Język atoariański
Język atoariański So Attoeuriche Praye [ˈsɔ attɔˈɛʊriʃə ˈprɑjə] | |
---|---|
Sposoby zapisu: | Cyrylica |
Typologia: | Fleksyjny VSO |
Faktycznie | |
Utworzenie: | Henryk Pruthenia w 2018 |
W Adnacie | |
Używany w : | brak |
Lista conlangów |
Zobacz też słownik tego języka. |
Język atoariański (at. So Attoeuriche Praye [ˈsɔ attɔˈɛʊriʃə ˈprɑjə]) - język używany w Adnacie.
Zmiany dźwiękowe
- -ō, -ô > -a, -ō
- ū > ō
- ŭ́ > ŏ́ (u > o pod akcentem)
- eu, au, ai > io, o, ai
- -ą, -ǭ > a
- -jį > -i
- ô > ō
- ē > ā
- -uz, -az > -∅
- wC- > C-
- VwV > VV
- z > r
- Vt_ (r, l, n, m, j, w) > d
- -ij- > -j-
- th > d-, -d-
- hr, hl, hm, hn > fr, fl, fm, fn
- w- > g-
- io > ie
- o, a, e > ou, au, ie (przed l, r, n, m)
- āw, ōj > ōw, ūj
- -b-, -d- > v, ss
- kj, kk, k_{i, e} > ʃ
- skN, skR > kN, kR
- sk > ʃ
- V̄́m, V̄́n > V́mb, V́nd
- ā, ō, ī > a, o, ie
- ūj > ȳ > y
- jotyzacja (przed i, j, Cj):
- o > œ
- ou > y
- au > eu
- sw > hw > k
- st > ss
- eV > iV
- V -k, -g > V̄
- VsC > V̄C
- sC- > C- (nieregularne, czasem zachowywane)
- ttj > ss
- h > ∅
- orC > œrC
- VlC > VC
- CVrC > CrVC
- -g-, -k- > ∅, y
- î, ô, ê > ai, u, ie
- -a, -u > e
- Cj > C
- VwC > VC
- wi > ji
- w > v
Gramatyka
Zaimek
Funkcję zaimków osobowych 3. osoby pełnią rodzajniki określone i nieokreślone
Przypadek | Sg | Pl | |||
---|---|---|---|---|---|
1. | 2. | Zwrotny | 1. | 2. | |
Nom. | iê | do | gier | yor | |
Gen. | miene | diene | siene | ounsier | irier |
Dat.. | mir | dir | sir | ounsi | iri |
Acc. | miê | diê | siê | oun | iri |
Ins. | mir | dir | sir | ounsi | iri |
Przypadek | kto? | co? |
---|---|---|
Nom. | vaur | vat |
Gen. | va | vas |
Dat.. | vaumai | vaumai |
Acc. | vaune | vat |
Ins. | vaune | vaune |
Sg | Pl | |||
---|---|---|---|---|
1. | 2. | Zwrotny | 1. | 2. |
mien | dien | sien | ounsier | irier |
czyj? |
---|
vas |
Rodzajnik
Przypadek | Sg | Pl | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
m | f | n | ||||||
Nom. | da | d' | so | s' | dat | dt' | dour | dr' |
Gen. | da | d' | dairo | dr' | das | ds' | dairo | dr' |
Dat.. | daumai | dm' | dairy | dr' | daumai | dm' | daime | dm' |
Acc. | daune | dn' | do | d' | dat | dt' | dour | dr' |
Ins. | daune | dn' | daire | dr' | daune | dn' | daime | dm' |
Przypadek | Sg | Pl | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
m | f | n | ||||||
Nom. | ain | n' | aine | n' | ainat | nt' | aino | ain' |
Gen. | aini | n' | ainaire | ainr' | aini | n' | ainaire | ainr' |
Dat.. | ainaumai | aim' | ainairy | ainr' | ainaumai | aim' | ainaime | aim' |
Acc. | ainaun | ain' | aine | n' | ainat | nt' | aino | ain' |
Ins. | ainaune | ain' | ainaire | ainr' | ainane | ain' | ainaire | ainr' |
Rzeczownik
Przypadek | Sg | Pl |
---|---|---|
Nom. | gouf | goufa |
Gen. | goufe | goufe |
Dat. | goufai | goufaume |
Acc. | goufe | goufaun |
Ins. | goufe | goufaumi |
Przypadek | Sg | Pl |
---|---|---|
Nom. | attoaurari | attoaurara |
Gen. | attoaurare | attoaurare |
Dat. | attoaurarai | attoauraraume |
Acc. | attoaurare | attoauraraun |
Ins. | attoaurare | attoauraraumi |
Przypadek | Sg | Pl |
---|---|---|
Nom. | gât | gassie |
Gen. | gassie | gassie |
Dat. | gassie | gassime |
Acc. | gassi | gassin |
Ins. | gassie | gassimi |
Przypadek | Sg | Pl |
---|---|---|
Nom. | goule | goulo |
Gen. | goulo | goulo |
Dat. | gouly | goulome |
Acc. | goule | goulo |
Ins. | goule | goulomi |
Przypadek | Sg | Pl |
---|---|---|
Nom. | yerto | yirtone |
Gen. | yirtini | yirtauno |
Dat. | yirtini | yirtaume |
Acc. | yirto | yirtone |
Ins. | yirtine | yirtaumi |
Przymiotnik
Przypadek | Sg | Pl | ||
---|---|---|---|---|
m | f | n | ||
Nom. | car | care | carat | carai |
Gen. | cari | carairo | cari | carauno |
Dat. | caraumai | carairy | caraumai | caraume |
Acc. | caraune | care | care | caraunun |
Ins. | caraune | caraire | caraune | caraumi |
Przysłówek
Przysłówki odprzymiotnikowe tożsame są z formą przymiotnika w rodzaju nijakim. Inne przymiotniki mogą być tworzone od wielu różnych form, takich jak skrócone wyrażenia przyimkowe, przysłówki odziedziczone, etc.
Imiesłowy w funkcji przysłówkowej tworzone są od męskiej formy imiesłowu.
Czasownik
Czasowniki odmieniają się przez osoby, czasy, liczby, strony, i tryby. Wydziela się dwa rodzaje czasowników: mocne i słabe.
Formy czasowników
Koniugacja | Samogłoska | |||
---|---|---|---|---|
PG | AT | I | II | III |
I | I | ie | ai | i |
II | II | ie | o | o |
e | o | o | ||
o | o | o | ||
III | III | i | a | o |
i | au | ou | ||
e | a | o | ||
ie | au | ou | ||
IV | e | a | o | |
o | a | o | ||
V | IV | e | a | e |
VI | V | a | o | a |
VII | VI | ai | e | ai |
o | e | o | ||
V | e | V |
Lista odmiany czasowników mocnych
Koniugacja | Samogłoska | Znaczenie | |||
---|---|---|---|---|---|
PG | AT | I | II | III | |
I | I | giete giet |
gait | gitâu | wiedzieć |
II | II | biesse bied |
bod | bossâu | proponować |
bleve blev |
blo | bloâu | bić, uderzać | ||
loye lô |
lô | loyâu | zamknąć | ||
III | III | sigve sîg |
sâu | sôugâu | śpiewać |
iepe iep |
aup | oupâu | pomagać | ||
mriete mriet |
mraut | mroutâu | boleć | ||
IV | breye briê |
brâ bray- |
broyâu | łamać | |
trosse trod |
trad | trossâu | kroczyć, iść | ||
V | IV | ete et |
at | etâu | jeść |
deve dev |
dav | devâu | umierać | ||
seve sev |
sav | sevâu | widzieć | ||
VI | V | fare far |
for | farâu | jechać |
VII | VI | haite hait |
het | haitâu | nazywać |
iyye yê |
iec iey- |
oyâu | rosnąć, wzrastać | ||
faule faul |
fefaul | faulâu | upaść | ||
brae bra |
bebr | brâu | wąchać | ||
brasse brad |
bebrad | bradâu | ostrzegać | ||
blote blot |
beblot | blotâu | ofiarować |
Czas teraźniejszy
Osoba | Mocne | Słabe | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
I -j- |
II -v- | |||||
Sg | Pl | Sg | Pl | Sg | Pl | |
1. | e | aume | e | aume | e | ome |
2. | ir¹ | it¹ | ier | iet | œr | ot |
3. | ¹ | aud | ie | aud | œ | od |
- ¹przed tymi końcówkami dochodzi do i-przegłosu.
Imperfekt
Osoba | Mocne | Słabe | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
I -j- |
II -v- | |||||
Sg | Pl | Sg | Pl | Sg | Pl | |
1. | um | de | dasse | osse | ossas | |
2. | r | ut | dier | dassut | ossier | ossat |
3. | un | die | dassun | ossie | ossun |
Perfekt
Tryb rozkazujący
Formę trybu rozkazującego tworzy się od drugiej osoby czasu teraźniejszego (przy czym pod wpływem analogii zachowuje się przegłos). Czasowniki mocne i słabe II koniugacji przyjmują końcówkę zerową, podczas gdy czasowniki słabe I koniugacji przyjmują końcówkę -ie.
Bezokolicznik
Bezokolicznik może przyjąć jedną z dwóch końcówek:
- -au - dla zdecydowanej większości czasowników;
- -o - dla małej części czasowników, przynależących przede wszystkim do II słabej koniugacji.
Imiesłowy
W języku atoariańskim występują dwa imiesłowy:
- czynny - tworzony poprzez dodanie końcówki -d do bezokolicznika;
- bierny - tworzony różnie w zależności od klasy czasownika; czasowniki mocne przyjmują III formę w funkcji przysłówkowej, a także w funkcji orzecznika i nom. sg. m., a w reszcie przypadków zależnych ich temat rozszerzany jest o -ss, a dla czasowników słabych w obu funkcjach występuje końcówka -iss.
Teksty
Owca i konie
Dat chape o dr'eva | Owca i konie |
---|---|
Op oulie dt'chape, yiliê ne abdie goule, sav dr'evaun: ain drû ain'caraune gaugne, tvây hof ain'grotaune gaunaumi, o drîd feurdie chvaivat ain'maune. Dat chape sagdie dm'evaume: „Yirtine mriet miê, sevaud, vat n'maun bid mayo dm'evaume.” Dr'eva aundreudossun: Yrie, chape, yirtaumi oun mrietaud, sevaud, vo n'maun, maïsser, nim dienaune goule sir siebaumai. O dt'chape ne abie goule.” Yriss dat, dt'chape raun dour ain'eviene. | Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie: jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę. |