Ferri Komas
Języki ferrskie
Najpierw ogólnie
Na wstępie wytłumaczę, dlaczego w jednym wątku umieszczam informację o tylu językach naraz. Powód jest prosty: całą rodzinę językową tworzyłem "naraz", więc uznałem, że tak będzie wygodniej mi oraz wam.
Zacznę może od podstaw. W przeciwieństwie do
niektórych moich nooblangów, w przypadku języków ferrskich strzegłem stricte aprioryczności (nie mylić z zapożyczeniami z innych języków!). Języki są alternacyjne, a w najmłodszych językach alternacyjo-fleksyjne. Szyk zdania we wszystkich językach to OSV, a dokładniej okolicznik-dopełnienie dalsze-dopełnienie bliższe-przydawka charakteryzująca-podmiot-przydawka klasyfikująca-orzeczenie. Struktura wyrazów opiera się na rdzeniach czwór- lub trójspółgłoskowych. Akcent jest iloczasowy, oksytoniczny i stały pod względem morfologicznym.
Perferru Koma
/pɛʀfɛʀi kɔmɐ/
Język praferrski
Fonetyka i zasady transkrypcjiDo języków ferrskich stworzyłem pismo - na razie macie łacinkę:
A - /a/, /ɐ/ na końcu wyrazu (rdzenie trójspółgłoskowe)
B - /b/
C - /c/
D - /d/
E - /e/
Ē - /ẽ/, /ẽ:/ na końcu wyrazu (rdzenie trójspółgłoskowe) lub gdy łączy się z /m/, /ɲ/, /ŋ/ lub /n/
F - /f/
G - /g/
H - /x/
I - /j/
K - /k/
L - /l/
M - /m/ oraz /ɱ/ w zbitkach nosowe-zwarte, zanik po samogłoskach nosowych
N - /n/, /ŋ/ w zbitkach nosowe-zwarte, zanik po samogłoskach nosowych
Ň - /ɲ/ (rzadkie) oraz /ŋ/ w zbitkach nosowe-zwarte, zanik po samogłoskach nosowych
O - /ɔ/
Ō /õ/, /õ:/ na końcu wyrazu (rdzenie trójspółgłoskowe) lub gdy łączy się z /m/, /ɲ/, /ŋ/ lub /n/
R - /r/, oraz /ʀ/ w zbitkach drżące-zwarte oraz drżące-szczelinowe
Rr - /ʀ/
Ř - /ʑ/
S - /s/
Š - /ɕ/
ʃ - /s:/
T - /t/, /θ/ na końcu wyrazu
U - /u/, /i/ na końcu wyrazu (rdzenie trójspółgłoskowe)
V - /v/
W - /w/
X - /sz/
Q - /zwarcie krtaniowe/ (występuje jedynie podczas łączenie rdzeni - patrz: słowotwórstwo)
Z - /z/
Ponadto wszystkie wyżej wymienione zbitki mogą służyć jako osobna spółgłoska.
Przykład?Kokakuk - kwiat
Koka
nkuk - możnowładca, wódz, kacyk
Gramatyka, czyli alternacja poprzez mutacjęTutaj zrobię ukłon w stronę Fanaela. Mimo że piąty nie był najłatwiejszy, to podsunął mi pomysł na alternację. Języki ferrskie bez mutacji samogłoskowych nie istnieją. Przedstawię tu podstawy.
1. Mutacje samogłoskowe w języku praferrskim.a → e → ē → ō → o →u → wa → a
2. Rzeczowniki i przymiotniki.Poddajmy pod lupę wcześniej już wymieniony wyraz:
k
ok
ank
uk
Przypadek:Mianownik - domyślny brak mutacji
Dopełniacz - mutacja zwykła
o → uCelownik - mutacja podwójna
o → u → waBiernik - mutacja potrójna
o → u → wa → aLiczba:Pojedyncza - domyślna, brak mutacji
Mnoga - mutacja zwykła
a → eRodzaj:Męski - domyślny, brak mutacji
Żeński - mutacja zwykła
u → waTak więc "szlachciankom", będzie brzmiało
kwakenkwak3. Czasowniki.Z góry zaznaczę, iż w językach ferrskich praktycznie nie istnieje aspekt i tryb. Całkowicie natomiast nie istnieje czas. W ogóle czasowniki są dość ubogie.
h
ad
el - kupować
Liczba:Pojedyncza - domyślna, brak mutacji
Mnoga - mutacja zwykła
a → eOsoba:1. os. - domyślna, brak mutacji
2. os. - mutacja zwykła
e → ēZaimki osobowe, formy grzecznościowe oraz czasowniki być i miećJak to się ma w takich społecznościach, wśród Ferrów wytworzyły się specyficzne formy grzecznościowe. Tworzy się je poprzez odpowiednie formanty. Możemy podzielić je na trzy kategorie ogólne i jedną dodatkową.
1. Kategoria dzierżawczaa) moje: nuki-
b) twoje: sukkuki-
c) jego: suki-
2. Kategoria wiekowaa) starszy: vel-
b) młodszy: vat-
c) w tym samym wieku: -
3. Kategoria społecznaa) rodzina: mu-
b) Osoba niższa stanem*: vatvato-
c) Osoba wyższa stanem*: velvelo-
d) Obcy**: -to
e) Osoba niższa stanem obca: vatvato-, -to
f) Osoba wyższa stanem obca: velvelo-, -to
4. Kategoria dodatkowa (funkcyjna)a) Król: velvelovelotnuk-
b) Duchowny: velsuki-
c) Nauczyciel: velnuk-
d) Lekarz: velsukkuki-
5. Trochę praktyki.Kategorie te rozpatrujemy w takiej kolejności, w jakiej zostały podane. Ponadto musimy rozpatrzyć wszystkie.
Przyjmijmy iż zdanie
Mój ojciec kupił wczoraj mleko od sprzedawczyni (Której nie znam) kieruje kolega do kolegi.
Mały Słowniczekojciec - fatahar
kupować - hadel
wczoraj - kadi
mleko - beleven
od - ku
sprzedawca - hadeler
Kali jeść, kali pić
Ku hedelē bēleven fatahar kadi hadel.
Pan Kali spożywa oraz się poi.
Ku sukivelvelvelohedelēto bēleven Nukivelmufatahar kadi hadel.
Sprzedawczynia) Tradycyjnie, jeśli podmiot zdania oddziałowuje na dopełnienie, które jest osobą, należy powiedzieć iż do tego podmiotu to należy. W języku potocznym można by było nawet nie użyć orzeczenia, ponieważ kupowanie jest domyślną czynnością, którą można wykonywać za pomocą sprzedawczyni.
b) Na początku powiedzieliśmy, że mówi to kolega do kolegi, więc teoretycznie przyjmujemy, iż ta pani jest starsza od osoby mówiącej (nie mylić z podmiotem!).
c) Domyślnie osoba, która świadczy nam usługę, jest zwana wyższą stanem. Poza tym osoba mówiąca nie zna tej sprzedawczyni, więc mówi o niej, jako o osobie obcej.
6. Być i miećNależy zauważyć, że czasowniki 'być' i 'mieć' są w językach ferrskich szczątkowe. Do codziennej komunikacji często używa się zwrotów grzecznościowych. Wywiążmy rozmowę, między wyżej wspomnianym kolegami.
- Sukkukidogavar? (Twój-pies = Masz psa?)
-Nukidogavar. (Mój-pies = mam psa.)
-Sukkukiveldogavar? (Twój-stary-pies = Czy twój pies jest stary?)
-Nukkivatdogavar. (Mój-młody-pies = Mam młodego psa.)
-Sukkukivatodogar? (Twój-pies-młodszy = Twój pies jest młodszy od ciebie?)
-Nukiqdogar (Mój-q-pies = Mój pies jest w moim wieku.)
I tak dalej...
7. Przeczenia.Tutaj nie będę się rozpisywał - słowo przeczące to
ke. Reszta rządzi się na tych samych zasadach, co w polskim, oprócz tego, że pojawia się ono na końcu
morfemu (formy grzecznościowe nic nie zmieniają).
MorfologiaNie chcę się tutaj przesadnie rozpisywać, ponieważ sprawa w samym praferrskim jest prosta (W jego "odpryskach - zajebiście to brzmi :3" już nie.). Na przykład:
Jak utowrzyć słowo "pałac"? Proste - pałac to "dom króla", więc:
haʃasin = król -> heʃasin = króla
hajafah - dom
Dwa morfemy w słowotwórstwie łączymy zwarciem krtaniowym.
heʃasin + q + hajafah = heʃasinqhajafah
Rzecz jasna coś takiego jest niewygodne, więc słowa te powoli będą ewoluować i tak na przykład w języku normański słowo to będzie brzmiało
hesihajfa, a w konspiracyjnym (zuryskim...) pojawi się zapożyczenie z bergskich:
palacen.
