Język pojski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
 
(Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 6: Linia 6:
 
| typologia u = SVO
 
| typologia u = SVO
 
| fikcyjnie = tak
 
| fikcyjnie = tak
−
| conworld Msc = Dianie
+
| conworld Msc = Kyonie
 
| twórca = Spiritus
 
| twórca = Spiritus
 
| rok = 2015 (pierwsze wersje wcześniej)
 
| rok = 2015 (pierwsze wersje wcześniej)
−
| państwa = Normania
+
| państwa =  
 
| regiony = Pojka
 
| regiony = Pojka
−
| mniejszość = pojska
+
| mniejszość =  
−
| mówiący = ~50 000 000
+
| mówiący = ''do ustalenia''
−
| klasyfikacja = języki jakuckie
+
| klasyfikacja = ??
−
*języki ferrskie
+
| regulowany =  
−
**języki normańskie
 
−
***język pojski
 
−
| kraje = Pojka
 
−
| regulowany = Пой Таал ки чө-й-Аак (ПТААК) — Akademia Języka Pojskiego
 
 
| symbol jaki = conlanger-3
 
| symbol jaki = conlanger-3
−
| symbol = din.poj.spr
+
| symbol = kyn.poj.spr
 
| tekst jaki = Чө мұҗ-ін фий қа зі Суед фий ка
 
| tekst jaki = Чө мұҗ-ін фий қа зі Суед фий ка
 
| tekst u = То віжұ чө лээх, сіх чө мұҗ-ін фий қа дэ чө фоох дэ чө пил-ін мїкі, фа жее чи Суед фий ка мі тіс лі.
 
| tekst u = То віжұ чө лээх, сіх чө мұҗ-ін фий қа дэ чө фоох дэ чө пил-ін мїкі, фа жее чи Суед фий ка мі тіс лі.
 
}}
 
}}
−
'''Język pojski''' ('''Пой таал''' {{IPA|[pɔj tɑːʟ]}}) — język używany w północnej części Normanii. Jest głównym oficjalnym językiem Pojki i de iure jednym z języków urzędowych Normanii (de facto używany jest przede wszystkim język [[język ochyrski|ochyrski]]). Z liczbą użytkowników na poziomie ok. 50 000 000 jest drugim największym językiem Jakutu po [[język jakubiański|jakubiańskim]] (~85 000 000) i przed ochyrskim (~45 000 000).
+
'''Język pojski''' ('''Пой таал''' {{IPA|[pɔj tɑːɮ]}}) — język [[Kyon|Kyonu]] używany przez [[Pojowie|Pojów]] północno-zachodniej części Dewii, zwanej Pojką.
 
== Zapis i wymowa ==
 
== Zapis i wymowa ==
 
=== Samogłoski ===
 
=== Samogłoski ===
Linia 85: Linia 81:
 
<center>
 
<center>
 
{|class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
 
{|class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
−
!colspan="2"|
+
!colspan="2" rowspan=2|
−
!<small>Labialne</small>
+
!rowspan=2|<small>Wargowe</small>
−
!<small>Inter- <br/>dentalne</small>
+
!colspan=2|<small>Dziąsłowe</small>
−
!<small>Dentalne</small>
+
!rowspan=2|<small>Podniebienne</small>
−
!<small>Palatalne</small>
+
!rowspan=2|<small>Miękko-<br/>podniebienne</small>
−
!<small>Alweolarne</small>
+
!rowspan=2|<small>Języczkowe</small>
−
!<small>Welarne</small>
+
|-align=center
−
!<small>Uwularne</small>
+
!<small>sybilanty</small>
 +
!<small>boczne</small>
 
|-align=center
 
|-align=center
 
!colspan="2"|<small>Nosowe</small>
 
!colspan="2"|<small>Nosowe</small>
−
|{{IPA|m}}
+
|{{IPA|m}} м
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
+
|colspan=2|{{IPA|n}} н
−
|{{IPA|n}}
 
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
−
|colspan="2"|{{IPA|ŋ~ɴ}}
+
|colspan="2"|{{IPA|ŋ~ɴ}} ң
 
|-align=center
 
|-align=center
 
!rowspan="2"|<small>Zwarte</small>
 
!rowspan="2"|<small>Zwarte</small>
 
!<small>dźwięczne</small>
 
!<small>dźwięczne</small>
−
|{{IPA|b}}
+
|{{IPA|b}} б
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
+
|colspan=2|{{IPA|d}} д
−
||{{IPA|d}}
 
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
−
|{{IPA|g}}
+
|{{IPA|g}} г
−
|{{IPA|ɢ}}
+
|{{IPA|ɢ}} ґ
 
|-align=center
 
|-align=center
 
!<small>bezdźwięczne</small>
 
!<small>bezdźwięczne</small>
−
|{{IPA|p}}
+
|{{IPA|p}} п
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
+
|colspan=2|{{IPA|t}} т
−
|{{IPA|t}}
 
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
−
|{{IPA|k}}
+
|{{IPA|k}} к
−
|{{IPA|q}}
+
|{{IPA|q}} қ
 
|-align=center
 
|-align=center
−
!rowspan="3"|<small>Szczelinowe</small>
+
!rowspan="2"|<small>Szczelinowe</small>
 
!<small>dźwięczne</small>
 
!<small>dźwięczne</small>
−
|{{IPA|v~β~ʋ}}
+
|{{IPA|v~β}} в
−
|{{IPA|z̪͆}}
+
|{{IPA|z}} з
−
|{{IPA|z}}
+
|{{IPA|ɮ}} л
−
|{{IPA|ʑ}}
+
|{{IPA|ʑ}} ж
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
+
|{{IPA|ɣ~ʝ}} ғ
−
|{{IPA|ɣ~ʝ}}
+
|{{IPA|ʁ}} р
−
|{{IPA|ʁ}}
 
 
|-align=center
 
|-align=center
 
!<small>bezdźwięczne</small>
 
!<small>bezdźwięczne</small>
−
|{{IPA|f~ɸ~ʍ}}
+
|{{IPA|f~ɸ}} ф
−
|{{IPA|s̪͆}}
+
|{{IPA|s}} с
−
|{{IPA|s}}
+
|{{IPA|ɬ}} ӆ
−
|{{IPA|ɕ}}
+
|{{IPA|ɕ}} ш
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
+
|{{IPA|x~ç}} х
−
|{{IPA|x~ç}}
+
|{{IPA|χ}} ҳ
−
|{{IPA|χ}}
 
−
|-align=center
 
−
!<small>boczne</small>
 
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
−
|{{IPA|ɮ}}
 
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
 
|-align=center
 
|-align=center
 
!rowspan="2"|<small>Afrykaty</small>
 
!rowspan="2"|<small>Afrykaty</small>
 
!<small>dźwięczne</small>
 
!<small>dźwięczne</small>
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
+
|{{IPA|d͡z}} ѕ
−
|{{IPA|d͡z}}
+
|{{IPA|d͡ɮ}} ђ
−
|{{IPA|d͡ʑ}}
+
|{{IPA|d͡ʑ}} җ
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
Linia 161: Linia 140:
 
!<small>bezdźwięczne</small>
 
!<small>bezdźwięczne</small>
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
+
|{{IPA|t͡s}} ҭ
−
|{{IPA|t͡s}}
+
|{{IPA|t͡ɬ}} ћ
−
|{{IPA|t͡ɕ}}
+
|{{IPA|t͡ɕ}} ч
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
Linia 170: Linia 148:
 
!rowspan="2"|<small>Aproksymanty</small>
 
!rowspan="2"|<small>Aproksymanty</small>
 
!<small>ustne</small>
 
!<small>ustne</small>
−
|{{IPA|w}}
+
|{{IPA|w}} ў
 +
|colspan=2 bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|{{IPA|j}} й
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
−
|{{IPA|j}}
+
|}
−
|{{IPA|r}}
+
</center>
 +
 
 +
==Morfologia==
 +
===Zaimki===
 +
====Osobowe====
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center; background: #f9f9f9;"
 +
|+ '''Honoryfikatywność 0'''
 +
|-
 +
!colspan=3|
 +
!width="50"|<small>Sing.</small>
 +
!width="50"|<small>Dual.</small>
 +
!width="50"|<small>Plur.</small>
 +
|-
 +
!width="25" rowspan=6|<small>I</small>
 +
!width="35" rowspan=3|<small>ekskl.</small>
 +
!width="25"|<small>''m''</small>
 +
|rowspan=3|ө
 +
|ба-ва
 +
|ва
 +
|-
 +
!<small>''f''</small>
 +
|бі-ві
 +
|ві
 +
|-
 +
!<small>''n''</small>
 +
|ба-ваа
 +
|ваа
 +
|-
 +
!rowspan=3|<small>inkl.</small>
 +
!<small>''m''</small>
 +
|rowspan=3 bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|ба-сан
 +
|сан
 +
|-
 +
!<small>''f''</small>
 +
|бі-шін
 +
|шін
 +
|-
 +
!<small>''n''</small>
 +
|ба-саан
 +
|саан
 +
|-
 +
!rowspan=3 colspan=2|<small>II</small>
 +
!<small>''m''</small>
 +
|җа
 +
|бе-лей
 +
|лей
 +
|-
 +
!<small>''f''</small>
 +
|жі<br/>зи( й)
 +
|бі-лі
 +
|лі
 +
|-
 +
!<small>''n''</small>
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|бу-луй
 +
|луй
 +
|-
 +
!rowspan=3 colspan=2|<small>III</small>
 +
!<small>''m''</small>
 +
|та
 +
|бе-фей
 +
|фей
 +
|-
 +
!<small>''f''</small>
 +
|чі<br/>ти( й)
 +
|бі-фі
 +
|фі
 +
|-
 +
!<small>''n''</small>
 +
|и
 +
|бу-фуй
 +
|фуй
 +
|}
 +
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center; background: #f9f9f9;"
 +
|+ '''Honoryfikatywność +'''
 +
|-
 +
!colspan=2|
 +
!width="70"|<small>Sing.</small>
 +
!width="70"|<small>Dual.</small>
 +
!width="70"|<small>Plur.</small>
 +
|-
 +
!width="25" rowspan=3|<small>II</small>
 +
!width="25"|<small>''m''</small>
 +
|ѕоһ
 +
|ба-ћа
 +
|ћа-лей
 +
|-
 +
!<small>''f''</small>
 +
|ѕїһн
 +
|бі-ћі
 +
|ћі-лі
 +
|-
 +
!<small>''n''</small>
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
−
|-align=center
+
|ба-ћаа
−
!<small>boczne</small>
+
|ћаа-лаа
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
+
|-
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
+
!rowspan=3|<small>III</small>
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
+
!<small>''m''</small>
−
|bgcolor="#E8E8E8"|
+
|фееһ
−
|{{IPA|ɫ~ʟ~l}}
+
|ба-фаһ
 +
|фаһ
 +
|-
 +
!<small>''f''</small>
 +
|фїһн
 +
|бі-фіһ
 +
|фіһ
 +
|-
 +
!<small>''n''</small>
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|бу-фааһ
 +
|фааһ
 +
|}
 +
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center; background: #f9f9f9;"
 +
|+ '''Honoryfikatywność -'''
 +
|-
 +
!colspan=2|
 +
!width="70"|<small>Sing.</small>
 +
!width="70"|<small>Dual.</small>
 +
!width="70"|<small>Plur.</small>
 +
|-
 +
!width="25" rowspan=2|<small>I ekskl.</small>
 +
!width="25"|<small>''m, f''</small>
 +
|rowspan=2|а-ңа
 +
|ба-ва-ң
 +
|ва-ңа
 +
|-
 +
!<small>''n''</small>
 +
|ба-ваа-ң
 +
|ваа-ңа
 +
|-
 +
!rowspan=3|<small>III</small>
 +
!<small>''m''</small>
 +
|та-ңа
 +
|rowspan=3|ба-фа-ң
 +
|rowspan=3|фа-ңа
 +
|-
 +
!<small>''f''</small>
 +
|ча-ңа
 +
|-
 +
!<small>''n''</small>
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|bgcolor="#E8E8E8"|
 
|}
 
|}
−
</center>
+
 
−
== Składnia i morfologia ==
+
====Wskazujące, pytające, względne====
−
Język pojski jest zachowuje się ewidentnie izolująco, choć posiada również elementy syntetyczne (strony czasownika, stosunek, czasy proste). Jest to język aktywny.
+
{| class="wikitable" style="text-align:center; background: #f9f9f9;"
−
=== Składnia ===
+
|-
 +
!colspan=2 rowspan=2|
 +
!colspan=3|<small>Wskazujące</small>
 +
!width=75 rowspan=2|<small>Pytające<br/>/względne</small>
 +
|-
 +
!<small>''tu'',<br/>(blisko nadawcy</small>
 +
!<small>''tam'',<br/>(blisko odbiorcy</small>
 +
!<small>''tam''<br/>(daleko od obu</small>
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Przedmiot</small>
 +
|с-и
 +
|қоп-и
 +
|ҭ-и
 +
|ҳ-и
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Osoba</small>
 +
|colspan=3 bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|ҳ-ай
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Czas</small>
 +
|сө-мееһн
 +
|ко(п)-мееһн
 +
|ҭө-мееһн
 +
|ҳө-мееһн
 +
|-
 +
!rowspan=4|<small>Mijesce</small>
 +
!<small>''w''</small>
 +
|сө-ўай
 +
|коп-ўай
 +
|ҭө-ўай
 +
|ҳө-ўай
 +
|-
 +
!<small>''do''</small>
 +
|сө-віһ
 +
|ко(п)-віһ
 +
|ҭө-віһ
 +
|ҳө-віһ
 +
|-
 +
!<small>''z''</small>
 +
|с-аан
 +
|коп-аан
 +
|ҭ-аан
 +
|ҳ-аан
 +
|-
 +
!<smalL>''przez''</small>
 +
|сө-җо
 +
|ко(п)-җо
 +
|ҭө-җо
 +
|ҳө-җо
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Sposób</small>
 +
|с-ээт
 +
|коп-ээт
 +
|ҭ-ээт
 +
|ҳ-ээт
 +
|}
 +
===Czasowniki===
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center; background: #f9f9f9;"
 +
|-
 +
!colspan=2|
 +
!width=80|<small>Forma<br/>teraźniejsza</small>
 +
!width=80|<small>Froma<br/>przeszła</small>
 +
|-
 +
!rowspan=3|<small>Regularne</smalL>
 +
!<small>1 zmiana</small>
 +
|б<font color=darkred>оо</font>к
 +
|б<font color=darkgreen>өө</font>к
 +
|-
 +
!<small>2 zmiany</small>
 +
|д<font color=darkred>а</font><font color=purple>с</font>
 +
|д<font color=darkgreen>э</font><font color=darkblue>ш</font>
 +
|-
 +
!<small>3 zmiany</small>
 +
|<font color=darkyellow>ґ</font><font color=darkred>аа</font><font color=purple>л</font>
 +
|<font color=orange>ґу</font><font color=darkgreen>ээ</font><font color=darkblue>ж</font>
 +
|-
 +
!rowspan=2|<small>Nieregularne</small>
 +
!<small>anomalne</small>
 +
|мий
 +
|мее
 +
|-
 +
!<small>supletywne</small>
 +
|ґаай
 +
|жір
 +
|}
 +
 
 +
===Partykuły funkcji gramatycznych===
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center; background: #f9f9f9;"
 +
|-
 +
!colspan=2 rowspan=3|
 +
!colspan=4|<small>Zależne</small>
 +
!rowspan=3 colspan=1|<small>Niezależne</small>
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Podmiotowe</small>
 +
!colspan=2|<small>Dopełnieniowe</small>
 +
|-
 +
!<small>Ożywione</small>
 +
!<small>Nieożywione</small>
 +
!<small>Ożywione</small>
 +
!<small>Nieożywione</small>
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Zaimkowe<br/>/własne</small>
 +
|colspan=2|и<br/>(V )й
 +
|colspan=2|a<br/>а(-й-V)
 +
|і<br/>й( V)<ref>Forma niezależna tej partykuły jest używana tylko dla rzeczowników własnych; dla zaimków jest ona po prostu pomijana.</ref>
 +
|-
 +
!rowspan=2|<small>Nieokreślone</small>
 +
!<small>pełne</small>
 +
|нұ
 +
|на
 +
|ни
 +
|colspan=2|нө
 +
|-
 +
!<small>cząstkowe</smalL>
 +
|colspan=2 bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|ги
 +
|colspan=2|гө
 +
|-
 +
!rowspan=2|<small>Określone</small>
 +
!<small>pełne</small>
 +
|чұ
 +
|ка
 +
|ки
 +
|colspan=2|чө
 +
|-
 +
!<small>cząstkowe</small>
 +
|colspan=2 bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|гич
 +
|colspan=2|гөч
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Honoryfikatywne +</small>
 +
|таһ
 +
|rowspan=2 bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|а-таһ
 +
|rowspan=2 bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|таһ
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Honoryfikatywne -</small>
 +
|ңа
 +
|а-ңа
 +
|ңа
 +
|}
 +
 
 +
==Składnia==
 +
Język pojski jest zachowuje się ewidentnie izolująco, choć posiada również elementy syntetyczne (strony czasownika, czasy proste).
 +
 
 
Podstawowym szykiem zdania jest SVO, który właściwie nie ulega zmianie, nawet w celach dodania emfazy. Większość słów w tekstach to jednosylabowe morfemy, mogące mieć znaczenie zarówno rzeczownikowe, czasownikowe, przymiotnikowe, przysłówkowe czy nawet liczebnikowe. Gramatyka pojska opiera się więc przede wszystkim na specjalnych partykułach, zaimkach i przyimkach, które nadają słowom ukierunkowane znaczenie i określają ich funkcję w zdaniu.
 
Podstawowym szykiem zdania jest SVO, który właściwie nie ulega zmianie, nawet w celach dodania emfazy. Większość słów w tekstach to jednosylabowe morfemy, mogące mieć znaczenie zarówno rzeczownikowe, czasownikowe, przymiotnikowe, przysłówkowe czy nawet liczebnikowe. Gramatyka pojska opiera się więc przede wszystkim na specjalnych partykułach, zaimkach i przyimkach, które nadają słowom ukierunkowane znaczenie i określają ich funkcję w zdaniu.
 
<center>
 
<center>
Linia 261: Linia 519:
 
|}
 
|}
 
</center>
 
</center>
 +
Jednakże kiedy podmiotem jest zaimek, partykuła podmiotu znika zupełnie:
 +
<center>
 +
{| align="center" style="-moz-border-radius-bottomleft: 8px; -moz-border-radius-bottomright: 8px; -moz-border-radius-topleft: 8px; -moz-border-radius-topright: 8px; border:solid black 1px;; background:{{{4|#F5F5FF}}}; text-align: center;" cellspacing="0"
 +
|-
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <font face="quivira">Jestem</font>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <font face="quivira"></font>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <font face="quivira">zmęczony/a.</font>
 +
|-
 +
| style="width: 65px; font-size:150%; padding:1px 6px 1px 6px; line-height:1.25em;" |Ө
 +
| style="width: 65px; font-size:150%; padding:1px 6px 1px 6px; line-height:1.25em;" |ші
 +
| style="width: 65px; font-size:150%; padding:1px 6px 1px 6px; line-height:1.25em;" |гуээж.
 +
|-
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <small>1SG</small>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <small>PRT.PST</small>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <small>zmęczony-PST</small>
 +
|-
 +
| style="width: 65px; background: #D3D8E9; text-align: center; font-size:100%;" | <small>PODMIOT</small>
 +
| style="width: 65px; background: #D3D8E9; text-align: center; font-size:100%;" | <small>PARTYKUŁA</small>
 +
| style="width: 65px; background: #D3D8E9; text-align: center; font-size:100%;" | <small>ORZECZENIE</small>
 +
|-
 +
|}
 +
</center>
 +
Ta sama partykuła nie znika jednak, gdy podmiotem jest rzeczownik własny; przyjmuje ona oczywiście formę prenominalną:
 +
<center>
 +
{| align="center" style="-moz-border-radius-bottomleft: 8px; -moz-border-radius-bottomright: 8px; -moz-border-radius-topleft: 8px; -moz-border-radius-topright: 8px; border:solid black 1px;; background:{{{4|#F5F5FF}}}; text-align: center;" cellspacing="0"
 +
|-
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <font face="quivira"></font>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <font face="quivira">Ruung jest</font>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <font face="quivira"></font>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <font face="quivira">zmęczony.</font>
 +
|-
 +
| style="width: 65px; font-size:150%; padding:1px 6px 1px 6px; line-height:1.25em;" |І
 +
| style="width: 65px; font-size:150%; padding:1px 6px 1px 6px; line-height:1.25em;" |Рууң
 +
| style="width: 65px; font-size:150%; padding:1px 6px 1px 6px; line-height:1.25em;" |ші
 +
| style="width: 65px; font-size:150%; padding:1px 6px 1px 6px; line-height:1.25em;" |гуээж.
 +
|-
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <small>PRT.PRR</small>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <small>Ruung</small>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <small>PRT.PST</small>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <small>zmęczony-PST</small>
 +
|-
 +
| style="width: 65px; background: #D3D8E9; text-align: center; font-size:100%;" | <small>RODZAJNIK<br/>POARTYKUŁA</small>
 +
| style="width: 65px; background: #D3D8E9; text-align: center; font-size:100%;" | <small>PODMIOT</small>
 +
| style="width: 65px; background: #D3D8E9; text-align: center; font-size:100%;" | <small>PARTYKUŁA</small>
 +
| style="width: 65px; background: #D3D8E9; text-align: center; font-size:100%;" | <small>ORZECZENIE</small>
 +
|-
 +
|}
 +
</center>
 +
 +
==Przypisy==
 +
<references/>
 +
 +
[[Kategoria: Języki Kyonu|Pojski]]

Aktualna wersja na dzień 01:10, 20 sty 2018

Пой таал
język pojski
Sposoby zapisu: cyrylica
Typologia: SVO
W Kyonie
Utworzenie: Spiritus w 2015 (pierwsze wersje wcześniej)
Regiony : Pojka
Liczba użytkowników do ustalenia
Klasyfikacja: ??
Kody
conlanger-3 kyn.poj.spr
Przykład
Чө мұҗ-ін фий қа зі Суед фий ка
То віжұ чө лээх, сіх чө мұҗ-ін фий қа дэ чө фоох дэ чө пил-ін мїкі, фа жее чи Суед фий ка мі тіс лі.
Lista conlangów

Język pojski (Пой таал [pɔj tɑːɮ]) — język Kyonu używany przez Pojów północno-zachodniej części Dewii, zwanej Pojką.

Zapis i wymowa

Samogłoski

Pojski system samogłoskowy składa się łącznie z 36 samogłosek. W standardowej pojszczyźnie znaleźć można 9 podstawowych fonemów samogłoskowych, idących zgodnie ze schematem: otwarte — 2 (/æ/, /ɑ/), średnie — 3 (/e/, /ə/, /o/) przymknięte — 4 (/i/, /ʏ/, /ɨ/, /u/). Historycznie pojski posiadał 5 "klasycznych" samogłosek; nowe powstały w wyniku przegłosu:

  • /æ/ i /ɑ/ przegłaszają się nawzajem,
  • /e/ i /o/ przegłaszają się do /ə/ (historycznie dwa osobne dźwięki),
  • /i/ przegłasza się do /ɨ/, /u/ do /ʏ/.

Poniższa grafika przedstawia podstawowe pojskie fonemy samogłoskowe:

Przednie Centralne Tylne
Przymknięte
Blank vowel trapezoid.png
i
ʏ
ɨ
u
o
e
ə
æ
ɑ
Prawie przymknięte
Półprzymknięte
Średnie
Półotwarte
Prawie otwarte
Otwarte

Oprócz rozróżnienia ze względu na barwę, pojski odróżnia samogłoski również na podstawie przydechu i długości. Oba te procesy są fonemiczne (мі [mi] trzy : мї [miː] spokojny, łagodzić; бе [be] stół, w pewnych kontekstach dwa : бех [be̤] dziób, warga, przygryzać wargę) oraz mogą na siebie zachodzić (маах [mɑ̤ː] robić, tworzyć, praca). Łącznie więc pojski posiada, jak wyżej zostało już napisane, 36 fonemicznych samogłosek.

Spółgłoski

Wargowe Dziąsłowe Podniebienne Miękko-
podniebienne 		Języczkowe
sybilanty boczne
Nosowe m м n н ŋ~ɴ ң
Zwarte dźwięczne b б d д g г ɢ ґ
bezdźwięczne p п t т k к q қ
Szczelinowe dźwięczne v~β в z з ɮ л ʑ ж ɣ~ʝ ғ ʁ р
bezdźwięczne f~ɸ ф s с ɬ ӆ ɕ ш x~ç х χ ҳ
Afrykaty dźwięczne d͡z ѕ d͡ɮ ђ d͡ʑ җ
bezdźwięczne t͡s ҭ t͡ɬ ћ t͡ɕ ч
Aproksymanty ustne w ў j й

Morfologia

Zaimki

Osobowe

Honoryfikatywność 0
Sing. Dual. Plur.
I ekskl. m ө ба-ва ва
f бі-ві ві
n ба-ваа ваа
inkl. m ба-сан сан
f бі-шін шін
n ба-саан саан
II m җа бе-лей лей
f жі
зи( й) 		бі-лі лі
n бу-луй луй
III m та бе-фей фей
f чі
ти( й) 		бі-фі фі
n и бу-фуй фуй
Honoryfikatywność +
Sing. Dual. Plur.
II m ѕоһ ба-ћа ћа-лей
f ѕїһн бі-ћі ћі-лі
n ба-ћаа ћаа-лаа
III m фееһ ба-фаһ фаһ
f фїһн бі-фіһ фіһ
n бу-фааһ фааһ
Honoryfikatywność -
Sing. Dual. Plur.
I ekskl. m, f а-ңа ба-ва-ң ва-ңа
n ба-ваа-ң ваа-ңа
III m та-ңа ба-фа-ң фа-ңа
f ча-ңа
n

Wskazujące, pytające, względne

Wskazujące Pytające
/względne
tu,
(blisko nadawcy 		tam,
(blisko odbiorcy 		tam
(daleko od obu
Przedmiot с-и қоп-и ҭ-и ҳ-и
Osoba ҳ-ай
Czas сө-мееһн ко(п)-мееһн ҭө-мееһн ҳө-мееһн
Mijesce w сө-ўай коп-ўай ҭө-ўай ҳө-ўай
do сө-віһ ко(п)-віһ ҭө-віһ ҳө-віһ
z с-аан коп-аан ҭ-аан ҳ-аан
przez сө-җо ко(п)-җо ҭө-җо ҳө-җо
Sposób с-ээт коп-ээт ҭ-ээт ҳ-ээт

Czasowniki

Forma
teraźniejsza 		Froma
przeszła
Regularne 1 zmiana боок бөөк
2 zmiany дас дэш
3 zmiany ґаал ґуээж
Nieregularne anomalne мий мее
supletywne ґаай жір

Partykuły funkcji gramatycznych

Zależne Niezależne
Podmiotowe Dopełnieniowe
Ożywione Nieożywione Ożywione Nieożywione
Zaimkowe
/własne 		и
(V )й 		a
а(-й-V) 		і
й( V)[1]
Nieokreślone pełne нұ на ни нө
cząstkowe ги гө
Określone pełne чұ ка ки чө
cząstkowe гич гөч
Honoryfikatywne + таһ а-таһ таһ
Honoryfikatywne - ңа а-ңа ңа

Składnia

Język pojski jest zachowuje się ewidentnie izolująco, choć posiada również elementy syntetyczne (strony czasownika, czasy proste).

Podstawowym szykiem zdania jest SVO, który właściwie nie ulega zmianie, nawet w celach dodania emfazy. Większość słów w tekstach to jednosylabowe morfemy, mogące mieć znaczenie zarówno rzeczownikowe, czasownikowe, przymiotnikowe, przysłówkowe czy nawet liczebnikowe. Gramatyka pojska opiera się więc przede wszystkim na specjalnych partykułach, zaimkach i przyimkach, które nadają słowom ukierunkowane znaczenie i określają ich funkcję w zdaniu.

On zjadł ciastko.
Ти й мее нө ноок.
3SG.m PRT.SUB.PRN jeść-PST IDF.PRT.OB. ciastko
PODMIOT PARTYKUŁA ORZECZENIE RODZAJNIK
PARTYKUŁA 		DOPEŁNIENIE

W powyższym przykładzie:

  • ти jest zaimkiem 3.os. l.poj. r.oż.m.,
  • й jest zredukowaną partykułą и służąca do oznaczania jako podmiotu zaimka osobowego I grupy — stoi pomiędzy zaimkiem i czasownikiem,
  • мее jest czasownikiem мий jeść odmienionym w formie czasu przeszłego dalszego (prostego),
  • нө jest partykułą oznaczającą nieożywione, nieokreślone dopełnienie bliższe w liczbie pojedynczej — stoi między czasownikiem i rzeczownikiem,
  • ноок jest rzeczownikiem pospolitym o znaczeniu ciastko.

W czasach złożonych miejsce partykuły podmiotu zajmuje partykuła czasu. Jeśli partykuła podmiotu była ściągnięta z rodzajnikiem, ten "wraca" przed rzeczownik:

Dziecko je ciastko.
Нө бұс са мий нө ноок.
IDF dziecko PRT.FUT. jeść-FUT IDF.PRT.OB. ciastko
RODZAJNIK PODMIOT PARTYKUŁA ORZECZENIE RODZAJNIK
PARTYKUŁA 		DOPEŁNIENIE

Jednakże kiedy podmiotem jest zaimek, partykuła podmiotu znika zupełnie:

Jestem zmęczony/a.
Ө ші гуээж.
1SG PRT.PST zmęczony-PST
PODMIOT PARTYKUŁA ORZECZENIE

Ta sama partykuła nie znika jednak, gdy podmiotem jest rzeczownik własny; przyjmuje ona oczywiście formę prenominalną:

Ruung jest zmęczony.
І Рууң ші гуээж.
PRT.PRR Ruung PRT.PST zmęczony-PST
RODZAJNIK
POARTYKUŁA 		PODMIOT PARTYKUŁA ORZECZENIE

Przypisy

  1. ↑ Forma niezależna tej partykuły jest używana tylko dla rzeczowników własnych; dla zaimków jest ona po prostu pomijana.
Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Język_pojski&oldid=23394”