp]
-up
[ʊt]
-ut
[ʊk]
-uk
[ɔ̃]
-on
[ɔɐ̯]
-or
-i- a [jæ]
-ia
[jɑʊ̯]
-iau
[jæp]
-iap
[jæt]
-iat
[jæk]
-iak
[jɑ̃]
-ian
[jɑɐ̯]
-iar
i/e [jɛʊ̯]
-ieu
[jɛp]
-iep
[jɛt]
-iet
[jɛk]
-ik
[jɛ̃]
-ien
[jɛɐ̯]
-ier
u/o [jy]
-iu
[joʊ̯]
-iou
[jyp]
-iup
[jyt]
-iut
[jyk]
-iuk
[jɔ̃]
-ion
[jɔɐ̯]
-ior
-u- a [wæ]
-ua
[wɑɪ̯]
-uai
[wæp]
-uap
[wæt]
-uat
[wæk]
-uak
[wɑ̃]
-uan
[wɑɐ̯]
-uar
i/e [ɥi]
-ui
[weɪ̯]
-uei
[ɥip]
-uip
[ɥit]
-uit
[ɥik]
-uik
[wɛ̃]
-uen
[wɛɐ̯]
-uer
u/o [wɔɪ̯]
-uoi
[wɔp]
-uop
[wɔt]
-uot
[wɔk]
-uok
[wɔ̃]
-uon
[wɔɐ̯]
-uor

Pismo

Gramatyka

Słownictwo

Przypisy