Przejdź do zawartości

Język rybiniecki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Terrus38 (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Terrus38 (dyskusja | edycje)
Linia 101: Linia 101:
*Ž [ʒ] ~ [ʐ]
*Ž [ʒ] ~ [ʐ]
=Historia=
=Historia=
===1444-1835===
Polska. 1444. Daleko, nad Morzem Czarnym, Polacy i Węgrzy walczą z Turkami pod Warną. Około tygodnia po walce około 10 tysięcy ludzi na dalekim północno-zachodnim krańcu Polski w okolicach Czaplinka aż do Białego Boru usłyszało o katastrofie. Zginął król Władysław i połowa armii, która udała się do Warny. Ci ludzie bardzo przestraszeni zdecydowali uciec z Polski - myśleli, że Imperium Osmańskie podbije całą Polskę. Podróżując po Niemczech, usłyszeli, że w środku Niemiec, nad Łabą, mieszkają Słowianie. Oczywiście wędrowcy chcieli odwiedzić tych tajemniczych Słowian. Tak też zrobili. A więc zamieszkali z Połabianami, najbardziej wysuniętymi na zachód ludami słowiańskimi, mieli ze sobą dzieci. Żyli tak około 100 lat. W 1546 r. Wybuchła w Niemczech wielka wojna - społabianizowani Polacy i Kaszubi musieli uciekać. Więc uciekli na północny wschód. Dotarli do miasteczka Ribnitz - bardzo spokojnego niemieckiego miasteczka nad zalewem Saal. Dowiedzieli się, że w tym mieście są też Połabianie, choć ich liczebność jest tam niewielka. Nasi ludzie znaleźli dwa drewniane domy z Połabianami. Podróżni zaczęli budować domy w pobliżu i stworzyli nową część miasta Ribnitz. W miarę upływu czasu populacja słowiańskich mieszkańców Ribnitz rosła, zajmowali coraz więcej domów w tymże mieście i prawie wyrzucili większość niemieckiej populacji. A więc mieszkali w Ribnitz, który nazwali „Rybiněc”. Ich język był właściwie mieszanką północnych i południowych dialektów połabskiego ze staropolskimi i starokaszubskimi korzeniami. Odtąd słowiańskich mieszkańców Ribnitz będziemy nazywać Rybińczykami. Rybińczycy mieszkali normalnie w Ribnitz do początku XIX wieku, kiedy to Prusy zaczęły germanizować i zabijać Rybińczyków. Rybińczycy poprosili Napoleona o pomoc. W 1806 roku doszło do wojny napoleońskiej z Prusami, niezwiązanej ze sprawą Rybińczyków, ale przybył Bonaparte, podbił Ribnitz i dał Rybińczykom na wpół niepodległe państwo. To było coś w rodzaju Wielkiej Brytanii i Kanady. Ten kraj nie trwał jednak długo.

Wersja z 15:43, 26 sie 2020

Język rybiniecki
Rybiněcka rěca
Utworzenie: Terrus38 w 2020
Używany w : Niemcy (regionalny)
Liczba użytkowników 68 (2018)
Sposoby zapisu: alfabet łaciński
Klasyfikacja: Języki indoeuropejskie
  • Języki bałtosłowiańskie
    • Języki słowiańskie
      • Języki zachodniosłowiańskie
        • Języki lechickie
        • staropolski, połabski, starokaszubski (zachodnie dialekty)
          • Język rybiniecki
Lista conlangów

Język rybiniecki (ryb. Rybiněcka rěca [ˈrɘ.bi.nʲɪt͡s.ka rʲɪt͡sa]) - język z grupy języków zachodniosłowiańskich (do której należą również polski, języki łużyckie, połabski, czeski i słowacki), będącej gałęzią rodziny indoeuropejskiej. Jest uznany językiem regionalnym, urzędowym w powiecie Ribnitz-Damgarten w Niemczech. Jak na rok 2018 68 osób jest biegłych/rodzimymi użytkownikami języka rybinieckiego. Językiem tym posługują się przede wszystkim mieszkańcy powiatu Ribnitz-Damgarten. W spisie nie były brane pod uwagę osoby z diaspory rybinieckiej, występującej w centralnej Polsce (ok. 40 osób)i wschodnim USA (ok. 100 osób). Nie wiadomo ile z tych osób zna język rybiniecki, i w jakim stopniu.

Fonologia

Język rybiniecki ma bardzo bogaty inwentarz fonetyczny, z niektórymi dźwiękami nietypowymi dla języków słowiańskich.

Spółgłoski

dwuwargowa wargowo-zębowa dziąsłowa zadziąsłowa retrofleksyjna podniebienna welarna
nosowa m n
zwarta p, b t, d d k, g
zwarto-szczelinowa t͡s t͡ʃ t͡ʂ*
szczelinowa f, v s, z ʃ, ʒ ʂ*, ʐ* x, ɣ*
półotwarta j
drżąca r
boczna l ʎ

* spółgłoski występujące tylko alofonicznie

Samogłoski

przednia przednia scentr. centralna tylna
przymknięte i, iː u, uː
prawie przymknięte ɪ, ɪː
półprzymknięte ɘ
średnie ə ɔ̞, ɔ̞ː
półotwarte ɛ, ɛ̃ ɔ
otwarte a, aː ã ɑ

Akcent

Akcent zwykle, jak w języku polskim, pada na przedostatnią sylabę, ale nie jest to aż tak regularne, często występuje akcent na pierwszą sylabę.

Alfabet

ALFABET RYBINIECKI

Rybiněcki alfabêt

  • A [a]
  • Å [ɑ]
  • Ą [ã]
  • Ā [aː]
  • B [b]
  • C [t͡s]
  • Č [t͡ʃ] ~ [t͡ʂ]
  • D [d]
  • E [ɪ]
  • Ě [jɛ] ~ [jɪ] ([ʲɛ] ~ [ʲɪ])
  • Ê [ɛ]
  • Ë [ə]
  • Ę [ɛ̃]
  • Ē [ɪː]
  • F [f]
  • G [g]
  • H [x] ~ [χ] ~ [ɣ]
  • I [i]
  • Ī [iː]
  • J [j]
  • K [k]
  • L [l] ~ [ɫ]
  • M [m]
  • N [n]
  • O [o̞]
  • Ô [ɔ]
  • Ō [o̞ː]
  • P [p]
  • R [r]
  • S [s]
  • Š [ʃ] ~ [ʂ]
  • T [t]
  • U [u]
  • Ū [uː]
  • V [v]
  • Y [ɘ]
  • Z [z]
  • Ž [ʒ] ~ [ʐ]

Historia

1444-1835

Polska. 1444. Daleko, nad Morzem Czarnym, Polacy i Węgrzy walczą z Turkami pod Warną. Około tygodnia po walce około 10 tysięcy ludzi na dalekim północno-zachodnim krańcu Polski w okolicach Czaplinka aż do Białego Boru usłyszało o katastrofie. Zginął król Władysław i połowa armii, która udała się do Warny. Ci ludzie bardzo przestraszeni zdecydowali uciec z Polski - myśleli, że Imperium Osmańskie podbije całą Polskę. Podróżując po Niemczech, usłyszeli, że w środku Niemiec, nad Łabą, mieszkają Słowianie. Oczywiście wędrowcy chcieli odwiedzić tych tajemniczych Słowian. Tak też zrobili. A więc zamieszkali z Połabianami, najbardziej wysuniętymi na zachód ludami słowiańskimi, mieli ze sobą dzieci. Żyli tak około 100 lat. W 1546 r. Wybuchła w Niemczech wielka wojna - społabianizowani Polacy i Kaszubi musieli uciekać. Więc uciekli na północny wschód. Dotarli do miasteczka Ribnitz - bardzo spokojnego niemieckiego miasteczka nad zalewem Saal. Dowiedzieli się, że w tym mieście są też Połabianie, choć ich liczebność jest tam niewielka. Nasi ludzie znaleźli dwa drewniane domy z Połabianami. Podróżni zaczęli budować domy w pobliżu i stworzyli nową część miasta Ribnitz. W miarę upływu czasu populacja słowiańskich mieszkańców Ribnitz rosła, zajmowali coraz więcej domów w tymże mieście i prawie wyrzucili większość niemieckiej populacji. A więc mieszkali w Ribnitz, który nazwali „Rybiněc”. Ich język był właściwie mieszanką północnych i południowych dialektów połabskiego ze staropolskimi i starokaszubskimi korzeniami. Odtąd słowiańskich mieszkańców Ribnitz będziemy nazywać Rybińczykami. Rybińczycy mieszkali normalnie w Ribnitz do początku XIX wieku, kiedy to Prusy zaczęły germanizować i zabijać Rybińczyków. Rybińczycy poprosili Napoleona o pomoc. W 1806 roku doszło do wojny napoleońskiej z Prusami, niezwiązanej ze sprawą Rybińczyków, ale przybył Bonaparte, podbił Ribnitz i dał Rybińczykom na wpół niepodległe państwo. To było coś w rodzaju Wielkiej Brytanii i Kanady. Ten kraj nie trwał jednak długo.