Język iberyjski - język używany przez Iberów zamieszkujących Adnatę.
Dźwięki
Samogłoski
- i i: u u: (i î ɇ u û)
- ɛ e: ɘ ɔ o: (e ê o ô)
- ɑ a: (a â)
Spółgłoski
- m n (m n)
- p b t d k g (p b t d c g)
- f v s z ʃ ʒ h~x (f v s~ç z ş z̧ ḥ)
- dz (z)
- w l r j (w l r i)
Dźwięk /dz/ jest alofonem /z/ przed /j/, /i/. Spółgłoski /ḥ/, /g/ występują tylko w zapożyczeniach. Spółgłoski /b/, /d/ między samogłoskami często realizowane są jako /β/, /ð/, co w niektórych dialektach realizowane jest jako /w/, /dz/.
Akcent
Akcent jest nieregularny i ruchomy. Czasami jest oznaczany graficznie. Zawsze akcentowane są końcówki bezokoliczników, nigdy za to końcówki fleksji rzeczownika.
Zmiany dźwiękowe
- h > ∅
- i, e > e
- ī > ie
- u, ō > u
- ū > uo
- ē > i
- a, ā > ɒ, a
- ae, au > e, u
- eV, iV > jV
- ns > s
- rs > ss
- k', g' > ç, z
- ks, kt > ş, kş
- ɒ- > wo-
- v- > b-
- -v- > ∅
- s, f > z, w (_V)
- w otwartej sylabie:
- VN > ɘN
- VNC > VC
- sC > ʃC
- dj, tj, di, ti > zj, çj, zi, çi
- -r- > z̧
- -j- > ç
- -l- > j
- ɒi, ɒe, ɒo, ɒu > e, e, ɒu, ɒu
- ai, ae, ao, au > ei, ei, eu, eu
- oe, ou, oa > ue, u, ua
- io > iu
- pT, kT > fT, kşT~şT
- fT > T
- ĕ, ŏ > ∅ (w nieakcentowanych, plus wzdłużenie zastępcze)
- ɒ > a
- g > w-, -w-
- buV, puV > w-, f-
- sç > ş
- wiV > wV
- asymilacja NN, TT
- CC > C
- şt > şc
- -s > -ş
- czasami cofnięcie akcentu (w szczególności CV1CV1)
Gramatyka
Zaimek
I i II osoba
| Cas.
|
Sg
|
Pl
|
Refl.
|
| I
|
II
|
I
|
II
|
| Nom.
|
iu
|
tuei
|
nuş
|
uş
|
—
|
| Gen.
|
mêi
|
tûi
|
noşcɇ
|
beşcɇ
|
zûi
|
| Dat.
|
miei
|
tebe
|
numeu
|
beu
|
zebe
|
| Acc.
|
mi
|
ti
|
nuş
|
uş
|
zi
|
| Poss.
|
meiu
|
tu
|
noşcu
|
beşcu
|
zu
|
III osoba
| Cas.
|
Sg
|
Pl
|
| m
|
f
|
n
|
| Nom.
|
ieşcu
|
ieşca
|
hu
|
huei
|
| Gen.
|
ieşcu
|
ieşca
|
ieşcu
|
huz̧
|
| Dat.
|
ieşciu
|
hiu
|
| Acc.
|
ieşcɇ
|
ieşca
|
hu
|
huei
|
Rzeczownik
Deklinacja I
| Cas.
|
Sg.
|
Pl.
|
| f
|
şcila
"gwiazda"
|
| Nom.
|
şcila
|
şcile
|
| Gen.
|
şcile
|
şcilaz̧
|
| Dat.
|
şcile
|
şciliu
|
| Acc.
|
şcila
|
şcile
|
Deklinacja II
| Cas.
|
Sg.
|
Pl.
|
Sg.
|
Pl.
|
Sg.
|
Pl.
|
Sg.
|
Pl.
|
| m
|
n
|
m
|
n
|
dôm
"pan"
|
uz̧
"srebro"
|
weiu
"syn"
|
ôşiu
"syn"
|
| Nom.
|
dôm
|
dômiu
|
uz̧
|
uz̧a
|
weiu
|
weiu
|
ôşiu
|
ôşia
|
| Gen.
|
dômiu
|
dômuz̧
|
uz̧iu
|
uz̧uz̧
|
weiu
|
weiuz̧
|
ôşiu
|
ôşiuz̧
|
| Dat.
|
dômu
|
dômiu
|
uz̧u
|
uz̧iu
|
weiu
|
weiu
|
ôşiu
|
ôşiu
|
| Acc.
|
dôm
|
dômiu
|
uz̧
|
uz̧a
|
weiu
|
weiu
|
ôşiu
|
ôşia
|
Deklinacja III
| Cas.
|
Sg.
|
Pl.
|
Sg.
|
Pl.
|
Sg.
|
Pl.
|
| m
|
f
|
n
|
ducş
"książę"
|
bertuoş
cecha
|
nume
imię
|
| Nom.
|
ducş
|
duçi
|
bertuoş
|
bertueiçi
|
nume
|
nûma
|
| Gen.
|
duçe
|
ducɇ
|
bertueite
|
bertueitɇ
|
nûme
|
nûmɇ
|
| Dat.
|
duçiu
|
duçeu
|
bertueiçiu
|
bertueiteu
|
nûmiu
|
nûmeu
|
| Acc.
|
duçe
|
duçi
|
bertueite
|
bertueiçi
|
nume
|
nûma
|
Rodzajnik
Rodzajnik określony
| Cas.
|
Sg.
|
Pl.
|
| m
|
f
|
n
|
| Nom.
|
ez
|
ia
|
e
|
iu
|
| Gen.
|
eu
|
ia
|
eu
|
iuz̧
|
| Dat.
|
iu
|
iu
|
| Acc.
|
iu
|
ia
|
e
|
Rodzajnik nieokreślony
| Cas.
|
Sg.
|
| m
|
f
|
n
|
| Nom.
|
uei
|
ɇna
|
ɇnu
|
| Gen.
|
ɇnu
|
ɇna
|
ɇnu
|
| Dat.
|
ɇniu
|
| Acc.
|
ue
|
e
|
ɇnu
|
Przymiotnik
Deklinacja I
| Cas.
|
Sg.
|
Pl.
|
| m
|
f
|
n
|
recşu
"dobry"
|
| Nom.
|
recşu
|
recşa
|
recşu
|
recşiu
|
| Gen.
|
recşiu
|
recşe
|
recşiu
|
recşuz̧
|
| Dat.
|
recşu
|
recşe
|
recşu
|
recşiu
|
| Acc.
|
recşu
|
recşa
|
recşu
|
recşiu
|
Deklinacja II
| Cas.
|
Sg.
|
Pl.
|
| m
|
f
|
n
|
wrae
"trudny"
|
| Nom.
|
wrae
|
wrai
|
| Gen.
|
wraiu
|
wrae
|
wraiu
|
wraiu
|
| Dat.
|
wraiu
|
wrae
|
wraiu
|
wraeu
|
| Acc.
|
wrae
|
wrai
|
Czasownik
Tabela koniugacyjna
| Inf.
|
wɇmaz̧
|
mɇniz̧
|
tezez̧
|
uziuz̧
|
| Prs.
|
wɇma
|
mɇne
|
teze
|
uzie
|
| Imperf.
|
wɇmaba
|
mɇniba
|
teziba
|
uzieba
|
| Futur.
|
wɇmeie
|
mɇneie
|
tezeie
|
uzieie
|
| Perfect.
|
wɇmat
|
mɇnut
|
tişet
|
uziut
|
| Imperat.
|
wɇma
|
mɇni
|
teze
|
uziu
|
Czas teraźniejszy
Koniugacja I
wɇmaz̧ "kochać"
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
wɇmu
|
wɇmɇmuş
|
| II
|
wɇmaş
|
wɇmateş
|
| III
|
wɇma
|
wɇmɇ
|
Koniugacja II
mɇniz̧ "strzec"
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
mɇniu
|
mɇnɇmuş
|
| II
|
mɇniş
|
mɇneteş
|
| III
|
mɇne
|
mɇnɇ
|
Koniugacja III
tezez̧ "chronić"
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
tewu
|
tezɇmuş
|
| II
|
tezeş
|
tezeteş
|
| III
|
teze
|
tewɇ
|
Koniugacja IV
uziuz̧ "słyszeć"
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
uziu
|
uziɇmuş
|
| II
|
uzieş
|
uziuteş
|
| III
|
uzie
|
uziɇ
|
Czasownik
iez̧ "być"
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
ziu
|
zɇmuş
|
| II
|
ieş
|
zieşceş
|
| III
|
ieşc
|
zɇ
|
Imperfekt
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
wɇmabɇ
|
wɇmabɇmuş
|
| II
|
wɇmabаş
|
wɇmabаtеş
|
| III
|
wɇmaba
|
wɇmabɇ
|
Czasownik
iez̧ "być"
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
iez̧ɇ
|
iez̧ɇmuş
|
| II
|
iez̧аş
|
iez̧аtеş
|
| III
|
iez̧a
|
iez̧ɇ
|
Przyszły
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
wɇmeu
|
wɇmeiɇmuş
|
| II
|
wɇmei
|
wɇmeiteş
|
| III
|
wɇmeie
|
wɇmeiɇ
|
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
uzieu
|
uzieiɇmuş
|
| II
|
uziei
|
uzieiteş
|
| III
|
uzieie
|
uzieiɇ
|
Czasownik
iez̧ "być"
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
iez̧u
|
iez̧eiɇmuş
|
| II
|
iez̧ei
|
iez̧eiteş
|
| III
|
iez̧e
|
iez̧eiɇ
|
Perfekt
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
wɇmiei
|
wɇmamuş
|
| II
|
wɇmaşciei
|
wɇmaşceş
|
| III
|
wɇmat
|
wɇmaz̧ɇ
|
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
mɇniei
|
mɇnumuş
|
| II
|
mɇnuşciei
|
mɇnuşceş
|
| III
|
mɇnut
|
mɇnuz̧ɇ
|
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
tişiei
|
tişemuş
|
| II
|
tişeşciei
|
tişeşceş
|
| III
|
tişet
|
tişiz̧ɇ
|
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
uziei
|
uziumuş
|
| II
|
uziuşciei
|
uziuşceş
|
| III
|
uziut
|
uziuz̧ɇ
|
Czasownik
iez̧ "być"
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| I
|
wei
|
wemuş
|
| II
|
weşciei
|
weşceş
|
| III
|
wet
|
wez̧ɇ
|
Tryb rozkazujący
| Pers.
|
Sg.
|
Pl.
|
| II
|
wɇma
|
wɇmate
|
Tekst
| Owca i konie
|
Ia wona que iu ieciu
|
| Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie: jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę.
|
Suz̧’niu cliu ia wona, cça ne wobiba lɇna, bedut ieciu: uei traiba ue car brueitu, zêdu wez̧iba ue ɇn manu, que terçu wòportaba cɇ rafdu ue ême. Ia wona ziucut iu eciu: „Meiu coz̧ doie, cɇ beziu, quo uei ɇmu ɇpez̧a waçez̧ eciu”. Iu eciu reşpɇdut: „Uziu, wona, noşciu coz̧da doiɇ, cɇ bedɇmuş, queu uei ɇmu, uei dôm, cape ta lɇna pru iu paliu pru zebe zuiu. Que ia wona ne wobe lɇna”. Cɇ hu uziut, ieşca curet pez̧ e plɇnçia.
|
