Tekst źródłowy strony Język prototalonbacko-harruński

{{Talonbat Intro}}
{{Język
|kolor=#B6B0AF
|nazwa=Język prototalonbacko-harruński
|nazwa własna=
|klasyfikacja=[[Języki talonbacko-harruńskie]]
|alfabet=w conworldzie: ''brak''<br>de facto: alfabet łaciński
| twórca = [[User:Borlach|Borlach]]
| cel =
| typologia u = analityczny, OVS
| conlanger1 = ''pth.''
}}
'''Język prototalonbacko-harruński''' (w skrócie '''PTH''') — rekonstruowany język, będący starożytnym przodkiem całej rodziny [[Języki talonbacko-harruńskie|języków talonbacko-harruńskich]]. Używany był najprawdopodobniej kilkanaście tysięcy lat<ref>Kilkanaście tysięcy kyońskich lat temu, co oznacza kilka tysięcy lat ziemskich.</ref> temu, przez łowiecko-zbieracki lud, będący teoretycznym wspólnym przodkiem mieszkańców [[Mewamir|Mewamiru]], oryginalnych mieszkańców [[Wardia|Wardii]], [[Harrun|Harrunu]], [[Zagórze Harruńskie|Zagórza Harruńskiego]], [[Talonbat|Talonbatu]], [[Kpabare]] oraz [[Dazag Harim]]. Nieznane jest jego pochodzenie. Istnieją dwie główne teorie na temat ojczyzny oraz kierunku migracji tego ludu, będące często obiektem gorącego sporu w kręgach akademickich.

Pierwsza teoria zakłada pochodzenie gdzieś na obszarze [[Kanisja|Kanisji]] oraz migrację wzdłuż późniejszego [[Szlak Ognia|Szlaku Ognia]] przez [[Wielka Pustynia Południowa Kyonu|Wielką Pustynię Południową]] w kierunku wschodnim oraz południowo-wschodnim, docierając do granic [[Morze Płomieni|Morza Płomieni]] oraz [[Mhasal|Mhasalu]]. Druga teoria zakłada tą samą trasę, jednak całkowicie przeciwny kierunek - użytkownicy języka prototalonbacko-harruńskiego mieliby pochodzić z obszarów [[Ajdyniriana|Ajdyniriany]], będąc być może rdzennymi mieszkańcami [[Harrun|Harrunu]]. Stamtąd wywędrowali w kierunku południowym, północnym, wschodnim oraz północno-zachodnim, docierając aż do [[Kpabare]], a także na dalsze tereny wschodniej Kanisji.

Migrację użytkowników języka prototalonbacko-harruńskiego można traktować jako pierwszy akt historii Szlaku Ognia, jednego z głównych szlaków handlowych [[Kyon|Kyonu]]. Rozpowszechnienie się języków wywodzących się z PTH po obu stronach Wielkiej Pustyni Południowej było najprawdopodobniej pierwszym przypadkiem udanego jej przekroczenia.
==Fonologia==
===Samogłoski===
Rekonstruowany system samogłoskowy prototalonbacko-harruńskiego posiadał 9 samogłosek, z których 3 były długie, 6 zaś krótkich.
{| class=wikitable
! rowspan=1|
! colspan=1|Przednie
! colspan=1|Centralne
! colspan=1|Tylnie
|-
|-align=center class=small
|-align=center
!Przymknięte
|*{{IPA|i}} *{{IPA|i:}}|| ||*{{IPA|u}} *{{IPA|u:}}
|-align=center
!Średnie
|*{{IPA|ɛ}} || *{{IPA|ə}} ||*{{IPA|ɔ}} 
|-align=center
!Otwarte
| ||*{{IPA|a}} *{{IPA|a:}}|| 
|}

===Spółgłoski===
Podobnie jak wywodzące się z niego późniejsze [[Języki talonbacko-harruńskie#Języki harruńskie|języki harruńskie]], rekonstruowany PTH jest językiem mlaskowym. Posiada 3 różne mlaski (*{{IPA|ǀ}}, *{{IPA|ǁ}}, *{{IPA|ǃ}}), każdy z nich może być także przydechowy lub nazalizowany, co łącznie daje zestaw 9 mlasków. Charakterystyczne jest także występowanie spółgłosek retrofleksyjnych, faryngalizowanych, labializowanych oraz dźwięcznych przydechowych. 
{| class="wikitable" style=text-align:center
! colspan="2" |
!Wargowe
!Zębowe
!Retrofleksyjne
!Podniebienne
!Miękkopod.
!Krtaniowe
|- align="center"
! rowspan="3" | Mlaski
!<small>bezdźwięczne</small>
|
|*ᵏǀʼ
|*ᵏǁʼ
|*ᵏǃʼ
|
|
|- align="center"
!<small>przydechowe</small>
|
|*ᵏǀʰ
|*ᵏǁʰ
|*ᵏǃʰ
|
|
|-
|- align="center"
!<small>nazalizowane</small>
|
|*ᵑǀ
|*ᵑǁ
|*ᵑǃ
|
|
|-
! rowspan="2" | Nosowe
!<small>zwykłe</small>
|*{{IPA|m}}
|*{{IPA|n}}
|*{{IPA|ɳ}}
|
| rowspan=2 align=center |*({{IPA|ŋ}})
|
|- align="center"
!<small>labializowane</small>
|*{{IPA|mʷ}}
|*{{IPA|nʷ}}
|*{{IPA|ɳʷ}}
|
|
|-
! rowspan="5" |Zwarte
!<small>bezdźwięczne</small>
|*{{IPA|p}}       
|*{{IPA|t}}
|*{{IPA|ʈ}}
| 
| rowspan=2 align=center |*{{IPA|k}} 
| rowspan=2 align=center |*{{IPA|ʔ}}
|-
!<small>bezdźwięczne faryngal.</small>
|
|*{{IPA|tˤ}}
|*{{IPA|ʈˤ}}
|- align="center"
!<small>dźwięczne</small>
|*{{IPA|b}}
|*{{IPA|d}}
|*{{IPA|ɖ}}
|
| rowspan=2 align=center |*{{IPA|g}}
|
|-
|- align="center"
!<small>dźwięczne faryngal.</small>
|
|*{{IPA|dˤ}}
|*{{IPA|ɖˤ}}
|-
|- align="center"
!<small>dźwięczne przydech.</small>
|*{{IPA|bʰ}}   
|*{{IPA|dʰ}}
|*{{IPA|ɖʰ}}
|
|*{{IPA|gʰ}}
|
|-
! rowspan="2" | Drżące
!<small>zwykłe</small>
|
|*{{IPA|r}}
|*{{IPA|ɽ}}
|
|
|
|- align="center"
!<small>labializowane</small>
|
|*{{IPA|rʷ}}
|*{{IPA|ɽʷ}}
|
|
|-
! rowspan="4" | Szczelinowe 
!<small>bezdźwięczne</small>
|
|*{{IPA|s}}         
| rowspan=4 align=center |*{{IPA|ɫ}} *{{IPA|l}}
| rowspan=4 align=center |*{{IPA|j}}
| rowspan=4 align=center |*{{IPA|w}}
| rowspan=2 align=center |*{{IPA|h}}
|- align="center"
!<small>bezdźw. faryngal.</small>
|
|*{{IPA|s:ˤ}}         
|- align="center"
!<small>dźwięczne</small>
|
|*{{IPA|z}}          
| rowspan=2 align=center |*{{IPA|ɦ}}
|- align="center"
!<small>dźwięczne faryngal.</small>
|
|*{{IPA|z:ˤ}}          
|}

===Struktura sylaby===
Rekonstruowana struktura sylaby zawsze przybiera formę '''CV(C)'''.

==Przypisy==
<references/>
















[[Kategoria:Użytkownik:Borlach]][[Kategoria:Języki Kyonu|Proto-talonbacko-harruński]]