Język sarnacki

Język sarnacki Sarnath Zardhahal ᛋᚨᚱᚾᚨᚦ ᛉᚨᚱᚦᚨᚺᚨᛚ [saɹ'naθ zaɹða'hal]
Sposoby zapisu:	sarnackie, łacińskie, runy
Typologia:	fleksyjny, SVO
Faktycznie
Utworzenie:	Henryk Pruthenia w 2017
W ?
Używany w :	Sarnath
Klasyfikacja:	J. sarnackie sarnacki
Lista conlangów

Zobacz też słownik tego języka.

Język sarnacki - starożytny język Sarnatu. Na jego bazie rozwinęły się języki sarnackie.

Dźwięki

Spółgłoski

• m n (m n)
• t d k (t d k)
• θ ð s z ç h (th dh s z kh h)
• ʋ ɹ j l (v r j l)

Samogłoski

• i u (i u)
• ɛ ɔ (e o)
• æ (â)
• a (a)

Akcent

Akcent pada zawsze na ostatnią sylabę słowa.

Budowa sylaby

W języku sarnackim może występować jedynie sylaba CRVRC, gdzie "C" to spółgłoska, "V" to samogłoska, a "R" - to dowolna spółgłoska sonorna inna niż /j/. Na granicy dwóch sylab możliwe jest też geminatyczne połączenie spółgłosek zwartych: CVC¹C¹VC.

Zjawiska fonetyczne

S-lenicja

Przed częścią sufiksów dochodzi do osłabienia spółgłosek, to jest przejścia w ich szczelinowy wariant:

• t > th
• d > dh
• k > h
• j > kh

W gramatykach zaznaczana jest za pomocą znaku ^S przed końcówką.

N-lenicja

Po niektórych przyimkach dochodzi do udźwięcznienia spółgłosek zębowych:

• t > d
• θ > ð
• s > z

W gramatykach zaznaczana jest za pomocą znaku ^N przed końcówką.

Zapis

Dla języka starosarnackiego używano własnego sylabariusza. Zastępczo można także użyć pismo łacińskie i runy.

Zapis łaciński

Zapis łaciński charakteryzuje się dwuznakami tworzonymi z pomocą litery h, np. "th", "dh", "kh", a także obecności daszka, jedynego użytego diakrytyku dla litery â.

Zapis runiczny

• m n (ᛗ ᚾ)
• t d k (ᛏ ᛞ ᚲ)
• θ ð s z ç h (ᚦ ᚦ ᛋ ᛉ ᛃ ᚺ)
• ʋ ɹ j l (ᚹ ᚱ ᛃ ᛚ)
• i u (ᛁ ᚢ)
• ɛ ɔ (ᛖ ᛟ)
• æ (ᚨ)
• a (ᚨ)

Gramatyka

Zaimki

Zaimki osobowe

Osoba	Sg	Pl
1.	ik	kah
2.	thra	dhaz
3.	lod	lodod

Zaimki dzierżawcze

Zaimki dzierżawcze są doklejane do rzeczowników w postaci sufiksów.

Osoba	Sg	Pl
1.	-ak	-Sah
2.	-Sath	-az
3.	-ad	-adh

Rzeczownik

Rzeczownik w języku sarnackim odmienia się przez przypadki i liczby. Występuje 5 deklinacji. Rzeczownik może także występować w formie określonej.

Kategorie rzeczownika

Przypadki

W języku sarnackim występuje pięć przypadków:

• mianownik;
• dopełniacz;
• ablatyw;
• biernik;
• wołacz.

Liczby

Występują dwie liczby: mnoga i pojedyncza. Istnieje też duża grupa rzeczowników nie posiadających liczby, są to rzeczowniki niepoliczalne, zbiorowe, a także określające materiał.

Określoność

Rzeczownik występuje w jednej z dwóch form:

• nieokreślonej - nie jest ona zaznaczona w żaden sposób;
• określonej - zaznaczane jest to za pomocą sufiksy -^Sal, -l doklejanego do rzeczownika.

W liczbie mnogiej określoność jest często opuszczana. Określony rzeczownik przynależy do tej samej deklinacji, co rzeczownik nieokreślony.

Deklinacja

Występuje pięć wzorów odmiany deklinacyjnej:

• I, -∅ - większość rzeczowników, mianownik i biernik są sobie równe;
• II, -∅ - duża część rzeczownik, formy mianownika i biernika są różne;
• III, -i - rzeczowniki kończące się na -i;
• IV, -∅ - tzw. odmiana miękka, końcówka rzeczownika ulega S-lenicji;
• V, -∅ - mała grupa rzeczowników, głównie oznaczających przedmioty, których temat rozszerza się o spółgłoskę -j-.

Deklinacja I tharnah "miasto"
Przypadek	Sg	Pl
Nom.	tharnah	tharnahar
Gen.	tharnahan	tharnahadak
Abl.	tharnaha	tharnaheth
Acc.	tharnah	tharnahar
Voc.	tharnahe!	tharnahar!

Deklinacja II khirad "ręka"
Przypadek	Sg	Pl
Nom.	khirad	khirada
Gen.	khiradan	khiradadak
Abl.	khirada	khiradeth
Acc.	khiradu	khiradaz
Voc.	khirade!	khirada

Deklinacja III larnaki "człowiek"
Przypadek	Sg	Pl
Nom.	larnaki	larnaka
Gen.	larnakid	larnakidak
Abl.	larnaku	larnaketh
Acc.	larnaku	larnakiz
Voc.	larnake	larnaka

Deklinacja IV dorrak "głowa"
Przypadek	Sg	Pl
Nom.	dorrak	dorrahSu
Gen.	dorrakSun	dorrakSud
Abl.	dorrakSi	dorrakSoth
Acc.	dorrakSi	dorrakSuz
Voc.	dorrak!	dorrahSu

Deklinacja V nahar "dziecko"
Przypadek	Sg	Pl
Nom.	nahar	naharjaz
Gen.	naharjur	naharjed
Abl.	nahar'jun	naharjath
Acc.	naharja	naharjaz
Voc.	naharji!	naharjaz!

Przymiotnik i Przysłówek

Przymiotnik występując w formie przydawki jest nieodmienny. Może odmieniać się jak zwykły rzeczownik jeżeli występuje niezależnie bez rzeczownika. Przyjmuje wtedy formę określoną. Zdecydowana większość przymiotników odmienia się w zgodzie z I deklinacją.

Przysłówek

Występuje parę rodzajów przysłówków:

• odrzeczownikowe - powstały na bazie wyrażeń przyimkowych, lub od skostniałych rzeczowników;
• pierwotne - mała grupa przysłówków, pełniące tylko taką rolę;
• przymiotne - powstałe od przymiotników, de facto ablatyw przymiotników.

Przyimki

Przyimki łączą się z dwoma przypadkami: ablatywem i biernikiem.

Przyimki łączące się z ablatywem

• vak - dla, w celu, aby
• se^N - przez coś, wzdłuż czegoś (ruch)

Przyimki łączą się z biernikiem

• ha^N - na czymś
• se^N - przy czymś, wzdłuż czegoś (położenie)

Czasownik

Czasownik odmienia się przez osoby i liczby, a także trzy czasy (teraźniejszy, przyszły i przeszły), dwie strony (czynną i bierną) i trzy tryby (oznajmujący, łączący i rozkazujący).

Czasy

W języku sarnackim występuje opozycja teraźniejszości do przeszłości i przyszłości.

Tryby

W języku sarnackim występują trzy tryby:

• oznajmujący;
• łączący;
• rozkazujący - wyraża rozkazy (w czasie teraźniejszym) lub prośby (w czasie przyszłym);

Strony

Występują dwie strony: bierna i czynna. W stronie biernej mogą występować nie tylko czasowniki przechodnie, ale też nieprzechodnie (pełni to wtedu podobną funkcję jak polskie "zasnęło mi się").

Koniugacja

Koniugacja I krehem "brać"
			Oznajmujący		Łączący		Rozkazujący
			Czynna	Bierna	Czynna	Bierna	Czynna	Bierna
Teraźniejszy	Sg	1.	krehan	krehaja	krehSjan	krehSjaja	—
		2.	krehaz	krehajaz	krehSjaz	krehSjajaz	kreh	krehaj
		3.	krehar	krehajar	krehSjar	krehSjajar	krehar	krehajar
	Pl	1.	krehat	krehta	krehSjat	krehSjata	krehat	krehata
		2.	krehadh	krehdha	krehSjadh	krehSjadha	kreh	krehaj
		3.	kreha	krehaja	krehSja	krehSaja	krehar	krehajar
Przyszły	Sg	1.	kreho	krehadro	krehSjo	krehSjadro	—
		2.	krehdraz	krehadraz	krehSjodraz	krehSjadraz	krehadr	krehajadr
		3.	krehdrar	krehadrar	krehSjodrar	krehSjadrar	krehjodrar	krehjadrar
	Pl	1.	krehdrut	krehadrat	krehSjodrut	krehSjadrat	krehjodrut	krehjadrat
		2.	krehdrudh	krehadradh	krehSjodrudh	krehSjadradh	krehadr	krehajadr
		3.	krehdra	krehadra	krehSjodra	krehSjadra	krehjodra	krehjadra
Przeszły	Sg	1.	krehi	krehikhi	krehimi	krehimja	—
		2.	krehid	krehikhid	krehimid	krehimjad
		3.	krehi	krehikh	krehimi	krehimjakh
	Pl	1.	krehit	krehikhat	krehimit	krehimjat
		2.	krehidh	krehikhadh	krehimidh	krehimjadh
		3.	krehakhi	krehikhar	krehimikhi	krehimjar
Bezokolicznik			krehem
Imiesłów czynny			krehi
Imiesłów bierny			krehakhi

Koniugacja II kalram "jeść"
			Oznajmujący		Łączący		Rozkazujący
			Czynna	Bierna	Czynna	Bierna	Czynna	Bierna
Teraźniejszy	Sg	1.	kalran	kalrajan	kalrazjan	kalrazjajan	—
		2.	kalraz	kalrajaz	kalrazjaz	kalrazjajaz	kalra	kalraj
		3.	kalrar	kalrajar	kalrazjar	kalrazjajar	kalrar	kalrajar
	Pl	1.	kalrat	kalrata	kalrazjata	kalrazjajata	kalrat	kalrata
		2.	kalradh	kalradha	kalrazjadha	kalrazjajadha	kalra	kalraj
		3.	kalra	kalraja	kalrazja	kalrazjaja	kalrar	kalrajar
Przyszły	Sg	1.	kalradro	kalrahadro	kalrazjo	kalrazjadro	—
		2.	kalradraz	kalrahadraz	kalrazjodraz	kalrazjadraz	kalradr	kalrajadr
		3.	kalradrar	kalrahadrar	kalrazjodrar	kalrazjadrar	kalrajodrar	kalrajadrar
	Pl	1.	kalradrut	kalrahadrut	kalrazjodrut	kalrazjadrut	kalrajodrut	kalrajadrut
		2.	kalradrudh	kalrahadrudh	kalrazjodrudh	kalrazjadrudh	kalradr	kalrajadr
		3.	kalradra	kalrahadra	kalrazjodra	kalrazjadra	kalrajodrar	kalrajadrar
Przeszły	Sg	1.	kalrari	kalrakhi	kalrami	kalramja	—
		2.	kalrarid	kalrakhid	kalramid	kalramjad
		3.	kalrari	kalrakhi	kalrami	kalramjakh
	Pl	1.	kalrarit	kalrakhit	kalramit	kalramjat
		2.	kalraridh	kalrakhidh	kalramidh	kalramjadh
		3.	kalrarakhi	kalrakhar	kalramikhi	kalramjar
Bezokolicznik			kalram
Imiesłów czynny			kalraj
Imiesłów bierny			kalrakhi

Koniugacja III ilarnem "robić"
			Oznajmujący		Łączący		Rozkazujący
			Czynna	Bierna	Czynna	Bierna	Czynna	Bierna
Teraźniejszy	Sg	1.	ilarn	ilarneja	ilarnS	ilarnSjeja	—
		2.	ilarnez	ilarnejaz	ilarnSjez	ilarnSjejaz	ilarn	ilarnej
		3.	ilarnejer	ilarnejar	ilarnSjejer	ilarnSjejar	ilarner	ilarnejar
	Pl	1.	ilarnet	ilarnete	ilarnSjet	ilarnSjete	ilarnet	ilarneta
		2.	ilarnedh	ilarnedhe	ilarnSjedh	ilarnSjedhe	ilarn	ilarnej
		3.	ilarneja	ilarnejaja	ilarnSjeja	ilarnSjejaja	ilarner	ilarnejar
Przyszły	Sg	1.	ilarne	ilarnadre	ilarnSje	ilarnSjadre	—
		2.	ilarndrez	ilarnadrez	ilarnSjedraz	ilarnSjadrez	ilarnedr	ilarnejadr
		3.	ilarndrer	ilarnadrer	ilarnSjedrer	ilarnSjadrer	ilarnjedrer	ilarnjadrer
	Pl	1.	ilarndrit	ilarnadrit	ilarnSjedrit	ilarnSjadrit	ilarnjedrit	ilarnjadrit
		2.	ilarndridh	ilarnadridh	ilarnSjedridh	ilarnSjadridh	ilarnedr	ilarnejadr
		3.	ilarndre	ilarnadre	ilarnSjedre	ilarnSjadre	ilarnjedrer	ilarnjadrer
Przeszły	Sg	1.	ilarni	ilarnikhi	ilarnimi	ilarnimje	—
		2.	ilarnid	ilarnikhid	ilarnimid	ilarnimjed
		3.	ilarni	ilarnikh	ilarnimi	ilarnimjekh
	Pl	1.	ilarnit	ilarnikhet	ilarnimit	ilarnimjet
		2.	ilarnidh	ilarnikhed	ilarnimidh	ilarnimjedh
		3.	ilarnekhi	ilarnikher	ilarnimikhi	ilarnimjer
Bezokolicznik			ilarnem
Imiesłów czynny			ilarni
Imiesłów bierny			ilarnekhi

Składnia

Szyk zdania to SVO, przymiotniki poprzedzają rzeczowniki.

Przykładowe Teksty

Owca i konie

Dalral kvo vorlu	ᛞᚨᛚᚱᚨᛚ ᚲᚹᛟ ᚹᛟᚱᛚᚢ	Owca i konie
Ha kvumk dalral, thur nre râsidrjar kov, hidviri vorluz: knâral karki hler dmeder, ridharal homnuri hverk zradurdhi, kvo vumraral dmedi zmuda larnaku. Dalral jândhari vorluz: „Jamvan kudru, hidvij, mrid larnakil tnakhizjodrar ilarnem vorluz”. Vorlu dhvehakhi: „Nivru, dalrale, jamvat kudriz, lel larnakil, dâvmil, sartazjodrar kovatha vak thmuluna vak rija loda. Kvo dalral nre râsidrjar kov”. Nivrukhi asnu, dalral revdi se dhantkela.	ᚺᚨ ᚲᚹᚢᛗᚲ ᛞᚨᛚᚱᚨᛚ, ᚦᚢᚱ ᚾᚱᛖ ᚱᚨᛋᛁᛞᚱᛃᚨᚱ ᚲᛟᚹ, ᚺᛁᛞᚹᛁᚱᛁ ᚹᛟᚱᛚᚢᛉ: ᚲᚾᚨᚱᚨᛚ ᚲᚨᚱᚲᛁ ᚺᛚᛖᚱ ᛞᛗᛖᛞᛖᚱ, ᚱᛁᚦᚨᚱᚨᛚ ᚺᛟᛗᚾᚢᚱᛁ ᚺᚹᛖᚱᚲ ᛉᚱᚨᛞᚢᚱᚦᛁ, ᚲᚹᛟ ᚹᚢᛗᚱᚨᚱᚨᛚ ᛞᛗᛖᛞᛁ ᛉᛗᚢᛞᚨ ᛚᚨᚱᚾᚨᚲᚢ. ᛞᚨᛚᚱᚨᛚ ᛃᚨᚾᚦᚨᚱᛁ ᚹᛟᚱᛚᚢᛉ: „ᛃᚨᛗᚹᚨᚾ ᚲᚢᛞᚱᚢ, ᚺᛁᛞᚹᛁᛃ, ᛗᚱᛁᛞ ᛚᚨᚱᚾᚨᚲᛁᛚ ᛏᚾᚨᛃᛁᛉᛃᛟᛞᚱᚨᚱ ᛁᛚᚨᚱᚾᛖᛗ ᚹᛟᚱᛚᚢᛉ”. ᚹᛟᚱᛚᚢ ᚦᚹᛖᚺᚨᛃᛁ: „ᚾᛁᚹᚱᚢ, ᛞᚨᛚᚱᚨᛚᛖ, ᛃᚨᛗᚹᚨᛏ ᚲᚢᛞᚱᛁᛉ, ᛚᛖᛚ ᛚᚨᚱᚾᚨᚲᛁᛚ, ᛞᚨᚹᛗᛁᛚ, ᛋᚨᚱᛏᚨᛉᛃᛟᛞᚱᚨᚱ ᚲᛟᚹᚨᚦᚨ ᚹᚨᚲ ᚦᛗᚢᛚᚢᚾᚨ ᚹᚨᚲ ᚱᛁᛃᚨ ᛚᛟᛞᚨ. ᚲᚹᛟ ᛞᚨᛚᚱᚨᛚ ᚾᚱᛖ ᚱᚨᛋᛁᛞᚱᛃᚨᚱ ᚲᛟᚹ”. ᚾᛁᚹᚱᚢᛃᛁ ᚨᛋᚾᚢ, ᛞᚨᛚᚱᚨᛚ ᚱᛖᚹᛞᛁ ᛋᛖ ᚦᚨᚾᛏᚲᛖᛚᚨ.	Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie: jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę.