Język snuć
| Snuć Snuť Mśtislavova | |
|---|---|
| Utworzenie: | Mateusz Kopa w 2010 |
| Sposoby zapisu: | alfabet łaciński |
| Klasyfikacja: | języki indoeuropejskie
|
| Przykład | |
| Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Vsï čeladiþi ordäts vloni a ørvni v dostojnośt‘sai a parvsai. Omi sāt odostani um‘em a svaêśt‘em, tâ êst omi’omu têrba dêlati odnosnô ini čeladiþøv v dux’sai bartnośt‘ego. | |
| Lista conlangów | |
Snuć (snuť mśtislavova ) conlang powstający od lipca 2010 na potrzeby własne autora. Z założenia ma być to conalng o nieskomplikowanej gramatyce, inspirowanej językami słowiańskimi, raczej pisany, niż mówiony. Jego głównym zadaniem jest bycie niezrozumiałym dla zwykłego użytkownika polszczyzny, który nie zna podstawowych zasad rządzących tym językiem.
Alfabet i fonologia
Alfabet snuci składa się z 41 liter:
- Aa- [a]
- Ââ- [aj]
- Āā- [a:]
- Ää- [a:j]
- Bb- [b]
- Cc- [ʦ]
- Čč- [ʧ]
- Ćć- [ʨ]
- Dd- [d̪]
- Ee- [ɛ]
- Êê- [ɛj]
- Ēē- [ɛ:]
- Ëë- [ɛ:j]
- Ww- [v]/[f]
- Hh- [ɦ]/[x]
- Xx- [k]
- Ii- [i]
- Ïï- [ɨ]/[ji]
- Îî- [ij]
- J- [j]
- Kk- [k]
- Þþ- [θ]
- Ll- [l]
- Mm- [m]
- Nn- [n̪]
- Oo- [ɔ]
- Ôô- [ɔj]
- Øø- [ɛ]
- Pp- [p]
- Rr- [r]
- Ss- [s̻]
- Šš- [ʃ]
- Śś- [ç]
- Tt- [t̪]
- Ťť- [tʲ]
- Uu- [u]
- Ûû- [uj]
- Vv- [v]
- Zz- [z̻]
- Žž- [ʒ]
- Żż-[ʣ]
Wybrane procesy fonetyczne
- ó [u]→ ø [ɛ]
- k [k](w ostatniej sylabie)→ þ [θ]
- [ja], [ia]→ â [aj]
- (pozostałe samogłoski jotowane analogicznie)
- g [ɡ]→ h [ɦ]/[x]
- ch/h [x]→ x [k]
- Palatalizacji przed [i] ulega tylko [t̪].
Gramatyka
Rzeczownik
W snuci rzeczowniki odmieniają się przez liczby i przypadki. Wyróżnia się również trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki.
Odmiana
Odmiana przez przypadki polega na dodawniu odpowiednich końcówek do rzeczownika.
| r. męski | r. żeński | r. nijaki | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| l. poj. | l. mn. | l. poj. | l. mn. | l. poj. | l. mn. | |
| nom. | -0 | -i | -a/â | -i/î | -o/ô/e/ê | -a/â |
| gen. | -‘eho | -øv | -ï | -øv | -eho | -øv |
| dat. | -‘omu | -om | -ê | -om | -omu | -om |
| acc. | -‘oho | -øv | -ē | -øv | -o/ô/e/ê | -a/â |
| inst. | -‘em | -ami | -ā | -ami | -em | -ami |
| loc. | -‘sai | -ax | -ē | -ax | -sai | -ax |
Przymiotnik
Przymiotniki odmieniają się przez liczbę i rodzaj.
| l. poj. | l. mn. | |
|---|---|---|
| r. męski | -ï | -i |
| r. żeński | -a/â | |
| r. nijaki | -e/ê |
Stopień wyższy tworzy się przez dodanie przedrostka bard- albo viš- do przymiotnika. Stopień najwyższy tworzony jest przez dodanie przedrostka nâ- do przymiotnika.
Przysłówek
Przysłówki tworzone są przez podstawienie końcówki przymiotnika końcówką -ô i są nieodmienne.
Czasownik
Czasownik chcarakteryzuje się końcówką -ti lub -tis (czasowniki zwrotne)
Odmiana regularna w czasie teraźniejszym
Czasowniki odmieniające się regularnie odmienia się poprzez podstawienie za -ti następujących końcówek:
| l. poj. | l. mn. | |
|---|---|---|
| pierwsza osoba | -m | -(e)mï/-(e)me |
| druga osoba | -š | -(e)te |
| trzecia osoba | -t | -āt |
+dodatkowo s, jeśli czasownik jest zwrotny.
Czasowniki nieregularne
Jedym z dwóch czasowników nieregularnych jest bïti- być. Jego odmiana wygląda następująco:
- Czas teraźniejszy
| l. poj. | l. mn. | |
|---|---|---|
| pierwsza osoba | êsm | êsmï/êsme |
| druga osoba | êsi | êste |
| trzecia osoba | êst | sāt |
- Czas przeszły
| l. poj. | l. mn. | |
|---|---|---|
| pierwsza osoba | bïl/bïla/bïlo | bïli |
| druga osoba | bïl/bïla/bïlo | bïli |
| trzecia osoba | bïl/bïla/bïlo | bïli |
- Czas przyszły
| l. poj. | l. mn. | |
|---|---|---|
| pierwsza osoba | bādm | bādemï/bādeme |
| druga osoba | bādš | bādete |
| trzecia osoba | bādt | bādāt |
Czasowniki posiłkowe
W snuci występują dwa czasowniki posiłkowe: bïti-być oraz ćeti-chcieć, lecz o ile bïti jest nieregularne przez wszystkie czasy, tak ćeti jest nieregularny tylko w czasie teraźniejszym, a w przyszłym nie występuje wcale.
- Czas teraźniejszy
| l. poj. | l. mn. | |
|---|---|---|
| pierwsza osoba | ćā | ćemï/ćeme |
| druga osoba | ćeš | ćete |
| trzecia osoba | ćet | ćāt |
- czas przeszły (odmiana regularna)
| l. poj. | l. mn. | |
|---|---|---|
| pierwsza osoba | ćel(a/o) êsm | ćeli êsmï/êsme |
| druga osoba | ćel(a/o) êsi | ćeli êste |
| trzecia osoba | ćel(a/o) êst | ćeli sāt |
Czasy
Snuć rozróżnia trzy czasy: przeszły, teraźniejszy i przyszły. Odmiana w czasie teraźniejszym została już omówiona.
Przeszły
Od czasownika odcina się końcówkę -ti, a w jej miejsce wstawia się
| l. poj. | l. mn. | |
|---|---|---|
| r. męski | -l | -li |
| r. żeński | -la | |
| r. nijaki | -lo |
Oraz dodaje odmieniony czasownik posiłkowy bïti.
- Przykładowa odmiana dla r.m.: idti- iść
| l. poj. | l. mn. | |
|---|---|---|
| pierwsza osoba | idl êsm | idli êsmï/êsme |
| druga osoba | idl êsi | idli êste |
| trzecia osoba | idl êst | idli sāt |
Przyszły
Wyróżniamy dwa rodzaje czasu przyszłego. Nie różnią się zastosowaniem, lecz tylko budową.
Typ 1
spati-spać
| l. poj. | l. mn. | |
|---|---|---|
| pierwsza osoba | bādm spati | bādemï/bādeme spati |
| druga osoba | bādš spati | bādete spati |
| trzecia osoba | bādt spati | bādāt spati |
Typ 2
| l. poj. | l. mn. | |
|---|---|---|
| pierwsza osoba | ćā spal(a/o) | ćemï/ćeme spali |
| druga osoba | ćeš spal(a/o) | ćete spali |
| trzecia osoba | ćet spal(a/o) | ćāt spali |
Tryby
- Tryb przypuszczający buduje się w sposób następujący: podmiot + bï + czasownik w czasie przeszłym, np.: Âz bï dêlal êsm t- Ja bym to zrobił.
- I Tryp rozkazujący tworzy się poprzez zmianę końcówki bezokolicznika na -tï, np.: Tï dêlatï!- Rób!
- II Tryb rozkazujący buduje się przez wstawienie partykuły xâ przed odmieniony czasownik, np.: Xâ dêlate- Róbcie
- II Tryb rozkazujący można zbudować tylko dla 2.os. l. poj. i wszystkich osób liczby mnogiej. Przykłady:
-Czasownik kończący się na samogłoskę:
| l. poj. | l. mn. | |
|---|---|---|
| pierwsza osoba | - | dêlajmï/dêlajme |
| druga osoba | dêlaî | dêlajte |
| trzecia osoba | - | dêlajāt |
-Czasownik kończący się na spółgłoskę:
| l. poj. | l. mn. | |
|---|---|---|
| pierwsza osoba | - | idmï/idme |
| druga osoba | idî | idte |
| trzecia osoba | - | idjāt |
W 1 i 2 os. l. mn. zostaje usunięte "e", które było w odmianie czasownika (idemï/ideme i idete)
Gerundium
Rzeczownik odczasownikowy tworzy się poprzez zmianę końcówki czasownika -ti na -ť [np.: snuti(mówić)→ snuť(mówienie)]
Zaimki
Zaimki osobowe:
- Âz- ja
- Tï- ty
- Om- on
- Oma- ona
- Omo- ono
- Mï- my
- Me- my (bez osoby, do której mówię)
- Vï- wy
- Omi- oni
- Ome- one
- Oma- one (r.n.)
-Zaimki osobowe odmienia się tak, jak rzeczownik rodzaju męskiego w liczbie pojedyńczej.
Zaimki dzierżawcze:
| l. poj. | l. mn. | |||
|---|---|---|---|---|
| r.m. | r.ż. | r.n. | ||
| liczba pojedyncza | ||||
| 1. | møj | moâ | moê | moî |
| 2. | tvøj | tvoâ | tvoê | tvoî |
| 3. | êho | |||
| jê | ||||
| êho | ||||
| liczba mnoga | ||||
| 1. | naš/neš | naša/neša | naše/neše | naši/neši |
| 2. | vaš | vaša | vaše | vaši |
| 3. | ix | |||