Język ozarnijski: Różnice pomiędzy wersjami
Linia 14: | Linia 14: | ||
| państwa = [[Ozar]] | | państwa = [[Ozar]] | ||
| klasyfikacja = '''J. ozarnijskie''' | | klasyfikacja = '''J. ozarnijskie''' | ||
− | + | *'''ozarnijski''' | |
| tekst jaki = | | tekst jaki = | ||
| tekst u = | | tekst u = |
Wersja z 23:35, 1 sty 2018
Język ozarnijski XXXX | |
---|---|
Sposoby zapisu: | ozarijskie, łacińskie, ? |
Typologia: | aglutynacyjny, SVO |
Faktycznie | |
Utworzenie: | Henryk Pruthenia w 2017 |
W ? | |
Używany w : | Ozar |
Klasyfikacja: | J. ozarnijskie
|
Lista conlangów |
Zobacz też słownik tego języka. |
Język ozarnijski - starożytny język Ozaru. Znany z inskrypcji tamtego okresu. Nie wykazano pokrewieństwa z żadnym innym językiem. Charakteryzował się dużym stopniem analityczności i częstym użyciem słów zależnych (konstrukcji analitycznych, przyimków, czasowników posiłkowych). Niektórzy ajdyniriańscy badacze postulują pokrewieństwo z językami Ludów Lasu.
Dźwięki
Spółgłoski
- m n ɳ (m n nh)
- p t ʈ ( p t th)
- f θ s z ʁ (f θ s z r)
- l ɭ (l lh)
Samogłoski
- i (i)
- e o (e o)
- a (a)
Akcent
Akcent padał na pierwszą sylabę wyrazu.
Budowa sylaby
Dominującą strukturą sylaby było CV, rzadziej CVN, gdzie C - każda możliwa spółgłoska, V - każda możliwa samogłoska, N - każda spółgłoska sonorna, lub podobna.
Gramatyka
Zaimki
Zaimki osobowe
Osoba | Sg | Pl |
---|---|---|
1. | unh | inmu |
2. | zen | thi |
3. | utha | ilhθel |
Przedstawiona forma równa się formie absolutywu. W formie ergatywu, a także w innych przypadkach, zaimki osobowe odmieniają się jak rzeczowniki klasy I i II (w zależności od obecności w wygłosie samogłoski, bądź nie), przy czym w formach przypadków zależnych samogłoska nagłosowa wypada.
Rzeczownik
W język ozarnijskim wystęują trzy liczby i cztery przypadki. Dodatkowo, rozróżnia się kategorię żywotności (obejmuje ona ludzi i wszystkie zwierzęta, z wyjątkiem ryb i bezkręgowców).
Kategorie gramatyczne
Przypadki
W języku ozarnijskim występują cztery przypadki:
- absolutyw - podmiot zdania nieprzechodniego i dopełnienie zdania przechodniego; podstawowa forma rzeczowników;
- ergatyw - podmiot zdania przechodniego;
- dopełniacz - używany dla wyrażania posiadania; może też zastąpić absolutyw w funkcji dopełnienia w konstrukcji partytywnej;
- miejscownik - używany z przyimkami; be z przyimków wyraża lokatywność.
Liczby
W języku ozarnijskim występują trzy liczby:
- pojedyncza - pojedyncze przedmioty;
- podwójna - pary przedmiotów;
- mnoga - większa, lub nieokreślona liczba przedmiotów.
Żywotność
Rzeczowniki w języku ozarnijskim posiadają przypisaną do swojego znaczenia cechę żywotności. Za rzeczowniki żywotne uznaje się słowa, opisujące ludzi i zwierzęta (za wyjątkiem bezkręgówców i ryb), a rzadziej też oznaczające twory mitologiczne. Wszystkie inne rzeczowniki przynależą do klasy rzeczowników nieżywotnych. Żywotność jest też wyrażana we fleksji: dopełniacz i ergatyw rzeczowników nieżywotnych są sobie tożsame.
Deklinacja
W języku ozarnijskim występują tylko trzy wzory deklinacyjne.
Deklinacja I
Do deklinacji I przynależą rzeczowniki, których tematy zakańczają się spółgłoską.
Deklinacja Ia
θomanh "człowiek" | |||
---|---|---|---|
Przypadek | Sg. | Du. | Pl. |
Abs. | θomanh | θomanhithel | θomanhun |
Erg. | θomanho | θomanholo | θomanhero |
Dop. | θomanhiti | θomanhulu | θomanhenhu |
Loc. | θomanhala | θomanhalh |
Deklinacja Ib
thapin "ręka" | |||
---|---|---|---|
Przypadek | Sg. | Du. | Pl. |
Abs. | thapin | thapinithel | thapinun |
Erg. | thapino | thapinolo | thapinero |
Dop. | |||
Loc. | thapinala | thapinalh |
Deklinacja II
Do deklinacji II należą rzeczowniki, które odmieniają się według wzoru samogłoskowego.
Deklinacja IIa
thulha "kobieta" | |||
---|---|---|---|
Przypadek | Sg. | Du. | Pl. |
Abs. | thulha | thulhal | thulhan |
Erg. | thulhaf | thulhalo | thulharo |
Dop. | thulhate | thulhalu | thulhanhu |
Loc. | thulhala | thulhalh |
Deklinacja IIb
tulhme "dom" | |||
---|---|---|---|
Przypadek | Sg. | Du. | Pl. |
Abs. | tulhme | tulhmel | tulhmen |
Erg. | tulhmef | tulhmelo | tulhmero |
Dop. | |||
Loc. | tulhmela | tulhmelh |
Deklinacja III
Do deklinacji III należy część rzeczowników, których temat kończy się spółgłoską. Stanowią one około 15% wszystkich rzeczowników spółgłoskotematowych.
Deklinacja IIIa
thalh "mąż" | |||
---|---|---|---|
Przypadek | Sg. | Du. | Pl. |
Abs. | thalh | thalhel | thalhen |
Erg. | thalhi | thalhilo | thalhihe |
Dop. | thalhit | thalhite | thalhinhu |
Loc. | thalhela | thalhel | thalhelh |
Deklinacja IIIb
zunh "ząb" | |||
---|---|---|---|
Przypadek | Sg. | Du. | Pl. |
Abs. | zunh | zunhel | zunhen |
Erg. | zunhi | zunhilo | zunhihe |
Dop. | |||
Loc. | zunhela | zunhel | zunhelh |
Przymiotnik
Przymiotnik w język ozarnijskim zgadza się co do przypadku z rzeczownikiem. Przymiotnik zgadza się co do żywotności z rzeczownikiem. Przymiotniki odmieniają się jak rzeczowniki I i II deklinacji.
Deklinacja I
pothun "wielki" | |||
---|---|---|---|
Przypadek | Sg. | Du. | Pl. |
Abs. | pothun | pothunithel | pothunun |
Erg. | pothuno | pothunolo | pothunero |
Dop. | pothuniti
/pothuno |
pothunulu
/pothunolo |
pothunenhu
/pothunero |
Loc. | pothunala | pothunalh |
Deklinacja II
thinhe "mały" | |||
---|---|---|---|
Przypadek | Sg. | Du. | Pl. |
Abs. | thinhe | thinhel | thinhen |
Erg. | thinhef | thinhelo | thinhero |
Dop. | thinhete
/thinhef |
thinhelu
/thinhelo |
thinhenhu
/thinhero |
Loc. | thinhela | thinhelh |
Stopniowanie
W języku ozarnijskim występuje fleksyjnie wyrażony stopień wyższy przymiotnika. Jeżeli występuje bez żadnych porównań, pełni wtedy funkcję analogiczną do polskiego
Deklinacja I
pothun "wielki" | |||
---|---|---|---|
Przypadek | Sg. | Du. | Pl. |
Abs. | pothunu | pothunuzithel | pothunuzun |
Erg. | pothunuzo | pothunuzolo | pothunuzero |
Dop. | pothunuziti
/pothunuzo |
pothunuzulu
/pothunuzolo |
pothunuzenhu
/pothunuzero |
Loc. | pothunuzala | pothunuzalh |
Deklinacja II
thinhe "mały" | |||
---|---|---|---|
Przypadek | Sg. | Du. | Pl. |
Abs. | thinhezu | thinhezil | thinhezin |
Erg. | thinhezif | thinhezilo | thinheziro |
Dop. | thinhezite
/thinhezif |
thinhezilu
/thinhezilo |
thinhezinhu
/thinheziro |
Loc. | thinhezila | thinhezilh |
Czasownik
Czasownik w języku ozarnijskim odmienia się tylko przez trzy aspekty i tryby.
Kategorie czasownika
W języku ozarnijskim występuje rozbudowana kategoria aspektu i trybu. Jednocześnie nie występuje kategoria czasu, jak i odmiana przez osoby. Ponadto występuje wielostopniowa kategoria grzeczności.
Aspekt
W języku ozarnijskim można wydzielić 5 aspektów:
- aspekt duratywny - opisujący zjawiska długo trwające, lub też powtarzające się, -∅;
- aspekt efektywny - opisuje zjawisko zakończone, -e;
- aspekt perfektywny - opisuje zjawisko zakończone, które doprowadziło do zmiany stanu, -fo;
- aspekt ingresywne - sygnalizuje rozpoczęcie wykonywania zjawiska, -to;
- aspekt deminutywney - opisuje zjawisko słabo natężone, wykonane raz, -tha.
Tryb
W języku ozarnijskim występują następujące tryby:
- tryb oznajmujący - mówiący uznaje opisywaną czynność za prawdziwą, -∅-;
- tryb rozkazujący - mówiący chce, by opisywana czynność miała miejsce, -(k)i-;
- tryb nieświadka - mówiący podkreśla, że nie był obecny przy wykonywaniu czynności, -fa-;
- tryb warunkowy - używany w konstrukcjach warunkowych, -re-.
Grzeczność
W języku ozarnijskim występują trzy stopnie grzeczności:
- poufałe - używane w stosunku do rodziny i przyjaciół przy formułowaniu próśb, a także dla nadania bliskości, za-;
- neutralne - używane w stosunku do obcych osób podobnego statusu społecznego, ∅-;
- uprzejme - używane w stosunku do osób wyższego statusu społecznego, rul-.
Koniugacja
Czasownik zbudowany jest na zasadzie stopniowania sufiksów aglutynacyjnych:
I Stopień | Temat | II Stopień | Spójka | III Stopień |
---|---|---|---|---|
Grzeczność | Tryb | Aspekt | ||
rul- | opunh | -fa- | -z- | -e |
Rulopunhfaze
"Podobno Pan zjadł" |
Przykładowe Teksty
Owca i konie
Owca i konie | |
---|---|
Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie: jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę. | |
- owca
- koń - i - nie - wzgórze - który - mieć - wełna - widzieć - jeden - ciągnąć - ciężki - wóz - drugi - dźwigać - wielki - ładunek - trzeci - wieźć - szybko - człowiek - mówić - serce - boleć - co - kazać - robić - odpowiedzieć - słuchać - kiedy - pan - zabierać - płaszcz - sam - pobiec - równina |