Język oszyryjski

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Język Oszyryjski, język Oszyrów - następny język ze świata Ziemli. Jest to dość stary język, choć nigdy nie wyszedł poza fazę notatek. Ma to być język używany w Państwie Oszyrów - hegemonie politycznym wschodniej części Ziemli. Nazwa państwa pochodzi od nazwy miasta, które leży prawie że na południowym krańcu kontynentu, zdolnym do zamieszkania. 

Dźwięki

Język oszyryjski posiada 24 spółgłosek i siedem samogłosek.

Spółgłoski

pʰ b̥ tʰ tˤ d̥ cʰ ɟ̥ kʰ ɡ̥ ʔ (p b t ṭ d ķ ģ k g h)
m m̥ n n̥ (n)
v ʋ̥ ð s ʃ ç χ (v w đ s ş ç ħ)
ɬ (ƚ)
ɾ l ʎ j (r l ļ j)

Samogłoski

i ɯ (i u) 
e o (e o)
œ ʌ (ø ö)
a (a)

Wymowa pod akcentem

Samogłoska akcentowana wymawiana jest dłużej.

Akcent

Występują dwa rodzaje akcentuacji:

  • prosty
  • opadający

Akcent prosty obejmuje większość krótkich słów (głównie rzeczowniki), a opadający część dłuższych słów i krótkie formy czasownika. Akcent opadający określa się poprzez ' przed słowem. Akcent pada na pierwszą silną sylabę. Sylaba jest silna, gdy samogłoska znajduje się przed zbitką. Gdy zbitki brak, pada na pierwszą sylabę. Prosty: an rade [ˈanɾad̥e] - smok, e tojç [eˈtojç] - zjadł Opadający: an vornes [ˈǎnvôɾnes] - człowiek; tet [têt] - wie; gdy słowo posiada przedimek, samogłoski a, e zamienia się w á, é 

Gramatyka

Czasownik

Istnieje odmiana przedmiotowo-aspektowa. Niektóre czasowniki mają wbudowane znaczenie przeszłe w siebie. Od czasowników można urobić wiele imiesłowów. Aspekt czasownika wynika z "przedczasownika". To jest z jego obecności, lub braku. Odmiana na podstawie czasownika đente - pić (dokładnie, piję~pijesz~pije)

  • ogólne - đente - piję (teraz), zdarza mi się pić, zazwyczaj piję
  • ingresywne - oħ đente - zacząłem/zaczynam/zacznę pić
  • dokonane - e đente - napiłem się, właśnie się napiłem
  • punktualne - ap đente - wziąłem łyk, napiłem się, chlusnąłem sobie
  • duratywne - ek đente - właśnie piję, teraz piję
  • frekwentatywne - on đente - popijam

Odmian przedmiotowa wygląda następująco:

Osoba Sg Pl
I -s -n
II -t -je
III -0 -n

Ważna jest też różnica między czasownikami przechodnimi i nieprzechodnimi. Otóż odmiana podmiotowa czasowników przedmiotowych używana jest bardzo rzadko, ale czasami, może służyć do podkreślenia osoby wykonującej czynność.

Rzeczownik

Większość informacji fleksyjnych nosi ze sobą przedimek. Choć nie wszystkie, i dodatkowo, istnieje klasa mocnych rzeczowników, które przyjmują pewne końcówki.

Deklinacja singularna

Przypadek Mocny Słaby Znaczenie
Mianownik an rade an vornes Kto, co?
Biernik an raden an vornes Kogo, co?
Ablatyw ar rade ar vornes Skąd? Od kogo? Czyj?
Innesivus asi radesi asi vornes Gdzie?
Partytyw a radet a vornes Używane z liczebnikami
Wołacz rade vornes no wołacz...

Deklinacja pluralna

Liczbę mnogą tworzymy zamieniając a na e oraz odrzucając końcówki w odmianie mocnej.

Liczba mnoga

Przypadek Mocny Słaby Znaczenie
Mianownik en rader en vornesr Kto, co?
Biernik en rade en vornes Kogo, co?
Ablatyw er rade er vornes Skąd? Od kogo? Czyj?
Innesivus esi rade esi vornes Gdzie?
Partytyw e rade e vornes Używane z liczebnikami
Wołacz e rade e vornes no wołacz...

Przymiotnik

Przymiotnik odmienia się jak rzeczownik i stoi zawsze przed nim. Przysłówki to przymiotniki pozbawione przedimka.

Przyimek

Przyimki narzucają rzeczownikom i czasownikom relacje przestrzenne. Ważne jest to, że przyimek przed rzeczownikiem oznacza położenie, a po ruch. 

  • bez - si
  • dla, (konstrukcja odp. celownikowi) - ut
  • w stronę, ku - ob
  • z N. - ön
  • nad (o, gdy się mówi) - çe
  • jak - 'one
  • na (poziomo) - ir
  • na (pionowo) - aw
  • pod - ast
  • nad - ļis
  • za - ne
  • przed - ont
  • przy, obok (z prawej) - 'øtte
  • przy, obok (z lewej) - je

Zaimek

Zaimki posiadają formę formalną i nieformalną

Osoba Nieform. sg Form. sg Nieform. pl Form. pl
I es ķu han svöpe
II het løgl oje đu
III i gis in slörr

Zaimki odmieniają się jak mocne rzeczowniki. Zaimki dzierżawcze tworzy się dodając (h)ev

Owca i konie

Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie; jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę. 

An ha ap an ħeđ

An ha asi bosir, án wijøn đuh ön án spah op, i e stol en ħeđ; an bel ék đaļin an tiķ sul, an reh ék đuƚdon an ħøļa çuş, ap ek söle vas an vornes. An ha e vø ut en ħeđr: án köl dul an esn, stol an totn an vornes vøn e tö ob ut en ħeđr. En ħeđr e vø si: an ha spöbo, én kölr an han dul, nođur an han stol, nođur an vornes-án sdaköl, gis oħ wöļö si an hetevn 'spah ut an ditr ut an gis nun. Ap an ha đuh ön án spah op. Nođur spöbo an totn, an ha  oħ ħlubel an ħel ir.

Słowniczek

  • owca - an ha
  • koń - an ħeđ 
  • i - ap
  • nie - op
  • wzgórze - an bosir
  • który - án wijøn 
  • mieć - đuh ön
  • wełna - án spah 
  • widzieć - stol 
  • jeden - an bel M
  • ciągnąć - 'đaļin
  • ciężki - an tiķ 
  • wóz - an sul
  • drugi - an reh
  • dźwigać - 'đuƚdon 
  • wielki - an ħøļa 
  • ładunek - an çuş 
  • trzeci - an ped
  • wieźć - söle
  • szybko - vas 
  • człowiek - an vornes
  • mówić - vø 
  • serce - án köl  M
  • boleć - dul 
  • co - an tot M 
  • kazać - vø +ob
  • robić - tö 
  • odpowiedzieć - vø +si
  • słuchać - spöbo
  • kiedy - nođur 
  • pan - án sdaköl 
  • zabierać - wöļö +si
  • płaszcz - an ditr M
  • sam - nun 
  • pobiec - ħlubel 
  • równina - an ħel