Logiczny język

logiczny język lok/LOK/KOL
Sposoby zapisu:	łaciński, własny
Typologia:	SOV, OSV
Faktycznie
Utworzenie:	BartekChom w 2008 lub wcześniej
Używany w:	docelowo cały świat
Liczba użytkowników	ok. 1
Klasyfikacja:	języki sztuczne logiczne i filozoficzne logiczny język
Status urzędowy
Język pomocniczy:	docelowo cały świat
Oficjalna regulacja:	aŭtora
Kody
Conlanger–1	lok
Lista conlangów

Logiczny język to język, a właściwie grupa języków, stworzony przez BartkaChoma. Powstał początkowo bez wiedzy o innych projektach tego typu, jak lojban, czy logsan. Wyróżnia się traktowaniem wielu wyrazów jak funkcji i szykiem, wzorowanym na niemieckim, w którym nadrzędny wyraz znajduje się na końcu.

Odmiany

Istnieją trzy typy, w zależności od stopnia sformalizowania. Poza tym słownictwo jest brane żywcem z określonego języka (zwłaszcza w pierwszym wariancie), chociaż potem traktowane dosyć brutalnie.

1	2	3	źródło słownictwa
pollok	POLILOK	KOL POL	język polski
espelok	LESPELOK	KOL SPER	esperanto
deulok	DOJLOK	KOL DOJ	język niemiecki
englok	LINILOK	KOL GIN	język angielski
sanlok	NASLOK	KOL SAN	logsan
niholok	NIHOLOK	KOL PIN	język japoński
quenlok	CWENILOC	COL CEN	quenya
руслок	РУСЛОК	КОЛ СУР	język rosyjski
magyalok	MAGALOK	KOL GAM	język węgierski

1. język pisany (wyrazy można oddzielać po prostu spacją), małe litery
2. wielkie litery, wyraz zaczyna się i kończy półspółgłoską (nie półsamogłoską) lub spółgłoską zwartą, nie kończy dźwięcznym obstruantem (dostosowanie do asymilacji), takie głoski nie mogą się powtarzać w środku, grupy obstruantów muszą być zgodne pod względem dźwięczności (H jest bezdźwięczne, ale przed dźwięcznymi może być dźwięczne)
3. wielkie litery, wyraz składa się z jednej sylaby o budowie ABC

   A: obstruant (bez H) lub ich grupa - B: samogłoska - C: czasem półspółgłoska, półsamogłoska lub H (zawsze dla wyrazów, które nie są funkcjami)

24 litery. Zapis nieco różny dla różnych wariantów (tak samo w grupie 3):

POLILOK

I

E

A

O

U

P

T

K

B

D

G

F

S

C

W

Z

X

H

L

R

M

N

Q

J

LESPELOK

I

E

A

O

U

P

T

K

B

D

G

F

S

C

V

Z

X

H

L

R

M

N

Q

J

DOJLOK

I

E

A

O

U

P

T

K

B

D

G

F

Z

C

W

S

X

H

L

R

M

N

Q

J

LINILOK

I

E

A

O

U

P

T

K

B

D

G

F

S

C

V

Z

J

H

L

R

M

N

W

Y

NASLOK

I

E

A

O

U

T

T

K

B

D

G

F

S

C

V

Z

J

H

L

R

M

N

W

Y

NIHOLOK

I

E

A

O

U

P

T

K

B

D

G

F

S

C

V

Z

J

H

L

R

M

N

W

Y

CWENILOK

I

E

A

O

U

P

T

C

B

D

G

F

S

X

V

Z

J

H

L

R

M

N

W

Y

РУСЛОК

И

Е

А

О

У

П

Т

К

Б

Д

Г

Ф

С

Ш

В

З

Ж

Х

Л

Р

М

Н

Ю

Й

MAGALOK

I

E

A

O

U

P

T

K

B

D

G

F

C

S

V

Z

X

H

L

R

M

N

Q

J

polski odpowiednik

i

e

a

o

u

p

t

k

b

d

g

f

s

sz

w

z

ż

h

l

r

m

n

ł

j

Dobór głosek oparty na esperanto.

Najbardziej zaawansowane są pollok i POLILOK. Docelowa forma to espelok lub KOL SPER. Warianty niemiecki i angielski oraz inne to raczej zabawa, zwłaszcza, że nie lubię angielskiego. Warianty logsan to dostosowanie do tutejszych warunków.

Nowa wersja LOK POL - słowa o budowie po prostu CVC, na końcu nie ma dźwięcznych obstruentów. BA BAM to jedna z możliwych nazw wariantu z własnym słownictwem.

Pollok ma warianty - słowa mogą być w pełnej formie albo możliwie skrócone. Można też skracać funkcje, ale nie zwykłe słowa.

Alfabet

Logiczny alfabet i POLILOKowy odpowiednik wg
(prawa) cech głosek
(lewa) wyglądu liter (wg cech po przekątnej)

Poza alfabetem łacińskim w różnych wariantach można używać specjalnego alfabetu. Powinien zapewniać dobrą czytelność dzięki zróżnicowanej wielkości liter.

Fonetyka

W wariancie 3. grupy obstruentów, samogłoski i półspółgłoski (nieco umowna klasyfikacja).

  T ST TC S         0
P P SP PC F    I    L
T T ST TC S    E    R
K K SK KC C    A    M
B B ZB BX W    O    N
D D ZD DX Z    U    H
G G ZP GX X         J
                    Q

Przykład (odchylenie statystyczne - 24 różne grupy w 24 słowach, brak znaczenia)

PI STEL KCAR WOM ZUN BXIH SKAJ TI KOR ZBEN DXUJ XAQ GXIL ZDUM BOJ DAL ZGON GEH FIL SER PCAJ SPOQ TCU CIR

/pi stel kszar wom zun bżih skaj ti kor zben dżuj żaŭ gżil zdum boj dal zgon geh fil ser pszaj spoŭ czu szir/

pollok

Pollok czyta się jak polski, przy czym

• <ł> oznacza /ɫ/ lub /w/
• <h> oznacza /ɦ/ lub /x/, ewentualnie /ɣ/ (w rodzinach "hacz", "aha" i "hor" - /h/)
• <ŭ> oznacza /w/
• <#> oznacza /ʘ/ (mlask wargowy, czyli cmoknięcie)
• <!> oznacza /ǀ ~ ǁ ~ ǃ/ (mlask przedniojęzykowy, czyli kląśnięcie)
• <ǂ> oznacza /ǂ/ (mlask podniebienny, czyli mlaśnięcie)
• <ɣ> oznacza /ɣ/

Jest dopuszczalny zapis z tyldami typu "Za~z~o~l~c g~e~sl~a ja~x~n.", <ɣ> to <~h>, <ŭ> to <~u>, <ǂ> to <~!>.

Takie słowa jak "wlk" i "dzmto" mają spółgłoski zgłoskotwórcze.

Gramatyka

Przymiotniki są czasownikami (zainspirowane częściowo japońskim), a co więcej, czasowniki są rzeczownikami. Mianownik i podmiot nie są raczej wyróżnione. Mianownik i biernik nie mieszają się z dopełniaczem, w przeciwieństwie do polskiego (chłopiec gotuje - chłopca gotowanie, gotuję zupę - zupy gotowanie) i chyba innych indoeuropejskich.

Przyimki są funkcjami dwuargumentowymi, częściowo jednoargumentowymi, jak słowotwórstwo. Spójniki bywają funkcjami dwuargumentowymi lub niezależnymi zdaniami

pollok	deulok	espelok	quenlok	руслок	englok	niholok	opis
tryby - funkcje 1-argumentowe, wynikiem ma być prawda - proste ("szesz" i pochodne)
prawdą, esz, szesz	est	as	ya	эш, шеш	am	masu	tryb oznajmujący; w zasadzie można pominąć (chyba że np. przed spójnikami użytymi matematycznie), ale to nieco zmniejsza kontrolę błędów (zob. "pragma# szesz", domyślnie brak oznacza "siesz")
czy	ob	cxu	ma	ли	whether	ka	="szesz czyż"
nech							tryb rozkazujący, ="szesz zaj", oznacza, że mówiący chce, żeby coś było prawdą, czyli rzadko jest uzasadniony, chyba że z jawnym "ten"
oby							="szesz obyż"
uwaga, wak	o	ho	a		oh		wołacz, ="szesz wakż", por. "uważ"
dzym							="szesz dzmy"
oż							niezadowolenie z czegoś, ="szesz oże" - 'niech gęś kopnie', por. "ożeż"
czasna							="szesz tun naw ... gdy coś"
tryby - funkcje 1-argumentowe, wynikiem ma być prawda - złożone
szensz							~="szesz wong"
szersz							~="szesz wter"
szepsz							~="szesz wpot"
szeksz							~="szesz wkoł"
siesz							~="szesz ten"
siensz							~="siesz wong"
siersz							~="siesz wter"
siepsz							~="siesz wpot"
sieksz							~="siesz wkoł"
sieś, $							~="szesz ten wyś", np. "$ i " sieś ' " $ '" (tak? ale jak to czytać)
sienś							~="sieś wong"
sierś							~="sieś wter"
siepś							~="sieś wpot"
siekś							~="sieś wkoł"
czyn							~="czy wong"
czyr							~="czy wter"
czyp							~="czy wpot"
czyk							~="czy wkoł"
ci							~="czy ten"
cin							~="ci wong"
cir							~="ci wter"
cip							~="ci wpot"
cik							~="ci wkoł"
nench, nen							~="nech wong"
nerch, ner							~="nech wter"
nepch, nep							~="nech wpot"
nekch, nek							~="nech wkoł"
niech	sei	u	á	пусть	let ?		~="nech ten", tryb rozkazujący, często się przydaje choćby żeby zaznaczyć, że chodzi o najbliższą przyszłość, a nie dowolny czas
niench, nien							~="niech wong"
nierch, nier							~="niech wter"
niepch, niep							~="niech wpot"
niekch, niek							~="niech wkoł"
nent							~="nen tor" ("nen wor")
nert							~="ner tor" ("ner wor")
nept							~="nep tor" ("nep wor")
nekt							~="nek tor" ("nek wor")
niecht							~="niech tor" ("niech wor") czyli ~="nech ten ta ty", ale może też dotyczyć "wor"/"wy", przyda się w praktyce
nient							~="nien tor" ("nien wor")
niert							~="nier tor" ("nier wor")
niept							~="niep tor" ("niep wor")
niekt							~="niek tor" ("niek wor")
dzyn							~="dzym wong"
dzyrm							~="dzym wter"
dzymp							~="dzym wpot"
dzymk							~="dzym wkoł"
słowotwórstwo - funkcje 1-argumentowe
ek	chen	et		ок	lil		-ek (zdrobnienie)
isko, jsko, sko		aĉ					zgrubienie
ka	inn	in	e	ка			-ka (rodzaj żeński)
er, ur		virs	o				rodzaj męski
ę		id		ёнок, ёнк			dziecko, młode, np. "ę piesk" - 'szczenię' (może jednak "ęk piesk"?), "ka ę król" - 'królewna', por. "bez doros"
ęk							~="je ę coś", np. "ęk acz piecz" - 'kucharczyk', ~="kia bez doros"
bezę							dorosły, np. "bezę coś" - 'dorosły (dowolnego gatunku)', "bezę ludź" - 'dorosły (~dorosła osoba)', por. ~="kia doros"
owa							małżonek
dina				дина	na		diunowe 'na-', następca
em							~="jes je ... li", "zacz em gaz" - 'staje się gazem, paruje' (por. "par", "uj par"), ?uwaga: rzeczownik jest, a z "hacz em" już kiedykolwiek, zob. "je", "jer"
ący, ɣąc, ncy							bycie z natury wykonawcą czynności, ~="nąc ba"
alący, ląc							zdolność, np. "ląc widź" - 'widzący (nie niewidomy)', "ląc leć" - 'latający', (?) ~="jes kia może ... li"
ące, nce							bycie z natury czymś, co wykonuje daną czynność, np. "szesz ta kasztan nce kłuj" - 'kasztan jest kłujący', "kia nce oj śmiech coś" - 'coś śmiesznego'
hacz							skrót od "kia ... coś" albo "hnacz ba", jakby przeciwieństwo "em", ale chyba się do końca nie równoważy
lacz							skrót od "kia ... ludź" albo "lnacz ba"
acz	er				er		zawodowy wykonawca czynności, np. "acz kop" - 'kopacz', "acz kradź" - 'złodziej'; chyba skrót od "ludziorj nacz ba", "lacz ący" i od "kia ący ... ludź"
adło, dło							narzędzie, np. "dło kop" - 'łopata', "dło odź pestk" - 'drylownica (łyżeczka)'; blisko "je żad mszyn nacz bą"
arka rka	sanlage slage						maszyna robiąca coś z ręcznym napędem, np. "rka odź pestk" - 'drylownica (maszynka)'; razem z "ark" blisko "je mszyn nacz bą"
arka ark	sanlage sanlag						maszyna robiąca coś samodzielnie, np. "ark kop" - koparka, "ark oj zacz bez ny wod" - 'suszarka (np. do włosów)'; razem z "rka" blisko "je mszyn nacz bą"
trak							część ciała coś robiąca, np. "trak widź" - 'oko', "trak słysz" - 'ucho', "trak krocz" - 'noga', "trak trzym"?"krak łap" - 'ręka'; blisko "zon ciał nacz bą"
krak							część maszyny, przedmiotu coś robiąca, np. "krak jedź" - 'koło/(?)płoza/...', "krak stój" - 'noga (mebla)'; blisko "zon mszyn/rzeczk nacz bą"
krak							część coś robiąca, np. "krak widź" - 'oko', "krak słysz" - 'ucho', "krak krocz" - 'noga', "krak trzym"?"krak łap" - 'ręka', "krak leć" - 'skrzydło', "krak jedź" - 'koło/(?)płoza/...', "krak stój" - 'noga (mebla)'; blisko "je ten część nacz bą", por. "nukr"
idło, idł, jdło							coś używane, zużywane, np. "jdło myj" - 'mydło', może "jdło oj ej zdrow" - 'lekarstwo'; blisko "nacz jtą !" ("nacz jbą"?)
henie, heń							skrót od "kę ... coś" albo "hnacz bę"
lenie, leń							skrót od "kę ... ludź" albo "lnacz bę", 'leń' to "acz bez ny prac"
enie, eń							coś, co służy do tego, żeby coś z tym robić, np. "eń żre" - 'jedzenie'; skrót od "nacz bę"; też to, co powstaje: "eń maluj" - 'obraz, malunek' (a może to 'temat obrazu' albo 'pomalowana np. ściana' lub 'ściana do pomalowania'; por. "obraz")
alny, lny	bar	ebl		им	able		nadaje się do czegoś, np. "alny żre" - 'jadalny', (?) ~="jes kę może ... li"
arnia, arń, rnia							budynek na przedmiot lub czynność, np. "rnia piecz" - 'piekarnia', "rnia rower" - 'rowerownia', materiał do stwierdzania oczywistości typu "szesz w rnia gotuj gotuj", (?)~="je pomieszcz nacz w !"~="naw ... pomieszcz"
iszcze, iszcz, szcze	splatz						miejsce na przedmiot lub czynność, np. "szcze parkuje" - 'parking', (?)~="kia duż nacz w na !" (ale nie chodzi tylko o rozmiar)
ica, ic, jca, ca							naczynie na coś, np. "jca cuk" - 'cukiernica', "je jca but wór" - 'worek na buty', (?)~="je rzeczk nacz w !"~="naw ... rzeczk"
nik							pojemnik, coś na czym coś jest, np. "nik zacz bez ny wod" - 'suszarka (np. do naczyń lub do ubrań)', "nik ta naczyń zacz bez ny wod" - 'suszarka do naczyń', (?)~="kia bez duż nacz w na !" (ale nie chodzi tylko o rozmiar)
nrag, nubr							ubranie (na część ciała (np. "nubr głow"~="czap" itp.) czy jakąś istotę (np. "nubr coś", "nubr czło", "nubr ludź", "nubr piesk", "nubr końk", "nubr ka ludź", "nubr er ludź", "nubr ę ludź")), też "je nubr piesk nubr głow"~="nubr zon piesk głow"~'czapka dla psa', (???)~="nacz w ubren !", por. "ubr"
knrag, nubrk, nukr							część ubrania na część ciała, por. "krak"
biżuteria, biżu							biżuteria (na część ciała czy jakąś istotę), "biżu coś"="biżuk"
zbroja, zbroj							zbroja (na część ciała czy jakąś istotę), "zbroj coś"="zbrojk"
owiec, owc							człowiek w jakiś sposób związany z miejscem, pracą: "owc hotel" - 'hotelarz', "owc policja" - 'policjant', "owc metro" - 'pracownik metra', "owc fiz" - 'fizyk'
anin, nan nin	ere			анин	anr		mieszkaniec kraju, np. "nan Polska"
stwo							"stwo król" - 'królestwo', "stwo foto"?"stwo oj foto" - 'fotografia (sztuka)', "stwo tę dko tu widź" - 'telewizja': czy da się te wszystkie znaczenia upchnąć
logia, logja, log, lga							nauka o, "lga coś" - 'nauka', "lga gwiazd"(?) - 'astronomja', "lga piesk"?"lga pies coś" - 'kynologja', ale tak naprawdę to skomplikowane
log							="owc lga"
wbbez, bez	un	mal		сбне	un		przeciwieństwo, por. "ne", "nie", "żad" (które stawiać przed zdaniami jako matematyczne 'nie'?)
owy, ɣow	isch	a		овый	ish		jest związany w jakiś (dowolny, ale określony w stylu "ten", bo ogólnie wszystko jest związane ze wszystkim) sposób, (?) związek z pojęciem czy konkretnym egzemplarzem: "ɣow ten piesk", "ɣow kle piesk", "ɣow idej piesk"
owyś, ɣoś, wyś							skrót od "ów ... coś"="kia ɣow ... coś", por. "woś", "ɣwan"
oid, id	oid, id			оид, ид	oid, id		coś podobnego
kojarzony, kojn							'kojarzony', ~="kappa ba bmu tę ... kojarz" (ale parametr "tmu" nie istnieje), np. "szesz ta ny nieb kojn wod" - 'Niebieski (kolor) jest kojarzony z wodą.' trochę ściślejsze niż "ɣow"
oi, oj	ä			ои	eed	seru	strona sprawcza, nie mylić z "tę ... powoduj"?: "oj czysty" - 'myć' (?), "oj uczy""oj eje zna/wie/umie" - 'nauczać' (?), "oj pije" - 'poić', "oj żre" - 'karmić, poić, dawać tabletki...'
umie, um, potrafi, potraf, ptraf							"szesz jor um jor szczek" - 'Umiem szczekać.' (?) może po prostu "szesz jor tę/byż jor szczek um"; "czy tor tę/byż tor siedź um", "czy tor tę/byż ta tor siedź dob um"/"czy tor um tor siedź", "czy tor um ta tor siedź dob" - 'czy umiesz (dobrze) siedzieć'; por. "udał" (czy nie powinny mieć bardziej podobnej gramatyki?)
chcesię, chceś							np. "chceś śpi" - 'śpiący', "chceś jeść" - 'głodny', "chceś pij" - 'spragniony'; (?) 'chce się' to "obec nce", np. "szersz jor obec nce poŭ pollok mów" - 'Chce mi się mówić w polloku.'
dokończy, dok							aspekt dokonany
zaczyna, zacz							zaczyna, staje się jakiś
kontynuuje, kontynuuj, kontynu							'wciąż, nadal, dalej' - coś znów się zaczyna/narasta mimo przerwy/przygaśnięcia...
bywa							czynność wielokrotna, nie konkretna
jetzt, obecnie, obec							konkretna czynność, nie zwyczaj, "jetzt jetzt" - całkiem aktualna czynność
ną							czynności jednorazowe
skutektrwa, strwa, trwa							jakby perfekt, np. "szesz wter tnorn mięs trwa gotuj" - 'To mięso jest ugotowane.'
jo							dotyczy warunków, "szesz jo ciep" - 'jest ciepło', por. "mi"
dżdży							opady, np. "dżdży śnieg" - 'opady śniegu', ale "deszcz" - 'opady deszczu'
pacz							np. "pacz widź" - 'patrzy', "pacz słysz" - 'słucha'
wyg							np. "wyg widź" - 'wygląda', "wyg słysz" - 'brzmi'
ob							modyfikator czasowników, „z” dookoła, np. "dorn ob pacz widź" ? "dorn ob widź" - 'ogląda to', "ob puk" - 'opukuje' (?)
roz							modyfikator czasowników, „do” dookoła, np. "dorn roz pacz widź" ? "dorn roz widź" - 'rozgląda się za tym' (podobnie 'nasłuchiwać za tym', 'macać za tym', 'węszyć za tym'), "roz idź" - 'rozchodzić się/rozjeżdżać się/...' (?)
prze							np. "prze ubierz" - 'przebierać', "prze oj zacz stój" - 'przestawiać' (?)
piechotą, pieszo, pszo piechtą, pchtą, ptą							z "idź" itp., jak człowiek piechotą, koń albo samochód, często odpowiada "pszo się", przeciwieństwo "non"
niesiony, nony, non							z "idź" itp., jak pasażer (towar) ("nkier non") albo kierowca ("kierk non"), 'przenoszenie dźwigiem' to "tą dźwig non nieś", działa jak "pszo je żad się coś", przeciwieństwo "ptą"
prowadzi, prow, kier kierk							z "idź" itp., jak kierowca ("kierk non") albo idący samodzielnie ("kierk ptą"), często odpowiada "kier się", przeciwieństwo "nkier"
niekier, nkier							z "idź" itp., jak pojazd lub coś sterowanego ("nkier ptą") albo pasażer (towar) ("nkier non", ściślej "wieź" lub "nwieź"), "ta A nkier idź"~="kier je żad A coś ta A idź", przeciwieństwo "kierk"
nwieź							z "idź" itp.; wariant "nkier non" przeciwstawiany "wieź"; jak coś lub ktoś niesionego, kiedy niosący idzie, gdzie chce (np. plecak albo gamoń na koniu)
wieź							z "idź" itp.; wariant "nkier non" przeciwstawiany "nwieź"; jak coś lub ktoś wieziony (jako pasażer lub towar) przez kierowcę różnego od pojazdu (zwierzęcia)
wiedź							z "idź" itp.; oznacza, że kierowca nie jedzie (prowadzenie lub zdalne sterowanie); jeśli coś robi "wiedź non idź" (jest niesione, a kierowca nie jedzie), to robi "wieź idź" (oczywiście jest wiezione - kierowca nie jest pojazdem) i tym bardziej "nkier non idź" (to wynika zresztą wprost z definicji "wieź") ("siesz oś wiedź non idź wieź idź nkier non idź uf"); jeśli coś robi "wiedź ptą idź" to samo jest prowadzone na jakiejś lince lub zdalnie sterowane i oczywiście robi "nkier ptą idź"; ogólnie "siesz śli wiedź idź nkier idź" (jeśli coś jest prowadzone linką lub zdalnie sterowane, to oczywiście nie kieruje); trzeba jeszcze przemyśleć różnicę między sterowaniem zdalnym i kierowaniem sznurkiem, do tego prowadzący (nie mylić z prowadzeniem samochodu) może iść obok albo stać.
skutecznie, snie							oznacza, że stało się to, co powinno, było polecone itp.; np. "siensz hor snie win gotuj" - 'Powinna była gotować i gotowała.', "siensz norm snie byż nor skacz rzecz" ? "siensz norm snie że win nor skacz rzecz" (Problem: "byż" (pasuje do "mów" z rodziną?), "że win" (czy to to samo?), "że ɣaj" (to chyba znaczy, że 'ja chcę'; naprawdę określone?), "że zaj" (j.w.; nieokreślone? chyba jeszcze gorzej), a moze coś nowego spacjalnie do tego celu? A może po prostu coś w stylu "siensz norn snie byż nor skacz każ", ale czy to nie inny odcień znaczeniowy?) - 'Mówiono mu, żeby skakał, i skakał.', "siensz ta Karol norm snie byż nor skacz rzecz" ? "siensz ta Karol norm snie że win nor skacz rzecz" - 'Karol mówił mu, żeby skakał, i skakał.', podobnie np. dla "trza", "mżeb", "chce", "próbuj", "proś". To chyba wymaga wyczucia. Naprawdę jest jednoznaczne?
bezskutecznie, bnie							przeciwieństwo "snie": oznacza, że nie stało się to, co powinno, było polecone itp.; np. "siensz hor bnie win gotuj" - 'Powinna była gotować, ale nie gotowała.', "siensz norm bnie byż nor skacz rzecz"(?) - 'Mówiono mu, żeby skakał, ale nie skakał.'; analogicznie jak "snie"
nader, nadr							np. "nadr lubk" - 'kochać', "nadr ciep" - 'gorący (tak ciepły, że boli)', "nadr bez ciep" - 'lodowaty (tak zimny, że boli)' (por. "ny lód")
pa, awy, aw							np. "pa górk" - 'pagórek, górka, wzgórze', "pa drzew" - 'krzew', "pa ny wod" - 'wilgotny'
ny	lich			ный	ly		przymiotnik, np. "ny wod" - 'mokry' ("nce w wod żyj" - 'wodny, żyjący w wodzie'), "ny pieprz" - 'pieprzny', "ny logika" - 'logiczny', może "ny zdrow" - 'zdrowy' (jak żywność), a może "ące oj ej zdrow", "ny coś" - 'jakiś', "ny co" - 'jaki', "ny to" - 'taki'
uje, uj	ire			ует, уй		suru	czasownik, np. "uj chom" - 'chomikować', "uj coś" - 'coś robić', "uj co" - 'co robi'; 'tym/tamtym razem' to "ąc uj to" (~="ąc ten uj coś") czy jak (por. "tune")?
oduje, oduj, odź	aben						czasownik, np. "odź pestk" - 'drylować, pestkować (odpestkowywać)', "odź skórk" - 'obierać (odskórkowywać)', "odź kurz" - 'odkurzać'
ywoś, ɣwoś, woś							skrót od "ywo ... coś", "ywyś"="ywy ... coś" nie będzie potrzebne ("coś" i tak nic nie znaczy, więc nie ma sensu zaznaczać, że zachowuje swoje znaczenie), por. "wyś" i "ɣwan"
ywonś, ɣwonś, wonś							skrót od "woś ny", czyli "ywo ny ... coś"
mini, miń, mni, kuc							~="ɣwo/ɣwy bez duż", np. "kuc końk" - 'kucyk', "kuc czło" - 'pigmej'?'karzeł'?'krasnolud'?
wielko, wlk							~="ɣwo/ɣwy duż", np. "wlk myszk" - 'szczur'
skró, skó, skr							oznacza skrót, czyli prowizoryczne skrócenie nazwy, np. "skó kalka" "skr kalk" zamiast "ɣwo język kalka" "ɣwo ski coś kalk"
ak							tworzy nazwy zwierząt, skrót od "ɣwy ... zwierzę", np. "ak gryź" - 'gryzoń', "ak drap" - 'kot', "ak coś" - 'zwierzę'
pies							tworzy nazwy psowatych, "pies coś" - 'psowaty', "pies dom"="piesk" - 'pies (domowy)', oznacza zwierzę danego typu, więc ściślejsze niż "ɣwo ... piesk"
kot							tworzy nazwy kotowatych, "kot coś" - 'kotowaty', "kot dom"="kotk" - 'kot (domowy)', dopóki nie znajdą się nowe słowa, tworzy też synonimy do "lew ...", ściślejsze... (j.w.)
lew							tworzy nazwy wielkich kotów, "lew coś" - 'wielki kot', "lew król"="lewk" - 'lew', ściślejsze... (j.w.)
mysz							tworzy nazwy gryzoni, ściślejsze... (j.w.), por. "myszk" ('mysz'), "mysz coś" ('gryzoń'), "wlk myszk" ('szczur')
koń							tworzy nazwy koniowatych, ściślejsze... (j.w.), por. "koń coś" - 'koniowaty', "koń dom"="końk" - 'koń (domowy)', ? "koń step", "koń las" ???
lis							tworzy nazwy lisów, ściślejsze... (j.w.), por. "lisk" ('lis rudy'), "lis coś" ('lis')
pta							tworzy nazwy ptaków, "pta coś"="ptak" - 'ptak', ściślejsze... (j.w.)
żaba, żab							tworzy nazwy płazów bezogoniastych, "żab coś"="żabk" - 'płaz bezogoniasty', ściślejsze... (j.w.)
ryba, ryb							tworzy nazwy ryb, "ryb coś"="rybk" - 'ryba', ściślejsze... (j.w.)
owad, ŭwad, wŭad							("ŭwad" jest nieporęczne, ale "ład" to 'ładny', a "wad" to chyba 'wada', więc "wŭad"), tworzy nazwy stawonogów (a może tylko owadopodobnych), (?) np."wŭad miód" - 'pszczoła', "wŭad sieć" - 'pająk', "wŭad prac" - 'mrówka', "wŭad szczyp" - 'rak, krab', "wŭad i szczyp żądl" - 'skorpion', "wŭad hekto krak krocz" "wŭad h. luf" - 'wij, krocionóg', "wŭad sześć krak krocz" "wŭad 6 ." - 'owad, sześcionóg', "wŭad ośm krak krocz" "wŭad 8 ." - 'pajęczak, ośmionóg', "wŭad d. luf" - 'dziesięcionóg' (raki, kraby i krewetki), "wŭad rybk" itp. - 'rybik (cukrowy)'
niak							tworzy nazwy robaków, np. "niak deszcz" - 'dżdżownica', "niak mąk" - 'mączniak', "niak śluz" - 'ślimak'
ina, in							skrót od "ɣwy ... roślin", np. "in kakaŭ" - 'kakaowiec', "in coś" - 'roślina'
grzyb							"grzyb coś" - 'grzyb', "grzyb prawda"(?) - 'prawdziwek'; "szesz je każd grzyb coś in coś"
ga							dźwięk, np. "ga kotk" - 'miaŭczeć', "ga coś" - 'dźwięk'
ski	itsch			ский	ansh		język, np. "ski Polska" - 'język polski', "ski coś" - 'język'
waluta, walut, wlut							np. "wlut Polska"="złoty" - 'złoty', "c. wlut Polska"="grosz" - 'grosz', por. "pniądz"
mroź							w stanie stałym, np. np. "mroź wod"="lód" - 'lód', "mroź coś" - 'ciało stałe', por. "mróz", "uj mroź coś"~="zacz em mroź coś" - 'krzepnięcie' (lub 'resublimacja'), z "oj" 'zamraża'
top							w stanie ciekłym, np. "top wod" - 'ciekła woda', "top coś" - 'ciecz', "uj top coś"~="zacz em top coś" - 'topi się lub skrapla' (chyba: "zo ej ciep uj top coś" - 'topi się', "zo ej ciep uj top coś" - 'skrapla się', z "oj" 'topi'/'skrapla')
para, par							w stanie gazowym, np. "par wod" - 'para wodna' (woda w stanie gazowym, nieważne, czy gorąca, czy zawarta w powietrzu, ale nie chmurka) "par coś'="gaz", "uj par coś"~="zacz em par coś" - 'parowanie' (lub 'sublimacja'), "wrze"~="nadr uj par coś" - 'wrze', por. "dwa", "gotuj" (czasem lepsze "oj wrze"(?), ogólnie "oj" kiedy ktoś coś odparowuje)
pierwiastek							z liczbą nazywa pierwiastki, np. "pierwiastek 1 ."="wodór", ale co z pierwiastkiem drugiego stopnia, pierwiastkiem trzeciego stopnia i pierwiastkami równania czy wielomianu?
ość	keit						cecha, np. "ość duż" - 'wielkość, rozmiar', "ość ciep" - 'temperatura' (a jak będzie fizyczne 'ciepło'?); wciąż ma kierunek: "ość bez duż" ~ 'małość', "ość bez ciep" ~ 'zimność'; (?) "ość wysok" - 'wysokość (jak wysokie coś jest)', "ość jo wysok" - 'wysokość (jak wysoko coś jest)'; (?) "czy tor duż"~="czy tor kia duż/bry ość duż" ("czy tor bar ość duż"), "mło ość duż"="bez duż", "siesz kjak ta ość ponur bez bry żad ten ponur" - 'Jak ponurość jest mała, nie ma ponurości.' (polskie ponurość użyte w dwu znaczeniach, mały to bezbardzy (w sumie mogłoby być "mły"))
jakby, kby, gby							wskazuje na użycie przenośne, raczej nie tłumaczy się na polski (chociaż może lepiej zostawiać), (?) ~="jak ... coś"
niby, nby, nib							coś, co coś udaje, np. "nib lewk" - 'lew-zabawka'
skróty (odmiana zaimków) - funkcje 1-argumentowe
jor	jor	mjo			my		="ta ja"
jorn	jorn	mjon			mine		="tę ja"
jorm	jorm	mjols			mime		="tmu ja"
jors	jors	mjoc			myrf		="tgo ja"
jonz							="zon ja"
jorw, jorf							="ów ja"
jorj							="je ja"
jodr	jorz	mjol					="do ja"
jord	jau	mjod			myfr		="od ja"
jokr							="uk ja"
jork							="ku ja"
tor	dor	cjo			dhy		="ta ty"
torn	dorn	cjon			dhine		="tę ty"
torm	dorm	cjols			dhime		="tmu ty"
tors	dors	cjoc			dhyrf		="tgo ty"
tonz							="zon ty"
torw, torf							="ów ty"
torj							="je ty"
todr	dorz	cjol					="do ty"
tord	dau	cjod			dhyfr		="od ty"
tokr							="uk ty"
tork							="ku ty", por. "tór"
mor	wor	njo			wy		="ta my"
morn	worn	njon			wine (?)		="tę my"
morm	worm	njols			wime		="tmu my"
mors	wors	njoc			wyrf		="tgo my", por. "morsk"
monz							="zon my"
morw, morf							="ów my"
morj							="je my"
mord	worz	njol			wyfr		="do my"
modr	wau	njod					="od my"
mokr							="uk my"
mork							="ku my"
wor	rjor	wjo				yy	="ta wy", por. "wór"
worn	rjorn	wjon			yine		="tę wy"
worm	rjorm	wjols			yime		="tmu wy"
wors	rjors	wjoc			yyrf		="tgo wy"
wonz							="zon wy"
worw, worf							="ów wy"
worj							="je wy"
word	rjorz	wjol					="do wy"
wodr	rjau	wjod			yyfr		="od wy"
wokr							="uk wy"
work							="ku wy", por. "wór"
mwor							="ta mwy"
mworn							="tę mwy"
mworm							="tmu mwy"
mwors							="tgo mwy"
mwonz							="zon mwy"
mworw, mworf							="ów mwy"
mworj							="je mwy"
mword							="do mwy"
mwodr							="od mwy"
mwokr							="uk mwy"
mwork							="ku mwy"
nsor, snor							="ta nas"
nsorn, snorn							="tę nas"
nsorm, snorm							="tmu nas"
nsors, snors							="tgo nas"
nsonz, snonz							="zon nas"
nsorw, nsorf, snorw, snorf							="ów nas"
nsorj, snorj							="je nas"
nsorj, snorj							="do nas"
nsord, snord							="od nas"
nsokr, snokr							="uk nas"
nsork, snork							="ku nas"
wnor							="ta nwas"
wnorn							="tę nwas"
wnorm							="tmu nwas"
wnors							="tgo nwas"
wnonz							="zon nwas"
wnorw, wnorf							="ów nwas"
wnorj							="je nwas"
wnodr							="do nwas"
wnord							="od nwas"
wnokr							="uk nwas"
wnork							="ku nwas"
wsor							="ta was"
wsorn							="tę was"
wsorm							="tmu was"
wsors							="tgo was"
wsonz							="zon was"
wsorw, wsorf							="ów was"
wsorj							="je was"
wsodr							="do was"
wsord							="od was"
wsokr							="uk was"
wsork							="ku was"
nor	ror	ljo			hy		="ta on"
norn	rorn	ljon			hine		="tę on"
norm	rorm	ljols			hime		="tmu on"
nors	rors	ljoc			hyrf		="tgo on"
nonz							="zon on"
norw, norf							="ów on"
norj							="je on"
nord	rorz	ljol					="do on"
nodr	rau	ljod			hyfr		="od on"
nokr							="uk on"
nork							="ku on"
hor	sor	sxjo			shy (?)		="ta an"
horn	sorn	sxjon			shine (?)		="tę an"
horm	sorm	sxjols			shime		="tmu an"
hors	sors	sxjoc			shyrf		="tgo an"
honz							="zon an"
horw, horf							="ów an"
horj							="je an"
hord	sorz	sxjol					="do an"
hodr	sau	sxjod			shyfr		="od an"
hokr							="uk an"
hork							="ku an"
dor	tor	gxjo			ty		="ta to"
dorn	torn	gxjon			tine		="tę to"
dorm	torm	gxjols			time (?)		="tmu to"
dors	tors	gxjoc			tyrf		="tgo to"
donz							="zon to"
dorw, dorf							="ów to"
dorj							="je to"
dord	torz	gxjol					="do to"
dodr	tau	gxjod			tyfr		="od to"
cosior							="ta coś"
cosiorn							="tę coś"
cosiorm							="tmu coś"
cosiors							="tgo coś"
cosionz							="zon coś"
cosiorw, cosiorf							="ów coś"
cosiorj							="je coś"
cosiord							="do coś"
cosiodr							="od coś"
cosiokr							="uk coś"
cosiork							="ku coś"
ludzior							="ta ludź"
ludziorn							="tę ludź"
ludziorm							="tmu ludź"
ludziors							="tgo ludź"
ludzionz							="zon ludź"
ludziorw, ludziorf							="ów ludź"
ludziorj							="je ludź"
ludziord							="do ludź"
ludziodr							="od ludź"
ludziokr							="uk ludź"
ludziork							="ku ludź"
cork							="ku co"
dokr							="uk to"
dork							="ku to"
sior							="ta się"
siorn							="tę się"
siorm							="tmu się"
siors							="tgo się"
sionz							="zon się"
siorw, siorf							="ów się"
siorj							="je się"
siord							="do się"
siodr							="od się"
siokr							="uk się"
siork							="ku się"
cor							="ta co"
corn							="tę co"
corm							="tmu co"
cors							="tgo co"
conz							="zon co"
corw, corf							="ów co"
corj							="je co", ~'jaki, który (konkretnie)'; 'który (z kolei)' - "num co"; chyba to jest równoważne "ki"
cord							="do co"
codr							="od co"
cokr							="uk co"
cork							="ku co"
ktor							="ta kto"="ta je ktodź co"
ktorn							="tę kto"="tę je ktodź co"
ktorm							="tmu kto"="tmu je ktodź co"
ktors							="tgo kto"="tgo je ktodź co"
ktonz							="zon kto"="zon je ktodź co"
ktorw, ktorf							="ów kto"="ów je ktodź co"
ktorj							="je kto"="je je ktodź co"
ktord							="do kto"="do je ktodź co"
ktodr							="od kto"="od je ktodź co"
ktokr							="uk kto"="uk je ktodź co"
ktork							="ku kto"="ku je ktodź co"
czor							="ta cóż", por. "kżeż"
czorn							="tę cóż"
czorm							="tmu cóż"
czors							="tgo cóż"
czonz							="zon cóż"
czorw, czorf							="ów cóż"
czorj							="je cóż"
czord							="do cóż"
czodr							="od cóż"
czokr							="uk cóż"
czork							="ku cóż"
kczor							="ta któż"
kczorn							="tę któż"
kczorm							="tmu któż"
kczors							="tgo któż"
kczonz							="zon któż"
kczorw, kczorf							="ów któż"
kczorj							="je któż"
kczord							="do któż"
kczodr							="od któż"
kczokr							="uk któż"
kczork							="ku któż"
nastor							="ta naste"
nastorn							="tę naste"
nastorm							="tmu naste"
nastors							="tgo naste"
nastonz							="zon naste"
nastorw, nastorf							="ów naste"
nastorj							="je naste"
nastord							="do naste"
nastodr							="od naste"
nastokr							="uk naste"
nastork							="ku naste"
ninor							="ta nine"
ninorn							="tę nine"
ninorm							="tmu nine"
ninors							="tgo nine"
ninonz							="zon nine"
ninorw, ninorf							="ów nine"
ninorj							="je nine"
ninord							="do nine"
ninodr							="od nine"
ninokr							="uk nine"
ninork							="ku nine"
tunor							="ta tune"
tunorn							="tę tune"
tunorm							="tmu tune"
tunors							="tgo tune"
tunonz							="zon tune"
tunorw, tunorf							="ów tune"
tunorj							="je tune"
tunord							="do tune"
tunodr							="od tune"
tunokr							="uk tune"
tunork							="ku tune"
ższor, szor							="ta sze"
ższorn, szorn							="tę sze"
ższorm, szorm							="tmu sze"
ższors, szors							="tgo sze"
ższonz, szonz							="zon sze"
ższorw, ższorf, szorw, szorf							="ów sze"
ższorj, szorj							="je sze"
ższord, szord							="do sze"
ższodr, szodr							="od sze"
ższokr, szokr							="uk sze"
ższork, szork							="ku sze"
otor							="ta oto"
otorn							="tę ot"
otorm							="tmu ot"
otors							="tgo ot"
otonz							="zon ot"
otorw, otorf							="ów ot"
otorj							="je ot"
otord							="do ot"
otodr							="od ot"
otokr							="uk ot"
otork							="ku ot"
ojtor							="ta ojt"
ojtorn							="tę ojt"
ojtorm							="tmu ojt"
ojtors							="tgo ojt"
ojtonz							="zon ojt"
ojtorw, ojtorf							="ów ojt"
ojtorj							="je ojt"
ojtord							="do ojt"
ojtodr							="od ojt"
ojtokr							="uk ojt"
ojtork							="ku ojt"
lor							="ta li"
lorn							="tę li"
lorm							="tmu li"
lors							="tgo li"
lonz							="zon li"
lorw, lorf							="ów li"
lorj							="je li"
lodr							="do li"
lord							="od li"
lokr							="uk li"
lork							="ku li"
stopniowanie - funkcje 1-argumentowe
ne							niby zaprzeczenia, które działa trochę jak 'brak' - oznacza jakikolwiek brak, więc trudno powiedzieć nawet "szesz żad ne ta je panpan Bóg dob" ("czy je zacz nie je panpan Bóg ta je panpan Bóg dob" - 'Czy istnieje dobroć Pana Boga, która jest zniknięciem Pana Boga.'); por. "nie", "bez", "żad" (które stawiać przed zdaniami jako matematyczne 'nie'?)
nie	nicht	ne		не	not	nai	~="ten ne"~="żad ten", bardziej mętne zaprzeczenia, które działa trochę jak 'brak' ("fakt żad ten" czyli "fakt nie" (a może to skrócić do "brak") chyba bardziej pasuje, jeżeli brak coś robi (a nie brak czegoś, co robi)); por. "niet"; por. "ne", "bez", "żad" (które stawiać przed zdaniami jako matematyczne 'nie'?)
bardzo, bar	sehr	tre	íta	очень	very		skrót od "kia bry"
zerczeń							="bar bar"
zdecydowanie, znie							skrót od "kia zdecydowany", np. "szesz dor zdecydowanie ny śnieg" - 'To jest zdecydowanie białe.'
bardzawo, brwo							skrót od "kia braw"
mało, mło, (?)mał							skrót od "kia mły", por. "bżo"
coraz							'coraz', czyli 'staje się coraz bardziej jakiś', "szesz tnor ny traw coraz !" ~ 'Zieloność rośnie.' ~= '(Coś) jest coraz zieleńsze.'
eje, ej							mętne 'staje się (coraz bardziej) jakiś'
bardziej, bdziej, rdziej, dziej	mehr	pli		более	more	motto	mętny stopień wyższy, coś jak "niż to" albo "niź tę to li" itp.
mniej	weniger, wniger	malpli			less	менее, мне	="bez dziej", nie mylić z "niej"
naj	sten ams	plej		наи	most	mottomo	mętny stopień najwyższy, coś jak "jes je najz ... to li", por. "najnr"
stosunkowo, dosyć, dość	ganz				quite		stosunkowo, coś jak "jes je kna ... to li", np. "siesz ta jdło myj dość cięż" - 'To mydło jest ciężkie (mimo że lżejsze od człowieka).', por. "wyst"
zbyt	zuu	tro		слишкам	too	amarini	z zapętleniem: ~="kia zbyt bry" ? "kna zbyt bry" ("zbyt bry" - 'zbytni')
dostatecznie, dost wystarczająco, wyst
około, ok		cxirkaux
idee - funkcje 1-argumentowe
idej							'idea', jedyna, (?) albo nie ma wcale, jeśli nie ma pojęcia, np. "szesz żad idej dgrvgxxw"; "idej ten piesk" oznacza 'ideę tego/takiego psa', czyli to, o czym mówiący myśli; zobacz możliwe rozwiązanie w przykładach
idea							'jedna (lub więcej) z idei rodzajów danej rzeczy', np. "dzym je idej kia ny śnieg piesk idea piesk żad szesz je idej kia ny śnieg piesk idej piesk ale", "idej ten piesk" oznacza 'jedną z idei rodzajów tego(ale ten pies to ten pies, ma chyba jedną ideę, te psy to też jedna konkretna grupa, a 'część z tych psów' to w zasadzie przykład 'taki pies'/'takie psy')/takiego psa'
idejm							? ="idejk poŭ pollok", '(jedyna) idea', przyjmuje zacytowane w polloku (ogólniej używanym wariancie logicznego języka), np. "szesz je idejm " piesk ' idej piesk"; "idejm " ten piesk '" oznacza to, co wyraża się przez "ten piesk", analogicznie z "dziś" i ogólnie deixis, a co z "idejm " w '", "idejm " pies '"
idejk							? '(jedyna) idea', przyjmuje zacytowane z językiem, np. "idejm poŭ ski Polska " gotuj '"~'idea polskiego polecenia „gotuj”' (bez języka np. "idejk " wir '" obejmuje jakoś (czy naprawdę? w sumie jak?) polski „wir” i niemieckie „my”)
ideam							? ="ideak poŭ pollok", 'jedna (lub więcej) z idei rodzajów danej rzeczy', przyjmuje zacytowane w polloku, uwagi analogiczne jak do powyższych, czyli "ideam " ten piesk '" to chyba w sumie to samo, co "idea piesk" (bo każdy pies może być wskazany; "szesz ta " ideam " ten piesk NI' ' ta " idea piesk ' znacz"?; oczywiście "ideam " piesk '" to też z grubsza to samo)
ideak							? 'jedna (lub więcej) z idei rodzajów danej rzeczy', przyjmuje zacytowane z języka, uwagi analogiczne jak do powyższych, ale "ideak " wir '" może po prostu oznaczać wszystkich możliwych „nas” i wszystkie „wiry” (mieszanki w sumie też, jeśli pomyślimy, że "wir kręci" w polskim z niemiecką grą słów sugeruje też, że my kręcimy - i oczywiście "szesz je "idejk " wir ' ideak " wir '"-'Jedyna idea „wir” to jedna z idei „wir”.')
jes				ес			'jest', uzupełnione przez "li" ("bli", "lili", "blili"), np. "jor jes je gamoń li" - 'bycie przeze mnie gamoniem', "tnor piłk jes tgo Karol li" - 'należenie tej piłki do Karola', "ta Michał jes zon li krak łap" - 'posiadanie ręki przez Michała', "ta Wojtek jes lor lorn myj" - 'mycie się przez Wojtka'
wsensie							tworzy coś pośredniego między mogą zależną i niezależną, np. "szensz tor tę wsensie " szesz bo to jor boi ' mów"~="szensz tor że bo toż tor boi mów"
do nazw - funkcje 1-argumentowe
zwan							nazwa, np. "zwan je pan Tadeusz" albo nawet "zwan je pan zwan " Tadeusz '"
ɣwan							jak "zwan", kiedy to nie imię własne, lecz umowne określenie czegoś bardziej konkretnego albo nawet znaczenie przenośne; od "woś" różni się chyba głównie tym, że jest zdefiniowane tylko tymczasowo (coś w stylu "meta# szesz nin jor tę " ɣwan klapa ' kasuj atem#"? może się przydać; definicje dosyć mętne, dla ɣwan chyba jeszcze bardziej), por. "wyś", może z grubsza przeciwieństwo "dosłownie"
twój	dein	cia		твой	thy		="jgo ty", np. "szesz je co twój " ten piesk '" - 'co to jest ten twój pies?', 'co masz na myśli, kiedy mówisz "ten piesk"?'
mój	mein	mia		мой	my		="jgo ja"
tryby w mowie zależnej - funkcje 1-argumentowe - proste
czyż	obs				whethers		pytanie, do użycia przed "prawdą"/"szesz" itp., np. "szesz hor że czyż tor poŭ ski Niemcy mów pyt" - 'ona pyta, czy mówisz po niemiecku'
nechaj, nchaj, zaj							tryb rozkazujący, do użycia przed "prawdą"/"szesz" itp., np. "dzym zaj to" ~ 'powiedzmy, że tego chcę'
obyż							do użycia przed "prawdą"/"szesz", por. "oby"
uwagaż, wakż	o	ho	a		oh		wołacz, do użycia przed "prawdą"/"szesz", por. "wak"
oże							niezadowolenie z czegoś, 'gęś ma kopnąć', do użycia przed "prawdą"/"szesz" itp., np. "dzym ożto", por. "oż", "ożeż"
fakt							np. "szesz bo fakt wkoł ty jor torn widź" ~=? "szesz bo tor jes wkoł li jor torn widź"
czasy - funkcje 1-argumentowe
wongi, wong							="w ong"
wteraz, wter							="w ter"
wpotem, wpot							="w pot"
wkoł							="w koł tujter"
czasotryby w mowie zależnej - funkcje 1-argumentowe - skróty
czynż							~="czyż wong"
czyrż							~="czyż wter"
czypż							~="czyż wpot"
czykż							~="czyż wkoł"
ciż							~="czyż ten"
cinż							~="ciż wong"
cirż							~="ciż wter"
cipż							~="ciż wpot"
cikż							~="ciż wkoł"
nechajn, nechan, nchajn, nchan, zajn, zan							~="zaj wong"
nechajr, nechar, nchajr, nchar, zajr, zar							~="zaj wter"
nechajp, nechap, nchajp, nchap, zajp, zap							~="zaj wpot"
nechajk, nechak, nchajk, nchak, zajk, zak							~="zaj wkoł"
niechaj, nchaj, ɣaj							="zaj ten", tryb rozkazujący, do użycia przed "prawdą"/"szesz" itp., np. "dzym ɣaj ga piesk" ~ 'powiedzmy, że chcę tego szczekania'
niechajn, niechan, nchajn, nchan, ɣajn, ɣan							~="ɣaj wong"
niechajr, niechar, nchajr, nchar, ɣajr, ɣar							~="ɣaj wter"
niechajp, niechap, nchajp, nchap, ɣajp, ɣap							~="ɣaj wpot"
niechajk, niechak, nchajk, nchak, ɣajk, ɣak							~="ɣaj wkoł", uwaga na rzeczownik "hak" z [ɣ] zamiast [x] czy [ɦ]
nechajnt, nechant, nchajnt, nchant, zajn, zant							~="zaj tor" ("zaj wor")
nechajnt, nechant, nchajnt, nchant, zajnt, zant							~="zan tor" ("zan wor")
nechajrt, nechart, nchajrt, nchart, zajrt, zart							~="zar tor" ("zar wor")
nechajpt, nechapt, nchajpt, nchapt, zajpt, zapt							~="zap tor" ("zap wor")
nechajkt, nechakt, nchajkt, nchakt, zajkt, zakt							~="zak tor" ("zak wor")
niechajt, niechat, nchajt, nchat, ɣajt, ɣat							~="ɣaj tor" ("ɣaj wor")
niechajnt, niechant, nchajnt, nchant, ɣajnt, ɣant							~="ɣan tor" ("ɣan wor")
niechajrt, niechart, nchajrt, nchart, ɣajrt, ɣart							~="ɣar tor" ("ɣar wor")
niechajpt, niechapt, nchajpt, nchapt, ɣajpt, ɣapt							~="ɣap tor" ("ɣap wor")
niechajkt, niechakt, nchajkt, nchakt, ɣajkt, ɣakt							~="ɣajk tor" ("ɣajk wor")
czasowniki modalne itp. - funkcje 1-argumentowe
może	kann	pov		может	can
musi, muś	muss	dev			must		="nie może nie" (ale czy na pewno "nie" to właściwe zaprzeczenie i przed, i po?)
powinien, win	soll				should		nie mylić z "wink", "won", "wno"
trzeba, trza				нужно			="bardzo powinien"="bar win"
wolno, wno	darf				may		="nie trzeba nie"="nie trza nie"="nie bardzo powinien nie"="nie bar win nie" (ale czy na pewno "nie" to właściwe zaprzeczenie i przed, i po?), nie mylić z "won", por. "win", "wink"
byćmoże, byćmo, bmo	vielleicht	eble		можетбыть	maybe
chyba, chba	wohl			пожалуй			pośrednie między "bmo" a "raź"
najwyraźniej, raź							chyba trochę częstsze niż po polsku - obejmuje więcej z 'musi', np. "szesz raź otorj tnors sąsiad piesk" - 'to musi być pies sąsiada'
podobno, ponoć, pono, pno
powiedzmy, dzmy							~'można tak powiedzieć', por. "dzym"
fikcyjnie, fnie, fik							używane, żeby nie mówić nieprawdy, np. "szesz fik ta chom tmu piesk tę kotk daj", por. "opowiembajkę", "opowiadambajkę", "opowiedziałembajkę"
mętne przysłówki - funkcje 1-argumentowe
tuż							łączy się z wyrażeniami pochodzącymi od 1-argumentowych przyimków, np. "szesz w tuż przeden ɣwo piesk dom kwiat" - 'tuż za budą jest kwiat' (czy nie trzeba odróżnic 'tuż' jako 'bezpośrednio' od 'tuż' jako 'blisko'?)
już	schon	jam		уже, уж
jeszcze	noch	ankoraux		ещё			np. "jeszcze gotuj" - 'jeszcze gotuje'; a 'jeszcze raz', 'jeszcze jeden', 'jeszcze pięć', 'zjedz kotlet, zjedz jeszcze ziemniaki' - to też pasuje?
dopiero
naszczęście
niestety
też	auch	ankaux		тоже	also too		też słówko "kanalok"
żet							ma się do "też" jak "twan" do "nawt"
nawet, nawt							'nawet'; odnosi się do wyrażenia, w którym jest wstawione; np. "szesz ta nawt kotk ga piesk" - 'Nawet kot szczeka.'
tewan, twan							'nawet'; odnosi się do funkcji, po której stoi; w sumie bardziej uniwersalne; np. "szesz ta kotk twan ga piesk" - 'Nawet kot szczeka.', np. "szesz ta ę twan słoń duż" - 'Nawet słoniątko jest duże.'; por. "zet", "klyt" (a co z innymi funkcjami od "tuż" do "tylk"?, może ten bardziej uniwersalny odwrotny szyk powinien być domyślny)
tylko, tylk	nur	nur		только	only
oklyt, klyt							ma się do "tylk" jak "twan" do "nawt"
przynajmniej, najmniej, mniej, niej							lepiej byłoby więcej, ale mniej byłoby jeszcze gorzej; por. "conajmniej", nie mylić z "mniej"="bez dziej"
jeńmjanyrzp, jeńmjan, jeńm, jeń							ma się do "niej" jak "twan" do "nawt"
zwłaszcza, zwłaszcz, złaszcz ?							por. "złaszcze"
aszczałwz, szczałwz, szczałz ?							ma się do "zwłaszcza" jak "twan" do "nawt"
własny	eigen	propra			own		~="ów tylko to" ?
specjalne funkcje 1-argumentowe - spokrewnione z niefunkcjami
lili							z argumentem może zastępować "li", kiedy byłby konflikt oznaczeń, zob. "ilil"
bli							z argumentem typu "bę" lub "w !" oznacza, że konstrukcja z "jes" łączy się z przyimkami innymi niż "ta", np. "szesz ta piesk tę kotk jes i lor tę bli bę gryź ta bli bę tę li drap" - 'Pies gryzie kota, a ten kot drapie tego psa.', czyli 'Pies ma się do kota tak, że pierwszy gryzie drugiego, a drugi drapie pierwszego.', por. "blili"
tonr							z argumentem oznacza coś innego niż "to" i "tamto", np. "siesz jor tę i to i tamto tonr 3 . bierz" - 'Biorę to, tamto i siamto.', ="tamr ... to"
onr							z argumentem oznacza coś innego niż "on" i "tamon", ="tamr ... on"
onra, anr							z argumentem oznacza coś innego niż "an" i "taman", ="tamr ... an"
nrak							z argumentem oznacza coś innego niż "tak" i "tamtak", ="tamr ... tak"
rniet							z argumentem oznacza coś innego niż "niet" i "tamniet", ="tamr ... niet"
cóżeż							z liczebnikiem tworzy pytania do mowy zależnej, "cóżeż 1 ."="cóż", skrót od "żeż ... co"
któżeż							z liczebnikiem tworzy pytania do mowy zależnej, "któżeż 1 ."="któż", skrót od "żeż ... kto"
tożeż							z liczebnikiem tworzy określenie do mowy zależnej, oznacza, że pierwotny mówiący wiedział, o czym mówi, ale kolejni mówiący - nie, "tożeż 1 ."="toż", skrót od "żeż ... to"
ǂ	ǂ	ǂ	ǂ	ǂ	ǂ	ǂ	z liczbą zatrzymuje tyle funkcji, czyli "w ǂ 1 ." to z paroma wyjątkami to samo, co "w !", a "ta ta ǂ 2 ." to niefunkcja, bo "ta ǂ 2 ." wciąż zatrzymuje funkcje; "ǂ szesz !" tworzy niefunkcję z całego zdania (ale to tworzy nieprawidłowe zdanie), a inne argumenty mogą dać inne rezultaty (ale jakie?)
zaimkotwórstwo - funkcje 1-argumentowe
tam							inny (tylko przypomina, że może być inny, lekko sugerując, że ten sam, co inne tam), ="tamr 2 ."; tworzy słowa jak "tam ten"="tamten" i "tam on"="tamon"; odróżnia przy "si", czyli "szesz ta czło tmu tam czło że śnor czło tnorn Karol zna" oznacza 'Człowiek A mówi człowiekowi B, że człowiek A zna Karola.', a żeby powiedzieć, że to człowiek B zna Karola powinno być "si tam czło" zamiast "si czło"; 'tam'~"gdzie to"
siam							="tamr 3 ."
owam, wam							="tamr 4 ."
onam, nam							="tamr 4 ."
tamsz							inny niż wszyscy dotąd wspomniani (tylko sugeruje)
pam							="pamr 1 ."~="je pżad si A A", czyli na pewno 'inny', np. "szesz ta czło tmu pam czło tę piłk daj" - 'Człowiek daje innemu człowiekowi piłkę.'
pamsz							inny niż wszyscy inni dotąd wspomniani
mat amt							tworzy słowa jak "amt ten"="tentam" i "amt on"="ontam" (?)
wzajem wzaj							"wzaj się" i np. "wzaj si piesk" oznacza 'siebie nawzajem', por. "wzajem", "wzappa"
kwantyfikatory itp. - funkcje 1-argumentowe
ten	dies	tio		этот	the		zaimek wskazujący, coś w rodzaju rodzajnika określonego, słuchacz powinien się domyślić z kontekstu. Może oznaczać ten albo taki. (Taki to też "taen to" albo może nawet "taen ny to", jeśli jest potrzebna większa precyzja.) Zwykle najbardziej poręczne jest umieszczenie jednego "ten" gdzieś wysoko, nawet przy całym zdaniu (zobacz przykłady na tej stronie). "szesz wkoł drzwi szesz tnor klamka ny traw" - 'Tu są drzwi. Klamka (nie: Ta klamka) jest zielona'. (Kwadracik pisał chyba kiedyś, że to różnica między prawdziwym rodzajnikiem, a zaimkiem wskazującym.), ~="tenr 1 .", zob. "tnor" itp.
tuten tentu							~="ten w tu", 'ten tu'
tentam							~="ten w tam", 'ten tam'
tamten				тот			inny niż "ten", ="tenr 2 ."="tam ten"
siamten							="tenr 3 ."="siam ten"
owamten, wamten							="tenr 4 ."="wam ten"
onamten, namten							="tenr 5 ."="nam ten"
si							="sinr 1.", ściśle wspomniany ostatnio, zob. "śnor" itp.
sienr							="sinr ... coś", ściśle n-ta od końca pełna konstrukcja (ale w sumie kiedy to się opłaca, a liczenie nie jest zbyt trudne?)
cien							wspomniany ostatnio, coś między "ten" a "si" czy "jgo ..."
taki, tki							'taki', odpowiada "jki", trochę ściślejsze niż "ten", trochę ogólniejsze niż "kia to"
otaki, tok							'taki sam, jak wskazany' (?)
ojtaki, tojk							'taki, jak wskazany, w okolicy, czy coś', por. "jont" (?)
siaki, śki							'taki, jak ostatni wspomniany' (?)
ciaki, ćki							'taki, jak wspomniany', por. "cien" (?)
jakiś, kiś					какой-то		'nie wiadomo, jaki' (nie w sensie "tki" itp.), zob. "ksior" itp.
kolwiek, lwiek, kwiek	irgend	ajn		нибудь			'jakikolwiek, nie ważne, jaki' (nie w sensie "tki" itp.)
wiem				кое			'mówiący wie, jaki'
wiesz							'słuchający wie, jaki' - ale z drugiej strony chyba przy każdym użyciu "ten" powinien wiedzieć (?)
tywiesz, twiesz							'słuchający wie, jaki, a mówiący nie wie' (?)
niniejszy							np. "prawdą zon dieviel dokładnie osiem słow niniejszy zdań" (w tym przykładzie "osiem" to niefunkcja - przestarzałe prowizoryczne podejście), "w niniejszy arnia oi żre" - 'w tej stołówce (w której jestem)', "dziś"="niniejszy doba", "ja"="niniejszy coś", "prawdą niniejszy der ja dziękuje" - niniejszym dziękuję
niniejszym	hiermit				herby		?
niny, nin							np. "szesz zon siem dośk słow nin zdań", "szesz nin jor dziękuj" - 'niniejszym dziękuję' ~= "dziękuję"
tuny, tun							np. "w tun rnia oj żre" - 'w tej stołówce (w której jestem)', "dziś"="tun doba"
następujący, nacy, ncy, nac, nast, poniższy, ższy							(?)
powyższy, wyższy, ższy, szy							(?)
zeszły	vorig						np. zeszły rok, ="przedzeszły 1 .", "wczoraj"="zeszły doba"
przyszły, pszły							np. przyszły rok, ="poprzyszły 1 .", "jutro"="przyszły doba"
oten, ont							wskazany, zob. "ontor" itp.
ojten, jont							jakoś wskazany, obecny, coś między "ont" a "ten", zob. "jontor" itp.
każdy, każd	jeder				every		kwantyfikator ogólny
kaźd							="każd ten", np. "kaźd ludź" odpowiada polskiemu 'wszyscy', kiedy nie chodzi dosłownie o wszystkich
żaden, żad	kein			никакой	kno		nie istnieje, por. "ne", "nie", "bez" (które stawiać przed zdaniami jako matematyczne 'nie'?), zob. "żdor" itp.
plusżaden, pżad	plusein, pein			плюсникакой, пникакой	plusno, pno		pozytywne 'żaden', zaprzeczony kwantyfikator szczególny na końcu kwantyfikatorów szczególnych, np. "szesz tor tę pżad śnieg żre" - 'jesz, ale nie jesz śniegu' (~istnieje takie ż - "żre", że "tor ż" i nie istnieje takie ś - "śnieg", że "tę ś ż"), (?) "szesz tor tę je pżad śnieg coś żre" - 'jesz coś, co nie jest śniegiem' (~istnieje takie ż - "żre" i c - "coś", że "tor ż", "tę c ż" i nie istnieje takie ś - "śnieg", że "je ś c")
pewien	gewiss				certain		kwantyfikator szczególny przed ogólnymi, (?) dodatkowo "szesz ta 2 pewien kotk tę 3 myszk goń" - 'istnieją dwa koty takie, że każdy z nich goni trzy myszy' czyli 'dwa koty gonią po trzy myszy' (a może po prostu "szesz ta każd okz 2 kotk tę 3 myszk goń")
zwykle, kle	typisch, pisch				typical, pical		zwykle, przeciętny, użycie w praktyce ważne ale niedodefiniowane, zob. "klor" itp.
cały, cał	ganz				whole		'cały', coś jak "każd" dla jednostki, ale kiedy można tego użyć?, por. "dzdrow"
caławy, caław, cław							ma się do "cał" jak "kle" do "każd", np. "szesz ta cław tygr i ny pmar ny węg", "szesz ta cław ɣwon śnieg miś ny śnieg"
jaki, jak, jki, ki							~'jaki', ogólniejsze niż "kia co", odpowiada "tki", a może po prostu tworzy pytania: "co"="ki coś", "kto"=
ki							tworzy pytania (o ~rzeczowniki): "co"="ki coś", "kto"="ki ktodź", "ki ludź", "ki ktodź", "ki wróbl"
jakiż, jkiż							zastępuje "ki" w mowie zależnej, por. "kżeż"
kiż							zastępuje "ki" w mowie zależnej, por. "kżeż"
przyimki, miejsce (w czasoprzestrzeni) - funkcje 1-argumentowe
na	auf	sur		на	on
naen nan	aufen	suren		наэн			'pod (~na którym)', np. "w naen kura grzęda" - 'grzęda pod kurą', "szesz w naen farba co" - 'co jest pod farbą'
nak							'na (końcu)', np. "w nak smycz piesk" - 'pies na smyczy', "w nak patyk lody" - 'lody na patyku'
naken							'na (końcu) którego', np. "w naken piesk smycz" - 'smycz, na której jest pies'
między	zwischen	inter	imbe
koło, koł	neben	apud					koło + D, przy + Msc, nie mylić z "kółk"
u	bei						np. "szesz w u ty ja" - 'jestem u ciebie' (?) (a może "szesz w tma ta ty dom ja")
przy ? nrzy							przy + Msc (dotykając) (?)
pod naden	unter überen	sub superen					'pod' (przeciwieństwo 'nad')
nad	über	super		над	over
za przeden		malantaux antauxen			overen		'za' (przestrzeń)
przed		antaux					'przed' + N (przestrzeń)
przede poen, pon	nachen	antauxs	epe	посльеэн	afteren		'przed' + N (czas)
po przedeen	nach	malantauxs antauxsen		послье	after		'po' + Msc (czas)
wew							'w' + Msc, wewnątrz pojemnika (chyba jeśli to nie pojemnik, to "w"/"do"/"od", a jeśli pojemnik, to może być "w wew"/"od wew"/"do wew")
wewen							obejmuje, ~'na', np. "w wewen pniądz kieszeń" - 'kieszeń, w której są pieniądze', "niecht oj ta wór do wewen węg idź" - 'Weź węgiel w worek. (Przesuń worek tak, żeby obejmował węgiel.)' (jeśli to nie pojemnik to np. "do wen ... !" zamiast "do wewen"?)
poza	außer						'poza' + N
blisko, blisk	nah						np. "szesz w blisk Kraków chom" - 'Blisko Krakowa jest chomik.'
daleko, dlko, dko	weg						np. "szesz w dko Kraków chom" - 'Daleko od Krakowa jest chomik.', "czy od dko tu tor jedź" - 'Czy jedziesz z daleka?'
kiedy, gdy	wenn	kiam		когда	when		'wtedy, kiedy jest/był/będzie' (pytanie to "w gdy co")
gdzie	wo	kie		где	where		'tam, gdzie jest/był/będzie' (pytanie to "w gdzie co")
trag, ubr	trag						~'na' (ubranie), np. "szesz ta w ubr ja piżama ny nieb", por. "nubr"
tragen, ubren	tragen						~'w' (ubranie), np. "szesz ta w ubren kia ny krew bluz ę czło bez duż"
za							'za' + B (czas, ileś np. minut od teraz)
temu zaen							... 'temu' (czas)
liczebniki itp. - funkcje 1-argumentowe
okaz, okz							np. "je kto okz 2 ka brat" - 'która z dwu sióstr', może też jako trochę inne znaczenie "okz my"="nas", "okz mwy"="nwas", "okz wy"="was"
raz							="tle 1 ." ? "tle dokładnie 1 .", bez tego może równie dobrze chodzić o liczbę pojedynczą jak i mnogą (?) (ale czy domyślnie nie mówimy, że istnieje jeden, chociaż "ten" może utworzyć grupę), przy okazji może dzielić liczby, np. "1 1 raz 2 5 0 kotk" - 'jedenaście dwieście pięćdziesiątek kotów'
mno							liczba mnoga, ="tle kilk"
wiele, wle ? wielu, wlu							="tle dżo", por. "blu"
bezwiele, bwle, ble ? bezwielu, bwlu, blu							="tle bez dżo"="tle bżo"
dwaj							="tle 2 ."
trzej							="tle 3 ."
czterej							="tle 4 ."
pięciu							="tle 5 ."
sześciu							="tle 6 ."
siedmiu							="tle 7 ."
ośmiu							="tle 8 ."
dziewięciu							="tle 9 ."
dziesięciu							="tle 1 0 ."
jedenastu							="tle 1 1 ."
dwunastu							="tle 1 2 ."
trzynastu							="tle 1 3 ."
czternastu							="tle 1 4 ."
piętnastu							="tle 1 5 ."
szesnastu							="tle 1 6 ."
siedemnastu							="tle 1 7 ."
osiemnastu							="tle 1 8 ."
dziewiętnastu							="tle 1 9 ."
dwudziestu							="tle 2 0 .", itp.
dokładnie							'nie więcej' po "tle", np. "szesz zon ja tle dokładnie 2 . krak krocz" - 'Mam dokładnie dwie nogi.'
dośk							'nie więcej' po liczbie; ma się do "dokładnie" jak "twan" do "nawt"; np. "szesz zon ja tle 2 . dośk krak krocz"="szesz zon ja 2 dośk krak krocz" - 'Mam dokładnie dwie nogi.'. Wychodzi "szesz 6 dośk 2 okz 4 coś", czyli 'jest sześć par w grupie czterech przedmiotów'
conajmniej, cniej							po "tle"; np. "szesz zon kle piesk tle cniej 3 . krak krocz" - 'Przeciętny pies ma co najmniej trzy nogi.'; często nadmiarowe, bo to, że coś jest nie znaczy, że nie ma więcej; 'cniej' to 'lepiej', czyli "dziej dob", "niż ... dob" itp. (przysłówek - z czasownikami); por. "przynajmniej"
jeńmjanoc, jeńc							po liczbie; ma się do "cniej" jak "twan" do "nawt" i "dośk" do dokładnie; np. "szesz zon kle piesk tle cniej 3 . krak krocz"="szesz zon kle piesk tle 3 . jeńc krak krocz"="szesz zon kle piesk 3 jeńc krak krocz" - 'Przeciętny pies ma co najmniej trzy nogi.'; nie mylić z "jeniec"
nyr							sprawia, że liczby tworzą liczebniki porządkowe, np. "2 3 nyr piesk"="num 2 3 . piesk" - '23. pies', ? "2 raz 3 4 nyr piesk"="2 raz num 3 4 . piesk"="2 num 3 4 . piesk" - 'dwa 34. psy'
ryn							sprawia, że liczby tworzą liczebniki porządkowe od końca, np. "2 3 ryn piesk"="rem 2 3 . piesk" - '23. od końca piesk', ? "2 raz 3 4 ryn piesk"="2 raz rem 3 4 . piesk"="2 rem 3 4 . piesk" - 'dwa 34. od końca psy'
przypadki, przyimki, przyimkopodobne spójniki itp. - funkcje 2-argumentowe
der, ta	der	o	ni	та	I	ga	mianownik (podmiot), dopełniacz w odniesieniu do sytuacji, które nie oznaczają posiadania, a przypominają 'dla', np. "ta ja ka mam" - moja matka, dla mnie jest matką ("tma" mogłoby być alternatywą, ale w sumie nie jest potrzebne)
den, tę	den	on	nye	ту	him	o	biernik
dem, temu, tmu	dem	als	n	тому			celownik (bardziej aktywne z dwóch dopełnień)
des, tego, tgo	des	des	va	того	of		dopełniacz (posesyw), ~="kę ta ... posiada ..." (o ile "posiada" będzie)
pogo, pgo							(z pod i tego) dopełniacz jako czyiś pracownicy, podwładni, poddani (?), "pgo ty ludź"~="acz dla ty prac" (a może nie zawsze), "pgo ty acz fałszuj"~="acz dla ty fałszuj"
de							aŭtor
derm, tema, tma	derm	del		тома			dopełniacz w odniesieniu do sytuacji, które nie oznaczają posiadania, a przypominają dla, np. "tma ja ka mam" - moja matka, dla mnie jest matką patrz "ta"
mit, tą	mit	per	nen	той, тем	with		narzędnik, oznacza narzędzie itp., np. "szesz tą dło kop kop"; a czy obejmuje "jtą", "pszo" i "pszon"
miti, itą, jtą	miti	peri		итой, итем	withi		narzędnik, oznacza środek, coś co się zużywa, np. "szesz jtą jdło myj myj", "szesz jtą powietrze oddycha" (a może "szesz tę powietrze oddycha")
pieszo, pszo					wath		z "idź" itp., oznacza to, (na) czym się jedzie czy płynie (jak samochód albo koń)
pszon							z "idź" itp., oznacza to, (na) czym się jedzie czy płynie (jak koła albo nogi), np. "szesz pszon nog krocz"="szesz pszon krak krocz krocz" - 'chodzi na nogach', "szesz pszon ręka krocz"="szesz pszon krak łap krocz" - 'chodzi na rękach' (nie mylić z "pszoen": "szesz ta pszoen tor krocz końk corj kolor" - 'Jakiego koloru jest koń, na którym jedziesz?'; od "pszon" jest oczywiście "pszonen")
pszow							z "idź" itp., oznacza miejsce w pojeździe zajmowane przez przemieszczającego się (jak fotel w samochodzie czy plecak, w którym są niesione książki), np. "szesz ta Jaś pszo pociąg pszon skr kółk pszow pod fotel od Toruń do Poznań wzdłuż tor jedź"-'Jaś jedzie pociągiem na kołach pod fotelem z Torunia do Poznania po torach.', "ta A pszow B idź"~="ta i A wen się B idź"
kier							z "idź" itp., oznacza kierującego
z	zusammenmit, zmit			с	togetherwith, twith		'(razem) z + N', "z żad", "z nie" albo "z pżad" to 'bez'
poŭ	ausch			пои	insh		="ŭoŭ w !", 'po (język), w (itp.)', np. "poŭ pollok" - 'w polloku', "poŭ ski Polska" - 'po polsku', też alfabet, np. "poŭ cyrylica" - 'cyrylicą', "szersz jor poŭ Linux prac" - 'pracuję pod Linuksem', "siesz fikt ta końk poŭ takt oj ta ogon nieś" ? "siesz fikt ta końk poŭ takt tę ogon nieś" - Fikcyjnie koń macha ogonem.'
poŭd							="ŭoŭ od !", 'z (jakiegoś język itp.)', np. tłumaczyć, por. "gidź"
dŭop							="ŭoŭ do !", 'na (jakiś język itp.)', np. tłumaczyć, por. "gidź"
przoŭ przeŭ							="ŭoŭ przez !" to funkcja dwuargumentowa, jak w "czy przeŭ UTF-32 coś" - 'Czy robi się coś przez UTF-32?' (raczej podobno tak, np. konwertuje), por. "gidź", nie mylić z "pszoł"
w	in	en	mi	в	in		'w + Msc', też typu 'w środę'
od	aus	de	llo		from		'z + D, skądś' (z czasownikiem), np. "od Kraków jedź" - 'jedzie z Krakowa'
do	zu	al	nna				'w + B, dokądś, do wnętrza' (z czasownikiem), np. "do Kraków jedź" - 'jedzie do Krakowa'
cod							'z + D, (pochodzący) skądś' (z rzeczownikiem), np. "cod Kraków acz gotuj" - 'kucharz z Krakowa'
cdo							'w + B, (przeznaczony) dokądś, do wnętrza' (z rzeczownikiem), np. "cdo Kraków list" - 'list do Krakowa'
uk							'od czegoś', np. "szesz jor uk stół odwrócony" - 'jestem odwrócony od stołu', "uk Kraków jedź" - 'jedzie od strony Krakowa'
ku							'w kierunku czegoś', np. "szesz jor ku stół odwrócony" - 'jestem odwrócony w stronę stołu', "ku Kraków jedź" - 'jedzie na Kraków'
aŭs, iz, ęz z		el					'z + D (materiał)' (z czasownikiem), np. "tę kula iz glina rób" - 'robi kulę z gliny'
wę		je					'w (warkocz zaplatać), na (coś przerabiać)' (z czasownikiem), np. "tę ogórk wę plastr krój" - 'kroi ogórek na plasterki', por. esp. 'je'
caŭs, ciz, cęz							'z + D (materiał)' (z rzeczownikiem), np. "ciz glina kula" - 'kula z gliny'
cwę							'(przeznaczone) na coś' (z rzeczownikiem), np. "cwę kiełbas mięs" - 'mięso na kiełbasę'
przez	durch	tra	ter	через	through		'przez + B (droga)', "przez na schod idzie" - 'idzie po schodach'
wzdłuż
wpoprzek
ażdo, żdo							np. "szensz ta Michał żdo gdy ta er kur ną ga er kur tańcz" - 'Michał tańczył aż kogut zapiał.', por. "aż"
ażod, żod							np. "szersz ta Wiesiek żod gdy świt siedź" - 'Wiesiek siedzi od świtu.', "szensz ta Karolina żod gdy siorm że sior zbyt bez duż płacz" - 'Karolina płakała odkąd powiedziano jej, że jest za mała.'
przeciw	gegen	kontraux	pa	против	against		'przeciw + C, z + N', niem. 'gegen', np. "przeciw mucha środek", "przeciw Niemcy walcz" (a może "tę Niemcy walcz")
zamian	imaustausch, imaus			вобмен	inexchange, inex		np. odpowiadać na, sprzedawać za
dla, gwoli	für	por	ann	для	for		celownik typu 'sobie a muzom', 'dla + D', też przedmioty, ale por. "naw", "jca" itp.
wla							(?) 'dla' (względnie dla) jak w 'łatwy/trudny dla kogoś'
o	um	pri		о	about		'o + B, o + Msc'
zo		kun					'z + N, o + Msc, którego częścią jest', też czasowniki, często używana odwrotność "zon", np. "zon ja ręka" - 'moja ręka', "zon metro pociąg" - 'pociąg metra', niem. 'dazu gehört'
że	dass	ke		чтоо	thatt		~'który znaczy, że'
żen							~="że wong"="że wong"
żer							~="że wter"="że wter"
żen							~="że wpot"="że wpot"
żek							~="że wkoł"="że wkoł"
byże, byż							'żeby', niem. 'dass' (np. 'chcę, żeby', 'proszę, żeby', 'rozkaz, żeby'), kiedy nie wiadomo, czy ma być "tę" czy "że", zlikwidować jak "tma"?
zza				из-за?			sztywne 'bo', np. "szesz jor zza boi drży" - 'drżę za strachu', "szesz jor zza ty dumny" - 'jestem z ciebie dumny' (a może "szesz jor torn dumny"), "szesz jor zza i chlebk wod żyj" - 'żyję o chlebie i wodzie' (?), jak potraktować "potyka" (zob.)
izza, jza ?							odpowiednik "zza" jako sztywny przypadek, np. "jza potyk"-'potykać się o' (?)
py							rosyjskie 'по' jako '(egzamin) z' i '(mistrzostwa) w' (?)
je	is	es	na	е	is	desu	'[który] jest (kiedykolwiek?)', ?="jer hacz em"
jer							'[który] jest (w chwili, o której mowa)', ?~="je hacz w gdy to em", "szesz jor tę kia wter em motyl hacz em gąsienica w gdy sior em poczwarka widź"="szesz jor tę kia wter jes je motyl li hacz em gąsienica w gdy sior jes je poczwarka li widź"="szesz jor tę kia wter em motyl je gąsienica poczwarka widź" - 'Widziałem coś, co było gąsienicą, a teraz jest motylem, kiedy było poczwarką' czyli 'Widziałem poczwarkę, która była gąsienicą, a teraz jest motylem.' ?
mi	mir						dotyczy warunków odczuwanych przez kogoś, "szesz mi ja ciep" - 'jest mi ciepło', "szesz mi ty ciep" - 'jest ci ciepło', por. "jo", "wrażeń"
nan naw							'na' w znaczeniu w stylu "wen win", np. "naw żniwa gdy coś"="wen win żniwa gdy coś"="czasna żniwa" - 'czas na żniwa', por. "jca", "rnia"
kjak							'jak' jako 'jeśli' lub 'kiedy' (lub oba naraz)
według, weg, wg		laux					'według (kogoś)', por "zniez"
zgodniez, zgniez, zniez							'według (np. chęci, jakiegoś kryterium), zgodnie z', por. 'weg'
dieviel, tyle, tle	dieviel	da		столько			liczebnik, odwrotnie niż esp. 'da', też "tle 2 . gotuj"="2 gotuj" - 'gotować dwa razy'
nieviel, nyle, nle							np. "nle tle 2 . rok (ość?) stary bez młody" - 'ma dwa lata', "nle tle 3 . metr (ość?) długi" - 'długi na trzy metry', "szesz ta Mateusz nle tle 5 . cent metr niż Marek wysoki" - 'Mateusz jest o pięć centymetrów wyższy niż Marek', por. "nlet", "nlel"
ać				ать			"czy nor ać tę li żre idź" - 'Czy on idzie zostać zjedzonym?' (?), domyślne "ta li"="lor", np. "ać żre idź" - 'idzie jeść', też sztywne 'żeby', np. "ać pokój walcz" - 'walczy o pokój'
jać ?							odpowiednik "ać" jako przypadek, np. ? (?), a co z 'iść po chleb' i 'iść na jagody'?
ąc							imiesłów, kiedy np. "je", "w gdy" ani "zo" nie pasuje; raczej angielskie 'by singing' niż 'singing'; blisko "czo hacz" i "ko"; a może przy podmiocie, z grubsza jako "ko hacz"; por. "naraz"
niż		ol			than	yori	porównanie (stopień wyższy), uzupełnione przez "tol" skrót od "niź ta ... li", np. "niż piesk wesoł" - 'weselszy niż pies'
ninż							skrót od "niź tę ... li"
niumż							skrót od "niź tmu ... li"
taw, jacz							porównanie, skrót od "jak ta ... li", np. "jacz piesk wesoł" - 'wesoły jak pies', "jacz słońce światło" - 'światło słoneczne (takie jak słońca)'
jancz							skrót od "jak tę ... li"
jomcz							skrót od "jak tmu ... li"
ziacz							ściślejsze porównanie, skrót od "ziak ta ... li"
ziancz							skrót od "ziak tę ... li"
ziomcz							skrót od "ziak tmu ... li"
jaczo, czo							skrót od "jako ta ... li", np. "szesz jor czo gmoń w rnia tę młot produkuj tą młot je em owc młot prac" ~= "szesz ta ko gmoń ja w rnia tę młot produkuj tą młot je em owc młot prac" - 'Jako (to „jako” to tłumaczenie "czo") gamoń pracuję młotkiem w fabryce młotków (miejscu produkcji młotków) jako młotkowy (moja praca to bycie młotkowym).' (?), blisko "ąc em"
janczo, nczo							skrót od "jako tę ... li", np. "siesz bo ta wod ny wod tę wod nczo hacz ny wod dotyk" ~= "siesz bo ta wod ny wod tę ko hacz ny wod wod dotyk" - 'Wodę czuje się dotykiem jako coś mokrego (dla podkreślenia biernika: jako mokrą substancję), bo woda jest mokra.' (?)
jomczo, mczo							skrót od "jako tmu ... li", np. "szensz norm mczo król tę złot daj" ~= "szensz tmu ko król on tę złot daj" - 'Dano mu jako królowi złoto.' (?)
im	je						np. "szesz im ta domk duż śnor domk bez tań" - 'Im dom jest większy, tym droższy.'
ów				ов			skrót od "kia owy", mętny dopełniacz
zamiast miast	statt	anstataŭ	minomë	вместо	insteadof	kawarini	np. "szesz nor tę zamiast ciasto chleb jeść"-'On je (jadł lub będzie jeść) chleb zamiast ciasta.', "siersz bo co tor zamiast gotuj żre"-'Dlaczego jesz (pijesz) zamiast gotować?', "szepsz chba nor zamiast tę chleb krój tę zup gotuj"-'On chyba będzie gotował zupę zamiast kroić chleb.', "siensz zamiast tmu kotk tę myszk daj tmu piesk tę kotk daj"-'Zamiast dać kotu mysz, dał psu kota.' (to działa inaczej, niż słowa, które się używa z li?), "siesz zamiast ta szczur tę pszenic jeść ta myszk tę ser jeść"~'Szczur miał jeść pszenicę, ale zamiast tego mysz je ser.'
przy liczebnikach - funkcje 2-argumentowe
numer, num	numer	numer		номер	number		liczebnik porządkowy
remun, mun, rem	remun	remun		ремон	rebmun		liczebnik porządkowy od końca, np. "remun 1 ." (="ostatni"?) - 'ostatni', "remun 2 ." - 'drugi od końca'
mętne słowotwórstwo - funkcje 2-argumentowe
ywo, ɣwo		s ? es			es ?		wyrazy złożone niezachowujące znaczenia drugiego członu, np. "ɣwo wod lilia" ("ɣwo wod gby lilia"?) - 'lilia wodna', "ɣwo ręka but" ("ɣwo łap but" skoro "ręka"="krak łap") ("ɣwo ręka gby but"?) - 'rękawiczka' (a może jednak "jca ręk") (~="nubr dłoń"), "ɣwo żab płyń" - 'pływanie żabką'
ywy, ɣwy			ess ?		ess ?		wyrazy złożone zachowujące znaczenie drugiego członu, np. "ɣwy żab płyń" - 'pływanie żabką'
ywon, ɣwon							="ɣwo ny"
ywyn, ɣwyn							="ɣwy ny"
ywob, ɣwob							="ɣwo bez"
ywyb, ɣwyb							="ɣwy bez"
półnapół							"półnapół A B" - 'pół-A, pół-B' (Ale czy proporcje są dokładnie równe, czy na oko? Czasem się tak mówi, ale na ile to logiczne?); praktyczne: "szesz dzmy i je każd muł półnapół końk osioł je ta każd muł ka mam końk" - 'Powiedzmy, że każdy muł to pół-koń i pół-osioł, a matka każdego muła jest koniem.', ale przy tym podejściu jak krótko rozróżniać muły i osłomuły oraz lygrysy i tyglwy; co z centaŭrami; por. "opół", "częśćnaczęść", "oczęść"
specjalne funkcje 2-argumentowe - spokrewnione z jednoargumentowymi
najz	ste						stopień najwyższy dla danego zbioru, np. "najz duży małpa" - 'największa małpa', "najz kappa bę ba jor lubk piłk" - 'moja ulubiona piłka'; por. "naj", "najnr"
jakna, jkna,, kna							stosunkowo, np. "kna duż myszk" - 'duża (jak na mysz) mysz', (?) "szesz klor kna woś dob pirat bez dob" - 'typowy dobry pirat jest zły'
jejakna, jekna, jkna, ikna, śkna, śka, śna							= "je kna ... to", np. "jkna now" - 'nowy (jako który jest nowym wiadomo czym)' ("jkna now " szesz '" - 'nowe "szesz" (w przeciwieństwie do starego " prawdą ')'), "jkna bez duż Trąbusia" - 'mała (słonica) Trąbusia (ale, bezwzględnie patrząc, pewnie i tak wielka)')
niź							stopień wyższy, uzupełnione przez "li", np. "szesz torn niź tę Karol li jor lubk" - 'lubię cię bardziej niż Karola', zob. "niż", "ninż", "niumż"
jak	wie	kiel		как	like		porównanie uzupełnione przez "li", np. "jak ta chom li piszcz" - 'piszczenie jak chomik' (="jacz chom piszcz"), zob. "jancz", "jomcz"
ziak							ściślejsze porównanie uzupełnione przez "li", ale jak właściwie działa, zob. "ziacz", "ziancz", "ziomcz"
jakże, jakż							'identyczny jak', uzupełnione przez "li", zainspirowane rosyjskim 'takoj że' - 'taki sam'
jako, ko	als	kiels			as		też uzupełnione przez "li", zob. "jaczo"="czo", "janczo"="nczo", "jomczo"="mczo", przy czasownikach zbliża się do "ąc", np. "siensz ąc tor jorn tą pięta wskaż tor jorn obraź" ~=(?) "siensz ko tor jorn tą pięta wskaż tor jorn obraź" ~=(?) "siensz zo tor jorn tą pięta wskaż tor jorn obraź" ~=(?) "siensz je tor jorn tą pięta wskaż tor jorn obraź" - 'Obraziłeś mnie wskazując piętą.'
hnacz							np. "hnacz bem" to "kmu ... coś", zob. "heń" i "hacz"
lnacz							~="ludziorj hnacz", np. "lnacz bem" to "kmu ... ludź", zob. "leń" i "lacz"
nacz							do czegoś służy; por. "acz", "enie"; np. "nacz w na ! siedzi" - 'miejsce do siedzenia', (?) "nacz tma ta syn"="mam", "nacz tma ta je A syn"="tma ta A mam"
nący, ɣnąc, nąc							do czegoś służy (czasownik), "szesz ta herbat ɣnąc bę pij" - 'herbata służy do picia (jej)' ~="szesz je herbat eń pij" - 'herbata jest piciem (napojem)'
poza pona							np. "szensz w pona 2 godzina mecz nor do tma się sior dom wróć" - 'dwie godziny po meczu wrócił do domu', "pona A B"="nlel A po ! B"
ponaen, ponan							np. "szensz w ponan 2 godzina mecz nor tnord stadion idź" - 'dwie godziny przed meczem przyjechał na stadion', "ponan A B"="nlel A pon ! B"
poprzyszły							np. "poprzyszły 2. doba"="pojutrze"
przedzeszły							np. "przedzeszły 2. doba"="przedwczoraj"
takiże, tże							uzupełnione przez "li", np. "tże jor oj lor krocz tornistr" - 'tornister, który noszę', "kia" itp. ~="tże lor" itp.
jego, jgo	sein	lia		его	his		to, co ktoś nazywa jakoś, np. "jgo Marysia " taen ny nieb wyś kafelek '" - 'to, co Marysia nazywa "taen ny nieb wyś kafelek" (niebieskie kafelkowe coś)', "jgo on" odpowiada polskiemu "jego" w tym znaczeniu, zob. "twój"
sinr							pierwszy argument to liczba, drugi to rzeczownik, oznacza ściśle n-te od końca użycie rzeczownika, np. "szensz ta er czło tę kia ga piesk er czło widź szensz bo to ta sienr 2 . czło o mno kotk ną myśl" - 'Mężczyzna zobaczył mężczyznę, który szczekał. Dlatego pierwszy mężczyzna pomyślał o kotach.'; por. "si", "sienr", "się"
ilil							definiuje użycie "lili" zamiast "li", np. "tże ilil 1 . ta kę ta Marek niź ta Karol tę siors kotk li lubk piesk oj ta lili 1 . krocz piłk" - 'piłka niesiona przez psa, którego Marek lubi bardziej niż Karol swojego kota'
blili							np. "blili bę 1 ." ma się do "bli bę" jak "lili 1 ." do "li", np. "jes ilil 1 . ta kia jacz jak w lili 1 . li ryb coś ny wod piesk tę blili bę 1 . goń" - 'pies mokry jak ryba, która jest jak w (argumencie przy "ta"), goni (argument przy "tę")'
żeż							z liczebnikiem tworzy pytania itp. do mowy zależnej, "żeż 1 . co"="cóż", "żeż 1 . to"="toż", "szesz ta kto że ta któż że ta żeż 2 . kto tę cóż gotuj pyta pyta" - ~'kto się pyta ˛ kto się pyta ˛ kto gotuje , i o gotowanie czego się pyta' [1], wyspecjalizowana forma "eże"
czyżeż							z liczebnikiem tworzy pytania do mowy zależnej, "czyżeż 1 ."="czyż", skrót od "kżeż ... czy !"
tenr							z argumentem oznacza coś innego niż "ten" i "tamten", np. "siesz jor tę i ten piłk i tamten piłk tenr 3 . piłk bierz" - 'Biorę tę, tamtą i siamtą piłkę.', "tenr 1 ."="ten", "tenr 2 ."="tamten", "tenr 3 ."="siamten", "tenr 4 ."="wamten", "tenr 5 ."="namten", ="tamr ... ten"
tamr							jeszcze inny (tylko sugeruje), "tamr ... on"="tonr", "onr ... ten"="tenr" itp., "tamr 1 ." nic nie znaczy, "tamr 2 ."="tam", "tamr 3 ."="siam", "tamr 4 ."="wam", "tamr 5 ."="wam"
pamr							inny niż "tamr" z odpowiednim numerem, ~="je pżad si tamr A B B"
przypadki z określonością - funkcje 2-argumentowe
tnor	zor	tjo			thy		="ta ten"
tnorn	zorn	tjon			thine		="tę ten"
tnorm	zorm	tjols			thime		="tmu ten"
tnors	zors	tjoc			thyrf		="tgo ten"
tnonz							="zon ten"
tnorw, tnorf							="ów ten"
tnorj							="je ten"
tnord	zorz	tjol					="do ten"
tnodr	zau	tjod			thyfr		="od ten"
tnokr							="uk ten"
tnork							="ku ten"
śnor							="ta si"
śnorn							="tę si"
śnorm							="tmu si"
śnors							="tgo si"
śnonz							="zon si"
śnorw, śnorf							="ów si"
śnorj							="je si"
śnord							="do si"
śnodr							="od si"
śnokr							="uk si"
śnork							="ku si"
otnor, ontor							="ta ont"
otnorn, ontorn							="tę ont"
otnorm, ontorm							="tmu ont"
otnors, ontors							="tgo ont"
otnonz, ontonz							="zon ont"
otnorw, otnorf, ontorw, ontorf							="ów ont"
otnorj, ontorj							="je ont"
otnord, ontord							="do ont"
otnodr, ontodr							="od ont"
otnokr, ontokr							="uk ont"
otnork, ontork							="ku ont"
ojtnor, jontor							="ta jont"
ojtnorn, jontorn							="tę jont"
ojtnorm, jontorm							="tmu jont"
ojtnors, jontors							="tgo jont"
ojtnonz, jontonz							="zon jont"
ojtnorw, ojtnorf, jontorw, jontorf							="ów jont"
ojtnorj, jontorj							="je jont"
ojtnord, jontord							="do jont"
ojtnodr, jontodr							="od jont"
ojtnokr, jontokr							="uk jont"
ojtnork, jontork							="ku jont"
żador, żdor							="ta żad"
żadorn, żdorn							="tę żad"
żadorm, żdorm							="tmu żad"
żadors, żdors							="tgo żad"
żadonz, żdonz							="zon żad"
żadorw, żadorf, żdorw, żdorf							="ów żad"
żadorj, żdorj							="je żad"
żadord, żdord							="do żad"
żadodr, żdodr							="od żad"
żadokr, żdokr							="uk żad"
żadork, żdork							="ku żad"
klor							="ta kle"
klorn							="tę kle"
klorm							="tmu kle"
klors							="tgo kle"
klonz							="zon kle"
klorw, klorf							="ów kle"
klorj							="je kle"
klord							="do kle"
klodr							="od kle"
klokr							="uk kle"
klork							="ku kle"
kisior, ksior							="ta kiś"
kisiorn, ksiorn							="tę kiś"
kisiorm, ksiorm							="tmu kiś"
kisiors, ksiors							="tgo kiś"
kisionz, ksionz							="zon kiś"
kisiorw, kisiorf, ksiorw, ksiorf							="ów kiś"
kisiorj, ksiorj							="je kiś"
kisiord, ksiord							="do kiś"
kisiodr, ksiodr							="od kiś"
kisiokr, ksiokr							="uk kiś"
kisiork, ksiork							="ku kiś"
spójniki (matematyczne), funkcje 2-argumentowe
i	und	kaj	ar	и	and		por. "or", "kanalok"
lub	oder	aux		или	or		por. "ol"
albo, alb	oders	auxs		либо	exor, xor		por. "olb"
bądź							jedno, drugie, albo żadne, nie oba naraz, por. "ądź"
ani, ni	weder	nek		ни	nor		por. "oń"
jeżeli, jeśli, śli					if		por. "oś"
wtedyitylkowtedy, witw, witow, wit					if		'wtedy i tylko wtedy', por. "ow"
spójniki (łączą tylko wyrażenia, nie wartości logiczne), funkcje 2-argumentowe
ili							'czy', np. "szesz tę ili kotk piesk ten tor widź" - 'Widzisz psa czy kota?', ale kiedy to nie pytanie, używamy "kiś lub", np. "szesz tgo on kiś lub piesk kotk" - 'Ma psa czy kota.'; por. "oli", "iliż"
iliż							="iliże 1 ."="eż ili !", 'czy' w mowie zależnej, np. "szesz ta Marek że tę iliż kotk piesk ten tor widź" - 'Marek pyta, czy widzisz psa, czy kota?', por. "ili", "oliż"
względnie, wzgl	beziehungsweise, bzw. ? bezw	respektive, resp		соответственно, соотв	respectively, resp		'względnie' jako spójnik, np. "siesz ta wzgl piesk kotk tę wzgl kość myszk żre" - 'Psy (względnie koty) jedzą kości (względnie myszy).' (a może się pojawiać raz w zdaniu?), ="względnież 1 .", por. "owzgl", "owzględnież"
gdyby, gdyb	würde	us		еслибы, еслиб, кабы, каб	would		gdyby, tryb przypuszczający (chyba nie oznacza, że to fałszywe, ale co oznacza? Ogólnie trzeba pomyśleć - "śli" oznacza matematyczną przyczynowość, "bo"/"więc", że oba są prawdziwe, ale związek jest, "ale"/"mimo" sugeruje, że związek jest, ale najwyraźniej słaby, bo nie zadziałał (czy przyda się jakieś "ifaktycznie", które oznacza, że związek jest słaby, ale tym razem działa?), "nyb" ("nawetgdyby") sugeruje, że związek jest, ale za słaby - czy nie trzeba tego ujednolicić?......); "gdyb to" odpowiada trybowi przypuszczającego bez jawnego warunku, np. "siesz gdyb to jor zacz bez żyj" - 'Umarłbym.'; por. "ogdyb"
żeby, żeb	damit			чтобы, чтоб			"szesz żeb co to" - 'Po co?', por. "ożeb"
musiżeby, mżeby, mżeb							np. "szsz mżeb tor żyj tor oddych" - 'musisz oddychać, żeby żyć', por. "omż"
bo	weil	cxar	an	потомучто, помшт	because, 'cause		"szesz bo co to" - 'dlaczego?', "szesz bo to co" - ~'i co z tego?', por. "obo"
dzięki				благодаря			'dzięki (komuś, czemuś)', ~="naszczęście bo"
zwiny, zwin przez							'przez (kogoś, coś), z (czyjejś) winy', ~="niestety bo"
mimo	obwohl	malgraux		несмотряна	though
bojaknie, bon							tryb rozkazujący z uzasadnieniem, np. "siesz bo jor wter zacz szalon bon jor torn gryź tor od tune idź" - 'Zaczynam szaleć, więc wyjdź, bo jak nie, to cię pogryzę.'
zanimby							zanim stałoby się coś, np. "szesz zanimby ten ta Karol że je Marek ten acz kradź mów śnor Marek oj śnor Karol dok zacz bez żyj" - 'Marek zabił Karola, zanim Karol powiedział, że Marek jest złodziejem.'
nawetjeśli, nśli, nli							~="śli nawt"~="śli ... twan" (czyli 'jeśli nawet' ~= 'nawet jeśli') (?); "nli A B" - 'nie wiem, czy A; wiem, że B; chociaż wydawałoby się, że gdyby A, to nie B'
nawetgdyby, ngdyb, ndyb, nyb							~="gdyb nawt"~="gdyb ... twan" (czyli 'nawet gdyby' ~= 'gdyby nawet') (?); "nyb A B" - 'nie A; B; wydawałoby się, że gdyby A, to nie B; ale gdyby A, to też B'
zwłaszczaże, złaszcze							por. "złaszcz"
aż							np. "szesz ta Karol tę Marjan aż może nor oj nor zacz bez żyj bez nadr lubk" - 'Karol nienawidzi Marjana tak, że aż może go zabić', por. "żdo"
naraz, nars							'naraz, w tym samym czasie', por. "ąc"
funkcje 3-argumentowe
kappa	kappa	kapo		каппа	kappa	kappa	zamiana rządu: "szesz ta zupa kappa bę ba gotuj" - 'zupa jest gotowana' - niewymijająca odpowiedź na "szesz ta zupa co", normalnie "szesz tę zupa gotuj"; "czy w ja kappa ba w ! przyjaciel"="czy jor przyjaciel" - 'Czy mam przyjaciela?'
wzappa							rodzaj strony zwrotnej, oznacza, że dwa argumenty są zamieniane, "wzappa A B C"~="i C kappa A B C", np. "szesz fik ta piesk tę kotk wzappa ba bę tmu myszk daj" - 'Pies i kot dają siebie nawzajem myszy.', "szesz fik ta piesk tmu kotk wzappa ba bmu tę myszk daj" - 'Pies i kot dają sobie nawzajem mysz.', "szesz fik tę piesk tmu kotk wzappa bę bmu ta myszk daj" - 'Mysz daje psu i kotu siebie nawzajem.', por. "wzaj", "wzajem"
nlel							np. "nlel 2 metr przeden ! piesk" - 'dwa metry za psem' (miejsce, rzeczownik jak "na domk"), por. "nle", "nlelt", "pona"
nlet							="nle tle"
najnr							oznacza „któreś najbardziej”, np. "najnr 6 . duż myszk" - 'szósta największa mysz'~="najz duż niż 5 myszk bez duż myszk" - 'największa mysz mniejsza od pięciu myszy', por. "naj", "najz"
jakżeż, kżeż							z liczebnikiem tworzy pytania itp. do mowy zależnej, "kżeż 1 . cor !"="czor", "kżeż 1 . corj !"="czorj", "kżeż 1 . kiż !"="kiż", "kżeż 1 . ten !"="tenż", wyspecjalizowana forma "żeż", nie mylić z "jakż", "jki", "ki"
iliże							="eże ... ili !", uogólnienie "iliż"
względnież							wariant "wzgl" z numerem, pozwala pomieścić dwa warianty w zdaniu, zobacz odpowiednią podsekcję przykładów
ŭoŭ							abstrakcyjne znaczenie przyimków, tworzy "poŭ", "dŭop", "poŭd", "przeŭ", por. "gidź"
funkcje 4-argumentowe
nlelt							="nlel tle"
częśćnaczęść							uogólnione "półnapół" (zobacz uwagi (tutaj problemy są większe) i odnośniki przy tym), np. "częśćnaczęść dwa c-ip piesk len c-ip kotk"="częśćnaczęść 2 . piesk 1 . kotk"="częśćnaczęść 4 . piesk 2 . kotk" - 'w dwóch [trzecich] pies, w jednej [trzeciej] kot'='w czterech [szóstych] pies, w dwóch [szóstych] kot', dla potęg dwójki ma sens: "częśćnaczęść 3. elf 1. czło" - 'trzy czwarte elf (i ćwierć człowiek)', a nawet przynajmniej "częśćnaczęść ok 2. elf 1. czło"="częśćnaczęść ok 2. elf ok 1. czło" - 'z grubsza dwie trzecie elf (i jedna trzecia człowiek)' można otrzymać po dłuższym mieszaniu
funkcje wieloargumentowe
oraz, or							'i' do "uf", ~="i i ...", np. "szersz w Polska or Warszawa Łódź Kraków Poznań Gdańsk Szczecin uf"
olub, ol							'lub' do "uf", ~="lub lub ..."
olbo, olb							'albo' do "uf", dokładnie jedno z wielu, por. "alb"
obądź, obź, ob, ądź							'bądź' do "uf", najwyżej jedno z wielu, por. "bądź"
oni, oń							'ani' do "uf", żadne nie jest prawdziwe, por. "ni"
ośli, oś							'jeśli' w łańcuchu do "uf", czyli łańcuch niemalejącej prawdziwości FFF...PPP..., por. "śli"
owtedyitylkowtedy, owitw, owitow, owit, ow							'wtedy i tylko wtedy' w łańcuchu do "uf", czyli wszystko jest albo prawdziwe, albo fałszywe, por. "wit"
oli							'czy' do "uf", ~="ili ili ...", np. "siersz tor tę oli ryż kasz in ziem uf chce" - 'Chcesz ryż, kaszę, czy ziemniaki?' ("oli" jest ustalone, ale czy reszta zdania naprawdę tak: "tę ... chce" (p. "chce"); "ryż", "kasz" i "in ziem" (w sumie ryż to też kasza); "siersz" (chyba tak - chcesz teraz (r, "wter"), a że masz dostać za chwilę to właśnie "ten" (si))?), "siersz tor tę oli ryż ciz proso kasz ciz gryka kasz batat in ziem uf chce" - 'Chcesz ryż, kaszę jaglaną, kaszę gryczaną, bataty czy ziemniaki?'; por. "oliż"
oliż							'czy' w mowie zależnej do "uf", ~="iliż iliż ..." (z "oli" i "ili"), np. "szesz ta Marek że tę oliż kotk piesk chom uf ten tor widź" - 'Marek pyta, czy widzisz psa, kota, czy chomika?' (Jakieś "oliż" z "oli" i "iliż" się przyda?)
owzględnie, owzgl							'względnie' jako spójnik do "uf", ~="wzgl wzgl ..." (chociaż to drugie było by mniej jasne), "siesz ta owzgl piesk kotk myszk uf tę owzgl kość myszk ser uf żre" - 'Psy (względnie koty, względnie myszy) jedzą kości (względnie myszy, względnie ser).', ="owzględnież 1."
owzględnież							odpowiednik "owzgl" dla "względnież", zobacz odpowiednią podsekcję przykładów
ogdyby, ogdyb, ogd							'gdyby' do "uf", ~="or gdyb A B gdyb B C gdyb C D ...", np. "siesz ogdyb tgo ja kur jor śnorn kur do hor ślij hor jorn zacz zakch uf" - 'Gdybym miał kurę, to bym ją do niej posłał i ona by mnie pokochała.'~='Gdybym miał kurę, to bym tę kurę do niej posłał, a gdybym tę kurę do niej posłał, to on by się we mnie zakochała.' (tutaj i dla podobnych dwu i wieloargumentowych funkcji przyda się odwracanie ......)
ożeby, ożeb, ożb							'żeby' do "uf", ~="or żeb A B żeb B C żeb C D ...", np. "siesz ożeb jor do Honolulu leć tgo ja wlu pniądz jor prac jor kia elegancki ubierz uf" - 'Ubieram się elegancko, żeby pracować, żeby mieć dużo pieniędzy, żeby polecieć do Honolulu.'
omusiżeby, omżeby, omżeb, omż							~="or mżeb A B mżeb B C mżeb C D ...", np. "siesz omż ta czło żyj śnor czło żre śnor czło prac uf" - 'Człowiek musi jeść, żeby żyć i pracować, żeby jeść.'
obo							~="or bo A B bo B C bo C D ...", np. "siesz obo ksior ludź oj bezzacz w nak smycz piesk zacz ta piesk tę kotk goń bez zacz ta kotk tę myszk goń uf" - 'Kot przestał gonić mysz, bo pies zaczął gonić kota, bo ktoś go spuścił ze smyczy.'
onaraz, onrs onr							~="nars nars ...", np. "siensz onrs ta piesk ga piesk ta świń jeść ta kur tę krak leć mach ta Janina śpiew" - 'Jednocześnie pies szczekał, świnia jadła, kura machała skrzydłami, a Janina śpiewała.'
opół							odpowiednik "półnapół" (zobacz uwagi (tutaj problemy są większe) i odnośniki przy tym) do "uf", np. "opół piesk kotk myszk lisk ptak uf" to 'w jednej piątej pies, w jednej piątej kot, w jednej piątej mysz, w jednej piątej lis, w jednej piątej ptak'; dla potęg dwójki mieszańce pasują, np. "opół elf krasnolud hobbit ork uf"~="półnapół półnapół elf krasnolud półnapół hobbit ork" - "ćwierć elf, ćwierć krasnolud, ćwierć hobbit i ćwierć ork", ale "opół elf krasnolud hobbit uf" trudniej tak otrzymać (czy przy przybliżeniach trzeba mówić co najmniej "oczęść ok len c-ip elf ok len c-ip krasnolud len c-ip hobbit uf"?)
oczęść							odpowiednik "częśćnaczęść" do "uf", czyli uogólnienie "opół" (przyjmuje nieparzystą liczbę argumentów - na zmianę liczby i składniki, a na końcu samo "uf"; zobacz uwagi (tutaj problemy są większe) i odnośniki przy "półnapół"), np. "oczęść 3. piesk 7. kotk 9. myszk 1,3. lisk 1,(1. ptak uf"="oczęść 270. piesk 630. kotk 810. myszk 117. lisk 100. ptak uf" to 'w trzech częściach pies, w siedmiu częściach kot, w dziewięciu częściach mysz, w 1,3 części lis, w 1,(1) części ptak'='w 270 częściach pies, w 630 częściach kot, w 810 częściach mysz, w 117 częściach lis, w 100 częściach ptak' (w sumie 21,4(1) względnie 1927 części); dla potęg dwójki ma sens, np. "oczęść 1. elf 1. ork 2. czło uf" - 'ćwierć elf, ćwierć ork (i pół człowiek)' (ale tutaj "opół elf ork czło czło uf" jest w sumie krótsze), dłuższe mieszanie daje szanse co najmniej na "oczęść ok 4. ork ok 3. czło 2. elf uf" - 'z grubsza w czterech dziewiątych ork, w jednej trzeciej człowiek i w dwu dziewiątych elf'
potraktuj, ktuj							podstawienie wykomentowanych funkcji do zmiennej (aż do "uf"), kolejność funkcji bez zmian, np. "szesz jor niż ty duż"="szesz ktuj duż jor ! niż ty ! uf", por. "potr" (przeoczone, co to miało być?)
potrajukt, jutk							podstawienie wykomentowanych funkcji do zmiennej (aż do "uf"), bliskie zostaje bliskie, np. "szesz jor niż ty duż"="szesz jukt duż niż ty ! jor ! uf"
kaba							przed "uf" podajemy przypadki/przyimki (w formie typu "ba", "w na !"), pod które podstawiamy argumenty następujące po kolejnym, np. "szesz ta poŭ pollok " kaba ba bę uf goń ' jacz poŭ pollok " ta ... tę ... goń ' znacz" ("kaba ba bę uf goń piesk myszk" ma 6=2 n+2 (n - liczba parametrów przed "uf") parametrów i znaczy to samo, co "ta piesk tę myszk goń")
loż							do "uf", zainspirowane lożbanem, podstawia pierwsze argumenty do ostatniego przed "uf" jako "ta", "tę", "tmu", "zamian", np. "loż piesk kotk myszk daj"="ta piesk tmu kotk tę myszk daj", można łączyć z pominięciem szesz, żeby upodobnić się do lożbanu, "pragma# szesz loż" pozwala też pomijać samo "loż"
lożf, lofsz							do drugiego "uf", zainspirowane lożbanem, podstawia pozostałe argumenty do ostatniego przed pierwszym "uf" jako "ta", "tę", "tmu", "zamian", np. "lofsz piesk daj uf myszk kotk uf"="ta piesk tmu kotk tę myszk daj", można łączyć z pominięciem szesz, żeby upodobnić się do lożbanu, (?) a co, jeśli uf jest pierwszym argumentem - może da się wykorzystać
lo							do "uf", zainspirowane lożbanem, użycie wygląda jak dla jego 'lo' ("szesz tnor użyj jak ów poŭ lożban " lo ' wyg widź") ale jest prawołączne, zastępuje wiele "ów" (od początkowych argumentów przyłożonych do ostatniego przed "uf"), np. "lo ny krew ga piesk piesk uf"="ów ny krew ów ga piesk piesk"~'czerwonościowy szczekaniowy pies', czyli może "kia ny krew kia ga pies pies"-'czerwony szczekający pies' (ale co to za czerwone psy)
loke							do "uf", zainspirowane lożbanem, lewołączność nawet bardziej się z nim zgadza, użycie daje wynik zastępuje wiele "ów" (od początkowych argumentów przyłożonych do kolejno siebie), np. "loke ny krew ga piesk piesk uf"="ów ów ny krew ga piesk piesk"~'czerwonościowo szczekaniowy pies' (cokolwiek to znaczy, może pies, którego szczekanie maluje w wyniku dziwnego zjawiska na czerwono)
meks							do "uf", zainspirowane lożbanem, chyba coś w stylu "meks 2 + 2 uf", ale jak to działa?
eż							="eże 1 ."
eże							przyjmuje stopień mowy zależnej, następnie zaimek wskazujący i tyle argumentów, ile ma oryginał, uogólnienie "eż" i "iliże", można (zawsze?) użyć w miejsce "kżeż" i "żeż"
spójniki, zdania
ale	aber	sed		но	but		'ale, lecz'
lecz	sondern	seds					'lecz, ale, tylko'
itak							(?) czym to się różni od "ale"?
analogicznie, analog, kanalok							~'też', (chociaż jest też funkcja "też"), można czasem tłumaczyć jako 'i' (por. "i")
więc		do
bo	weil	cxar	an		because
dodatkowe słówka, zdania
proszę	bitte	bonvolu		пожалуйста	please		~="szesz nin jor torn proś"
dziękuję	danke	dankon		спасибо	thankyou, thanks		~="szesz nin jor torn dziękuj"
przepraszam	entschuldige	pardonon		извени			~="szesz nin jor torn przeproś"
witam		saluton					~="szesz nin jor torn wita"
żegnam		adiaux					~="szesz nin jor torn żegna"
ożeż ożto							niezadowolenie, ="oż to"="szesz oże to"="szesz ożto" - 'ożeż'='niech to gęś kopnie', czyli skraca o tyle, o ile oszczędzamy na oddzielaniu słów
hura							radość, zadowolenie
dzymto, dzmto							="dzym to"="szesz dzmy to"
hm							zastanawianie się, ~="siesz co"="szesz ten co" (?)
aha							'aha', 'przyjąłem', jakby ściślejsze niż "szesz to"
eh							(rezygnacja)
ojej							(coś jakby zmartwienie)
ehe							~="aha ożeż"
oho							(przewidywane zdarzenie się wydarzyło)
o-o							(przewidywanie kłopotów)
ooo							(stwierdzenie kłopotów)
uuu					wow		(~podziw)
brawo							'brawo', 'gratulacje', 'udało ci się'
niekręć							~ 'nie udawaj, że nie rozumiesz', 'interpretuj normalnie moje słowa' (ale z "szesz", "siesz", "sieś" oraz "ten", "wyś" itp. można określić, kiedy zdanie znaczy tyle, ile każe logika, kiedy mniej, a kiedy coś trochę innego - chociaż "niekręć" i tak wydaje się przydawać)
opowiembajkę							żeby nie kłamać, zapowiada, że następne zdania nie będą prawdziwe, zob. "opowiadabajkę", "pragma#", "fik"
opowiadambajkę							przypomina, że opowiadam bajkę
opowiedziałembajkę							po opowiedzeniu bajki
nawiasem							otwiera nawias (między zdaniami, na zdania, oznacza mniejszą istotność), por. "na#", "wias#"
ponawiasie							zamyka taki nawias
zaimki
coś	etwas	io		чтото	something, thing		dowolny byt i nie tylko (zobacz sekcję Słownictwo)
ktoś	jemand	iu(?)			somebody?someone	ктото	'zwierzę, człowiek, anioł lub Bóg' (zobacz sekcję Słownictwo)
ktodź							'człowiek, anioł lub Bóg' (zobacz sekcję Słownictwo)
ludź	Leut		quén, quen(?)	людь	lede		'człowiek jako stworzenie rozumne złożone z ciała i duszy nieśmiertelnej' (zobacz sekcję Słownictwo), por. "czło"
to	das	gxi		это	it		~="ten coś" ~="tonr 1 .", zob. "dor" itp.
on	err	li		он	he	kare	="ten er ludź", czyli czasem 'oni (tylko mężczyźni)', zob. "nor" itp.
ona, an	sie	sxi		она, ан	she	kanojo	="ten ka ludź", czyli czasem 'one', zob. "hor" itp.
tuto totu							~="tuten coś"? ~="tentu coś"
totam							~="tentam coś"
ontam							~="tentam er ludź"
antam							~="tentam ka ludź"
tamto				то			="tam to", ~="tamten coś" ~="tonr 2 ."
tamon							="tam on", ~="tamten er ludź"
tamona, taman							="tam an", ~="tamten ka ludź"
siamto							="siam to", ~="siamten coś" ~="tonr 3 ."
siamon							="siam on", ~="siamten er ludź"
siamona, siaman							="siam an", ~="siamten ka ludź"
owamto, wamto							="wam to", ~="wamten coś" ~="tonr 4 ."
owamon, wamon							="wam on", ~="wamten er ludź"
owamona, waman							="wam an", ~="wamten ka ludź"
onamto, namto							="nam to", ~="namten coś" ~="tonr 5 ."
onamon, namon							="nam on", ~="namten er ludź"
onamona, naman							="nam an", ~="namten ka ludź"
tak	ja	jes		да	yes	hai	~'tak' (odpowiedź), może "szesz to", może zaimek oznaczający brak przeczenia ("czy tor nie gotuj" - "szesz tak" - 'Nie gotujesz?' - 'Gotuję.')
niet	nein	net		нет	no		~'nie' (odpowiedź), może "szesz nie to", może ~="nie tak" (ale jakby są różnice, np. czasem "żad" albo "nie" jest w środku), por. "nie"
tamtak							="tam tak"="nrak 2 ."
tamniet							="tam niet"="rniet 2 ."
siamtak							="siam tak"="nrak 3 ."
siamniet							="siam niet"="rniet 3 ."
owamtak, wamtak							="wam tak"="nrak 4 ."
owamniet, wamniet							="wam niet"="rniet 4 ."
onamtak, namtak							="nam tak"="nrak 5 ."
onamniet, namniet							="nam niet"="rniet 5 ."
ja	ich	mi	inyë	я	me	watashi	zob. "jor" itp.
ty	du	ci	lye	ты	thou	anata	zob. "tor" itp.
my	wir	ni	lve	мы	we	watashitachi?	ekskluzyw, (?)"każd nas" oznacza naprawdę 'każdego z nas', a "my" oznacza grupę, zob. "mor" itp.
mwy	wihir	nvi	lme	мвы	wye	wareware?	inkluzyw, (?)"każd nwas" oznacza naprawdę 'każdego z „nwas”', a "mwy" oznacza grupę, zob. "mwor" itp.
wy	ihr	ni	le	вы	ye	anatatachi?	(?)"każd was" oznacza naprawdę 'każdego z was', a "wy" oznacza grupę, zob. "wor" itp.
nas	uns	nin		нас	us		~='jeden (niektórzy) z nas' (ekskluzyw), zob. "snor" itp.
nwas	unch	nvin		нвас	wyou		~='jeden (niektórzy) z nas' (inkluzyw), zob. "wnor" itp.
was	euch	vin		вас	you		~='jeden (niektórzy) z was', zob. "wsor" itp.
co	was	kio		что	what	nan	np. "szesz tę co ta ty żre" - 'co jesz?', zob. "cor" itp.
kto	wer			кто	who		="je ludź co"="ludziorj co"?"ki ludź" ? "je ktodź co"?"je co ktodź"="corj ktodź"?"ki ktodź" (to ostatnie pozwala unikać pytania o ludzi słowem "co"), zob. "ktor" itp. oraz sekcję Kalki
się	sich	si		ся	self		="sienr 1 ."="si coś"="sinr 1 . coś", ściśle ostatnia pełna konstrukcja, np. "ta coś oj siord idź"="ta cosior siord idź" - 'powodowanie, że coś przemieszcza się do siebie (tego, co to powoduje)', zob. "sior" itp. (np. "cosior siorm tę eń ubiera nubr coś ubiera" - 'ubieranie na siebie ubrania')
wzajem							skrót od "wzaj się", por. "wzappa"
cio							="cien coś", wspomniane ostatnio, coś między "to" a "się"
takie, tkie							="tki coś", ale czy jest potrzebne?
otakie, tokie							="tok coś" (?)
ojtakie, tojkie							="tojk coś" (?)
siakie, śkie							="śki coś" (?)
ciakie, ćkie							="ćki coś" (?)
niniejsze							="niniejszy coś"
nine nin							="nin coś", zob. "ninor" itp.
tune tun							="tun coś", (?) 'tym razem' ('teraz') to "w tune" (por. "uj"), zob. "tunor" itp.
następujące, nace, nce, naste, poniższe, ższe							="następujący coś", zob. "nastor" itp.
powyższe, wyższe, ższe, sze							="powyższy coś", zob. "szor" itp.
tu	hier			тут	here		="gdzie tujter"
teraz, ter	jetzt			сейчас	now		="gdy tujter"
ongi, ong				раньше			="pon ter"
potem, pot				потом			="po ter"
tujteraz, tujter				здейчас
tam	dort			там	there		-> "gdzie to", por. 1-argumentowe "tam"
oto, ot							="oten coś", zob. "otor" itp.
ojto, ojt							="jont coś", zob. "ojtor" itp.
wszystko, wsio ?	alles			всё			~="każd coś" (?)
nic	nichts			ничто	nothing		="żad coś"
plusnic, pnic	plusnichts, pnichts			плюсничто, пничто	plusnothing, pnothing		="pżad coś", np. "o pnic mów" - 'mówić o niczym'
cóż							zastępuje "co" w mowie zależnej, np. "szesz nor że tę cóż tor żre pyta" - 'on pyta, co jesz', zob. "czor" itp., "cóżeż", "żeż"
któż							zastępuje "kto" w mowie zależnej, zob. "kczor" itp.
toż							zastępuje "to" w mowie zależnej, oznacza że ten, o kim się mówi, wiedział, o czym mówi, ale mówiący niekoniecznie
zdaniopodobne funkcje 0-argumentowe - skróty
ożeto, ożto							="oże to", np. "czy ożto" ~ 'czy gęś ma to kopnąć' por. "ożeż"
dzmyto, dzmty dzymto							="dzmy to"
specjalne słowa
całość, cłość							'100%', o ileś razy, np. "nlet / 3 . 1. cłość dziej wysok" ("nle / 3 . cłość dziej wysok"?)-'wyższy o jedną trzecią'
kroć							ileś razy, np. "nle 2 kroć dziej bez wysok" - 'dwa razy niższy'
prawda							'prawda', obok "fałsz" "bez prawda" (czyli matematyczne przeczenie to "bez" (?, por. "ne", "nie", "bez", "żad"), ale czy inne spójniki nie głupieją) wynik "szesz" i tego, co ma "szesz" wbudowane, ale "czy szesz żad pies", czyli "czy bez prawda"
jest	ist			есть	are	aru	np. "jor tę gamoń jest" - 'bycie przeze mnie gamoniem', "tnor piłk tgo Karol jest" - 'należenie piłki do Karola', "jes ... li" jest bardziej uporządkowane, ale to jest krótsze (rekcja zostaje bez zmian poza tym, że "ta" przechodzi w "tę", a "tę" nie da się wyrazić - wymaga "jes ... li")
wycofaj ? !!coś#							materiał do budowy czegoś jak "!!#", ale jak właściwie działa? jakiś czasownik?
li							tworzy argument dla niektórych funkcji (np. "jes", "tże"), dla "jes" "li"="bli ba", zob. "lor" itp., "lili"
uf							ostatni argument dla paru funkcji wieloargumentowych
luf							(a 'lufa'?) tworzy liczby, np. "h. luf"="1 0 0 .", "1 2 h. luf"="1 2 1 0 0 ."?"1 2 0 0 ."
!	!	!	!	!	!	!	argument, który zmienia funkcję w niefunkcję, prawie jak "ǂ 1 .", ale jest inteligentniejsze i (np. ?) "na !" itp. zatrzymuje "w" itp. ("w na !" to niefunkcja), "ber"="der !", "ben"="den !", "bem"="dem !"... przy czym czasem można podstawić argumenty funkcji jako, kolejno, "ta", "tę", "tmu", "zamian", np. "szesz ta piesk ga piesk"~="szesz ta piesk tę ga piesk ta !", "dżdży śnieg"~="ta śnieg dżdży !", a "pies dom"~="ta dom pies !" (ale co na przykład z "oj !"?)
operatory łamiące zasady składni
", MIN	", MIN	", MIN	", MIN	", МИН	", MIN	", MIN	początek cudzysłowu
', NIM	', NIM	', NIM	', NIM	', НИМ	', NIM	', NIM	koniec cudzysłowu ("NI" wykomentowuje, kiedy jest to potrzebne)
..., KROP	..., ?	..., ?	..., ?	..., ?	..., ?	..., ?	tworzy argument dla niektórych funkcji, np. "szesz ta " hacz ' jacz " kia ... coś ' znaczy", "szesz ta " em ' jacz " jes je ... li ' znaczy" (ale czy to jasne, kiedy działanie się zaczyna i kończy? - chyba tak, jakieś "lambda"???), mówimy o tym jako "" NI ... '" ("MIN NIKROP NIM")? (a może jednak to działa jak "%s" w printf w odróżnieniu od "\n"? - raczej w składni działa zawsze, nawet kiedy nie może się przydać)
KROPA							przyjmuje argument - liczbę, która wskazuje, który argument zastępuje, np. "" je pżad si tamr KROPA 1 . KROPA 2 . KROPA 2 .'" oznacza to, co '"je pżad si tamr A B B"' (ale czy nie za dużo argumentów wymaga "NI"? Czy ""KROP NI a'", czyli '"KROP a"' nie jest zbyt pokrętne?; jak to łączyć ze zwykłym "..."?)
KROPAP							? przyjmuje 2 argumenty - liczbę, która wskazuje, który argument zastępuje, i przypadek, do użycia w językach takich jak polski, np. "szesz ta poŭ ski Polska " pies KROPAP 1 . dopełniacz ' jacz poŭ pollok " tgo ... piesk ' znacz"
!!#	!!#	!!#	!!#	!!#	!!#	!!#	wycofanie, odwołanie wypowiedzi, niedopracowane, mówimy o tym jako "" !!NI# '" ("MIN !!NI# NIM"), ewentualnie "" NI!NI!NI# '" ("MIN NI!NI!NI# NIM"), por. "wycofaj"
meta#	meta#	meta#		мета#	meta#		otwiera wtrącenie do "atem#", pozwala coś zredefiniować, przestawić słowa, w środku raczej całe zdanie, mówimy o tym jako "" meta NI # atem NI # '", np. "meta# siesz w naste i ta " HM NI # ' że jor że ta w przed si " HM NI # ' lub raz słow mno słow woś dob wątpi oznacza ta " ILI NI # ' że jor że iliż w przed to słow w po to słow dziej woś dob nie wie atem# sieś " pokój ILI# pokójk HM# '" ('W następującym: "HM#" oznacza, że wątpię, że słowo lub słowa przed tym "HM#" są dobrocosiowe, a "ILI#" oznacza, że nie wiem, czy słowo przed tym, czy po tym jest lepsze. "pokój ILI# pokójk HM#" ("pokój ? pokójk ?")')
atem#	atem#	atem#		атем#	atem#		zamyka "meta#"
pragma#							następne słowa coś określają, nie muszą trzymać się składni, zobacz odpowiednią sekcję, lepiej sprzątać (np. "pragma# lofsz 1 .", "pragma# szesz sieś") albo użyć "pragma# kasuj", zob. "opowiembajkę" z rodziną
na#	kla#	paren#		ско#	bra#		nawias, otwiera wtrącenie do "wias#", w środku raczej całe zdanie, pozwala coś dodać w środku zewnętrznego zdania, por. "nawiasem", "ponawiasie" A jak wtrącać zdania? Czasem to odpowiada "względnie", czasem jest mniej istotne, czasem uwzględnia drugi punkt widzenia - czyżby była cała masa znaczeń do uwzględnienia? Czy ma sens "na# nawiasem ... ponawiasie wias#"?
wias#	mer#	tezo#		бка#	ket#		zamyka "na#"

Przyimki można odwrócić (pollok "deren", espelok "oen" ~ polski 'który'). "der !" skraca się do "ber". Ogólnie w różnych wariantach polloku:

der, ta	deren, taen, kia	ber, ba
den, tę	denen, tęen, kę	ben, bę
dem, temu, tmu	demen, temuen, tmuen, kiemu, kmu	bem, bemu, bmu
des, tego, tgo	desen, tegoen, tgoen, kiego, kgo, chgo	bes, bego, bgo
derm, tema, tma	dermen, temaen, tmeen, kiema, kma	berm, bema, bma

Zdania pytające można sprowadzić do rozkazujących, a rozkazujące do oznajmujących.

Czasy opisowo: "w ongi" "w teraz", "w potem" (z rozmaitymi skrótami).

Istnieją też skróty matematyczne, np.

• cyfry ("jeden" ("len"), "dwa", "trzy", "cztery" ("czter"), "pięć", "sześć", "siedem" ("siedm", "siem"), "osiem" ("ośm"), "dziewięć" ("dźwięć"), "zero" ("zer") a może to jednak całe liczby, a nie funkcje
• kropka ("c-ip", liczba zero i podstawa dla innych liczb), przecinek ("koma", przecinek dziesiętny), lewy nawias ("wokresie", "wokres", "wokr", znak okresu)
• + ("dodać"?), - ("odjąć"?), * ("pomnożyć"?), / ("podzielić"?)

Można też budować liczby na rzeczowniku, zamiast na "c-ip" ("2 3 piesk" - 'dwadzieścia trzy psy', "2 , ( 3 tort" - '2 i jedna trzecia tortu', "0 czło" - 'zero człowieków' (ale czym to się różni od "żad czło"?))

"piko" ("p."), "nano" ("n."), "mikro" ("mm.", "µ"), "mili" ("m."), "centy" ("cent", "c."), "decy" ("d."), "deka" ("da."), "hekto" ("h."), "kilo" ("k."), "mega" ("M."), "giga" ("G."), "tera" (T.") to funkcje, na rzeczowniku tworzą liczby.

• "da. ." to dziesięć zer, "da. luf" to dziesięć

pragma#

pollok	deulok	espelok	quenlok	руслок	englok	niholok	opis
lożf, lofsz							potem następuje liczba, która określa, ile argumentów uważa się za puste, jeśli nie ma ich przed "lofsz" (domyślnie 1, jak w lożbanie), np. "lofsz kup uf piesk uf"="pragma# lofsz 1 . lofsz kup uf piesk uf"="tę piesk kup", "pragma# lofsz . lofsz kup uf piesk uf pragma# lofsz 1 ."="ta piesk kup", "pragma# lofsz 2 . lofsz kup uf piesk uf lofsz piesk kup uf kotk uf"="tmu piesk kup ta piesk tmu kotk kup" (ale nieposprzątane, czyli z dokładnością do tego, że nie jest posprzątane)
prawdą, esz, szesz							decyduje, jak należy rozumieć rzeczownik w stanie wolnym; potem następuje "szesz", "siesz", "sieś" albo "błąd" (oznacza, że rzeczowniki w stanie wolnym są niedopuszczalne); domyślne "sieś"; np. "piesk"="sieś piesk", "pragma# szesz szesz piesk"="szesz piesk" (ale nieposprzątane - wpływa na znaczenie następnych wypowiedzi)
loż							"pragma# loż loż" powoduje, że rzeczowniki w stanie wolnym są sklejane "loż" aż do uf (np. "pragma# loż loż ja ty widź uf ty ja słysz uf"="loż ja ty widź uf loż ty ja słysz uf"="siesz loż ja ty widź uf siesz loż ty ja słysz uf"="siesz ta ja tę ty widź siesz ta ty tę ja słysz" (coś w stylu 'Widzę cię. Słyszysz mnie.'; ale nieposprzątane)), "pragma# loż szesz" przywraca domyślne zachowanie
kasuj							przywraca tryb domyślny wszystkiego, również opowiadania bajki i "meta#", zawsze działa
kas							jak "kasuj" z wyjątkami (np. określonymi w "meta#": "opowiembajkę ... pragma# loz loż pragma# szesz siesz ... meta# szesz żad ten ta przyszły " pragma NI # kas ' tę ów " opowiembajkę ' stan kasuj atem# pragma# kas opowiadambajkę ... opowiedziałembajkę" - Opowiadam bajkę, ustawiam skomplikowany tryb, kasują go ale nie opowiadanie bajki, przypominam, że wciąż opowiadam bajkę, a po jakimś czasie kończę. - z tym, że łatwiej wszystko skasować i wrócić do opowiadanie bajki: "opowiembajkę ... pragma# loz loż pragma# szesz siesz ... pragma# kasuj opowiembajkę ... opowiedziałembajkę")

Słownictwo

coś (dowolny byt (czy coś takiego - "fik coś"))
	roślina in coś	zwierz ak coś	ludź	anioł	Bóg
		ktoś
			ktodź

Trzecia osoba nie jest do końca dobrze określona, często "ten" lub "si" z rzeczownikiem bardziej pasuje niż zaimek, w szczególności "ten ludź" zastępuje "on", "ona", kiedy płeć jest nieznana. Zresztą słowa takie jak "ludź" czy "coś" zachowują się jak zaimki, chociaż można też twierdzić, że są rzeczownikami ("coś" może oznaczać wszystko, ale, w odróżnieniu od np. "to", ma tę samą określoność, co rzeczownik), z drugiej strony zasługują na skróty typu "cosior", "ludzior".

Smaki: ny cukier (ny cuk), ny sól, ny kwas, gorzki ny piołun (ny pioł)

Ruch: kroczy (krocz) (biegnie (bieg), maszeruje (maszeruj, marsz)), jedzie (jedź), płynie (płyń), leci (leć), pełznie (pełzń, pełź, pełza, pełz), ywo woda płynie ywy woda idzie (ɣwy wod idź; płynie jak woda, niem. fließen; rzadko potrzebne doprecyzowanie, zwykle wystarczy kontekst: "ta wod idź"; też np. o prądzie elektrycznym), niesie (nieś; "szesz jor oj ta zon ja ręka pszo się nieś" - przesuwam rękę), ślizga (ślizg; "ny ślizg" - śliski)...

dryfuje (dryfuj, dryf), szybuje (szybuj), miot (leci jak pocisk)

ogólnie: idzie (idź)

rekcja: ta od do przez (itp.) pszo pszon pszow kier

słowo	rekcja	uwagi
część	ta ? (zon)	a może "hnacz zon (coś)"
czas		jako abstrakcja, bywa też "gdy coś" (jako 'pora'); co do 'raz', por. "tle"
chwila, chwil		'chwila, krótki odcinek czasu', bywa też "gdy coś"
sekunda, sekund
minuta, minut
godzina, godzin
doba
dzień		"szesz je ta doba część je zo doba coś je zo doba gdy coś to" a może jednak nie
noc		="bez dzień"
tydzień
miesiąc, msiąc
rok
wiosna, wios
lato, lat
jesień, jeśń, jsień
zima, zim
przestrzeń, peń		jako abstrakcja, bywa też "gdzie coś" i "przestwór"
przestwór, przestw		bardziej konkretne znaczenie polskiego 'przestrzeń', jak w 'potrzebuję przestrzeni'
droga, drog	od do przez
tunel	od do przez
tani, tań	ta	(czy to na pewno nie wymaga dodatkowych parametrów?)
drogi, drog, bez tani, bez tań	ta
niebo, nieb niebiosa, niebios		'niebo jako stan wiecznej szczęśliwości'
piekło
czyściec
anioł		"kia święt anioł" lub "diabeł"
diabeł
święty, święt	ta	"lacz święty" to 'święty (człowiek)'
ciało, ciał	(zon)
dusza, dusz	(zon)
maszyna, maszyn, mszyn, machina, machin, mchin
człowiek, czło		gatunek bjologiczny Homo sapiens ? rodzaj bjologiczny Homo (a może nawet podgatunek Homo sapiens sapiens, a co jeżeli zinterpretujemy elfy (np. tolkienowskie) jako należące do Homo sapiens sapiens... - czyżbyśmy po prostu kalkowali polskie 'człowiek' w prawie dowolnym znaczeniu węższym niż "ludź"); w każdym razie sugeruje bjologię; deulok "Mensch", quenlok "atan", руслок "человек"="чел", englok "human"
gamoń, gmoń		"szesz ja każd gmoń ludź"
król	ta
książę pa król	ta
cesarz nadr król	ta
królik, królk		oczywiście zwierzę, zdrobnienie "ek król"
zając, zajc
kura, kur
kaczka, kacz
gęś
pies pies dom, piesk
kot ak drap kot dom, kotk
gryzoń ak gryź mysz coś
mysz myszk
chomik, chomk ? chom		czy "chomk"="chom coś"
szczur, wlk mysz wlk myszk
kapibara, kapibar ? mysz duż ? mysz bar duż ? mysz naj duż ?
owca, owc, ak wełna, ak wełn
koza, koz
świnia, świń
lis lis coś		'lis'
ɣwyn lis lis lisk, lis ny lisk		'lis rudy'
wiewiórka, wiewiór ? mysz drzew ? mysz drzewk
niedźwiedź, dźwiedź, miś, ak miód		podobno je miód, pszczoła bardziej pasuje do miodu ale pszczoła to owad; "miś" może się do czegoś przydać
pszczoła, pczoł, pszoł, ak miód, wŭad miód		robi miód, por. "ak wełn"
nietoperz, toperz, toprz, pta futro, pta futr
ryje, ryj	ta ...
ryjek, ryj, krak ryj	(zon)
ryjówka, ak ryj(?)
łapie, łap, zacz trzyma, zacz trzym	ta tę	czy naprawdę "zacz trzym" - łapanie rzuconej piłki albo uciekającej myszy to coś ciekawego; jak się ma do "bierz"
ręka, ręk, ... krak łap, krak trzym, krak zacz trzym	(zon)
noga, nog, krak kroczy, krak krocz	(zon)
skrzydło, skrzydł, skrzyd, krzydł, krzyd ? krak leci, krak leć	(zon)	ale co ze śmigłem? Skrzydło ptaka jest napędem, a skrzydło samolotu tylko daje siłę nośną - czy to nie jest istotna różnica?
płetwa, płetw? krak płynie, krak płyń	(zon)	ale "czy ta każd krak płyń em płetw"
macka, mack	(zon)	ale "czy je mack krak łap" itd. (Czy macka to rodzaj ręki? Czy w tych okolicach przyda się "dosłownie"?)
konczyna, kończyn	(zon)	oczywiście ręka lub noga, ale co ze skrzydłami, płetwami, mackami...
głowa, głow	(zon)
szyja, szyj szyjk	(zon)
kark?	(zon)
palec, palc	(zon)
krowa, krow, ak mleko, ak mlek
lew ? kot grzywa ? kot włos ? lewk, kot król(?), lew król
tygrys, tygr, kot pas(?), lew pas
gepard, kot szyb(?), lew szyb
lampart, kot pa król(?), lew pa król, pa lewk
jaguar, jagŭar, kot Ameryka(?), lew Ameryka
końk, koń dom		'koń'
kucyk, kuc, kuck(?), ... kuc końk
zebra, ... koń pask
osioł, koń marchew (???), koń ucho (???), koń uch (???), koń krak słysz (???)
kangur, gur
walabia mini kangur, mni gur, kuc gur
żaba, żab żaba coś, żab coś, żabk		'płaz bezogoniasty'
ropucha, ropuch, ... żab jad
ptak, pta coś
orzeł, orł, pta król
wróbel, wróbl, pta bez duż(?)
ryba, ryb ryba coś, ryb coś, rybk
wąż
mors morsk
węgorz ɣwy wąż ryb ryb wąż
nosorożec ak w na nos róg ? ak i nos róg
jednorożec ak raz róg
żyrafa, żyraf, żraf, ak szyj ak szyjk
rybik, wŭad rybk, wŭad ryb coś		'rybik (cukrowy)'
drzewo, drzew ? drzewk		czy "drzewk"="drzew coś"
las
kora, kor ? ... ɣwo drzew skór	(zon) ? ta
korek, kork		np. od butelki
ulica, ulic ? ... szcze jedź ?
... ɣwo ulic kork		'korek uliczny'
kwiat
cukinia, cukiń, cuk
ogórek, ogórk, ogór
jabłko, japk		czy "jap coś" - 'owoc'
krzak
płot
ɣwo krzak płot		'żywopłot'
ściana, ścian
słońce, słońc ?
księżyc ?
gwiazda, gwiazd ?
satelita, satelit, satel, sat ?
planeta, planet, plnet ?
chleb		'pieczywo'
chlebk		'chleb'
bułka, buł
rogal ɣwo księżyc buł
mleko, mlek	ta ? (ów) ? (cod)
śmietana, śmietan, śtan	?	"ciz cod krow mlek śtan" ? "ciz ta krow mlek śtan" ? "ta krow śtan" ? "ów krow śtan" ? ...; a gatunki?
masło, masł(?), masu(?)	?	jak "śtan"
olej(?)	?	?
ser	?	jak "śtan"
ɣwyn żółt ser	?	'ser żółty', jak "śtan"
ɣwyn śnieg ser	?	'ser biały', jak "śtan"
mięso, mięs	(ciz)?
kiełbasa, kiełbas	(ciz)?
szynka, szynk szyn	(ciz)?
kość	ta ? zon
serce, serc	zon?
mózg	zon?
jajko, jajo, jajk, jaj	ta?
margaryna, margaryn, mrgrn	?	(?)
wino, won win, wink, wno	(ciz)	np. "ciz in won won", "ciz  śliw won", "ɣwyn krew won", "ɣwyn śnieg won"
in wino, in won winogrono, winogron, in win, ...
len lnu		"len" to cyfra 'jeden' (funkcja jednoargumentowa, tworzy liczby przed "c-ip" i przed rzeczownikami)
kakao, kakaŭ		'kakao (napój)'
ɣwy kakaŭ proszk		'kakao (proszek)'
in kakaŭ		'kakaowiec'
czekolada, czekolad, czeklad, czeko
... ɣwy mlek czeko		'czekolada mleczna'
... ɣwyn pioł czeko		'czekolada gorzka'
... ɣwyn śnieg czeko		'czekolada biała'
kokos
wiór
ɣwo kokos wiór		'wiórki kokosowe'
ogień, ogń
płomień, pło	ta??	nie lepiej słowotwórstwo?
ognisko, ognisk		nie lepiej słowotwórstwo?, nie mylić z "ogwa", ale co z 'ogniskiem soczewki'
woda, wod		nie musi być płynna ("top wod"); pomyślmy o wodzie, która nie jest H₂O...
lód, mroź woda, mroź wod
ny lód	ta	'lodowaty, poniżej zera', por. "nadr bez ciep"
mróz, jo ny lód		?, por. "mroź"
ziemia, ziem
in ziemia, in ziem		'ziemniak'
kamień, kamń
piasek, piask
róża, róż		"szesz i ta róż różow ta róż ny krew" - '[Niektóre] Róże są różowe i [niektóre] róże są czerwone.'
tulipan, tulip
stokrotka, stokrot, stokr, in h. luf (?)
sól
powietrze
gaz, para coś, par coś
tlen, pierwiastek 8 .
azot, pierwiastek 7 .
hel, pierwiastek 2 .
neon, pierwiastek 10 .
argon, pierwiastek 1 8 .
krypton, pierwiastek 3 6 .
ksenon, pierwiastek 5 4 .
radon, pierwiastek 8 6 .
wodór, pierwiastek 1 .
cukier, cuk
cukierek, cukierk ?
pieprz		'pieprz (przyprawa)'
in pieprz		'pieprz (roślina)'
piołun, pioł
kwas
zasada ? zasad ? bez kwas ?
prąd		'prąd elektryczny'
nurt		'nurt, prąd (wody)'
rzecz rzeczk		'rzecz' (raczej w wąskim znaczeniu: materialna, sztuczna, nieduża)
szyna, szyn ?
naczynie, naczyń		'naczynie (kuchenne?)', co z "jca coś"
pomieszczenie, pomieszczeń, pomieszcz, pom		co z "rnia coś"
pokój pokójk	ta (a może "je ta ... dom pokójk"?)	'pokój (czyjś)'
pokój(?), bez wojna, bez wojn	?	kogoś z kimś? między?
walczy, walcz	ta tę (przeciw) (zza) (ać) ?	ktoś przeciw komuś o coś (żeby np. ustalić, jakie jest) o coś (żeby to było); bywa "ać nie", a jak wyrazić walkę o coś, żeby to mieć; dotyczy też "wojn", "kłóć"
... dło walcz		~'broń (zwłaszcza biała)', też "rka walcz", "ark walcz", "dło wojn", "rka wojn", "ark wojn", może "dło broń" itd., "dło atak" itd., nie mylić z "broń"
broni, broń	ta tę (przeciw)	ktoś kogoś przed czymś, nie mylić z "dło walcz" itp.
atakuje, atakuj, atak	ta tę?przeciw	ktoś kogoś
wojna, wojn	ta tę (przeciw) (zza) (ać) ?	? 'wojna, toczyć wojnę, walczyć na wojnie'
acz wojna, acz wojn ?		'żołnierz', 'polski żołnierz' to "acz dla Polska wojn"?
jeniec jeńc ?	ta	czyjś
niewolnik		~="tgo ludź pam ludź"?"tgo coś je pam coś ludź"
kłótnia, kłócisię, kłóci, kłóć	ta tę (przeciw) (zza) (ać) ?	nie mylić z "kłuj"
kłuje, kłuj kłuć	ta tę	nie mylić z "kłóć"
bawi, baw	ta (tą)	'bawi się', bez wygranych i przegranych
muzyka, muzyk	ta (tą)	'gra, muzykuje', np. "tą pianino muzyk"-'gra na pianinie', "acz muzyk"-'muzyk'
gra	ta (przeciw) (tą)	"siesz wlu je gra coś" "siesz or je gra pasjans je gra ɣwy piłk gra je gra berek uf"
pasjans	ta	'gra w pasjansa', "szesz je pasjans tą kart gra"
brydż	ta (przeciw)	'gra w brydża'
karta, kart		'karta do gry', por. "kartk"
szachy, szach	ta (przeciw)	'szachy (gra)'; co z 'szach', 'mat' i 'pat'
ɣwo Japonia szach ? ɣwy Japonia szach	ta (przeciw)	'shogi, szogi, siogi, szachy japońskie'
ɣwo Chiny szach ? ɣwy Chiny szach	ta (przeciw)	'xiangqi, sjanki, szachy chińskie'
dło szach		'bierka szachowa'
berek	ta (przeciw)
ɣwy piłk gra	ta (przeciw)	'gra w piłkę', czy to to samo co "tą piłk gra"
... ɣwy nog ɣwy piłk gra, ɣwy krak krocz ɣwy piłk gra ?	ta (przeciw)	'piłka nożna (gra)', a może np. "ɣwy i nog piłk gra"
... ɣwy ręk ɣwy piłk gra, ɣwy krak trzym ɣwy piłk gra ?	ta (przeciw)	'piłka ręczna (gra)', a może np. "ɣwy i rek piłk gra"
piłka, piłk
... ɣwy nog piłk, ɣwy krak krocz piłk		'piłka nożna (przedmiot; do nogi, do gry w nogę, do gry w piłkę nożną)'
... ɣwy ręk piłk, ɣwy krak trzym piłk		'piłka ręczna (przedmiot; do gry w piłkę ręczną)'
pokona, wygra, wygr	ta tę (ąc)	"przegra" zbędne, np. "siensz ta Marek tę Damian ąc szachy wygr"-'Marek wygrał z Damianem w szachy', "siensz tę Niemcy ąc wojna wygr"-'Niemcy (państwo) przegrały wojnę.', "szesz klor ąc pasjans wygr jes tę pnic li"~="szesz tę pnic kle ąc pasjans wygr"-'Przeciętna wygrana w pasjansa jest z nikim.'
przemoc	ta (tę ? (przeciw)) ((je) ? ((ąc)))
potyka, potyk, potknie, potkń	ta (zza) ? ta przeciw	ktoś o coś, np. "szesz jor zza próg potkń" ? "szesz jor przeciw próg potkń" - 'potykam się o próg', "szensz nor zza martw zza próg dok potkń" ? "szensz nor zza martw przeciw próg potkń" - 'ze zmartwienia potknął się o próg')
klucz	ta	do czegoś
katastrofa, katastrof, ktrof
ɣwy ktrof ogń		'pożar'
ɣwy?ɣwo ktrof zalej	ta tę jtą ? ta tę ?	'powódź'
powód	ta	czegoś, np. "ta fakt żad może to powód" - 'powód niemożliwości tego'
sieć
... ɣwo komputr sieć
krata, krat		np. metalowa
woś krat, kratka, kratk ? ny krat	ta	wzór (?), przymiotnik 'kraciasty'
pas		np. skórzany
pasek, pask ? ny pas	ta	wzór, por. "woś krat"
skóra, skór	(zon) ? ta	por. "skórk", "kor"
skórka, skórk ? ... gby skór ? ... ɣwo owoc skór	(zon) ? ta	np. owocu
włosy, włos		'włosy, czupryna'
futro, futr		'futro'
włos, włosk		'włos' (też w liczbie mnogiej; ludzkie lub zwierzęce)
pióro, piór, ɣwo ptak włosk
łuska, łusk
tor tork torek, tór ?		'tor' jako coś podobnego do trasy? A tory kolejowe? Tor ruchu i tor bobslejowy?
wór, work , wor
gryzie, gryź	ta tę
woś gryź	ta tę ?	'piecze, drażni (jak szampon)', "nce woś gryź" - 'gryzące, drażniące', co z miejscem
?nadr woś gryź	ta tę	'pali, żre (jak kwas)', "nce nadr woś gryź" - 'żrące'
boli, ból	ta tę	kogo co, np. "siesz zza ny ga coś jor tę głowa ból" - 'Głowa mnie boli od hałasu (głośności).'(?)
swędzi, swędź ? świąd	ta tę	kogo co
miasto, miast
wieś		'wieś (obszar)'
wioska, wiosk		'(jedna) wieś, wioska'
dom	ta	'czyjś dom'
domek, domk		'dom (budynek)'
ɣwo piesk domk		'psia buda'
schody, schod
schodek, schodk		'schodek, stopień'
drzwi
okno, okn
soczewka, soczew, sczewk		nie mylić z "sczewc" (które to "sczew")
klamka, klamk
samochód, aŭto(?), aŭt(?), aŭtko, aŭtk		konkretnie 'samochód', ogólnie (z np. poniższymi) "ark jedź"
aŭtobus, bus
bus busik, busk
tramwaj, tram
pociąg, pciąg
rower		przykład "rka jedź"
aŭtomat		?
ny aŭtomat	ta	'aŭtomatyczny'
telewizor ? ... ark tę dko tu widź ??
telewizja ? ... stwo tę dko tu widź ??
radyjko, radyjk ? ... ark tę dko tu słysz ??		(odbiornik)
radio ? ... stwo tę dko tu słysz ??		(?)
telefon ? ... ark do dko tu mów ??
... ɣwy kom telefon ? ...		'telefon komórkowy, komórka' (pierwotnie od sieci komórkowej)
komórka, kom	(nic?)	'komórka' (mała komora, komórka w plastrze miodu, pokój...) ???, por. "cela"
bjokomórka, bjokom ? ... ɣwy bjo kom ? ... ɣwo bjo kom ? ... ɣwy żyj kom ? ... ɣwo żyj kom		'komórka' (mała komora, komórka w plastrze miodu...) ???
telegraf, dalekopis ? ... ark do dko tu pisz ???
liczy, licz	ta tę
oblicza, oblicz, blicz	ta tę(?)
kalkulator ? ... ark blicz
liczydło ? ... dło blicz ?		"rka blicz", "dło licz" czy "rka licz" też może mieć sens, ale chyba jednak nie
komputer, komputr ? ... ark myśl ? ... ark gby myśl
laptop ? ... ɣwy księg komputr ? ... ɣwy księg ark myśl ? ... ɣwy księg ark gby myśl
tablet
szyba, szyb, szybk
wyciera, wycier, wytrze, wytrz	te tę	por. "wymaż"
... ark wytrz		~'wycieraczka (samochodowa)'
... dło wytrz		~'wycieraczka (pod drzwiami)'
wymazuje, wymazuj, wymaże, wymaż	ta tę	por. "wytrz"
... dło wymaż		~'gumka (do ołówka)'
guma, gum		'guma (materiał)'
gumka, gumk		'gumka recepturka'
dło pisze, dło pisz		coś do pisania
długopis(?)
ołówek(?)
... ɣwo pisz piór		'pióro (do pisania)'
papier		materiał
kartka, kartk		czy musi być z papieru?, por. "kart"
książka, książk, księga, księg
zeszyt ? ... ɣwo ów ręk pisz księg ? ... ɣwy ów ręk pisz księg
strona, stron ??	ta(?)	lewa, prawa itp.
stronka, stronk, stronica ?	(zon)	w książce, dwie na kartkę
... ɣwo komputr stronk ?		strona „komputerowa” (sieciowa, internetowa)
... lga coś		nauka
matematyka, mat ? ... lga blicz ??		nie mylić z "amt"
fizyka, fiz ? ... lga rzuć ???
chemia, chem ? ... lga miesza ????
biologia, bjologja, bio, bjo ? ... lga żyj
informatyka, inf (?)
astronomia, astronomja ? ... lga gwiazd		"lga kosmos"? - ale co wtedy z 'kosmologią'; por. "astrologja"
językoznawstwo ? ... lga ski coś
geometria, geometrja		które to "geo"? "lga ..."?
koło, koł kółko, kółk		jako figura geometryczna
... woś kółk		'niedoskonałe materialne koło/kółko', por. "ɣwo jedź kółk", w odróżnieniu od "woś kul"
ny kółko, ny kółk	ta	'okrągły', "czy ta kul ny kółk"
... ɣwo jedź kółk		'koło (np. samochodu)', por. "woś kółk"
oś ośka, ośk
kula, kul		bryła geometryczna
kulka, kulk, ... woś kul		'niedoskonała materialna kula', por. "woś kółk"
geografia, geografja		które to "geo"? "lga ..."?
geologia, geologja		które to "geo"? "lga ..."?
historia, historja, hist		historja jako nauka (jednak "lga hist"?), historja jako przeszłość, czyjaś historja (człowiea, państwa...; "ta" ? "o"), historja jako opowieść... - to nie takie proste
numerek, nrek		'numer'
góra, gór		'góra (wysoko)'
dół		'dół (nisko)'; ="bez góra"
górka, górk		'góra (w górach)'
dołek, dołk		'dół (wykopany)'
prosi, proś	ta tę byż	por. "każ"
dziękuje, dziękuj	ta tę zza
przeprasza, przeproś	ta tę zza
wita	ta tę
żegna	ta tę
lubi, lubk	ta tę
kocha, koch nadr lubk	ta tę
zakochany, zakch	ta tę	ktoś w kimś
podoba, podob	ta tę	komuś coś
podobny, podob, dobny	ta tę	coś do czegoś
boi	ta tę	'ktoś boi się czegoś', 'strach kogoś przed czymś'
zły	ta tę	'ktoś jest na kogoś zły, zdenerwowany'; (?) ściśle 'zły'="bez dob"/"nie dob"
zmysł	ta tę	ogólnie 'odczuwa jakimś zmysłem', por. "czuje", "wrażenie"
widzi, wzrok, widź	ta tę
słyszy, słuch, słysz	ta tę
dotyk, dot	ta tę	'czuje dotykiem', por. "tyk", nie mylić z "czuj"
smak	ta tę	'czuje smakiem', nie mylić z "czuj"
zapach, węch	ta tę	'czuje węchem', nie mylić z "czuj"
dotyka (?), dotyk, tyka, tyk	ta tę (tą)	ktoś coś czymś (jakąś częścią), np. "jor tę stół tą palc dotyk", ale "jor oj ta długopis tę stół dotyk", por. "dot", "tycz" (?), nie mylić z "czuj", "wrażeń"
tyczka, tyczk, tycz, tyk		?
rusza, rusz, ruch	ta	'rusza się', przy czym 'rusza' to raczej "oj ruch", często "idź" (czasem chyba ściślej: "nieś"; względnie "oj idź", "oj nieś") bardziej pasuje
przeoczy, przeocz	ta tę	'przeoczyć, pominąć przez nieuwagę', ~="zza bez uważn pomiń"?"ąc bez uważn pomiń" (czy jakoś tak)
pomija, pominąć, pomiń	ta tę	'przeoczyć, pominąć przez nieuwagę'
uważa, uważ uważny, uważn ?	ta tę	'ktoś na coś uważa', 'uważny' to raczej "nce uważn", nie mylić z "uwaga"="wak"
... nce uważn ?	ta tę	'uważny, skłonny do uważania'
kij
rządzi, rządź	(?)ta tę
żre	ta tę	~="lub jeść pij", "je" to coś koło "jest"
konsumuje, konsumuj, konsum, jeść	ta tę	'je (stały pokarm)'
pije, pij, ɣwy wod żre	ta tę	skrót albo ze słowotwórstwa
posiłek, psiłek, psił	ta tę	"eń psił" to 'posiłek (pokarm przeznaczony na posiłek)', w odróżnieniu od ogólnego "eń żre"
śniadanie, śniada, śnia	ta tę
obiad	ta tę	'obiad jako spożywanie na obiad, obiadanie', "szesz je żre obiad", "szesz tę co ten obiad"~="szesz je co ten eń obiad" (ale to drugie nawet nie mówi, że "eń obiad" ('obiad jako pokarm') będzie zjedzone) ~ 'Co jest na obiad?' (analogicznie inne posiłki i samo "psił")
kolacja, klacja, klac	ta tę
częstuje, częstuj	ta tę tmu	ktoś czymś kogoś; czym dokładnie różni się "ta A tę B tmu C częstuj" od "ta A oj ta C tę B żre"?; co z 'częstować się'?
gotuje, gotuj	ta tę
smaży, smaż ? ɣwo olej gotuj	ta tę
ssie	ta tę
ssak, ak ssie
obraża, obraź	ta tę
obraz, obr	ta	'obraz, wyobrażenie (czegoś)'
maluje, maluj	ta tę ?	ktoś coś ? ale co to znaczy? można malować ścianę, obraz albo słońce na obrazie, można też zamalować płótno
rysuje, rysuj, rys	ta tę ?	z uwagami z grubsza jak wyżej dodać stosunek do rys i rysowania samochodu przez wandala
fotografia, fotka, foto	ta (de)	? "oj foto" to 'fotografować'
kryje, kryj	ta tę	?
ące kryje, nce kryj	ta	'skryty, skłonny do sekretów', por. "nce tę ... kryj", ?
ny kryje, ny kryj	ta	'skryty, skrycie, po kryjomu'
pomoc, pomaga, pomóż, pom	ta tę byż ać ?	ktoś komuś w czymś
przeszkadza, przeszkódź, ... bez pom(?)	ta tę byż ać ?	ktoś komuś w czymś
każe, każ	ta tę byż	ktoś komuś coś, por. "proś", nie mylić z "kar"
radzi, radź	ta tę tmu o byż ?
decyduje, decyduj ?	ta (o?) byż	'ktoś decyduje, że coś ma być', to z następnymi wydaje się potwierdzać, że "byż" jest blisko "że win" (ale co z "że trza" i okolicami "że niech"?) (?)
rozsądza, rozsądź ?	ta (o?) że	'ktoś decyduje, że jakoś jest', por. "wyrok" (?)
wyrok	ta (o?) że	'ktoś decyduje w wyroku sądowym, że jakoś jest' (czy to prawdziwa różnica?) (?)
rodzisię (?), rodzi, rodź	ta ? ta tę
posiada ? bgo	ta tę	? "jest tgo ... li", "bgo" samo z siebie w sumie tak działa
ubiera, ubierz	ta tmu tę	"ta ... tę ... tmu ... ubiera" to skrót od "ta ... oj zacz ta ... jes w ubr ... li"
ucieka, uciek bez goni, bez goń	ta tę od do przez pszo pszon pszow kier(??)	ktoś komuś ...
goni, goń bez ucieka, bez uciek	ta tę od do przez pszo pszon pszow kier(??)	ktoś kogoś ...
szuka, szuk	ta tę
ładny, ład	ta	"bez ład" to 'brzydki', "bar ład" - 'piękny'
śliczny, ślicz	ta	'śliczny, uroczy, słodki'
węgiel, węg
czarny ny węgiel, ny węg	ta
śnieg
biały ny śnieg	ta
krew	(zon)
czerwony ny krew	ta
trawa, traw
trawi, strawi, straw	ta tę (tą)(?)
ziarno, ziarn	ta?	?
zboże ? in ziarn
pszenica, pszenic
żyto
orkisz
jęczmień
owies
proso
ryż
gryka
szarłat, amarant
bambus, wlk traw
groszek, groszk, groch
fasola, fasol, fsol
soczewica, soczew, sczewca, sczewc		nie mylić z "sczewk" (które to "sczew")
soczewica, soczew, sczewca, sczewc		nie mylić z "sczewk" (które to "sczew")
liść	(zon)
zielony ny trawa, ny traw	ta
niebo, nieb		por. "niebios"
niebieski ny niebo, ny nieb	ta
żółtko, żółt
ɣwon śnieg jaj		'białko jajka'
żółty ny żółtko, ny żółt	ta
metal
brąz		'brąz (stop)' (a może dla stopów powinno być słowotwórstwo, ale to ciężka sprawa)
brązowy, brązow ? ny brąz	ta	"czy ta brąz ny brąz"
bury, bur	ta	(czy to naprawdę co innego niż brązowy?)
złoto, złot
ny złoto, ny złot	ta	'złoty (~=żółty i błyszczący)'
srebro, srebr, sreb
ny srebro, ny srebr, ny sreb	ta	'srebrny (~=biały?szary i błyszczący)'
miedź
platyna, platyn
żelazo, żelaz
żeliwo, żeliw		(a może dla stopów powinno być słowotwórstwo, ale to ciężka sprawa)
stal		(a może dla stopów powinno być słowotwórstwo, ale to ciężka sprawa)
czapka, czap		~="nubr głow"
szalik, szal ?		~="nubr szyjk"
nubr tułów		ogólnie
bluza, bluz
kurtka, kurt
koszula, koszu
koszulka, koszuk		z krótkim rękawem, raczej bez guzików (?)
podkoszulek, podkoszu, podkosz
ɣwo ręk but		'rękawiczka', ~="nubr dłoń"
nubr nog		ogólnie
spodnie
kalesony, kaleson, kleson
but		~="nubr stopa"
kaptur		~="nukr głow"
kołnierz		~="nukr szyjk"
rękaw		~="nukr ręk"
... nukr palc		~'część rękawiczki na palec'
nogawka, nogaw		~="nukr nog"
korona, koron, kron ? ... ɣwo złot czap ?		~="biżu głow"
naszyjnik, naszyjk naszyj		~="biżu szyjk"
bransoletka, bransolet, bransol		~="biżu ręk"
pierścionek, pierścień		~="biżu palc"
hełm		~="zbroj głow"
naparstek		~="zbroj palc" (?)
błyszczy, błyszcz	ta	'błyszczy czyli jest błyszczący' (?)
szary, szar ny myszk	ta
fiołek, fioł
fioletowy ny fiołek, ny fioł	ta
różowy	ta
pomarańcza, pomarańcz, pom, pmar
cytryna, cytryn ? cytrus kwas ? cytrus ny kwas
mandarynka, mandarynk, mandaryn(?) ? cytrus cuk ? cytrus ny cuk ? cytrus bez duż
grejfrut ? cytrus pioł ? cytrus ny pioł
cytrus ? cytrusk, cytrus coś
pomarańczowy ny pomarańcza, ny pomarańcz, ny pmar	ta
rudy ny lisk, ny lis coś(?)	ta
kolor	ta	'kolor, coś ma kolor', np. "je kolor ny śnieg"
ny kolor	ta	'kolorowy'
ny biały ny ny śnieg ? pa ny śnieg	ta	'jasny (kolor)'
bez ny biały bez ny ny śnieg ? bez pa ny śnieg ? ny czarny ... ny ny węg ? pa ny węg	ta	'ciemny (kolor)'
pa biały pa ny śnieg	ta	'białawy'
pa czarny pa ny węg	ta	'czerniawy'
szkło
ɣwo kolor szkło		'witraż'
świat		?
światło, światł, świeć	ta	'świecić, światło czegoś' (a może trzeba odróżnić 'światło' od 'świecenia'?)
ny światło, ny światł, ny świeć	ta	'jasny, oświetlony' ('mocno świecący' to "bar świeć")
... bez ny świeć	ta	'ciemny, nieoświetlony' ('słabo świecący' to chyba "bez bar świeć")
... ɣwon krew świeć		'światło czerwone (uliczne)'
... ɣwon traw świeć		'światło zielone (uliczne)'
... ɣwon żółt świeć		'światło żółte (uliczne)'
cień	ta tę ? tę ta ? ta (de) ? ta (zza ta ... świeć)	cień czegoś w świetle czegoś
jasny	ta	'jasny (przenośnie, ~zrozumiały)'
zwięzły, zwięzł	ta
dobry, dob	ta	'zły' - "bez dobry"
duży, duż	ta	'mały' - "bez duży", zob. "mały"
długi, dług	ta	(dosłownie, por. "dutrwał"); 'krótki' - "bez długi"
długotrwały, długotrwał, dutrwał	ta	'długo trwający'; 'krótkotrwały' - "bez dutrwał"
wysoki, wysok	ta	'niski' - "bez wysoki"
ciężki, cięż	ta	'lekki' - "bez ciężki"
szeroki, szerok	ta	'wąski' - "bez szeroki"
gruby, grub	ta	'cienki' - "bez gruby"
daleki, dalek, dlek	ta	'bliski' - "bez daleki", zob. "dko", "blisk"
ciepły, ciep	ta	'zimny' - "bez ciepły"
szybki, szybk, szyb	ta	np. iść, raczej jako przysłówek (chyba że 'szybki bieg'), por. "ny szyb"
... bez szyb	ta	'wolny, powolny', np. iść, raczej jako przysłówek (chyba że 'wolna jazda'), por. "bez ny szyb", powolny' to 'posłuszny' czyli "posłuch" lub (?)"nce posłuch"
ny szybki, ny szybk, ny szyb	ta	np. człowiek
... bez ny szyb	ta	'wolny, powolny', np. człowiek, nie mylić z "wne", "wno", "woln", powolny' to 'posłuszny' czyli "posłuch" lub (?)"nce posłuch"
wolny, woln	ta ...?	'wolny, swobodny', por. "wne", "wno", nie mylić z "bez szyb", "bez ny szyb"
posłuszny, posłuch	ta tę	'ktoś komuś jest posłuszny, ktoś wobec kogoś wykazuje posłuch'
nce posłuszny, nce posłuch	ta tę	"siesz nor nce posłuch" - 'On wykazuje skłonność do bycia posłusznym, jest posłuszny (ogólnie).', "siesz norn nce posłuch" - 'On (ogólnie) cieszy się posłuchem.'
bez wolny, bez woln	ta ...?	~'uwięziony', por. "areszt", "więzienie"
zdrowy, zdrow	ta	sam zdrowy, człowiek czy zwierzę; 'chory' - "bez zdrowy"
chory, chor, bez zdrowy, bez zdrow	ta
ny zdrowy, ny zdrow	ta	np. jedzenie
bez ny zdrowy, bez ny zdrow	ta	'niezdrowy', np. jedzenie
dzdrow ? całość	ta	'cały, nie w kawałkach'
szalony, szalon	ta	'szalony, szaleć'
młody, młod	ta	'młody', 'nowy (niedawno wyprodukowany)'; 'stary' to "bez młod" albo "bez now", zależnie od dokładnego znaczenia; por. "doros"
nowy, now	ta?	raczej z "kna"; 'nowy' jak 'Nowy eksponat w muzeum to najstarsza na świecie książka' - "szesz je ten kna now w muzeum eksponat najz bez młod księg", 'Nasza nowa sprzątaczka jest starsza niż stara' - "szesz tnor kna now ka acz dla my sprząta niż kna bez now an bez młod"; 'stary' to "bez młod" albo "bez now", zależnie od dokładnego znaczenia; por. "jkna", "doros"
dorosły, doros	ta	por. "bez młod", "bez now", "bezę"
bez dorosły, bez doros	ta	"hacz bez doros"~="ęk coś", por. "młod", "now", "ę"
nowina, nowin	?	zaskakuje kogo? a może "je że to wie kna now jor wie"
wiadomość	?	'przekazywanie wiadomości' ?
nowość	?	dla kogo, czy nie wystarczy "hacz now" (ale miało być z "kna")
specjalny	ta?	?
łatwy, łatw	ta (wla)	'trudny' - "bez łatwy"
stoi, stój	ta	kiedy nie "bez idź"
siedzi, siedź	ta
leży, leż	ta
czworak(?)	ta	'stoi na czworaku' (jeśli to w ogóle poprawny polski. A może to klęczenie?), to samo co "je stój czworak"(?) Ale co z chodzeniem na czworaku? "pszon 4 kończyn krocz"? A w sumie czemu nie analogicznie "pszon 4 kończyn stój" (uogólnić "pszon"? "pszon plecy leż" i "pszon brzuch leż" (ale tutaj plecy czy brzuch to nawet nie całe wsparcie)? "pszon pośladki siedź"?)? A może "czworak" jako 'bycie na czworaku' i "zo czworak stój" i "zo czworak krocz" (zamiast "zo" może "i", "ąc" albo nawet "je")...
trwa	ta	zbędne, jest np. "szersz mecz" - 'Trwa mecz.', "szensz w gdy to mecz" - 'Wtedy trwał mecz.', "w gdy mecz" - 'w czasie (trwania) meczu'; por. "skutektrwa"="trwa"
zaczyna	ta	zbędne, jest "zacz", np. "zacz nor gotuj" - 'On zaczyna gotować.'
pojawiasię	ta	zbędne, jest "zacz"
szczeka, szczek ga pies ga pies dom, ga piesk	ta
miaŭczy, miaŭcz ga kot ga ak drap ga kot dom, ga kotk	ta
wolne, wne(?)	ta	'ktoś ma wolne, czyjś wolny czas' ?; por. "wno", "wolny", "bez szyb"
zależy	ta tę	coś od czegoś
chce	ta byż ta że ? ta tę	"że ... chce" = (?) "tę fakt ... chce", ale co z "mów" Czasami 'chcę czegoś' znaczy, że 'chcę, żeby tak było', ale czasami że 'chcę, żeby to było moje' - "jor byż jorw/jors to chce" - nie należy tego jakoś skrócić?
zależym	ta tę ? ta że ta byż	'komuś na czymś zależy'
próbuje, próbuj, prób	ta tę	np. "szensz nor tę gotuj prób" - 'Próbował gotować.'
bróbuje, bróbuj, brób	ta tę	'bezskutecznie próbować', ="bnie próbuj"
udajesię, udajś	ta tę	np. "szensz hor tę gotuj udajś" - 'Udało jej się gotować.'
rekord	ta (ów ? ąc ? ...)	czyjś polegający na czymś
pobija pobij	ta tę	ktoś jakiś rekord (?)
nadzieja, nadź	ta że	~="jes i lor byż bli że ! chce lor że bli że ! przypuść" (?), por. "zakład"
pokazuje, wskazuje, pokaże, wskaże, pokazuj, wskazuj, pokaż, wskaż	ta tę (tą)	(czy to to samo)
macha, mach	ta tę	np. "tor tę tonz ręka macha", ? "ta ... oj ta ... nieś"
trzyma, trzym	ta tę	por. "łap"
rzuć	ta tę tmu od(?) do(??)	'ktoś coś w kogoś skądś dokądś rzuca'
drzuć	ta tę tmu od(?) do(?)	'ktoś coś komuś skądś dokądś rzuca', ~="je rzuć daj"
daje, daj, da	ta tę tmu	"dostaje" zbędne
podaje, podaj, poda ?	ta tę tmu od do	por. "nieś"
prezentuje, prezentuj, prezent	ta tę tmu	"eń prezent" to 'prezent'
bierze, bierz	ta tę tmu od do(?)	ktoś coś od kogoś skądś dokądś(?); jak się ma do "przyjm" i "łap"? 'zabiera (dokądś)', nie ważne, czy to własność zabierającego, czy cudza
przyjmuje, przyjmuj, przyjm	ta tę tmu	ktoś coś od kogoś; a może "bierz"?
kradnie, kradź	ta tę tmu od(?) do(??), por. "ɣwo pożycz kradź"
dług dłużny, dłuż	ta tę tmu	'(ktoś coś komuś) jest winny/dłużny', por. "wink", "płać"
kupuje, kup	ta tę tmu zamian	ktoś coś od kogoś za coś; "sprzedaje" zbędne; to symetryczne (można kupować pieniądze za towar), czy nie?; można rozbić na przekazanie towaru, przekazanie opłaty i umowę, ale co z tego wynika?; co z usługami?; por. "płać"
płaci, płać	ta tę tmu zamian	ktoś coś komuś za coś; a co z czasem (z góry, z dołu: jak opisać sprzedaż na kredyt i po przedpłacie? czy zapłata z góry to "kup" ("tę pniądz kup"), a wydanie towaru to wtedy "płać" ("zamian pieniądz płać")? czy to będą jedyne różnice w stosunku do "kup"?) i zamianą/barterem ("tę kur zamian pszenic płać")?; 'spłacanie długów' (po tym, jak ktoś pożyczył pieniądze), chyba też mandaty i odszkodowania (od ubezpieczyciela, sądowe i wymuszone siłą, do tego reperacje wojenne), por. "dłuż", "wink", "umowa"
umowa	ta tę(?) że	kogoś (z kimś, czy dawać dwie osoby pod "ta" (zwłaszcza, że może być więcej)?) że; por. "zakład", "pożycz", "kup" itp.
zakład, zakłada, stawia	ta tę tmu zamian że ? ta tę (?) że	'ktoś coś przeciw czyjemuś czemuś że coś ('na kogoś' z grubsza "że ta ... wygra", chyba że chodzi o 'stawianie, że coś będzie', czyli po prostu "że") stawia' ? jak "je zakład umowa"; można nawet się doszukać sześciu stron jeśli stawia się że ktoś wygra z kimś, ale to już naciągane - widać, że "że" jest potrzebne; z drugiej strony 'stawiać na kogoś' to podstawowe pojęcie - problem; umowy kredytowe też mogą być skomplikowane - por. "pożycz", "umowa" itp., "nadź", nie mylić z "rnia prac"
pieniądz, piniądz, pniądz		ogólnie(?), por. "kup", "płać" itp., "wlut"
pożycza, pożycz	ta tę tmu zamian	ktoś coś od kogoś za coś (=komuś coś ktoś za coś) (?), "zamian" to chyba to, co się dopłaca za pożyczkę poza zwrotem (przed wydaniem, przy wydaniu, podczas używania, przy oddaniu, po oddaniu), ale to może być skomplikowana umowa, a może być "zamian pnic pożycz", por. "umowa", "zakład", "ɣwo pożycz kradź"
... ɣwo pożycz kradź	ta tę tmu	'ktoś coś od kogoś pożycza sobie (kradnie na trochę)' (według prawa to nie kradzież)
wina, winny, winka, wink, win	ta tę	'ktoś jest czemuś winny', "szesz tor dorn wink"~="szesz dorj heń tor wink"~="szesz zwin ty to" ~ 'jesteś temu winny'~='to twoja wina'~='to jest twoją winą'~='to przez ciebie', por. "dłuż", "płać", nie mylić z "win", "won"
zemsta	ta ...?	ciężka sprawa: ktoś się mści na czymś jakoś za coś, por. "płać", "wink"
sądzi, sądź, sąd	ta tę zza (?)	'sądzić, sądzenie, sąd (jako proces)'
... acz sąd		'sędzia'
... rnia sąd	?	'sąd (jako budynek)'
... eń sąd ? ... eń sąd ?		'podsądny'
karze, karz kara, kar	ta tę zza (?) (je)	czy "tę ja kar" to i 'kara dla mnie', i 'karanie mnie'? czy "zza" pasuje? nie mylić z "każ"
areszt	ta	? 'aresztowany, uwięziony', jako budynek to "więzienie" (a może jest różnica?!), "ta Marian oj ta Karol areszt" - 'Michał aresztuje Karola.', por. "bez woln"
więzienie, więzień(?) ? rnia areszt ? rnia acz areszt	(dla) ?? zza ...?	'więzienie, areszt' (a może jest różnica?!) jako budynek, pomieszczenie(?), "acz areszt" to 'więzień'?, por. "cela"
cela	?	?, por. "kom"
mandat, grzywna ?	?
policja	?	?
... owc policja	?	'policjant'
adwokat ? ... acz poŭ sąd broń ?	?
prokurator ? ... acz poŭ sąd atak ?	?
uczy, ucz	ta tę tmu	ktoś o czymś kogoś, ? "ta ... oj o ... ta ... ej wie" czy jakoś tak
oddziela, oddziel	ta tę tmu ? ta tę od ? ta tę	"tę śtan tmu mlek oddziel"?"tę śtan od mlek oddziel"?"tę i śtan mlek oddziel"
kroi, krój	ta tę (wę)
odkrawa, odkrój	ta tę tmu ? ta tę od ? ta tę	'oddziela krojąc'
skrawa, skrój	ta tę tmu	'odkrawa po plasterku', np. "ta Janek tę 1 kilo gram tę szynk skrój" - 'Janek odkrawa po plasterku jeden kilogram z szynki [która może mieć i tonę, jeśli to szynka z dinozaura]', tego chyba nie da się wyrazić innym sposobem
szyje, szyj	ta tę tą jtą iz (?)	np. "ta Karolina tę suknia tą igła jtą nić iz satyna szyj" (?), por. "szyjk"
naszyje, naszyj	ta tmu tę tą jtą	np. "ta Karolina tmu suknia tę łata tą igła jtą nić naszyj" (?), por. "naszyjk"
smaruje, smaruj	ta tmu tę ? ta tę jtą
zalewa, zalej	ta tę jtą ? ta tę	'coś coś zalewa', np. "ta Ania tę japk jtą wod zalej" czy "ta Ania oj ta wod tę japk zalej"
huśtasię, huśta, huśt	ta (?)	"ta X oj ta Y huśt"-'X huśta Y'
... dło huśt		'huśtawka'
nazywa, nazwie ?	ta tę tmu	ktoś jakoś kogoś, np. "nor jorm tę " Łukasz ' nazwie" ? a może "nor oj je jor imię " Łukasz '" ? jak rozróżnić 'nazywać/wołać' i 'nadawać imię/nazwę'
kojarzy, kojarz	ta tę tmu	ktoś z czymś coś
mówi, mów	ta tę tmu o że byż(?)	ogólnie
rzecze, rzecz	ta tę tmu o że byż(?)
krzyczy, krzycz, krzyk	ta tę tmu o że byż(?)
szepce, szepcz, szepc, szept	ta tę tmu o że byż(?)
bełkoce, bełkocz, bełkoc, bełkot	ta tę tmu o że byż(?)
mamroce, mamrocz, mamroc, mamrot	ta tę tmu o że byż(?)
śpiewa, śpiew	ta tę tmu o że byż(?)	"eń śpiew" to 'piosenka'
pisze, pisz	ta tę tmu o że byż(?)
czyta, czyt	(?) ta tę tmu o że byż(?)	taki rząd sugeruje czytanie komuś na głos, ale co z czytaniem po cichu, czytanie od kogoś to po prostu "tę cod ... coś czyta"?
ny czyta, ny czyt	ta	(?)'czytelny'
klnie	ta tę(?) tmu(?) o(?) że(?)	podobnie jak "mów"(?)
pyta, pytanie	ta tę tmu o że	"że" zawsze (?) łączy się z jakimś "czyż", "cóż" czy podobnym; por. "problem"
myśli, myśl	ta tę o że byż(?)	konkretna sformułowana myśl
rozsądny, rozsądek, rozsąd ? ny rozmyśl	ta
uważa, uważ	ta o że	'myśli, uważa, sądzi' (pewności nie ma, ale "nadr uważ" to 'pewny, przekonany', a "bar uważ" oznacza, że uważa coś za bardzo prawdopodobne, nawet jeśli nie w 100% procentach), nie mylić z "uwaga"="wak", "uważn", "gotuj" ('gotuj'~='warz')
ny uważa, ny uważ	ta	'pewny, przekonany, zdecydowany (mniej lub bardziej)' 'zdecydowany (człowiek)' (?), por. "zdecydowanie"
wie	ta o że	'wie' (tak uważa i tak jest); jak się ma do "snie uważ"?; "o" to 'na temat kogoś/czegoś' (ale "że hors piesk wie" - 'wiedzieć o jej psie, wiedzieć, że ma psa')
zna	ta tę	'wiedzieć dużo(?) o kimś/czymś' (nie ma kilku znaczeń? Znam wiersz, fizykę, ludzi (ledwo, dobrze)?)
przypuszcza, przypuść	ta tę o że	jakby skrót: "że chba ... uważ" blisko "że ... przypuść"
czuje, czuj	ta tę o że	'czuje (że coś jest prawdziwe)', nie mylić z "dotyk", "węch", "smak", "zmysł"
wrażenie, wrażeń	ta tę o że	'ma wrażenie, że jakoś jest', np. "szesz jor że jo zimny bez ciep wrażeń" - 'mam wrażenie, że jest zimno, zimno mi' (por. "szesz mi ja bez ciep") (?), nie mylić z "zmysł"
przewiduje, przewidzi, przewidź	ta tę o że
wróży, wróż	ta tę o że (tą(?))
astrologia, astrologja, ... stwo tą gwiazd wróż		por. "astronomja"
astrolog, ... acz tą gwiazd wróż
rozmyśla, rozmyśl	ta o
odpowiada, odp	ta tę o że tmu zamian	ktoś coś o czymś że coś komuś na coś
słowo, słow	o że(?) (je) (poŭ)
zdanie, zdań	o że (je) (poŭ)	'zdanie gramatyczne', por. "uważ"
tłumaczy, tłumacz, tłumcz	ta tę tmu o że poŭd dŭop	"acz tłumacz" - 'tłumacz'
błogosławi, błogosław, błogsław, błog(?)	ta tę (poŭ) (bo ? zza) ?
przeklina, przeklin ? przeklnie ? przeklni ? przeklnij ? przeklń ?, ... bez błogsław, bez błog(?)	ta tę (poŭ) (bo ? zza) ?
język ski coś	ta (?)	czyjś, 'język (mowa)'
ɣwo mam język ɣwo mam ski coś	ta	czyjś, 'język ojczysty'
ozór, krak liże, krak liż	(zon)	'język (część ciała)'
liże, liż	ta tę
znaczy, znacz	ta tę (jacz) (ów)	'znaczenie, znaczy, oznacza', np. "siesz ta " piesk ' tę piesk znacz" - '"piesk" oznacza psa.', "siesz ta " szesz ' ów tryb_oznajmujący znacz" ~ '"szesz" oznacza/sugeruje tryb oznajmujący.', "siesz ta poŭ ski Niemcy " ich ' jacz poŭ ski Polska " ja ' znacz" - "Niemiecki "ich" oznacza to, co polskie "ich"."
skrót	ta	'skrót', w takim znaczeniu, jakiego używam w niniejszym artykule
zwan ɣwy logika język ? zwan ɣwy logika ski coś		'logiczny język (cała rodzina)'
pamięta, pamięć	ta tę o że
zapamięta ? zacz pamięta, zacz pamięć	ta tę o że
przypomni	ta tę o że
zapomni	ta tę o że
problem, kłopot	ta o (je)	'czyj z czym' (ale czasem 'problem' tłumaczy się raczej na "pyta")
błąd	ta o (je)	'czyj związany z czym', np. "je fakt nie gotuj jor błąd" - 'mój błąd polegający na niegotowaniu' (pomijając inne problemy, czy "nie" można tak używać bez "fakt" chyba nie można), por. "pragma# szesz błąd"
pracuje, pracuj, praca, prac	ta (ów)	(?) ktoś nad czymś/czyjaś nad czymś (a może "o" zamiast "ów"?)
... ny prac	ta	'pracowity'
leniwy, leniw, leń ... bez ny prac	ta	'leniwy'
... acz bez ny prac		'leń'
... ak bez ny prac		'leniwiec'
... rnia prac		~'zakład pracy', nie mylić z "zakład"
strzeże, strzeż	ta tę	"acz strzeż" to 'stróż', "je acz jorn strzeż anioł" to 'mój anioł stróż'
mama, mam	tma ta	'rodzic czyli ojciec lub matka'
syn	tma ta	'dziecko jako syn lub córka'
brat	tma ta	'brat lub siostra'
mąż	tma ta	'mąż lub żona'
przyjaciel	tma ta
sekretarz, sekretrz, sekrecz	tma ta (?)
dumny	ta (zza)	takie uczucia często z "zza", a może jednak "ta ... tę ... dumny" albo ewentualnie "ta ... o ... dumny" zamiast "ta ... zza ... dumny"
szczęśliwy, szczęśliw, szczęście, szczęść	ta
fart, bez pech	ta	'szczęście (przeciwieństwo pecha)'
pech, bez fart	ta
uśmiechasię, uśmiech	ta
płacze, płacz	ta
wesoły, wesoł, wesół	ta
smutny, smutek, bez wesoły, bez wesoł, bez wesół	ta
nuda	ta (zza?)
martwisię, martwi, martw	ta (zza?) o(?)	'martwy' to raczej "bez żyj"
przestroga	ta dla ? de dla ? ta tę
szanowny	ta
pan		="kia szanowny ktodź" (a może jednak tutaj też "ta" się przyda, chociaż po co; "kia szanowny ludź"?"kia szanowny coś"??), zobacz sekcję Kalki
er pan		'pan (nie pani)'
ka pan		'pani'
panpan	ta(?)	zobacz sekcję Kalki
nagły, nagł	ta	'nagły, nagle'
pełny, pełen ?	ta tę ?
pusty, pust ? bez pełny ... ?	ta ?
żyje, żyj	ta	'żyje', 'żywy', 'życie'
bez żyje, bez żyj martw	ta	'martwy, zmarły', por. "żad żyj"
żad żyje, żad żyj martw	ta	'martwy, mieożywiony' (po prostu "żad", czyli 'brak' - to nie czasownik, trzeba pilnować, żeby przeczenie pozostawało zgodne z logiką), por. "bez żyj"
zacz bez żyje, zacz bez żyj	ta	'umrzeć' ('zabić' to "oj zacz bez żyj" ("ta A oj ta B zacz bez żyj"), "bez zacz żyj" jest błędne w odniesieniu do ludzi, bo dusza ludzka jest nieśmiertelna, czyli zmarli nie przestają żyć)
myli, myl	ta tę tmu	ktoś coś z czymś
zepsuty, zepsut, psuj (?)	ta	'zepsuty', 'psuje się' to "zacz psuj", 'A psuje B' to "ta A oj zacz ta B psuj" (?)
naprawia, naprawa, napraw	ta tę	"ta A tę B napraw"="ta A oj bez zacz ta B psuj"
udałosię, udałoś, udało, udał	ta tę	'komuś coś zrobić udało się' (a co z 'coś się udało', np. 'Ten piernik ci się udał?'); por. "um" (czy nie powinny mieć bardziej podobnej gramatyki?)
gmera, gmer ?	ta (ów ? w przy ? poŭ ? poŭ przy (nowy zaimek dla czegoś, co jest tylko blisko jakiegoś stanu? ale czy to nie jest "ów"?)?)	'ktoś przy czymś'
metr
kandela, kandel, kandl
luks
lumen, lumn
djoptrja, djoptr
ogniskowa, ogwa	ta	nie mylić z "ognisk", ale co z 'ogniskiem soczewki'
złoty, ... wlut Polska
grosz, ... c. wlut Polska
marka, ... wlut Niemcy
fenig, ... wlut Niemcy
opowiadabajkę	ta	zwykły czasownik, używany, kiedy ktoś mówi "opowiembajkę" itp.
stan	ta	np. "szesz jor je stan opowiadabajkę" (?)
wystarczy, starczy, wyst, dosyć, dość	ta tę (?)	coś komuś
bardzy, bary, bry	ta	'bardzo, wielki', np. "szesz tnor nadr lubk bry" - 'Ta miłość jest wielka.', zob. "bar"
zdecydowany	ta	'zdecydowany, wyraźny', zob. 'zdecydowanie'
bardzawy, brwy, bwy, braw	ta	~'mocno', jakby mniej niż 'bardzo', zob. "baw"
mały, maɣ, mał, mły	ta	="bez bry" ("bez bardzy", "bez bary"), ~'mało' jako 'nie bardzo', zob. "mło", 'mały' to "bez duż"
kilka, klka, kilk		'więcej niż jeden', jak liczebnik, z "tle", "tle kilk"="mno"
dużo, dżo		jak liczebnik, z "tle", "bez dżo"="bżo", "tle dżo"="wlu"
bżo		'mało', jak liczebnik, z "tle", ="bez dżo", "tle bżo"="blu", por. "mało"="mło"(="kia mły")
robi, rób	ta iz tę	?, może raczej "ta ... iz ... oj ..."
gidź	ta poŭd przeŭ dŭop	~"gby idź": 'iść, przechodzić w znaczeniu abstrakcyjnym', np. "siensz ta końk poŭd stęp przeŭ kłus dŭop galop gidź" - 'Koń przeszedł od stępa przez kłus do galopu.'
zostaje	ta tę	?, raczej "zacz jes je ... li"
jest	ta tę	?, raczej "jes je ... li", jak już to trochę ogólniej, zobacz przy specjalne słowa

Kalki

Nie wiem, czy to logiczne, ale są kalki typu

• "je pan" - 'pan' jako grzecznościowy tytuł albo forma drugiej osoby, np. "szesz w gdzie co wter ten je pan profesor" - 'Gdzie jest pan profesor?', "szesz ta je pan ty co"(~="szesz ta torj pan co") - 'Co pan robi?'
  • "je panpan Bóg" - 'Pan Bóg', "je panpan ty" (~="torj panpan") - 'Ty, Panie' (można też stosować np. do króla, ogólnie tam, gdzie w polskim z powodu dużego szacunku używa się „panie” zamiast „proszę pana”)
• "kto", "on", "ona" - nie mówi się 'co', 'coś', 'to' o ludziach
  • "kto" jako "ki ktodź" pozwala uniknąć "co" w rozwinięciu skrótu

Chociaż niby można z nich zrezygnować. Pierwszy punkt ze swoim podpunktem to tylko przypominanie, drugi blokuję masę logicznych wypowiedzi, a podpunkt dodatkowo marnuje uproszczoną wymowę "ki" zamiast "jki".

Przykłady

pollok - pierwszy zestaw

prawdą der ja den ty lubi

-> szesz jor tę ty lubk

prawdą der Karol dem mama den piłka daje

-> szesz ta Karol tmu mam tę piłk daj

prawdą w des derm der ja dom ja

-> szesz w tgo tma ta ja dom ja

prawdą do Poznań przez na tor der pociąg jedzie

-> szesz do Poznań przez na tor ta pociąg jedź

niech der ten piesk od tu idzie

-> niech tnor piesk od tu(ale tu jestem ja, więc psa tu chyba nie ma) idź

czy der piesk kwiczy

-> czy ta piesk kwicz

prawdą der ja o piesk den że der piesk ga piesk coś mówi

-> szesz jor o pies tę że ta piesk ga piesk coś mów

prawdą der ty niż der ja tol deren der acz oi uczy lubi syn prawdą der ty niż ja denen der acz oi uczy lubi syn prawdą derm der ty niź derm der ja li denen der acz oi uczy lubi syn

szesz tor niż ja kę ta acz oj ucz lubk syn

Ty bardziej niż ja masz syna (dziecko), którego nauczyciel lubi.

Nauczyciel lubi twojego syna bardziej niż mojego.

prawdą der rod niż platyna niź der platyna niż złoto li drogi

szesz ta rod niż platyn niź ta platyn niż złot li bez tań

Rod jest bardziej droższy od platyny niż platyna od złota.(?)

szesz ta platyn niż rod niź ta złot niż platyn li tań

Platyna jest bardziej tańsza od rodu niż złoto jest tańsze od platyny.(?)

szesz w num 2 0 2 3 w n.e. rok ta platyn niż złot tań

W 2023 platyna jest tańsza od złota.

szesz cosior oj ta sionz ręk ruch

Coś rusza swoja ręką. (Np. ją wygina)

szesz zo i jak zon ɣwy żab płyń li ta ręka ruch jak zon ɣwy pełznie płyń li ta nog ruch płyń

Płynie z ruchami ręki jak przy pływaniu żabką i ruchami nogi jak przy pływaniu kraulem

niecht płyń

niech ten ów żab ręk

niech ten ów pełz nog

Płyń. Niech będzie ta żabowa ręka. Niech będzie ta pełzaniowa noga. (Ręce do żabki, nogi do kraula.)

szesz ta zon ja włos niź ny krew ny traw

Moje włosy są bardziej zielone niż czerwone.

dla owiec gimnazjum je adło eje den mat zna książka

-> dla owc gimnazjum je dło ej tę mat zna księg

podręcznik do matematyki dla gimnazjalistów

szesz ta kia w gdy ta Mark_Spitz jes je nastolatek li tę tle 6 . tę płynie ɣwy złot medal w w num 1 9 6 5 . w n.e. rok ɣwo Machabeusz olimpiada zdobywa si Mark_Spitz w po si zdobywa jeszcze tę i śnor Mark_Spitz w w Meksyk w num 1 9 6 8 . w n.e. rok olimpiada tę i tle 2 . ɣwy złot medal i tle 1 . ɣwy sreb medal tle 1 . ɣwy brąz medal zdobywa śnor Mark_Spitz kę dopiero w w Pekin olimpiada ta Michael_Phelps pobij w Monachium w num 1 9 7 2 . w n.e. rok ów tle 7 . ɣwy złot medal rekord udajś

szesz
 ta
  kia
   w
    gdy
     ta
      Mark_Spitz
      jes
       je
        nastolatek
        li
    tę
     tle
      6
       .
      tę
       płynie
       ɣwy
        złot
        medal
     w
      w
       num
        1
         9
          6
           5
            .
        w
         n.e.
         rok
       ɣwo
        Machabeusz
        olimpiada
      zdobywa
   si
    Mark_Spitz
  w
   po
    si
     zdobywa
   jeszcze
    tę
     i
      śnor
       Mark_Spitz
       w
        w
         Meksyk
         w
          num
           1
            9
             6
              8
               .
           w
            n.e.
            rok
          olimpiada
        tę
         i
          tle
           2
            .
           ɣwy
            złot
            medal
          i
           tle
            1
             .
            ɣwy
             sreb
             medal
           tle
            1
             .
            ɣwy
             brąz
             medal
         zdobywa
      śnor
       Mark_Spitz
       kę
        dopiero
         w
          w
           Pekin
           olimpiada
          ta
           Michael_Phelps
           pobij
        w
         Monachium
         w
          num
           1
            9
             7
              2
               .
           w
            n.e.
            rok
          ów
           tle
            7
             .
            ɣwy
             złot
             medal
           rekord
     udajś

(?) Markowi Spitzowi, który zdobył jako nastolatek 6 złotych medali w pływaniu na Olimpiadzie Machabejskiej w 1965 roku, później udało się jeszcze zdobyć 2 razy złoto, raz srebro i brąz na Igrzyskach Olimpijskich w Meksyku w 1968 roku, a także ustanowić pobity dopiero na igrzyskach w Pekinie przez Michaela Phelpsa, który zdobył 8 złotych medali, rekord 7 złotych krążków w Monachium w 1972 roku. [2]

czy klor ny krew nce kappa ba bę widź

czy bo ta ny krew ɣow krew to

Czy czerwony rzuca się w oczy? Czy to dlatego, że czerwony wiąże się z krwią?

szesz je ɣwy ktrof zalej jtą?ta wod zalej

(?) Powódź to zalanie wodą.

szesz żad może z żad co ten żyj

(?) nie może być tak, że (istnieje ż takie, że (nie istnieje c takie że ((c - co) i (ż - takie życie z c))))

(?) Bez czego nie mogą żyć. (Poza gramatyką, co znaczy to "z"?)

szesz i szorf bałagan ninorf bałagan

~ Jest bałagan w powyższym i niniejszym.

szesz bo co ta tan skr igła jes tki li

Dlaczego ta igła (zależnie od kontekstu, np. igła z drzewa) jest taka?

dzym fik w nak ciz szkło górk mno kę trwa tresuj szczur

Powiedzmy, że fikcyjnie na szczycie („końcu”) szklanej góry są tresowane szczury.

siensz chba zacz nie hacz grub

Chyba pojawił się brak grubych.

Grube (np. łodygi) chyba się skończyły.

szersz chba obec ta pnic tę garnek myj

szensz w gdy tę sze pisz si obec myj

szersz si obec myj

kanalok

szersz 2 2 . w 2 1 . w 1 3 . w 1 2 . w 2 0 1 7 . w n.e. rok miesiąc doba godzina minuta

szersz 2 3 . w 2 1 . w 1 3 . w 1 2 . w 2 0 1 7 . w n.e. rok miesiąc doba godzina minuta

Nic chyba teraz myje garnek. Kiedy powyższe było pisane miało miejsce to mycie. Teraz też to mycie ma miejsce. Jest 2017-12-13, 20:21. Jest 2017-12-13, 20:22.

siesz tors wlu kulk

szesz kia or ny nieb ny krew ny traw ny żółt uf to

siepsz tą jki to tor bawi

siepsz tą hacz ny nieb to

„Masz dużo kulek. Niebieskie, czerwone, zielone i żółte. Jakimi będziesz się bawić?” „Niebieskimi.”

cip wno mor do ten er pan idź

szesz tak niepch nie ta wor kia zbyt późny wróć ale

siepsz nie ten wróć

„Czy możemy iść do tego pana?” „Tak, ale nie wracajcie zbyt późno.” „Nie wrócimy [zbyt późno].”

siesz fik ta zo smok głow kierk ptą nieś

Głowy smoka „niosą się piechotą” ("kierk": same kierują, "ptą": samodzielnie, "nieś": przemieszczają się jako część całości względem tej całości (ewentualnie, dla "non nieś", są przenoszone na takich częściach)). [Jeśli chodzi o smoki z niezależnymi głowami.]

wak ład

siesz gdyb jor ty zacz jorw kę jor chce er czło (?)

Urodo, gdybym cię miała, dostałabym mężczyznę, którego bym chciała.

dzym klor wŭad cyk wlu cyk

Powiedzmy, że typowe cykady dużo cykają.

szeksz ta tle bar dżo czło pszo rower jedź

Bardzo wielu ludzi jeździ ~tutaj (koło tu i teraz) na rowerach.

opowiedziałembajkę

szesz nib transformers

opowiembajkę

[Na początku wypowiedzi musiałem być w trybie opowiadania bajek.] (Przestaję opowiadać bajki.) Istnieją nibytransformersy. (Zaczynam opowiadać bajki.)

Istnieją zabawkowe transformersy, poważnie.

siesz tunorj len nyr ów wlk rybk dzień

To (ten dzień) jest ostatni dzień wieloryba. ("wlk rybk" to wieloryb?)

siesz śli torj szczęść ɣapt klaszcz

Klaszcz, jeśli jesteś szczęśliwy.

szesz chba jorj kia nce kappa ba bę bez goń gmoń

Chyba istnieje gamoń, który wykazuje skłonność do znajdowania się w sytuacji, w której coś mu ucieka, który jest mną.

Chyba jestem uciekajumym (ściślej, skłonnym do bycia uciekajumym) gamoniem.

szesz ta wen ów okular ściereczka jca okular pszow kieszeń pszo gmoń pszon 2 dośk krak krocz nkier non krocz

Pojemnik na okulary, w którym jest chusteczka, jedzie/jest niesiony (nie kierując) w kieszeni przez gamonia idącego na dokładnie dwu nogach.

Etui na okulary ze ściereczką do okularów jest niesione w kieszeni przez gamonia idącego na dwóch nogach.

szesz jor że je totu kę ta Picasso w gdy sior em zo kia dług włos er ę czło maluj obraz uważa

Uważam, że to tu to obraz namalowany przez Picassa, kiedy był chłopcem z długimi włosami.

szersz oen ta jorj gmoń poŭ pollok mamrot się

Istnieje teraz, o którym, którym jestem, gamoń w polloku mamroce, toż (mamrotanie).

Gamoń, którym jestem, mamroce w polloku o tym mamrotaniu.

wak kia bar ek ślicz ek gby ę chom

~ O bardzo śliczniutkie jakbychomiczątko!

szesz je krak krocz nacz pszon ! krocz

szesz je krak łap nacz tą ! łap

ale

~ Istnieją chodzidła, które są chodzidłami, ale istnieją łapacze, które są łapaczami.

Nogi służą do chodzenia na nich, ale ręce służą do łapania nimi.

ci ta i in ziem ser bez ny wod

siesz bmo ta i in ziem ser dość bez ny wod

Czy ziemniaki i ser są suche? Może ziemniaki i ser są stosunkowo suche.

siesz kia kna ny ny węg pa ny śnieg mno kafl

~ Mamy ciemnobiaławe kafle.

Istnieją takie (chodzi np. o znajdujące się tutaj, nie o „takie, które”), które mają stosunkowo węgielnostną (=czarnostną=ciemną) śnieżnawość (=białawość), mnogie kafle.

siesz ta ta jorj gmoń ląc widź woś bez dob

Wzrok gamonia, którym jestem, jest słaby (bezdobrocosiowy).

wak kia bar bar zerczeń zerczeń ek ek nadr nadr i ślicz ponur ek gby toprz

~ Bardzo bardzo bardzo bardzo bardzo bardzo przeprześliczniuteńki i przeprzeponuruteńki jakbynietoperku.

(Przy czym przede wszystkim tłumaczenie "nadr nadr i ślicz ponur" jako 'przeprześliczny i przeprzeponury' nie oddaje tego, że chodzi o wyższą (i to o dwa poziomy) jakość, na dodatek zastosowaną do obu cech jednocześnie.)

szesz klor czło tą krak liż rzecz

Przeciętny człowiek mówi językiem (lizadłem).

czy torj kia tę Tarzan dobny toprz

szesz chba torj kia tę Tarzan dobny gby toprz

Czy jesteś nietoperzem podobnym do Tarzana? Chyba jesteś jakbynietoperzem podobnym do Tarzana.

siensz zacz hor tę łobuz ili zakch nadr lubk

Ona zaczęła kochać łobuza, czy zaczęła być zakochana w łobuzie?

opowiedziałembajkę

szesz ta ludź zacz bez żyj

szesz żad ta ludź bez zacz żyj

ale

szesz żad ta anioł zacz bez żyj

szesz żad ta anioł bez zacz żyj

kanalok

szesz i 1 dośk ta Bóg zacz bez żyj wong si zacz bez żyj

szesz żad ta Bóg bez zacz żyj

ale

opowiembajkę

[Na początku wypowiedzi musiałem być w trybie opowiadania bajek.] (Przestaję opowiadać bajki.)

Ludzie umierają, ale ludzie nigdy nie przestają żyć.

Anioły nigdy nie umierają i anioły nigdy nie przestają żyć.

Bóg umarł raz i to było w przeszłości (więcej nie umrze) [bardziej dosłownie '[W całej historji] istnieje dokładnie jedna śmierć Boga i ta śmierć była w przeszłości.'], ale Bóg nigdy nie przestaje żyć.

(Zaczynam opowiadać bajki.)

siesz ta jorj kia gby bez ląc widź gmoń tę czło tmu ɣwo krzak płot myl

Jakbyślepy gamoń, którym jestem, myli ludzi z żywopłotami.

cin nor tnorn końk tmu acz tę końk kradź kup

Czy on kupił tego konia od koniokrada?

siesz jorj kia bo ta gmoń chceś śpi o śpi myśl si gmoń

Istnieje, który jest mną, który, bo gamoniowi chce się spać, myśli o spaniu, tenże gamoń.

Jestem gamoniem, który myśli o spaniu, bo chce mu się spać.

siesz jorj kia bo ta gmoń że czyż sior chceś śpi nie wie o śpi myśl si gmoń

Istnieje, który jest mną, który, bo gamoń, czy mu się chce spać, nie wie, myśli o spaniu, tenże gamoń.

Jestem gamoniem, który myśli o spaniu, bo nie wie, czy chce mu się spać.

siensz bo ta jors aŭtk psuj muś jor pszo kę pożycz aŭtk ku dom jedź

Ponieważ mój samochód był zepsuty, musiałem jechać do dom pożyczonym.

siensz ta jorj gmoń tę i oj tę tę mno serwer przeciąż ignoruj tę w wiem len serwer Nagios napraw udał

Gamoniowi, którym jestem, udało się włączyć ignorowanie przeciążenia serwerów i naprawić Nagiosa na pewnym serwerze.

siensz ta jorj gmoń nastorn słysz

siesz ta dwa ka sekrecz tę mno er owc policja podob

siesz ta raz okz si ka sekrecz nce klnie

Gamoń, którym jestem, słyszał następujące: Dwu sekretarkom podobają się policjanci. Jedna z tych sekretarek jest klnąca (wykazuje skłonność do klęcia).

siesz ta struś pszo kia siorn trzym rybik przow pod się kierk leć

Struś używając jako pojazdu, który go (tego strusia) trzyma, rybika, w miejscu pod nim (pod tym rybikiem) kierując leci.

Struś leci (jako pilot) rybikiem (który go trzyma pod sobą).

siesz ta kia non nkier leć struś nie dziwny

Struś, który leci jako towar, nie jest dziwny.

siesz klor lód nadr bez ciep

Typowy lód jest lodowaty (tak zimny, że aż boli).

siesz mżeb tę heń trwa smaż jeść smaż

Trzeba smażyć, żeby jeść usmażone.

opowiadambajkę szesz od Kulfonocentaŭri do Alfa_Centaŭri kia ny fioł ścieżka

(Jestem w trybie opowiadania bajek.) Jest fioletowa ścieżka z Kulfonocentaŭri na Alfa Centaŭri.

siesz ta olej kappa ba jbą smaż

siesz jtą olej smaż

Na oleju się smaży.

siesz ów " http://traccar.mwy.consul:8083 ' skr stronk

siesz ta i login hasło ów Traccar domyślny

Istnieje taka związana z „http://traccar.mwy.consul:8083” strona (internetowa). Login i hasło są traccarowo domyślne.

Strona http://traccar.mwy.consul:8083, domyślny login i hasło Traccara.

szesz pno kiś wyś ta serc je bieg tę nadr lubk goń

Podobno istnieje jakieś coś związane z przez serce biegiem miłości gonieniem.

Podobno (w jakimś przenośnym sensie) serce gna za miłością.

siesz dzmy zza instynkt ta czło tę nadr lubk bar szuk

Powiedzmy, że od instynktu człowiek miłości bardzo szuka.

Powiedzmy, że instynkt każe człowiekowi intensywnie poszukiwać miłości.

opowiadambajkę

siensz ta je ta Drogo syn Frodo co

siensz pszo on kier on ta ten kia bez dob pierścień do zwan ów zagłada szczelin idź

(Jestem w trybie opowiadania bajek.) Co zrobił Frodo, syn Droga? Niósł wiadomo jaki zły pierścień do Szczeliny Zagłady.

Ostatnie zdanie bardziej dosłownie: Ten zły pierścień przemieszczał się do Szczeliny Zagłady, a on [Frodo] był kierowcą i noszącym. Był kierowcą i noszącym, czyli właśnie niósł, jak człowiek, nie jak koń niosący jeźdźca i jego bagaż.

Ściśle biorąc to wymijająca odpowiedź, bo trzeba się domyślić, że (skracam) bezpośrednią odpowiedzią na "siensz ta Frodo co" (Co robił Frodo?) jest "siensz ta Frodo jes pszo li kier li ta pierścień idź" (Frodo był taki, że był kierowcą i noszącym, kiedy pierścień się przemieszczał.).

siensz ta nacz pszo ! ta biżu palc krocz pszo schod nieś

Byt, którego przeznaczeniem jest bycie wierzchowcem/pojazdem/noszącym dla biżuterii na palec, jechał przemieszczającymi się jako część całości schodami.

~Ten, kto miał przenosić pierścionek, jechał [ruchomymi] schodami.

szesz or or ta krew ny krew ta nieb ny nieb ta żółt ny żółt ta traw ny traw uf or ta cuk ny cuk ta sól ny sól ta pioł ny pioł ta kwas ny kwas uf ta wod ny wod uf

Krew jest czerwona, niebo jest niebieskie, żółtko jest żółte, a trawa jest zielona; cukier jest słodki, sól jest słona, piołun jest gorzki, a kwas jest kwaśny; a woda jest mokra.

czy je domk ɣwo piesk domk

siesz nie dorj ɣwy piesk domk

Czy istnieje psodom (który raczej nie jest domem), który jest domem? Nie ma takiego psodomu (który jest domem), który jest tym.

Czy buda (psodom, który raczej nie jest domem) jest domem? To nie jest psodom, który jest domem. czyli: Buda to nie dom (nazwa (z "ɣwo", nie "ɣwy") na to wskazuje).

siesz ta jorj torj gmoń ktorm mów

[Taki], którym jestem, którym jesteś, gamoń komu mówi (mówił lub będzie mówił)?

Gamoń, którym jesteś, którym jestem, mówi do kogo?

Do kogo mówię? (mówiąc do siebie)

cin ta ludziorj kameleon ąc ɣwy wod idź wzdłuż wodospad spada

~Czy mówiący kameleon spadł z wodospadu płynąc jak woda?

siesz ta jorj mien bez ciep gmoń co

siesz ta jorj tże mi li bez ciep gmoń co

Co robi gamoń, któremu jest zimno [i] którym jestem.

szensz ta er ludź zacz tę rybk widź

szensz śnor er ludź tę śnor rybk wyg smak nadr bez lubk

szensz to

siensz w po nor dorn zacz widź nor dorn pacz smak

siensz nor tnorn wyg smak bar bez podob

Mężczyzna zobaczył rybę. Ten mężczyzna nienawidził smaku tej ryby. Tak było. Po tym, jak ją zobaczył, posmakował jej. Ten smak bardzo mu się nie podobał.

Mężczyzna zobaczył rybę i nienawidził jej smaku. Tak; jak ją zobaczył, spróbował i smak bardzo mu nie odpowiadał.

siensz ta w na ów " https://192.168.100.1:8443/manage/site/default/clients/list/1/100/wireless ' skr stronk tę w przy wyś Irena " Reconnect ' klik wystarczy

nawiasem

siensz lub kia woś dob ɣwan " hostname ' gby mwor horn tmu ark tę skr sieć rządź przedstaw

siensz gdyb niet mniej ny czyt

ponawiasie

siensz w po to gby i poŭ kna now adres hor wróć zacz ta Kamil jes poŭ poŭen w pon to konflikt adres li

(Nie dam głowy, że to najlepsze słownictwo.) Wystarczyło kliknąć „Reconnect” przy Irenowym na stronie ("skr" w kontekście oznacza: komputerowej) od https://192.168.100.1:8443/manage/site/default/clients/list/1/100/wireless. (Było dobrocosiowe hostname lub jakby przedstawiliśmy (z wami, inkluzyw) ją zarządcy (maszynie) sieci ("skr"...: komputerowej). Gdyby tak nie było, byłoby mniej czytelne.) Potem jakby ona wróciła pod nowym adresem, a Kamil pojawił się pod adresem, pod którym był konflikt.

Wystarczyło kliknąć „Reconnect” przy Irenie na stronie https://192.168.100.1:8443/manage/site/default/clients/list/1/100/wireless. (Było dobre hostname lub przedstawiliśmy ją zarządcy sieci (jak to się po polsku nazywa?). Inaczej byłoby mniej czytelne.) Potem ona wróciła pod nowym adresem, a Kamil pojawił się pod adresem, pod którym był konflikt.

siesz chgo pnie piesk ja

siesz chgo nie piesk ja

siesz nie jors piesk

Istnieję (istniałem lub będę istnieć) ja, którego nie jest żaden (taki) pies.

Nie ma psa takiego, że istnieję ja, którego on jest./Nieprawda, że istnieję ja, którego jest (taki) pies./Żaden (taki) pies nie ma mnie jako właściciela.

Nie istnieje (taki) mój pies.

Nie mam psa.

siesz chgo ka kotk jors ka dziad

siesz tgo jors ka dziad ka kotk

Istnieje moja babcia, której jest kotka.

Istnieje kotka mojej babci.

Moja babcia ma kotkę.

Trochę dziwniej: Mam babcię z kotką.

siesz kmu ta Karol tę piłk daj Wojtek

Istnieje Wojtek, któremu Karol daje piłkę.

siesz gdyb to jor tak

Ja bym to zrobił. (w odróżnieniu od 'nie zrobił').

siesz gdyb może jor tak tak

Gdybym mógł to zrobić, to by[m] to zrobił. (w odróżnieniu od 'nie zrobił').

Gdybym mógł, to bym to zrobił.

siesz tnorf laptop i w zaen chwil jor dŭop poŭen może jor ów tnorf mno bus gmer ną bezzacz gidź coś dok gidź wter jor zacz śnorn laptop to

siesz tnorf laptop i
 w zaen chwil
  jor
   dŭop
    poŭen
     może
      jor
       ów
        tnorf
         mno bus
         gmer
        ną bezzacz gidź
     coś
    dok gidź
 wter
  jor
   zacz
    śnorn
     laptop
     to

Co do tego laptopa, przed chwilą ja do, w którym mogę ja przy przy tych aŭtobusach gmeraniu na chwilę przestać jakbyiść, czegoś jakbydoszedłem i teraz ja zaczynam z tym (wspomnianym) laptopem robić to.

Co do laptopa, przed chwilą doszedłem do miejsca, w którym mogę się zatrzymać przy gmeraniu przy tych autobusach, i biorę się za ten laptop.

(A może to dowodzi, że potrzeba czegoś dla tematu ("ha"?"ŭa" z japońskiego?), ale nawet jeśli, to "tnorf ha laptop to", "tnorf laptop ha to", "ów ha ten laptop to", "ów ha laptop to", "ów laptop ha to", "ha ten laptop to", czy "ha laptop to"?)

idea.../kle...

szesz w gdzie ta ryż leż kia leż ryż

Tam, gdzie jest leżenie ryżu, jest leżący ryż.

czy idej kia ryż leż

dzym żad idej cosior ryż

szesz bo niet tamniet

Czy istnieje (unikalna) idea leżenia, które ma (w odpowiednim sensie, ~posiadanie nieseparowalne (jak 'moja mama'); kogo?, co?) ryż? Powiedzmy, że nic nie ma (w tym sensie) ryżu. Ponieważ nie istnieje to, nie istnieje tamto. (Czy to na pewno logiczne rozwiązania? Dalej mam już pytania bez odpowiedzi.)

dzym żad idej tam si coś

szesz bo żad ten ta " tam si coś ' sens niet

czy ten idej si coś

ale

śli szesz idej si coś szesz idej si tam coś

szesz ów i " ten idea jor gotuj ' " idej ten jor gotuj ' co

dzym je mój " idej si coś ' idej mój " bo żad ten ta " tam si coś NI' sens niet '

dzym je się idej bo żad ten ta " tam si coś ' sens fakt żad idej tam si coś

Powiedzmy, że nie istnieje (unikalna, dla obecnego kontekstu) idea „tamsiego czegoś”. Nie, bo "tam si coś" nie ma sensu. Ale czy istnieje idea „siego czegoś”? Jeśli istnieje idea „siego czegoś”, to istnieje idea „siego tamczegoś”. Co z tą (nieunikalną) ideą mojego gotowania i (unikalną) ideą tego mojego gotowania? Powiedzmy, że pisząc "idej si coś" miałem na myśli (unikalną) ideę prawdziwości określonego przeczenia spowodowanej przez brak (czy tego 'braku' nie należy wyrazić słowem "brak"?) sensu "tam si coś". (Ale czy "tam si coś" naprawdę nie ma sensu? Może oznaczać inną rzecz dokładnie taką, jak rozmówca powiedział.) Powiedzmy, że to oznacza ideę spowodowanego przez brak (znowu - "brak"?) sensu "tam si coś" braku ("brak"?) idei „tamsiego czegoś”.

dzym żad idejm " tam si coś '

szesz bo żad ten ta " tam si coś ' sens niet

czy ten idejm " si coś '

ale

śli szesz idejm " si coś ' szesz idejm " si tam coś '

szesz ta idejm " si coś ' tę idejk poŭ ski Polska " to ' dobny

siesz ta idejm " si coś ' tę idejm " się ' co

czy je to tamto

Powiedzmy, że nie istnieje (unikalna, dla wszystkich kontekstów) idea „tamsiego czegoś”. Nie, bo "tam si coś" nie ma sensu. Ale czy istnieje idea „siego czegoś”? Jeśli istnieje idea „siego czegoś”, to istnieje idea „siego tamczegoś”. Idea „siego czegoś” (w polloku) jest podobna do idei „tego” po polsku. Co robi idea „siego czegoś” z ideą „się”? (Jak się do siebie mają?) Czy to jest tamtym?

dzym je idej zwan dgrvgxxw idej dgrvgxxw

dzym żad je idej zwan piesk idej piesk

ale

szesz i idej zwan piesk idej piesk

ale

Powiedzmy, że istnieje (unikalna) idea dgrvgxxw, która jest ideą dgrvgxxw jako nazwy, ale powiedzmy, że nie istnieje idea psa, która jest ideą psa jako nazwy, ale istnieje idea psa i idea psa jako nazwy.

siesz dost em kia stój gmoń

siesz może jor dla się em kia marsz gmoń

Dość bycia stojącym gamoniem. Mogę sobie pobyć maszerującym gamoniem.

siesz bo ta jorj gmoń zza stój nuda wpot jor marsz

Ponieważ nudzi mnie, gamonia, stanie, będę maszerował.

cip ta mwy ptą krocz

Idziemy pieszo?

szesz ta nin gmoń tę krak pacz widź tmu ny żółt jes i lor tę bli bę pacz widź w gdy lor tę bli bmu widź lor martwiś

Niniejszy gamoń ma się tak do oczu i koloru żołtego, że gamoń patrzy oczami i martwi się, kiedy widzi żółty.

szesz ta każd dob dob

szesz chba klor wysok żad wysok

ale

Każde dobro jest dobre, ale chyba przeciętna wysokość nie jest wysoka.

szesz klor kna bez duż kna duż myszk co

Co robi przeciętna mała duża mysz? (mysz mała jak na dużą jak na mysz mysz)

szesz ta okz kia bez duż każd chom do na pa górk idź

~ Mały (jak każdy) chomik wszedł na wzgórze.

Jeden (lub więcej) z bezdużych (wszystkie są bezduże) chomików przemieścił się/przemieszcza się/będzie się przemieszczał na pagórę.

"każd", czy jakieś "wszystek", "wszystkie"?

szensz dok ta len ka okz kia szar kle myszk tę ser jeść

Jedna szara mysz (samica; jedna z typowych, szarych, myszy) zjadła ser.

czy w wod kle ta wod ny wod

Czy przeciętna mokrość wody jest w wodzie?

szesz ta kle ogń i nadr ciep ów ol ny krew ny żółt ny śnieg uf kolor

Przeciętny ogień jest gorący i ma kolor związany z czerwonym, żółtym lub białym.

Ogień jest gorący i czerwonawy, żółtawy czy białawy.

nle tle ...

nlel 2 metr przeden ! piesk

nlelt 2 . metr przeden ! piesk

nlel tle 2 . metr przeden ! piesk

dwa metry za psem (miejsce, rzeczownik jak "na domk")

nle 2 metr jes w przeden piesk li

nlet 2 . metr jes w przeden piesk li

nle tle 2 . metr jes w przeden piesk li

jest dwa metry za psem (~czasownik)

nle 2 decy bel dziej ny ga coś

nlet 2 . decy bel dziej ny ga coś

nle tle 2 . decy bel dziej ny ga coś

o dwa decybele głośniejszy

nlel 2 metr nad ! to

nlelt 2 . metr nad ! to

nlel tle 2 . metr nad ! to

o dwa metry wyżej (nad tym, miejsce, rzeczownik jak "na domk")

nle 2 metr jes w nad to li

nlt 2 . metr jes w nad to li

nle tle 2 . metr jes w nad to li

jest o dwa metry wyżej (nad tym, ~czasownik)

nle 2 kroć dziej bez wysok

nlet 2 . kroć dziej bez wysok

nle tle 2 . kroć dziej bez wysok

dwa razy niższy

nle 2 cłość dziej bez wysok

nlet 2 . cłość dziej bez wysok

nle tle 2 . cłość dziej bez wysok

o dwa razy niższy (minus jeden razy niższy - wiele sensu to nie ma)

nle 2 cłość dziej duż

nlet 2 . cłość dziej duż

nle tle 2 . cłość dziej duż

o dwa razy większy (trzy razy większy)

nlet / 3 . 2 . cłość mniej wysok

nle tle / 3 . 2 . cłość mniej wysok

o dwie trzecie niższy (mniej wysoki)

nlet / 3 . 2 . cłość dziej bez wysok

nle tle / 3 . 2 . cłość dziej bez wysok

nlet / 5 . 3 . kroć dziej wysok

nlet 4 0 . procent cent cłość mniej wysok

nlet 6 0 . cent kroć dziej wysok

o dwie trzecie większa niskość (o dwie trzecie bardziej niski, czyli niskość 5/3, czyli wysokość 3/5, czyli o 40 procent mniej wysoki, czyli 60% raza wyższy)

nle 2 procent cent cłość dziej dług

nlet 2 . procent cent cłość dziej dług

nle tle 2 . procent cent cłość dziej dług

nlet 1 0 2 . cent kroć dziej dług

nlet 1 , 0 2 . kroć dziej dług

o dwa procent dłuższy, czyli 102% raza wyższy

nle tle 2 . kilo gram bez zbyt cięż

nle tle 2 . kilo gram bez zbyt cięż

nle tle 2 . kilo gram bez zbyt cięż

o dwa kilogramy za lekki (za mało ciężki)

nlet / 3 . 1. cłość dziej wysok

(?) nle / 3 . cłość dziej wysok (to sugeruje, że czasem "tle" jest równoważne "*" - ale skąd wiadomo, że na początku jest jeden?)

nle tle / 3 . 1. cłość dziej wysok

wyższy o jedną trzecią

Tak jak chyba wszędzie, "dziej" można zastąpić przez "niż"+coś (albo coś w stylu "niź tę to li"), np.:

nle 2 decy bel niż aŭtk ny ga coś

nlet 2 . decy bel niż aŭtk ny ga coś

nle tle 2 . decy bel niż aŭtk ny ga coś

o dwa decybele głośniejszy niż samochód

nlet / 3 . 2 . cłość bez niż róż wysok

o dwie trzecie mniej wysoki niż róża (czyli trzy razy niższy niż róża)

"tle" też ma ciekawe użycia

tle 2 0 metr ku gór w nad domk leć

tle tle 2 0 . metr ku gór w nad domk leć

polecieć dwadzieścia metrów w górę nad domem

podlecieć dwadzieścia metrów nad dom

Bliżej fizyki

szesz ta ten rzek i nle 1 0 0 0 k. metr dług nle 1 0 0 0 metr szerok

Ta rzeka jest długa na 1000 km i szeroka na 1000 m.

szesz ta ten ek żarówk nle 1 0 kandl świeć (?)

Ta żaróweczka świeci [jasno] na 10 kandeli. (Ale czy świecenie można mierzyć i w kandelach, i w luksach, i może jeszcze w czymś?)

siesz ta ów jorj gmoń okular ogwa nle ok 8 djoptr bez dług

Ogniskowa okularów gamonia, którym jestem, jest krótka na około osiem djoptrji.

szesz ta ten fal nle czyli / raz c. metr 1 0 0 . tle ^ 4 . 1 0 . ^ - 1 . . metr bez długi

Ta fala jest krótka na 100/cm czyli 10⁴ m^-1.

szesz ta ten pokójk nle 1 0 0 luks kappa ba bę świeć (?)

Ten pokój jest oświetlony na 100 luksów. (Ale czy świecenie można mierzyć i w kandelach, i w luksach, i może jeszcze w czymś?)

meta#

$ or " przeŭ ' jkna now " szesz ' " problem ' " jkna uf !!# meta# siesz tę " uf ' kasuj atem# ' uf

~Mamy coś związanego z: MIN przeŭ NIM, nowym MIN szesz NIM, MIN jkna KONIEC... Wróć! Czyli kasuję „KONIEC”. Dalej: NIM KONIEC.

Problemy z ruchem

szesz chba bywa ta derka przow naen siodło non nkier krocz

~Chyba bywa że derka jedzie (na czymś ("non") idącym ("krocz"), jako towar/pasażer ("nkier")) pod siodłem (to jej miejsce w „pojeździe” ("przow"), siodło jest na niej ("naen")).

siesz chba w gdy ta czło skacz śnor czło i ku gór leć spada

siesz śnor czło odbij

Chyba, kiedy człowiek skacze, leci w górę i spada. (Teraz widać asymetrię. Trzeba znaleźć słowo dla rozróżnienia lecenia aktywnego i siłą rozpędu) Odbija się. (Tak? Kiedy coś odbija się, a kiedy coś odbija coś innego? Czy ma znaczenie, czy odbija się z miejsca, czy w trakcie spadania? Nogami czy jak kaŭczukowa piłeczka? (plus odbicie w lustrze))

czy ta derka ptą leć

siesz wiatr

~Czy derka leci sama (na wietrze). (To jest "ptą"? Podobne pytanie dla płynięcia czynnego i z prądem.)

względnież, owzględnież

szensz ta wzgl Karol Wojtek tmu względnież 2 . Michalina Kasia tę wzgl względnież 2 . piłk cukierk względnież 2 . róż grosz daj

Karol	dał	Michalinie	piłkę
		Kasi	cukierek
Wojtek		Michalinie	różę
		Kasi	grosz

szensz ta owzgl Karol Wojtek Kuba Ryszard uf tmu owzględnież 2 . Michalina Kasia Ewa tę owzgl owzględnież 2 . piłk cukierk stokr uf owzględnież 2 . róż grosz wod uf owzględnież 2 . piór piesk pierścień uf owzględnież 2 . koron aŭtk naszyjnik uf uf daj

Karol	dał	Michalinie	piłkę
		Kasi	cukierek
		Ewie	stokrotkę
Wojtek		Michalinie	różę
		Kasi	grosz
		Ewie	wodę
Kuba		Michalinie	pióro
		Kasi	psa
		Ewie	pierścionek
Ryszard		Michalinie	koronę
		Kasi	samochód
		Ewie	naszyjnik

Ojcze nasz

(pierwszy szkic, czasem logiczniej, czasem dosłowniej)

uwaga des my w niebo tata
niech den des ty imię czci
niech des ty królestwo dokończy przychodzi
niech den des ty wola w i na ziemia niebo dokończy spełnia
niech der ty dem my den des my deren powszedni chleb w dziś daje
niech der ty dem my den des my winy odpuszcza
prawdą der my den des my winowajca odpuszcza
analog
niech nie der ty den my do na pokuszenie wodzi
niech der ty den my przeciw zły zbawia
lecz

(nowsza wersja, wciąż niedopracowana)

uwaga derm der my w niebiosa er mama
niech den derm der ty imię święci
niech der derm der ty królestwo dokończy przychodzi
niech w i na ziemia niebiosa denen der ty chce coś
niech der ty dem my den ów my deren powszedni chleb w dziś daje
niech der ty dem my den enie der my winny odpuszcza
prawdą der my dem acz przeciw my winny odpuszcza
analog
niech nie der ty den my do na pokuszenie wodzi
niech der ty den my przeciw wbbez dobry zbawia
lecz

(nowsze słownictwo)

wak tma my mor w niebios er mam
niech tę tma ty tor imię święć
niech ta tma ty tor stwo król dok przyjdź
niech w i na ziem niebios kę tor chce coś
niecht morm tę morw kia powszedni chleb w dziś daj
niecht morm tę eń mor wink odpuść
szesz mor tmu acz przeciw my wink odpuść
analog
niech nie tor morn do na pokuszeń wódź
niecht morn przeciw bez dobr zbaw
lecz

matematyka

(ale co ze spacjami?)

=+1.1.2.

1 + 1 = 2

=^2.0,5.0,25.

0,5 ^ 2 = 0,25

=/3.1.0,(3.

1 / 3 = 0,(3)

=11.1,(9.

"1,(9) = 11"

a może odróżnic "komaż" od "koma", żeby mieć wariant bez takich absurdów. Tylko który?

=,1(9.,2.

0,1(9) = 0,2

Inne warianty

POLILOK

PARWDOM DER LAL DEN TIT LUBIT

PARWDOM DER " KAROL ' DEN MAMAM DEM PIQK DAJET

PARWDOM BEP DEST LAL DOM LAL

PARWDOM DOT " POZNAN ' PCEST NAN TOR DER POTSJON LEDZET

NJEHT DER TEN PJEST BOT TUT LIDZET

TCIT DER PJEST KFITCIT

PARWDOM DER LAL O PJEST DXET DER PJEST TCITCEKAT TSOST MUWIT

espelok

as o tiom oj hamstr on da oj asen mal grand et kap hav

szesz ta tle kilka chomik tę tle kilka kia bez duży ek głowa ma

KOL POL

CEH WE GXE TCOQ PEJ SEQ

/szeh we gże czoŭ pej seŭ/

CEH od szesz

WE od w

GXE od gdzie

TCOQ od co

PEJ SEQ od pies czyli piesk (stara składnia: "pies" jako rzeczownik)

czyli w polloku

szesz w gdzie co piesk

Gdzie jest pies?

quenlok

ya mi ne mi mi cemen unque ni perian coivie

szesz w ong w w ziem nora ta hobbit mieszka

W norze w ziemi mieszkał hobbit.

pollok

prawdą der je pan " Kowalski ' den jajko żre

szesz ta je pan " Kowalski ' tę jajko żre

deulok

est der is Herr " Schmidt ' den Ei esse

niholok

masu ga desu san " Yamada ' o tamago taberu

espelok

as o es sinjor " Hu ' on ov mangx

quenlok

ya ni na her " Elrond ' nye ohtë mat

руслок

шеш та е господин " Пупкин ' ту яйцо ест

magyalok

em ek va úr " Jakab ' et tojás eszik

poŭ pollok o się mów

szersz może jor poŭ pollok o się mów

szesz ta poŭ pollok " piesk ' jacz poŭ ski Polska " pies ' znacz

siesz ta poŭ ski Polska "

Jak się masz, chomiczku.

' jacz poŭ pollok "

szersz jki tor czujeś

wak ek gby chom

' znacz

szesz je i sze naste poŭ pollok o ski Polska mów

siesz ta " jak ' jacz " jki ' znacz

siesz ta " masz się ' jacz " tor czujeś ' ów to znacz

siesz ta " sz ' ów " tor ' sugeruj

siesz i

ta poŭ ski Polska " mieć się ' jacz poŭ ski Polska " czuć się ' znacz

dor jacz " czujeś ' znacz

siesz ta " chomik ' jacz " chom ' znacz

siesz ta " chomiczek ' jacz " ek chom ' znacz

siesz ta " chomiczku ' jacz " wak ek chom ' znacz

siesz bo

ta tmu chom mów rzadki

że dorj gby chom wie

szesz bo

fakt jorj nan Polska

jor szorn rozum

czy gdyb to

ta je pżad nan Polska ludź tę mój " szorn ' rozum

siesz chba bo

wor tę pollok nie rozum

ten dorn nie rozum

ożeż

siesz ta " horn ' jacz or " tę an ' " tnorn ka ludź ' " tę ten ka ludź ' uf znacz

siesz ta " norn ' jacz or " tę on ' " tnorn er ludź ' " tę ten er ludź ' uf znacz

kanalok

Problemy

• Cechy definiujące, niedefiniujące i z natury:
  • czy "ɣwo", "ɣwy", "ów" itp. wystarczą w swojej okolicy?
  • jak do tego ma się "oj"? (jest zwykłe czy z natury? i przy okazji czy nie powinno być przypadkiem?)
  • czy "jer" się przyda?
• " każd ' to 'każdy', czy 'wszyscy'? Jak to rozróżnić? Czy trzeba?
• "jak" jako porównanie (kojarzące się, podobne czy identyczne?) i jako podkreślenie analogii?, por. "też", "kanalok"
  • Jest "ziak", ale które znaczenia obejmuje?
  • "jakż" załatwia identyczny.
  • A jak działa "tojk", "tojkie" itp.? 'pies taki jak wskazany/wspomniany kot' to standard, czy osobna grupa?
• Może należy skrócić "dok zacz", "acz oj dok ej bez" i inne kombinacje. Jak to się ma do "odź"? Czy to to samo, co "oj zacz nie"?
• Wspólne mianowniki:
  • Jak dokładnie ma się "poŭ" do "w"? "w na", "cdo", "cwę", "poŭd", "dŭop" ('tłumaczyć z jakiegoś języka na jakiś'), "uk", "ku"... i odpowiedniki w stylu "w" i "od"? Czy nie należy znaleźć wspólnego mianownika? to warianty "poŭ"? A może po prostu "w"?
  • "zanimby" nie wymaga wspólnego mianownika? jakby nie, ale dlaczego uwzględniamy tylko bycie przed czymś, co być mogło? Chyba dlatego, że przyczyna zwykle poprzedza skutek. A jeżeli chcemy powiedzieć o takiej, która nie poprzedza? (i to w dwu wariantach - co z "bojaknie"?)
    • "i żeb nie A B gdyb nie B A"? czy to w ogóle nie jest to samo, co "żeb nie" albo "gdyb nie B A"?
      • "zanimby" oznacza, że było wykonane w celu uniknięcia, przedtem i odniosło skutek (naprawdę musiało odnieść? Zob. "skutecznie"). "bojaknie" zaleca wykonanie czegoś, żeby uniknąć czegoś innego. Inne okoliczności można opisywać osobno (przygotować skróty? Jednorazowe? Uniwersalne dla połączenia dwu relacji? "ta A tę B jes i żeb nie li bli bę gdyb nie bli bę li"?). Tak?
      • Czy "mżeb" tu pomaga?
    • A "trza", "musi" i "win" oraz "nech"? Plus "nechaj"="zaj", "oby", "obyż", "chce" i "nadzieja"?
      • "musi" i "może" to modalność aletyczna. Reszta wspomnianych to z grubsza modalność deontyczna. (A "bmo", "chba" i "raź" to raczej modalność epistemiczna.)
      • Zdaje się, że "trza A" i "win A" są blisko "szesz ta A dob" (ale które bliżej?), zaś "zaj A" i "obyż A" mogą być skrótami odpowiednio "wter jor byż A chce" i "wter jor że A nadź".
  • "tą", "jtą", "pszo" i "pszon"?
  • A może rozbić "tmu" na od, do i dla?
  • Czy przyimki od rekcji w ogóle mają ustalone znaczenie? Dobór sugeruje, że mają, ale np. "kappa" i "jes" (zwłaszcza "jes ... bli bę") je rozmywa.
• Jak się ma "lód", "ny lód" ('lodowaty' ? 'zamrożony' ?), "uj lód" ('zamarzać' ?) do "bez ciep", "nadr bez ciep", "mróz" - czy należy jakoś sprowadzić do jednego rdzenia?
  • A z drugiej strony, jak się ma 'lód' do pojęć 'woda, śnieg, deszcz, grad, para wodna (gaz i mgiełka), chmura, mgła, strumień, potok, rzeka, kałuża, staw, jezioro, morze, ocean'?
    • "śnieg"="ɣwo lód deszcz"? a co z gradem?
  • A jak się ma "ogń" do "ciep" z rodziną? "płomień" (="pło"?)?
  • Nie przeszkadza, że różnicy między "lud" i "lód" nie słychać? Może bez "lud" całkiem się obejdzie"?
• Wychodzi, że 'procent' to czasem "cent kroć", a czasem "cent cłość", ale co z 'punktami procentowymi'?
• Zdecydowanie trzeba zagęścić słownictwo, bo nawet wyspecjalizowane konstrukcje polloku wychodzą krótsze po przetłumaczeniu na polski. Doszły skróty typu "tnor". Wystarczy?
  • Precyzyjne słowa się przydadzą, ale w praktyce zajmują czas i trudno je opanować. Domyślne "sieś"? Jakieś "dosłownie" typu "dosłownie ak drap" jako 'drapiące zwierzę, nie koniecznie kot', "acz mieszka" (chociaż coś innego pewnie byłoby lepsze, w sumie czemu nie "lokator") jako 'lokator' i "dosłownie acz mieszka"? "dosłownie" ma łamać składnię?
    • "dosłownie" to z grubsza przeciwieństwo "ɣwan"?
• ustalić fonetykę (raczej nie POLILOK, KOL POL czy BA BAM, tylko zoptymalizowany pollok)
  • Prawdopodobnie pollok jest dobry (niczego bardziej rewolucyjnego pewnie i tak nie zapamiętam, chociaż może proste sylaby można by wymawiać szybciej), trzeba tylko opanować zasady skracania.
  • I może jakieś krótkie (pół- i zerosylabowe - a jak wymawiać "w" itp.) słowa zamiast słowotwórstwa. Robi się straszny bałagan:
    • rodzina "szesz" aż do "siekś", "żer" "niecht" i dalej
    • "ta"="der"-"ba"="ber"-"kia"="deren" plus "jor"-"tor"-"dor" plus "jomcz" z "ninż" i "eń" z "acz"-"ark"-"rka"-"dło"
    • "pies"-"piesk"="pies domk" z "żabk"-"żabk"="żab coś" i jeszcze "dom"-"domk" i "idej"-"idejm"-"idejk"
    • "ɣwon"="ɣwo ny"
    • "od"-"do"-"cod"-"cdo" i reszta rodziny (wspomniana w jednym z problemów powyżej)
    • "alb"-"olb" itp.
    • To chyba jeszcze nie koniec. Mniej i bardziej mętne skróty się mnożą.
• ogarnąć kwantyfikatory w skomplikowanych przypadkach i standardową interpretację
  • 'Ten sam' i 'taki sam'... Problemy z zakresem kwantyfikatorów: "czy ta każd (ten) czło tę chleb żre" a "czy kę ta każd (ten) czło żre chleb" ("pewien" nie wystarczy)...
  • dodatkowy problem ze znaczeniem "ta" itp.: "szesz je ta Kamil przyjaciel ta Karol bez przyjaciel" - 'Istnieje wróg Karola, który jest przyjacielem Kamila.' (istnieje takie p, że "je p ta Kamil przyjaciel" i "je p ta Karol bez przyjaciel" - samo "ta" nie wyjaśnia sytuacji - jakby są potrzebne pełne relacje z lojbanu)
    • Pełnych relacji chyba nie trzeba, ale takie "ta", "tę" itp. łączą się z wieloma dużymi słowami asymetrycznie. A może "je" odrywające rzeczownik od relacji. Ale czy nie wychodzi lojban?
    • Chyba jednak to nie problem. Z " kna ' tak jest z założenia ("szesz klorj kna duż myszk kna bez duż ak coś" - 'Przeciętna duża mysz to małe zwierzę.') i chyba tu też ujdzie.
• W którą stronę działa słowotwórstwo? Zwłaszcza dla "lis ny lis ny lisk".
• Opanować okolicę 'pomagać', 'pozwalać, umożliwiać', 'odradzać', 'przeszkadzać', 'doradzać', 'uniemożliwiać', 'zmuszać' i 'zabraniać' (słowem, czynem i jako narzędzie/okoliczność).
• 'oskarżać', 'podejrzewać' i stosunek między "o" i "że".

Archiwum

• Trzeba jeszcze rozróżnić cechy definiujące, niedefiniujące i z natury:
  • też dla słów typu "acz" (to jest z natury, "kia ... coś", a "ący" zmienia zwykły czasownik na ów MIN z natury NIM czasownik?),
    • Tak.
  • a także "ɣwo"
    • jest? "ɣwo", "ɣwy", "ów" itp.?
  • i "oj" (to jest zwykłe czy z natury?).
  • A co z definiujące/niedefiniujące? Czy naprawdę trzeba to rozróżnić?
    • Mamy "ten kia ga piesk czło" i "kia ga piesk ten czło". Może wystarczy. Jeśli jakikolwiek człowiek szczeka, to nie ważne, czy to jest jakiś szczekający człowiek, który coś robi, czy jakiś człowiek, który szczeka i coś robi.
      • A "tże jorj okz li gmoń" to 'grupa gamoni, do której należę', czy 'gamonie (sam jestem gamoniem)'? Jak to rozróżnić?
        • "tże jorj okz li gmoń" to 'grupa gamoni, do której należę' (może wszystkie gamonie). "tże jorj okz li każd gmoń" to 'wszyscy gamonie (sam jestem gamoniem)'. "okz tże jorj okz li każd gmoń" to 'gamoń/gamonie (sam jestem gamoniem)' (jako 'jeden (lub więcej) z grupy wszystkich gamoni, której ja [też] jestem przedstawicielem').
          • Ale " każd ' to 'każdy', czy 'wszyscy'? Jak z kolei to rozróżnić? Czy trzeba?
  • Chyba "szesz jor tę kia wter em motyl gąsienica w gdy sior em poczwarka widź"="szesz jor tę kia wter jes je motyl li gąsienica w gdy sior jes je poczwarka li widź" - 'Widziałem gąsienicę, która teraz jest motylem, kiedy była poczwarką', ale co z "szersz jor tę ę ludź widź" - 'widzę dziecko', kiedy widzę dorosłego? Jak się ma "piesk" do "hacz em piesk"?
    • Może używać "jer" kiedy teraz (w chwili, o której mowa - ale czy to nie zbyt mętne) i "je", kiedy w ogóle i przyjąć, że rzeczownik jest, a z "hacz em" już kiedykolwiek? "je"="jer hacz em", "jer"~="je hacz w gdy to em"? "szesz jor tę kia wter em motyl hacz em gąsienica w gdy sior em poczwarka widź"="szesz jor tę kia wter jes je motyl li hacz em gąsienica w gdy sior jes je poczwarka li widź"="szesz jor tę kia wter em motyl je gąsienica poczwarka widź"? Czy to nie zbytni bałagan?
• A może lepsze są osobne słowa na kolory i smaki? Np. "żółt"/"ɣwo śnieg jaj" i "ny żółt"/"ny śnieg" czy "ɣwo żółt jaj"/"ɣwo biał jaj" i "żółt"/"biał" ("ɣwo ny śnieg jaj" zdecydowanie zbyt długie)?
  • "żółt"/"ɣwon śnieg jaj" i "ny żółt"/"ny śnieg"
• Czy czas to kawałek czasu? Czy przestrzeń i miejsce to kawałek przestrzeni?
  • Chyba jest. "szesz zo gdzie coś gdzie coś"
• Zło nie istnieje. Czy warto odróżniać "bez dob" i "nie dob"?
  • Można tego uniknąć.
• Jeśli zrobimy z "oj" przypadek, podobnie z "pszo" (wychodzi "kier"->"oj" (czy nie zawsze?: czy i jak bez tego należy używać "kier pszo"/"pszo kier"?), a "non" wynika z okoliczności)? Powinno poprawić precyzję: "ta Anna oj jorcuś tę kasza żre"->"oj Anna ta Jacuś tę kasza żre" (do tego: "Jacuś" czy "ek Jacek"?; z trochę innym znaczeniem piszemy "ęk Jacek", ewentualnie "je ę ludź Jacek" ("ę Jacek" odpada)), "ta Jan tą aŭtk kier jedź"->"oj Jan sior pszo aŭtk jedź", "ta Jan pszo idź"->"ta Jan pszo się idź", "ta Jan non idź"->"ta Jan pszo je żad się oj żad się idź", "szesz jor oj ta jonz ręka pszo nieś"->"szesz oj ja ta jonz ręka pszo się nieś" i nawet pasuje, ale jest dłuższe
  • Na razie zrobimy przypadek z "pszo". Reszta zostanie, raczej jako skróty.
  • Po namyśle: Stare "kier" zastąpimy przez "kierk", nowe "kier" będzie przypadkiem.
• "jak" jako porównanie (kojarzące się, podobne czy identyczne?) i jako podkreślenie analogii?, por. "też", "kanalok"
  • Jest "ziak", ale które znaczenia obejmuje?
  • "jakż" załatwia identyczny.
  • A jak działa "tojk", "tojkie" itp.? 'pies taki jak wskazany/wspomniany kot' to standard, czy osobna grupa?
• "kę może gotuj" to "tże może tę li gotuj", czy "tże tę li może gotuj"? Co z "kia lny gotuj"? To raczej mała różnica, ale chyba widziałem gorszy przypadek.
  • Powiedzmy, że jednak nie widziałem.
• Może należy skrócić "dok zacz", "acz oj dok ej bez" i inne kombinacje. Jak to się ma do "odź"? Czy to to samo, co "oj zacz nie"?
• Wspólne mianowniki:
  • Jak dokładnie ma się "poŭ" do "w"? "w na", "cdo", "cwę", "poŭd", "dŭop" ('tłumaczyć z jakiegoś języka na jakiś'), "uk", "ku"... i odpowiedniki w stylu "w" i "od"? Czy nie należy znaleźć wspólnego mianownika? to warianty "poŭ"? A może po prostu "w"?
    • Co z 'tańczyć do' i 'w rytmie'? "poŭ rytm": "szesz jor poŭ rytm tor walc tańcz" - 'Tańczę w rytmie walca, którego grasz', "poŭ rytm rokendrol odź brud" - 'Sprzątać w rytmie rokendrola' "szesz jor poŭ ta tor walc rytm tańcz" - 'Tańczę w rytmie walca, którego grasz', "poŭ ta rokendrol rytm odź brud" - 'Sprzątać w rytmie rokendrola'
    • Jakieś 'przejść na rytm' i 'wyjść z rytmu'? "poŭd rytm" i "dŭop rytm"
  • "zanimby" nie wymaga wspólnego mianownika? jakby nie, ale dlaczego uwzględniamy tylko bycie przed czymś, co być mogło? Chyba dlatego, że przyczyna zwykle poprzedza skutek. A jeżeli chcemy powiedzieć o takiej, która nie poprzedza? (i to w dwu wariantach - co z "bojaknie"?)
    • "i żeb nie A B gdyb nie B A"? czy to w ogóle nie jest to samo, co "żeb nie" albo "gdyb nie B A"?
      • "zanimby" oznacza, że było wykonane w celu uniknięcia, przedtem i odniosło skutek (naprawdę musiało odnieść? Zob. "skutecznie"). "bojaknie" zaleca wykonanie czegoś, żeby uniknąć czegoś innego. Inne okoliczności można opisywać osobno (przygotować skróty? Jednorazowe? Uniwersalne dla połączenia dwu relacji? "ta A tę B jes i żeb nie li bli bę gdyb nie bli bę li"?). Tak?
      • Czy "mżeb" tu pomaga?
    • A "trza", "musi" i "win" oraz "nech"? Plus "nechaj"="zaj", "oby", "obyż", "chce" i "nadzieja"?
      • "musi" i "może" to modalność aletyczna. Reszta wspomnianych to z grubsza modalność deontyczna. (A "bmo", "chba" i "raź" to raczej modalność epistemiczna.)
      • Zdaje się, że "trza A" i "win A" są blisko "szesz ta A dob" (ale które bliżej?), zaś "zaj A" i "obyż A" mogą być skrótami odpowiednio "wter jor byż A chce" i "wter jor że A nadź".
  • "tą", "jtą", "pszo" i "pszon"?
  • A może rozbić "tmu" na od, do i dla?
  • Czy przyimki od rekcji w ogóle mają ustalone znaczenie? Dobór sugeruje, że mają, ale np. "kappa" i "jes" (zwłaszcza "jes ... bli bę") je rozmywa.
• Jak się ma "lód", "ny lód" ('lodowaty' ? 'zamrożony' ?), "uj lód" ('zamarzać' ?) do "bez ciep", "nadr bez ciep", "mróz" - czy należy jakoś sprowadzić do jednego rdzenia? "bez ciep" i "jo bez ciep" odpowiada "mróz" i "jo mróz", czy "mróz" i "ny mróz"?
  • A z drugiej strony, jak się ma 'lód' do pojęć 'woda, śnieg, deszcz, grad, para wodna (gaz i mgiełka), chmura, mgła, strumień, potok, rzeka, kałuża, staw, jezioro, morze, ocean'?
    • "lód" to chyba inaczej "ɣwob ciep wod" (to i tak mętne słowotwórstwo, więc "ɣwo nadr bez ciep wod" nie trzeba, ale może jednak "ɣwo kamń wod" albo "ɣwo wod kamń").
      • A czy 'para (gaz)' to "ɣwo nadr ciep wod"?
      • Może coś w stylu "lód wod" (="lódk", a może "mroź wod"="lód") i "para wod".
      • Chyba nie.
  • A może wszystkie ciecze podciągnąć do tego rdzenia, co woda? Nie.
    • Chyba lepiej rozdzielić stany skupienia, np.: "mroź wod" (="lód"), "top wod", "para wod", a "wod" nie musi być płynne i ogólnie "mroź coś", "top coś" i "para coś" jako dowolna substancja w odpowiednim stanie skupienia. 'topić' to "uj top coś"? Z grubsza tak.
      • "śnieg"="ɣwo lód deszcz"? a co z gradem?
  • A jak się ma "ogń" do "ciep" z rodziną? "płomień" (="pło"?)?
  • Nie przeszkadza, że różnicy między "lud" i "lód" nie słychać? Może bez "lud" całkiem się obejdzie"?
• Jak zastosować "nle" do wyrażeń jak 'dwa metry za psem', 'o dwa decybele głośniejszy', 'o dwa metry wyżej', 'dwa razy niższy', 'o dwa procent dłuższy', 'o dwa kilogramy za lekki'?
  • "nle tle 2 . metr jes w przeden piesk li", "nle tle 2 . decy bel dziej ny ga coś", "nle tle 2 . metr jes w nad to li", "nle tle 2 . kroć dziej bez wysok" (wtedy "nle tle 2 . całość dziej bez wysok" to 'o dwa razy', czyli 'minus jeden raz' (dla większego byłoby 'trzy razy' i miałoby sens, zmniejszanie raczej najwyżej o część całości (np. "nle tle / 3 . 2 . całość dziej bez wysok" - 'o dwie trzecie niższy'); tylko "dzdrow" to "dzdrow")), "nle tle 2 . procent dziej dług", "nle tle 2 . kilo gram zbyt bez cięż"?
    • Czy to jest dosyć jednoznaczne? Nie za długie? Może chociaż "nlet"="nle tle". Może jeszcze "nle tle 2 . metr jes w przeden piesk li"="nlelt 2 . metr przeden piesk", dla "nlelt"="nlel tle" (a może wyciągnąć "w" przed nawias - ale co gdyby było bez "w" (z "do" chyba też bywa)).
      • Tak (ze zmianami z ostatniego nawiasu). Zobacz tabelkę i przykłady.
      • przy okazji: skąd wiadomo, ile funkcji jest neutralizowanych przez "!"? Np. "nacz w na ! siedzi" - skąd wiadomo, że "w na !" to nie funkcja (bycie w "na !")?
        • Załatwione.
      • "tle tle 2 0 . metr ku gór w nad domk leć" - 'podlecieć dwadzieścia metrów nad dom' (a właściwie 'polecieć dwadzieścia metrów w górę nad domem'; "ku nad domk" może oznaczać np. poziomy lot, ale czy kalka się nie przyda?)
        • Jest w przykładach, kalka raczej się nie przyda.
      • Wychodzi, że 'procent' to czasem "cent kroć", a czasem "cent cłość", ale co z 'punktami procentowymi'?
      • Wychodzi też, że "nlet / 2 . 1. kroć duż" to 'pół raza większy', czyli 'dwa razy mniejszy'.
        • Cóż.
  • Jak się ma "duż" i "bez duż" do 'wielkości, rozmiaru'? A stopniowanie?
    • "ość"
• Żeby dorównać lojbanowi, można by:
  • uporządkować i zagęścić (po co "ak drap", jeśli "kot" jest wolne?) słownictwo To z grubsza jest
    • Zdecydowanie trzeba zagęścić, bo nawet wyspecjalizowane konstrukcje polloku wychodzą krótsze po przetłumaczeniu na polski. Doszły skróty typu "tnor". Wystarczy?
      • Precyzyjne słowa się przydadzą, ale w praktyce zajmują czas i trudno je opanować. Domyślne "sieś"? Jakieś "dosłownie" typu "dosłownie ak drap" jako 'drapiące zwierzę, nie koniecznie kot', "acz mieszka" (chociaż coś innego pewnie byłoby lepsze, w sumie czemu nie "lokator") jako 'lokator' i "dosłownie acz mieszka"? "dosłownie" ma łamać składnię?
        • "dosłownie" to z grubsza przeciwieństwo "ɣwan"?
  • ustalić fonetykę (raczej nie POLILOK, KOL POL czy BA BAM, tylko zoptymalizowany pollok)
    • Prawdopodobnie pollok jest dobry (niczego bardziej rewolucyjnego pewnie i tak nie zapamiętam, chociaż może proste sylaby można by wymawiać szybciej), trzeba tylko opanować zasady skracania.
    • I może jakieś krótkie (pół- i zerosylabowe - a jak wymawiać "w" itp.) słowa zamiast słowotwórstwa. Robi się straszny bałagan:
      • rodzina "szesz" aż do "siekś", "żer", "niecht" i dalej
      • "ta"="der"-"ba"="ber"-"kia"="deren" plus "jor"-"tor"-"dor" plus "jomcz" z "ninż" i "eń" z "acz"-"ark"-"rka"-"dło"
      • "pies"-"piesk"="pies domk" z "żabk"-"żabk"="żab coś" i jeszcze "dom"-"domk" i "idej"-"idejm"-"idejk"
      • "ɣwon"="ɣwo ny"
      • "od"-"do"-"cod"-"cdo" i reszta rodziny (wspomniana w jednym z problemów powyżej)
      • "alb"-"olb" itp.
    • To chyba jeszcze nie koniec. Mniej i bardziej mętne skróty się mnożą.
  • zlikwidować obowiązkowe "szesz": "ta piesk tę kotk goń" zamiast "szesz ta piesk tę kotk goń" (a co z "szensz" itp. - skrót do "w ongi" przyda się i bez likwidacji obowiązkowego "szesz") - po co dodawać funkcje i pluć samą prawdą - unikanie możliwości błędnych form (oraz swobodnego szyku) pozwala pomieścić więcej informacji
    • tak na szybko jest, trzeba opanować
  • ogarnąć kwantyfikatory w skomplikowanych przypadkach i standardową interpretację
    • 'Ten sam' i 'taki sam'... Problemy z zakresem kwantyfikatorów: "czy ta każd (ten) czło tę chleb żre" a "czy kę ta każd (ten) czło żre chleb" ("pewien" nie wystarczy)...
    • dodatkowy problem ze znaczeniem "ta" itp.: "szesz je ta Kamil przyjaciel ta Karol bez przyjaciel" - 'Istnieje wróg Karola, który jest przyjacielem Kamila.' (istnieje takie p, że "je p ta Kamil przyjaciel" i "je p ta Karol bez przyjaciel" - samo "ta" nie wyjaśnia sytuacji - jakby są potrzebne pełne relacje z lojbanu)
      • Pełnych relacji chyba nie trzeba, ale takie "ta", "tę" itp. łączą się z wieloma dużymi słowami asymetrycznie. A może "je" odrywające rzeczownik od relacji. Ale czy nie wychodzi lojban?
      • Chyba jednak to nie problem. Z " kna ' tak jest z założenia ("szesz klorj kna duż myszk kna bez duż ak coś" - 'Przeciętna duża mysz to małe zwierzę.') i chyba tu też ujdzie.
  • wprowadzić uwagi do wnętrza zdań - między "meta" i "atem"? "ME#" i "EM#"? czy jeden wariant wystarczy? widać, że w niniejszym artykule mamy cały gąszcz kursywy i innych zmian czcionki, nawiasów, rozmaitych cudzysłowów, podpunktów, strzałek...
    • "meta#" i "atem#" dodać prowizorki powinny wystarczyć. Może coś jeszcze ustalę.
    • jeszcze coś do gmerania przy kolejności poza "ktuj", "jutk" i "potr". Łamiące składnię?
      • Co by to miało być? "meta#" i "atem#" z prowizorkami nie wystarczą?
  • zrobić coś ze zbytnią długością konstrukcji z "ɣwo" i "ɣwy" W trybie "sieś" można je pomijać i to chyba wystarczy razem z "ɣwyn", "ɣwon" i "skr"
  • rozróżnić lojbanowe (?) "nu" i "ka", czyli robienie rzeczowników z całych zdań i z orzeczeń bez podmiotu
    • miejsce dla "li" przy "ać", domyślnie jako "ta li"="lor"?
      • Powiedzmy, że jest.
  • urozmaicić składnię, ale to już zmieniłoby pollok w wariację na temat lojbanu
    • coś się jednak udało
• coś jak "jes" z innymi argumentami niż "ta"
  • zmodyfikowane z pomocą "bli" "jes"
• Skrót od "ta ja", "tę ty" itp.?
  • oraz "niech ta ty"? "niecht"
  • W ogóle coś zrobić, żeby nie tracić czasu na "ta", "tę" itp.? "pragma# loż loż" wystarczy? "jor"..."dorj"
• "też" jak w 'dalmatyńczyki szczekają - pudle też szczekają' i jak w 'do posmarowania chleba potrzeba noża - potrzeba też masła'?
  • Ten problem to może pomyłka - to to samo znaczenie: Do smarowania trzeba chleba i do smarowania trzeba masła. Po prostu dwie myśli, których podobieństwo warto podkreślić.
    • Chociaż szczekania są niezależne, a do jednego smarowania potrzeba i chleba, i masła, w dodatku w nieco inny sposób ("szesz tą nóż jtą masło tę chleb tę masło tmu chleb smaruj").
• W którą stronę działa słowotwórstwo? Zwłaszcza dla "lis ny lis ny lisk".
• Opanować okolicę 'pomagać', 'pozwalać, umożliwiać', 'odradzać', 'przeszkadzać', 'doradzać', 'uniemożliwiać', 'zmuszać' i 'zabraniać' (słowem, czynem i jako narzędzie/okoliczność).
• 'oskarżać', 'podejrzewać' i stosunek między "o" i "że".
• "siesz oli ɣwo kokos wiór ɣwy kokos wiór ów kokos wiór ciz kokos wiór uf" (Jak mówić na wiórki kokosowe?) "ɣwo kokos wiór", bo to chyba nie są wióry
• Co do "zna": Jak rozwiązać klasyczny paradoks „Ojciec Jana jest zamaskowany, więc Jan mówi, że nie zna tego człowieka”? Zna, ale mówi, że nie zna, bo nie pomyślał, że zamaskowana postać może być kimś, kogo zna.

Inne użycia

Podejście z funkcjami nadaje się też do matematyki i chemii, ale te warianty niezbyt się zgadzają z głównym.

Matematyka

Główny artykuł: logiczny zapis matematyki

Wariant uzgodniony z głównym jest pod przykładami.

Chemia

yl an 1. 2. an 3.

RIL NAN LEN TSIP DUP TSIP NAN TIR TSIP

2-metylopropan

yl an 1. 2. ol 2. en 3. an 4.

RIL NAN LEN TSIP DUP TSIP LOL DUP TSIP NEN TIR NAN TCET TSIP

2-metylobut-3-en-2-ol

oksy an 2. 1. an 3.

1-etoksypropan (ester etylowo-n-propylowy)

wiąż an 2. wiąż an 3. 8.

tlenek etylu i n-propylu

wiąż 1. wiąż 1. wiąż dow 1. wiąż wiąż 1. wiąż 1. wiąż wiąż 1. wiąż 1. wiąż dow 1. 6. 6. 6.

cyklo an 3.

cyklopropan

yl 35. 1. an 1.

wiąż an 1. 35.

chlorometan

yl 35. 2. an 3.

2-chloropropan

wiąż yl an 1. 1. an 2. 35.

chlorek 1-metyloetylu

dwiąż 8. dwiąż 8. wiąż wiąż 1. 8. wiąż wiąż 1. 8. 16.

kwas siarkowy

yl dwiąż 8. dwiąż 8. wiąż wiąż 1. 8. 16. 1. amina 2. an 2.

dwiąż 8. dwiąż 8. wiąż wiąż 1. 8. wiąż amina 2. an 2. 16.

wiąż wiąż 1. wiąż 1. wiąż wiąż 1. wiąż 1. wiąż wiąż 1. wiąż 1. 7. 6. 6. dwiąż 8. dwiąż 8. wiąż wiąż 1. 8. 16.

czyli

wiąż

wiąż 1.

wiąż 1.

wiąż

wiąż 1.

wiąż 1.

wiąż

wiąż 1.

wiąż 1.

7.

6.

6.

dwiąż 8.

dwiąż 8.

wiąż

wiąż 1.

8.

16.

1-sulfo-2-aminoetan

tauryna

an (liczba węgli) - alkan (może się zmienić w alken czy coś) (np. "an 3 ." - 'propan')

yl (od czego (węglowodór, atom lub "dow"), pozycja, do czego podstawiamy) - wynik podstawienia (np. "yl an 1 . 2 . an 3 ." - '2-metylopropan')

ol (pozycja, do czego podstawiamy) - alkohol (np. "ol 1 . an 2 ." - 'etanol')

oksy (podstawnik, pozycja, do czego podstawiamy) - ester (np. "oksy yl. 1 . an 2 . 2 . an 3 ." - 'ester dwuizopropylowy')

on (pozycja, do czego podstawiamy) - przyłącza tlen, czyli aldehyd albo keton (np. "on 1 . an 1 ." - 'aldehyd mrówkowy')

amina (pozycja, do czego podstawiamy) - grupa aminowa (-NH2) (np. "amina 1 . an 2 ." - 'etyloamina')

damina (podstawnik, pozycja, do czego podstawiamy) - amina drugorzędowa (np. "damina an 1 . 1 . an 1 ." - 'dwumetyloamina'

tamina (podstawnik, podstawnik, pozycja, do czego podstawiamy) - amina trzeciorzędowa (np. "tamina an 1 . an 2 . 1 . an 3 ." - 'metyloetylopropyloamina')

imina (pozycja, do czego podstawiamy) - grupa iminowa (=NH) (np. "imina 1. an 1 ." - CH2=NH)

timina (podstawnik, pozycja, do czego podstawiamy) - imina trzeciorzędowa (baza=N-podstawnik) (np. "timina yl 1 . an 2 . 2 . an 3 ." - (CH3)2CH-N=C(CH3)2)

itmina (podstawnik, pozycja, do czego podstawiamy) - imina trzeciorzędowa (baza-N=podstawnik) (np. "itmina en 1 . an 2 . 2 . an 5 ." - CH2=C=N-CH(-CH3)-CH2-CH2-CH3)

en (pozycja, od czego) - alken (tworzy wiązanie podwójne między n i n+1) (np. "en 2 . an. 5 ." - "pent-2-en")

yn (pozycja, od czego) - alkin (tworzy wiązanie potrójne między n i n+1) (np. "yn 1 . yn 3 . an 4 ." - 'butadiyn')

cyklo (od czego) - węglowodór pierścieniowy (np. "yl an 1 . 1 . en 1 . en 3 . en 5 . cyklo an 6 ." - 'toluen (1-metylo-cykloheksa-1,3,5-trien)')

wiąż (atom/"dow"/węglowodór, atom...) - wiązanie

dwiąż (atom..., atom...) - wiązanie podwójne

twiąż (atom..., atom...) - wiązanie potrójne

dow (liczba) - miejsce wiązania zamykającego pierścień

pierwiastki chemiczne opisujemy liczbami

chnic - chemiczne nic, wiązania do tego dają wolny rodnik

We wzorach czysto nieorganicznych zaczynamy od najcięższego atomu, po drugie z największą liczbą wiązań, potem największa liczba atomowa najcięższego podstawnika (i kolejno drugiego, trzeciego itd. najcięższego), potem liczba podstawników bezpośrednich podstawników, potem ciężary podstawników najcięższego podstawnika i tak dalej (......trzeba by to dokładniej wyjaśnić......). (To, od czego zaczynamy, ląduje na końcu.) "dow" używamy, jeśli wrócimy do atomu, który już był (czyli w trakcie opisywania wiązań którego jesteśmy), przy tym atom za "dow" liczymy normalnie do wagi, ale nie liczymy wiązań, którymi doszliśmy. (Patrz przykład cyklopropanu.)

We wzorach organicznych kopiujemy konwencje IUPAC, ale zamiast kolejności alfabetycznej zaczynamy od najcięższych (Naprawdę? Jak konkretniej?).

Czy to wystarczy do jednoznaczności?

Cząstki elementarne

Cząstki elementarne (ogólnie: czy zakładamy model standardowy? Lepiej uporządkować? Mieszanie jest kłopotem, na odpowiednio wysokim poziomie zaawansowania wszystko bardzo się komplikuje (może odróżnić cząstki jako bieguny (funkcji, nawet nie bardzo wiem, jakiej) i cząstki w matematycznie najprostszym sformułowaniu teorji, ale co z pośrednimi możliwościami?)

"elektron"="lepton 1 ." ? "czon prąd"

"mjon"="lepton 2 ." ? "czon i 2 . prąd" ? "czon i ciężki prąd"

"taon"="lepton 3 ." ? "czon i 3 . prąd" ? "czon i bar ciężki prąd"

"lepton" ? "lepton coś"="leptonk" (czy neutrina to leptony, może "czon coś prąd" wchodzi w grę)

"neutrino" ? "neutrino coś"="neutrinok"="neutrink" (numery według mas albo )

"kwark"="kwar coś", "czon kolor", górny, dolny, dziwny, powabny, szczytowy/wysoki/wierzchni/prawdziwy, denny/niski/spodni/piękny jako kalki (to pewnie głupie)? więc "pierwszy, drugi, trzeci" z ładunkiem elektronu i odwrotnym (czy pomysł, że elektrony powinny być dodatnie, naprawdę się tutaj potwierdza? A może jednak protony są podstawowe.)

proton (naładowany przeciwnie do elektronu?), neutron (neutralny?), barjony, mezony, hadrony (może naprawdę ciężkie, średnie i silnie oddziałujące), hiperony, superony...

"foton" ? "czon świeć" ? "czon i prąd oddziaływanie"

"wuon" ? "czon or słaby (bez silny) oddziaływanie prąd uf" („naładowany bozon cechowania (to też naciągane) oddziaływania słabego¨) ? "czon W"

"zeton" ? "czon or słaby (bez silny) oddziaływanie nie prąd uf" ? "czon Z"

"gluon" ? "czon i silny oddziaływanie" ? "czon i kolor oddziaływanie" ? "czon klej" (czy to nie zbyt głupia kalka?)

"grawiton" ? "czon grawitacja"="czon graw" (przenosi oddziaływanie, ale ma spin 2)

"czon Higgs" ? "czon tę symetrja łam"

co z bozonami X (i Y)?

fermiony, bozony skalarne, bozony cechowania/bozony wektorowe (grawiton i grawitino są jedyne w swoim rodzaju, ale jeśli odrzucimy aktualnie modne podejście, to może być nawet spin 3 i wszystkie bardziej szalone)

Superpartnerzy - "ino" jako funkcja? a jak oddać „s-”? Jedna funkcja dla superpartnerów? (a co z saksjonami i aksinami? ("aksjon"="czon ów oś symetrja"??)) A może to szansa na wprowadzenie odróżnienia bozonów i fermionów wszędzie...

Czy "czon" (z polskich „cząstka” i „-on”) to dobra nazwa funkcji? Argumenty chyba skleja "i i ..." (równoważnie "or ... uf"), ale nie sprawdzam, jak to dokładniej będzie.