Język lugijski: Różnice pomiędzy wersjami
(→Zaimek) |
|||
(Nie pokazano 18 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 2: | Linia 2: | ||
| kolor = #008080 | | kolor = #008080 | ||
| nazwa = Język lugijski | | nazwa = Język lugijski | ||
− | | nazwa własna = | + | | nazwa własna = Lagastia Spriagia |
| alfabet u = Łacińskie | | alfabet u = Łacińskie | ||
| typologia u = Fleksyjny<br/>SVO | | typologia u = Fleksyjny<br/>SVO | ||
Linia 48: | Linia 48: | ||
*ī, ō, ū, ā > i, o, u, a | *ī, ō, ū, ā > i, o, u, a | ||
*nd, mb > nn, mm | *nd, mb > nn, mm | ||
+ | *kj, gj > tj, dj (nieregularnie) | ||
*b, d, g > w, z, ɣ V_V, R_, N_ | *b, d, g > w, z, ɣ V_V, R_, N_ | ||
*p, t, k > b, d, g V_V, R_, N_ | *p, t, k > b, d, g V_V, R_, N_ | ||
Linia 61: | Linia 62: | ||
*gn, ng > nn | *gn, ng > nn | ||
*ks, ts > xs | *ks, ts > xs | ||
+ | *kw > gw | ||
= Zapis = | = Zapis = | ||
Linia 72: | Linia 74: | ||
= Gramatyka = | = Gramatyka = | ||
== Zaimek == | == Zaimek == | ||
+ | === Zaimek osobowy === | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ I i II osoba | ||
+ | ! rowspan="2" | Cas. | ||
+ | ! colspan="2" | Sg | ||
+ | ! colspan="2" | Pl | ||
+ | ! rowspan="2" | Refl. | ||
+ | |- | ||
+ | ! I | ||
+ | ! II | ||
+ | ! I | ||
+ | ! II | ||
+ | |- | ||
+ | ! Nom. | ||
+ | | ak | ||
+ | | su | ||
+ | | wis | ||
+ | | ius | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! Gen. | ||
+ | | min | ||
+ | | sin | ||
+ | | ūsarin | ||
+ | | iswarin | ||
+ | | salin | ||
+ | |- | ||
+ | ! Dat. | ||
+ | | mas | ||
+ | | sas | ||
+ | | ūsas | ||
+ | | iswas | ||
+ | | salas | ||
+ | |- | ||
+ | ! Acc. | ||
+ | | ma | ||
+ | | sa | ||
+ | | ūs | ||
+ | | iswa | ||
+ | | sala | ||
+ | |- | ||
+ | ! Ins. | ||
+ | | mo | ||
+ | | so | ||
+ | | ūsas | ||
+ | | iswas | ||
+ | | salo | ||
+ | |- | ||
+ | ! Poss. | ||
+ | | minas | ||
+ | | sinas | ||
+ | | ūsaras | ||
+ | | iswaras | ||
+ | | salas | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ III osoba | ||
+ | ! rowspan="2" | Cas. | ||
+ | ! colspan="3" | Sg | ||
+ | ! colspan="3" | Pl | ||
+ | |- | ||
+ | ! m | ||
+ | ! f | ||
+ | ! n | ||
+ | ! m | ||
+ | ! f | ||
+ | ! n | ||
+ | |- | ||
+ | ! Nom. | ||
+ | | as | ||
+ | | si | ||
+ | | i | ||
+ | | is | ||
+ | | ies | ||
+ | | io | ||
+ | |- | ||
+ | ! Gen. | ||
+ | | ias | ||
+ | | sasas | ||
+ | | ias | ||
+ | | colspan="3" | ase | ||
+ | |- | ||
+ | ! Dat. | ||
+ | | ame | ||
+ | | sase | ||
+ | | ame | ||
+ | | colspan="3" | amas | ||
+ | |- | ||
+ | ! Acc. | ||
+ | | ano | ||
+ | | sio | ||
+ | | i | ||
+ | | īs | ||
+ | | ies | ||
+ | | io | ||
+ | |- | ||
+ | ! Ins. | ||
+ | | ano | ||
+ | | saso | ||
+ | | ano | ||
+ | | colspan="3" | amas | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | === Zaimek nieokreślony === | ||
+ | Zaimki nieokreślone tworzone są za pomocą rozszerzenia tematu zaimka o odmienną końcówkę -'''sannas''', np. ''swas'' "jaki" > ''swasannas'' "jakiś". | ||
== Rzeczownik == | == Rzeczownik == | ||
Linia 210: | Linia 318: | ||
== Przymiotnik == | == Przymiotnik == | ||
+ | Przymiotniki odmieniają się według rzeczownikowych wzorów deklinacyjnych. | ||
+ | |||
+ | == Przysłówek == | ||
+ | Przysłówek odprzymiotnikowy przyjmuje formę narzędnika lub celownika przymiotnika w rodzaju męskim liczby pojedynczej. | ||
== Czasownik == | == Czasownik == | ||
+ | Występują dwa czasy przeszłe. Należy pamiętać, że imiesłów w czasie perfekt zgadza się co do rodzaju z podmiotem zdania. | ||
{| class="wikitable" style="text-align:center" | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
|+Koniugacja czasownika | |+Koniugacja czasownika | ||
Linia 355: | Linia 468: | ||
=== Czasowniki mocne === | === Czasowniki mocne === | ||
− | W języku lugijskim zachowała się szeroka grupa czasowników mocnych. System alternacji samogłoskowych uległ jednak gruntownej przebudowie, rozwinęła się też dość liczna grupa czasowników nieregularnych | + | W języku lugijskim zachowała się szeroka grupa czasowników mocnych. System alternacji samogłoskowych uległ jednak gruntownej przebudowie, rozwinęła się też dość liczna grupa czasowników nieregularnych. VII koniugacja rozpadła się - dawniej należące czasowniki zasiliły grupę czasowników nieregularnych. |
{| class="wikitable" style="text-align:center" | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
− | |+ | + | |+Alternacje samogłoskowe |
! colspan="2" | Kl. | ! colspan="2" | Kl. | ||
! Bezokolicznik | ! Bezokolicznik | ||
Linia 384: | Linia 497: | ||
| a | | a | ||
|- | |- | ||
− | ! | + | ! III |
− | ! | + | ! III, IV, V, VI |
− | |||
− | |||
| a | | a | ||
− | |||
| a | | a | ||
− | |||
| a | | a | ||
|- | |- | ||
Linia 399: | Linia 508: | ||
| o | | o | ||
| a | | a | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+Czasowniki mocne | ||
+ | ! Kl. | ||
+ | ! Bezokolicznik | ||
+ | ! Imperfekt | ||
+ | ! Perfekt | ||
+ | ! Znaczenie | ||
+ | |- | ||
+ | ! I | ||
+ | | widan | ||
+ | | wed | ||
+ | | wadanas | ||
+ | | wiedzieć | ||
+ | |- | ||
+ | ! rowspan="5" | II | ||
+ | | kausan | ||
+ | | kaus | ||
+ | | kasanas | ||
+ | | próbować | ||
+ | |- | ||
+ | | lausan | ||
+ | | laus | ||
+ | | lasanas | ||
+ | | rosnąć | ||
+ | |- | ||
+ | | klauwan | ||
+ | | klau | ||
+ | | klawanas | ||
+ | | pękać, trzaskać | ||
+ | |- | ||
+ | | srawan | ||
+ | | srau | ||
+ | | srawanas | ||
+ | | martwić się | ||
+ | |- | ||
+ | | duwan | ||
+ | | dau | ||
+ | | dawanas | ||
+ | | nurkować | ||
+ | |- | ||
+ | ! rowspan="5" | III | ||
+ | | swaman | ||
+ | | swam | ||
+ | | swamanas | ||
+ | | pływać | ||
+ | |- | ||
+ | | alban | ||
+ | | alb | ||
+ | | albanas | ||
+ | | pomagać | ||
+ | |- | ||
+ | | gwaman | ||
+ | | gwam | ||
+ | | gwamanas | ||
+ | | przyjść | ||
+ | |- | ||
+ | | awian | ||
+ | | ab | ||
+ | | abas | ||
+ | | mieć | ||
+ | |- | ||
+ | | baran | ||
+ | | bar | ||
+ | | baranas | ||
+ | | ciągnąć | ||
+ | |- | ||
+ | ! rowspan="1" | IV | ||
+ | | aran | ||
+ | | or | ||
+ | | aranas | ||
+ | | wieźć, jechać | ||
|} | |} | ||
=== Czasowniki nieregularne === | === Czasowniki nieregularne === | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+Czasowniki nieregularne | ||
+ | ! Bezokolicznik | ||
+ | ! Imperfekt | ||
+ | ! Perfekt | ||
+ | ! Znaczenie | ||
+ | |- | ||
+ | | adan | ||
+ | | iad | ||
+ | | adanas | ||
+ | | jeść | ||
+ | |- | ||
+ | | laggian | ||
+ | | lā | ||
+ | | lagganas | ||
+ | | leżeć | ||
+ | |- | ||
+ | | bragan | ||
+ | | brā | ||
+ | | braganas | ||
+ | | łamać | ||
+ | |- | ||
+ | | drannan | ||
+ | | drā | ||
+ | | drannanas | ||
+ | | pić | ||
+ | |- | ||
+ | | stansan | ||
+ | | stos | ||
+ | | stasanas | ||
+ | | stać | ||
+ | |- | ||
+ | | edan | ||
+ | | ies | ||
+ | | edanas | ||
+ | | nazwyać się | ||
+ | |- | ||
+ | | ausan | ||
+ | | iaus | ||
+ | | ausanas | ||
+ | | czerpać | ||
+ | |- | ||
+ | | dawian | ||
+ | | dasau | ||
+ | | dawanas | ||
+ | | umierać | ||
+ | |- | ||
+ | | awan | ||
+ | | iau | ||
+ | | awanas | ||
+ | | ciosać | ||
+ | |- | ||
+ | | walgan | ||
+ | | wawāl | ||
+ | | walganas | ||
+ | | chodzić | ||
+ | |- | ||
+ | | biaggan | ||
+ | | bawiā | ||
+ | | biagganas | ||
+ | | walczyć | ||
+ | |- | ||
+ | | biān | ||
+ | | bawod | ||
+ | | biānas | ||
+ | | grzać | ||
+ | |- | ||
+ | | blodan | ||
+ | | bawlos | ||
+ | | blodanas | ||
+ | | prosić | ||
+ | |- | ||
+ | | sāwan | ||
+ | | sā | ||
+ | | sāwanas | ||
+ | | widzieć | ||
+ | |- | ||
+ | | draggan | ||
+ | | dro | ||
+ | | dragganas | ||
+ | | dźwigać | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | = Tekst = | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | !Owca i Konie | ||
+ | !Siabo anna māros | ||
+ | |- | ||
+ | |Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie: jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę. | ||
+ | |An ali siabo, swaligo na ab walo, sā mārās: enas bar awiggo wanno, āsaras dro graudo osro, anna srasias or gwagwo mano. Siabo saggas māramas: „Arde mino aga ma, sāwanno, swa mans bausa dan māramas”. Māros annaswarasan: „Aus, siabo, ardos ūsaros agās ūs, swania wis sāwamas, swo mans, raus, nama walo sino ara peso salas salawe. Anna siabo na awia walo”. Swania ausas i, siabo slawas ār alono. | ||
+ | |} | ||
[[Kategoria:Użytkownik:Henryk Pruthenia]][[Kategoria:Adnata]] | [[Kategoria:Użytkownik:Henryk Pruthenia]][[Kategoria:Adnata]] |
Aktualna wersja na dzień 14:25, 24 sty 2019
Język lugijski Lagastia Spriagia | |
---|---|
Sposoby zapisu: | Łacińskie |
Typologia: | Fleksyjny SVO |
Faktycznie | |
Utworzenie: | Henryk Pruthenia w 2019 |
W Adnacie | |
Używany w : | brak |
Klasyfikacja: | j. indoeuropejskie
|
Lista conlangów |
Zobacz też słownik tego języka. |
Dźwięki
Samogłoski
- i iː u uː (i ī u ū)
- e eː o oː (e ē o ō)
- a aː (a ā)
- au (au)
Spółgłoski
- m n (m n)
- p b t d k g (p b t d c g)
- s z x ɣ (s~ss s ch gg)
- w l r j (w l r i)
Zmiany dźwiękowe
- sk > ʃ
- s_ > ʃ {r, l, n, m, t, p, k, w, f}
- z > z
- hr-, hl-, hn-, hm-, hw- > zr, zl, zn, zm, zw
- i, u, e, a > a
- -ô > -e
- -ǭ, -ō > -o, a
- ē > ia
- ī, ō, ū, ā > i, o, u, a
- nd, mb > nn, mm
- kj, gj > tj, dj (nieregularnie)
- b, d, g > w, z, ɣ V_V, R_, N_
- p, t, k > b, d, g V_V, R_, N_
- CC > C (za wyjątkiem S)
- ai > e
- Ṽ > õ > o
- VnS > V̄S
- Vh, Vf > V̄
- h, f > ∅
- þ > s
- -Vt > V̄
- z > s
- gn, ng > nn
- ks, ts > xs
- kw > gw
Zapis
A a | B b | C c | D d | Ð ð | E e | F f | G g | Ǥ ǥ | Gw gw |
[a], [ɒ:] | [b] | [kʰ] | [d] | [ð] | [ɛ]~[e:] | [f] | [g] | [ɣ] | [gʷ] |
Gramatyka
Zaimek
Zaimek osobowy
Cas. | Sg | Pl | Refl. | ||
---|---|---|---|---|---|
I | II | I | II | ||
Nom. | ak | su | wis | ius | |
Gen. | min | sin | ūsarin | iswarin | salin |
Dat. | mas | sas | ūsas | iswas | salas |
Acc. | ma | sa | ūs | iswa | sala |
Ins. | mo | so | ūsas | iswas | salo |
Poss. | minas | sinas | ūsaras | iswaras | salas |
Cas. | Sg | Pl | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
m | f | n | m | f | n | |
Nom. | as | si | i | is | ies | io |
Gen. | ias | sasas | ias | ase | ||
Dat. | ame | sase | ame | amas | ||
Acc. | ano | sio | i | īs | ies | io |
Ins. | ano | saso | ano | amas |
Zaimek nieokreślony
Zaimki nieokreślone tworzone są za pomocą rozszerzenia tematu zaimka o odmienną końcówkę -sannas, np. swas "jaki" > swasannas "jakiś".
Rzeczownik
Cas. | I (a) | II (i) | III (u) | IV (a) | V | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
m | n | m | n | m | n | f | f | f, m | n | m, f, n | |
Sg | |||||||||||
Nom. | as | o | as | o | as | o | a | o | s | e | e |
Gen. | as | is | aus | as | onas | as | as | Cas | |||
Dat. | e | i | awa | e | ona | a | a | Ca | |||
Acc. | o | o | o | o | ono | o | e | Co | |||
Ins. | o | i | u | o | onia | ia | ia | Cia | |||
Pl | |||||||||||
Nom. | os | os | is | os | awas | awos | es | onas | as | os | Cas |
Gen. | e | e | awo | e | one | e | e | Ce | |||
Dat. | amas | amas | amas | omas | omas | amas | amas | Camas | |||
Acc. | ās | os | īs | os | ūs | awos | os | onūs | ūs | os | Cūs |
Ins. | amas | amas | amas | omas | omas | amas | amas | Camas |
Przymiotnik
Przymiotniki odmieniają się według rzeczownikowych wzorów deklinacyjnych.
Przysłówek
Przysłówek odprzymiotnikowy przyjmuje formę narzędnika lub celownika przymiotnika w rodzaju męskim liczby pojedynczej.
Czasownik
Występują dwa czasy przeszłe. Należy pamiętać, że imiesłów w czasie perfekt zgadza się co do rodzaju z podmiotem zdania.
Czas. | Słabe | Mocne | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
Prs | ||||||
Pers. | Sg | Pl. | Sg | Pl. | Sg | Pl. |
I | esa | esamas | saggia | saggiamas | alba | albamas |
II | esas | esad | saggias | saggiad | albas | albad |
III | esa | esās | saggia | saggiās | alba | albās |
Imp. | ||||||
Pers. | Sg | Pl. | Sg | Pl. | Sg | Pl. |
I | esas | esasam | saggas | saggasam | alb | albam |
II | esasd | esasasd | saggasd | saggasasd | albad | albasd |
III | esas | esasan | saggas | saggasan | alb | alban |
Perf. | ||||||
Pers. | Sg | Pl. | Sg | Pl. | Sg | Pl. |
I | awia esasas |
awiamas esasas |
awia saggasas |
awiamas saggasas |
awia albanas |
awiamas albanas |
II | awias esasas |
awiad esasas |
awias saggasas |
awiad saggasas |
awias albanas |
awiad albanas |
III | awia esasas |
awiās esasas |
awia saggasas |
awiās saggasas |
awia albanas |
awiās albanas |
Imper. | ||||||
Pers. | Sg | Pl. | Sg | Pl. | Sg | Pl. |
II | es | esad | sagg | saggiad | alb | albad |
Inf. | esan | saggian | alban | |||
Part. Perf. | esasas | saggasas | albanas | |||
Part. Act. | esannas | saggiannas | albannas |
Czasowniki mocne
W języku lugijskim zachowała się szeroka grupa czasowników mocnych. System alternacji samogłoskowych uległ jednak gruntownej przebudowie, rozwinęła się też dość liczna grupa czasowników nieregularnych. VII koniugacja rozpadła się - dawniej należące czasowniki zasiliły grupę czasowników nieregularnych.
Kl. | Bezokolicznik | Imperfekt | Perfekt. | |
---|---|---|---|---|
I | I | i | e | a |
II | II | au | au | a |
a | au | a | ||
u | au | a | ||
III | III, IV, V, VI | a | a | a |
IV | VI | a | o | a |
Kl. | Bezokolicznik | Imperfekt | Perfekt | Znaczenie |
---|---|---|---|---|
I | widan | wed | wadanas | wiedzieć |
II | kausan | kaus | kasanas | próbować |
lausan | laus | lasanas | rosnąć | |
klauwan | klau | klawanas | pękać, trzaskać | |
srawan | srau | srawanas | martwić się | |
duwan | dau | dawanas | nurkować | |
III | swaman | swam | swamanas | pływać |
alban | alb | albanas | pomagać | |
gwaman | gwam | gwamanas | przyjść | |
awian | ab | abas | mieć | |
baran | bar | baranas | ciągnąć | |
IV | aran | or | aranas | wieźć, jechać |
Czasowniki nieregularne
Bezokolicznik | Imperfekt | Perfekt | Znaczenie |
---|---|---|---|
adan | iad | adanas | jeść |
laggian | lā | lagganas | leżeć |
bragan | brā | braganas | łamać |
drannan | drā | drannanas | pić |
stansan | stos | stasanas | stać |
edan | ies | edanas | nazwyać się |
ausan | iaus | ausanas | czerpać |
dawian | dasau | dawanas | umierać |
awan | iau | awanas | ciosać |
walgan | wawāl | walganas | chodzić |
biaggan | bawiā | biagganas | walczyć |
biān | bawod | biānas | grzać |
blodan | bawlos | blodanas | prosić |
sāwan | sā | sāwanas | widzieć |
draggan | dro | dragganas | dźwigać |
Tekst
Owca i Konie | Siabo anna māros |
---|---|
Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie: jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę. | An ali siabo, swaligo na ab walo, sā mārās: enas bar awiggo wanno, āsaras dro graudo osro, anna srasias or gwagwo mano. Siabo saggas māramas: „Arde mino aga ma, sāwanno, swa mans bausa dan māramas”. Māros annaswarasan: „Aus, siabo, ardos ūsaros agās ūs, swania wis sāwamas, swo mans, raus, nama walo sino ara peso salas salawe. Anna siabo na awia walo”. Swania ausas i, siabo slawas ār alono. |