Język hibernijski (
hib.
lensa hiberna [ˈlɛnsa ˈhibɛnna]) - język romański używany w Hibernii w alternatywnej historii, która jeszcze nie ma nazwy. Jest oficjalnym językiem Hibernii. Należy do grupy kontynentalnej języków romańskich, a dalej najbardziej spokrewniony jest z językami brytyjskimi z podgrupy zachodnioromańskiej.
Artykuł na wiki
Słownik z etymologiamiHistoriaJęzyk hibernyjski bierze swoje początki w łacinie rzymskiej ludności napływowej, która zaczęła kolonizować Hibernię w dobie rzymskiej, po tym, jak wyspa została zdobyta przez Imperium Rzymskiej. Łacina, głównie klasyczna, została następnie przyswojona przez wiele autochtonicznych rodów arystokratycznych, jako język bardziej prestiżowy, podczas gdy hiberyjskie dialekty celtyckie zostały zepchnięte do roli języka wsi. Dalsza romanizacja postępowała głównie na obszarze miejskim, a także w nadmorskim obszarach wschodniej Hibernii. Momentem kluczowym w historii języka hiberyjskiego był upadek Imperium Rzymskiego. Okres ten nie dotknął Hibernii w tak dużym stopniu, jak reszty obszaru światu łacińskiego - chociaż wczesny okres postrzymski charakteryzował się rozkładem centralnego aparatu państwowego, to struktura społeczna Hibernii została w większej mierze zachowana. Wraz ze zjednoczeniem wyspy przez Gajusza Pikta w VIII wieku doszło do rozpowszechnienia łaciny hibernijskiej jako języka kultury, sztuki, a także religii na terenie obejmującym nie tylko Hibernię, ale także Brytanię. Późna łacina hibernijska, poddana silnemu wpływowi łaciny klasycznej, jest uznawana za jeden z trzech filarów kultury średniowiecznej Europy. W okresie późnośredniowiecznym język hiberyjski stracił na znaczeniu jako język kultury w Europie, ale dalej w dużym stopniu oddziaływał na znajdujących się na Brytanii królestwa Piktów, Brytów, i Danów. Wiele cech języka ludowego zaczęło się przedostawać do języka literackiego. W okresie średnim język hibernijski został poddany silnym wpływom łaciny klasycznej, a także rozpowszechniła się umiejętność pisania i czytania. Wiele słów pochodzenia dialektalnego zaczęło przenikać do standardowej hibernijszczyzny. W okresie późnym, a także współczesnym, doszło do wielu zmian w ortografii, które zbliżyły ortografię i język do języka ludowego.
Jako dodatkową rzecz, chciałem dodać, że piktijski tu jest nieindoeuropejski, a irlandzki wymarł dawno już temu.
Historię języka hibernijskiego można zatem podzielić na następujące okresy:
*Łaciński, I - VIII w.
*Klasyczny, VIII - XI w.
*Późnośredniowieczny, XI - XV w.
*Średni, XVI - XVIII w.
*Późny, XIX w.
*Współczesny, XX-XXI w.
Zmiany fonetyczne*ē, oe, ī > i
*ĕ, ae, ĭ > e
*ă, ā > a
*ō, ŏ, au > o
*ŭ, ū > u
*h > 0
*ng > n
*f- > p-
*-m > -n
*st > xt > x
*kt > xt
*rs > ss (za wyjątkiem wygłosu)
*Osłabienie spółgłosek między samogłoskami:
**b > v
**d > dz
**g > ɣ
*Zmiana systemu akcentuacyjnego:
**jeżeli akcent padał na przedostatnią sylabę (lub przedprzedostatnią sylabę, a przedostatnią samogłoską było krótkie "i"), a wyraz kończył się na sylabę zamkniętą, to akcent przechodził na sylabę zamkniętą.
*u (w sylabie zamkniętej, akcentowanej) > ʌ
*ʌ > a
*s- > h-, często też VSV w sylabie akcentowanej
*kʷ > sʷ > s
*Drugie osłabienie spółgłosek między samogłoskami:
**p > b̥
**t > d̥
**k > g̥
**l > d̥
*Osłabienie spółgłosek po sonornych:
**p, t, k > b, d, g
*Osłabienie spółgłosek w wygłosie:
*p, t, k > f, s, x
*r > d̥
*częste asymilacje
*przejście akcentu na pierwszą sylabę słowa
*wygłosowe d̥ > t
*wzmocnienie nagłosowej spółgłoski:
**s > ts
**p > pʰ
**t > tʰ
**k > kʰ
*wypadnięcie nieakcentowanego /e/, za wyjątkiem ostatniej sylaby.
DźwiękiSamogłoski *i u
*ɛ ɔ
*a
Spółgłoski*m n (m n)
*p~pʰ b~b̥ t~tʰ d~d̥ k~kʰ ɡ~g̥ (p b t d k g)
*f v s z x ɣ h (f v s s ch gg h)
*ts dz (ss dd)
*l ɾ j (l r j)
Allofonia W nagłosie bezdźwięczne spółgłoski zwarte wymawiane są zawsze z dodatkowym przydechem. Samogłoska /s/ po spółgłoskach płynnych wymawiana jest jako /ts/.
