Język uznamski: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| (Nie pokazano 10 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
Język uznamski jest poświadczony bardzo szczątkowo, niektórzy naukowcy sądzili<ref>Jānis Krieviņš ''Języki południowowiwaryjskie na tle indoeuropejszczyzny'', 1971</ref>, że to nie osobny język, a starobornholmski używany przez osadników lub rybaków, którzy popłynęli na południe. Ta teza jest obecnie powszechnie uznawana za fałszywą z powodu licznych dowodów przeczących jej. | Język uznamski jest poświadczony bardzo szczątkowo, niektórzy naukowcy sądzili<ref>Jānis Krieviņš ''Języki południowowiwaryjskie na tle indoeuropejszczyzny'', 1971</ref>, że to nie osobny język, a starobornholmski używany przez osadników lub rybaków, którzy popłynęli na południe. Ta teza jest obecnie powszechnie uznawana za fałszywą z powodu licznych dowodów przeczących jej. | ||
| − | Zachowało się jedno pełne zdanie, | + | Zachowało się jedno pełne zdanie, 19 wyrazów poświadczonych bezpośrednio (nie licząc tego zdania) oraz kilkanaście pośrednio. |
| − | Zdanie będące modlitwą wstawienniczą do Maryi zostało zapisane w ''Modlitewniku Bogusława IV'' jako ''Modlitwa Dorszylów'' (Dorszylowie to archaiczne historyczne określenie na Wiwaryjczyków). | + | Zdanie będące modlitwą wstawienniczą do Maryi zostało zapisane w ''Modlitewniku Bogusława IV'' jako ''Modlitwa Dorszylów'' (Dorszylowie to archaiczne historyczne określenie na Wiwaryjczyków). |
| − | Zachowało się też | + | ==Nazwa wyspy Uznam== |
| + | Istnieje teoria wywodząca słowo Uznam z języka uznamskiego. Pierwszy raz nazwę poświadczył Otton z Bambergi w 1125 jako „Uznoimia civitas”, a w 1175 zapisano „Uznoimi”. Gerhardt Schneider<ref>Gerhardt Schneider ''Toponimy pochodzenia wiwaryjskiego w obrębie zachodniego Bałtyku'', 2002</ref> wywodzi ten toponim od potencjalnego *Ustoimü. -t- wskazywałoby na podobieństwo do powszechnie uznawanej za wtórną formy niemieckiej z -d-, „Usedom”. Schneider zrekonstruował słowo *stoimü – ''skała'' i *üa lub późniejsze *u, czyli ''gdzie''. Nazwa oznaczałaby więc „[Tam,] gdzie skała”. Może stanowić to nawiązanie do klifu Streckelsberg lub głazu narzutowego w Bansin, co jest jednak mało prawdopodobne, tym bardziej że „Uznoimia civitas” oznacza „miasto Uznam”, a leży ono po drugiej stronie wyspy niż klif czy głaz. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | Teoria Niemca ogółem jest raczej odrzucana w środowisku lingwistycznym. | ||
| + | |||
| + | ==Inne poświadczone słowa== | ||
| + | Zachowało się też 19 słów: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! polski !! uznamski !! oryginalny zapis !! bornholmski !! dwaliniecki !! prawiwaryjski | ! polski !! uznamski !! oryginalny zapis !! bornholmski !! dwaliniecki !! prawiwaryjski | ||
| Linia 40: | Linia 47: | ||
| ryba || pfoiš || Pfoiß || feis || pê || *pfejšos | | ryba || pfoiš || Pfoiß || feis || pê || *pfejšos | ||
|- | |- | ||
| − | | jeść || ace || | + | | jeść || ace || atze || ace || asse || *ace |
|- | |- | ||
| król || kunüm || Kuneym || kuneng || kuneng || *kunengas | | król || kunüm || Kuneym || kuneng || kuneng || *kunengas | ||
| Linia 62: | Linia 69: | ||
| mały || moi || moi || mei || mê || *mejus | | mały || moi || moi || mei || mê || *mejus | ||
|- | |- | ||
| − | | dwa || dvo || | + | | jeden || oim || eum || ain || en || *ajnos |
| + | |- | ||
| + | | dwa || dvo || dwo || dvo || bo || *dvo | ||
|- | |- | ||
| − | | trzy || trās || | + | | trzy || trās || Trahs || trai || trê || *trajas |
|- | |- | ||
| wiosna || urd || Urd || urt || uttar || *urtes | | wiosna || urd || Urd || urt || uttar || *urtes | ||
|- | |- | ||
| − | | Bóg || Doiv || | + | | Bóg || Doiv || Deuw || Deiv || Dêb || *Dejvos |
|- | |- | ||
| ja || agi || aggi || aga || ag || *agê | | ja || agi || aggi || aga || ag || *agê | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | orałem || bānu || bahnu || vazanu || badjanu || *βaðanų |
|} | |} | ||
| + | ==Przypisy== | ||
{{fikcja | {{fikcja | ||
|przedmiot=język | |przedmiot=język | ||
Aktualna wersja na dzień 20:39, 14 lis 2022
| Język uznamski | |
|---|---|
| Utworzenie: | Terrus w 2022 |
| Cel utworzenia: | stworzenie szczątkowych pozostałości martwego języka |
| Regiony : | Uznam |
| Liczba użytkowników | język wymarły |
| Sposoby zapisu: | łacinka |
| Typologia: | SOV, język fleksyjny |
| Klasyfikacja: | wiwaryjskie
|
| Kody | |
| Conlanger–1 | uzn. |
| Przykład | |
| Jedyne zachowane zdanie: Módl się za Mairesar, Maryjo, nasza Matko, dziś i zawsze.
Tü pro Merešar monā, Marija, Mütor Vej, toden danosō . | |
| Lista conlangów | |
Język uznamski – wymarły język wiwaryjski z gałęzi południowej. Używano go na Uznamie i możliwie też Wolinie do I połowy XIV wieku.
Zachowane leksemy
Język uznamski jest poświadczony bardzo szczątkowo, niektórzy naukowcy sądzili[1], że to nie osobny język, a starobornholmski używany przez osadników lub rybaków, którzy popłynęli na południe. Ta teza jest obecnie powszechnie uznawana za fałszywą z powodu licznych dowodów przeczących jej.
Zachowało się jedno pełne zdanie, 19 wyrazów poświadczonych bezpośrednio (nie licząc tego zdania) oraz kilkanaście pośrednio.
Zdanie będące modlitwą wstawienniczą do Maryi zostało zapisane w Modlitewniku Bogusława IV jako Modlitwa Dorszylów (Dorszylowie to archaiczne historyczne określenie na Wiwaryjczyków).
Nazwa wyspy Uznam
Istnieje teoria wywodząca słowo Uznam z języka uznamskiego. Pierwszy raz nazwę poświadczył Otton z Bambergi w 1125 jako „Uznoimia civitas”, a w 1175 zapisano „Uznoimi”. Gerhardt Schneider[2] wywodzi ten toponim od potencjalnego *Ustoimü. -t- wskazywałoby na podobieństwo do powszechnie uznawanej za wtórną formy niemieckiej z -d-, „Usedom”. Schneider zrekonstruował słowo *stoimü – skała i *üa lub późniejsze *u, czyli gdzie. Nazwa oznaczałaby więc „[Tam,] gdzie skała”. Może stanowić to nawiązanie do klifu Streckelsberg lub głazu narzutowego w Bansin, co jest jednak mało prawdopodobne, tym bardziej że „Uznoimia civitas” oznacza „miasto Uznam”, a leży ono po drugiej stronie wyspy niż klif czy głaz.
Teoria Niemca ogółem jest raczej odrzucana w środowisku lingwistycznym.
Inne poświadczone słowa
Zachowało się też 19 słów:
| polski | uznamski | oryginalny zapis | bornholmski | dwaliniecki | prawiwaryjski |
|---|---|---|---|---|---|
| ryba | pfoiš | Pfoiß | feis | pê | *pfejšos |
| jeść | ace | atze | ace | asse | *ace |
| król | kunüm | Kuneym | kuneng | kuneng | *kunengas |
| noga | leiša | Leißa | leichsa | lêksa | *lēchsa |
| żona | pfotni | Pfotni | poni | kônda | *pfotni |
| mąż | pfot | Pfoth | pot | uspon | *pfot |
| piwo | peivo | Peiwo | chumell | el | |
| być | ašte | aschte | aste | aste | *aste |
| zarzynać | krōte | kroothe | slatrate | krojêtje | *krojäte |
| wyspa | aplund | Aplund | apëlnz | aplun | *aplunð |
| dom | dom | Domm | don | kudu | *domos |
| mały | moi | moi | mei | mê | *mejus |
| jeden | oim | eum | ain | en | *ajnos |
| dwa | dvo | dwo | dvo | bo | *dvo |
| trzy | trās | Trahs | trai | trê | *trajas |
| wiosna | urd | Urd | urt | uttar | *urtes |
| Bóg | Doiv | Deuw | Deiv | Dêb | *Dejvos |
| ja | agi | aggi | aga | ag | *agê |
| orałem | bānu | bahnu | vazanu | badjanu | *βaðanų |
Przypisy
|
Ten artykuł to fikcja. język, o którym tutaj mowa, jak i historia są fikcyjne, choć artykuł może wplątywać elementy prawdziwe. |