Język stablaski: Różnice pomiędzy wersjami
Linia 39: | Linia 39: | ||
{| class="wikitable" style="text-align: center;" | {| class="wikitable" style="text-align: center;" | ||
|- | |- | ||
− | ! <small>Litery<small> | + | ! <small>Litery</small> |
− | ! <small> | + | ! <small>Morfonem</small> |
! <small>Akcentowane po spółgłosce twardej</small> | ! <small>Akcentowane po spółgłosce twardej</small> | ||
! <small>Akcentowane po spółgłosce miękkiej</small> | ! <small>Akcentowane po spółgłosce miękkiej</small> |
Wersja z 17:31, 29 gru 2013
Стабзлаз (Stabzlaz) | |
---|---|
Sposoby zapisu: | cyrylica |
Typologia: | SVO, w pytaniach VSO |
Faktycznie | |
Utworzenie: | Spiritus w 2013 |
Liczba użytkowników | 1 |
Status urzędowy | |
Oficjalna regulacja: | Spiritus |
Kody | |
Conlanger–3 | dnl.stb.spr |
W Dianie | |
Używany w : | Kyremylia |
Liczba użytkowników | ok. 700 000 |
Klasyfikacja: | języki butu
|
Status urzędowy | |
Język urzędowy : | Kiremilia |
Oficjalna regulacja: | Нападий Кьремлаз Фарагий Пагад |
Kody | |
MTF-5225 | BUT-RAP-STB |
Przykład | |
{{{tekst jaki}}} {{{tekst u}}} | |
Transliteracja {{{transliteracja}}}
| |
Lista conlangów |
Blablabla
Fonetyka
Każda samogłoska stablaskiego, prócz и oraz ь posiada wariant zwykły i jotowany - zmiękczający. Dla stablaskiego systemu spółgłoskowego typowym są palatalizajce, dwa sonanty oraz duża liczba afrykat. Spółgłoski tracą dźwięczność w wygłsoie. Fonotaktyka stablaskiego dopuszcza sylaby o budowie (C)(C)(C)V(C)(C)(C)
Samogłoski
Litery | Morfonem | Akcentowane po spółgłosce twardej | Akcentowane po spółgłosce miękkiej | Nieakcentowane po spółgłosce twardej | Nieakcentowane po spółgłosce miękkiej | W wygłosie |
---|---|---|---|---|---|---|
а, я | [ä] | [ä] | [ä] | [ʌ] | [ɛ] | [ä] |
ь | [ə] | [ɜ] | [ɛ] | [ə] | [ɛ] | [ɨ] |
ы, ї | [ɨ] | [ɨ] | [i] | [ɪ̈] | [ɪ] | [ɨ] |
е, є | [ɛ] | [ɜ] | [ɛ] | [ə] | [ɛ] | [e] |
и | [i] | [ɨ] | [i] | [ɪ̈] | [ɪ] | [ɪ] |
о, ё | [ɔ] | [ɔ] | [œ] | [ə] | [œ] | [o] |
у, ю | [u] | [u] | [y] | [ʊ] | [ʏ] | [ʊ] |
Spółgłoski
Wargowe | Wargowo-zębowe | Dziąsłowe | Zadziąsłowe | Dziąsłowo-podniebienne | Podniebienne | Miękkopodniebienne | Języczkowe | Krtaniowе | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nosowe | [m] м | [n] н | |||||||
Boczne aproksymanty | [l] л, [l̩] ьл | [ʟ] љ | |||||||
Boczne szczelinowe | [ɬ] сл, [ɮ] зл | ||||||||
Zwarto-boczne szczelinowe | [t͡]ɬ]ћ, [d͡ɮ] ђ | ||||||||
Zwarte | [p] п, [b] б | [t] т, [d] д | [k] к, [g] г | ||||||
zwarto-szczelinowe | [t͡s] ц, [d͡z] ѕ | [t͡ʃ] ч, [d͡ʒ] џ | [t͡ɕ] ць, [d͡ʑ] ѕь | [c͡ç] чь, [ɟ͡ʝ] џь | |||||
Szczelinowe | [f] ф, [v] в | [s] с, [z] з | [ʃ] ш, [ʒ] ж | [ɕ] сь, [ʑ] зь | [ç] шь, [ʝ] жь | [x] х | [ʁ] ҁ | [h] һ | |
Drżące | [r] р, [r̩] ьр | ||||||||
Półotwarte | [w] ў | [j] й, [ɥ] ү |
Zapis jerów
Łatwo zauważyć, że spółgłoski palatalizowane zapisywane są z jerem na końcu, a sonanty z jerem na początku. Dodatkowo jerem zapisuje się szuę, jak więc przeczytać słowo np. кабыздасьл (krowa)?
W prastablaszczyźnie palatalizacja mogła być zabarwiona samogłoską (a, e, i, o, u) oraz "neutralna" to jest przyjmować wariant z szuą. Następnie szua z palatalizacją przeszła w samą palatalizację przy spółgłoskach с, з, ш, ж, ц, ѕ, ч, џ, ћ, ђ (by przejść później w spółgłoski miękkie), przed l i r przeszła w sonant oraz przy pozostałych zmieniła się w czystą szuę. Dlatego ь nie ma swojej jotowanej wersji.
Sonantyzacja szuy przed l i r jest starsza od procesu [ʲə] → [ʲ], tak więc sonanty nie zmiękczają.
Przykłady słów z jerami wraz z wymową:
кабыздасьл [kabɪ̈zdasl̩] - krowa цьгап [t͡ɕkap] - powietrze вькар [vəkar] - zwierzę палгысьр [paltɪ̈sr̩] - ręka мукаська [mʊkaɕka] - dół ватахьк [vataxək] - grupa
Udźwięcznianie i ubezdźwięcznianie grup spółgłoskowych
Stablaski ma dość konkretne zasady, co do tego, czy daną głoskę czyta się dźwięcznie, czy bezdźwięcznie:
Zbitki CC
- Jeśli obydwie głoski są dźwięczne, wymawiamy je dźwięcznie.
- Jeśli obydwie głoski są bezdźwięczne, wymawiamy je bezdźwięcznie.
- Jeśli jedna spółgłoska jest dźwięczna, a druga bezdźwięczna wymawiamy je bezdźwięcznie.
- Jeśli w zbitce występuje głoska м, н, л, љ, р, ў, й lub ү, drugą głoskę czytamy tak jak była.
- Jeśli w zbitce występuje ҁ, zbitkę czytamy dźwięcznie
- Jeśli w zbitce występuje x oraz głoska dźwięczna, x udźwięcznia się.
- Jeśli w zbitce występuje h, h przechodzi (także na piśmie) w x, a jeśli w zbitce jest głoska dźwięczna, h, jako x udźwięcznia się.
Zbitki CCC
- Jeśli wszystkie trzy głoski w zbitce są dźwięczne, wymawia się je dźwięcznie
- Jeśli wszystkie trzy głoski w zbitce są bezdźwięczne, czytamy je bezdźwięcznie
- Jeśli w zbitce są dwie głoski dźwięczne, zbitkę czytamy dźwięcznie.
- Jeśli w zbitce są dwie głoski bezdźwięczne, zbitkę czytamy bezdźwięcznie
- Jeśli x występuje w zbitce z dwoma głoskami dźwięcznymi, udźwięcznia się.
- Jeśli h występuje w zbitce, przechodzi w x, a w zbitce z dwoma głoskami dźwięcznymi udźwięcznia się.
- Jeśli w zbitce występuje ҁ, zbitka udźwięcznia się.
- Jeśli w zbitce, między dwoma głoskami występuje м, н, л, љ, р, ў, й lub ү, rozbija się je poprzez ь pomiędzy pierwszą głoską a ww.