Język pojski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 158: Linia 158:
 
==Morfologia==
 
==Morfologia==
 
===Zaimki===
 
===Zaimki===
 +
====Osobowe====
 
{| class="wikitable" style="text-align:center; background: #f9f9f9;"
 
{| class="wikitable" style="text-align:center; background: #f9f9f9;"
 +
|+ '''Honoryfikatywność 0'''
 
|-
 
|-
 
!colspan=3|
 
!colspan=3|
Linia 183: Linia 185:
 
!<small>''m''</small>
 
!<small>''m''</small>
 
|rowspan=3 bgcolor="#E8E8E8"|
 
|rowspan=3 bgcolor="#E8E8E8"|
−
|ба-са
+
|ба-сан
−
|са
+
|сан
 
|-
 
|-
 
!<small>''f''</small>
 
!<small>''f''</small>
−
|бі-ші
+
|бі-шін
−
|ши
+
|шін
 
|-
 
|-
 
!<small>''n''</small>
 
!<small>''n''</small>
−
|ба-саа
+
|ба-саан
−
|саа
+
|саан
 
|-
 
|-
 
!rowspan=3 colspan=2|<small>II</small>
 
!rowspan=3 colspan=2|<small>II</small>
Linia 206: Linia 208:
 
|-
 
|-
 
!<small>''n''</small>
 
!<small>''n''</small>
−
|ґаа
+
|bgcolor="#E8E8E8"|
−
|бу-луу
+
|бу-луй
−
|луу
+
|луй
 
|-
 
|-
 
!rowspan=3 colspan=2|<small>III</small>
 
!rowspan=3 colspan=2|<small>III</small>
Linia 223: Linia 225:
 
!<small>''n''</small>
 
!<small>''n''</small>
 
|и
 
|и
−
|бу-фуу
+
|бу-фуй
−
|фуу
+
|фуй
 
|}
 
|}
 +
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center; background: #f9f9f9;"
 +
|+ '''Honoryfikatywność +'''
 +
|-
 +
!colspan=2|
 +
!width="70"|<small>Sing.</small>
 +
!width="70"|<small>Dual.</small>
 +
!width="70"|<small>Plur.</small>
 +
|-
 +
!width="25" rowspan=3|<small>II</small>
 +
!width="25"|<small>''m''</small>
 +
|ѕоһ
 +
|ба-ћа
 +
|ћа-лей
 +
|-
 +
!<small>''f''</small>
 +
|ѕїһн
 +
|бі-ћі
 +
|ћі-лі
 +
|-
 +
!<small>''n''</small>
 +
|bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|ба-ћаа
 +
|ћаа-лаа
 +
|-
 +
!rowspan=3|<small>III</small>
 +
!<small>''m''</small>
 +
|фееһ
 +
|ба-фаһ
 +
|фаһ
 +
|-
 +
!<small>''f''</small>
 +
|фїһн
 +
|бі-фіһ
 +
|фіһ
 +
|-
 +
!<small>''n''</small>
 +
|bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|бу-фааһ
 +
|фааһ
 +
|}
 +
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center; background: #f9f9f9;"
 +
|+ '''Honoryfikatywność -'''
 +
|-
 +
!colspan=2|
 +
!width="70"|<small>Sing.</small>
 +
!width="70"|<small>Dual.</small>
 +
!width="70"|<small>Plur.</small>
 +
|-
 +
!width="25" rowspan=2|<small>I ekskl.</small>
 +
!width="25"|<small>''m, f''</small>
 +
|rowspan=2|а-ңа
 +
|ба-ва-ң
 +
|ва-ңа
 +
|-
 +
!<small>''n''</small>
 +
|ба-ваа-ң
 +
|ваа-ңа
 +
|-
 +
!rowspan=3|<small>III</small>
 +
!<small>''m''</small>
 +
|та-ңа
 +
|rowspan=3|ба-фа-ң
 +
|rowspan=3|фа-ңа
 +
|-
 +
!<small>''f''</small>
 +
|ча-ңа
 +
|-
 +
!<small>''n''</small>
 +
|bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|}
 +
 +
====Wskazujące, pytające, względne====
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center; background: #f9f9f9;"
 +
|-
 +
!colspan=2 rowspan=2|
 +
!colspan=3|<small>Wskazujące</small>
 +
!width=75 rowspan=2|<small>Pytające<br/>/względne</small>
 +
|-
 +
!<small>''tu'',<br/>(blisko nadawcy</small>
 +
!<small>''tam'',<br/>(blisko odbiorcy</small>
 +
!<small>''tam''<br/>(daleko od obu</small>
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Przedmiot</small>
 +
|с-и
 +
|қоп-и
 +
|ҭ-и
 +
|ҳ-и
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Osoba</small>
 +
|colspan=3 bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|ҳ-ай
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Czas</small>
 +
|сө-мееһн
 +
|ко(п)-мееһн
 +
|ҭө-мееһн
 +
|ҳө-мееһн
 +
|-
 +
!rowspan=4|<small>Mijesce</small>
 +
!<small>''w''</small>
 +
|сө-ўай
 +
|коп-ўай
 +
|ҭө-ўай
 +
|ҳө-ўай
 +
|-
 +
!<small>''do''</small>
 +
|сө-віһ
 +
|ко(п)-віһ
 +
|ҭө-віһ
 +
|ҳө-віһ
 +
|-
 +
!<small>''z''</small>
 +
|с-аан
 +
|коп-аан
 +
|ҭ-аан
 +
|ҳ-аан
 +
|-
 +
!<smalL>''przez''</small>
 +
|сө-җо
 +
|ко(п)-җо
 +
|ҭө-җо
 +
|ҳө-җо
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Sposób</small>
 +
|с-ээт
 +
|коп-ээт
 +
|ҭ-ээт
 +
|ҳ-ээт
 +
|}
 +
===Czasowniki===
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center; background: #f9f9f9;"
 +
|-
 +
!colspan=2|
 +
!width=80|<small>Forma<br/>teraźniejsza</small>
 +
!width=80|<small>Froma<br/>przeszła</small>
 +
|-
 +
!rowspan=3|<small>Regularne</smalL>
 +
!<small>1 zmiana</small>
 +
|б<font color=darkred>оо</font>к
 +
|б<font color=darkgreen>өө</font>к
 +
|-
 +
!<small>2 zmiany</small>
 +
|д<font color=darkred>а</font><font color=purple>с</font>
 +
|д<font color=darkgreen>э</font><font color=darkblue>ш</font>
 +
|-
 +
!<small>3 zmiany</small>
 +
|<font color=darkyellow>ґ</font><font color=darkred>аа</font><font color=purple>л</font>
 +
|<font color=orange>ґу</font><font color=darkgreen>ээ</font><font color=darkblue>ж</font>
 +
|-
 +
!rowspan=2|<small>Nieregularne</small>
 +
!<small>anomalne</small>
 +
|мий
 +
|мее
 +
|-
 +
!<small>supletywne</small>
 +
|ґаай
 +
|жір
 +
|}
 +
 +
===Partykuły funkcji gramatycznych===
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center; background: #f9f9f9;"
 +
|-
 +
!colspan=2 rowspan=3|
 +
!colspan=4|<small>Zależne</small>
 +
!rowspan=3 colspan=1|<small>Niezależne</small>
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Podmiotowe</small>
 +
!colspan=2|<small>Dopełnieniowe</small>
 +
|-
 +
!<small>Ożywione</small>
 +
!<small>Nieożywione</small>
 +
!<small>Ożywione</small>
 +
!<small>Nieożywione</small>
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Zaimkowe<br/>/własne</small>
 +
|colspan=2|и<br/>(V )й
 +
|colspan=2|a<br/>а(-й-V)
 +
|і<br/>й( V)<ref>Forma niezależna tej partykuły jest używana tylko dla rzeczowników własnych; dla zaimków jest ona po prostu pomijana.</ref>
 +
|-
 +
!rowspan=2|<small>Nieokreślone</small>
 +
!<small>pełne</small>
 +
|нұ
 +
|на
 +
|ни
 +
|colspan=2|нө
 +
|-
 +
!<small>cząstkowe</smalL>
 +
|colspan=2 bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|ги
 +
|colspan=2|гө
 +
|-
 +
!rowspan=2|<small>Określone</small>
 +
!<small>pełne</small>
 +
|чұ
 +
|ка
 +
|ки
 +
|colspan=2|чө
 +
|-
 +
!<small>cząstkowe</small>
 +
|colspan=2 bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|гич
 +
|colspan=2|гөч
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Honoryfikatywne +</small>
 +
|таһ
 +
|rowspan=2 bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|а-таһ
 +
|rowspan=2 bgcolor="#E8E8E8"|
 +
|таһ
 +
|-
 +
!colspan=2|<small>Honoryfikatywne -</small>
 +
|ңа
 +
|а-ңа
 +
|ңа
 +
|}
 +
 
==Składnia==
 
==Składnia==
 
Język pojski jest zachowuje się ewidentnie izolująco, choć posiada również elementy syntetyczne (strony czasownika, czasy proste).
 
Język pojski jest zachowuje się ewidentnie izolująco, choć posiada również elementy syntetyczne (strony czasownika, czasy proste).
Linia 299: Linia 519:
 
|}
 
|}
 
</center>
 
</center>
−
[[Kategoria: Kyon]][[Kategoria: Języki Kyonu]]
+
Jednakże kiedy podmiotem jest zaimek, partykuła podmiotu znika zupełnie:
 +
<center>
 +
{| align="center" style="-moz-border-radius-bottomleft: 8px; -moz-border-radius-bottomright: 8px; -moz-border-radius-topleft: 8px; -moz-border-radius-topright: 8px; border:solid black 1px;; background:{{{4|#F5F5FF}}}; text-align: center;" cellspacing="0"
 +
|-
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <font face="quivira">Jestem</font>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <font face="quivira"></font>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <font face="quivira">zmęczony/a.</font>
 +
|-
 +
| style="width: 65px; font-size:150%; padding:1px 6px 1px 6px; line-height:1.25em;" |Ө
 +
| style="width: 65px; font-size:150%; padding:1px 6px 1px 6px; line-height:1.25em;" |ші
 +
| style="width: 65px; font-size:150%; padding:1px 6px 1px 6px; line-height:1.25em;" |гуээж.
 +
|-
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <small>1SG</small>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <small>PRT.PST</small>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <small>zmęczony-PST</small>
 +
|-
 +
| style="width: 65px; background: #D3D8E9; text-align: center; font-size:100%;" | <small>PODMIOT</small>
 +
| style="width: 65px; background: #D3D8E9; text-align: center; font-size:100%;" | <small>PARTYKUŁA</small>
 +
| style="width: 65px; background: #D3D8E9; text-align: center; font-size:100%;" | <small>ORZECZENIE</small>
 +
|-
 +
|}
 +
</center>
 +
Ta sama partykuła nie znika jednak, gdy podmiotem jest rzeczownik własny; przyjmuje ona oczywiście formę prenominalną:
 +
<center>
 +
{| align="center" style="-moz-border-radius-bottomleft: 8px; -moz-border-radius-bottomright: 8px; -moz-border-radius-topleft: 8px; -moz-border-radius-topright: 8px; border:solid black 1px;; background:{{{4|#F5F5FF}}}; text-align: center;" cellspacing="0"
 +
|-
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <font face="quivira"></font>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <font face="quivira">Ruung jest</font>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <font face="quivira"></font>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <font face="quivira">zmęczony.</font>
 +
|-
 +
| style="width: 65px; font-size:150%; padding:1px 6px 1px 6px; line-height:1.25em;" |І
 +
| style="width: 65px; font-size:150%; padding:1px 6px 1px 6px; line-height:1.25em;" |Рууң
 +
| style="width: 65px; font-size:150%; padding:1px 6px 1px 6px; line-height:1.25em;" |ші
 +
| style="width: 65px; font-size:150%; padding:1px 6px 1px 6px; line-height:1.25em;" |гуээж.
 +
|-
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <small>PRT.PRR</small>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <small>Ruung</small>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <small>PRT.PST</small>
 +
| style="width: 65px; background: {{{3|#E3E3FF}}}; text-align: center; font-size:100%;" | <small>zmęczony-PST</small>
 +
|-
 +
| style="width: 65px; background: #D3D8E9; text-align: center; font-size:100%;" | <small>RODZAJNIK<br/>POARTYKUŁA</small>
 +
| style="width: 65px; background: #D3D8E9; text-align: center; font-size:100%;" | <small>PODMIOT</small>
 +
| style="width: 65px; background: #D3D8E9; text-align: center; font-size:100%;" | <small>PARTYKUŁA</small>
 +
| style="width: 65px; background: #D3D8E9; text-align: center; font-size:100%;" | <small>ORZECZENIE</small>
 +
|-
 +
|}
 +
</center>
 +
 
 +
==Przypisy==
 +
<references/>
 +
 
 +
[[Kategoria: Języki Kyonu|Pojski]]

Aktualna wersja na dzień 01:10, 20 sty 2018

Пой таал
język pojski
Sposoby zapisu: cyrylica
Typologia: SVO
W Kyonie
Utworzenie: Spiritus w 2015 (pierwsze wersje wcześniej)
Regiony : Pojka
Liczba użytkowników do ustalenia
Klasyfikacja: ??
Kody
conlanger-3 kyn.poj.spr
Przykład
Чө мұҗ-ін фий қа зі Суед фий ка
То віжұ чө лээх, сіх чө мұҗ-ін фий қа дэ чө фоох дэ чө пил-ін мїкі, фа жее чи Суед фий ка мі тіс лі.
Lista conlangów

Język pojski (Пой таал [pɔj tɑːɮ]) — język Kyonu używany przez Pojów północno-zachodniej części Dewii, zwanej Pojką.

Zapis i wymowa

Samogłoski

Pojski system samogłoskowy składa się łącznie z 36 samogłosek. W standardowej pojszczyźnie znaleźć można 9 podstawowych fonemów samogłoskowych, idących zgodnie ze schematem: otwarte — 2 (/æ/, /ɑ/), średnie — 3 (/e/, /ə/, /o/) przymknięte — 4 (/i/, /ʏ/, /ɨ/, /u/). Historycznie pojski posiadał 5 "klasycznych" samogłosek; nowe powstały w wyniku przegłosu:

  • /æ/ i /ɑ/ przegłaszają się nawzajem,
  • /e/ i /o/ przegłaszają się do /ə/ (historycznie dwa osobne dźwięki),
  • /i/ przegłasza się do /ɨ/, /u/ do /ʏ/.

Poniższa grafika przedstawia podstawowe pojskie fonemy samogłoskowe:

Przednie Centralne Tylne
Przymknięte
Blank vowel trapezoid.png
i
ʏ
ɨ
u
o
e
ə
æ
ɑ
Prawie przymknięte
Półprzymknięte
Średnie
Półotwarte
Prawie otwarte
Otwarte

Oprócz rozróżnienia ze względu na barwę, pojski odróżnia samogłoski również na podstawie przydechu i długości. Oba te procesy są fonemiczne (мі [mi] trzy : мї [miː] spokojny, łagodzić; бе [be] stół, w pewnych kontekstach dwa : бех [be̤] dziób, warga, przygryzać wargę) oraz mogą na siebie zachodzić (маах [mɑ̤ː] robić, tworzyć, praca). Łącznie więc pojski posiada, jak wyżej zostało już napisane, 36 fonemicznych samogłosek.

Spółgłoski

Wargowe Dziąsłowe Podniebienne Miękko-
podniebienne 		Języczkowe
sybilanty boczne
Nosowe m м n н ŋ~ɴ ң
Zwarte dźwięczne b б d д g г ɢ ґ
bezdźwięczne p п t т k к q қ
Szczelinowe dźwięczne v~β в z з ɮ л ʑ ж ɣ~ʝ ғ ʁ р
bezdźwięczne f~ɸ ф s с ɬ ӆ ɕ ш x~ç х χ ҳ
Afrykaty dźwięczne d͡z ѕ d͡ɮ ђ d͡ʑ җ
bezdźwięczne t͡s ҭ t͡ɬ ћ t͡ɕ ч
Aproksymanty ustne w ў j й

Morfologia

Zaimki

Osobowe

Honoryfikatywność 0
Sing. Dual. Plur.
I ekskl. m ө ба-ва ва
f бі-ві ві
n ба-ваа ваа
inkl. m ба-сан сан
f бі-шін шін
n ба-саан саан
II m җа бе-лей лей
f жі
зи( й) 		бі-лі лі
n бу-луй луй
III m та бе-фей фей
f чі
ти( й) 		бі-фі фі
n и бу-фуй фуй
Honoryfikatywność +
Sing. Dual. Plur.
II m ѕоһ ба-ћа ћа-лей
f ѕїһн бі-ћі ћі-лі
n ба-ћаа ћаа-лаа
III m фееһ ба-фаһ фаһ
f фїһн бі-фіһ фіһ
n бу-фааһ фааһ
Honoryfikatywność -
Sing. Dual. Plur.
I ekskl. m, f а-ңа ба-ва-ң ва-ңа
n ба-ваа-ң ваа-ңа
III m та-ңа ба-фа-ң фа-ңа
f ча-ңа
n

Wskazujące, pytające, względne

Wskazujące Pytające
/względne
tu,
(blisko nadawcy 		tam,
(blisko odbiorcy 		tam
(daleko od obu
Przedmiot с-и қоп-и ҭ-и ҳ-и
Osoba ҳ-ай
Czas сө-мееһн ко(п)-мееһн ҭө-мееһн ҳө-мееһн
Mijesce w сө-ўай коп-ўай ҭө-ўай ҳө-ўай
do сө-віһ ко(п)-віһ ҭө-віһ ҳө-віһ
z с-аан коп-аан ҭ-аан ҳ-аан
przez сө-җо ко(п)-җо ҭө-җо ҳө-җо
Sposób с-ээт коп-ээт ҭ-ээт ҳ-ээт

Czasowniki

Forma
teraźniejsza 		Froma
przeszła
Regularne 1 zmiana боок бөөк
2 zmiany дас дэш
3 zmiany ґаал ґуээж
Nieregularne anomalne мий мее
supletywne ґаай жір

Partykuły funkcji gramatycznych

Zależne Niezależne
Podmiotowe Dopełnieniowe
Ożywione Nieożywione Ożywione Nieożywione
Zaimkowe
/własne 		и
(V )й 		a
а(-й-V) 		і
й( V)[1]
Nieokreślone pełne нұ на ни нө
cząstkowe ги гө
Określone pełne чұ ка ки чө
cząstkowe гич гөч
Honoryfikatywne + таһ а-таһ таһ
Honoryfikatywne - ңа а-ңа ңа

Składnia

Język pojski jest zachowuje się ewidentnie izolująco, choć posiada również elementy syntetyczne (strony czasownika, czasy proste).

Podstawowym szykiem zdania jest SVO, który właściwie nie ulega zmianie, nawet w celach dodania emfazy. Większość słów w tekstach to jednosylabowe morfemy, mogące mieć znaczenie zarówno rzeczownikowe, czasownikowe, przymiotnikowe, przysłówkowe czy nawet liczebnikowe. Gramatyka pojska opiera się więc przede wszystkim na specjalnych partykułach, zaimkach i przyimkach, które nadają słowom ukierunkowane znaczenie i określają ich funkcję w zdaniu.

On zjadł ciastko.
Ти й мее нө ноок.
3SG.m PRT.SUB.PRN jeść-PST IDF.PRT.OB. ciastko
PODMIOT PARTYKUŁA ORZECZENIE RODZAJNIK
PARTYKUŁA 		DOPEŁNIENIE

W powyższym przykładzie:

  • ти jest zaimkiem 3.os. l.poj. r.oż.m.,
  • й jest zredukowaną partykułą и służąca do oznaczania jako podmiotu zaimka osobowego I grupy — stoi pomiędzy zaimkiem i czasownikiem,
  • мее jest czasownikiem мий jeść odmienionym w formie czasu przeszłego dalszego (prostego),
  • нө jest partykułą oznaczającą nieożywione, nieokreślone dopełnienie bliższe w liczbie pojedynczej — stoi między czasownikiem i rzeczownikiem,
  • ноок jest rzeczownikiem pospolitym o znaczeniu ciastko.

W czasach złożonych miejsce partykuły podmiotu zajmuje partykuła czasu. Jeśli partykuła podmiotu była ściągnięta z rodzajnikiem, ten "wraca" przed rzeczownik:

Dziecko je ciastko.
Нө бұс са мий нө ноок.
IDF dziecko PRT.FUT. jeść-FUT IDF.PRT.OB. ciastko
RODZAJNIK PODMIOT PARTYKUŁA ORZECZENIE RODZAJNIK
PARTYKUŁA 		DOPEŁNIENIE

Jednakże kiedy podmiotem jest zaimek, partykuła podmiotu znika zupełnie:

Jestem zmęczony/a.
Ө ші гуээж.
1SG PRT.PST zmęczony-PST
PODMIOT PARTYKUŁA ORZECZENIE

Ta sama partykuła nie znika jednak, gdy podmiotem jest rzeczownik własny; przyjmuje ona oczywiście formę prenominalną:

Ruung jest zmęczony.
І Рууң ші гуээж.
PRT.PRR Ruung PRT.PST zmęczony-PST
RODZAJNIK
POARTYKUŁA 		PODMIOT PARTYKUŁA ORZECZENIE

Przypisy

  1. ↑ Forma niezależna tej partykuły jest używana tylko dla rzeczowników własnych; dla zaimków jest ona po prostu pomijana.
Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Język_pojski&oldid=23394”