Wersja do druku nie jest już wspierana i może powodować błędy w wyświetlaniu. Zaktualizuj swoje zakładki i zamiast funkcji strony do druku użyj domyślnej funkcji drukowania w swojej przeglądarce.
Dźwięki
Samogłoski
- i u (i u)
- ɛ ə~ɜ ɔ (e y o)
- a (a)
Spółgłoski
- m n (m n)
- p b t d k g (p b t d c g)
- f v s ʃ ʒ x h (f v s ch j gh h)
- tʃ dʒ (tch dj)
- w l r j (w l r i)
Zapis
A a |
Ai ai |
Au au |
B b |
C c |
Ch ch |
D d |
Dj dj |
E e |
Ei ei
|
[ɑ] |
[ɑɪ] |
[ɑʊ] |
[b] |
[k] |
[ʃ] |
[d] |
[dʒ͡] |
[ɛ] |
[ɛɪ]
|
Eu eu |
F f |
G g |
Gh gh |
H h |
I i |
J j |
L l |
M m |
N n
|
[ɛʊ] |
[f] |
[g] |
[x]~∅ |
[h] |
[i]~[j] |
[ʒ] |
[l] |
[m] |
[n]
|
O o |
Ou ou |
P p |
R r |
S s |
T t |
Tch tch |
U u |
V v |
W w
|
[ɔ] |
[ɔʊ] |
[p] |
[r] |
[s] |
[t] |
[tʃ͡] |
[u] |
[v] |
[w]
|
X x |
Y y |
ỳ
|
[ks] |
[ə]~[ɜ] |
[ə]
|
Zmiany dźwiękowe
- CeV, CiV > CjV
- a, ā > a
- e, ae > ɛ
- ē, oe > e
- i, ī > ɪ, i
- o, ō > ɔ, o
- u, ū > ʊ, u
- au > u
- LvV > LbV
- h > ∅
- ns, rs > s, ss
- -m > -∅
- v > w
- k', g' > ʃ, ʒ
- kl, ʃj, gl > tʃ, dʒ
- jV > ʒV
- quV, guV > k, g
- nd, mb > nn, mm
- nk, ng > nn, mm
- -g-, -w- > ∅ (dość nieregularne, często pod wpływem form zależnych spółgłoska się zachowuje)
- tt, kt, ks > xt, xt, x
- wzdłużenie: _CV, _SCV, _RCV
- dyftongizacja:
- a: > ei
- ɪ:, ɛ:, e: > i
- i: > ai
- ɔ:, o: > ou, u
- ʊ:, u: > au
- wypadnięcie nieakcentowanych
- fV > hV
- ClV, lj > j
- ɔ, o > o
- ɛ, e > e
- jotacja:
- o, a > e
- u, ʊ > y
- ou, au > eu
- ʊ, ɪ > ə (nieakcentowane)
- y > ɜ, ə
- eR > ɜR
- mn, rn > mm, nn
- SC- > əSC-
- ll, rr > l, r
- str > sr
- tt, ks > ss, x
- kk, gg > ks, x
- lw > w
- ɪ, ʊ > i, u
- CRV, CLV, CNV > RV, LV, NV
- b, d, g > m, n, n
- p, t, k > b, d, s
- st, zd > sk, sg
- ps > f
- sʃ > tʃ
- -w > -∅, -u
- pt > ʃt
Gramatyka
Zaimek
I i II osoba
Cas.
|
Sg
|
Pl
|
Refl.
|
I
|
II
|
I
|
II
|
Nom.
|
ju
|
tau
|
nu
|
u
|
—
|
Obj.
|
me
|
te
|
nube
|
ube
|
se
|
Poss.
|
mi
|
tau
|
nouscyr
|
uscyr
|
sau
|
III osoba
Cas.
|
Sg
|
Pl
|
m
|
f
|
m, f
|
Nom.
|
i
|
jei
|
ji
|
Obj.
|
jau
|
Rzeczownik
Cas.
|
I
|
II
|
III
|
f
|
m
|
m, f
|
Sg
|
Pl
|
Sg
|
Pl
|
Sg
|
Pl
|
Sg
|
Pl
|
Sg
|
Pl
|
Nom.
|
hamiie
|
hamiia
|
deumm
|
deummi
|
bile
|
daugh
|
dauche
|
nume
|
nymme
|
Obj.
|
deumme
|
dauche
|
Przymiotnik
Cas.
|
Sg
|
Pl.
|
m
|
f
|
Nom.
|
blin
|
bline
|
blini
|
Obj.
|
bline
|
Cas.
|
Sg
|
Pl.
|
m
|
f
|
Nom.
|
wirdy
|
wirde
|
Obj.
|
Przysłówek odprzymiotnikowy
Tworzony jest za pomocą sufiksu -e.
Rodzajnik
Rodzajnik określony
Cas.
|
Sg
|
Pl
|
m
|
f
|
m
|
f
|
Nom.
|
yl
|
le
|
lai
|
Obj.
|
lu
|
ylur
|
yleir
|
Czasownik
System czasowny uległ wielkim zmianom. Prawie wszędzie zanikła odmiana przez osoby, powstały nowe czasy, które wymagają czasowników posiłkowych. W języku dewońskim występują następujące formy:
- bezokolicznik - jedna z podstawowych form czasownika, jego nieokreślona forma. Tworzona za pomocą cząstki ac, często w mowie potocznej skracanej do a’ przed spółgłoską, np. a’tijen, lub ac’ przed samogłoską, np. ac’essen.
- czas teraźniejszy prosty - wyraża czynność współczesną mówiącemu, a także jego przyszłe plany.
- czas teraźniejszy złożony - tworzony jest za pomocą posiłkowego czasownika być. Opisuje ogólne, powtarzalne czynności, zjawiska. Cząstka ac może być zredukowana do ’c po samogłosce, np. Ju sy’c eiman te. "Kocham Cię".
- czas przeszły prosty - opisuje zjawiska przeszłe, nie mające wpływu na współczesność, czas narracyjny. Jest to druga podstawowa forma czasownika.
- czas przeszły perfekt - opisuje czynności przeszłe, w wyniku których doszło do jakiejś zmiany stanu.
- tryb łączący - używany w mowie zależnej, wyraża też niepewność i wątpliwość, używany też jako tryb przypuszczający i w zdaniach warunkowych. Z jego pomocą tworzy się też uprzejmą formę trybu rozkazującego.
- tryb rozkazujący - wyraża rozkazy.
- imiesłów czynny - przymiotnikowa czynna postać czasownika.
- imiesłów bierny - przymiotnikowa bierna postać czasownika.
System koniugacji
Tabela koniugacyjna
Conj.
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
Irr.
|
Inf
|
ac eiman
"kochać"
|
ac mounen
"ostrzegać"
|
ac tijen
"chować"
|
ac eudien
"słyszeć"
|
ac eiben
"mieć"
|
ac essen
"być"
|
Pres.
|
I
|
eime
|
moune
|
tiji
|
eudi
|
eibe
|
esc
|
II
|
esc ac eiman
|
esc ac mounen
|
esc ac tijen
|
esc ac eudien
|
esc ac eiben
|
—
|
Aor.
|
ameibe
|
monibe
|
tejibe
|
ydibe
|
ibe
|
ire
|
Perf.
|
ei’amad
|
ei’monid
|
ei’teghd
|
ei’eudid
|
ei’eibid
|
ei’essd
|
Subj.
|
si’ac eiman
|
si’ac mounen
|
si’ac tijen
|
si’ac eudien
|
si’ac eiben
|
si
|
Imp.
|
eime
|
moune
|
tige
|
eudi
|
eibe
|
is
|
Part.
|
Act.
|
eiman
|
mounen
|
tijen
|
eudien
|
eiben
|
essen
|
Perf.
|
amad
|
monid
|
teghd
|
eudid
|
eibid
|
—
|
Czasowniki nieregularne
ac’essen "być"
Pers.
|
Sg
|
Pl
|
I
|
sau, sy
|
sunt, syn
|
II
|
e
|
sunti, syn
|
III
|
esc
|
sunt, syn
|
Czasownik być w czasie teraźniejszym odmienia się przez osoby. Posiada on dwie formy: akcentowaną i nieakcentowaną.
Czasownik ac eiben jako czas. posilłkowy
Pers.
|
Sg
|
Pl
|
I
|
eibe
|
eibe
|
II
|
eibe
|
eibe
|
III
|
ei
|
eibe
|