Słownik nowopołabsko-polski: Różnice pomiędzy wersjami
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
(→K) |
|||
Linia 16: | Linia 16: | ||
| ȧchter /axter/ || tył || śdn. achter || rozkład złożenia /axterskă/ | | ȧchter /axter/ || tył || śdn. achter || rozkład złożenia /axterskă/ | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧchterskie /axtersťĕ/ || tylny || śdn. achter + psł. *-ьskъjь || słowo poświadczone w r. żeńskim |
|- | |- | ||
| ȧlbȧrga /albargă/ || oberża, gospoda || śdn. herberge || słowo poświadczone | | ȧlbȧrga /albargă/ || oberża, gospoda || śdn. herberge || słowo poświadczone | ||
Linia 50: | Linia 50: | ||
| bagne /bognĕ/ || bagno || psł. *bagno || poświadczone w toponimji w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) | | bagne /bognĕ/ || bagno || psł. *bagno || poświadczone w toponimji w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | bardŷnia /bordåińă/ || siekiera || psł. *bordyňa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bardzia /borʒ́ă/ || brózda || psł. *borzda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| Barlen /borlĕn/? || Berlin || psł. *bъrlinъ? || rekonstrukcja | | Barlen /borlĕn/? || Berlin || psł. *bъrlinъ? || rekonstrukcja | ||
Linia 72: | Linia 72: | ||
| bȧnkî /banťai/ || ławka || śdn. banke || słowo poświadczone | | bȧnkî /banťai/ || ławka || śdn. banke || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧrgiėr /barďėr/ || mieszczuch || śdn. borger || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| båla /bålă/ || byk || śdn. bulle || słowo poświadczone | | båla /bålă/ || byk || śdn. bulle || słowo poświadczone | ||
Linia 94: | Linia 94: | ||
| bît /bait/ || bić || psł. *biti || słowo poświadczone | | bît /bait/ || bić || psł. *biti || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | biale /b́olĕ/ || biały || psł. *bělъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bialáru̇s /b́olărus/ || Białorusin || b́olĕ + rus || por. biał. беларус, cz. Bělorus |
|- | |- | ||
| blave /blovĕ/ || niebieski || śdn. blawe || słowo poświadczone | | blave /blovĕ/ || niebieski || śdn. blawe || słowo poświadczone | ||
Linia 116: | Linia 116: | ||
| blîzek /blaizĕk/ || blizko || psł. *blizъko || słowo poświadczone | | blîzek /blaizĕk/ || blizko || psł. *blizъko || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | blîzîcia /blaizaićă/ || bliźnię (dziewczę) || psł. *bližica || słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ |
|- | |- | ||
| blîzkje /blaisťĕ/ || blizki || psł. *blizъkъjь || według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko | | blîzkje /blaisťĕ/ || blizki || psł. *blizъkъjь || według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko | ||
Linia 158: | Linia 158: | ||
| brodak /brödăk/ || brodzik || psł. *brodъkъ || poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack | | brodak /brödăk/ || brodzik || psł. *brodъkъ || poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | brodawîcia /brödavaićă/ || brodawka || psł. *bordavica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| brudegȧm /brüdegam/ || małżonek, mąż || śdn. brüdegam || słowo poświadczone | | brudegȧm /brüdegam/ || małżonek, mąż || śdn. brüdegam || słowo poświadczone | ||
Linia 208: | Linia 208: | ||
| Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ || Syn Boży || psł. Božьjь Otrokъ || słowo poświadczone | | Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ || Syn Boży || psł. Božьjь Otrokъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Buźǫtkiu /büźǫtťü || obrazek święty || psł. *božętъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| bu̇k /buk/ || piasta || śdn. bûk || słowo poświadczone | | bu̇k /buk/ || piasta || śdn. bûk || słowo poświadczone | ||
Linia 228: | Linia 228: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | cȧrkî /carťai/ || kościół, także cmentarz przykościelny || psł. *cьrky || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| cȧrw /carv/ || robak? || psł. *čьrvь || poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ | | cȧrw /carv/ || robak? || psł. *čьrvь || poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ | ||
Linia 248: | Linia 248: | ||
| citváru /citvărü/ || czworo || psł. *četvoro || słowo poświadczone | | citváru /citvărü/ || czworo || psł. *četvoro || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | citviarte /ciťortĕ/ || czwarty || psł. *četvьrtъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| citérnacti /citĕrnocti/, citérnádist /citĕrnădist/, citérnacte /citĕrnoctĕ/ || czternaście || psł. *četyre na desęte || słowo poświadczone | | citérnacti /citĕrnocti/, citérnádist /citĕrnădist/, citérnacte /citĕrnoctĕ/ || czternaście || psł. *četyre na desęte || słowo poświadczone | ||
Linia 260: | Linia 260: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | dalekie /doleťĕ/? || daleki || psł. *dalekъjь || według poświadczonego /dolĕk/ - daleko |
|- | |- | ||
| dȧns /dans/ || dzisiaj || psł. *dьnьsь || słowo poświadczone | | dȧns /dans/ || dzisiaj || psł. *dьnьsь || słowo poświadczone | ||
Linia 278: | Linia 278: | ||
| disątdiśǫt /disątdiśǫt/ || sto || psł. *desętь desętъ || słowo poświadczone | | disątdiśǫt /disątdiśǫt/ || sto || psł. *desętь desętъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | disąt | + | | disąt pątstigie /disąt pątstiďĕ/ || tysiąc || psł. *desętь + *pętь + stig || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | disiǫte /diśǫtĕ/ || dziesiąty || psł. *desętъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| diwąt /divąt/ || dziewięć || psł. *devętь || słowo poświadczone | | diwąt /divąt/ || dziewięć || psł. *devętь || słowo poświadczone | ||
Linia 288: | Linia 288: | ||
| disątnacti /disątnocti/ || dwadzieścia || psł. *desętь na desęte || słowo poświadczone | | disątnacti /disątnocti/ || dwadzieścia || psł. *desętь na desęte || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | diwątdisiǫt /divądiśǫt/ || dziewięćdziesiąt || psł. *devętь desętъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| diwątáru /divątărü/ || dziewięcioro || psł. *devętero || słowo poświadczone | | diwątáru /divątărü/ || dziewięcioro || psł. *devętero || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | diwiǫte /div́ǫtĕ/ || dziewiąty || psł. *devętъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| dîpá /daipo/ || jama, jaskinia || psł. *dupa || poświadczone w toponimji: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe | | dîpá /daipo/ || jama, jaskinia || psł. *dupa || poświadczone w toponimji: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe | ||
Linia 298: | Linia 298: | ||
| dîwak /daivăk/ || jeleń || psł. *divakъ || słowo poświadczone | | dîwak /daivăk/ || jeleń || psł. *divakъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | dǫpnîcia /dǫpnaićă/, dǫpa /dǫpă/, dǫpá /dǫpo/ || chrzest || śdn. dôpe + psł. *-ьnica || słowo zaświadczone |
|- | |- | ||
| drûgje /drauďĕ/ || drugi || psł. *drugъjь || słowo poświadczone | | drûgje /drauďĕ/ || drugi || psł. *drugъjь || słowo poświadczone | ||
Linia 312: | Linia 312: | ||
| důg /dåug/ || dług || psł. *dъlgъ || słowo poświadczone | | důg /dåug/ || dług || psł. *dъlgъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | důgie /dåuďĕ/ || długi || psł. *dъlgъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| dwȧr /dvar/ || drzwi || psł. *dvьrь || słowo poświadczone | | dwȧr /dvar/ || drzwi || psł. *dvьrь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | dwȧrnîcia /dvarnaićă/ || pokój || psł. *dvьrьnica || słowo poświadczone |
|} | |} | ||
Linia 350: | Linia 350: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | fȧrbia /farb́ă/ || kolor || por. niem. Farbe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| flîtá /flaito/ || flet || śdn. floite || słowo poświadczone | | flîtá /flaito/ || flet || śdn. floite || słowo poświadczone | ||
Linia 384: | Linia 384: | ||
| glåwa /glåvă/ || głowa || psł. *golva || słowo poświadczone | | glåwa /glåvă/ || głowa || psł. *golva || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Glîne /Glainĕ/? || Lüneburg || psł. *glinьje || poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ |
|- | |- | ||
| gjolǫb /ďölǫb/ || gołąb || psł. golǫbь || słowo poświadczone | | gjolǫb /ďölǫb/ || gołąb || psł. golǫbь || słowo poświadczone | ||
Linia 468: | Linia 468: | ||
| kartá /korto/ || kartka; karta || śdn. kârte || słowo poświadczone | | kartá /korto/ || kartka; karta || śdn. kârte || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | kartka /kortkă/ || kartka, karteczka || śdn. kârte + kă || zdrobnienie |
|- | |- | ||
− | | | + | | kartål /kortål/ || koszula || szlez-holszt. kortel || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | kartkie /kortťě/ || krótki || psł. kortъkъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| karwá /korvo/ || krowa || psł. *korva || słowo poświadczone | | karwá /korvo/ || krowa || psł. *korva || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Karwîcia /Korvaićă/? || Karwitz || psł. korvica? || rekonstrukcja |
|- | |- | ||
| kas /kos/ || zakwas? || psł. *kvasъ || słowo poświadczone | | kas /kos/ || zakwas? || psł. *kvasъ || słowo poświadczone | ||
Linia 480: | Linia 482: | ||
| kasac /kosăc/ || drożdże || psł. *kvasьcь || słowo poświadczone | | kasac /kosăc/ || drożdże || psł. *kvasьcь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Kliǫska /Kľǫskă/? || Clentz || psł. *klęsъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| k(å)rŷ, /k(å)råi/ || krew || psł. *kry || słowo poświadczone | | k(å)rŷ, /k(å)råi/ || krew || psł. *kry || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | kîpac /ťaipăc/ || kupiec || psł. *kupьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiolu /ťölü/ || koło || psł. *kolo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiosa /ťösă/ || kosa || psł. *kosa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kioza /ťöză/ || koza || psł. *koza || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiun /ťün/ || koń || psł. *koňь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiunek /ťünĕk/ || koń || psł. *koňikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiust /ťüst/ || kość || psł. *kostь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiusten /küstĕn/ || Küsten || psł. *kostinъ? || rekonstrukcja |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiupål /ťüpål/ || motyka || psł. *kopъlь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| krîdle /kraidlĕ/ || skrzydło || psł. *kridlo || słowo poświadczone | | krîdle /kraidlĕ/ || skrzydło || psł. *kridlo || słowo poświadczone | ||
Linia 520: | Linia 522: | ||
| lîpá /laipo/ || lipa || psł. *lipa || słowo poświadczone | | lîpá /laipo/ || lipa || psł. *lipa || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | lialia /ľoľă/ || tata || prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lias /ľos/ || las || psł. *lěsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liatu /ľotü/ || lato || psł. *lěto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liån /ľån/ || len || psł. *lьnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liåw /ľåv/ || lew || psł. *lьvъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liǫdu /ľǫdü/ || pole, ziemia rolna || psł. *lędo || słowo poświadczone |
|} | |} | ||
Linia 552: | Linia 554: | ||
| maslene /moslenĕ/ || maślany || psł. *maslenъjь || słowo poświadczone | | maslene /moslenĕ/ || maślany || psł. *maslenъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | matechia /motex́ă/ || macocha || psł. *matexa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| matî /motai/ || matka || psł. *mati || słowo poświadczone | | matî /motai/ || matka || psł. *mati || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | miågla /ḿåglă/ || mgła || psł. *mьgla || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| mǫka /mǫkă/ || mąka || psł. *mǫka || słowo poświadczone | | mǫka /mǫkă/ || mąka || psł. *mǫka || słowo poświadczone | ||
Linia 564: | Linia 566: | ||
| mǫda /mǫdă/ || męzkie genitalja || psł. *mǫda || słowo poświadczone | | mǫda /mǫdă/ || męzkie genitalja || psł. *mǫda || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | murskie pjås /mürsťĕ ṕås/ || foka || psł. *morьskъjь pьsъ || pjås poświadczone, murskje z miejscownika na márî |
|- | |- | ||
| muzdin /müzdin/ || mózg || psł. *moždženь || słowo poświadczone | | muzdin /müzdin/ || mózg || psł. *moždženь || słowo poświadczone | ||
Linia 580: | Linia 582: | ||
| netupȧrd /netüpard/ || motyl || psł. *netopyřь, -d nieregularne|| słowo poświadczone | | netupȧrd /netüpard/ || motyl || psł. *netopyřь, -d nieregularne|| słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | nidelia /nideľă/ || niedziela; tydzień || psł. *neděľa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nîzkie /naisťĕ/ || nizki || psł. *nizъkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| nuz /nüz/ || nóż || psł. *nožь || słowo poświadczone | | nuz /nüz/ || nóż || psł. *nožь || słowo poświadczone | ||
Linia 618: | Linia 620: | ||
| pątnádist /pątnădist/ || piętnaście || psł. *pętь na desęte || słowo poświadczone | | pątnádist /pątnădist/ || piętnaście || psł. *pętь na desęte || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | pątdisiǫt /pątdiśǫt/ || pięćdziesiąt || psł. *pętь desętъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątkiuste /pątťüste/ || Zielone Świątki || psł. *pętъ kostě? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątkiuste-mand /pątťüste-mond/ || czerwiec || pątťüste + śdn. mând || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątstigie /pątstiďĕ/ || sto || psł. *pętь + stig || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| pekar /pekăr/ || piekarz || psł. *pekařь || słowo poświadczone | | pekar /pekăr/ || piekarz || psł. *pekařь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | pekárnîcia /pekărnaićă/ || piekarnia || psł. *pekarьnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pénidelia/pĕnideľă/ || poniedziałek || psł. *poneděľa? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| peréndȧn /perĕndan/ || czwartek || psł. *perunъ dьnь || słowo poświadczone | | peréndȧn /perĕndan/ || czwartek || psł. *perunъ dьnь || słowo poświadczone | ||
Linia 648: | Linia 650: | ||
| pîzda /paizdǎ/ || dupa || psł. *pizda || słowo poświadczone | | pîzda /paizdǎ/ || dupa || psł. *pizda || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Piana /Ṕonă/ || Penne, pol. Piana || psł. *pěna || rekonstrukcja |
|- | |- | ||
− | | | + | | piasak /ṕosăk/ || piasek || psł. *pěsъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | piås /ṕås/ || pies || psł. *pьsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | piǫta /ṕǫtă/ || pięta || psł. *pęta || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | piǫte /ṕǫtĕ/ || piąty || psł. *pętъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| plice /plicĕ/ || ramię, bark || psł. *pleťe || słowo poświadczone | | plice /plicĕ/ || ramię, bark || psł. *pleťe || słowo poświadczone | ||
Linia 702: | Linia 704: | ||
| sîve /saivĕ/ || szary || psł. *sivъjь || słowo poświadczone | | sîve /saivĕ/ || szary || psł. *sivъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | swiǫte /sjǫtĕ/ || święty || psł. *svętъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Swiǫte Ånska /Sjǫtĕ Ånskă/ || dzień św. Jana || psł. *svętъjь, Ånskă ze śdn. || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Swiǫte Tåri Kjėnądzî /Sjǫtĕ Tåri Ťėnąʒai/ || Trzech Króli || psł. *svętyji trьje kъnęʒi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | swiǫtu /sjǫtü/ || święto || psł. *svęto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sluwianek /slüv́onĕk/ || Słowianin || psł. *slověnъkъ || z /slüvensťĕ/ - słowiański, wzorem ďörconĕk:ďörconi |
|- | |- | ||
| smårk /smårk/ || świerk || psł. smъrkъ? || poświadczone w toponimji: Schmarkien | | smårk /smårk/ || świerk || psł. smъrkъ? || poświadczone w toponimji: Schmarkien | ||
Linia 728: | Linia 730: | ||
| sur-mand /sür-mond/ || marzec || śdn. sor + śdn. mând || słowo poświadczone | | sur-mand /sür-mond/ || marzec || śdn. sor + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | sukiår /süťår/ || cukier || śdn. sucker || zapożyczenie ze śdn., śdn. -er -> wen. -år w zasadzie typowe |
|- | |- | ||
| śas /śos/ || Niemiec || śdn. Sasse || z /śosťĕ/ - niemiecki | | śas /śos/ || Niemiec || śdn. Sasse || z /śosťĕ/ - niemiecki | ||
Linia 792: | Linia 794: | ||
| wås /vås/ || wesz || psł. *vъšь || słowo poświadczone | | wås /vås/ || wesz || psł. *vъšь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | wåsa /våsă/ | + | | wåsa /våsă/ || osa || psł. *osa || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | wåsak /våsăk/ || osa || psł. *osъkъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| wåsk /våsk/ || wosk || psł. *voskъ || słowo poświadczone | | wåsk /våsk/ || wosk || psł. *voskъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| Wåstruw /Våstrüv/ || Wüstrow || psł. *ostrovъ || słowo poświadczone | | Wåstruw /Våstrüv/ || Wüstrow || psł. *ostrovъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåwåda /våvådă/ || książę || psł. *vojevoda || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåwet /våvĕt/ || owinąć, zawinąć || psł. *vъviti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåwidća /våvićă/ || księżna || psł. *vojevodьca || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåwlåct /våvlåct/ || nawlec || psł. *vъvelťi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåwûzdet /våvauzdĕt/ || okiełznać || psł. *vъ(v)uzditi || poświadczone gerundium /våvauzdenĕ/ | ||
+ | |- | ||
+ | | wåz /våz/ || wóz, fura || psł. *vozъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzbet /våzbĕt/ || przybić || psł. *vъzbiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzbust /våzbüst/ || przekłuć, otworzyć || psł. *vъzbosti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzdǫt /våzdǫt/ || rozdmuchać, nadmuchać || psł. *vъzdǫti || poświadczone w 3Sg: /våzdåmĕ/ | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzdene /våzdenĕ/ || ubranie || psł. *vъzdenьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzdét sa /våzdet să/ || ubrać się || psł. *vъzděti sę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzdewát sa /våzdevot să/ || ubierać się || psł. *vъzděvati sę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzdráz /våzdroz/ || głos, śpiew; melodia || psł. *vъz(d)razъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzdrizȧl /våzdrizal/ || pas, pasek; rzemień || psł. *vъzdьržьlь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzdwîgnǫt /våzdvaignǫt/ || podnieść || psł. *vъzdvignǫti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzlet /våzlĕt/ || nalać, polać || psł. *vъzliti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzbûdet /våzbaudĕt/ || obudzić || psł. *vъzbuditi || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| Wend /vend/ || Wend, Połabianin || niem. Wend? || z /vensťĕ/ - połabski, wendzki | | Wend /vend/ || Wend, Połabianin || niem. Wend? || z /vensťĕ/ - połabski, wendzki | ||
Linia 804: | Linia 842: | ||
| wicera /viceră/ || kolacja || psł. *večeřa || słowo poświadczone | | wicera /viceră/ || kolacja || psł. *večeřa || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | wicia /vićă/ || owca || psł. *ovьca || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| wîdét /vaidet/ || widzieć || psł. *viděti || poświadczone w 2Sg /vaiʒĕs/ | | wîdét /vaidet/ || widzieć || psł. *viděti || poświadczone w 2Sg /vaiʒĕs/ | ||
Linia 824: | Linia 862: | ||
| wînek /vainĕk/ || winowajca, dłużnik || psł. *vinьnikъ || słowo poświadczone | | wînek /vainĕk/ || winowajca, dłużnik || psł. *vinьnikъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | wîsenia /vaiseńă/, wîsîńa /vaisaińă/ || wiśnia (drzewo) || psł. *višeňa, višiňa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| wîsét /vaiset/ || wisieć || psł. *visěti || poświadczone w 3Sg: /vaisĕ/ | | wîsét /vaiset/ || wisieć || psł. *visěti || poświadczone w 3Sg: /vaisĕ/ | ||
Linia 830: | Linia 868: | ||
| wîsná /vaisno/ || wiśnia (owoc) || psł. *višьňa || poświadczone w NPl: /vaisnåi/ | | wîsná /vaisno/ || wiśnia (owoc) || psł. *višьňa || poświadczone w NPl: /vaisnåi/ | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | wiater /v́otĕr/ || wiatr || psł. *větrъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | wǫgiėl /vǫďėl/ || węgiel || psł. *ǫglь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | wǫgior /vǫďör/ || węgorz || psł. ǫgořь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Wǫgioriǫta /Vǫďöŕǫtă/ || Seehausen || psł. *ǫgoręta || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| wǫs /vǫs/ || broda || psł. *ǫsъ || słowo poświadczone | | wǫs /vǫs/ || broda || psł. *ǫsъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | wǫzkie /vǫsťě/ || wązki || psł. *ǫzъkъjь || poświadczone w toponimji: Wunski |
|- | |- | ||
| wréch /vrex/ || orzech || psł. *orěxъ || słowo poświadczone | | wréch /vrex/ || orzech || psł. *orěxъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | wůcka /vauckă/ || wilk || psł. *vьlkъ + -ka || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | wůná /vauno/ || wełna || psł. *vьlna || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wůnene /vaunenĕ/ || wełniany || psł. *vьlněnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wŷsukie /voisüťĕ/ || wysoki || psł. *vysokъjь || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
Linia 862: | Linia 906: | ||
| zena /zenă/ || żona, także kobieta || psł. *žena || słowo poświadczone | | zena /zenă/ || żona, także kobieta || psł. *žena || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | ziliazu /ziľozü/ || żelazo || psł. *želězo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | zimia /ziḿă/ || ziemia || psł. *zemьja || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| zîber /zaibĕr/ || żubr || psł. *zǫbr, odnosowione || poświadczone w toponimji w złożeniu: Suberitz-feld (<*zubrica) | | zîber /zaibĕr/ || żubr || psł. *zǫbr, odnosowione || poświadczone w toponimji w złożeniu: Suberitz-feld (<*zubrica) | ||
Linia 874: | Linia 918: | ||
| zîtu /zaitü/ || zboże || psł. *žito || słowo poświadczone | | zîtu /zaitü/ || zboże || psł. *žito || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | ziarnu /źornü/ || ziarno || psł. *zьrno || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| zlåta /zlåtă/ || złoto || psł. *zolto || słowo poświadczone | | zlåta /zlåtă/ || złoto || psł. *zolto || słowo poświadczone |
Wersja z 00:17, 30 cze 2020
A
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
a /ă/ | a, lecz | psł. *a | słowo poświadczone |
==Ȧ==ȧ
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
ȧgat /agot/ | chronić, oszczędzać | śdn. hegen, heien | słowo poświadczone w 3Sg /agol/, /agojĕ/ |
ȧchter /axter/ | tył | śdn. achter | rozkład złożenia /axterskă/ |
ȧchterskie /axtersťĕ/ | tylny | śdn. achter + psł. *-ьskъjь | słowo poświadczone w r. żeńskim |
ȧlbȧrga /albargă/ | oberża, gospoda | śdn. herberge | słowo poświadczone |
ȧltitŷ /altitåi/ | zawsze | śdn. alletiden | słowo poświadczone |
ȧmén /amen/ | amen | śdn. amen | słowo poświadczone |
Å
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
åberhîd /åberhaid/ | dzierżawca rządowy | śdn. overheit | słowo poświadczone |
Åns, Ånsa /Åns(ă)/ | Jan | śdn. Hans | słowo poświadczone |
Ånska /Ånskă/ | Janek | śdn. Hans + psł. *-ъka | słowo poświadczone |
B
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
babá /bobo/ | baba, stara kobieta | psł. *baba | słowo poświadczone |
babka /bopkă/ | akuszerka, położna | psł. *babъka | słowo poświadczone |
bagnîna /bognaină/ | bagnisko | psł. *bagnina | poświadczone w toponimji: Bonnein |
bagne /bognĕ/ | bagno | psł. *bagno | poświadczone w toponimji w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) |
bardŷnia /bordåińă/ | siekiera | psł. *bordyňa | słowo poświadczone |
bardzia /borʒ́ă/ | brózda | psł. *borzda | słowo poświadczone |
Barlen /borlĕn/? | Berlin | psł. *bъrlinъ? | rekonstrukcja |
barna /bornă/ | brona | psł. *borna | słowo poświadczone |
barš /borš/ | okoń | por. niem. Barsch | słowo poświadczone |
bȧba /babă/ | babka, babcia | słownictwo dziecięce | słowo poświadczone |
bȧdål /badål/ | kat, oprawca | śdn. bodel | słowo poświadczone |
bȧdån /badån/ | kadź, zbiornik | śdn. boden | słowo poświadczone |
bȧlȧja /balajă/ | miednica | śdn. balleie | słowo poświadczone |
bȧn /ban/ | strych | śdn. bon | słowo poświadczone |
bȧnkî /banťai/ | ławka | śdn. banke | słowo poświadczone |
bȧrgiėr /barďėr/ | mieszczuch | śdn. borger | słowo poświadczone |
båla /bålă/ | byk | śdn. bulle | słowo poświadczone |
båz /båz/ | bez | psł. *bъzъ | słowo poświadczone |
bek /bek/ | strumień | śdn. beke | słowo poświadczone |
belet /belĕt/ | bielić ubrania | psł. *běliti | słowo poświadczone |
bet sa /bet să/ | bać się | psł. *bojati sę | słowo poświadczone |
betrat /betrăt/ | ulepszyć | śdn. beteren | słowo poświadczone |
bezat /bezăt/ | biec, biegać | psł. *běžati | słowo poświadczone |
bezîka /bezaikă/ | goniec, biegacz | psł. *běžika | słowo poświadczone |
bikac /bikăc/ | dzięcioł | śdn bicken + psł. *-ačь | słowo poświadczone |
bît /bait/ | bić | psł. *biti | słowo poświadczone |
biale /b́olĕ/ | biały | psł. *bělъjь | słowo poświadczone |
bialáru̇s /b́olărus/ | Białorusin | b́olĕ + rus | por. biał. беларус, cz. Bělorus |
blave /blovĕ/ | niebieski | śdn. blawe | słowo poświadczone |
blåcha /blåxă/ | pchła | psł. *blъxa | słowo poświadczone |
blåne /blånĕ/ | błonie | psł. *bolnьje | słowo poświadczone |
blåtu /blåtü/ | błoto | psł. *bolto | poświadczone w toponimji: Platjei, Plaut |
blij /blij/ | ołów | śdn. bli(g) | poświadczone w dopełniaczu /blijau/ |
blijuwe /blijüvĕ/ | ołowiany, ołowiowy | śdn. bli(g) + psł. *-ovъjь | złożenie |
blinskat /blinskăt/ | kołysać | ??? | słowo poświadczone |
blîzą /blaizą/ | bliźnię (chłopiec) | psł. *bližę | słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ |
blîzek /blaizĕk/ | blizko | psł. *blizъko | słowo poświadczone |
blîzîcia /blaizaićă/ | bliźnię (dziewczę) | psł. *bližica | słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ |
blîzkje /blaisťĕ/ | blizki | psł. *blizъkъjь | według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko |
blîzek /blaizĕk/ | znajomy | psł. *blizokъ | poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/ |
bober /böbĕr/ | bóbr | psł. *bobrъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka) |
bose /bösĕ/ | bosy | psł. bosъjь | słowo poświadczone |
boze /bözĕ/ | zły | śdn. böse | dodatkowo zasymilowane poświadczone /böse/ |
bǫbån /bǫbån/ | bęben | psł. *bǫbъnъ | słowo poświadczone |
bǫcet /bǫcĕt/ | ryczeć | psł. bǫčiti | słowo poświadczone |
bǫkar /bǫkăr/ | bączek (ptak) | psł. *bǫkařь | słowo poświadczone |
brak /brok/ | nieużytek, odłóg | śdn. brake | słowo poświadczone |
brat /brot/ | brat | psł. *bratъ | słowo poświadczone |
brȧdá /brado/ | pieczeń | śdn. brade | słowo poświadczone |
bråwŷ /bråvoi/ | brwi | psł. *brъvi | słowo poświadczone |
brącet /brącět/ | brzęczeć | psł. *bręčěti | poświadczone w 3Sg: /brącĕ/ |
brącîka /brącaikă/ | harfa (żydowska?) | psł. *bręčika | słowo poświadczone |
breza /breză/ | brzoza | psł. *berza | słowo poświadczone |
brig /brig/ | brzeg | psł. *bergъ | słowo poświadczone |
brîtka /braitkă/ | czapka | śdn. breit?? | słowo poświadczone |
brod /bröd/ | bród | psł. *brodъ | poświadczone w toponimji: Brode, Bröde, Brodei, Brudberg |
broda /brödă/ | podbródek | psł. *borda | słowo poświadczone |
brodak /brödăk/ | brodzik | psł. *brodъkъ | poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack |
brodawîcia /brödavaićă/ | brodawka | psł. *bordavica | słowo poświadczone |
brudegȧm /brüdegam/ | małżonek, mąż | śdn. brüdegam | słowo poświadczone |
bruder /brüdĕr/ | żebrak | śdn. broder | słowo poświadczone |
bruderînka /brüderainkă/ | żebrak | śdn. broder + -ainkă | słowo poświadczone |
bruderska /brüderskă/ | żebraczka | śdn. broder + -skă | słowo poświadczone |
bruga /brügă/ | most | śdn. brügge | słowo poświadczone |
bruk /brük/ | użycie | śdn. brük | słowo poświadczone |
brukaza /brükoză/ | spodnie | śdn. brôkhôse | słowo poświadczone |
brukát /brükot/ | używać | śdn. brüken | słowo poświadczone |
brut /brüt/ | panna młoda | śdn. brüt | słowo poświadczone |
brûd /braud/ | brud | psł. *brudъ | poświadczony w toponimji: Braud, Braude |
bub /büb/ | fasola | psł. *bobъ | słowo poświadczone |
bucka /bückă/ | leń, próżniak | ? | słowo poświadczone |
budąca mûchá /büdącă mauxo/ | bąk, giez | psł. *bodǫťaja muxa | słowo poświadczone |
Bug /Büg/ | Bóg | psł. *bogъ | słowo poświadczone |
bukwŷ /bükvoi/ | książka | śdn. bôk | słowo poświadczone |
bulet /bülĕt/ | boleć | psł. *bolěti | poświadczone w 3Sg: /bülĕ/ |
bust /büst/ | kłuć, przebijać; żądlić | psł. *bosti | słowo poświadczone |
buwát /büvot/ | budować | śdn. buwen | słowo poświadczone |
Buzac /Büzăc/ | Bóg | psł. *božьcь | słowo poświadczone |
Buzȧcak /Büzacăk/ | Bóg | psł. *božьčьkъ | słowo poświadczone |
Buza Matî /büză motai/ | Matka Boża | psł. *božьja mati | słowo poświadczone |
buzą /büzą/ | obraz święty | psł. *božę | słowo poświadczone |
Buze /Büzĕ/ | Boży | psł. Božьjь | słowo poświadczone |
Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ | Syn Boży | psł. Božьjь Otrokъ | słowo poświadczone |
Buźǫtkiu /büźǫtťü | obrazek święty | psł. *božętъko | słowo poświadczone |
bu̇k /buk/ | piasta | śdn. bûk | słowo poświadczone |
bu̇ntie /bunťĕ/ | kolorowy, pstrokaty | śdn. bunt | słowo poświadczone |
bu̇ntia rŷbá /bunťă råibo/ | pstrąg | bunťă + råibo | słowo poświadczone |
bûd /baud/ | szyling | śdn. butken | słowo poświadczone |
bûk /bauk/ | buk | psł. *bukъ | słowo poświadczone |
bŷt /boit/ | być | psł. *byti | słowo poświadczone |
C
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
cȧrkî /carťai/ | kościół, także cmentarz przykościelny | psł. *cьrky | słowo poświadczone |
cȧrw /carv/ | robak? | psł. *čьrvь | poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ |
cȧrw lezące /carv lezącĕ/ | wąż | psł. *čьrvь lězęťьjь | słowo poświadczone |
cȧrwene /carvenĕ/ | czerwony | psł. *čьrvenъjь | słowo poświadczone |
Cech /cex/ | Czech | cz. Čech | zapożyczenie z czeskiego |
celu /celü/ | policzek | psł. *čelo | słowo poświadczone |
cera /ceră/ | wczoraj | psł. *vьčera | słowo poświadczone |
carne /cornĕ/ | czarny | psł. *čьrnъjь | słowo poświadczone |
citer /citĕr/ | cztery | psł. *četyre | słowo poświadczone |
citváru /citvărü/ | czworo | psł. *četvoro | słowo poświadczone |
citviarte /ciťortĕ/ | czwarty | psł. *četvьrtъjь | słowo poświadczone |
citérnacti /citĕrnocti/, citérnádist /citĕrnădist/, citérnacte /citĕrnoctĕ/ | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
citérdiśǫt /citĕrdiśǫt/ | czterdzieści | psł. *četyre desętъ | słowo poświadczone |
D
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
dalekie /doleťĕ/? | daleki | psł. *dalekъjь | według poświadczonego /dolĕk/ - daleko |
dȧns /dans/ | dzisiaj | psł. *dьnьsь | słowo poświadczone |
dåwa /dåvo/ | dwa | psł. *dъva | słowo poświadczone |
dåwaj /dåvoj/ | dwoje | psł. *dъvojь | słowo poświadczone |
dåzd /dåzd/ | deszcz | psł. *dъždžь | słowo poświadczone |
den /den/ | Duńczyk | śdn. Dêne | zapożyczenie ze śdn. |
disąt /disąt/ | dziesięć | psł. *desętь | słowo poświadczone |
disątáru /disątărü/ | dziesięcioro | psł. *desętero | słowo poświadczone |
disątdiśǫt /disątdiśǫt/ | sto | psł. *desętь desętъ | słowo poświadczone |
disąt pątstigie /disąt pątstiďĕ/ | tysiąc | psł. *desętь + *pętь + stig | słowo poświadczone |
disiǫte /diśǫtĕ/ | dziesiąty | psł. *desętъjь | słowo poświadczone |
diwąt /divąt/ | dziewięć | psł. *devętь | słowo poświadczone |
diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ | dziewiętnaście | psł. *devętь na desęte | słowo poświadczone |
disątnacti /disątnocti/ | dwadzieścia | psł. *desętь na desęte | słowo poświadczone |
diwątdisiǫt /divądiśǫt/ | dziewięćdziesiąt | psł. *devętь desętъ | słowo poświadczone |
diwątáru /divątărü/ | dziewięcioro | psł. *devętero | słowo poświadczone |
diwiǫte /div́ǫtĕ/ | dziewiąty | psł. *devętъjь | słowo poświadczone |
dîpá /daipo/ | jama, jaskinia | psł. *dupa | poświadczone w toponimji: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe |
dîwak /daivăk/ | jeleń | psł. *divakъ | słowo poświadczone |
dǫpnîcia /dǫpnaićă/, dǫpa /dǫpă/, dǫpá /dǫpo/ | chrzest | śdn. dôpe + psł. *-ьnica | słowo zaświadczone |
drûgje /drauďĕ/ | drugi | psł. *drugъjь | słowo poświadczone |
drûz Bug /drauz Büg/ | szczęść Boże, dopomóż Boże | psł. *druži bogъ | zwrot poświadczony |
dubre /dübrĕ/ | dobry | psł. *dobrъjь | słowo poświadczone |
dubre dȧn /dübrĕ dan/ | dzień dobry | psł. dobrъjь dьnь | zwrot poświadczony |
dubre vicér /dübrĕ vicer/ | dobry wieczór | psł. *dobrъjь večerъ | zwrot poświadczony |
důg /dåug/ | dług | psł. *dъlgъ | słowo poświadczone |
důgie /dåuďĕ/ | długi | psł. *dъlgъjь | słowo poświadczone |
dwȧr /dvar/ | drzwi | psł. *dvьrь | słowo poświadczone |
dwȧrnîcia /dvarnaićă/ | pokój | psł. *dvьrьnica | słowo poświadczone |
E
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
ele /elĕ/ | cały czas, zawsze | śdn. hêl | słowo poświadczone |
eluwe /elüvĕ/ | cały | śdn. hêl + -üvĕ | słowo poświadczone |
emerika /emerikă/ | królewstwo niebieskie | śdn. hemmelrîke | słowo poświadczone |
enep /enĕp/ | konopia | śdn. hennep | słowo poświadczone |
engiėl /enďėl/ | anioł | śdn. engel | słowo poświadczone |
engiwår /enďivår/ | imbir | śdn. engewer | słowo poświadczone |
erá /ero/ | cześć, honor | śdn. êre | poświadczone w bierniku /erǫ/ |
erlikie /erliťĕ/ | uczciwy | śdn. êrlik | słowo poświadczone |
erste /erstĕ/ | pierwszy | śdn. erste | słowo poświadczone |
ewål /evål/ | hebel | dn. hewel | słowo poświadczone |
F
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
fȧrbia /farb́ă/ | kolor | por. niem. Farbe | słowo poświadczone |
flîtá /flaito/ | flet | śdn. floite | słowo poświadczone |
flîtac /flaităc/ | piegża | flaito + -ac | słowo poświadczone |
flîtát /flaitot/ | grać na flecie | flaito + -ot | słowo poświadczone |
Francoz /froncöz/? | Francuz | dn. Franzoos | zapożyczenie z dolno-niemieckiego |
Fris /fris/ | Fryzyjczyk | śdn. Vrêsch | słowo poświadczone |
G
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
gad /god/ | wąż | psł. *gadъ | słowo poświadczone |
gadek /godĕk/ | robak | psł. *gadikъ | słowo poświadczone |
gaj /goj/ | gaj, lasek | psł. *gajь | poświadczone w toponimji: Gei, Gei-wiesen |
Garduw /Gordüv/? | Gartow | psł. *gordovъ? | rekonstrukcja |
gat /got/ | gać, grobla, (staw?) | psł. *gatъ~gatь | poświadczone w toponimji: Katei, Jatey-feld, Jatey-wiesen |
gatek /gotĕk/ | mały staw | psł. *gatikъ | poświadczone w toponimji: Kadieck |
gȧle /galě/ | żółty | śdn. gêle | dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/ |
glåwa /glåvă/ | głowa | psł. *golva | słowo poświadczone |
Glîne /Glainĕ/? | Lüneburg | psł. *glinьje | poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ |
gjolǫb /ďölǫb/ | gołąb | psł. golǫbь | słowo poświadczone |
gjolǫbak /ďölǫbăk/ | gołąbek | psł. golǫbъkъ | słowo poświadczone |
gjora /ďöră/ | góra | psł. *gora | słowo poświadczone |
Gjorska /Ďörskă/ | Bergen | psł. *gorьska(ja) | słowo poświadczone |
glǫb /glǫb/ | głębina | psł. *glǫbь | poświadczone w toponimji: Glimp, Glumm, Glamp-Sei |
grone /grönĕ/ | zielony | śdn. gröne | słowo poświadczone |
Ch
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
chȧrwat /xarvăt/ | Chorwat | sch. hrvat | zaadaptowane zapożyczenie |
chléw /xlev/ | chlew | psł. *xlěvъ | słowo poświadczone |
Î
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
î /ai/ | u, przy | psł. *u | słowo poświadczone |
îbezat /aibezăt/ | uciec | psł. uběžati | słowo poświadczone |
îbet /aibĕt/ | zabić, ubić | psł. ubiti | słowo poświadczone |
îta /aită/ | ojciec | germanizm, por. sfr. heitha | słowo poświadczone |
J
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
jabkju /jopťü/ | jabłko | psł. *jablъko | słowo poświadczone |
jar /jor/ | dolina | psł. *jarъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь) |
jȧdån /jadån/ | jeden | psł. *jedьnъ | słowo poświadczone |
jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti | jedenaście | psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte | słowo poświadczone |
jedna /jednă/, jedzna /jeʒdnă/ | jedzenie | psł. *jedьna(ja), *jeďьna(ja) | słowo poświadczone |
jidîne /jidainĕ/ | jedyny | psł. *jedinъjь | słowo poświadczone |
jizér /jizer/ | jezioro | psł. *jezerъ? | poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn |
jizerak /jizerăk/? | jeziorko | psł. *jezerъkъ | poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk) |
jǫtra /jǫtră/ | wątroba | psł. *jętra | słowo poświadczone |
jǫzek /jǫzĕk/ | język | psł. *językъ | słowo poświadczone |
jûtra /jautră/ | jutro | psł. *jutrě | słowo poświadczone |
jûtru /jautrü/ | poranek | psł. *jutro | słowo poświadczone |
K
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
kamát /komot/ | przychodzić | śdn. komen | słowo poświadczone |
kamår /komår/ | pokój | śdn. kamer | słowo poświadczone |
kapjá /koṕo/ | kropla | psł. *kapľa | poświadczone w ASg i NPl: kopą, kope |
kapka /kopkă/ | kropelka | psł. *kapъka | słowo poświadczone |
kartá /korto/ | kartka; karta | śdn. kârte | słowo poświadczone |
kartka /kortkă/ | kartka, karteczka | śdn. kârte + kă | zdrobnienie |
kartål /kortål/ | koszula | szlez-holszt. kortel | słowo poświadczone |
kartkie /kortťě/ | krótki | psł. kortъkъjь | słowo poświadczone |
karwá /korvo/ | krowa | psł. *korva | słowo poświadczone |
Karwîcia /Korvaićă/? | Karwitz | psł. korvica? | rekonstrukcja |
kas /kos/ | zakwas? | psł. *kvasъ | słowo poświadczone |
kasac /kosăc/ | drożdże | psł. *kvasьcь | słowo poświadczone |
Kliǫska /Kľǫskă/? | Clentz | psł. *klęsъka | słowo poświadczone |
k(å)rŷ, /k(å)råi/ | krew | psł. *kry | słowo poświadczone |
kîpac /ťaipăc/ | kupiec | psł. *kupьcь | słowo poświadczone |
kiolu /ťölü/ | koło | psł. *kolo | słowo poświadczone |
kiosa /ťösă/ | kosa | psł. *kosa | słowo poświadczone |
kioza /ťöză/ | koza | psł. *koza | słowo poświadczone |
kiun /ťün/ | koń | psł. *koňь | słowo poświadczone |
kiunek /ťünĕk/ | koń | psł. *koňikъ | słowo poświadczone |
kiust /ťüst/ | kość | psł. *kostь | słowo poświadczone |
kiusten /küstĕn/ | Küsten | psł. *kostinъ? | rekonstrukcja |
kiupål /ťüpål/ | motyka | psł. *kopъlь | słowo poświadczone |
krîdle /kraidlĕ/ | skrzydło | psł. *kridlo | słowo poświadczone |
L
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
lawa /lovo/ | ława | psł. *lava | poświadczone w toponimji: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.) |
lawka /lofkă/, lawîća /lovaićă/ | ławka | psł. *lavъka, *lavica | poświadczone w toponimji: Lappke, Loweitz, Lowitz |
Låbu /Låbü/ | Łaba | psł. *olbo | słowo poświadczone |
lepse /lepsĕ/ | lepszy | psł. *lěpьšьjь | słowo poświadczone |
lîpá /laipo/ | lipa | psł. *lipa | słowo poświadczone |
lialia /ľoľă/ | tata | prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego | słowo poświadczone |
lias /ľos/ | las | psł. *lěsъ | słowo poświadczone |
liatu /ľotü/ | lato | psł. *lěto | słowo poświadczone |
liån /ľån/ | len | psł. *lьnъ | słowo poświadczone |
liåw /ľåv/ | lew | psł. *lьvъ | słowo poświadczone |
liǫdu /ľǫdü/ | pole, ziemia rolna | psł. *lędo | słowo poświadczone |
M
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
madek /modĕk/ | dżdżownica | śdn. made, maddik | słowo poświadczone |
malîna /molainǎ/ | malina | psł. *malina | słowo poświadczone |
Marîna zîpa /moraină zaipă/ | tęcza | psł *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi | słowo poświadczone |
marz /morz/ | mróz | psł. *morzъ | słowo poświadczone |
mastká /mosko/, mastka /moskǎ/ | masło | psł. *mastъka | słowo poświadczone |
maslena mlåka /moslenă mlåkă/ | maślanka | psł. *moslenoje melko | słowo poświadczone |
maslene /moslenĕ/ | maślany | psł. *maslenъjь | słowo poświadczone |
matechia /motex́ă/ | macocha | psł. *matexa | słowo poświadczone |
matî /motai/ | matka | psł. *mati | słowo poświadczone |
miågla /ḿåglă/ | mgła | psł. *mьgla | słowo poświadczone |
mǫka /mǫkă/ | mąka | psł. *mǫka | słowo poświadczone |
mlåka /mlåkă/ | mleko | psł. *melko | słowo poświadczone |
mǫda /mǫdă/ | męzkie genitalja | psł. *mǫda | słowo poświadczone |
murskie pjås /mürsťĕ ṕås/ | foka | psł. *morьskъjь pьsъ | pjås poświadczone, murskje z miejscownika na márî |
muzdin /müzdin/ | mózg | psł. *moždženь | słowo poświadczone |
mŷs /mois/ | mysz | psł. *myšь | słowo poświadczone |
mŷska /moiskă/ | mięsień | psł. *myšьka | słowo poświadczone |
N
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
netupȧrd /netüpard/ | motyl | psł. *netopyřь, -d nieregularne | słowo poświadczone |
nidelia /nideľă/ | niedziela; tydzień | psł. *neděľa | słowo poświadczone |
nîzkie /naisťĕ/ | nizki | psł. *nizъkъjь | słowo poświadczone |
nuz /nüz/ | nóż | psł. *nožь | słowo poświadczone |
P
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
parpart /porport/, papart /poport/ | paproć | psł. *paportь>*porportь | poświadczone w toponimji: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen |
past /post/ | paść | psł. *pasti | słowo poświadczone |
pastȧrnek /postarnĕk/ | pasterz | psł. *pastyřьnikъ | słowo poświadczone |
pająk /pojąk/ | pająk | psł. *pajǫkъ | słowo poświadczone |
palac /polăc/ | palec | psł. *palьcь | słowo poświadczone |
parsą /porsą/ | prosię | psł. *porsę | słowo poświadczone |
patka /potkă/ | pochwa | por. niem. Fotze | słowo poświadczone |
pȧpir /papir/ | papier | śdn. papîr | słowo poświadczone |
pąpil /pąpil/ | bak | psł. pępelь | słowo poświadczone |
pąst /pąst/ | pięść | psł. *pęstь | słowo poświadczone |
pąt /pąt/ | pięć | psł. *pętь | słowo poświadczone |
pątáru/pątărü/ | pięcioro | psł. *pętero | słowo poświadczone |
pątnádist /pątnădist/ | piętnaście | psł. *pętь na desęte | słowo poświadczone |
pątdisiǫt /pątdiśǫt/ | pięćdziesiąt | psł. *pętь desętъ | słowo poświadczone |
pątkiuste /pątťüste/ | Zielone Świątki | psł. *pętъ kostě? | słowo poświadczone |
pątkiuste-mand /pątťüste-mond/ | czerwiec | pątťüste + śdn. mând | słowo poświadczone |
pątstigie /pątstiďĕ/ | sto | psł. *pętь + stig | słowo poświadczone |
pekar /pekăr/ | piekarz | psł. *pekařь | słowo poświadczone |
pekárnîcia /pekărnaićă/ | piekarnia | psł. *pekarьnica | słowo poświadczone |
pénidelia/pĕnideľă/ | poniedziałek | psł. *poneděľa? | słowo poświadczone |
peréndȧn /perĕndan/ | czwartek | psł. *perunъ dьnь | słowo poświadczone |
perîka /peraikă/ | praczka | psł. *perika | słowo poświadczone |
picȧn /pican/ | bochenek chleba | psł. *pečьnь | słowo poświadczone |
picene /picenĕ/ | pieczony | psł. *pečenъjь | słowo poświadczone |
pict /pict/ | piec | psł. *peťi | słowo poświadczone |
pinka /pinkă/ | żeńskie genitalja | ??? | słowo poświadczone |
pîwu /paivü/ | piwo | psł. *pivo | słowo poświadczone |
pîzda /paizdǎ/ | dupa | psł. *pizda | słowo poświadczone |
Piana /Ṕonă/ | Penne, pol. Piana | psł. *pěna | rekonstrukcja |
piasak /ṕosăk/ | piasek | psł. *pěsъkъ | słowo poświadczone |
piås /ṕås/ | pies | psł. *pьsъ | słowo poświadczone |
piǫta /ṕǫtă/ | pięta | psł. *pęta | słowo poświadczone |
piǫte /ṕǫtĕ/ | piąty | psł. *pętъjь | słowo poświadczone |
plice /plicĕ/ | ramię, bark | psł. *pleťe | słowo poświadczone |
plûg /plaug/ | pług | psł. *plugъ | słowo poświadczone |
pod /pöd/ | serce | psł. *podъ | słowo poświadczone |
pǫt /pǫt/ | droga | psł. *pǫtь | słowo poświadczone |
pǫp /pǫp/ | pępek | psł. *pǫpъ | słowo poświadczone |
prosu /prösü/ | proso | psł. *proso | słowo poświadczone |
pulak /pülăk/ | Polak | püli + -ăk | odbitka, złożenie pole + -ak |
pup /püp/ | ksiądz, duchowny | psł. *popъ | słowo poświadczone |
R
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
rådust /rådüst/ | ślub | psł. *radostь | słowo poświadczone |
råmą /råmą/ | ramię | psł. *ormę | słowo poświadczone |
råt /råt/ | usta | psł. *rъtъ | słowo poświadczone |
rebru /rebrü/ | żebro | psł. rebro | słowo poświadczone |
ru̇s /rus/ | Rosjanin | ros. россъ | por. cz./sch. Rus, biał. беларус |
rŷbá /raibo/ | ryba | psł. *ryba | słowo poświadczone |
S
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
sȧrb /sarb/? | Łużyczanin, także Serb? | psł. *sьrbъ | odbitka łuż. Sorb |
sîve /saivĕ/ | szary | psł. *sivъjь | słowo poświadczone |
swiǫte /sjǫtĕ/ | święty | psł. *svętъ | słowo poświadczone |
Swiǫte Ånska /Sjǫtĕ Ånskă/ | dzień św. Jana | psł. *svętъjь, Ånskă ze śdn. | słowo poświadczone |
Swiǫte Tåri Kjėnądzî /Sjǫtĕ Tåri Ťėnąʒai/ | Trzech Króli | psł. *svętyji trьje kъnęʒi | słowo poświadczone |
swiǫtu /sjǫtü/ | święto | psł. *svęto | słowo poświadczone |
sluwianek /slüv́onĕk/ | Słowianin | psł. *slověnъkъ | z /slüvensťĕ/ - słowiański, wzorem ďörconĕk:ďörconi |
smårk /smårk/ | świerk | psł. smъrkъ? | poświadczone w toponimji: Schmarkien |
snég /sneg/ | śnieg | psł. *sněgъ | słowo poświadczone |
srebru /srebrü/ | srebro | psł. *sьrebro | słowo poświadczone |
sreda /sredă/ | środa | psł. *serda | słowo poświadczone |
sribȧrne /sribarnĕ/ | srebrny, srebrzony | psł. *sьrebrьnъjь | słowo poświadczone |
stiną /stiną/ | szczenię | psł. *ščenę | słowo poświadczone |
sukol /süköl/ | sokół | psł. sokolъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Sückolofen (<*sokolovъ), Suckolnedüpe (<*sokolьnaja dupa) |
sur-mand /sür-mond/ | marzec | śdn. sor + śdn. mând | słowo poświadczone |
sukiår /süťår/ | cukier | śdn. sucker | zapożyczenie ze śdn., śdn. -er -> wen. -år w zasadzie typowe |
śas /śos/ | Niemiec | śdn. Sasse | z /śosťĕ/ - niemiecki |
T
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
tark /tork/ | Turek | śdn. Torke | słowo poświadczone |
tåri /tåri/ | trzy | psł. *tri | słowo poświadczone |
tåraj /tåroj/ | troje | psł. *trojь | słowo poświadczone |
trînácti /trainăcti/, trînádist /trainădist/, trînacte /trainoctĕ/ | trzynaście | psł. *tri na desęte | słowo poświadczone |
tore /törĕ/ | wtorek | psł. vъtorъjь | słowo poświadczone |
tǫcá /tǫco/ | chmura | psł. tǫča | słowo poświadczone |
U̇
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
u̇n /un/ | i; a | śdn. un | słowo poświadczone |
u̇ndega /undegă/ | przywara, nałóg | śdn. undege | słowo poświadczone |
u̇nnunte /unnütĕ/ | zbyteczny | śdn. unnutte | słowo poświadczone |
u̇tkȧpu̇nte /utkapuntĕ/ | wykastrowany | śdn. ûtkapûnt | dodatkowo zasymilowane poświadczone /utkapunt/ |
W
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
warta /vortă/ | wrota, brama | psł. *vorta | słowo poświadczone |
waret /vorĕt/ | gotować, warzyć | psł. *variti | słowo poświadczone |
wȧdika /vadikă/ | serwatka | śdn. waddike | dodatkowo zasymilowane poświadczone /vadike/ |
wȧchtuwat /vaxtüvăt/ | czuwać, czyhać | śdn. wachten | poświadczone w 3Sg /vaxtojĕ |
wȧs /vas/ | wieś | psł. *vьsь | słowo poświadczone |
wåda /vådă/ | woda | psł. *voda | słowo poświadczone |
wåkju /våťü/ | oko | psł. *oko | słowo poświadczone |
wåkninek /våkninĕk/ | szklarz | psł. *okъnenikъ | słowo poświadczone |
wåknu /våknü/ | okno | psł. *okъno | słowo poświadczone |
wål /vål/ | wół | psł. *volъ | słowo poświadczone |
wås /vås/ | wesz | psł. *vъšь | słowo poświadczone |
wåsa /våsă/ | osa | psł. *osa | słowo poświadczone |
wåsak /våsăk/ | osa | psł. *osъkъ | słowo poświadczone |
wåsk /våsk/ | wosk | psł. *voskъ | słowo poświadczone |
Wåstruw /Våstrüv/ | Wüstrow | psł. *ostrovъ | słowo poświadczone |
wåwåda /våvådă/ | książę | psł. *vojevoda | słowo poświadczone |
wåwet /våvĕt/ | owinąć, zawinąć | psł. *vъviti | słowo poświadczone |
wåwidća /våvićă/ | księżna | psł. *vojevodьca | słowo poświadczone |
wåwlåct /våvlåct/ | nawlec | psł. *vъvelťi | słowo poświadczone |
wåwûzdet /våvauzdĕt/ | okiełznać | psł. *vъ(v)uzditi | poświadczone gerundium /våvauzdenĕ/ |
wåz /våz/ | wóz, fura | psł. *vozъ | słowo poświadczone |
wåzbet /våzbĕt/ | przybić | psł. *vъzbiti | słowo poświadczone |
wåzbust /våzbüst/ | przekłuć, otworzyć | psł. *vъzbosti | słowo poświadczone |
wåzdǫt /våzdǫt/ | rozdmuchać, nadmuchać | psł. *vъzdǫti | poświadczone w 3Sg: /våzdåmĕ/ |
wåzdene /våzdenĕ/ | ubranie | psł. *vъzdenьje | słowo poświadczone |
wåzdét sa /våzdet să/ | ubrać się | psł. *vъzděti sę | słowo poświadczone |
wåzdewát sa /våzdevot să/ | ubierać się | psł. *vъzděvati sę | słowo poświadczone |
wåzdráz /våzdroz/ | głos, śpiew; melodia | psł. *vъz(d)razъ | słowo poświadczone |
wåzdrizȧl /våzdrizal/ | pas, pasek; rzemień | psł. *vъzdьržьlь | słowo poświadczone |
wåzdwîgnǫt /våzdvaignǫt/ | podnieść | psł. *vъzdvignǫti | słowo poświadczone |
wåzlet /våzlĕt/ | nalać, polać | psł. *vъzliti | słowo poświadczone |
wåzbûdet /våzbaudĕt/ | obudzić | psł. *vъzbuditi | słowo poświadczone |
Wend /vend/ | Wend, Połabianin | niem. Wend? | z /vensťĕ/ - połabski, wendzki |
wicér /vicer/ | wieczór | psł. *večerъ | słowo poświadczone |
wicera /viceră/ | kolacja | psł. *večeřa | słowo poświadczone |
wicia /vićă/ | owca | psł. *ovьca | słowo poświadczone |
wîdét /vaidet/ | widzieć | psł. *viděti | poświadczone w 2Sg /vaiʒĕs/ |
wîdlŷ /vaidlåi/ | widły | psł. *vidly | słowo poświadczone |
wîchår /vaixår/ | wicher | psł. *vixrъ | słowo poświadczone |
wîka /vaikă/ | miasto | śdn. wîk | słowo poświadczone |
wînîća /vainaićă/ | winnica | psł. *vinьnica | słowo poświadczone |
wîne /vainĕ/ | winien | psł. *vinьnъjь | słowo poświadczone |
wîne /vainĕ/ | wino | psł. *vino | poświadczone w partytywie /vaină/ |
wîne-mand /vainĕ-mond/ | październik | psł. *vino + śdn. mônd | słowo poświadczone |
wînek /vainĕk/ | winowajca, dłużnik | psł. *vinьnikъ | słowo poświadczone |
wîsenia /vaiseńă/, wîsîńa /vaisaińă/ | wiśnia (drzewo) | psł. *višeňa, višiňa | słowo poświadczone |
wîsét /vaiset/ | wisieć | psł. *visěti | poświadczone w 3Sg: /vaisĕ/ |
wîsná /vaisno/ | wiśnia (owoc) | psł. *višьňa | poświadczone w NPl: /vaisnåi/ |
wiater /v́otĕr/ | wiatr | psł. *větrъ | słowo poświadczone |
wǫgiėl /vǫďėl/ | węgiel | psł. *ǫglь | słowo poświadczone |
wǫgior /vǫďör/ | węgorz | psł. ǫgořь | słowo poświadczone |
Wǫgioriǫta /Vǫďöŕǫtă/ | Seehausen | psł. *ǫgoręta | słowo poświadczone |
wǫs /vǫs/ | broda | psł. *ǫsъ | słowo poświadczone |
wǫzkie /vǫsťě/ | wązki | psł. *ǫzъkъjь | poświadczone w toponimji: Wunski |
wréch /vrex/ | orzech | psł. *orěxъ | słowo poświadczone |
wůcka /vauckă/ | wilk | psł. *vьlkъ + -ka | słowo poświadczone |
wůná /vauno/ | wełna | psł. *vьlna | słowo poświadczone |
wůnene /vaunenĕ/ | wełniany | psł. *vьlněnъjь | słowo poświadczone |
wŷsukie /voisüťĕ/ | wysoki | psł. *vysokъjь | słowo poświadczone |
Z
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
zabá /zobo/ | żaba | psł. *žaba | słowo poświadczone |
zabka /zopkă/ | żaba drzewna, rzekotka | psł. *žabъka | słowo poświadczone |
zając /zojąc/ | zając | psł. zajęcь | słowo poświadczone |
ząt /ząt/ | zięć | psł. *zętь | słowo poświadczone |
zena /zenă/ | żona, także kobieta | psł. *žena | słowo poświadczone |
ziliazu /ziľozü/ | żelazo | psł. *želězo | słowo poświadczone |
zimia /ziḿă/ | ziemia | psł. *zemьja | słowo poświadczone |
zîber /zaibĕr/ | żubr | psł. *zǫbr, odnosowione | poświadczone w toponimji w złożeniu: Suberitz-feld (<*zubrica) |
zîd /zaid/ | Żyd | psł. *židъ | słowo poświadczone |
zîma-mand /zaimă-mond/ | listopad | psł. *zima + śdn. mând | słowo poświadczone |
zîtu /zaitü/ | zboże | psł. *žito | słowo poświadczone |
ziarnu /źornü/ | ziarno | psł. *zьrno | słowo poświadczone |
zlåta /zlåtă/ | złoto | psł. *zolto | słowo poświadczone |
zlåtene /zlåtenĕ/ | złoty, złocony | psł. *zoltenъjь | słowo poświadczone |
zǫb /zǫb/ | ząb | psł. *zǫbъ | słowo poświadczone |
zuzûcka /züzaucka/ | kukułka | psł. *zozučьka | słowo poświadczone |