Język sweński: Różnice pomiędzy wersjami
(→Gramatyka: + rzeczownik) |
|||
Linia 164: | Linia 164: | ||
===Akcent=== | ===Akcent=== | ||
− | == | + | ==Morfologia== |
+ | |||
+ | ===Rzeczownik=== | ||
+ | |||
===Czasownik=== | ===Czasownik=== | ||
Wersja z 00:18, 16 sie 2013
sweński svenska | |
---|---|
Utworzenie: | Toivo w 2008 |
Cel utworzenia: | na potrzeby conworldu |
Używany w (Unia Krajów Słowiańskich): | Swenia (Svenska kungrika) |
Sposoby zapisu: | łaciński |
Klasyfikacja: | języki indoeuropejskie słowiańskie północnosłowiańskie sweński |
Status urzędowy | |
Język urzędowy (Unia Krajów Słowiańskich): | Swenia |
Oficjalna regulacja: | Svenske Move Instituten åd Kungske Navukove Akademie |
Kody | |
Conlanger–1 | svn |
Lista conlangów |
Język sweński (svenska (mova)) - język słowiański używany w Swenii.
Cel utworzenia i zamysły
Mimo że sweński jest językiem słowiańskim, jego brzmienie i gramatyka w założeniu są silnie bazowane na szwedzkim. Język ten powstał do roli "słowiańskiego szwedzkiego". Wiele pomysłów jest współdzielonych z rodzkim.
Upodobnienie się do szwedzkiego oznacza silne zmiany fonetyczne: utratę wielu charakterystycznych dla języków słowiańskich spółgłosek (m. in. /z/, /ʒ/, /x/, /ts/), a jednocześnie znaczne poszerzenie inwentarza samogłosek (/ʉ/, /ə/, samogł. przednie zaokrąglone). W warstwie morfologicznej natomiast relacja sweńskiego do prasłowiańskiego jest mniej więcej taka, jak szwedzkiego do pragermańskiego / staronordyckiego: nastąpiły drastyczne uproszczenia końcówek morfologicznych, spowodowane głównie redukcją samogłosek w tych końcówkach.
Z uwagi na te cechy język mógłby być klasyfikowany w fikcyjnej grupie "północnosłowiańskiej", charakteryzującej się podobnymi cechami, jak języki północnogermańskie w rodzinie germańskiej. W bardziej realistycznej klasyfikacji mógłby natomiast być zaliczony do języków zachodniosłowiańskich.
Rozwój
Poniżej podano najważniejsze procesy fonetyczne, które doprowadziły do wyodrębnienia się języka sweńskiego:
Zachowanie jaci (jako ä /ɛ/)
Przegłos:
a, o, u > ä /ɛ/, ö /ø/, y /y/ przed spółgłoską spalatalizowaną (równocześnie depalatalizacja)
Redukcja iloczasu: (rozwiniętego jak w zachodniosłow.)
ă > a /ɑ/
ā > å /o/
ŏ > o /o/
ō > o /u/
w pozostałych przypadkach - skrócenie samogł.
Usunięcie /ɨ/:
y /ɨ/ > u /ʉ/
Rozwój nosówek:
ę, ǫ > ą > ä
ę:, ǫ: > ą: > å
Redukcja samogłosek w końcówkach:
i, u, e, o > e /ə/
a, ä, å > a /ɑ/
Zmiany spółgłoskowe:
z > s
č /tʃ/ > kj /ɕ/
ž /ʒ/ > /ʝ/, /g/
x /x/ > /h/, /k/
šč > skj /ɕː/
Wałczenie:
l > v po samogł.
Fonologia
Samogłoski
Przednie | Centralne | Tylne | |||
Przymknięte | |||||
Prawie przymknięte | |||||
Półprzymknięte | |||||
Środkowe | |||||
Półotwarte | |||||
Prawie otwarte | |||||
Otwarte |
Spółgłoski
Wargowe | Dziąs- łowe |
Zadziąs- łowe |
Podnie- bienne |
Welarne | Gardłowe | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Nosowe | m /m/ | n /n/ | |||||
Zwarte | bezdźwięczne | p /p/ | t /t/ | k /k/ | |||
dźwięczne | b /b/ | d /d/ | g /g/ | ||||
Szczelinowe | s /s/ | sj /ʃ/ | kj, tj /ɕ/ | h /h/ | |||
Sonanty | v /ʋ/ | r /r/, l /l/ | j /ʝ/ |
Akcent
Morfologia
Rzeczownik
Czasownik
Odmiana czasownika jest w sweńskim bardzo uproszczona w stosunku do innych języków słowiańskich. Brak odmiany przez osoby, natomiast tworzenie różnych form czasowych jest bardzo łatwe i regularne.
Podstawową formą czasownika jest bezokolicznik posiada zawsze jedną z dwóch końcówek: -et lub -at. Wyjątkiem jest kilka czasowników jednosylabowych, np. byt "być", ät "jechać" itp. Odmiana tych czasowników jest nieregularna.
Formę czasu teraźniejszego tworzy się odcinając końcówkę bezokolicznika i dodając -a, np. kjitat "czytać" > kjita, hötet "chcieć" > höta.
Tryb rozkazujący tworzy się dwojako: od bezokoliczników zakończonych na -et odcina się całą końcówkę, zaś w przypadku bezokoliczników zakończonych na -at tryb rozkazujący jest identyczny z formą czasu teraźniejszego (końcówka -a).
Istnieją dwie formy używane do tworzenia czasu przeszłego: imiesłów przeszły czynny tworzy się dodając w zależności od rodzaju końcówkę -v/-va/-ve, a imiesłów przeszły bierny - końcówką -n/-na-/ne.
Poniższa tabela zawiera zestawienie form dla przykładowych czasowników (w tym przykładowe czasowniki nieregularne).
znaczenie | bezokolicznik | cz. ter. | tr. rozk. | im. prz. czyn. | im. prz. brn. | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
czytać | kjitat | kjita | kjita | kjitav | kjitava | kjitave | kjitan | kjitana | kjitane |
iść | idet | ida | id | sjev | sjeva | sjeve | - | ||
mówić | mövet | möva | möv | mövev | möveva | möveve | möven | mövena | mövene |
Przykładowe zdania:
Mu kjita kniga. - Czytamy książkę.
Ona höta kjitat kniga. - Ona chce czytać książkę.
Kjita kniga! - Czytaj książkę!
Ås es kjitav kniga. - Czytałem książkę.
Ås mä kjitana kniga. - Przeczytałem książkę.