|
|
Język dżaugryjski
Ежло җаүгранӑ
|
| Sposoby zapisu:
|
Cyrylica
|
| Typologia:
|
Fleksyjno-aglutynacyjny
SVO
|
| Faktycznie
|
| Utworzenie:
|
Henryk Pruthenia w 2016
|
| W Kyon
|
| Używany w :
|
brak
|
| Klasyfikacja:
|
j. dżaugryjskie
|
| Lista conlangów
|
Język dżaugryjski - język używany w świecie Kyon. Język jest językiem Dżaugrów - ludności zamieszkującej Państwo Dżaugrów na Północy.
Dźwięki
Spółgłoski
- m n (м н) (m n)
- p b t d k ɡ (п б т д к г) (p b t d k g)
- s z ʂ ʐ (с з ш ж) (s z š ž)
- ts dz tɕ dʑ tʂ dʐ (ц ѕ ч џ щ җ) (c ƶ ć ƶ́ č ƶ̌)
- w r l j (ү р л й) (ŭ r l j)
Samogłoski
- iː uː (и у) (i u)
- ɪ ʊ (и у) (i u)
- eː oː (е о) (e o)
- ə (ӑ) (ă)
- ɛ ɔ (е о) (e o)
- a (а) (a)
- ɑː (а) (a)
Długość a barwa
Dżaugryjskie samogłoski mogą być długie (sylaba akcentowana) lub krótkie (sylaba nieakcentowana). Krótkie samogłoski różnią się barwą od swoich krótkich odpowiedników. Samogłoska ӑ występuje tylko w nieakcentowanych pozycjach.
Akcent
Akcent pada zawsze na pierwszą sylabę.
Gramatyka
Zaimek
| Zaimki osobowe
|
| Osoba
|
Sg
|
Pl
|
| 1.
|
мо
|
җа
|
| 2.
|
ло
|
мума
|
| 3.
|
үар(о)
|
үара
|
Rzeczownik
Rzeczowniki odmieniają się przez przypadki i liczby.
| Przypadek
|
Liczba
|
| Sg.
|
Pl.
|
| Mianownik
|
-о
|
-а
|
| Dopełniacz
|
-ӑ
|
-ӑн
|
| Biernik
|
-ом
|
-он
|
| Lokatyw
|
-у
|
-ун
|
| Ablatyw
|
-ад
|
-ан
|
| Wołacz
|
-
|
-а
|
Przymiotnik
Przymiotnik jest nieodmienny, stoi zawsze po rzeczowniku i posiada końcówkę: -ӑ (dla dwusylabowych) lub -о (dla jednosylabowych).
Przysłówek
Przysłówki są nieodmienne. Przysłówki pochodzące od przymiotników przyjmują ich formę.
Czasownik
Czasownik odmienia się przez trzy czasy:
- teraźniejszy: -0
- przeszły: -у
- zaprzeszły: -ад
Słowotwórstwo
Teksty
Wilk i Koźlę
| Wilk i koźlę
|
Шманро ан Цебомцо
Цебомцо урудӑ рулад злемад. Ұар кушиу - үар гауско нуз жбом скаротӑ җоџу амо.
Зүагу үар ширлеу пиж жүом. Ан пло шманро тунӑ йалоу зӑмнӑ үару амо.
— Гу, злун! Мо ще жлу лом! — шманро сот.
— Ло жлуско ни, мо җомка мом зга! - нисӑ пласи .
Шманро жриму, кроџуу цебомцом. Замо ждижди ан кнопуу жмемӑ.
— Ло җомкау лом дру? Мо ще жлу лом дру!
— Ло нлен, — цебомцо үеџау, — мо лом скер. Ло гно лара-лара зүогу за, ло тлорти одлом, те мо сруна ан җалси үару амо.
Шманро жриму. Ұар гноу зүогу за, тлортиу одлом ан үар нлен. Цебомцо цо срунау, ан цо шрагоу чузон жнугу амо згоматом тунӑ – зрмугу шманро нурке жламу. Ұар мисуу, жлуну чон, ан үар сисо срежа:
— Мо жлуу үаром, тобӑ ско мо жлууско?
|
Wilk i koźlę
Pewne koźlę odeszło od stada. Długo błądziło – nie mogło odnaleźć drogi powrotnej do domu.
Postanowiło więc poskubać trawki. I nagle prosto nań wyszedł szary wilk.
— No, przyjacielu, ja cię teraz zjem! — mówi wilk.
— Nie jedz póki co, ja utuczę się jeszcze! — prosi tamten.
Wilk zgodził się, zostawił koźlątko. Minęło trochę cz
asu i znów powrócił.
— Utuczyłeś się już? Teraz to ja już ciebie zjem!
— Poczekaj, — powiedziało koźlę, — ja ci pomogę. Stań o tam pod tym pagórkiem, otwórz paszczę, a ja się rozpędzę i wskoczę do niej.
Wilk zgodził się. Stanął pod pagórkiem, otworzył paszczę i czeka. Koźlątko jak się nie rozpędzi, i jak nie tryknie rogami w czoło szarego głupca – aż wilk przeturlał się koziołkując. Puknął się w czoło, wstał na nogi i do teraz rozmyśla:
— Zjadłem je czy nie zjadłem?
|
- шманро - wilk
- ан - i
- цебо - koza
- цебомцо - koźlę
- урудӑ - pewny
- рул - odejść, odłączyć się
- злемо - stado
- злемтӑ - długo
- куши - błądzić,
- га - móc
- нуз - znaleźć
- жбо - droga
- амо + LOC - do + GEN, ku + DAT
- скаро - powrót
- скаротӑ - powrotny
- җоџо - dom
- ширле - postanowić
- зүагу - więc, wtedy
- пиж - poskubać
- жүо - trawa
- пло - nagle, nieoczekiwanie
- зӑмнӑ - prosto, bezpośrednio
- йало- wyjść
- тунӑ - szary
- гу! - no!
- злуно - przyjaciel
- ще - teraz
- жлу - zjeść
- сот - mówić
- ни - póki co, dopóki, aż
- җомӑ - tłusty
- җомка - utuczyć się
- зга - jeszcze
- пласи - prosić
- со - ten
- нисӑ - tamten
- жрим - zgodzić się
- кроџу - zostawić
- жди - minąć, przejść
- замо - czas
- жмемӑ - znów, znowu, ponownie
- кнопу - powrócić
- дру - już
- нлен - poczekać, czekać
- үеџа - powiedzieć
- скер - pomóc
- гно - stanąć, przejść
- лара-лара - o tam, o tak
- за + LOC - pod + INS
- зүого - pagórek
- тлорти - otworzyć
- одло - paszcza
- те - a
- сруна - rozpędzić
- җалси - wskoczyć
- цо - jak, oj
- шраго - tryknąć
- чузо - róg
- жнуго - czoło
- згомӑ - głupi
- згомато - głupiec
- зрмугу - aż
- жлам - przeturlać się
- нурке - koziołkując, turlając się
- мису - puknąć się w czoło
- жлун - wstać
- чо - noga
- срежа - do teraz, po dziś
- сисо - rozmyślać
- тобӑ - czy
- ско, -ско - nie
|
