Język alański

Język alański ????
Sposoby zapisu:	Łacińskie
Typologia:	Fleksyjny SVO
Faktycznie
Utworzenie:	Henryk Pruthenia w 2018
W Adnacie
Używany w :	brak
Klasyfikacja:	j. indoeuropejskie j. germańskie j. dolmacki
Lista conlangów

Zobacz też słownik tego języka.

Język alański, też halański, dawniej też sarpedyjski - język używany przez kolonie alańskie rozproszone wzdłuż wybrzeża i interioru Sarpedii, jednego z kontynentów Adnaty. W przeszłości język silnego Królestwa Sarpedonu. Do jego zapisu używany jest alfabet sarpedyjski.

Dźwięki

Samogłoski

• i u (i y u)
• ɛ ɔ (e o)
• a (a)

• e̯u (eu)
• e̯a o̯a (ea oa)

Spółgłoski

• m n ɲ (m n gn)
• p b t d k g (p b t d c g)
• f v θ s z x χ h (f v th s~ss s x hh h)
• ts dz (zz z)
• r l j (r l i)

Spółgłoski zwarte i zwarto-szczelinowe, a także sonorne i część szczelinowych posiadają też swoje palatalizowane odpowiedniki.

Geminaty wymawiane są jako oddzielne spółgłoski.

Akcent

Akcent pada zazwyczaj na przedprzedostatnią sylabę (dla wyrazów trój- i więcej sylabowych), lub na przedostatnią sylabę (dla wyrazów dwusylabowych). Akcent w formach zależnych przesuwa się o sylabę do przodu. Wyjątkiem jest zasada, mówiąca, że akcent przenosi się na ostatni dyftong w wyrazie.

Część wyrazów posiada stały akcent na jedną z sylab wyrazu. Zaznacza się go wtedy za pomocą brevisu.

Dodatkowo niektóre końcówki fleksyjne są zawsze akcentowane - nie jest to zaznaczano graficznie.

Procesy fonetyczne

• akcent przechodzi na ostatnią długą sylabę;
  • wyjątek: ostatnia sylaba jest otwarta, wtedy pada na sylabę przedprzedostatnią;
    • wyjątek: ostatnia samogłoska jest superdługa;
• Ṽ > Vn
• -is, -us, -as > -∅
• ô, ê > oa, ea
• h, x > h
• -jj-, -ww- > -ddj-, -ggʷ- (ggʷ > gʷ)
• z > z
• e > i
• u > e _R
• ū > oa
• ō > ū
• ē, ǣ > ei
• i-przegłos:
  • iu, u, a, au, o, ou > y, y, æ, æi, ø, eu
• y, ȳ, ø, ø̄ > y
• æ, æi > e, i
• ai > e
• eu > o
• uproszczenie zbitek spółgłoskowych:
  • tt, kk, pp > ts, x, f
  • dd, gg, bb > dz, j, v
• gn, ng, kn, nk > ɲ
• hʷ, kʷ, gʷ > f, p, b
• sk, st, sp > ss, sk, sf
• R-, HR-, HN-, CC- > aR-, HaR-, HaN-, aCC-
• nd, mb > nn, mm
• mn > ɲ
• sl, sn, sr, sm > hl, hn, hr, hm
• au > a/oa (w zależności od akcentu)
• str, skr > tsr
• t, d > ts, dz _{ea, i, r, l, n, m, v}
• w > v
• -l-, -ll- > -j-, -l-
• Cj > CC
• uproszczenie zbitek spółgłoskowych
  • pp, tt, kk > h, ts, χ
  • bb, dd, gg > b, dz, dz
  • -pN-, -bN- > fN
  • -tC-, -kC- > χN
• ei > ea
• ī > ea, ~-a
• ū > u, -a
• ā > a
• spirantyzacja i ubezdźwięcznienie wygłosowych:
  • -f, -v, -l, -p, -b > f
  • -d, -t > -θ
  • -k, -g > -x
• CVRC, CVLC > CRVC, CLVC
• VRC-, VLC- > RVC-, LVC-
• y > i

Morfologia

Rzeczownik

W języku alańskim występuje X deklinacji.

Deklinacja I

Deklinację I kontynuuje PG formy a-tematyczne obu rodzajów oraz u-tematyczne rodzaju nijakiego.

ass m "jesion"

Cas.	Sg.	Pl.
Nom.	ass	assa
Acc.	assan

dlegan n "walka"

Cas.	Sg.	Pl.
Nom.	dlegan	dlega
Acc.

bef n "jęczmień"

Cas.	Sg.	Pl.
Nom.	bef	beba
Acc.

Deklinacja II

Deklinację II kontynuują PG formy ja-tematyczne:

esni m "sługa"

Cas.	Sg.	Pl.
Nom.	esni	esnea
Acc.	esnin

epean n "owoc"

Cas.	Sg.	Pl.
Nom.	epean	epea
Acc.

Deklinacja III

Deklinacja III kontynuuje PG i-deklinację.

myn m "rozum"

Cas.	Sg.	Pl.
Nom.	myn	mynea
Acc.	mynin

sif n "sito"

Cas.	Sg.	Pl.
Nom.	sif	sibea
Acc.

Deklinacja IV

Deklinacja IV kontynuuje PG formy deklinacji u-tematycznej rodzaju męskiego.

vez m "mur"

Cas.	Sg.	Pl.
Nom.	vez	vezif
Acc.	vezen

Deklinacja V

Deklinacja V kontynuuje formy PG ō-tematyczne

meazva f "łąka"

Cas.	Sg.	Pl.
Nom.	meazva	meazvoa
Acc.	meazvan

Deklinacja VI

Deklinacja VI kontynuuje formy pozostałych pragermańskich deklinacji, przy czym oparta jest przede wszystkim na deklinacji spółgłoskowej. O ile na liczbę mnogą może wskazywać sam przegłos, w liczbie mnogiej preferowana jest postać bez końcówki liczby mnogiej.

gans f "gęś"

Cas.	Sg.	Pl.
Nom.	gans	gens
Acc.	gansen

ex f "dąb"

Cas.	Sg.	Pl.
Nom.	ex	eci
Acc.	ecen

manoa m "człowiek"

Cas.	Sg.	Pl.
Nom.	manoa	menen
Acc.	manan

faian f "równina"

Cas.	Sg.	Pl.
Nom.	faian	feiyn
Acc.	faiunan

Przymiotnik

Przymiotnik odmienia się przez liczby i rodzaje. Za to nie odmieniają się przez przypadki. Występują trzy deklinacje przymiotnika:

• I - twarda, głównie a-tematyczna;
• II - miękka, głównie ja- i i-tematyczna;
• III - u-tematyczna.

Deklinacja I

Cas.	Sg.	Pl.
m.	-∅	-a
f.	-a
n.	-∅

Deklinacja II

Cas.	Sg.	Pl.
m.	-i	-ea
f.	-ea
n.	-∅

Deklinacja III

Cas.	Sg.	Pl.
m.	-∅	-if
f.	-va
n.	-∅

Czasownik

Istnieją dwie grupy czasowników:

• słabe - zachowują samogłoskę tematyczną w czasie teraźniejszym (a > a, ea > e);
• mocne - samogłoska tematyczna w czasie teraźniejszym wypada, końcówki najczęściej są przyłączane do tematu spółgłoskowego (wyjątkiem są sytuacje, gdyby powstały trudne zbitki).

Czas teraźniejszy

Czasowniki słabe

Pers.	Sg.	Pl.
1.	-a	-n
2.	-si	-th
3.	-thi	-n

Czasowniki mocne

Pers.	Sg.	Pl.
1.	-eai	-ni
2.	-si	-thi
3.	-thi	-ni

Czasowniki nieregularne

visean "być"

Pers.	Sg.	Pl.
1.	im	sen
2.	ith	seth
3.	isc	sinn

hèbean "mieć"

Pers.	Sg.	Pl.
1.	hea	hean
2.	heas	hèbeth
3.	heath	hèben

Czas przeszły

Czasowniki słabe

Pers.	Sg.	Pl.
1.	-an	-dean
2.	-death	-death
3.	-death	-dean

Czasowniki mocne

Pers.	Sg.	Pl.
1.	-ea	-n
2.	-th	-th
3.	-th	-n

Czasowniki nieregularne

visean "być"

Pers.	Sg.	Pl.
1.	vea	vean
2.	vath	veath
3.	vasc	vean

hèbean "mieć"

Pers.	Sg.	Pl.
1.	hean	hèdean
2.	hèdeath	hèdeat
3.	hèdea	hèdean

Czas przyszły

Czasowniki słabe

Pers.	Sg.	Pl.
1.
2.
3.

Czasowniki słabe

Pers.	Sg.	Pl.
1.
2.
3.

Czasowniki słabe

Pers.	Sg.	Pl.
1.
2.
3.