Język etiński (kamb etinesh) – doświadczenie językowe. Język po trochu alternacyjny, fleksyjny i aglutynacyjny. Jest językiem aktywnym ergatywnym. Z założenia nie miał być trudny, ani skomplikowany. Wyjątków i nieregularności ma narazie nie wiele, choć z czasem pewno jeszcze trochę ich przybędzie. Szyk zdania stosunkowo swobodny z dominacją VOS i VSO.
Spółgłoski:
m n ɲ ŋ
p b t d (c) (ɟ) k g
φ β s z ʃ ʒ (ç) χ
j w
r
ɾ
l
p' t' k'
ts dz tʃ dʒ
Samogłoski:
i u
ɪ ʊ
e o
ε ɔ
æ
Akcent:
pada na drugą sylebę od końca, kiedy ta jest długa (posiada długą samogłoskę lub następują po samogłosce conajmniej 2 spółgłoski). W pozostałych wypadkach pada na 3 sylabę. Akcentowana sylaba jest wymawiana minimalnie wyżej od pozostałych.
Do zapisuj używam narazie łaciny, mającej być z założenia dość intuicyjną i z ograniczoną ilością diakrytyków. Jest to wersja służąca do tymczasowego zapisu. Nad ostatecznym systemem pisma będę myślał, gdy uznam, że język jest już wystarczajaco rozwinięty i dopracowany. I tak:
a ɒ
á æ
b b
ci ts
ch tʃ
d d
dh dz
e ε
é e
f φ
g g
gh dʒ
h χ
i ɪ
í i
k k
kh k'
l l
m m
n n
nk ŋ - gdy na końcu wyrazu
ng ŋ - gdy na końcu wyrazu
o ɔ
ó o
p p
ph p'
r ɾ
rr r
s s
sh ʃ
t t
th t'
u u
ú ʊ
v β
z z
zh ʒ
Rzeczownik:
Posiada 2 klasy: ożywioną i nieożywioną, nie są one jednak w żaden sposób wyrażane morfologicznie. Odmienia się przez 14 przypadków: ergatyw, acc. I, acc. II, part., gen., possesyw, ess., abl., dat., ill., loc., intr., commityw I voc. W 3 liczbach: pojedynczej, mnogiej określonej, mnogiej ogólnej.
W zdaniach aktywnych przechodnich:
Ergatyw - podmiot zdania
Acc. I - dopełnienie bliższe ożywione
Acc. I – dopełnienie bliższe nieożywione z emfazą na obiekt (zazwyczaj tłumaczony jako strona bierna)
Acc. II - dopełnienie bliższe nieożywione
Dat. - dopełnienie dalsze
punciot tóm nákón kasiaro – Tom daje Kasi kamień
punciot (tóm) nákont kasiaro – kamień jest dawany Kasi (przez Toma)
madhet tóm shallimb nákombo – Tom uderza kolegę kamieniem
W zdaniach aktywnych nieprzechodnich
Acc. I – podmiot zdania
manik tom – Tom idzie
W zdaniach nieaktywnych przechodnich i nieprzechodnich
Acc. I – podmiot zdania
Acc. I – dopełnienie bliższe ożywione
Acc. II – dopełnienie bliższe nieożywione
madher nákont tom – kamień uderza Toma
gamadher nákont varmún - kamień uderzył (w) stół
Partitivus może pełnić funkcję podmiotu zdania nieaktywnego, jeśli jest nim obiekt abstrakcyjny, niepoliczalny, bądź chce się podkreślić jego cząstkowość. Analogicznie jest w przypadku dopełnienia bliższego.
gaharmar unnoni andardhe – zdrowie odeszło wraz z wiekiem
gálat tóm sakkammi – Tom zjadł (trochę/część) chleba
Possesyw określi posiadacza danego przedmiotu, dlatego odnosi się tylko i wyłącznie do klasy rzeczowników ożywionych, często nawet ograniczane tylko i wyłącznie do ludzi.
hardor varmú toma – stół Toma jest wysoki.
Czasownik:
Można go podzielić na 3 kategorie: czasowniki aktywne przechodnie, aktywne nieprzechodnie i nieaktywne.
Czasowniki aktywne odmieniają się przez 5 osób w l. poj. i 4 osoby w liczbach mnogich: 1, 2, 3 os., formalna, (nieokreślona). Posiadają 4 tryby. W trybie orzekającym wyróżnia się 4 czasy: przyszły, teraźniejszy, przeszły niezamierzony, przeszły niezamierzony; tryb rozkazujący posiada tylko jeden czas, a pozostałe 2 odmieniają się według czasu przeszłego i nieprzeszłego.
Czasy tworzone poprzez alternację samogłoski tematycznej + w przypadku przeszłego zamierzonego dodawany jest augment.
Przykłądowa odmiana czasownika álin – jeść
álek – zjem, będę jadł
áliv – jesz
álat – (tak jakoś wyszło, że on) (z)jadł
gálattuo – (ja i ty chcieliśmy i) zjedliśmy
álimavo – (chyba) (z)jedliście
gálimatho – (chyba) jedzą
álimottú – jeśli (ja i on/wy) jemy
gálimovu – jeśli (z)jedliście
dar álithu – oby/niech (z)jedzą
Czasowniki nieaktywne posiadają tylko 3 osobę w 3 liczbach, a w l. poj. dodatkowo nieokreśloną. Posiada 3 tryby główne: orzeczowny, przypuszczajacy, warunkowy, plus jeszcze nieraz tworzony jest analogicznie do czasowników aktywnych tryb rozkazujący (życzący). Posiada tylko 2 czasy: przeszły i nieprzeszły.
Przykłądowa odmiana czasownika dít - leżeć
dír – leży, będzie leżało
gadím – (coś)leżało
dímaro – (chyba) leżą
gadímaru – (chyba) leżały
dímor – jeśli leży, będzie leżało
gadímom – jeśli leżało
Na zakończenie jeszcze może z deklaracji praw człowieka:
buncioi thana mo heikkii tennik zenkaikku konsash mo khoinesh. benik illugem m' ertesem lonitesa m' orkem údok than sakkamre leibasi urberittih.
Więcej następnym razem.
Pozdrawiam
Cudne! Lajkuję eto!
Cytat
nk ŋ - gdy na końcu wyrazu
ng ŋ - gdy na końcu wyrazu
W sensie?
I te dopełnienie nieożywione nie pasuje...
Cytat: Henryk Pruthenia w Luty 14, 2012, 23:28:42
Cytat
nk ŋ - gdy na końcu wyrazu
ng ŋ - gdy na końcu wyrazu
W sensie?
w sensie, że jeśli wyraz kończy się na nk bądź ng, to wówczas wypowiada się to [ŋ], a jeśli są w środku wyrau, to odpowiednio [ŋk], [ng]. np.: seng [seŋ] - skąd?, tongimur [toŋgimur] - wiosna
Cytat
I te dopełnienie nieożywione nie pasuje...
w sensie przekombinowane?
I czym jest ""? Ja widzę kwadrat z F027 w środku. To znak z obszaru prywatnego użytku, nie dziwota, że go nie mam. Co oznaczał?
Ja widzę jakąś kropkę, to chyba coś nieistotnego.
tak samo jak Toivo widzę tam jakieś kropki. pojawiły się podczas przeklejania i nie byłem w stanie ich usunąć. Nie mam nawet pojęcia skąd się tam wzięły. udawaj, że ich tam nie ma ;)
Cytatw sensie przekombinowane?
Wydaje mi się, że problem jaki może się pojawiać w związku z wyróżnianiem przypadku dla dopełnienia bliższego ożywionego/nieożywionego jest taki, że zazwyczaj ożywioność przyporządkowywało się jako kategorię, nie zaś przypadek. Z drugiej wszakże strony ta sama forma w zdaniach nieaktywnych ma zupełnie odmienną funkcję gramatyczną, więc w sumie jest tu trochę jak z naszymi słowiańskimi dopełniaczami, mianownikami i biernikami.
w sumie na początku był tylko 1 accusatyw, bez rozróżnienia na ożywione i nieożywione. Jednak ponieważ w zdaniach nieaktywnych typu: gamadher nákont varmú nie jest wiadomo, czy to stół udeża w kamień, czy kamień w stół. stad wykształcił się 2 accusativus i zdanie przeszło do formy gamadher nákont varmún - kamień uderza w stół, bądź gamadher nákón varmú - stół uderza w kamień. Jego użycie nie było potrzebne w przypadku dopełnienia ożywionego, ponieważ końcówka czasownika sama sobą wskazywała, ze podmiot jest nieożywiony.
później pod wpływem systemu nieaktywnego, accusatyw 2gi zaczął przenosić się na czasowniki aktywne. W ten sposób ja to sobie tłumaczę jako przyczynę, dlaczego rozróżnienie pozostało na poziomie przypadku, nie zaś jako osobna kategoria gramatyczna.
Jest coś takiego prawdopodobne?
Język że zdaniami przechodnimi nieaktywnymi - jest-li to możliwe?
Cytat: balab w Luty 14, 2012, 22:35:59
W zdaniach aktywnych przechodnich:
Ergatyw - podmiot zdania
Acc. I - dopełnienie bliższe ożywione
Acc. I – dopełnienie bliższe nieożywione z emfazą na obiekt (zazwyczaj tłumaczony jako strona bierna)
Acc. II - dopełnienie bliższe nieożywione
Dat. - dopełnienie dalsze
punciot tóm nákón kasiaro – Tom daje Kasi kamień
punciot (tóm) nákont kasiaro – kamień jest dawany Kasi (przez Toma)
madhet tóm shallimb nákombo – Tom uderza kolegę kamieniem
Tylko że w językach ergatywnych każde zdanie (oprócz rzadkiej tzw. strony antybiernej) jest właśnie w stronie biernej, czyli z emfazą na obiekt.
Teraz może trochę inna forma prezentacji. Trochę gramatyki, trochę słownictwa i tekstów. Informacje nie pełne (Niewielka część języka), acz myślę, że ukazuje główne idee.
Chętnie przyjmę wszelkiego rodzaju komentarze, pytania, krytykę i cokolwiek innego.
Wow! Uwielbiam takie przedstawienie języka, bo czuję się jak na kursie językowym a nie w laboratorium... : D
Nie wiém czemu, ale «przedstawienie języka w laboraturum» kojarzy się mnie z prosektorjém.
Tak jakoś.
Miło, że są djalogi.
Przeleciawszy wzrokiem cały temat, stwierdzę,
że trochę za dużo tych samogłosek. c:
Ale jest ciekawie
bo ergatywność :u