Język starooszyryjski
| Język oszyryjski | |
|---|---|
| Sposoby zapisu: | Łaciński |
| Typologia: | Fleksyjny SVO |
| Faktycznie | |
| Utworzenie: | Henryk Pruthenia w 2025 |
| W Szlak | |
| Używany w : | brak |
| Klasyfikacja: | j. oszyryjskie
|
| Lista conlangów | |
|
Zobacz też słownik tego języka. |
Język oszyryjski, język Oszyrów, język starooszyryjski - wymarły język używany w świecie Szlaku. Język substratu języka wysoko-oszyryjskiego oraz przodek języka nisko-oszyryjskiego.
Dźwięki
Samogłoski
- i ɯ (i u)
- e o (e o)
- œ ʌ (ø ö)
- a (a)
Spółgłoski
- pʰ b̥ tʰ tˤ d̥ cʰ ɟ̥ kʰ ɡ̥ ʔ (p b t ṭ d ķ ģ k g h)
- m m̥ n n̥ (n)
- v ʋ̥ ð s ʃ ç χ (v w đ s ş ç ħ)
- ɬ (ƚ)
- ɾ l ʎ j (r l ļ j)
Samogłoski akcentowane wymawiane są dłużej.
Akcent
Występują dwa rodzaje akcentuacji:
- prosty
- opadający
Akcent prosty obejmuje większość krótkich słów (głównie rzeczowniki), a opadający część dłuższych słów i krótkie formy czasownika. Akcent opadający określa się poprzez ' przed słowem. Akcent pada na pierwszą silną sylabę. Sylaba jest silna, gdy samogłoska znajduje się przed zbitką. Gdy zbitki brak, pada na pierwszą sylabę. Prosty: an rade [ˈanɾad̥e] - smok, e tojç [eˈtojç] - zjadł Opadający: an vornes [ˈǎnvôɾnes] - człowiek; tet [têt] - wie; gdy słowo posiada przedimek, samogłoski a, e zamienia się w á, é
Gramatyka
Zaimek
Zaimki posiadają formę formalną i nieformalną
| Osoba | Nieform. sg | Form. sg | Nieform. pl | Form. pl |
|---|---|---|---|---|
| I | es | ķu | han | svöpe |
| II | het | løgl | oje | đu |
| III | i | gis | in | slörr |
Zaimki odmieniają się jak mocne rzeczowniki. Zaimki dzierżawcze tworzy się dodając (h)ev
Rzeczownik
Większość informacji fleksyjnych nosi ze sobą przedimek. Choć nie wszystkie, i dodatkowo, istnieje klasa mocnych rzeczowników, które przyjmują pewne końcówki.
Deklinacja pluralnaLiczbę mnogą tworzymy zamieniając a na e oraz odrzucając końcówki w odmianie mocnej. Liczba mnoga
PrzymiotnikPrzymiotnik odmienia się jak rzeczownik i stoi zawsze przed nim. Przysłówki to przymiotniki pozbawione przedimka. CzasownikIstnieje odmiana przedmiotowo-aspektowa. Niektóre czasowniki mają wbudowane znaczenie przeszłe w siebie. Od czasowników można urobić wiele imiesłowów. Aspekt czasownika wynika z "przedczasownika". To jest z jego obecności, lub braku. Odmiana na podstawie czasownika đente - pić (dokładnie, piję~pijesz~pije)
Odmian przedmiotowa wygląda następująco:
Ważna jest też różnica między czasownikami przechodnimi i nieprzechodnimi. Otóż odmiana podmiotowa czasowników przedmiotowych używana jest bardzo rzadko, ale czasami, może służyć do podkreślenia osoby wykonującej czynność. ImiesłówImiesłowy tworzy się za pomocą dwóch koncówek:
Dodatkowo partykuły czasownikowe mogą nadawać imiesłowom aspekt. PrzyimekPrzyimki narzucają rzeczownikom i czasownikom relacje przestrzenne. Ważne jest to, że przyimek przed rzeczownikiem oznacza położenie, a po ruch.
TekstyOwca i konieNa wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie; jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę. An ha ap an ħeđAn ha asi bosir, án wijøn đuh ön án spah op, i e stol en ħeđ; an bel ék đaļin an tiķ sul, an reh ék đuƚdon an ħøļa çuş, ap ek söle vas an vornes. An ha e vø ut en ħeđr: án köl dul an esn, stol an totn an vornes vøn e tö ob ut en ħeđr. En ħeđr e vø si: an ha spöbo, én kölr an han dul, nođur an han stol, nođur an vornes-án sdaköl, gis oħ wöļö si an hetevn 'spah ut an ditr ut an gis nun. Ap an ha đuh ön án spah op. Nođur spöbo an totn, an ha oħ ħlubel an ħel ir. Słowniczek
|