Język iberyjski

Język iberyjski
Sposoby zapisu:	Łacińskie
Typologia:	Fleksyjny
Faktycznie
Utworzenie:	Henryk Pruthenia w 2019
W Adnacie
Używany w :	brak
Klasyfikacja:	j. indoeuropejskie j. romańskie j. iberyjski
Lista conlangów

Zobacz też słownik tego języka.

Język iberyjski - język używany przez Iberów zamieszkujących Adnatę.

Dźwięki

Samogłoski

• i i: u u: (i î ɇ u û)
• ɛ e: ɘ ɔ o: (e ê o ô)
• ɑ a: (a â)

Spółgłoski

• m n (m n)
• p b t d k g (p b t d c g)
• f v s z ʃ ʒ h~x (f v s~ç z ş z̧ ḥ)
• dz (z)
• w l r j (w l r i)

Dźwięk /dz/ jest alofonem /z/ przed /j/, /i/. Spółgłoski /ḥ/, /g/ występują tylko w zapożyczeniach. Spółgłoski /b/, /d/ między samogłoskami często realizowane są jako /β/, /ð/, co w niektórych dialektach realizowane jest jako /w/, /dz/.

Akcent

Akcent jest nieregularny i ruchomy. Czasami jest oznaczany graficznie. Zawsze akcentowane są końcówki bezokoliczników, nigdy za to końcówki fleksji rzeczownika.

Zapis

Aa	Àà	Ââ	Bb	Cc	Çç	Dd	Ee	Èè	Êê
[ɑ]	[ɑ]	[a:]	[b]~[β]	[k]	[s]	[d]~[ð]	[ɛ]	[ɛ]	[e:]
Ɇɇ	Ff	Gg	Hh	Ḥḥ	Ii	Ìì	Îî	Ll	Mm
[ɘ]	[f]	[g]	∅	[h]~[x]	[i]	[i]	[i:]	[l]	[m]
Nn	Oo	Òò	Ôô	Pp	Qq	Rr	Ss	Şş	Tt
[n]	[ɔ]	[ɔ]	[o:]	[p]	[k]	[r]	[s]	[ʃ]	[t]
Uu	Ùù	Ûû	Vv	Ww	Zz	Z̧z̧
[u]	[u]	[u:]	[v]	[w]	[z]~[dz͡ʲ]	[ʒ]

Zmiany dźwiękowe

• h > ∅
• i, e > e
• ī > ie
• u, ō > u
• ū > uo
• ē > i
• a, ā > ɒ, a
• ae, au > e, u
• eV, iV > jV
• ns > s
• rs > ss
• k', g' > ç, z
• ks, kt > ş, kş
• ɒ- > wo-
• v- > b-
• -v- > ∅
• s, f > z, w (_V)
• w otwartej sylabie:
  • ie > iu
  • uo > uei
• VN > ɘN
• VNC > VC
• sC > ʃC
• dj, tj, di, ti > zj, çj, zi, çi
• -r- > z̧
• -j- > ç
• -l- > j
• ɒi, ɒe, ɒo, ɒu > e, e, ɒu, ɒu
• ai, ae, ao, au > ei, ei, eu, eu
• oe, ou, oa > ue, u, ua
• io > iu
• pT, kT > fT, kşT~şT
• fT > T
• ĕ, ŏ > ∅ (w nieakcentowanych, plus wzdłużenie zastępcze)
• ɒ > a
• g > w-, -w-
• buV, puV > w-, f-
• sç > ş
• wiV > wV
• asymilacja NN, TT
• CC > C
• şt > şc
• -s > -ş
• czasami cofnięcie akcentu (w szczególności CV1CV1)

Gramatyka

Zaimek

I i II osoba

Cas.	Sg		Pl		Refl.
	I	II	I	II
Nom.	iu	tuei	nuş	uş	—
Gen.	mêi	tûi	noşcɇ	beşcɇ	zûi
Dat.	miei	tebe	numeu	beu	zebe
Acc.	mi	ti	nuş	uş	zi
Poss.	meiu	tu	noşcu	beşcu	zu

III osoba

Cas.	Sg			Pl
	m	f	n
Nom.	ieşcu	ieşca	hu	huei
Gen.	ieşcu	ieşca	ieşcu	huz̧
Dat.	ieşciu			hiu
Acc.	ieşcɇ	ieşca	hu	huei

Rzeczownik

Deklinacja I

Cas.	Sg.	Pl.
	f
	şcila "gwiazda"
Nom.	şcila	şcile
Gen.	şcile	şcilaz̧
Dat.	şcile	şciliu
Acc.	şcila	şcile

Deklinacja II

Cas.	Sg.	Pl.	Sg.	Pl.	Sg.	Pl.	Sg.	Pl.
	m		n		m		n
	dôm "pan"		uz̧ "srebro"		weiu "syn"		ôşiu "syn"
Nom.	dôm	dômiu	uz̧	uz̧a	weiu	weiu	ôşiu	ôşia
Gen.	dômiu	dômuz̧	uz̧iu	uz̧uz̧	weiu	weiuz̧	ôşiu	ôşiuz̧
Dat.	dômu	dômiu	uz̧u	uz̧iu	weiu	weiu	ôşiu	ôşiu
Acc.	dôm	dômiu	uz̧	uz̧a	weiu	weiu	ôşiu	ôşia

Deklinacja III

Cas.	Sg.	Pl.	Sg.	Pl.	Sg.	Pl.
	m		f		n
	ducş "książę"		bertuoş cecha		nume imię
Nom.	ducş	duçi	bertuoş	bertueiçi	nume	nûma
Gen.	duçe	ducɇ	bertueite	bertueitɇ	nûme	nûmɇ
Dat.	duçiu	duçeu	bertueiçiu	bertueiteu	nûmiu	nûmeu
Acc.	duçe	duçi	bertueite	bertueiçi	nume	nûma

Rodzajnik

Rodzajnik określony

Cas.	Sg.			Pl.
	m	f	n
Nom.	ez	ia	e	iu
Gen.	eu	ia	eu	iuz̧
Dat.	iu			iu
Acc.	iu	ia	e

Rodzajnik nieokreślony

Cas.	Sg.
	m	f	n
Nom.	uei	ɇna	ɇnu
Gen.	ɇnu	ɇna	ɇnu
Dat.	ɇniu
Acc.	ue	e	ɇnu

Przymiotnik

Deklinacja I

Cas.	Sg.			Pl.
	m	f	n
	recşu "dobry"
Nom.	recşu	recşa	recşu	recşiu
Gen.	recşiu	recşe	recşiu	recşuz̧
Dat.	recşu	recşe	recşu	recşiu
Acc.	recşu	recşa	recşu	recşiu

Deklinacja II

Cas.	Sg.			Pl.
	m	f	n
	wrae "trudny"
Nom.	wrae			wrai
Gen.	wraiu	wrae	wraiu	wraiu
Dat.	wraiu	wrae	wraiu	wraeu
Acc.	wrae			wrai

Czasownik

Tabela koniugacyjna

Inf.	wɇmaz̧	mɇniz̧	tezez̧	uziuz̧
Prs.	wɇma	mɇne	teze	uzie
Imperf.	wɇmaba	mɇniba	teziba	uzieba
Futur.	wɇmeie	mɇneie	tezeie	uzieie
Perfect.	wɇmat	mɇnut	tişet	uziut
Imperat.	wɇma	mɇni	teze	uziu

Czas teraźniejszy

Koniugacja I
wɇmaz̧ "kochać"

Pers.	Sg.	Pl.
I	wɇmu	wɇmɇmuş
II	wɇmaş	wɇmateş
III	wɇma	wɇmɇ

Koniugacja II
mɇniz̧ "strzec"

Pers.	Sg.	Pl.
I	mɇniu	mɇnɇmuş
II	mɇniş	mɇneteş
III	mɇne	mɇnɇ

Koniugacja III
tezez̧ "chronić"

Pers.	Sg.	Pl.
I	tewu	tezɇmuş
II	tezeş	tezeteş
III	teze	tewɇ

Koniugacja IV
uziuz̧ "słyszeć"

Pers.	Sg.	Pl.
I	uziu	uziɇmuş
II	uzieş	uziuteş
III	uzie	uziɇ

Czasownik
iez̧ "być"

Pers.	Sg.	Pl.
I	ziu	zɇmuş
II	ieş	zieşceş
III	ieşc	zɇ

Imperfekt

Pers.	Sg.	Pl.
I	wɇmabɇ	wɇmabɇmuş
II	wɇmabаş	wɇmabаtеş
III	wɇmaba	wɇmabɇ

Czasownik
iez̧ "być"

Pers.	Sg.	Pl.
I	iez̧ɇ	iez̧ɇmuş
II	iez̧аş	iez̧аtеş
III	iez̧a	iez̧ɇ

Przyszły

Pers.	Sg.	Pl.
I	wɇmeu	wɇmeiɇmuş
II	wɇmei	wɇmeiteş
III	wɇmeie	wɇmeiɇ

Pers.	Sg.	Pl.
I	uzieu	uzieiɇmuş
II	uziei	uzieiteş
III	uzieie	uzieiɇ

Czasownik
iez̧ "być"

Pers.	Sg.	Pl.
I	iez̧u	iez̧eiɇmuş
II	iez̧ei	iez̧eiteş
III	iez̧e	iez̧eiɇ

Perfekt

Pers.	Sg.	Pl.
I	wɇmiei	wɇmamuş
II	wɇmaşciei	wɇmaşceş
III	wɇmat	wɇmaz̧ɇ

Pers.	Sg.	Pl.
I	mɇniei	mɇnumuş
II	mɇnuşciei	mɇnuşceş
III	mɇnut	mɇnuz̧ɇ

Pers.	Sg.	Pl.
I	tişiei	tişemuş
II	tişeşciei	tişeşceş
III	tişet	tişiz̧ɇ

Pers.	Sg.	Pl.
I	uziei	uziumuş
II	uziuşciei	uziuşceş
III	uziut	uziuz̧ɇ

Czasownik
iez̧ "być"

Pers.	Sg.	Pl.
I	wei	wemuş
II	weşciei	weşceş
III	wet	wez̧ɇ

Tryb rozkazujący

Pers.	Sg.	Pl.
II	wɇma	wɇmate

Tekst

Owca i konie

Ia wona que iu ieciu

Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie: jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę.

Suz̧’niu cliu ia wona, cça ne wobiba lɇna, bedut ieciu: uei traiba ue car brueitu, zêdu wez̧iba ue ɇn manu, que terçu wòportaba cɇ rafdu ue ême. Ia wona ziucut iu eciu: „Meiu coz̧ doie, cɇ beziu, quo uei ɇmu ɇpez̧a waçez̧ eciu”. Iu eciu reşpɇdut: „Uziu, wona, noşciu coz̧da doiɇ, cɇ bedɇmuş, queu uei ɇmu, uei dôm, cape ta lɇna pru iu paliu pru zebe zuiu. Que ia wona ne wobe lɇna”. Cɇ hu uziut, ieşca curet pez̧ e plɇnçia.