Język sarnacki: Różnice pomiędzy wersjami
Linia 291: | Linia 291: | ||
== Czasownik == | == Czasownik == | ||
+ | Czasownik odmienia się przez osoby i liczby, a także trzy czasy (teraźniejszy, przyszły i przeszły), dwie strony (czynną i bierną) i trzy tryby (oznajmujący, łączący i rozkazujący) | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | !colspan=9| Koniugacja I | ||
+ | |- | ||
+ | !colspan=3 rowspan=2| | ||
+ | !colspan=2| Oznajmujący | ||
+ | !colspan=2| Łączący | ||
+ | !colspan=2| Rozkazujący | ||
+ | |- | ||
+ | ! Czynna | ||
+ | ! Bierna | ||
+ | ! Czynna | ||
+ | ! Bierna | ||
+ | ! Czynna | ||
+ | ! Bierna | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=6| Teraźniejszy | ||
+ | !rowspan=3| Sg | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=3| Pl | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=6| Przyszły | ||
+ | !rowspan=3| Sg | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=3| Pl | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=6| Przeszły | ||
+ | !rowspan=3| Sg | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=3| Pl | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !colspan=3|Bezokolicznik | ||
+ | |colspan=6| | ||
+ | |- | ||
+ | !colspan=3|Imiesłów czynny | ||
+ | |colspan=6| | ||
+ | |- | ||
+ | !colspan=3|Imiesłów bierny | ||
+ | |colspan=6| | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | !colspan=9| Koniugacja II | ||
+ | |- | ||
+ | !colspan=3 rowspan=2| | ||
+ | !colspan=2| Oznajmujący | ||
+ | !colspan=2| Łączący | ||
+ | !colspan=2| Rozkazujący | ||
+ | |- | ||
+ | ! Czynna | ||
+ | ! Bierna | ||
+ | ! Czynna | ||
+ | ! Bierna | ||
+ | ! Czynna | ||
+ | ! Bierna | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=6| Teraźniejszy | ||
+ | !rowspan=3| Sg | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=3| Pl | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=6| Przyszły | ||
+ | !rowspan=3| Sg | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=3| Pl | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=6| Przeszły | ||
+ | !rowspan=3| Sg | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=3| Pl | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !colspan=3|Bezokolicznik | ||
+ | |colspan=6| | ||
+ | |- | ||
+ | !colspan=3|Imiesłów czynny | ||
+ | |colspan=6| | ||
+ | |- | ||
+ | !colspan=3|Imiesłów bierny | ||
+ | |colspan=6| | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | !colspan=9| Koniugacja III | ||
+ | |- | ||
+ | !colspan=3 rowspan=2| | ||
+ | !colspan=2| Oznajmujący | ||
+ | !colspan=2| Łączący | ||
+ | !colspan=2| Rozkazujący | ||
+ | |- | ||
+ | ! Czynna | ||
+ | ! Bierna | ||
+ | ! Czynna | ||
+ | ! Bierna | ||
+ | ! Czynna | ||
+ | ! Bierna | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=6| Teraźniejszy | ||
+ | !rowspan=3| Sg | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=3| Pl | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=6| Przyszły | ||
+ | !rowspan=3| Sg | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=3| Pl | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=6| Przeszły | ||
+ | !rowspan=3| Sg | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=3| Pl | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !colspan=3|Bezokolicznik | ||
+ | |colspan=6| | ||
+ | |- | ||
+ | !colspan=3|Imiesłów czynny | ||
+ | |colspan=6| | ||
+ | |- | ||
+ | !colspan=3|Imiesłów bierny | ||
+ | |colspan=6| | ||
+ | |} | ||
= Składnia = | = Składnia = |
Wersja z 18:17, 31 gru 2017
Język nešši Neššin Ādar | |
---|---|
Sposoby zapisu: | neszyjskie, łacińskie, cyrylica |
Typologia: | aglutynacyjno-fleksyjny SVO? |
Faktycznie | |
Utworzenie: | Henryk Pruthenia w 2016 |
W ? | |
Używany w : | Państwo Państwo Neššów |
Klasyfikacja: | J. neszyjskie
|
Lista conlangów |
Zobacz też słownik tego języka. |
Język sarnacki - starożytny język Sarnatu. Na jego bazie rozwinęły się języki sarnackie.
Dźwięki
Spółgłoski
- m n (m n)
- t d k (t d k)
- θ ð s z ç h (th dh s z kh h)
- ʋ ɹ j l (v r j l)
Samogłoski
- i u (i u)
- ɛ ɔ (e o)
- æ (â)
- a (a)
Akcent
Akcent pada zawsze na ostatnią sylabę słowa.
Budowa sylaby
W języku sarnackim może występować jedynie sylaba CRVR, gdzie "C" to spółgłoska, "V" to samogłoska, a "R" - to dowolna spółgłoska sonorna inna niż /j/. Na granicy dwóch sylab możliwe jest też geminatyczne połączenie spółgłosek zwartych: CVC¹C¹VC.
Zjawiska fonetyczne
S-lenicja
Przed częścią sufiksów dochodzi do osłabienia spółgłosek, to jest przejścia w ich szczelinowy wariant:
- t > th
- d > dh
- k > h
- j > kh
W gramatykach zaznaczana jest za pomocą znaku S przed końcówką.
N-lenicja
Po niektórych przyimkach dochodzi do udźwięcznienia spółgłosek zębowych:
- t > d
- θ > ð
- s > z
W gramatykach zaznaczana jest za pomocą znaku N przed końcówką.
Zapis
Dla języka starosarnackiego używano własnego sylabariusza. Zastępczo można także użyć pismo łacińskie i runy.
Zapis łaciński
Zapis łaciński charakteryzuje się dwuznakami tworzonymi z pomocą litery h, np. "th", "dh", "kh", a także obecności daszka, jedynego użytego diakrytyku dla litery â.
Zapis runiczny
- m n (ᛗ ᚾ)
- t d k (ᛏ ᛞ ᚲ)
- θ ð s z ç h (ᚦ ᚦ ᛋ ᛉ ᛃ ᚺ)
- ʋ ɹ j l (ᚹ ᚱ ᛃ ᛚ)
- i u (ᛁ ᚢ)
- ɛ ɔ (ᛖ ᛟ)
- æ (ᛇ)
- a (ᚨ)
Gramatyka
Zaimki
Zaimki osobowe
Osoba | Sg | Pl |
---|---|---|
1. | ik | kah |
2. | thra | dhaz |
3. | lod | lodod |
Zaimki dzierżawcze
Zaimki dzierżawcze są doklejane do rzeczowników w postaci sufiksów.
Osoba | Sg | Pl |
---|---|---|
1. | -ak | -Sah |
2. | -Sath | -az |
3. | -ad | -adh |
Rzeczownik
Rzeczownik w języku sarnackim odmienia się przez przypadki i liczby. Występuje 5 deklinacji. Rzeczownik może także występować w formie określonej.
Kategorie rzeczownika
Przypadki
W języku sarnackim występuje pięć przypadków:
- mianownik;
- dopełniacz;
- ablatyw;
- biernik;
- wołacz.
Liczby
Występują dwie liczby: mnoga i pojedyncza. Istnieje też duża grupa rzeczowników nie posiadających liczby, są to rzeczowniki niepoliczalne, zbiorowe, a także określające materiał.
Określoność
Rzeczownik występuje w jednej z dwóch form:
- nieokreślonej - nie jest ona zaznaczona w żaden sposób;
- określonej - zaznaczane jest to za pomocą sufiksy -Sal, -l doklejanego do rzeczownika.
Deklinacja
Występuje pięć wzorów odmiany deklinacyjnej:
- I, -∅ - większość rzeczowników, mianownik i biernik są sobie równe;
- II, -∅ - duża część rzeczownik, formy mianownika i biernika są różne;
- III, -i - rzeczowniki kończące się na -i;
- IV, -∅ - tzw. odmiana miękka, końcówka rzeczownika ulega S-lenicji;
- V, -∅ - mała grupa rzeczowników, głównie oznaczających przedmioty, których temat rozszerza się o spółgłoskę -j-.
Deklinacja I
tharnah "miasto" | ||
---|---|---|
Przypadek | Sg | Pl |
Nom. | tharnah | tharnahar |
Gen. | tharnahan | tharnahadak |
Abl. | tharnaha | tharnaheth |
Acc. | tharnah | tharnahar |
Voc. | tharnahe! | tharnahar! |
Deklinacja II
khirad "ręka" | ||
---|---|---|
Przypadek | Sg | Pl |
Nom. | khirad | khirada |
Gen. | khiradan | khiradadak |
Abl. | khirada | khiradeth |
Acc. | khiradu | khiradaz |
Voc. | khirade! | khirada |
Deklinacja III
larnaki "człowiek" | ||
---|---|---|
Przypadek | Sg | Pl |
Nom. | larnaki | larnaka |
Gen. | larnakid | larnakidak |
Abl. | larnaku | larnaketh |
Acc. | larnaku | larnakiz |
Voc. | larnake | larnaka |
Deklinacja IV
dorrak "głowa" | ||
---|---|---|
Przypadek | Sg | Pl |
Nom. | dorrak | dorrahu |
Gen. | dorrakun | dorrakud |
Abl. | dorraki | dorrakoth |
Acc. | dorraki | dorrakuz |
Voc. | dorrak! | dorrahu |
Deklinacja V
nahar "dziecko" | ||
---|---|---|
Przypadek | Sg | Pl |
Nom. | nahar | naharjaz |
Gen. | naharjur | naharjed |
Abl. | nahar'jun | naharjath |
Acc. | naharja | naharjaz |
Voc. | naharji! | naharjaz! |
Przymiotnik
Przymiotnik występując w formie przydawki jest nieodmienny. Może odmieniać się jak zwykły rzeczownik jeżeli występuje niezależnie bez rzeczownika. Przyjmuje wtedy formę określoną.
Czasownik
Czasownik odmienia się przez osoby i liczby, a także trzy czasy (teraźniejszy, przyszły i przeszły), dwie strony (czynną i bierną) i trzy tryby (oznajmujący, łączący i rozkazujący)
Koniugacja I | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Oznajmujący | Łączący | Rozkazujący | ||||||
Czynna | Bierna | Czynna | Bierna | Czynna | Bierna | |||
Teraźniejszy | Sg | 1. | ||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Pl | 1. | |||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Przyszły | Sg | 1. | ||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Pl | 1. | |||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Przeszły | Sg | 1. | ||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Pl | 1. | |||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Bezokolicznik | ||||||||
Imiesłów czynny | ||||||||
Imiesłów bierny |
Koniugacja II | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Oznajmujący | Łączący | Rozkazujący | ||||||
Czynna | Bierna | Czynna | Bierna | Czynna | Bierna | |||
Teraźniejszy | Sg | 1. | ||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Pl | 1. | |||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Przyszły | Sg | 1. | ||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Pl | 1. | |||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Przeszły | Sg | 1. | ||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Pl | 1. | |||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Bezokolicznik | ||||||||
Imiesłów czynny | ||||||||
Imiesłów bierny |
Koniugacja III | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Oznajmujący | Łączący | Rozkazujący | ||||||
Czynna | Bierna | Czynna | Bierna | Czynna | Bierna | |||
Teraźniejszy | Sg | 1. | ||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Pl | 1. | |||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Przyszły | Sg | 1. | ||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Pl | 1. | |||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Przeszły | Sg | 1. | ||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Pl | 1. | |||||||
2. | ||||||||
3. | ||||||||
Bezokolicznik | ||||||||
Imiesłów czynny | ||||||||
Imiesłów bierny |
Składnia
Przykładowe Teksty
Owca i konie
Owca i konie | |
---|---|
Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie: jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę. | |
- owca
- koń - i - nie - wzgórze - który - mieć - wełna - widzieć - jeden - ciągnąć - ciężki - wóz - drugi - dźwigać - wielki - ładunek - trzeci - wieźć - szybko - człowiek - mówić - serce - boleć - co - kazać - robić - odpowiedzieć - słuchać - kiedy - pan - zabierać - płaszcz - sam - pobiec - równina |