Język protowertyński
Język przechodzi potężną przebudowę więc radziłbym nie sugerować się tym co jest na tej stronie!
Język protowertyński Veertiŕe ĺauŕaadh | |
---|---|
Sposoby zapisu: | pierwotnie: brak aktualnie: pismo wertyńskie na ziemi: alfabet łaciński |
Typologia: | aglutynacyjno-fleksyjny, VSO |
Faktycznie | |
Utworzenie: | F1req w 2020 |
Najnowsza wersja: | 1 |
W Kyon | |
Używany w : | ??? |
Klasyfikacja: | Języki wertyńskie |
Przykład | |
??? ??? | |
Lista conlangów |
Zobacz też słownik tego języka. |
Język protowertyński (Veertiŕe ĺauŕaadh [ˈʋɛːɾtirɛ ˈʎawɾaːð]), we współczesnym wertyńskim znany jako (...) — język autorstwa F1rqa stworzony w 2020 roku jako jego pierwszy konlang. Język wcześniej nosił nazwę "język wertyński" ale został lekko przerobiony i przemianowany na "język protowertyński". W świecie Kyonu posługiwali się nim pierwsi wertowie którzy przybyli na tereny dzisiejszej Wertynii. Jest to prajęzyk który dał początek rodzinie języków wertyńskich, wyłoniły się z niego 3 dialekty, północny, południowy oraz wschodni, z których to wyłoniły się obecne języki.
Fonologia
Samogłoski ✔
W języku protowertyńskim występują 4 samogłoski, plus ich długie oraz nosowe odpowiedniki.
Przednie | Tylne | |
---|---|---|
Przymknięte | i • iː • ĩ | |
Prawie przymknięte | ʊ • ʊː • ʊ̃ | |
Półotwarte | ɛ • ɛː • ɛ̃ | |
Otwarte | a • aː • ã |
Dyftongi
W języku protowertyńskim występuje 9 dyftongów:
- au - [aw] jak w ĺauŕaadh [ʎawɾaːð] (język)
- eu - [ɛw] jak w euvarev [ɛwʋarɛʋ] (mówić)
- ay - [aj] jak w [...]
- ey - [ɛj] jak w [...]
- ae - [aɛ] jak w [...]
- ea - [ɛa] jak w [...]
- uy - [ʊj] jak w [...]
- ua - [ʊa] jak w [...]
- ue - [ʊɛ] jak w [...]
Spółgłoski ✔
W języku protowertyńskim występuje 28 spółgłosek.
Wargowe | Zębowe | Dziąsłowe | Podnieb. | Welarne | Krtaniowe | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Nosowe | ɱ | n | ŋ | ||||
Zwarte | bezdźwięczne | p | t | k | |||
dźwięczne | b | d | g | ||||
Afrykaty | bezdźwięczne | t͡s • t͡ʃ | |||||
dźwięczne | d͡z • d͡ʒ | ||||||
Szczelinowe | bezdźwięczne | f | θ | s • ʃ | h | ||
dźwięczne | ð | z • ʒ | |||||
Drżące | r | ||||||
Uderzeniowe | ɾ | ||||||
Aproksymanty | ʋ | l | j • ʎ | w |
Akcent i struktura sylaby
W języku protowertyńskim akcent zawsze pada na pierwszą sylabę.
Sposoby zapisu
Język protowertyński w swojej pierwotnej formie nie posiadał sposobów zapisu, dopiero w późniejszych wiekach powstał zapis w alfabecie wertyńskim stworzony przez kapłanów. Na potrzeby realnego świata protowertyński posiada również zapis w alfabecie łacińskim.
Transkrypcja łacińska ✔
W zapisie łacińskim języka protowertyńskiego występuje 28 liter oraz 12 dwuznaków.
a | aa | ą | b | d | ds | dj | dh | e | ee |
[a] | [aː] | [ã] | [b] | [d] | [d͡z] | [d͡ʒ] | [ð] | [ɛ] | [ɛː] |
ę | f | g | x | i | ii | į | y | c | l |
[ɛ̃] | [f] | [g] | [h] | [i] | [iː] | [ĩ] | [j] | [k] | [l] |
ĺ | m | n | ng | p | r | ŕ | s | sh | t |
[ʎ] | [ɱ] | [n] | [ŋ] | [p] | [r] | [ɾ] | [s] | [ʃ] | [t] |
ts | tz | th | u | uu | ų | v | w | z | j |
[t͡s] | [t͡ʃ] | [θ] | [ʊ] | [ʊː] | [ʊ̃] | [ʋ] | [w] | [z] | [ʒ] |
Pismo wertyńskie
Litera | Nazwa | Wymowa | Transkrypcja | |
---|---|---|---|---|
Zapis | Wymowa | |||
a | /a/ | /a/ | a | |
aay | /aːj/ | /a:/ | aa | |
ą | /ã/ | /ã/ | ą | |
bay | /baj/ | /b/ | b | |
day | /daj/ | /d/ | d | |
dsay | /d͡zaj/ | /d͡z/ | ds | |
djay | /d͡ʒaj/ | /d͡ʒ/ | dj | |
dhay | /ðaj/ | /ð/ | dh | |
e | /ɛ/ | /ɛ/ | e | |
eey | /ɛːj/ | /ɛː/ | ee | |
ę | /ɛ̃/ | /ɛ̃/ | ę | |
fay | /faj/ | /f/ | f | |
gay | /gaj/ | /g/ | g | |
xay | /haj/ | /h/ | x | |
i | /i/ | /i/ | i | |
iiy | /iːj/ | /iː/ | ii | |
į | /ĩ/ | /ĩ/ | į | |
yay | /jaj/ | /j/ | y | |
qay | /kaj/ | /k/ | c | |
lay | /laj/ | /l/ | l | |
ĺay | /ʎaj/ | /ʎ/ | ĺ | |
may | /ɱaj/ | /ɱ/ | m | |
nay | /naj/ | /n/ | n | |
ngay | /ŋaj/ | /ŋ/ | ng | |
pay | /paj/ | /p/ | p | |
ray | /raj/ | /r/ | r | |
ŕay | /ɾaj/ | /ɾ/ | ŕ | |
say | /saj/ | /s/ | s | |
shay | /ʃaj/ | /ʃ/ | sh | |
tay | /taj/ | /t/ | t | |
tsay | /t͡saj/ | /t͡s/ | ts | |
tzay | /t͡ʃaj/ | /t͡ʃ/ | tz | |
thay | /θaj/ | /θ/ | th | |
u | /ʊ/ | /ʊ/ | u | |
uuy | /ʊːj/ | /ʊ:/ | uu | |
ų | /ʊ̃/ | /ʊ̃/ | ų | |
vay | /ʋaj/ | /ʋ/ | v | |
way | /waj/ | /w/ | w | |
zay | /zaj/ | /z/ | z | |
jay | /ʒaj/ | /ʒ/ | j |
Gramatyka
Czasowniki
Odmiana czasowników przez osoby
Czasowniki regularne odmienia się przez osoby poprzez dodanie odpowiedniego sufiksu. Wszystkie czasowniki regularne w bezokoliczniku kończą się na -ev.
osoba | sufiks | zeurev - chodzić | euvarev - mówić | ?????? - dawać |
---|---|---|---|---|
ja - fiŕ | -au | zeurau - chodzę | euvarau - mówię | vaylau - daję |
ty - weŕi | -ay | zeuray - chodzisz | euvaray - mówisz | vaylay - dajesz |
on - shiŕ | -ų | zeurų - on chodzi | euvarų - on mówi | vaylų - on daje |
ona - leŕa | -ą | zeurą - ona chodzi | euvarą - ona mówi | vaylą - ona daje |
ono - neŕe | -ę | zeurę - ono chodzi | euvarę - ono mówi | vaylę - ono daje |
my - aŕay | -uti | zeuruti - chodzimy | euvaruti - mówimy | vayluti - dajemy |
wy - evay | -avi | zeuravi - chodzicie | euvaravi - mówicie | vaylavi - dajecie |
oni - veŕay | -eni | zeureni - chodzą | euvareni - mówią | vayleni - dają |
Czasy ✔
W języku protowertyńskim występują trzy czasy: przeszły, teraźniejszy oraz przyszły. Tworzy się je za pomocą odpowiedniego przedimka. Czas teraźniejszy zawiera się w domyślnym rdzeniu czasownika, czas przeszły tworzy się poprzez dodanie przedimka viŕ, czas przyszły natomiast poprzez dodanie przedimka xeŕ.
Czas | Przedimek | Przykład | Znaczenie |
---|---|---|---|
Przeszły | viŕ | viŕ zeurau
viŕ euvarau viŕ yauŕetau |
chodziłem
mówiłem nazywałem |
Teraźniejszy | — | zeurau
euvarau yauŕetau |
chodzę
mówię nazywam |
Przyszły | xeŕ | xeŕ zeurau
xeŕ euvarau xeŕ yauŕetau |
będę chodził
będę mówił będę nazywał |
Tryby ✔
Tryb | Zaimek | Przykład | Znaczenie |
---|---|---|---|
Oznajmujący | — | zeuray
euvaray yauŕetay |
chodzisz
mówisz nazywasz |
Przypuszczający | sin | zeuray sin
euvaray sin yauŕetay sin |
chodziłbyś
mówiłbyś nazywałbyś |
Rozkazujący | ven | zeuray ven
euvaray ven yauŕetay ven |
chodź (ty)
mów (ty) nazywaj (ty) |
Przymiotniki
Przymiotniki odrzeczownikowe
Przymiotniki odrzeczownikowe tworzymy poprzez dodanie odpowiedniego sufiksu, zazwyczaj jest to -e, w przypadku wyrazów zakończonych -a dajemy sufiks -ve, natomiast w przypadku wyrazów zakończonych -i dajemy sufiks -se
rzeczownik | przymiotnik |
---|---|
veertiŕ
(wert) |
veertiŕe
(wertyński) |
????
(????) |
?????
(????) |
????
(????) |
?????
(????) |
Imiesłowy ✔
czasownik | imiesłów czynny | imiesłów bierny |
---|---|---|
euvarev
(mówić) |
euvareti
(mówiący) |
euvaravi
(mówiony) |
zeurev
(chodzić) |
zeureti
(chodzący) |
zeuravi
(chodzony) |
yauŕetev
(nazywać) |
yauŕeteti
(nazywający) |
yauŕetavi
(nazywany) |
Zaimki
Zaimki rzeczowe ✔
Przypadek | Liczba pojedyncza | Liczba mnoga/absolutna | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1. os. | 2. os. | 3. os. | 1. os. | 2. os. | 3. os. | |||
m | f | n | ||||||
Nominativus | fiŕ (ja) | weŕi (ty) | shiŕ (on) | leŕa (ona) | neŕi (ono) | aŕay (my) | evay (wy) | veŕay (oni) |
Genetivus | fiŕesi (mnie) | weŕisa (ciebie) | shiŕesi (jego/go) | leŕase (jej/niej) | neŕisa (jego/go/niego) | aŕayesi (nas) | evayesi (was) | veŕayesi (ich/nich) |
Dativus | fiŕevi (mnie/mi) | weŕiva (tobie/ci) | shiŕevi (jemu/mu/niemu) | leŕave (jej/niej) | neŕiva (jemu/mu/niemu) | aŕayevi (nam) | evayevi (wam) | veŕayevi (im/nim) |
Accusativus | fiŕeuŕ (mnie/mię) | weŕiwŕ (ciebie/cię) | shiŕeuŕ (jego/go/niego) | leŕauŕ (ją/nią) | neŕiwŕ (je/nie) | aŕayeuŕ (nas) | evayeuŕ (was) | veŕayeuŕ (ich/nich) |
Comitativus | fiŕevt (ze mną) | weŕivt (z tobą) | shiŕevt (z nim) | leŕavt (z nią) | neŕivt (z nim) | aŕayevt (z nami) | evayevt (z wami) | veŕayevt (z nimi) |
Ablativus | fiŕeŕi (ode mnie) | weŕiŕa (od ciebie) | shiŕeŕi (od niego) | leŕaŕe (od niej) | neŕiŕa (od tego) | aŕayeŕi (od nas) | evayeŕi (od was) | veŕayeŕi (od nich) |
Allativus | fiŕene (do mnie) | weŕina (do ciebie) | shiŕene (do niego) | leŕani (do niej) | neŕina (do tego) | aŕayene (do nas) | evayene (do was) | veŕayene (do nich) |
Rzeczowniki
Liczba
Język protowertyński posiada 4 liczby - liczbę pojedynczą, zerową, mnogą i absolutną.
l.zerowa | l.pojedyncza | l.mnoga | l.absolutna |
---|---|---|---|
xaŕeedherį
(żaden miecz) |
xaŕeedh
(miecz) |
xaŕeedhey
(miecze) |
xaŕeedheye
(wszystkie miecze) |
nevaaŕirą
(żaden robak) |
nevaaŕi
(robak) |
nevaaŕiyi
(robaki) |
nevaaŕiya
(wszystkie robaki) |
Przypadki
W języku protowertyńskim występuje 8 przypadków.
Przypadek | Pytanie | |
---|---|---|
I. | Nominativus | Kto?, Co? |
II. | Genetivus | Kogo?, Czego? |
III. | Dativus | Komu?, Czemu? |
IV. | Accusativus | Kogo?, Co? |
V. | Comitativus | Z kimś, Z czymś. |
VI. | Ablativus | Skąd?, Od kogo?, Od czego? |
VII. | Allativus | Dokąd?, Do kogo?, Do czego? |
VIII. | Vocativus | [Wołacz] |
Odmiana rzeczowników przez przypadki ✔
Odmiana zachodzi poprzez dodanie odpowiedniego sufiksu.
l.zerowa | l.pojedyńcza | l.mnoga | l.absolutna | |
---|---|---|---|---|
I. | -erį / -arę / -irą | -ø / -a / -i | -ey / -aye / -iyi | -eye / -ayi / -iya |
II. | -erv / -arv / -irv | -esi / -ase / -isa | -eyu / -ayu / -iyu | -esiŕ / -aseŕ / -isaŕ |
III. | -eŕex / -aŕix / -iŕax | -evi / -ave / -iva | -eviy / -avey / -ivay | -eŕes / -aŕis / -iŕas |
IV. | -eviv / -avev / -ivav | -euŕ / -auŕ / -iwŕ | -evni / -avna / -ivna | -etiv / -atev / -itav |
V. | -esex / -asix / -isax | -evt / -avt / -ivt | -etis / -ates / -itas | -esiv / -asev / -isav |
VI. | -evin / -aven / -ivun | -eŕi / -aŕe / -iŕa | -eviŕ / -aveŕ / -ivaŕ | -eŕin / -aŕen / -iŕan |
VII. | -enis / -anus / -inas | -ene / -ani / -ina | -enev / -aniv / -inav | -eney / -aniy / -inay |
VIII. | -evus / -avis / -ivas | -eŕu / -aŕu / -iŕu | -esuy / -asay / -isey | -evų / -avą / -ivę |
Odmiana przymiotników przez przypadki
Słowniczek
- fiŕ /ˈfiɾ/ - ja
- weŕi /ˈwɛɾi/- ty
- shiŕ /ˈʃiɾ/ - on
- leŕa /ˈlɛɾa/ - ona
- neŕe /ˈnɛɾɛ/ - ono
- aŕay /ˈaɾaj/ - my
- evay /ˈɛʋaj/ - wy
- veŕay /ˈʋɛɾaj/ - oni
- ĺauŕaadh /ˈʎawɾaːð/ - język [mowa]
- veryaadh /ˈʋɛrjaːð/ - naprzód
- yauneevaŕ /ˈjawnɛːʋaɾ/ - terytorium
- xaŕeedh /ˈhaɾɛːð/ - miecz
- euvarig /ˈɛwʋarig/ - mowa
- euvarev /ˈɛwʋarɛʋ/ - mówić
- zeurig /ˈzɛwrig/ - chód
- zeurev /ˈzɛwrɛʋ/ - chodzić
- nevaaŕi /ˈnɛʋaːɾi/ - robak/larwa
- teuvaaŕ /ˈtɛwʋaːɾ/ -
- veeŕtiŕ /ˈʋɛːɾtiɾ/ - wert
- thaŕ /ˈθaɾ/ - co
- eyvaŕ /ˈɛjʋaɾ/ - gdzie
Rozwój fonetyki
- JĘZYK PRAPOŁUDNIOWOWERTYŃSKI
/ɛ̃/ > /ɛ̃ŋ/, inne nosówki analogicznie.
- JĘZYK PRAPÓŁNOCNOWOWERTYŃSKI
/ɛ̃/ > /ɛn/, inne nosówki analogicznie.
- JĘZYK PRAWSCHODNIOWOWERTYŃSKI
/ɛ̃/ > /ɛ/, inne nosówki analogicznie.