Język kropski

Z Conlanger
Wersja z dnia 20:37, 3 wrz 2021 autorstwa ⰗⰎⰀⰂⰋⰖⰞ (dyskusja | edycje) (→‎Ensunu)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Język kropski - sztandarowy konlang Flawjusza, używany w Kropli. Powstał w 2020, był inspirowany językiem praindoeuropejskim. W 2021 przeszedł całkowity reset gramatyki i słownictwa.

Język kropski
Krōbṣe Labu
Sposoby zapisu: własne, łacińskie, tybetańskie
Typologia: aglutynacyjno-fleksyjno-analityczny
Faktycznie
Utworzenie: Flawjusz w 2020
Najnowsza wersja: 3.0
Kody
Conlanger–1 krb.
W Kyon?
Używany w : Kropla
Klasyfikacja: J. kropskie
  • kropski
Lista conlangów
Zobacz też słownik tego języka.

Fonologja

Spółgłoski

x Wargowe Zębowe Retrofleksyjne subapikalne Podniebienne/Miękkopodniebienne Miękkopodniebienne zaokrąglone
Nosowe m n ɳ ŋ ŋʷ
Zwarte b t d ʈ ɖ k kʷ gʷ
Szczelinowe - s ʂ x
Aproksymanty - ɹ - j w
Boczne aproksymanty - l ɭ ʟ -

Cechy charakterystyczne: brak /p/ i /g/.

Zapis:

m n ṇ ng ngw /m n ɳ ŋ ŋʷ/

b d ḍ gw /b d ɖ gʷ/

t ṭ k kw /t ʈ k kʷ/

s ṣ ḥ ḥw /s ʂ x xʷ/

l ḷ r y w ł /l ɭ ɹ~r j w ʟ/

Alofonje: Samogłoska staje się zaokrąglona po /gʷ kʷ xʷ ŋʷ/

Zlanie się ɭ - ɬ W języku standardowym te dźwięki wymawia się tak samo, ale większość djalekt zachowuje rozróżnienie, stąd też "mutacja" s do ḷ.

Samogłoski: a e ē i ō u /ɑ ɛ e: i ʌ:~ɤ: ɯ/

Akcent: Pada zawsze na tę samą sylabę w temacie, jest toniczny - krótkie samogłoski są wymawiane z wysokim tonem, długie z opadającym. Gdy samogłoska zostanie usunięta np. w liczbie podwójnej, akcent przechodzi na następną, np. maḍu mɑ́ɖɯ eṇḍunu ʔɛɳɖɯ́nɯ

Morfologja i synktatyka

Fleksja

Rzeczownik

Deklinacje różnią się formami liczby mnogiej: w I, IIII jest końcówka -ek i wzdłużenie samogłoski, w II, V jest końcówka -k bez jakiegokolwiek wzdłużenia, natomiast w III, VI zamienia się końcową spółgłoskę według drugiej tabeli. Liczba podwójna jest także używana jako mnoga dystrybutywna.

x I II III IIII V VI VII
acc. maḍu (jeleń) kwambu (strażnik) ṣiku (dziecko) ṭeli (dom) kwaṇi (widok) kwansi (oko) lagwu (rzeka)
gen. maṣṣe kwamṣe ṣikṣe ṭelṣe kwanṣe kwaṣṣe languṣe
du. eṇḍunu kumbunu sikunu ṭḷini kuyni kunsini ełngwunu
pl. mōḍek kwambuk siyigw ṭēlek kwaṇik kwōṇḷ lōngw
b w
d r
gw w
t d
k gw
kw gw
s
ł
ḥw w

Wokalizacja zaokrąglonych: CngwC => CnguC CgwC => CgwuC CkwC => CkuC CḥwC => CḥuC

Yi-rzeczowniki

Są to rzeczowniki, które nie mają wypadania samogłoski w podwójnej, a w mnogiej mają infiks -yi-. Zamiast tego, jeśli w pierwszej sylabie jest retrofleks, zmienia się na zębową w dualnej i mnogiej. Przykład: ṣiku; ṣikṣe; sikunu; siyigw.

Czasownik

Czasownik w kropskim nie odmienia się przez osoby, posiada cztery "czasy":

  • Teraźniejszy.
  • Aoryst - odpowiednik polskiego dokonanego, np. Napisałem artykuł.
  • Imperfekt - niedokonany np. Pisałem artykuł dwie godziny.
  • Łączący - odpowiada polskiemu łączącemu - by napisał, życzącemu - oby napisał, rozkazującemu - napisz! i prośbom, także supinowi i bezokolicznikowi, np. Idę spać.

W zależności od tego, do jakiej konjugacji należy czasownik, inaczej tworzy on czasy:

x ZRS RZS KDS RZD
Ter. forma podstawowa kweṇe reduplikacja bibedi forma podstawowa ?? reduplikacja mimeni
Aor. reduplikacja kekweṇi forma podstawowa bede wzdłużenie ?? forma podstawowa mene
Imperf. -ṭō kweṇṭō -ṭō beṭṭō -ṭō ?? wzdłużenie + ō mēnō
Łącz. -se- kweseṇ -se- besed -se- ?? -se- mesen

Czasowniki nieregularne

Ter. Aor. Imperf. Subj. Uwagi
ebke buki ekṭō ebḥe
ōkei akese akeṣṭō akesese -

Synktatyka

Części zdania

Wyróżnia się następujące części zdania: podmiot, orzeczenie, dopełnienie, modyfikator rzeczownikowy (~przydawka), modyfikator rzeczownikowy (~dop. dalsze, okolicznik).

Szyk

X Kauzatywne Zwykłe
Podrzędne SVOM SOMV
Główne OMSV VSOM

"M" może to być dop. dalsze, okolicznik itp.

Przymiotnik stoji przed rzeczownikiem.

Jest to język genitywno-akuzatywny, co oznacza, że zdanie "Lis widzi dom" tłumaczy się dosłownie "Lisa widzenie domu (lis-gen widzenie dom-acc) i ten sam dopełniacz jest używany w grupach nominalnych takich jak "dom lisa" (lis-gen dom-acc).

Zdania pytajne

Pytania tak/nie zaznacza się najczęściej przez intonację, mimo że jest partykuła la. Pytania niepolarne zadaje się przez różne partykuły jak np. lumun? dlaczego, lum? kto, co, lumēr" kiedy.

Zdania podrzędne

Nie ma zaimków anaforycznych, frazy typu "owca, która nie miała wełny zobaczyła konie" wyróżnia się tylko szykiem i wyższą intonacją, "kekweṇi, waṣṣe mu aki ōn bede, deḥwik ksē kwambikilu"

Posiadanie

Język kropski nie ma czasownika mieć, zamiast tego używa się "być" (bibedi) i partykuły datywnej mu, np. Lis ma dom = lisowi jest dom.

Słowotwórstwo

Końcówka Deklinacja Znaczenie Przykład
-bu II osoby kwambu strażnik
-u III abstrakta kwaṇu wzrok
-i V objekty kwaṇi widok
-si VI narzędzia kwansi oko
-biki IV miejsca kwambiki wzgórze
-bikini IV miasta Kwambikini Miasto na wzgórzu
-mu III osoby (kauzatywny) kwammu nauczyciel
-unenu III abstrakta (kauzatywny) kwaṇunenu wskazówka
-ineni VI objekty (kauzatywny kwaṇineni sposób
-nikenu III narzędzia (kauzatywny) kwannikenu palec
-mingwinili IV miejsca (kauzatywny) kwammingwinili skr. kwamli szkoła, uniwersytet
-sukwu III udający/imitujący kunsisukwunu okulary

Ensunu

Ensunu to bardzo charakterystyczna cecha kropskiego - polega to na wykorzystywaniu liczby podwójnej jednego słowa aby utworzyć drugie. To drugie jest najczęściej używane w l. mnogiej.[1][2]

Pismo

DODAM PÓŹNIEJ Słowa oddziela się kreską pionową (I) na środkowej linji, a jako przecinek/średnik/dwukropek służy środkowa kropka, także w zapisie łacińskim. Odpowiednikiem kropki (full stop) jest znak interpunkcyjny złożony z dziewięciu kropek (⋮⋮⋮)

Pismo tybetańskie

Transkrypcja Litera Litera w formie djakrytyku (na literze k)
m ཀྨ
b ཀྦ
w ཀྭ
n ཀྣ
d ཀྡ
t ཀྟ
s ཀྶ
r ཀྲ
l ཀླ
ཀྞ
ཀྕ
ཀྗ
ཀྴ
ཀྮ
ng ཀྔ
k ཀྐ
g (występuje tylko w dwuznaku gw) ཀྒ
ཁ༹ ཀྑ
y ཀྱ
Głoski labializowane i "ł" zapisuje się używając dwuznaków z formą djakrytyczną litery "w": ngw kw gw ḥw lw.
i ཀི
u ཀུ
ō ཀོ
a podstawowa litera
ē ཀཻ
e ཀེ
brak (służy do zapisywania samogłosek początkowych i w hjacie)
brak (virama) ཀ྄
  1. W słowniku podkreślone.
  2. Ensunu są używane najczęściej w archaicznym języku używanym przez kapłanów i nie ewoluowały wraz z językiem, dlatego ich znaczenia odbiegają od etymologji.