Język anatolski
| anatolski, nowoanatolski ho tungiz hellingijø | |
|---|---|
| Utworzenie: | tqr w 2012 |
| Sposoby zapisu: | łacinka |
| Typologia: | SOV |
| Kody | |
| Conlanger–1 | ant |
| Conlanger–3 | pos.ant.tqr |
| Lista conlangów | |
|
Zobacz też słownik tego języka. |
Język anatolski (izjihu andolú, także izjihu andolú uwu - język nowoanatolski) - język słowiański, należący do osobnej grupy anatolskiej. Język zachował cechy, które zanikły w innych językach słowiańskich, ale ewoluował w sposób bardzo różny od innych słowiańskich. Pochodzi w prostej linii od języka średnioanatolskiego.
Historia
Język staroanatolski oddzielił się bardzo wcześnie od języka wspólnosłowiańskiego, bo badania języka wykazują brak drugiej palatalizacji, a także brak przestawki słowiańskiej. Lud władający tym językiem ok 650 roku osiedlił się w okolicach Kallipolis. W 813, uciekając przed bułgarskimi wojskami, przeprawił się na drugą stronę Hellespontu, a w następnych latach wędrował na wschód. Po podboju przez Turków język uległ wielkim wpływom tureckim (zwłaszcza w słowach dotyczących władzy i powinności), arabskim (zwłaszcza religia, nauka i sztuka), ormiańskim i perskim. W połowie XIX wieku odkryty przez rosyjskich etnografów. Rosjanie promowali zapis cyrylicą, ale po wprowadzeniu zapisu łacinką języka tureckiego, alfabet ten przyjął się także w języku anatolskim. Słowianie anatolscy nigdy nie stosowali głagolicy, w średniowieczu używali alfabetu greckiego do zapisu swojego języka, jednak takie zapiski urywają się pod koniec XI wieku, i nie ma ich zbyt dużo - większość dokumentów pisano greką. Od XVI wieku notuje się używanie pisma arabskiego - fakt ponownego wyjścia z cienia uznaje się za początek języka średnioanatolskiego. Literatura średnioanatolska jest dosć bogata, zwłaszcza jeśli język ten był językiem mniejszościowym. Język średnioanatolski był używany długo po wykształceniu się języka nowoanatolskiego - literatura w tym języku przeważała nawet w pierwszej połowie XX wieku - co sugeruje diglosję, przynajmniej na początku różnicowania się języków. Język nowoanatolski dzieli się na dwa, bądź trzy odmiany - w dialekcie wschodnim nastąpiła aspiracja /k/, /t/ i /p/, które przeszły później w /x/, /s/ i /f/ (z wyjąkiem mniejszościowego dialektu ilísvu, który zachował te aspiranty), a w dialekcie zachodnim nastąpiło udźwięcznienie tychże głosek. Dialekt wschodni jest dominujący, toteż w tym artykule to on jest opisywany.
Fonetyka
| Zapis | IPA | Przykład |
|---|---|---|
| a | /a/ | |
| ă | /ə/ | |
| b | /b/ | |
| d | /d/ | |
| e | /e/ | |
| f | /f/ | |
| g | /g/ | |
| h | /x/ | |
| i | /i/ | |
| j | /j/, /ʲ/ | |
| k | /k/ | |
| l | /l/ | |
| m | /m/ | |
| n | /n/ | |
| o | /o/ | |
| p | /p/ | |
| r | /ɾ/ | |
| s | /s/ | |
| ś | /ɕ/ | |
| š | /ʃ/ | |
| t | /t/ | |
| u | /u/ | |
| v | /v/ | |
| z | /z/ | |
| ź | /ʑ/ | |
| ž | /ʒ/ |
Gramatyka
Rzeczowniki
Rzeczowniki mają trzy deklinacje, i dwa rodzaje - męski i żeński.
I deklinacja
Nieosobowe rzeczowniki rodzaju męskiego
| l. pojedyncza | l. mnoga | |
|---|---|---|
| Nom. | huju | huji |
| Gen. | huja | huju |
| Dat. | huju | hujm |
| Abl. | hujuă | hujijă |
| Acc. | huju | huji |
II deklinacja
Osobowe rzeczowniki rodzaju męskiego
| l. pojedyncza | l. mnoga | |
|---|---|---|
| Nom. | sinu | sinujă |
| Gen. | sină | sinuju |
| Dat. | sinabi | sinum |
| Abl. | sinué | sinujé |
| Acc. | sini | sinij |
III deklinacja
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego.
| l. pojedyncza | l. mnoga | |
|---|---|---|
| Nom. | ženă | ženjă |
| Gen. | ženi | ženju |
| Dat. | ženi | ženjam |
| Abl. | žené | ženjé |
| Acc. | ženă | ženjă |
Czasowniki
| czas przeszły dokonany | czas przeszły niedokonany | czas teraźniejszy | czas przyszły dokonany | czas przyszły niedokonany | |
|---|---|---|---|---|---|
| sg. | ri | raś | ris | buri | buraś |
| pl. | riś | ra | rus | buriś | bura |