Łužica abo smjerć!

[Siemoród]

A ktoś wie jak się ten czasownik w czasie teraźniejszym odmienia? (Przypuszczam, że jak to dokonany, to pewnie ma znaczenie futurum, a niedokonany to - wopśijmowaś?) I czy jest może słownik dolnołużycko-angielski albo vice versa?

Źródła do nauki łużyckich dostępne w internecie, w innym języku niż niemiecki? Może jeszcze za darmo? Zapomnij.

Sporo źródeł jest po rosyjsku, ale głównie do g~ł~ckiego. Z polskich do dolnołużyckiego to kojarzę jedynie słowniki Rafała Leszczyńskiego, ale na allegrze są niemożliwe do złowienia, musiałbyś sprowadzać je z Domowiny z Niemiec, sam je zdobyłem w nienajprostszy sposób. Większość zeskanowanych książek do nauki języków łużyckich, które można znaleźć w internotach, jest tutaj: https://www.twirpx.com/files/science/languages/lusatian/ (trzeba mieć konto, poza tym pobieranie jest bezpłatne)

Czasownik wopśimjeś ma, o ile się nie mylę, formy wopśimu, wopśimjoš, ..., wopśimu i faktycznie powinien mieć znaczenie czasu przyszłego, bo ma aspekt, ale w potocznych łużyckich przez wpływ niemieckiego trochę zaciera się przyszłe znaczenie takich czasowników i pewnie w d~ł~ckim normalne będzie też buźe wopśimjeś.

EDIT: Pobawiłem się trochę tym dolnołużyckim słownikiem i odkryłem, że (chyba od 1999 roku) poprawną formą jest tak naprawdę wobpśijmjeś, natomiast niedokonane to albo wobpśijmaś albo wobpśijmowaś (którą wybrać?) 

Chyba chodzi ci o wobpśimaś i wobpśimowaś. W obu językach łużyckich są takie dubletowe formy czasowników niedokonanych i nie różnią się znaczeniem. A do różnic ortograficznych niestety musisz przywyknąć, jeszcze inaczej oba języki łużyckie zapisywano przed wojną, a jeszcze inaczej w XIX wieku. G~ł~cka ortografia ostatnią reformę miała bodaj w 1947, a d~ł~cka właśnie w 1999. O ile ta pierwsza była raczej kosmetyczna, to ta druga zmieniła zapis bardzo wielu słów.

[dziablonk]

Chyba chodzi ci o wobpśimaś i wobpśimowaś.

Tak, zgadza się, przy okazji zauważyłem, że wobpśimaś jest dokonany:
wobpśimjeś (p, Flex.: 68)

wobpśimaś (p, Flex.: 75)
wobpśimowaś (ip, Flex.: 62) 

Jak się tylko pozbyłem tego wob-, to już jest niedokonany:
pśimjeś (p, Flex.: 68)
pśimaś (ip, Flex.: 76)
Nie ma postaci z -owaś.
   

[Úlfurinn]

Chyba chodzi ci o wobpśimaś i wobpśimowaś.

Tak, zgadza się, przy okazji zauważyłem, że wobpśimaś jest dokonany:
wobpśijmjeś (p, Flex.: 68)

wobpśimaś (p, Flex.: 75)
wobpśimowaś (ip, Flex.: 62) 

Jak się tylko pozbyłem tego wob-, to już jest niedokonany:
pśimjeś (p, Flex.: 68)
pśimaś (ip, Flex.: 76)
Nie ma postaci z -owaś.
   

Wynika to z bardzo specyficznego działania czasowników dokonanych w języku dolnołużyckim.

W języku dolnołużyckim prawie wszystkie czasowniki dokonane odmieniają się tak samo (według wzoru -jo-), nawet, jeśli teoretycznie różnią się tylko przedrostkiem.
Tutaj jako przykład czasowniki ,,czytać" i ,,przeczytać". W języku polskim w czasie teraźniejszym odmieniają się dokładnie tak samo: (prze)czytam, (prze)czytasz... itd.

W dolnołużyckim te słowa teoretycznie różnią się też tylko przedrostkiem. Niedokonane czytać to po dolnołużycku cytaś, a dokonane przeczytać to wucytaś. Pomimo tego samego rdzenia i końcówki, odmieniają się one jednak inaczej.

cytaś według konjugacji -a-: cytam, cytaš, cyta. cytamej, cytatej, cytatej, cytamy, cytaśo, cytaju
wucytaś odmienia się według konjugacji -jo-: wucytajom, wucytajoš, wucytajo, wucytajomej, wucytajotej, wucytajotej, wucytajomy, wucytajośo, wucytaju

Jak widzisz, nie tylko przedrostek zmienia się w przypadku aspektu w dolnołużyckim (co ciekawe, górnołużycki aspekt tak nie działa).



Przechodząc do czasownika, o który pytałeś.
wopśimjeś, a właściwie wobpśimjeś znaczy po prostu ,,objąć". Ma on również swoją drugą formę wobpśimaś. Ponieważ oba te czasowniki są dokonane, to odmieniają się dokładnie tak samo
wobpśimjeś: wobpśimjejom, wobpśimjejoš, wobpśimjejo, wobpśimjejomej, wobpśimjejotej, wobpśimjejotej, wobpśimjejomy, wobpśimjejośo, wobpśimjeju
wobpśimaś: wobpśimajom, wobpśimajoš, wobpśimajo, wobpśimajomej, wobpśimajotej, wobpśimajotej, wobpśimajomy, wobpśimajośo, wobpśimajoju

co zaś się tyczy samego pśimaś i pśimjeś.
pśimaś jest czasownikiem niedokonanym, i odmienia się inaczej, niż wobpśimaś
tj.: pśimam, pśimaš, pśima, pśimamej, pśimatej, pśimatej, pśimamy, pśimaśo, pśimaju
pśimjeś natomiast odmienia się dokładnie tak samo, jak wobpśimjeś, ponieważ oba te czasowniki są dokonane.

[dziablonk]

Dzięki. Poszukam jakichś zdań z tymi formami
A propos, może ktoś potrzebuje korpusu z fragmentami języka dolno- (DOTKO) i górnołużyckiego (HOTKO)? Są w narodowym czeskim korpusie:tu
Na stronie łużyckiego instytutu można znaleźć instrukcję,  jak się tam zapisać.

Może ktoś zna jeszcze inne stronki warte polecenia? Np. Biblie po dolno- / górno- łużycku)?

[dziablonk]

Tak dla porównania sprawdziłem jeszcze odpowiednik w górnołużyckim i tak: wopřimać jest niedokonany (obok wopřim|ować), natomiast dokonany zmienia końcówkę na -nyć  :

wopřimn|yć ~u, ~ješ, pret ~ych, ~y p
wopřima|ć ~m, ~š ip
wopřim|ować ~uju, ~uješ ip

2 postacie bez wo-:
přimn|yć ~u, ~ješ, pret ~ych, ~y p
přima|ć ~m, ~š ip
Ciekawe, co?

Tymaczasem po górnołużycku fragment z ewangelickiej Biblii Hórnika brzmi: A swětło we ćmě swěci, a ćma je njewobja.
Tu soblex podaje:

wob|jeć ~ejmu, ~ejmješ p,
wobjima|ć ~m, ~š ip

W przypadku tego czasownika jest regularne -jeć, a nie -nyć. Ktoś ma pomysł dlaczego?

[dziablonk]

czy są jakieś wyrazy pokrewne do łużyckiego wěc?

[mijero]

Do sprawdzenia czy mają otpowiedniki polskich obiecać < *obwiecać, obietnica < *obwietnica, obiata < obieta < *obwieta, powiat < powiet, wiecić, wiecać.

[dziablonk]

Szukałem informacji o dolnołużyckim gramatyku Bogumile Šwjeli, i dowiedziałem się, że urodził się we wsi Skjarbošc (niem. Schorbus). Intryguje mnie ta dolnołużycka nazwa, od czego się wzięła?

[dziablonk]

Ciekawa stronka łużycka na temat zaginionych łużyckich miejscowości (wsi?):
https://www.archiv-verschwundene-orte.de/wen/start_bok/70228

[dziablonk]

 Co do Skjarbošc to wychodziłoby na to, że rdzeń skjarb- odpowiada polskiemu skarb, czyli jak w pol. Skarboszewo.

[Jotka]

Źródła do nauki łużyckich dostępne w internecie, w innym języku niż niemiecki? Może jeszcze za darmo? Zapomnij.

https://sorbischlernen.de/
Interfejs na stronie głównej niemiecki, ale podstrony albo w językach łużyckich, albo z dostępem też przez angielski.

[Jotka]

A propos, może ktoś potrzebuje korpusu z fragmentami języka dolno- (DOTKO) i górnołużyckiego (HOTKO)? Są w narodowym czeskim korpusie:tu
Na stronie łużyckiego instytutu można znaleźć instrukcję,  jak się tam zapisać.

Może ktoś zna jeszcze inne stronki warte polecenia? Np. Biblie po dolno- / górno- łużycku)?

Najaktualniejsza wersja dolnołużyckiego korpusu jest obecnie na polecanej już stronie dolnoserbski.de (Komfortne pytanje w nowem korpusu):
https://dolnoserbski.de/korpus/
Te same historyczne teksty w całości:
https://dolnoserbski.de/biblioteka/
Biblia (jedno z tłumaczeń):
https://dolnoserbski.de/biblija/
Dolnołużycki mówiony:
https://dolnoserbski.de/dobes/

Przy nauce języka warto też czytać prasę, można np. zaprenumerować wydanie online Nowego Casnika (https://www.nowycasnik.de/index.php/dsb/).

[dziablonk]

Na stronie archiwum Uniwersytetu Łódzkiego pdf o pochodzeniu łużyckich (12/1986):
Heinz Schuster-Šewc STANOWISKO JĘZYKÓW ŁUŻYCKICH W ŚWIETLE NOWYCH OSIĄGNIĘĆ DIALEKTOLOGII HISTORYCZNEJ

[dziablonk]

Skąd w górnołużyckim grót (D grot-a / -u) na 'drut'?

[Todsmer]

Nie będzie to po prostu dysymilacja d-t > g-t? Ewentualnie kontaminacja z jakimś innym słowem.