Głoski skompresowane
Wygląd
Głoski skompresowane (szczytowe dziąsłowo-podniebienne; ang. apical alveolo-palatal) - głoski właściwe językowi ahtialańskiemu. Kompresja polega na tym, że są wymawiane przez naprężenie języka (utrzymywany skurcz) i przyduszenie danej jego części do podniebienia, tworząc dźwięk. Ahtialański używa zarówno spółgłosek, jak i samogłosek skompresowanych:
- «l» - przód języka kurczy się, środkiem naciskając na podniebienie twarde zaraz za łukiem dziąsłowym. Czubek dotyka podniebienie, jest wycelowany w łuk dziąsłowy. Powietrze uchodzi bokiem.
- «y» - samogłoska, język silnie naciska na dziąsła po bokach, tworząc z przodem łuku dziąsłowego szczelinę, przez którą powietrze swobodnie przepływa. Dźwięk przypomina brzmieniem [y], ale domyślnie bez udziału ust.
- «j» - rzadka spółgłoska, polega na dość silnym napięciu języka, którego czubek naciska na dolne zęby. Powietrze przepływa górą, jak przy [j].
- «t|» - mlask skompresowany, polega na napięciu środkowej części języka, którego przód blokuje część podniebienia twardego zaraz za łukiem dziąsłowym. Mlask powstaje przez ściągnięcie napiętej części języka prostopadle ku dołowi.
- «t|w» - podobnie jak wyżej, tylko dźwięk z przymkniętymi ustami i nieco cofnięty.
W innych conlangach Canisa w miarę powszechne było jeszcze wymawianie w ten sposób [x͡ʂ].