Słownik:Język murski

Przeczytaj też artykuł o tym języku.

1. umu (I) - człowiek

2. jenje - jeszcze, wciąż

3. kapār - być pięknym

4. tātau (II) - dziecko

5. kwerke - spać

6. mar ngātra - ziemia, kraj

7. je drengwe - książka

8. pē ketrē - lawa

9. anau - jeść

10. cāmar - ciąć

11. gakwa - dawać

12. rauba - widzieć

13. kauma (I) - mężczyzna

14. padru (I) - pies

15. dēmer (I) - ojciec

16. wimpi (I) - kobieta

17. treye - rysować

18. uhwa (II) - ręka

19. ja traku - miecz

20. peike - myśleć, uważać

21. tēger - pewny, bezpieczny

22. ja ngāmu - pierścień

23. traupu (I) - ????

24. drebe (II) - stopa

25. mar kau - niebo

26. mar āa - wyspa

27. mar aua - morze, ocean

28. rumar (II) - słońce

29. ku maya - drzewo

30. jāma (II) - wiatr

31. madru - być małym

32. (pā) barku - woda

33. ja nruma - dzban, naczynie

34. peri (I) - ptak

35. ki tere - chmura

36. ku taga - tęcza

37. je ēte - góra

38. peine (II) - kwiat

39. ku paru - droga

40. traumu (II) - głowa

41. iki (II) - oko

42. yanra (II) - ucho

43. wara (II) - fala

44. jaugu (II) - gwiazda

45. kaya - mówić

46. (wa) ngauma (II) - język (organ, bez rodzajnika), mowa (z rodzajnikiem)

47. nike - zachodzić (o słońcu)

48. wa nike - zachód słońca

49. mer nike - zachód (kierunek, strona świata)

50. ngedre (I) - wąż

51. rēpi - błyszczeć

52. drāmu - śnić

53. wa drāmu - sen, marzenie senne

54. mar dagu - miasto

55. purma - prosić

56. wa purma - prośba

57. rēme - serce

58. kara - być czerwonym

59. wa kara - czerwień

60. mernie - być niebieskim

61. we mernie - niebieść, niebień

62. kudada - być zielonym

63. wa kudada - zieleń

64. mar augu - żagiel

65. ta augu - żeglarz, marynarz

66. udua (II) - piorun

67. ki meki - rzeka

68. ka mauka - włos

69. ipi - siedzieć

70. mer ipi - siedzenie, krzesło

71. mar tabā - pole

72. je yidren - owoc

73. pē ewi - piasek

74. pā ankwā - plaża

75. tapu - być głębokim

76. mar tapu - głębina, głębia, głąb

77. aku - być dobrym

78. kebete - zgubić

79. juna - być gorącym

80. geinre - więzić

81. we geinre - więzienie

89. geinremi - więzień

90. auba - prawo

91. aubamu - prawnik, jurysta

92. aba - wiedzieć

93. abandru - uczyć

94. ta abandru - nauczyciel

95. kabu - pisać

96. mar kabu - list

97. kabundru - dyktować

98. kapardru - upiększać

99. pundru - kłaść, wsadzać, włożyć

100. kurka - bawić się

101. wa kurka - zabawa

102. ja kurka - zabawka

103. derde (II) - deszcz

104. mar unka - dach, dom

105. mar tapada - tafla wody

106. ki kende - okręt, statek

107. mer tēki - sklep

108. ermen - pracować

109. gēpe - walczyć, prowadzić wojnę

110. we gēpe - wojna

111. gēpemi (I) - żołnierz, wojak

112. yagwa (I) - brat

113. umba - znać

114. kanga (II) - twarz

115. rimrin - brzmieć, wydawać dźwięk

116. we rimrin - brzmienie, dźwięk

117. kipewe - być dziwnym

118. te kipewe - dziwak

119. beie (II) - dzień

120. trapa - odsiewać, oddzielać

121. kēder - być pustym

122. mar baguda - tunika

123. ekewe - palić się, płonąć

124. we ekewe - pożar

125. cēne - być starym

126. te cēne - starzeć

127. we cēne - starość

128. nuada - zdradzić

129. wa nuada - zdrada

130. ta nuada - zdrajca

131. mer imite - bok

132. intimi (I) - sąsiad

133. adaru - być głośnym

134. wa adaru - hałas

135. ēten (II) - żebro

136. ine - zrobić, stworzyć

137. trua (II) - słowo

138. wāan (II) - prawda

139. kaya wāan - mówić prawdę

140. eie (II) - kłamstwo

144. kaya eie - kłamać

145. te eie - kłamca

146. kwakwa - być dużym, wielkim

147. manru przysł. - mało, trochę

148. kwangwu przysł. - bardzo, dużo

149. pā madru - mało, parę, kilka

150. pā kwakwa - wiele, dużo

151. pā ngā - bardzo wiele, bardzo dużo

152. wekei rzecz./zaim. - inny, inne

153. kiki - być długim

154. marmar - być szerokim

155. gayu - być grubym, tłustym, otyłym

156. pā gayu - tłuszcz

157. ta gayu - grubas, tłuścioch

158. emin - być krótkim, niskim

159. drire - być wąskim, chudym, szczupłym

160. ki drire - szczelina, szpara

161. nepi (I) - matka

162. ēbene - być ciężkim

163. ngiki (II) - ryba

164. wawuka (II) - zwierzę

166. pē irmi - las

167. ku panyara - patyk

168. pikwe - siać

169. pē pikwe - ziarno

170. mer bēne - liść

171. mer drengwe - kora

172. ku ngātra - korzeń

173. bikibi - kwiat

174. pā nguadun - trawa

175. gēbi - ciągnąć

176. ki gēbi - lina, sznur

177. traga (I) - skóra (na ciele)

178. mar traga - skóra (jako materiał)

179. ki penei - ogon

180. bama (II) - kość

181. pā drādra - mięso

182. ja auju - jajko

183. ku yāmau - róg (zwierzęcy)

184. gaca (II) - nos

185. andau (II) - usta

186. ēwē (II) - ząb

187. bengi - pić

188. bēei (II) - noga

189. nar - iść

190. nraua (II) - kolano

191. pā kwana - jelita, bebechy

192. nginin (II) - szyja

193. ancu (II) - plecy

193. mar ancu - tył, tło

194. tendin (II) - pierś

195. drāgwan (II) - wątroba

196. mauda - gryźć, kąsać

197. carca - ssać

198. papa - pluć

199. pā papa - ślina

200. tinyē - oddychać

201. wa tinyē - dech, oddech

202. kutu - śmiać się

203. wa kutu - śmiech

204. tranun - słyszeć

205. wa tranun - słuch

206. wa rauba - wzrok

207. mimēki - pachnieć

208. wa mimēki - zapach

209. tunda - bać się

210. wa tunda - strach

211. mumyu - żyć

212. wa mumyu - życie

213. yede - umierać

214. we yede - śmierć

215. yenri - zabijać

216. we yenri - zabójstwo, morderstwo

217. te yenri - zabójca, morderca

218. eimei - bić, bić się, walczyć

219. wakuna - polować

220. wa wakuna - polowanie

221. ta wakuna - łowca, myśliwy

222. digwei - uderzyć

223. mēe - kopać (w ziemi)

224. ki mēe - łopata

225. tunya - pływać

226. maga - leżeć

227. mar maga - łóżko

228. ngē - stać

229. yauau - spaść, upaść, przewrócić się

230. wa yauau - upadek

231. dreme - trzymać

232. nyēkwe - ściskać

233. birpe - trzeć, pocierać

234. kwēre - myć, czyścić, płukać

235. puma - pchać

236. banga - rzucać

237. wa banga - rzut

238. wēkwi - szyć

239. te wēkwi - szewc

240. ngenre - wiązać

241. teni - śpiewać

242. we teni - śpiew

243. te teni - śpiewak

244. ki teni - pieśń, wiersz, ballada

245. rāna - liczyć

246. ja rāna - liczba

247. mer pegnerte - jezioro

2498. gwar - być słonym

249. pā gwar - sól

250. gwardru - posolić

251. ja ngwadra - kamień, głaz

252. pā ngwadra - kamień (materiał)

253. pē nrewe - kurz, pył

254. pāna - mazać, zamazywać

255. wa pāna - mgła

256. gata (II) - śnieg

257. magwa (II) - lód

258. magwanru - zamrozić

259. kakāwa (II) - dym

260. kene (II) - ogień

261. kadrau - spalić

262. pā kadrau - popiół

263. enge - być czarnym

264. we enge - czerń

265. aya - biały

266. wa aya - biel

267. rāba - być żółtym

268. wa rāba - żółtość, żółć

269. ampa (II) - noc

270. drā (II) - rok

271. mudru - być zimnym

272. wa mudru - zimno, chłód

273. takan - być nowym

274. kua - być młody

275. wa kua - młodość

276. ta kua - młodzieniec, młoda osoba

277. pā kua - młodzież

278. inwe - zły, niedobry, kiepski

279. teibe - być zgniłym, zgnitym

280. we teibe - zgnilizna

281. teibeben - gnić

282. meger - być brudnym

283. pē meger - brud

284. te meger - brudas, człowiek brudny

285. nembe - 1) być prostym; 2) być poprawnym, 3) mieć rację

286. drunda - 1) być krzywym; 2) być niepoprawnym, 4) nie mieć racji

287. jaja - okrągły; jędrny

288. je jē - koło

289. nurku - być tępym; być gładkim

290. wemge - być mokrym

291. wemgeben - zmoczyć się

292. jupun - być suchym

293. jupumben - suszyć się

294. uku - być blisko

295. banta - być daleko

296. ātu - (w) prawo

297. mēti - (w) lewo

298. kunda - lubić, chcieć

299. adā - brać

300. pemg' adā - wyciągać

301. nrubudru - połykać

• āra - królować, panować (o królu)
• ta āra - król
• āranru - rządzić, władać (nienacechowane)
• ta āranru - władca
• wa āranru - rządy, panowanie
• mar āranru - władza
• madrua (II) - część, kawałek, członek
• ta madrua - 1. członek organizacji; 2. obywatel
• pitikir - być dzikim
• mer pitikir - dzicz
• te pitikir - dzikus
• tindi - bronić
• we tindi - obrona
• te tindi - obrońca
• putun - imię
• gakwa putun - nazywać, nadawać imię
• kidie (II) - pokój, spokój
• egete - wierzyć
• we egete - wiara
• geme - łamać
• we geme - złamanie
• igi - robić, czynić
• je igi - czyn
• dada - nż. ten/taki sam
• dandan - ż. ten/taki sam
• aubanku - być sprawiedliwym
• wa aubanku - sprawiedliwość
• birmi - prosić
• je birmi - prośba
• ginmikirdru - odkrywać, wyjawiać, zdradzać tajemnicę
• gurdu - boleć, cierpieć
• wa gurdu - ból, cierpienie
• treiti - być otwartym
• treitinru - otwierać
• tumyu (II) - port
• ankun (I) - przyjaciel
• tēnge - handlować
• we tēnge - handel
• je tēnge - transakcja
• te tēnge - handlowiec, kupiec
• dumba - 1. oznaczać, naznaczać; 2. nazywać
• mar dumba - znak
• pundranku - być poukładanym, ułożonym, harmonijnym
• wa pundranku - ład, porządek
• einewe - być ostatnim
• ikinewe - być spóźnionym
• bugaya - być odważnym
• wa bugaya - odwaga
• buganru - zachęcać
• metrē (II) - nadzieja
• metrē pen mege - mieć nadzieję
• tatra - słuchać
• mēye - więcej
• repidi - być sławnym, sławetnym, chwalebnym
• we repidi - sława, chwała
• kakua - być zdrowym
• wa kakua - zdrowie
• kakuaban - zdrowieć
• mer pēge - tarcza
• wāba - zaznać, poznać (coś), doznać
• ja wāba - doznanie, uczucie
• ibe - walczyć, wojować
• we ibe - walka, bój
• te ibe - wojownik
• je ibe - bitwa
• takamnra - wracać
• ja takamnra - powrót
• takamnranru - przywracać
• ta takamnranru - przywróciciel
• kupa - uciekać
• ta kupa - uciekinier
• kupanru - odganiać, odstraszać

Zapożyczenia

Z Qin

• gankā - szpiegować
• mar ētrā - urząd
• mar nāmā - dzielnica
• ku kan - dokument, ustawa
• pā jandē - kwarc, ametyst
• ki tētun - traktat, pakt
• gwagu (II) - polit. państwo
• ngauba - naradzać się, obradować

Funkcyjne

1. au - wszyscy, wszystko