Słownik nowopołabsko-polski: Różnice pomiędzy wersjami
(→S) |
(→Å) |
||
Linia 212: | Linia 212: | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
| Åns, Ånsa /Åns(ă)/ || Jan || śdn. Hans || słowo poświadczone | | Åns, Ånsa /Åns(ă)/ || Jan || śdn. Hans || słowo poświadczone |
Wersja z 17:22, 26 lip 2020
WENSKIE-PULSKIE SLUWESNEK
SŁOWNIK (NOWO)POŁABSKO-POLSKI
O słowniku
Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich), a także wykreowanie nowych bazując na toponimji, możliwych zapożyczeniach z dolnoniemieckiego, slawizmów w dolnoniemieckim, kalek połabsko-niemieckich, a czasem sugerując się słownictwem w językach łużyckich i słowińskim, rzadziej także w czeskim i polskim.
Za literacki został wzięty djalekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/.
Wymowa i ortografja
W "/.../" podano zapis według transkrypcji Polańskiego, po środku według Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego, a następnie z prawej zapis według proponowanej przeze mnie ortografji.
/i/ = i = i | /ü/ = y = u | /u/ = u = u̇ | |
/ė/ = e = ė | |||
/e/ = ɛ = e, é | /ö/ = œ = o | /o/ = ɔ = a, á | |
/a/ = a = ȧ | /å/ = ɒ = å |
/ĕ/ = ə = é, e |
/ă/ = ɐ = á, a |
Znaki é oraz á oznaczają samogłoskę pełną, jeśli są one w ostatniej sylabie słowa oraz zredukowaną, jeśli są one w innej niż ostatnia sylaba.
/ai/ = ai = î | /åi/ = ɒi = ŷ | /oi/ = oi = ŷ | /au/ = au = û | /åu/ = ɒu = ů |
Dyftong /oi/ jest alofonem /åi/ po spółgłoskach wargowych.
/ą/ = ã = ą | /ǫ/ = ɔ̃ = ǫ |
Wargowe | Dziąsłowe | Zadziąsłowe | Palatalne | Postpalatalne | Miękko- podniebienne |
Krtaniowe | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zwarte | /p/ = p = p | /ṕ/ = pʲ = pi | /t/ = t = t | /ť/ = tʲ = ti, ki | /k/ = k = k | ||||
/b/ = b = b | /b́/ = bʲ = bi | /d/ = d = d | /ď/ = dʲ = di, gi | /g/ = ɡ = g | |||||
Afrykaty | /c/ = t͡s = c | /ć/ = t͡sʲ = ci | |||||||
/ʒ/ = d͡z = dz | /ʒ́/ = d͡zʲ = dzi | ||||||||
Szczelinowe | /f/ = f = f | /s/ = s = s | /š/ = ʃ = š | /ś/ = sʲ = ś | /x́/ = xʲ = chi | /x/ = x = ch | /h/ = h = h | ||
/v/ = v = w | /v́/ = vʲ = wi | /z/ = z = z | /ź/ = zʲ = zi | ||||||
Nosowe | /m/ = m = m | /ḿ/ = mʲ = mi | /n/ = n = n | /ń/ = nʲ = ni | |||||
Boczne | /l/ = l = l | /ľ/ = lʲ = li | |||||||
Drżące | /r/ = r = r | /ŕ/ = rʲ = ri | |||||||
Półsamogłoski | /j/ = j = j |
Docelowa ortografja ma zapisywać spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne zgodnie z etymologją, czyli np. /defkă/ = dewka.
Rozróżnienie di/gi oraz ti/ki ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = giora, /ďolü/ = dialu, /ťostü/ = tiastu, /ťölü/ = kiolu.
Z uwagi na istniejące oboczności /kj/:/kv/ i podobne, piszemy w tam, gdzie są one etymologiczne, np. /sjot/ = swiat - świat, /no svăte/ = na swáté - na świecie.
A
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
a /ă/ | a, lecz | psł. *a | słowo poświadczone |
Ȧ
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
ȧgát /agot/ | chronić, oszczędzać | śdn. hegen, heien | słowo poświadczone w 3Sg /agol/, /agojĕ/ |
ȧchtér /axter/ | tył | śdn. achter | rozkład złożenia /axterskă/ |
ȧchterskie /axtersťĕ/ | tylny | śdn. achter + psł. *-ьskъjь | słowo poświadczone w r. żeńskim |
ȧlbȧrga /albargă/ | oberża, gospoda | śdn. herberge | słowo poświadczone |
ȧltitŷ /altitåi/ | zawsze | śdn. alletiden | słowo poświadczone |
ȧmén /amen/ | amen | śdn. amen | słowo poświadczone |
Å
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
Åns, Ånsa /Åns(ă)/ | Jan | śdn. Hans | słowo poświadczone |
Ånska /Ånskă/ | Janek | śdn. Hans + psł. *-ъka | słowo poświadczone |
B
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
babá /bobo/ | baba, stara kobieta | psł. *baba | słowo poświadczone |
babka /bopkă/ | akuszerka, położna | psł. *babъka | słowo poświadczone |
bagnîna /bognaină/ | bagnisko | psł. *bagnina | poświadczone w toponimji: Bonnein |
bagne /bognĕ/ | bagno | psł. *bagno | poświadczone w toponimji w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) |
bardŷnia /bordåińă/ | siekiera | psł. *bordyňa | słowo poświadczone |
bardzia /borʒ́ă/ | brózda | psł. *borzda | słowo poświadczone |
barna /bornă/ | brona | psł. *borna | słowo poświadczone |
barnu /bornü/ | ił, glina | psł. *bъrno | poświadczone w toponimji: Barneitz (<*bъrnišče) |
bart /bort/ | barć | psł. *bъrtь | poświadczone w toponimji w złożeniu: Pardein (<*bъrtina), Prietnick (<*bъrtьnikъ), Bartsch (<*bъrtьce), por stłuż. bart |
bartnek /bortnĕk/ | bartnik | bort + -nĕk | z rekonstruowanego bort, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe: Bartenick |
barš /borš/ | okoń | por. niem. Barsch | słowo poświadczone |
bȧba /babă/ | babka, babcia | słownictwo dziecięce | słowo poświadczone |
bȧdål /badål/ | kat, oprawca | śdn. bodel | słowo poświadczone |
bȧdån /badån/ | kadź, zbiornik | śdn. boden | słowo poświadczone |
bȧdiane /baďonĕ/ | modlitwa | baďot + 'onĕ | gerundium od poświadczonego baďot |
bȧdiannek /baďonĕk | modlitewnik | baďonĕ + -nĕk | formacja z -nĕk tworzącym nazwy narzędzi |
bȧdiát /baďot/ | modlić się | beden | słowo poświadczone |
bȧlȧja /balajă/ | miednica | śdn. balleie | słowo poświadczone |
bȧn /ban/ | strych | śdn. bon | słowo poświadczone |
bȧnkî /banťai/ | ławka | śdn. banke | słowo poświadczone |
bȧrgiėr /barďėr/ | mieszczuch | śdn. borger | słowo poświadczone |
Bȧrlen /barlĕn/? | Berlin | psł. *bъrlinъ? | rekonstrukcja |
båla /bålă/ | byk | śdn. bulle | słowo poświadczone |
båz /båz/ | bez | psł. *bъzъ | słowo poświadczone |
bek /bek/ | strumień | śdn. beke | słowo poświadczone |
belet /belĕt/ | bielić ubrania | psł. *běliti | słowo poświadczone |
bet sa /bet să/ | bać się | psł. *bojati sę | słowo poświadczone |
betrat /betrăt/ | ulepszyć | śdn. beteren | słowo poświadczone |
bezat /bezăt/ | biec, biegać | psł. *běžati | słowo poświadczone |
bezîka /bezaikă/ | goniec, biegacz | psł. *běžika | słowo poświadczone |
bikac /bikăc/ | dzięcioł | śdn bicken + psł. *-ačь | słowo poświadczone |
bît /bait/ | bić | psł. *biti | słowo poświadczone |
biale /b́olĕ/ | biały | psł. *bělъjь | słowo poświadczone |
bialáru̇s /b́olărus/ | Białorusin | b́olĕ + rus | por. biał. беларус, cz. Bělorus |
blave /blovĕ/ | niebieski | śdn. blawe | słowo poświadczone |
blȧntia zûzàlîcia /blanťă zauzălaićă/ | robaczek świętojański | blanťă + psł. *žužalica | słowo poświadczone |
blåcha /blåxă/ | pchła | psł. *blъxa | słowo poświadczone |
blåne /blånĕ/ | błonie | psł. *bolnьje | słowo poświadczone |
blåtu /blåtü/ | błoto | psł. *bolto | poświadczone w toponimji: Platjei, Plaut |
blij /blij/ | ołów | śdn. bli(g) | poświadczone w dopełniaczu /blijau/ |
blijene /blijenĕ/ | ołowiany, ołowiowy | śdn. bli(g) + -enĕ | złożenie |
blinskat /blinskăt/ | kołysać | ??? | słowo poświadczone |
blîzą /blaizą/ | bliźnię (chłopiec) | psł. *bližę | słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ |
blîzek /blaizĕk/ | blizko | psł. *blizъko | słowo poświadczone |
blîzîcia /blaizaićă/ | bliźnię (dziewczę) | psł. *bližica | słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ |
blîzkje /blaisťĕ/ | blizki | psł. *blizъkъjь | według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko |
blîzek /blaizĕk/ | znajomy | psł. *blizokъ | poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/ |
bober /böbĕr/ | bóbr | psł. *bobrъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka) |
bose /bösĕ/ | bosy | psł. bosъjь | słowo poświadczone |
boze /bözĕ/ | zły | śdn. böse | dodatkowo zasymilowane poświadczone /böse/ |
bǫbån /bǫbån/ | bęben | psł. *bǫbъnъ | słowo poświadczone |
bǫcet /bǫcĕt/ | ryczeć | psł. bǫčiti | słowo poświadczone |
bǫkar /bǫkăr/ | bączek (ptak) | psł. *bǫkařь | słowo poświadczone |
brak /brok/ | nieużytek, odłóg | śdn. brake | słowo poświadczone |
brat /brot/ | brat | psł. *bratъ | słowo poświadczone |
brȧdá /brado/ | pieczeń | śdn. brade | słowo poświadczone |
bråwŷ /bråvoi/ | brwi | psł. *brъvi | słowo poświadczone |
brącet /brącět/ | brzęczeć | psł. *bręčěti | poświadczone w 3Sg: /brącĕ/ |
brącîka /brącaikă/ | harfa (żydowska?) | psł. *bręčika | słowo poświadczone |
breza /breză/ | brzoza | psł. *berza | słowo poświadczone |
brést /brest/ | wiąz | psł. *brest | poświadczone w toponimji: Briest, Brestah (<*brestъkъ), Prestein (<*brestina) |
brig /brig/ | brzeg | psł. *bergъ | słowo poświadczone |
brîtka /braitkă/ | czapka | śdn. breit?? | słowo poświadczone |
brod /bröd/ | bród | psł. *brodъ | poświadczone w toponimji: Brode, Bröde, Brodei, Brudberg |
broda /brödă/ | podbródek | psł. *borda | słowo poświadczone |
brodak /brödăk/ | brodzik | psł. *brodъkъ | poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack |
brodawîcia /brödavaićă/ | brodawka | psł. *bordavica | słowo poświadczone |
brudegȧm /brüdegam/ | małżonek, mąż | śdn. brüdegam | słowo poświadczone |
bruder /brüdĕr/ | żebrak | śdn. broder | słowo poświadczone |
bruderŷnka /brüderåinkă/ | żebrak | śdn. broder + -åinkă | słowo poświadczone, Polański rekonstruuje brüderainkă |
bruderska /brüderskă/ | żebraczka | śdn. broder + -skă | słowo poświadczone |
bruga /brügă/ | most | śdn. brügge | słowo poświadczone |
bruk /brük/ | użycie | śdn. brük | słowo poświadczone |
brukaza /brükoză/ | spodnie | śdn. brôkhôse | słowo poświadczone |
brukát /brükot/ | używać | śdn. brüken | słowo poświadczone |
brut /brüt/ | panna młoda | śdn. brüt | słowo poświadczone |
brûd /braud/ | brud | psł. *brudъ | poświadczony w toponimji: Braud, Braude |
bub /büb/ | fasola | psł. *bobъ | słowo poświadczone |
bucka /bückă/ | leń, próżniak | ? | słowo poświadczone |
budąca mûchá /büdącă mauxo/ | bąk, giez | psł. *bodǫťaja muxa | słowo poświadczone |
Bug /Büg/ | Bóg | psł. *bogъ | słowo poświadczone |
bukwŷ /bükvoi/ | książka | śdn. bôk | słowo poświadczone |
bulet /bülĕt/ | boleć | psł. *bolěti | poświadczone w 3Sg: /bülĕ/ |
bust /büst/ | kłuć, przebijać; żądlić | psł. *bosti | słowo poświadczone |
buwát /büvot/ | budować | śdn. buwen | słowo poświadczone |
Buzac /Büzăc/ | Bóg | psł. *božьcь | słowo poświadczone |
Buzȧcak /Büzacăk/ | Bóg | psł. *božьčьkъ | słowo poświadczone |
Buza Matî /büză motai/ | Matka Boża | psł. *božьja mati | słowo poświadczone |
buzą /büzą/ | obraz święty | psł. *božę | słowo poświadczone |
Buze /Büzĕ/ | Boży | psł. Božьjь | słowo poświadczone |
Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ | Syn Boży | psł. Božьjь Otrokъ | słowo poświadczone |
Buźǫtkiu /büźǫtťü | obrazek święty | psł. *božętъko | słowo poświadczone |
bu̇k /buk/ | piasta | śdn. bûk | słowo poświadczone |
bu̇ntie /bunťĕ/ | kolorowy, pstrokaty | śdn. bunt | słowo poświadczone |
bu̇ntia rŷbá /bunťă råibo/ | pstrąg | bunťă + råibo | słowo poświadczone |
bûd /baud/ | szyling | śdn. butken | słowo poświadczone |
bûk /bauk/ | buk | psł. *bukъ | słowo poświadczone |
bŷstre /boistrĕ/ | szybki, bystry | psł. *bystrъjь | poświadczone w toponimji: Wisstreitzen, Wüstereitz (<*bystrica), Fistrein (<*bystrina) |
bŷt /boit/ | być | psł. *byti | słowo poświadczone |
C
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
cád /cod/ | dym; sadza; kopeć | psł. *čadъ | słowo poświadczone |
cadet /codĕt/ | kurzyć, dymić | psł. *čadъ | słowo poświadczone |
carne /cornĕ/ | czarny | psł. *čьrnъjь | słowo poświadczone |
casá /coso/ | miska, czasza | psł. *čaša | słowo poświadczone |
caska /coskă/ | miseczka | coso + -kă | zdrobnienie z przyrostkiem -kă |
cȧbår /cabår/ | ceber | psł. *čьbъrъ | słowo poświadczone |
cȧrkî /carťai/ | kościół, także cmentarz przykościelny | psł. *cьrky | słowo poświadczone |
cȧrkwîcia /carkvaićă/ | kaplica | psł. *cьrkъvica | słowo poświadczone |
cȧrmak /carmăk/ | żółtko jaja | psł. *čьrmakъ | słowo poświadczone |
cȧrnet /carnĕt/ | czernieć | psł. *čьrněti | formacja wzorem zåuknĕt, belĕt |
cȧrnîcia /carnaićă/ | czarna jagoda | psł. *čьrnica | słowo poświadczone |
cȧrw /carv/ | robak? | psł. *čьrvь | poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ |
cȧrw lezące /carv lezącĕ/ | ślimak | psł. *čьrvь lězęťьjь | słowo poświadczone |
cȧrwene /carvenĕ/ | czerwony | psł. *čьrvenъjь | słowo poświadczone |
Céch /cex/ | Czech | cz. Čech | zapożyczenie z czeskiego |
ceskie /cesťĕ/ | czeski | Cex + -sťĕ | Cex-cesťĕ jak Wénd-wensťĕ |
cela /celă/ | pszczoła | psł. *bьčela | słowo poświadczone |
celar /celăr/ | pszczelarz | celă + -ăr | formacja wzorem ťönăr, gǫśăr |
cele /celĕ/ | pszczeli | psł. *bьčelьjь | słowo poświadczone |
celu /celü/ | policzek | psł. *čelo | słowo poświadczone |
cepak /cepăk/ | kij, kijak | psł. *cěpakъ | słowo poświadczone |
cepŷ /cepoi/ | cep | psł. *cěpy | słowo poświadczone |
cera /ceră/ | wczoraj | psł. *vьčera | słowo poświadczone |
cerajse /cerojsĕ/ | wczorajszy | psł. *vьčerajьšьjь | formacja analogiczna do dans - dansejsĕ |
cesat /cesăt/ | czesać | psł. *česati | słowo poświadczone |
ce /cĕ/ | czy, lub | psł. *či | słowo poświadczone |
céw /cev/ | cewka tkacka | psł. *cěvъ | słowo poświadczone |
cikànîcia /cikănaićă/ | kózka? | niem. Zike + -naićă | słowo poświadczone |
ciliûst /ciľaust/ | szczęka dolna | psł. *čeľustь | słowo poświadczone |
cial /ćol/ | na zdrowie! | psł. *cělъ | słowo poświadczone |
cirkác /cirkoc/ | świerszcz | onomatopeja + psł. *-ačь | słowo poświadczone |
cirkát /cirkot/ | ćwierkać? | onomatopeja, patrz pol. ćwierkać | rozkład złożenia cirkoc |
citer /citĕr/ | cztery | psł. *četyre | słowo poświadczone |
citèrdiśǫt /citĕrdiśǫt/ | czterdzieści | psł. *četyre desętъ | słowo poświadczone |
citèrnacte /citĕrnoctĕ/ | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
citèrnacti /citĕrnocti | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
citèrnàdist /citĕrnădist/ | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
citèrnarde /citĕrnordĕ/ | czworokątny | psł. *četyre + śdn. nôrd | słowo poświadczone |
citwàru /citvărü/ | czworo | psł. *četvoro | słowo poświadczone |
citwiarte /ciťortĕ/ | czwarty | psł. *četvьrtъjь | słowo poświadczone |
cîpål /caipål/ | cebula | szlez-holszt zippel | słowo poświaczone |
cîst /caist/ | liczyć | psł. *čisti | poświadczone w 3Sg: catĕ i imiesłów: catenĕ |
cîste /caistĕ/ | czysty | psł. *čistъjь | słowo poświadczone |
cîsté /caiste/ | czysto | psł. *čistě | słowo poświadczone |
cîstet /caistĕt/ | czyścić | psł. *čistiti | poświadczone w 3Sg: caistĕ |
cîstu /caistü/ | czysto | psł. *čistě | słowo poświadczone |
clåwácene /clåvăcenĕ/ | człowieczy, ludzki | psł. *čelvěčenъjь | słowo poświadczone |
clåwak /clåvăk/ | człowiek | psł. *čelvěk | słowo poświadczone |
crewu /crevü/ | trzewia, wnętrzności | psł. červo | słowo poświadczone |
criw /criv/ | but, trzewik | psł. *červь | słowo poświadczone |
criwnek /crivnĕk/ | szewc | criv + -nĕk | słowo poświadczone |
cu /cü/ | co; że | psł. *čьso | słowo poświadczone |
cûdze /cauʒĕ/ | cudzy, obcy, nieprzyjaciel | psł. *ťuďь | słowo poświadczone |
cût /caut/ | czuć | psł. *čuti | poświadczone w 1Sg: cajă (-ją?) i w 2Sg: cajĕs (-jis?) |
cůn /cåun/ | czółno, łódka | psł. *čьlnъ | słowo poświadczone |
cůnak /cåunăk/ | czółenko tkackie | psł. *čьlnъkъ | słowo poświadczone |
D
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
dade /dodĕ/ | zmarły | śdn. lüneb. dode | słowo poświadczone |
dagat /dogăt/ | być wartym | śdn. dogen | poświadczone w 3Sg: dogă |
dách /dox/ | przecież | śdn. doch | słowo poświadczone |
dalek /dolĕk/ | daleko | psł. *daleko | słowo poświadczone |
dalekie /doleťĕ/ | daleki | psł. *dalekъjь | według poświadczonego /dolĕk/ - daleko |
dát /dot/ I | dać | psł. *dati | słowo poświadczone |
dát /dot/ II | śmierć | śdn. dôt | słowo poświadczone, być może dod |
dawek /dovĕk/ | jastrząb | psł. *davikъ | słowo poświadczone, niepewne |
dawet /dovĕt/ | cisnąć, dławić | psł. *daviti | słowo poświadczone |
dȧgiėl /daďėl/ | tygiel | śdn. degel | poświadczone w 3Sg: dovĕ |
dȧglitie /dagliťĕ/ | powszedni | śdn. daglik | słowo poświadczone |
dȧliá /daľo/ | długość | psł. *dьľa | poświadczone w ASg: dalą |
dȧlna /dalnă/ | osnowa | psł. *dьľьna? -oje? | słowo poświadczone |
dȧn /dan/ | dzień | psł. *dьnь | słowo poświadczone |
dȧnac /danăc/ | dzień | psł. *dьnьcь | słowo poświadczone |
dȧncká /dancko/ | dzięki | śdn. dank + -ăk | słowo poświadczone |
dȧnesne /danesnĕ/ | codzienny, dzienny | psł. *dьnešьnъjь | słowo poświadczone |
dȧns /dans/ | dzisiaj | psł. *dьnьsь | słowo poświadczone |
dȧnsejse /danseisĕ/ | dzisiejszy | psł. *dьnь | słowo poświadczone |
dȧra /dară/ | dziura | psł. *dira | słowo poświadczone |
dȧrgnǫt /dargnǫt/ | dzierga, wyczesywać (len) | psł. *dьrgnǫti | słowo poświadczone |
dȧršår /daršår/ | młóckarz | śdn. derscher | słowo poświadczone |
dåné /dåne/ | wewnątrz, w środku | psł. *dъně | słowo poświadczone |
dånu /dånü/ | dno | psł. *dъno | słowo poświadczone |
dånû /dånau/ | do wewnątrz, do środka | psł. *dъnu | słowo poświadczone |
dåwá /dåvo/ | dwa | psł. *dъva | słowo poświadczone |
dåwáj /dåvoj/ | dwoje | psł. *dъvojь | słowo poświadczone |
dåzd /dåzd/ | deszcz | psł. *dъždžь | słowo poświadczone |
dedîcia /dedaićă/ | ojcowizna | psł. *dědica | poświadczone w toponimji: Tideitz, Tiedeitzen, Taddeis |
dedîcia /dedaićă/ | dziedzina, spadek, dziedzictwo | psł. *dědina | poświadczone w toponimji: Deetjein, Detschön |
degne /degnĕ/ | odpowiedni, warty | lüneb. dägen | słowo poświadczone |
degá /dego/ | szpada | śdn. dege | słowo poświadczone |
dék /dek/ | dach | śdn. dâk | słowo poświadczone |
delet /delĕt/ | dzielić | psł. *děliti | poświadczone w 3Sg: delĕ |
demutichie /demütix́ĕ/ | pokorny, uległy | śdn. dêmödich | słowo poświadczone |
den /den/ | Duńczyk | śdn. Dêne | zapożyczenie ze śdn. |
denkát /denkot/ | myśleć | śdn. denken | słowo poświadczone |
deta /detă/ | dziecko | psł. *dětę | słowo poświadczone, obocznie detą |
detîne /detainĕ/ | dziecinny | psł. *dětinъjь | słowo poświadczone |
dewa /devă/ | dziewczyna; służąca | psł. *děva | słowo poświadczone |
dewka /defkă/ | dziewczyna; córka | psł. *děvъka | słowo poświadczone |
diada /ďodă/ | dziadek, ojciec matki | psł. *děda | poświadczone w toponimji: Thiedken (<*děd(k)in?), Tideitz, Tiedeitzen (<*dědica) |
dialat /ďolăt/ | pracować, działać | psł. *dělati | poświadczone 3Sg: ďolă, ale także ďolojĕ |
dialàtuwne /ďolătüvnĕ/ | pracowity | psł. *dělatovьnъjь | słowo poświadczone |
dialu /ďolü/ | dzieło, praca, wysiłek | psł. *dělo | słowo poświadczone |
diatka /ďotkă/ | dziecko | psł. *dětъka | słowo poświadczone |
dif /dif/ | złodziej | śdn. dief | słowo poświadczone |
dik /dik/ | staw | śdn. dîk | słowo poświadczone |
dikie /diťĕ/ | gruby | lüneb. dick | słowo poświadczone |
din /din/ | także, też | śdn. den | słowo poświadczone |
dingat /dingăt/ | wynajmować | śdn. dingen | słowo poświadczone |
diǫsna /ďǫsnă/ | dziąsło | psł. *dęsna | słowo poświadczone |
dirzet /dirzĕt/ | trzymać, powztrzymywać | psł. *dьržiti | słowo poświadczone |
disąt /disąt/ | dziesięć | psł. *desętь | słowo poświadczone |
disątàru /disątărü/ | dziesięcioro | psł. *desętero | słowo poświadczone |
disątdisiǫt /disątdiśǫt/ | sto | psł. *desętь desętъ | słowo poświadczone |
disąt pątstig /disąt pątstig/ | tysiąc | disąt + pątstig | słowo poświadczone, ale Polański odczytuje disąt pątstiďĕ |
disiǫte /diśǫtĕ/ | dziesiąty | psł. *desętъjь | słowo poświadczone |
diwąt /divąt/ | dziewięć | psł. *devętь | słowo poświadczone |
diwątàru /divątărü/ | dziewięcioro | psł. *devętero | słowo poświadczone |
diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ | dziewiętnaście | psł. *devętь na desęte | słowo poświadczone |
disątnacti /disątnocti/ | dwadzieścia | psł. *desętь na desęte | słowo poświadczone |
diwątdisiǫt /divądiśǫt/ | dziewięćdziesiąt | psł. *devętь desętъ | słowo poświadczone |
diwiǫte /div́ǫtĕ/ | dziewiąty | psł. *devętъjь | słowo poświadczone |
dîpá /daipo/ | jama, jaskinia | psł. *dupa | poświadczone w toponimji: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe |
dîpaste /daipostĕ/ | głupi, naiwny | psł. *dupastъjь | słowo poświadczone |
dîpawe /daipovĕ/ | głupi, naiwny | psł. *dupavъjь | słowo poświadczone, ale por. daipostĕ |
dîská /daisko/ | stół | śdn. disk | słowo poświadczone |
dîwak /daivăk/ | jeleń | psł. *divakъ | słowo poświadczone |
dîwe /daivĕ/ | dziki | psł. *divъjь | słowo poświadczone |
dlån /dlån/ | dłoń | psł. *dolnь | słowo poświadczone |
dobål /döbål/ | djabeł | śdn. duvel | słowo poświadczone |
dol /döl/ | dół, dolina | psł. *dolъ | słowo poświadczone |
dolda /döldă/ | (duży) garnek | śdn. dulte | poświadczone jako dölde, dodatkowo zasymilowane |
dor /dör/ I | dwór | psł. *dvorъ | słowo poświadczone |
dor /dör/ II | prze-, przez, (durch) | śdn. dor | słowo poświadczone |
dorstiat /dörsťăt/ | być spragnionym | śdn. dörsten | poświadczone w 3Sg: dörsťojĕ |
dorianak /döŕonăk/ | dzierżawca | dör + -'onăk | formacja wzorem dör-döŕonkă |
dorianka /döŕonkă/ | dzierżawczyni | psł. *dvořanъka | słowo poświadczone |
dost /döst/ | dość | psł. *dostъ | słowo poświadczone, obocznie düst |
dǫb /dǫb/ | dąb; drzewo | psł. *dǫbъ | słowo poświadczone |
dǫbak /dǫbăk/ | drzewko | dǫb + -ăk | słowo poświadczone |
dǫbîcia /dǫbaićă/ | sad, dąbrowa | dǫb + -aićă | słowo poświadczone |
dǫbrianka /dǫbŕonkă/ | galas, dębianka | psł. *dǫbřanъka | słowo poświadczone |
dǫpá /dǫpo/ | chrzest | śdn. dôpe | słowo poświadczone, obocznie dǫpă |
dǫpiat /dǫṕăt/ | chrzcić | śdn. dôpen | poświadczone w czasie przeszłym: dǫṕălai-jĕg |
dǫpnîcia /dǫpnaićă/ | chrzcielnica | śdn. dôpe + psł. *-ьnica | słowo poświadczone |
dǫt /dǫt/ | dąć, dmuchać | psł. *dǫti | poświadczone w 3Sg: dåmĕ |
drȧle /dralĕ/ | prędki, szybki | śdn. dral | słowo poświadczone |
drȧmeta /drametă/ | fujarka | śdn. drummete | słowo poświadczone |
dråwa /dråvă/ | drwa | psł. *drъva | słowo poświadczone |
dråwene /dråvenĕ/ | drewniany | dråvă + -enĕ | słowo poświadczone |
dråwnu /dråvnü/ | drewno | psł. *drъvьno | słowo poświadczone |
dråzet /dråzĕt/ | drżeć | psł. *drъžiti | poświadczone w 3Sg: dråzĕ |
dremat /dremăt/ | śnić, marzyć we śnie | psł. *drěmati | poświadczone w 2Sg: dremĕs |
drén /dren/ | cierń | psł. *dernъ | słowo poświadczone |
drene /drenĕ/ | ciernie | psł. *dernьje | słowo poświadczone |
drenuwate /drenüvotĕ/ | cierniowy | dren + -üvotĕ | słowo poświadczone |
drét /dret/ | drzeć | psł. *derti | poświadczone w 3Sg: derĕ |
Drewes /Drevĕs/ | Andrzej | śdn. Drêwes | słowo poświadczone |
Dreweska /Dreveskă/ | Andrzejek | Drevĕs + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
drewu /drevü/ | drzewo | psł. *dervo | rozkład poświadczonego drivenĕ, "drzewo" to także ľos, dǫb, drevü mogło być zapomniane |
driste /dristĕ/ | odważny, mężny | śdn. drîst | słowo poświadczone |
driwene /drivenĕ/ | drzewny | psł. *dervenъjь | słowo poświadczone |
drizȧl /drizal/ | pas do przepasywania czy podciągania odzieży | psł. *dьržalь | słowo poświadczone |
druwa /drüvă/ | winogrono | śdn. drûve | słowo poświadczone |
drûde /draudĕ/ | niekiedy | psł. *drugdy | słowo poświadczone |
drûg /draug/ | inny, drugi, jeden | psł. *drugъ | słowo poświadczone |
drûg drûgû /draug draugau/ | jeden drugiemu | psł. *drugъ drugu | słowo poświadczone |
drûg gegén drûga /draug gegen draugă/ | jeden przeciw drugiemu | psł. *drugъ + śdn. gegen | słowo poświadczone |
drûgie /drauďĕ/ | drugi | psł. *drugъjь | słowo poświadczone |
drûz Bug /drauz Büg/ | szczęść Boże, dopomóż Boże | psł. *druži bogъ | zwrot poświadczony |
drûzet /drauzĕt/ | pomagać | psł. *družiti | słowo poświadczone |
du /dü/ | do | psł. *do | słowo poświadczone |
duble /düblĕ/ | podwójny | śdn. dubbel | słowo poświadczone, obocznie dubbelt? |
dublér /dübler/ | rodzaj monety, dytki | śdn. dubler | słowo poświadczone |
dubre /dübrĕ/ | dobry | psł. *dobrъjь | słowo poświadczone |
dubré /dübre/ | dobrze | psł. *dobrě | słowo poświadczone |
dubre dȧn /dübrĕ dan/ | dzień dobry | psł. dobrъjь dьnь | zwrot poświadczony |
dubre vicér /dübrĕ vicer/ | dobry wieczór | psł. *dobrъjь večerъ | zwrot poświadczony |
dubru /dübrü/ | dobro | psł. *dobro | słowo poświadczone, znaczenie niepewne |
dujet /düjĕt/ | doić | psł. *dojiti | słowo poświadczone |
dujokie /düjoťĕ/ | dwojaki | psł. *dъvojakъjь | słowo poświadczone jako düjocĕ, niepewne |
dukiuncet /düťüncĕt/ | dokończyć | psł. *dokončiti | słowo poświadczone |
dum /düm/ | dom, posiadłość | psł. *domъ | słowo poświadczone |
dumá /dümo/ | do domu | psł. *doma | słowo poświadczone |
Dumas /Dümăs/ | Tomasz | śdn. Domas | słowo poświadczone |
Dumaska /Dümoskă/ | Tomek | Dümăs + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
dupîte /düpaitĕ/ | pijany | psł. *dopitъjь | słowo poświadczone |
dust /düst/ | dość | psł. *dostь | słowo poświadczone, obocznie döst |
duzȧdát sa /düzadot să/ | doczekać się | psł. *dožьdati sę | formacja wzteczna od poświadczonego düzaidăt |
duzîdat /düzaidăt/ | oczekiwać | psł. *dožidati | słowo poświadczone |
du̇dȧja /dudajă/ | dudy | śdn. dûdey | słowo poświadczone |
du̇ldichie /duldix́ĕ/ | cierpliwy | śdn. duldich | słowo poświadczone |
dûsa /dausă/ | dusza | psł. *duša | słowo poświadczone |
dûsne /dausnĕ/ | zaduszny | psł. *dušьnъjь | słowo poświadczone |
důg /dåug/ | dług | psł. *dъlgъ | słowo poświadczone |
důgie /dåuďĕ/ | długi | psł. *dъlgъjь | słowo poświadczone |
důgiéråt /dåuďĕråt/ | długodziób | psł. *dъlg-o-rъtъ | słowo poświadczone |
důgiu /dåuďü/ | długo | psł. *dъlgo | słowo poświadczone |
důzne /dåuznĕ/ | dłużny, winny | dåug + -nĕ | złożenie wzorem pl. dłużny |
důznek /dåuznĕk/ | dłużnik, winowajca | dåug + -nĕk | poświadczone w NSg: dåuznaicĕ |
dwȧr /dvar/ | drzwi | psł. *dvьrь | słowo poświadczone |
dwȧrnîcia /dvarnaićă/ | pokój | psł. *dvьrьnica | słowo poświadczone |
dwenàcté /dvenăcte/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
dwenacté /dvenocte/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
dwenàcti /dvenăcti/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
dwenàdist /dvenădist/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
dwîgát /dvaigot/ | dźwigać, podnosić | psł. *dvigati | iteratyw do poświadczonego dvaignǫt |
dwîgnǫt /dvaignǫt/ | dźwignąć, podnieść | psł. *dvignǫti | słowo poświadczone |
dŷchat /dåixăt/ | chuchać | psł. *dyxati | poświadczone w 3Sg: dåixă |
dŷm /dåim/ | dym | psł. *dymъ | słowo poświadczone |
dŷmat /dåimăt/ | dmuchać | psł. *dymati | poświadczone w 3Sg: dåimă |
E
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
ele /elĕ/ | cały czas, zawsze | śdn. hêl | słowo poświadczone |
eluwe /elüvĕ/ | cały | śdn. hêl + -üvĕ | słowo poświadczone |
emerika /emerikă/ | królewstwo niebieskie | śdn. hemmelrîke | słowo poświadczone |
enep /enĕp/ | konopia | śdn. hennep | słowo poświadczone |
engiėl /enďėl/ | anioł | śdn. engel | słowo poświadczone |
engiwår /enďivår/ | imbir | śdn. engewer | słowo poświadczone |
erá /ero/ | cześć, honor | śdn. êre | poświadczone w bierniku /erǫ/ |
erlikie /erliťĕ/ | uczciwy | śdn. êrlik | słowo poświadczone |
erste /erstĕ/ | pierwszy | śdn. erste | słowo poświadczone |
ewål /evål/ | hebel | dn. hewel | słowo poświadczone |
F
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
fȧrbia /farb́ă/ | kolor | por. niem. Farbe | słowo poświadczone |
flîtá /flaito/ | flet | śdn. floite | słowo poświadczone |
flîtac /flaităc/ | piegża | flaito + -ac | słowo poświadczone |
flîtát /flaitot/ | grać na flecie | flaito + -ot | słowo poświadczone |
Francoz /froncöz/? | Francuz | dn. Franzoos | zapożyczenie z dolno-niemieckiego |
Fris /fris/ | Fryzyjczyk | śdn. Vrêsch | słowo poświadczone |
G
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
gabel /gobel/? | widelec | śdn gåb(e)l | słowo poświadczone, ale niepewne |
gád /god/ | wąż | psł. *gadъ | słowo poświadczone |
gade /godĕ/ | gadzi, węży | psł. *gadьjь | słowo poświadczone |
gadek /godĕk/ | robak | psł. *gadikъ | słowo poświadczone |
gáj /goj/ | gaj, lasek | psł. *gajь | poświadczone w toponimji: Gei, Gei-wiesen |
galǫz /golǫz/ | gałąź | psł. *galǫzь | słowo poświadczone |
gárd /gord/ I | stajnia, obora | psł. *gordь | słowo poświadczone |
gárd /gord/ II | zamek, gród; sąd | psł. *gordъ | słowo poświadczone |
gardîste /gordaistĕ/ | grodzisko, plac grodowy | psł. *gordišče | słowo poświadczone |
Garduw /Gordüv/? | Gartow | psł. *gordovъ? | rekonstrukcja |
gárch /gorx/ | groch; wyka | psł. *gorxъ | słowo poświadczone |
garnak /gornăk/ | garnek (na mleko) | psł. *gъrnъkъ | słowo poświadczone |
garnet /gornĕt/ | mówić, gadać | psł. *gorniti | słowo poświadczone |
garsle /gorslĕ/ | garść | psł. *gъrstlьje | słowo poświadczone |
gaset /gosĕt/ | gasić | psł. *gasiti | poświadczone w 3Sg: gosĕ |
gát /got/ | gać, grobla, (staw?) | psł. *gatъ~gatь | poświadczone w toponimji: Katei, Jatey-feld, Jatey-wiesen |
gatek /gotĕk/ | mały staw | psł. *gatikъ | poświadczone w toponimji: Kadieck |
gȧklår /gaklår/ | kuglarz | gôkeler | słowo poświadczone |
gȧlá /galo/ | strój odświętny, urzędowy | por. niem. Gala | słowo poświadczone |
gȧle /galě/ | żółty | śdn. gêle | dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/ |
gȧlgvŷ /galgvoi/ | szubienica; wieszak | śdn. galge | słowo poświadczone |
gȧnat /ganăt/ | być życzliwym | śdn. gannen | poświadczone 1Sg: ganăm, 2Sg: ganăs |
gȧnc /ganc/ | cały | niem. ganz | słowo poświadczone |
gȧng /gang/ | przejście, korytarz | śdn. gank | słowo poświadczone |
gåzîwe /gåzaivĕ/ | prędki, szybki | psł. *gъzivъjь | słowo poświadczone |
gåzet /gåzĕt/ | gzić się, wzciekać się (o bydle) | psł. *gъzъ + -iti | poświadczone w 3Sg: gåzĕ |
gegén /gegen/ | przeciwko | śdn. gegen | słowo poświadczone |
giole /ďölĕ/ | goły | psł. *golъjь | słowo poświadczone |
giolǫb /ďölǫb/ | gołąb | psł. golǫbь | słowo poświadczone |
giolǫbak /ďölǫbăk/ | gołąbek | psł. golǫbъkъ | słowo poświadczone |
giora /ďöră/ | góra | psł. *gora | słowo poświadczone |
giorcanek /ďörconĕk/ | stwór górski, górzanin | psł. *gorьčanikъ | słowo poświadczone |
giorét sa /ďöret să/ | palić się | psł. *gorěti sę | słowo poświadczone |
giorka /ďörkă/ | górka, pagórek | psł. *gorъka | słowo poświadczone |
giorkie /ďörťĕ/ | gorzki | psł. *gorьkъjь | słowo poświadczone |
Giorska /Ďörskă/ | Bergen | psł. *gorьska(ja) | słowo poświadczone |
giujek /ďüjĕk/ | uzdrowiciel | psł. *gojikъ | słowo poświadczone, Polański tłumaczy "lekarz, cyrulik" |
giujet /ďüjĕt/ | leczyć, goić | psł. *gojiti | poświadczone w 3Sg: ďüjĕ |
giujît sa /ďüjait să/ | goić się | psł. *gojiti sę | poświadczone w 3Sg: ďüji-să |
giulia /ďüľă/ | pustkowie, wrzosowisko | psł. *golьja | słowo poświadczone |
giune /ďünĕ/ | gówno | psł. *govьno | poświadczone w GSg: ďünă |
giust /ďüst/ | gość | psł. *gostь | słowo poświadczone |
giustnîcia /ďüstnaićă/ | kawał ziemi, z którego sołtys może ugościć wójta | psł. *gostьnica | słowo poświadczone, ale znaczenie być może dużo szersze |
giuzd /ďüzd/ | gwóźdź; kołek | psł. *gvozdь | słowo poświadczone |
giûster /ďaustĕr/ | jaszczur | psł. *guščerъ | poświadczone nazwisko rodowe: Gauster, por. sch. gušter, także w toponimji: Güstrow, Guzstrowe |
gîmne /ďaimnĕ/ | gumno, zabudowa gospodarska | psł. *gumьno | słowo poświadczone |
gladkie /glotťĕ/ | gładki; ładny | psł. *gladъkъjь | słowo poświadczone |
glazá /glozo/ | szkło; szklanka | śdn. glas | słowo poświadczone |
glaznek /gloznĕk/ | szklarz | glozo + -nĕk | słowo poświadczone |
glåd /glåd/ | głód | psł. *goldъ | słowo poświadczone |
glådet /glådĕt/ | głodować, biedować | psł. *golděti | poświadczone w 3Sg: glådĕ i gerundium glådenĕ |
glåduwat /glådüvăt/ | głodować, biedować | psł. *goldovati | poświadczone gerundium: glådüvenĕ, ale patrz glådĕt |
glåduwate /glådüvotĕ/ | głodny | psł. *goldovatъjь | słowo poświadczone |
glåduwne /glådüvnĕ/ | biedny | psł. *goldovьnъjь | słowo poświadczone |
glåduwnote /glådüvnotĕ/ | biedny | psł. *goldovьnatъjь | słowo poświadczone, ale patrz glådüvnĕ |
glåwa /glåwă/ | głowa | psł. *golva | słowo poświadczone |
glåwénene /glåwĕnenă/ | dotyczący główki lnu | psł. *golvenenъjь | słowo poświadczone |
glåwîna /glåwaină/ | główka lnu | psł. *golvina | słowo poświadczone |
glåwka /glåfkă/ | główka lnu | psł. *golvъka | słowo poświadczone |
glåwne /glåwnĕ/ | głowowy, główny | psł. *golvьnъjь | słowo poświadczone |
gliǫdat /gľǫdăt/ | śnić | psł. *ględati | poświadczono w 3Sg: gľǫdăl |
glîná /glaino/ | glina | psł. *glina | słowo poświadczone |
Glîne /Glainĕ/? | Lüneburg | psł. *glinьje | poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ |
glînene /glainenĕ/ | gliniany | psł. *glinenъjь | słowo poświadczone |
glîpe /glaipĕ/ | młody | psł. *glupъjь | słowo poświadczone |
glîpîna /glaipaină/ | młodzież | glaipĕ + -aină | utworzone wzorem sch. omladina |
glîpust /glaipüst/ | młodość | psł. *glupostь | utworzone wzorem råd-rådüst |
glîsta /glaistă/ | glista, robak | psł. *glista | słowo poświadczone, być może glaist |
glǫb /glǫb/ | głębina | psł. *glǫbь | poświadczone w toponimji: Glimp, Glumm, Glamp-Sei |
glǫbek /glǫbĕk/ | głęboko | psł. *glǫboko | słowo poświadczone |
glǫbukie /glǫbüťĕ/ | głęboki | psł. *glǫbokъjь | słowo poświadczone |
gluene /glüenĕ/ | żarzący się | por. płn.-wzch.-brand. glönich | słowo poświadczone |
glu̇pse /glupsĕ/ | zdradliwy, podstępny | śdn. glupesch | słowo poświadczone |
glûchie /glaux́ĕ/ | głuchy | psł. *gluxъjь | słowo poświadczone |
gnát /gnot/ | gnać | psł. *gъnati | poświadczone w 3Sg: gnol, zinĕ |
gnåle /gnålĕ/ | zgniły | psł. *gnilъjь | słowo poświadczone |
gnést /gnest/ | gnieść | psł. *gnesti | poświadczone w 3Sg: gnitĕ |
gnéw /gnev/ | gruczoł? | psł. *gněv | poświadczone w l. mn.: gnevoi |
gnezdît sa /gnezdait-să/ | gnieździć się | psł. *gnězditi sę | słowo poświadczone |
gnîdá /gnaido/ | gnida | psł. *gňida | poświadczono w l. mn.: gnaidåi/-ĕ |
gnît /gnait/ | gnić | psł. *gniti | poświadczono pochodne gnålĕ (zgniły) |
gnuj /gnüj/ | gnój | psł. *gnojь | słowo poświadczone |
gnujene /gnüjenĕ/ | gnojowy | psł. *gnojenъjь | słowo poświadczone |
gniazde /gńozdĕ/ | gniazdo | psł. *gnězdo | słowo poświadczone |
gǫs /gǫs/ | gęś | psł. *gǫsь | słowo poświadczone |
gǫse /gǫsĕ/ | gęsi | psł. *gǫsьjь | słowo poświadczone |
gǫsiar /gǫśăr/ | gąsior | psł. *gǫsьjařь | słowo poświadczone |
gǫska /gǫskă/ | biały chleb, bułka | psł. *gǫsъka | słowo poświadczone |
gǫste /gǫstĕ/ | gęsty | psł. *gǫstъjь | słowo poświadczone |
gráb /grob/ | grab | psł. *grabъ | poświadczone w ASg: groboi |
grabȧlnek /grobalnĕk/ | świder ciesielski (do grabi) | psł. *grabьlьnikъ | słowo poświadczone |
grablé /groble/ | grabie | psł. *grabľě | słowo poświadczone |
greblu /greblü/ | ożóg, pogrzebacz | psł. *greblo | słowo poświadczone |
grád /grod/ | grad | psł. *gradъ | słowo poświadczone |
gratewár /grotevor/ | dziadek | dn. grôte-vâer | słowo poświadczone |
gratka /grotkă/ | babka, matka ojca | śdn. grôteke | słowo poświadczone |
gratiát /groťot/ | chwalić | śdn. groten | słowo poświadczone |
grawá /grovo/ | rów | śdn. grave | słowo poświadczone |
grawena /grovenă/ | starzec, siwy mężczyzna | śdn. grawe + -enă | słowo poświadczone |
grȧmat /gramăt/ | grzmieć | psł. *grьměti | słowo poświadczone |
gréch /grex/ | grzech | psł. *grěxъ | słowo poświadczone |
grensa /grensă/ | granica | śdn. grense, z pol. granica | słowo poświadczone |
gresît sa /gresait-să/ | grzeszyć | psł. *grěšiti + să | słowo poświadczone |
gresnar /gresnăr/? | grzesznik | psł. *grešьnařь | poświadczone w DPl: gresnărüm |
gresnek /gresnĕk/ | grzesznik | psł. *grěšьnikъ | poświadczone w l. mn.: gresnaiťĕ |
grėbiåt /grėb́åt/ | grzbiet, plecy | psł. *xrьbьtъ, nieregularnie | słowo poświadczone |
gribin /gribin/ | grzebień | psł. *grebenь | słowo poświadczone |
gribinátîcia /gribinătaićă/ | kręgosłup | psł. *grebenatica | słowo poświadczone |
griját /grijot/ | grzać | psł. grějati | poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să |
griǫda /gŕǫdă/ I | belka | psł. *gręda | słowo poświadczone |
griǫda /gŕǫdă/ II | grzęda | psł. *gręda | słowo poświadczone |
grîb /graib/ | grzyb | psł. *gribъ | poświadczone nazwisko rodowe: Greibke, Griepke, a także w toponimji: Greibkens feld |
grîba /graibă/ | drobne pieniądze, grosze | psł. *grubyjě | słowo poświadczone, ale niepewne |
grîp /graip/ | kupa, stos | być może śdn. grîpe | słowo poświadczone |
grodling /grödling/ | kiełb | dn. grödeling | słowo poświadczone |
grone /grönĕ/ | zielony | śdn. gröne | słowo poświadczone |
grulikie /grüliťĕ/ | okrutny, okropny | śdn. grülik | słowo poświadczone |
gruzne /grüznĕ/ | brzydki, szpetny | psł. *grozьnъjь | słowo poświadczone |
grûk /grauk/ | grusza | psł. *gruša skontaminowana z *buk | słowo poświadczone |
grûsŷ /grausåi/ | grusza | psł. *gruš-y | słowo poświadczone |
guld /güld/ | złoto; gulden (pieniądz) | śdn. güld | słowo poświadczone |
guldån /güldån/ | gulden (pieniądz) | śdn. gülden | słowo poświadczone |
guldione /gülďonĕ/ | pozłacany | śdn. güld + -'onĕ | słowo poświadczone |
gu̇rkî /gurťai/ | ogurek | śdn. gurke | słowo poświadczone |
gu̇t | dobrze | niem. gut | słowo poświadczone |
gwiazda /gjozdă/ | gwiazda | psł. *gvězda | słowo poświadczone |
gwiazdka /gjoz(d)kă/ | gwiazdka | psł. *gvězdъka | słowo poświadczone |
Ch
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
chala /xolă/ | chwała, sława | psł. *xvala | derywat od poświadczonego xolĕ - chwali |
chalet /xolĕt/ | chwalić | psł. *xvaliti | poświadczone w 3Sg: xolĕ |
charna /xornă/ | pokarm, pożywienie | psł. *xorna | słowo poświadczone |
charnet /xornĕt/ | karmić, żywić | psł. *xorniti | słowo poświadczone |
charstîwe /xorstaivĕ/ | parszywy, pokryty krostami, świerzbowaty | psł. *xorstivъjь | słowo poświadczone |
charstŷ /xorståi/ | krosta, parch; świerzb | psł. *xorsty | poświadczone w l. mn.: xorstvoi |
chȧrwat /xarvăt/ | Chorwat | sch. hrvat | zaadaptowane zapożyczenie |
chėmil /x́ėmil/ | chmiel | psł. *xъmělь | słowo poświadczone |
chiorac /x́örăc/ | zły duch, djabeł | psł. *x(v)orьcь | słowo poświadczone |
chiore /x́örĕ/ | zły, niedobry; brzydki | psł. *x(v)orъjь | słowo poświadczone |
chiost /x́öst/ | miotła, pomiotło | psł. *xvostъ | słowo poświadczone |
chiudet /x́üdĕt/ | iść | psł. *choditi | słowo poświadczone |
chiutá /x́üto/ | chata, chałupa | niem. Hütte | słowo poświadczone |
chîzá /x́aizo/ | chałupa, chata | psł. *xyža | rozkład poświadczonego x́aiznĕ, por. dł. chyža |
chîzne /x́aiznĕ/ | chałupne, około chałupy | psł. *xyžьnъjь | słowo poświadczone |
chlåd /xlåd/ | chłód | psł. *xoldъ | słowo poświadczone |
chlådene /xlådenĕ/ | chłodny | psł. *xoldenъjь | słowo poświadczone |
chléw /xlev/ | chlew | psł. *xlěvъ | słowo poświadczone |
chlǫd /xlǫd/ | laska, kij | psł. *xlǫdъ | słowo poświadczone |
chrąst /xrąst/ | chrząszcz, chrabąszcz | psł. *xręščь | słowo poświadczone |
chrián /xŕon/ | chrzan | psł. *xrěnъ | słowo poświadczone |
chriûd /xŕaud/ | bicz, bat | psł. *xřudъ | słowo poświadczone |
chriûdek /xŕaudĕk/ | smyczek | psł. *xřudikъ | słowo poświadczone |
chrume /xrümĕ/ | kaleki, chromy | psł. *xromъjь | słowo poświadczone |
chrumene /chrümenĕ/ | obrażenie, skaleczenie | psł. *xromenьje | słowo poświadczone |
chûdac /x́audăc/ | zły duch, djabeł, szatan | psł. *xudьcь | słowo poświadczone |
chûde /x́audĕ/ | marny, lichy; zły, niedobry; brzydki | psł. *xudъjь | słowo poświadczone |
chûdîcia /x́audaićă/ | marność, coś złego | psł. *xudica | słowo poświadczone |
Î
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
î /ai/ | u, przy | psł. *u | słowo poświadczone |
îbezat /aibezăt/ | uciec | psł. uběžati | słowo poświadczone |
îbet /aibĕt/ | zabić, ubić | psł. ubiti | słowo poświadczone |
îbrukát /aibrükot/ | ukłuć, ubóść | î- + brükot | słowo poświadczone |
îbust /aibüst/ | ukłuć, ubóść | psł. ubosti | słowo poświadczone |
îdawet /aidovĕt/ | udusić, zadusić | psł. udaviti | słowo poświadczone |
îdialat /aiďolăt/ | zrobić | psł. udělati | poświadczony imiesłów: aiďălonă |
îdelet /aidelĕt/ | oddzielić | psł. uděliti | słowo poświadczone |
îdrûzet /aidrauzĕt/ | pomóc | psł. udružiti | poświadczone w cz. przeszłym: aidrauzål |
îkǫset /aikǫsĕt/ | ugryźć, ukąsić | psł. *ukǫsiti | poświadczony imiesłów: aikǫsenĕ |
îlumet /ailümĕt/ | ułamać | psł. *ulomiti | słowo poświadczone |
îlûcet /ailaucĕt/ | utrafić | psł. *ulučiti | słowo poświadczone |
îsact /aisăct/ | uciąć, usiec, skosić | psł. *useťi | słowo poświadczone |
ît /ait/ | iść | psł. *iti | słowo poświadczone |
îta /aită/ | ojciec | germanizm, por. sfr. heitha | słowo poświadczone |
J
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
jabkju /jopťü/ | jabłko | psł. *jablъko | słowo poświadczone |
jar /jor/ | dolina | psł. *jarъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь) |
jȧdån /jadån/ | jeden | psł. *jedьnъ | słowo poświadczone |
jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti | jedenaście | psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte | słowo poświadczone |
jedzna /jeʒdnă/ | jedzenie | psł. *jeďьna(ja) | słowo poświadczone, obocznie jednă |
Jezu̇s /Jezus/ | Jezus | śdn. Jesus | słowo poświadczone |
jidîne /jidainĕ/ | jedyny | psł. *jedinъjь | słowo poświadczone |
jizér /jizer/ | jezioro | psł. *jezerъ? | poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn |
jizerak /jizerăk/? | jeziorko | psł. *jezerъkъ | poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk) |
jǫtra /jǫtră/ | wątroba | psł. *jętra | słowo poświadczone |
jǫzek /jǫzĕk/ | język | psł. *językъ | słowo poświadczone |
jûtra /jautră/ | jutro | psł. *jutrě | słowo poświadczone |
jûtru /jautrü/ | poranek | psł. *jutro | słowo poświadczone |
K
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
kabált /kobolt/ | krasnoludek, chochlik, kobold | śdn. kobolt | słowo poświadczone |
kád /kod/ | skrzynka międlicy | psł. *kadь | słowo poświadczone |
kák, kak /kok, kăk/ | jak | psł. *kako | słowo poświadczone |
kaká /koko/ | pręgierz | śdn. kâk | słowo poświadczone |
kakát /kokot/ | kakać, robić kupę | psł. *kakati | słowo poświadczone |
kál /kol/ | kapusta | śdn. kôl | słowo poświadczone |
kám /kom/ | dokąd | psł. *kamo | słowo poświadczone |
kamát /komot/ | przychodzić | śdn. komen | słowo poświadczone |
kamår /komår/ | pokój | śdn. kamer | słowo poświadczone |
kapår /kopår/ | miedź | śdn. kopper | zapożyczenie ze śdn., podobnie w łużyckich |
kapjá /koṕo/ | kropla | psł. *kapľa | poświadczone w ASg i NPl: kopą, kope |
kapka /kopkă/ | kropelka | psł. *kapъka | słowo poświadczone |
kárk /kork/ | noga (u zwierzęcia)? | psł. *korkъ | rozkład złożenia korťĕtüc |
karkiétuc /korťĕtüc/ | kret | psł. *korkъ + -točь | słowo poświadczone |
kartá /korto/ | kartka; karta | śdn. kârte | słowo poświadczone |
kartka /kortkă/ | kartka, karteczka | śdn. kârte + kă | zdrobnienie |
kartål /kortål/ | koszula | szlez-holszt. kortel | słowo poświadczone |
kartkie /kortťě/ | krótki | psł. kortъkъjь | słowo poświadczone |
karwá /korvo/ | krowa | psł. *korva | słowo poświadczone |
karwe /korvĕ/ | krowi | psł. *korvьjь | słowo poświadczone |
Karwîcia /Korvaićă/? | Karwitz | psł. korvica? | rekonstrukcja |
kas /kos/ | zakwas? | psł. *kvasъ | słowo poświadczone |
kasac /kosăc/ | drożdże | psł. *kvasьcь | słowo poświadczone |
kå /kå/ | ku | psł. *kъ | słowo poświadczone |
kål /kål/ | kieł | psł. *kъlъ | niepewne poświadczenie w l. mn.: klåi, niejasny brak -å- |
kåtu /kåtü/ | kto | psł. *kъto | słowo poświadczone |
Kliǫska /Kľǫskă/? | Clentz | psł. *klęsъka | słowo poświadczone |
k(å)rŷ, /k(å)råi/ | krew | psł. *kry | słowo poświadczone |
kîpac /ťaipăc/ | kupiec | psł. *kupьcь | słowo poświadczone |
kiolu /ťölü/ | koło | psł. *kolo | słowo poświadczone |
kiosa /ťösă/ | kosa | psł. *kosa | słowo poświadczone |
kioza /ťöză/ | koza | psł. *koza | słowo poświadczone |
kiun /ťün/ | koń | psł. *koňь | słowo poświadczone |
kiunek /ťünĕk/ | koń | psł. *koňikъ | słowo poświadczone |
kiust /ťüst/ | kość | psł. *kostь | słowo poświadczone |
kiusten /küstĕn/ | Küsten | psł. *kostinъ? | rekonstrukcja |
kiupål /ťüpål/ | motyka | psł. *kopъlь | słowo poświadczone |
klagá /klogo/ | skarga | śdn. klage | słowo poświadczone |
klare /klorĕ/ | czysty; wódka | śdn. klare | słowo poświadczone |
klást /klost/ | kłaść | psł. *klasti | poświadczone w 3Sg: klodĕ |
klȧnîka /klanaikă/ | ten, który przeklina | psł. *klьnika | słowo poświadczone |
klȧc /klac/ | kij, drążek, laska | śwn. kloz | słowo poświadczone |
klȧpa /klapă/ | most zwodzony | por. niem. Klappe | słowo poświadczone |
klȧwår /klavår/ | kawaler | śdn. klover | słowo poświadczone |
klȧwrek /klavrĕk/ | chłopak, chłopiec | śdn. klover + -ĕk | słowo poświadczone |
klåda /klådă/ | beczka | psł. *kolda | słowo poświadczone |
klåkiol /klåťöl/ | dzwon; zegar | psł. *kolkolъ | słowo poświadczone |
klåkiolak /klåťölăk/ | dzwonek | psł. *kolkolъkъ | słowo poświadczone |
klåkionak /klåťönăk/ | dzwonek (kwiat) | psł. *kolkolъkъ, nieregularnie -n- | słowo poświadczone w l. mn: klåťönťĕ |
klånîcia /klånaićǎ/ | kłonica (u wozu) | psł. *kolnica | słowo poświadczone |
klås /klås/ | kłos | psł. *kolsъ | słowo poświadczone |
klåse /klåsĕ/ | kłosie | psł. *kolsьje | słowo poświadczone |
kląt /kląt/ | kląć, przeklinać | psł. *klęti | poświadczone w 3Sg: klanĕ |
klen /klen/ | klon | psł. *klenъ | rozkład przymiotnika klenüvĕ |
klenuwe /klenüvĕ/ | klonowy | psł. *klenovъjь | słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd |
klicka /klickă/ | czapeczka | niem. Klitz + -kă | słowo poświadczone |
klika /klikă/ | członek męzki | ? | słowo poświadczone |
klit /klit/ | nieduży garnek | śdn. klît | słowo poświadczone |
kliûc /kľauc/ | klucz | psł. *kľučь | słowo poświadczone |
kliûd /kľaud/ | myśl, rada | psł. *kľudъ? | słowo poświadczone |
klîbá /klaibo/ | głowica na dachu | śdn. klûwe | słowo poświadczone |
klǫb /klǫb/ | biodro | psł. *klǫbъ | słowo poświadczone |
klǫbak /klǫbăk/ | kłębek | psł. *klǫbъkъ | słowo poświadczone |
klubek /klübĕk/ | kapelusz | psł. *klobukъ | słowo poświadczone |
klubûcnek /klübaucnĕk/ | kapelusznik | klübĕk + -nĕk | słowo poświadczone |
klubûcnia /klübaucńă/ | wytwórnia kapeluszy | klübĕk + -ńă | słowo poświadczone |
klutá /klüto/ | bryłka, grudka | śdn. klüte | słowo poświadczone |
knop /knöp/ | guzik | śdn. knôp | słowo poświadczone |
Kristu̇s /Kristus/ | Chrystus | śdn. Kristus | słowo poświadczone |
krîdle /kraidlĕ/ | skrzydło | psł. *kridlo | słowo poświadczone |
krŷ /kråi/ | krew | psł. *kry | słowo poświadczone, obocznie wtórne kåråi |
kůcá /kåuco/ | głownia (płonąca) | psł. *kъlča | słowo poświadczone |
kwiát /kjot/ | kwiat | psł. *květъ | słowo poświadczone |
L
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
ladá /lodo/ | skrzynia; trumna; kałamarz | śdn. lade | słowo poświadczone |
ladka /lotkă/ | skrzynka, szufladka | lodo + -kă | słowo poświadczone |
ladát /lodot/ | ładować | śdn. laden | słowo poświadczone |
lame /lomĕ/ | kulawy, chromy | śdn. lam | słowo poświadczone |
lastawîcia /lostovaićă/ | jaskółka | psł. *lastavica | słowo poświadczone, obocznie lostĕvaićă |
latwa /lotvă/ | łata (dachowa) | śdn. latte | słowo poświadczone |
lawá /lovo/ I | ława | psł. *lava | poświadczone w toponimji: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.) |
lawá /lovo/ II | wiara | śdn. glâwe | słowo poświadczone |
lawîća /lovaićă/ | ławka | psł. *lavica | poświadczone w toponimji: Lappke, Loweitz, Lowitz |
lazet /lozĕt/ | łazić, włazić | psł. *laziti | poświadczone w 3Sg: lozĕ |
lazîka /lozaikă/ | ropucha | psł. *lazika | słowo poświadczone |
lȧdek /ladĕk/ | członek | śdn. let + -ĕk | słowo poświadczone |
lȧgiėr /laďėr/ | obóz | śdn. leger | słowo poświadczone |
lȧchiėn /lax́ėn/ | konewka, beczułka | śdn. lechen | słowo poświadczone |
lȧját /lajot/ | pożyczyć | śdn. leihen | poświadczone w 3Sg: lajol i imiesłów: lajonă |
lȧmpá /lampo/ | lampa | śdn. lampe | słowo poświadczone |
lȧnene /lanenĕ/ | lniany | ľån + -enĕ | formacja jak våuno-våunenĕ |
lȧp /lap/ | gałgan, łachman, szmata | śdn. lapp | słowo poświadczone |
lȧs /las/ | łosoś | śdn. las | słowo poświadczone |
lȧsterår /lasterår/ | oszczerca, potwarca | śdn. lasterer | słowo poświadczone |
lȧsterårska /lasterårskă/ | oszczerczyni, potwarczyni | lasterår + -skă | słowo poświadczone |
lȧwe /lavĕ/ | lwi | ľåv + -ĕ | formacja wzorem korvo-korvĕ, gǫs-gǫsĕ |
lȧzát /lazot/ | czytać | śdn. lesen | słowo poświadczone |
Låbi /Låbi/ | Łaba | psł. *olbe | słowo poświadczone, rekonstruuje się także Låbü, ale cz. Labe i głuż. Łobjo sugerują psł. *olbe, nie *olbo |
lågát /lågot/ | kłamać, łgać | psł. *lъgati | poświadczone w 2Sg: låzĕs i w 3Sg: låzĕ |
låzîc /låzaic/ | łyżka | psł. *lъžicь | słowo poświadczone |
låzîka /låzaikă/ | kłamca, łgarz | psł. *lъžika | słowo poświadczone |
ląc /ląc/ | klęk, czepigi | psł. *lęčь | słowo poświadczone |
lągnǫt /lągnǫt/ | kładnąć się? | psł. *legnǫti | poświadczone w 3Sg: lągnĕ |
lecet /lecĕt/ | leczyć | psł. *lěčiti | poświadczone w 3Sg: lecĕ, leci-jĕg |
le /lĕ/ | tylko, chyba, no; -że | psł. *li | słowo poświadczone |
léd /led/ | lód | psł. *ledъ | słowo poświadczone |
ledene /ledenĕ/ | wykonany z lodu | led + -enĕ | formacja jak våuno-våunenĕ |
lekánîcia /lekănaićă/ | jastrząb, kania | ?? + -aićă | słowo poświadczone |
lekar /lekăr/ | lekarz | psł. *lěkařь | słowo poświadczone |
lemąz /lemąz/ | krokiew, kozioł (na dachu) | psł. *lěmęzь | słowo poświadczone |
lepse /lepsĕ/ | lepszy | psł. *lěpьšьjь | słowo poświadczone |
lesne /lesnĕ/ | leśny | psł. *lěsьnъjь | słowo poświadczone |
lesna jablun /lesnă joblün/ | jabłoń leśna, leśniówka | lesnă + joblün | słowo poświadczone |
lesne wréch /lesnĕ vrex/ | orzech laskowy (owoc) | lesnĕ + vrex | słowo poświadczone |
lestîcia /lestaićă/ | leszczyna | psł. *leščica | słowo poświadczone, ale patrz lestĕvaićă |
lestéwîcia /lestĕvaićă/ | leszczyna | psł. *leščevica | słowo poświadczone |
lestîna /lestaină/ | leszczyna | psł. *leščina | słowo poświadczone |
lewe /levĕ/ | lewy | psł. *lěvъjь | słowo poświadczone |
lewîcia /levaićă/ | lewica, lewa ręka | levĕ + -aićă | formacja wzorem pl. lewica, głuż. lěwica |
lialen /ľolĕn/ | bratni, bratowy | ľoľă + -ĕn | słowo poświadczone |
lialia /ľoľă/ | tata | prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego | słowo poświadczone |
lias /ľos/ | las; drzewo, drewno | psł. *lěsъ | słowo poświadczone |
liatát /ľotot/ | latać | psł. *lětati | poświadczone w 3Pl: ľotoją |
liatu /ľotü/ | rok; lato | psł. *lěto | słowo poświadczone |
liån /ľån/ | len | psł. *lьnъ | słowo poświadczone |
liåtkie /ľåtťĕ/ | legki | psł. *lьgъkъjь | słowo poświadczone |
liåtkiu /ľåtťü/ | legko | psł. *lьgъko | słowo poświadczone |
liåw /ľåv/ | lew | psł. *lьvъ | słowo poświadczone |
liîbaj /ľaibăj/ | raczej, lepiej | psł. *ľuběji | słowo poświadczone |
liîbe /ľaibĕ/ | miły, przyjemny | psł. *ľubъjь | słowo poświadczone |
liîbet /ľaibĕt/ | kochać, lubić | psł. *ľubiti | poświadczone w 3Sg: ľaibĕ |
liîbėw /ľaibėv/ | miłość | psł. *ľubъvь | słowo poświadczone |
liîbėwne /ľaibėvnĕ/ | miłosny | ľaibėv + -nĕ | przymiotnik z -nĕ jak plaug-plauznĕ, bükvait-bükvaitnĕ |
liîbu /ľaibü/ | żartobliwie, dla żartu | psł. *ľubo | słowo poświadczone |
lidiá /liďo/ | cierpienie | śdn. leide | poświadczone w ASg: lidą |
lidiát /liďot/ | cierpieć | śdn. leiden | słowo poświadczone |
lifka /lifkă/ | kaftanik, gorset | śdn. lîfke | słowo poświadczone |
lichån /lixån/ | ciało, zwłoki, trup | śdn. lîcham | słowo poświadczone |
liját /lijot/? | lać | psł. *lěti? | poświadczone w 3Sg: lėjĕ, imiesłowie: laită i gerundiu: lėjonĕ |
likát /likot/ | równać, zrównać, wyrównywać | śdn. liken | słowo poświadczone |
likåm /likåm/ | równie, równo | śdn. lîk w narzędniku | słowo poświadczone |
liǫdu /ľǫdü/ | pole, ziemia rolna | psł. *lędo | słowo poświadczone |
lipia /liṕă/ | warga | śdn. lippe | słowo poświadczone |
litet /litĕt/ | lecieć | psł. *letěti | poświadczone w 3Sg: litĕ |
liûdi /ľaudi/ | ludzie | psł. *ľudьje | słowo poświadczone |
liûdskie /ľaucťĕ/ | ludzki | ľaudi + -sťĕ | złożenie wzorem ogólnosłowiańskiego ludzki |
lizet /lizĕt/ | leżeć | psł. *ležeti | poświadczone w 3Sg: lizĕ |
lezt /lest/? | pełzać, leźć; włazić | psł. *lězti | poświadczone w 3Sg: lezĕ |
lîb /laib/ | miara zboża | psł. *lubъ | słowo poświadczone |
lîcerne /laicernĕ/ | lejcowy, zaprzęgowy | laićăr + -nĕ | słowo poświadczone |
lîciar /laićăr/ | lejce | leid-sêl | słowo poświadczone |
lîpá /laipo/ | lipa | psł. *lipa | słowo poświadczone |
lîpåk /laipåk/ | dudek (ptak) | psł. *lupъkъ | słowo poświadczone |
lîpîka /laipaikă/ | oprawca, hycel | psł. *lupika | słowo poświadczone |
lîpîna /laipaină/ | łupina, kora; łyko | psł. *lupina | słowo poświadczone |
lîska /laiskă/ | lisa, liszka, | psł. *lisъka/*lišьka | słowo poświadczone |
lîst /laist/ | liść; list | psł. *listъ | słowo poświadczone |
lîste /laistĕ/ | liście, listowie | laist + -ĕ | złożenie, wzorem innych collectiv |
lîstne /laistnĕ/ | listny, liściasty | psł. *listьnъjь | słowo poświadczone |
lîstne-mánd /laistnĕ-mond/ | maj | laistnĕ + śdn. mând | słowo poświadczone |
lîstnîcia /laistnaićă/ | szałas, dom z gałęzi | psł. *listьnica | słowo poświadczone |
lîzát /laizot/ | lizać | psł. *lizati | poświadczone w 3Sg: laizĕ i rozkaźnik: laiz |
lonu /lönü/ | łono, objęcia | psł. *lono | słowo poświadczone |
lozát /lözot/ | wybawić | śdn. losen | poświadczone w rozkaźniku: lözoj |
lǫp /lǫp/ | lump, szmata, łachman | śdn. lump | słowo poświadczone w l. mn.: lǫpoi, wybrany zasymilowany warjant |
luchtår /lüxtår/ | latarnia, latarka | śdn. luchter | słowo poświadczone, obocznie löchtår |
luder /lüdĕr/ | pijak, nicpoń, obdartus | śdn. luder | słowo poświadczone |
ludia /lüďă/ | łódź | psł. *oldьja | słowo poświadczone |
luj /lüj/ | łój | psł. *lojь | słowo poświadczone |
lujene /lüjenĕ/ | łojowy | psł. *lojenъjь | słowo poświadczone |
luk /lük/ | szczęście | psł. *glücke | słowo poświadczone, obocznie glük, ale to może pomyłka |
lumet /lümĕt/ | łamać | psł. *lomiti | słowo poświadczone |
lupátîcia /lüpătaićă/ | łopata do pieca, do chleba | psł. *lopatica | słowo poświadczone |
lupata /lüpotă/ | kość łopatkowa | psł. *lopata | słowo poświadczone |
lukiėt /lüťėt/ | łokieć | psł. *olkъtь | słowo poświadczone |
lu̇ft /luft/ | powietrze | śdn. luft | słowo poświadczone |
lûg /laug/ I | łąka, pastwisko | psł. *lugъ | słowo poświadczone |
lûg /laug/ II | ług | śrwn. louge | słowo poświadczone |
lûk /lauk/ I | czosnek | psł. *lukъ | słowo poświadczone |
lûk /lauk/ II | łuk | psł. *lukъ | poświadczone ailucĕt (ułuczyć) |
lûna /laună/ | księżyc | psł. *luna | słowo poświadczone |
Lûzîcia /Lauzaićă/ | Łużyce | laug + -aićă | zaadaptowanie łuż. Łužica |
lûzîckie /lauzaicťĕ/ | łużycki | Lauzaićă + -sťĕ | przymiotnik geograficzny |
lŷse /låisĕ/ | łysy | psł. *lysъjь | rozkład poświadczone låisaină |
lŷsîna /låisaină/ | czoło | psł. *lysina | słowo poświadczone, być może låisaińă |
M
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
madek /modĕk/ | dżdżownica | śdn. made, maddik | słowo poświadczone |
malîna /molainǎ/ | malina | psł. *malina | słowo poświadczone |
Margata /Morgotă/ | Małgorzata | śdn. Margate | zapożyczenie zaadaptowanej do śdn. formy imienia |
Margatka /Morgotkă/ | Małgosia | śdn. Morgotă + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
Marîja /Moraja/ | Maryja, Marja | śdn. Marie | słowo poświadczone |
Marîka /Moraikă/ | Marysia | Moraja + -kă | słowo poświadczone |
Marîna zîpa /moraină zaipă/ | tęcza | psł. *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi | słowo poświadczone |
Márk /Mork/ | Marek | śdn. | |
marz /morz/ | mróz | psł. *morzъ | słowo poświadczone |
mastká /mosko/, mastka /moskǎ/ | masło | psł. *mastъka | słowo poświadczone |
maslena mlåka /moslenă mlåkă/ | maślanka | psł. *moslenoje melko | słowo poświadczone |
maslene /moslenĕ/ | maślany | psł. *maslenъjь | słowo poświadczone |
matechia /motex́ă/ | macocha | psł. *matexa | słowo poświadczone |
matî /motai/ | matka | psł. *mati | słowo poświadczone |
mȧdiá /maďo/ | miód pitny | śdn. mêde | poświadczone w ASg: madą |
mȧde-dát /made-dot/ | dać coś komuś w drogę, wyposażyć | śdn. mede + dot | słowo poświadczone |
mȧde-jést /made-jest/ | jeść z kimś | śdn. mede + jest | słowo poświadczone |
mȧdgit /madgit/ | posag | śdn. medegift | słowo poświadczone |
mȧl /mal/ | żerdź, tyka, drążek | śdn. mol | słowo poświadczone |
mȧlnek /malnĕ/ | młynarz | śdn. malen + -ĕk | słowo poświadczone |
mȧlnîcia /malnaićă/ | młyn | śdn. malen + -naićă | słowo poświadczone |
mȧlnîkiuw /malnaiťüv/ | młynarski | malnĕk + -üv | słowo poświadczone |
miågla /ḿåglă/ | mgła | psł. *mьgla | słowo poświadczone |
Mîchal /Maixăl/ | Michał | śdn. Michel | poświadczone w przymiotniku Maixălevĕ~üvĕ |
Mîchelka /Maixelkă/ | Michaś | Maixăl + -kă | słowo poświadczone |
mîliá /maiľo/ | mila | śdn. mile | słowo poświadczone |
mîlnîcia /mailnaićă/ | mączniak (grzyb pasożytniczy) | śdn. mel + -naićă | słowo poświadczone, obocznie mailaićă |
mîmu /maimü/ | mimo, obok | psł. *mimo | słowo poświadczone |
mînåk /mainåk/ | wykastrowany samiec konia, wałach | por. śdn. meidem | słowo poświadczone |
mîrán /mairon/ | majeranek | śdn. meiran | słowo poświadczone, być może mairån |
mîska /maiskă/ | targ; jarmark | maiso + -kă | słowo poświadczone |
mîsá /maiso/ | msza | śdn misse | słowo poświadczone |
mǫka /mǫkă/ | mąka | psł. *mǫka | słowo poświadczone |
mlåka /mlåkă/ | mleko | psł. *melko | słowo poświadczone |
mǫda /mǫdă/ | męzkie genitalja | psł. *mǫda | słowo poświadczone |
murskie piås /mürsťĕ ṕås/ | foka | psł. *morьskъjь pьsъ | pjås poświadczone, murskje z miejscownika na márî |
muzdin /müzdin/ | mózg | psł. *moždženь | słowo poświadczone |
mŷs /mois/ | mysz | psł. *myšь | słowo poświadczone |
mŷska /moiskă/ | mięsień | psł. *myšьka | słowo poświadczone |
N
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
na /no/ | na | psł. *na | słowo poświadczone |
nabår /nobår/ | sąsiad | śdn. naber | słowo poświadczone, wybrano warjant zasymilowany |
nabiartkie /nob́ortťĕ/ | rama z przybijaczką (w krosnach) | psł. *nabьrdъko | słowo poświadczone |
nacąt /nocąt/ | rozpocząć, zacząć | psł. *načęti | poświadczone w czasie przeszłym: nocǫl |
nadǫt /nodǫt/ | nadmuchać | psł. *nadǫti | poświadczone w 3Sg: nodåmĕ |
nagie /noďĕ/ | nagi, goły | psł. *nagъjь | słowo poświadczone |
nàpuwadet /năpüvodĕt/ | zaprzęgać | psł. *napowaditi | słowo poświadczone |
nȧckî /nacťai/ | niecki; opałka | psł. *nьťьky | słowo poświadczone |
nȧpȧrad /naparăd/ | najpierw | psł. *naperdъ | słowo poświadczone |
nȧra /nară/ | głupiec | śdn. narre | słowo poświadczone |
nȧwŷsne /navoisnĕ/ | zwierzchni, naczelny | psł. *navyšьnъjь | słowo poświadczone |
nȧzduk /nazdük/ | chusteczka do nosa | śdn. nase-dôk | słowo poświadczone |
nebu /nebü/ | niebo; podniebienie | psł. *nebo | słowo poświadczone |
nebudziår /nebüʒ́år/ | świder | swn. *nebagēr | słowo poświadczone |
nedånuw /nedånüv/ | bezdenny | psł. *nedъnovъ | słowo poświadczone |
nednaza /nednoză/ | pończocha | śdn. nedden-hase | słowo poświadczone |
negelka /negelkă/ | goździk | śdn. negelken | słowo poświadczone |
nech /nex/ | niech | psł. *nexaji | słowo poświadczone |
nechat /nexăt/ | zostawić, zaniechać | psł. *nexati | słowo poświadczone |
nèkåtu /nĕkåtü/ | nikt | psł. *nekъto | słowo poświadczone, odczyt niepewny |
nemac /nemăc/ | młodzieniec, chłopiec (stanu wyższego niż chłopski) | psł. *němьcь | słowo poświadczone |
nemkînka /nemťainkă/ | dziewczyna, panna (stanu wyższego niż chłopski) | psł. *němъkynъka | słowo poświadczone |
nenka /nenkă/ | panna młoda; synowa | prawdopodobnie słownictwo dziecięce | słowo poświadczone, obocznie ninkă |
neret sa /neret să/ | żywić się | śdn. neren | słowo poświadczone |
nerezac /nerezăc/ | nie trzebiony samiec świni, kiernoz; dzik | psł. *nerěžьcь | słowo poświadczone |
netupard /netüpărd/ | motyl | psł. *netopyřь, -d nieregularne | słowo poświadczone |
ni /ni/ | nie | psł. *ne | słowo poświadczone, obocznie w niektórych pozycjach także /ne/ |
nibisne /nibisnĕ/ | niebiański | nebü + -nĕ | przymiotnik utworzony z przyrostkiem -nĕ, wzorem ros. небесный |
nic /nic/ | nic; wcale nie | psł. *nečьso | słowo poświadczone |
nidelia /nideľă/ | niedziela; tydzień | psł. *neděľa | słowo poświadczone |
nidet /nidĕt/ | nienawidzieć; zazdrościć | śdn. niden | słowo poświadczone |
nijȧdån /nijadån/ | żaden | psł. *nejedъnъ | słowo poświadczone |
nikiėde /niťėdĕ/ | nigdzie | psł. *nekъde | słowo poświadczone, być może niťėd |
nina /nină/ | teraz | psł. *nyně, nieregularnie | słowo poświadczone, obocznie także nenă, nånă |
nincera /ninceră/ | przedwczoraj | śdn. nên + ceră | słowo poświadczone |
ninjûtra /ninjautră/ | pojutrze | śdn. nên + jautră | słowo poświadczone |
nislé /nisle/ | nosze | psł. *neslě | słowo poświadczone |
niwiǫzana réc /niv́ǫzonă rec/ | niewiązana mowa, proza | psł. *nevęzanaja rěčь | słowo poświadczone |
nizît /nizait/ | ropień, wrzód | psł. *nežitъ | słowo poświadczone |
nît /nait/ | nić | psł. *nitь | słowo poświadczone, być może rodzaju męzkiego |
nîwa /naivă/ | pole; rola; niwa | psł. *niva | słowo poświadczone |
nîzkie /naisťĕ/ | nizki | psł. *nizъkъjь | słowo poświadczone |
nîzkiu /naisťü/ | nizko | psł. *nizъko | słowo poświadczone |
nuz /nüz/ | nóż | psł. *nožь | słowo poświadczone |
P
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
parpart /porport/, papart /poport/ | paproć | psł. *paportь>*porportь | poświadczone w toponimji: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen |
past /post/ | paść | psł. *pasti | słowo poświadczone |
pastȧrnek /postarnĕk/ | pasterz | psł. *pastyřьnikъ | słowo poświadczone |
pastwîste /postvaistĕ/ | pastwisko | psł. *pastvišče | słowo poświadczone |
pające /pojącĕ/ | pajęczy | psł. *pajǫčьjь | formacja analogiczna do god-godĕ, korvo-korvĕ |
pająk /pojąk/ | pająk | psł. *pajǫkъ | słowo poświadczone |
pającîna /pojącainǎ/ | pajęczyna | psł. *pajǫčina | słowo poświadczone |
palac /polăc/ | palec | psł. *palьcь | słowo poświadczone |
palȧcak /polacăk/ | paluszek | polăc + -ăk | zdrobnienie, jak Büzăc-Büzacăk |
parsą /porsą/ | prosię | psł. *porsę | słowo poświadczone |
patka /potkă/ | pochwa | por. niem. Fotze | słowo poświadczone |
pȧpir /papir/ | papier | śdn. papîr | słowo poświadczone |
pȧpirene /papirenĕ/ | papierowy | papir + -enĕ | formacja z typowym przyrostkiem do rzeczownik ozn. materjała |
pąpil /pąpil/ | bak | psł. *pępelь | słowo poświadczone |
pąst /pąst/ | pięść | psł. *pęstь | słowo poświadczone |
pąt /pąt/ | pięć | psł. *pętь | słowo poświadczone |
pątàru/pątărü/ | pięcioro | psł. *pętero | słowo poświadczone |
pątnàdist /pątnădist/ | piętnaście | psł. *pętь na desęte | słowo poświadczone |
pątdisiǫt /pątdiśǫt/ | pięćdziesiąt | psł. *pętь desętъ | słowo poświadczone |
pątkiuste /pątťüste/ | Zielone Świątki | psł. *pętъ kostě? | słowo poświadczone |
pątkiuste-mand /pątťüste-mond/ | czerwiec | pątťüste + śdn. mând | słowo poświadczone |
pątstig /pątstig/ | sto | psł. *pętь + stig | słowo poświadczone, ale Polański odczytuja pątstiďĕ |
pekar /pekăr/ | piekarz | psł. *pekařь | słowo poświadczone |
pekárnîcia /pekărnaićă/ | piekarnia | psł. *pekarьnica | słowo poświadczone |
pènidelia/pĕnideľă/ | poniedziałek | psł. *poneděľa? | słowo poświadczone |
perèndȧn /perĕndan/ | czwartek | psł. *perunъ dьnь | słowo poświadczone |
perîka /peraikă/ | praczka | psł. *perika | słowo poświadczone |
picȧn /pican/ | bochenek chleba | psł. *pečьnь | słowo poświadczone |
picene /picenĕ/ | pieczony | psł. *pečenъjь | słowo poświadczone |
pict /pict/ | piec | psł. *peťi | słowo poświadczone |
pinka /pinkă/ | żeńskie genitalja | ??? | słowo poświadczone |
pîlą /pailą/ | gąsię, kaczę | psł. *pilę | słowo poświadczone |
pîwnîcia /paivnaićă/ | pub, miejsce picia piwa | paivü + -naićă | kalka cz. pivnice, por vaină-vainaićă |
pîwu /paivü/ | piwo | psł. *pivo | słowo poświadczone |
pîzda /paizdǎ/ | dupa | psł. *pizda | słowo poświadczone |
Piana /Ṕonă/ | Peene, pol. Piana | psł. *pěna | rekonstrukcja |
piana /ṕonă/ | piana | psł. *pěna | poświadczone w toponimji: Peene |
piasak /ṕosăk/ | piasek | psł. *pěsъkъ | słowo poświadczone |
piås /ṕås/ | pies | psł. *pьsъ | słowo poświadczone |
piǫta /ṕǫtă/ | pięta | psł. *pęta | słowo poświadczone |
piǫte /ṕǫtĕ/ | piąty | psł. *pętъjь | słowo poświadczone |
plice /plicĕ/ | ramię, bark | psł. *pleťe | słowo poświadczone |
Plotus /Plötüs/ | Piłat | śdn. ? | słowo poświadczone |
plûca /plaucă/ | płuca | psł. *pluťa | słowo poświadczone |
plûg /plaug/ | pług | psł. *plugъ | słowo poświadczone |
plûzet /plauzĕt/ | płużyć, orać | psł. *plužiti | poświadczone w 3Sg: plauzĕ |
plûzne /plauznĕ/ | pługowy, płużny | psł. *plužьnъjь | słowo poświadczone |
pod /pöd/ | serce | psł. *podъ | słowo poświadczone |
pǫt /pǫt/ | droga | psł. *pǫtь | słowo poświadczone |
pǫtewe /pǫtevĕ/ | drogowy | pǫt + -evĕ | przymiotnik utworzony z miękkotematowym przyrostkiem -evĕ |
pǫtnîcia /pǫtnaićă/ | napiwek | pǫt + -naićă | poświadczone zapożyczenie w dn: Punkeneitz |
pǫp /pǫp/ | pępek | psł. *pǫpъ | słowo poświadczone |
prawe /provĕ/ | prawy | psł. *pravъjь | słowo poświadczone |
prawîcia /provaićă/ | prawica, prawa ręka | provĕ + -aićă | formacja wzorem pl., głuż. prawica |
prawnek /provnĕk/ | prawnik | provü + -nĕk | formacja z przyrostkiem -nĕk tworzącym zawody |
prawu /provü/ | prawo | psł. *pravo | formacja wzorem pl., głuż. prawo, cz. právo |
prosu /prösü/ | proso | psł. *proso | słowo poświadczone |
pucǫtak /pücǫtăk/ | początek | psł. *počętъkъ | formacja wzorem pol. początek, kasz. pòczątk, głuż. započatk |
puli /püli/ | pole | psł. *poľe | słowo poświadczone |
Pulak /Pülăk/ | Polak | püli + -ăk | odbitka, złożenie pole + -ak, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe Polack |
pulskie /pülsťĕ/ | polski | Pülăk + -sťĕ | Pülăk-pülsťĕ jak Wénd-wensťĕ |
pumost /pümöst/ | strych | psł. *pomostъ | poświadczone zapożyczenie do dn.: Pomöhs |
pup /püp/ | ksiądz, duchowny | psł. *popъ | słowo poświadczone |
R
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
rådust /rådüst/ | ślub | psł. *radostь | słowo poświadczone |
råmą /råmą/ | ramię | psł. *ormę | słowo poświadczone |
råt /råt/ | usta | psł. *rъtъ | słowo poświadczone |
rebru /rebrü/ | żebro | psł. rebro | słowo poświadczone |
recka /reckă/ | potok, strumyk | rekă + -kă | poświadczone zapożyczenie w dn.: Retsch |
reka /rekă/ | rzeka | psł. *rěka | słowo poświadczone |
ru̇s /rus/ | Rosjanin | ros. россъ | por. cz./sch. Rus, biał. беларус |
rŷbá /raibo/ | ryba | psł. *ryba | słowo poświadczone |
S
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
sȧrb /sarb/? | Łużyczanin, także Serb? | psł. *sьrbъ | odbitka łuż. Sorb |
såklinek /såklinĕk/ | szklarz | *såklü + -nĕk | słowo poświadczone |
såklu /såklü/ | szkło | psł. *stьklo, nieregularnie | rozkład poświadczonego såklinĕk |
sekànîcia /sekănaićă/ | siekane mięso | psł. *sěkanica | słowo poświadczone |
sekiȧra /seťară/ | siekiera | psł. *sěkyra | słowo poświadczone |
sekiàrnîcia /seťărnaićă/ | toporek | seťară + -naićă | poświadczone zapożyczenie do dn.: Zinterneitz (topór) |
sias /śos/ | Niemiec | śdn. Sasse | z /śosťĕ/ - niemiecki |
sîdlu /saidlü/ | szydło | psł. *šidlo | słowo poświadczone |
sît /sait/ | szyć | psł. *šiti | poświadczone w 3Sg: sajĕ |
sîve /saivĕ/ | szary | psł. *sivъjь | słowo poświadczone |
skiukànîcia /sťükănaićă/ | zając | psł. *skokanica | poświadczone zapożyczenie do dn.: Zickaneitz |
sluweskiu /slüvesťü/ | słówko | slüvü + -ťü | zdrobnienie poświadczonego slüvü |
sluwisne /slüvisnĕ/ | związany ze słowem, filologiczny | slüvü + -nĕ | złożenie wzorem ros. словесный |
sluwisnek /slüvisnĕk/ | słownik | slüvü + -nĕk | złożenie wzorem pl. słownik |
sluwianek /slüv́onĕk/ | Słowianin | psł. *slověnikъ | z /slüvensťĕ/ - słowiański, wzorem ďörconĕk:ďörconi |
sluwu /slüvü/ | słowo | psł. *slovo | słowo poświadczone |
smårk /smårk/ | świerk | psł. smъrkъ? | poświadczone w toponimji: Schmarkien |
snég /sneg/ | śnieg | psł. *sněgъ | słowo poświadczone |
srebru /srebrü/ | srebro | psł. *sьrebro | słowo poświadczone |
sreda /sredă/ | środa | psł. *serda | słowo poświadczone |
sribȧrne /sribarnĕ/ | srebrny, srebrzony | psł. *sьrebrьnъjь | słowo poświadczone |
stade /stodĕ/ | stado | psł. *stado | poświadczone w toponimji: Staddin, Stadin, Stadineitz |
stadnîcia /stodnaićă/ | stadnina | stodĕ + -naićă | poświadczone w toponimji: Stadineitz |
sták /stok/ | kij | śdn. stock | słowo poświadczone |
stanîcia /stonaićă/ | osiedle, kolonja | psł. *stanica | poświadczone w toponimji: Stans, Stameitz, Stoinsch-weg |
stanîste /stonaistĕ/ | obóz, obozowisko | psł. *stanišče | poświadczone w toponimji: Stameist |
stará /storo/ | ostatnia kwadra księżyca | psł. *stara | słowo poświadczone |
stare /storĕ/ | stary | psł. *starъjь | słowo poświadczone |
starek /storĕk/ | zakwas, zaczyn | psł. *starikъ | słowo poświadczone |
starîcia /storaićă/ | wyschnięty potok | psł. *starica | poświadczone w toponimji: Storeitz, Starreitz, por. cz. stařice |
starust /storüst/ | starość | storĕ + -üst | złożenie |
starusta /storüstă/ | sołtys | psł. *starosta | słowo poświadczone |
stát /stot/ | stać | psł. *stati | słowo poświadczone |
stawet /stovĕt/ | postawić; podstawić | psł. *staviti | poświadczone w 3Sg: stovĕ |
stawîdle /stovaidlĕ/ | ogrodzone pastwisko; kopka lnu | psł. *stavidlo | słowo poświadczone |
stȧdzia /staʒ́ă/ | ścieżka | psł. *stьʒa | słowo poświadczone |
stȧmil /stamil/ | czmiel | psł. *(š)čьmelь | słowo poświadczone |
stilet /stilĕt/ | słać (łóżko) | psł. *stьlati, steľǫ | poświadczone w 3Sg: stilĕ; bezokolicznik wyrównany do tematu cz. teraź. |
stiną /stiną/ | szczenię | psł. *ščenę | słowo poświadczone |
storét sa /störet să/ | podpierać się | śdn. stüren | poświadczone w 3Sg: störi-să |
stǫpet /stǫpĕt/ | stąpnąć, wejść | psł. *stǫpiti | słowo poświadczone |
stǫpá /stǫpo/ | stępa | psł. *stǫpa | słowo poświadczone |
strȧfá /strafo/ | kara, mandat | śdn. strâfe | słowo poświadczone w ASg: strafǫ, ~ą |
strȧfát /strafot/ | karać | śdn. strâfen | słowo poświadczone w 3Sg: strafojĕ |
strȧk /strak/ | osełka | śdn. strâk | słowo poświadczone |
strelet /strelĕt/ | strzelić | psł. *strěliti | słowo poświadczone |
striala /stŕolă/ | strzała | psł. *strěla | derywat od strelĕt |
strîct /straict/ | strzyc | psł. *striťi | poświadczone w 3Sg: straizĕ |
strîp /straip/ | strup | psł. *strupъ | rozkład poświadczonego straipovă |
strîpave /straipovĕ/ | strupowaty | psł. *strupavъjь | słowo poświadczone w r. ż. straipovă |
strîzwŷ /straizvoi/ | nożyce | psł. *strižьvy | słowo poświadczone |
stuber /stübĕr/? | ogrodzenie | psł. *stoborъ | poświadczone w toponimji: Stabber, por dłuż. Stobrice, pl. Stobrawa |
stûdinac /staudinăc/ | studnia | psł. *studenьcь | słowo poświadczone |
subota /sübötă/ | sobota | psł. *sobota | słowo poświadczone |
suj /süj/ | swój | psł. *svojь | słowo poświadczone |
sukol /süköl/ | sokół | psł. *sokolъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Sückolofen (<*sokolovъ), Suckolnedüpe (<*sokolьnaja dupa) |
sul /sül/ | sól | psł. *solь | poświadczone w GSg: süle |
sum /süm/ | sum | psł. *somъ | poświadczone nazwisko rodowe: Sohm, Suhm oraz w toponimji: Sohms-feld |
supål /süpål/ | smark | psł. *sopъlь | słowo poświadczone |
sur-mand /sür-mond/ | marzec | śdn. sor + śdn. mând | słowo poświadczone |
sukiėr /süťėr/ | cukier | śdn. sucker | zapożyczenie ze śdn., śdn. -er -> wen. -ėr w zasadzie typowe |
sûchie /saux́ĕ/ | suchy | psł. *suxъjь | słowo poświadczone |
sûchiu /saux́ü/ | sucho | psł. *suxo | słowo poświadczone |
sûká /sauko/ | suka, dziwka | psł. *suka | słowo poświadczone |
sûkiėr /sauťėr/ | dziwkarz | sauko + -ėr | słowo poświadczone |
sûkne /sauknĕ/ | sukno | psł. *sukъno | słowo poświadczone |
sûnîcia /saunaićă/ | poziomka | psł. * | poświadczone w l. mn.: saunaică |
sûr /saur/ | ocet | psł. *sûr | poświadczone w GSg: saurau |
sûset /sausĕt/ | suszyć | psł. *sušiti | słowo poświadczone |
swiǫte /sjǫtĕ/ | święty | psł. *svętъ | słowo poświadczone |
Swiǫte Ånska /Sjǫtĕ Ånskă/ | dzień św. Jana | psł. *svętъjь, Ånskă ze śdn. | słowo poświadczone |
Swiǫte Tåri Kiėnądzî /Sjǫtĕ Tåri Ťėnąʒai/ | Trzech Króli | psł. *svętyji trьje kъnęʒi | słowo poświadczone |
swiǫtu /sjǫtü/ | święto | psł. *svęto | słowo poświadczone |
swîną /svainą/ | świnia, wieprz | psł. *svinę | słowo poświadczone |
swîne /svainĕ/ | świński | psł. *svinьjь | słowo poświadczone |
swînewe /svainevĕ/ | wieprzowy | psł. *svinevъjь | słowo poświadczone |
swînewîna /svainevainǎ/ | wieprzowina | psł. sviňevina | formacja wzorem wieprzowina-wieprzowy z poświadczonego svainevĕ |
T
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
ták /tok/ | tak, w taki sposób | psł. *tako | słowo poświadczone |
tám /tom/ | tam | psł. *tamo | słowo poświadczone |
tárn /torn/ | wieża; więzienie | śdn. torn | słowo poświadczone |
tárk /tork/ | Turek | śdn. Torke | słowo poświadczone |
tarkuwe /torťüvĕ/ | tureckie | tork + -üvĕ | słowo poświadczone |
tȧbȧkî /tabaťai/ | tabaka | niem. Tabak + -åi | słowo poświadczone |
tåcîka /tåcaikă/ | tkacz | tåkăt + -aikă | słowo poświadczone, zob. tåkăc |
tåde /tådĕ/ | oto | psł. tъde | słowo poświadczone |
tågie /tåďĕ/ | więc, zatem | psł. *tъgdy | słowo poświadczone |
tåkac /tåkăc/ | tkacz | psł. *tъkačь | słowo poświadczone |
tåkat /tåkăt/ | tkać | psł. *tъkati | słowo poświadczone |
tål /tål/ | kark | psł. *tylъ | słowo poświadczone |
tåna /tånă/ | tona | por. niem. Tonne | słowo poświadczone |
tåri /tåri/ | trzy | psł. *tri | słowo poświadczone |
tåraj /tåroj/ | troje | psł. *trojь | słowo poświadczone |
tåslîwe /tåslaivĕ/ | popędliwy, drażliwy | psł. tъsklivъjь | słowo poświadczone |
teple /teplĕ/ | ciepły | psł. *teplъjь | słowo poświadczone |
tét /tet/ | chcieć | psł. *xъtěti | poświadczone liczne formy: cą, cis, cimĕ, citĕ, tex, texǫ, |
tiåma /ťåmă/ | ciemność | psł. *tьma | słowo poświadczone |
tin /tin/ | cyna | śdn. tinn | zapożyczenie niepoświadczonego słowa ze śdn., tak jak ołów (blij) |
tîd /taid/ | czas | śdn. tîd | słowo poświadczone |
tîchåm /taixåm/ | cicho, powoli | psł. *tixъmъ | słowo poświadczone |
tîchie /taix́ĕ/ | cichy | psł. *tixъjь | słowo poświadczone |
tîsîna /taisaină/ | cisza | taix́ĕ + -aină | wzorem głuż. ćišina, ros. тишина, z produktywnym -aină |
toternîcia /töternaićă/ | trąbka | dźwiękonaśladowcze | poświadczone zapożyczenie do dn.: Töterneitz |
trebe /trebĕ/ | Boże Narodzenie | psł. *terby | słowo poświadczone |
trepŷ /trepoi/ | schody | śdn treppe | słowo poświadczone |
tribne /tribnĕ/ | bożonarodzeniowy | psł. *terbьnъjь | słowo poświadczone |
tribne-mánd /tribnĕ-mond/ | grudzień | tribnĕ + śdn. mând | słowo poświadczone |
trite /tritĕ/ | trzeci | psł. *tretьjь | słowo poświadczone |
trînácti /trainăcti/, trînádist /trainădist/, trînacte /trainoctĕ/ | trzynaście | psł. *tri na desęte | słowo poświadczone |
tore /törĕ/ | wtorek | psł. vъtorъjь | słowo poświadczone |
tǫcá /tǫco/ | chmura | psł. tǫča | słowo poświadczone |
tǫcnu /tǫcnü/ | pochmurno | psł. *tǫčьno | słowo poświadczone |
tûcet /taucĕt/ | tuczyć | psł. tučiti | poświadczone w 3Sg: taucĕ |
tûcne /taucnĕ/ | tłusty, tuczny | psł. *tučьnъjь | słowo poświadczone |
tûk /tauk/ | tłuszcz | psł. *tukъ | słowo poświadczone |
tůct /tåuct/ | tłuc | psł. tьlťi | słowo poświadczone |
tůk /tåuk/ | tłuszcz | psł. *tukъ | słowo poświadczone |
tůknǫt /tåuknǫt/ | uderzyć | psł. *tьlknǫti | poświadczone w 3Sg: tåuknĕ |
tůste /tåustĕ/ | gruby; gęsty (o chmurze) | psł. *tъlstъjь | słowo poświadczone |
twiarde /tjordĕ/ | twardy | psł. *tvьrdъjь | słowo poświadczone |
tŷ /tåi/ | ty | psł. *ty | słowo poświadczone |
tŷkat /tåikăt/ | sadzić | psł. *tykati | poświadczone w 3Sg: tåicĕ |
U̇
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
u̇n /un/ | i; a | śdn. un | słowo poświadczone |
u̇ndega /undegă/ | przywara, nałóg | śdn. undege | słowo poświadczone |
u̇nnunte /unnütĕ/ | zbyteczny | śdn. unnutte | słowo poświadczone |
u̇tkȧpu̇nte /utkapuntĕ/ | wykastrowany | śdn. ûtkapûnt | dodatkowo zasymilowane poświadczone /utkapunt/ |
W
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
warta /vortă/ | wrota, brama | psł. *vorta | słowo poświadczone |
waret /vorĕt/ | gotować, warzyć | psł. *variti | słowo poświadczone |
wȧdika /vadikă/ | serwatka | śdn. waddike | dodatkowo zasymilowane poświadczone: vadike |
wȧchtuwat /vaxtüvăt/ | czuwać, czyhać | śdn. wachten | poświadczone w 3Sg: vaxtojĕ |
wȧrá /varo/ | szpada | śdn. were | słowo poświadczone, być może vaŕo |
wȧrba /varbă/ | wierzba | psł. *vьrba | słowo poświadczone |
wȧrch /varx/ | kupa, górka | psł. *vьrxъ | słowo poświadczone |
wȧrchne /varxnĕ/ | najwyższy | psł. *vьrxъnъjь | słowo poświadczone |
wȧrchuwate /varxüvotĕ/ | napełniony po wierzch, kopiasty | psł. *vьrxovatъjь | słowo poświadczone |
wȧriát sa /vaŕot să/ | bronić się | śdn. weren | poświadczone w rozkaźniku: vaŕoj să |
wȧrk /vark/ | plaster miodu | śdn. werk/wark | poświadczone w GSg: varťau |
wȧrsak /varsăk/ | wierzch, wierzchołek, szczyt | psł. *vьršьkъ | słowo poświadczone |
wȧrt /vart/ | gospodarz | śdn. wert | słowo poświadczone |
wȧrtet /vartĕt/ | wiercić, obracać | psł. *vьrtiti | poświadczone w 3Sg: vartĕ |
wȧrtît sa /vartait să/ | wiercić się, obracać się, wirować | psł. *vьrtiti sę | poświadczone w 3Sg: varti să |
wȧrtuwa /vartüvă/ | gospodarzowa, gospodyni | vart + -üvă | słowo poświadczone |
wȧrtuwat /vartüvăt/ | gospodarować, gospodarzyć | vart + -üvot | poświadczone gerundium: vartüvonĕ |
wȧs /vas/ | wieś | psł. *vьsь | słowo poświadczone |
wȧsne /vasnĕ/ | wiejski | vas + -nĕ | przymiotnik utworzony podobnie jak plaug-plauznĕ |
wåda /vådă/ | woda | psł. *voda | słowo poświadczone |
wåkiėnkiu /våťėnťü/ | okienko | våknü + -ťü | zdrobnienie poświadczonego våknü |
wåkiu /våťü/ | oko | psł. *oko | słowo poświadczone |
wåkninek /våkninĕk/ | szklarz | psł. *okъnenikъ | słowo poświadczone |
wåknu /våknü/ | okno | psł. *okъno | słowo poświadczone |
wål /vål/ | wół | psł. *volъ | słowo poświadczone |
wåluwe /vålüvĕ/ | wołowy | psł. *volovъjь | słowo poświadczone |
wåluwîna /vålüvaină/ | wołowina | psł. *volovina | formacja wzorem wołowina-wołowy z poświadczonego vålüvĕ |
wårdát /vårdot/ | stać się, zostać | śdn. werden | słowo poświadczone, Polański sugeruje oboczność va-:vå- |
wås /vås/ | wesz | psł. *vъšь | słowo poświadczone |
wåsa /våsă/ | osa | psł. *osa | słowo poświadczone |
wåsak /våsăk/ | osa | psł. *osъkъ | słowo poświadczone |
wåsk /våsk/ | wosk | psł. *voskъ | słowo poświadczone |
Wåstruw /Våstrüv/ | Wüstrow | psł. *ostrovъ | słowo poświadczone |
wåwåda /våvådă/ | książę | psł. *vojevoda | słowo poświadczone |
wåwet /våvĕt/ | owinąć, zawinąć | psł. *vъviti | słowo poświadczone |
wåwidća /våvićă/ | księżna | psł. *vojevodьca | słowo poświadczone |
wåwlåct /våvlåct/ | nawlec | psł. *vъvelťi | słowo poświadczone |
wåwûzdet /våvauzdĕt/ | okiełznać | psł. *vъ(v)uzditi | poświadczone gerundium: våvauzdenĕ |
wåz /våz/ | wóz, fura | psł. *vozъ | słowo poświadczone |
wåzbet /våzbĕt/ | przybić | psł. *vъzbiti | słowo poświadczone |
wåzbust /våzbüst/ | przekłuć, otworzyć | psł. *vъzbosti | słowo poświadczone |
wåzdǫt /våzdǫt/ | rozdmuchać, nadmuchać | psł. *vъzdǫti | poświadczone w 3Sg: våzdåmĕ |
wåzdene /våzdenĕ/ | ubranie | psł. *vъzdenьje | słowo poświadczone |
wåzdét sa /våzdet să/ | ubrać się | psł. *vъzděti sę | słowo poświadczone |
wåzdewát sa /våzdevot să/ | ubierać się | psł. *vъzděvati sę | słowo poświadczone |
wåzdráz /våzdroz/ | głos, śpiew; melodia | psł. *vъz(d)razъ | słowo poświadczone |
wåzdrizȧl /våzdrizal/ | pas, pasek; rzemień | psł. *vъzdьržьlь | słowo poświadczone |
wåzdwîgnǫt /våzdvaignǫt/ | podnieść | psł. *vъzdvignǫti | słowo poświadczone |
wåzlet /våzlĕt/ | nalać, polać | psł. *vъzliti | słowo poświadczone |
wåzbûdet /våzbaudĕt/ | obudzić | psł. *vъzbuditi | słowo poświadczone |
wåzwîme /våzvaimĕ/ | rozum | psł. *vъz(v)umьje | słowo poświadczone |
wåzwîmet /våzvaimĕt/ | zrozumieć | psł. *vъz(v)uměti | rekonstrukcja czasownika, od którego derywowano våzvaimĕ |
we /vĕ/ | w ciągu, przez, podczas | psł. *o(b) | poświadczone w wyrażeniu vĕ nüc (w ciągu nocy) |
wecet /vecĕt/ | krzyczeć | psł. *věťiti | poświadczone w 3Sg: vecĕ |
wecnek /vecnĕk/ | niższy urzędnik wiejski, goniec | psł. *věťьnikъ | słowo poświadczone |
wedet /vedĕt/ | wiedzieć | psł. *věděti | poświadczony imiesłów: vedącĕ |
wedru /vedrü/ | pogoda; słońce | psł. *vedro | słowo poświadczone |
wecha /vexă/? | wiązki chróstu, faszyny (u płotu) | psł. *věxa | poświadczone w l. mn.: vexvĕ |
wèbriazat /vĕbŕozăt/ | obciąć | psł. *obrězati | słowo poświadczone |
wèkrupet /vĕkrüpĕt/ | okropić | psł. *okropiti | słowo poświadczone |
wèplist /vĕplist/ | opleść | psł. *oplesti | poświadczony imiesłow: vĕplitenă |
wèrǫbet /vĕrǫbĕt/ | obrębić | psł. *orǫbiti | słowo poświadczone |
Wend /vend/ | Wend, Połabianin | niem. Wend? | z /vensťĕ/ - połabski, wendzki |
wenskie /vensťĕ/ | wendzki, połabski | vend + -sťĕ | z poświadczone vensťĕ < *vendьsky |
werne /vernĕ/ | prawdziwy | psł. *věrьnъjь | słowo poświadczone |
weslu /veslü/ | wiosło | psł. *veslo | słowo poświadczone |
wetàrnîcia /vetărnaićă/ | młyn wietrzny, wiatrak | v́otăr + -naićă | słowo poświadczone |
wiará /v́oro/ | prawda | psł. *věra | rozkład poświadczonego vernă - prawdziwa |
wiater /v́otĕr/ | wiatr | psł. *větrъ | słowo poświadczone |
wib /vib/ | o, w | psł. *ob | poświadczone w wyrażeniu: vib nidelă |
wibàdî /vibădai/ | resztki słomy, resztki jedzenia(?) | psł. *ob-jědi | słowo poświadczone |
wibartat /vibortăt/ | obrócić, odwrócić | psł. *obortěti | słowo poświadczone |
wibawet /vibovĕt/ | objawić, odsłonić | psł. *ob(j)aviti | poświadczone w rozkaźniku: vibov |
wibeset /vibesĕt/ | zawiesić; powiesić | psł. *ob(v)ěsiti | słowo poświadczone |
wibet /vibĕt/ | ociosać | psł. *obiti | słowo poświadczone |
wibiád /vib́od/ | śniadanie | psł. *obědъ | słowo poświadczone |
wibmŷtet /vibmoitĕt/ | wynagrodzić | psł. *ob-mytiti | poświadczony imiesłów: vibmoitenă |
wibrŷt /vibråit/ | skopać, przekopać | psł. *obryti | poświadczone w 3Sg: vibråjĕ |
wicą /vicą/ | owca (jagnię?) | psł. *ovьčę | słowo poświadczone |
vice /vicĕ/ | owczy (chlew, ser, mleko) | psł. *ovьčьjь | słowo poświadczone |
vicene /vicenĕ/ | owczy (o mięsie) | psł. *ovьčenъjь | słowo poświadczone |
wicér /vicer/ | wieczór | psł. *večerъ | słowo poświadczone |
wicera /viceră/ | kolacja | psł. *večeřa | słowo poświadczone |
wicia /vićă/ | owca | psł. *ovьca | słowo poświadczone |
widene /videnĕ/ | odzież, ubranie | psł. *oděnьje | słowo poświadczone |
wigiėn /viďėn/ | ogień | psł. *ogňь | słowo poświadczone |
wignena klesta /vignenă klestă/ | szczypce kowalskie | vignenă + klestă | słowo poświadczone |
wignene /vignenĕ/ | ogniowy | psł. *ogňenъjь | słowo poświadczone |
wignene kamŷ /vignenĕ komoi/ | krzemień | vignenĕ + komoi | słowo poświadczone, ale w przeciwnym szyku, pewnie przez kalkę |
wiját /vijot/ | wiać | psł. *vějati | poświadczony imiesłów: vijąćă |
wiklip /viklip/ | snop wymłóconej słomy | psł. *oklepъ | słowo poświadczone |
wikǫset /vikǫsĕt/ | ogryźć | psł. *okǫsiti | poświadczone w 3Sg: vikǫsĕ |
wile /vilĕ/ | wiele, dużo | psł. *velьje | słowo poświadczone |
wilia /viľă/ | wola | psł. voľa | słowo poświadczone |
wilkamet /vilkomĕt/ | witać | dn. willkamen | poświadczone w czasie przeszłym: vilkăḿol |
wilkie /vilťĕ/ I | wielki, duży | psł. *velikъjь | słowo poświadczone |
wilkie /vilťĕ/ II | wielce, bardzo | psł. *veliko | słowo poświadczone |
wilsa /vilsă/ | olsza, olcha | psł. *olьša | słowo poświadczone |
wimûriát /vimauŕot/ | omurować | vib- + mauren | poświadczone w imiesłowie: vimauŕonă |
winia /vińă/ | woń, zapach | psł. *voňa | słowo poświadczone |
winiat /vińăt/ | wygrywać, zyskiwać | śdn. winnen | poświadczone w 2Sg: vińăs |
winiát /vińot/ | pachnieć (ładnie) | psł. *voněti | poświadczone w 3Sg: vińojĕ |
winîcia /vinaićă/ | dyszel | psł. *ojьnica | słowo poświadczone |
wiǫzat /v́ǫzăt/ | wiązać | psł. *vęzati | słowo poświadczone |
wiper /vipĕr/ | wieprz | psł. *veprь | słowo poświadczone |
wiprawet /viprovĕt/ | oporządzać gospodarstwo domowe | psł. *opraviti | poświadczone gerundium: viprovenĕ |
wirgiat /virďăt/ | chłostać | psł. *vьrgati | słowo poświadczone |
wirgnǫt /virgnǫt/ | rzucić | psł. *vьrgnǫti | słowo poświadczone |
wiriål /viŕål/ | orzeł | psł. *orьlъ | poświadczone, ale w znaczeniu "sęp zajęczy", co jest wątpliwe |
wis /vis/ I | oś | psł. *osь | słowo poświadczone |
wis /vis/ II | wszystek | psł. *vьšь | słowo poświadczone |
wis tîd /vis taid/ | zawsze, cały czas | vis + śdn. tîd | słowo poświadczone |
wisakie /visoťĕ/ | wszelki | psł. *vьšakъjь | słowo poświadczone |
wise /visĕ/ | na pewno | śdn. wisse | słowo poświadczone |
wisedȧnisne /visedanisnĕ/ | powszedni, codzienny | psł. *vьšedьnešьnъjь | słowo poświadczone |
wisem /visĕm/ | osiem | psł. *osmь | słowo poświadczone |
wisèmdisiǫt /visĕmdiśǫt/ | osiemdziesiąt | psł. *osmь desętъ | słowo poświadczone |
wisèmnàdist /visĕmnădist/ | osiemnaście | psł. *osmь na desęte | słowo poświadczone |
wisèmnacti /visĕmnocti/ | osiemnaście | psł. *osmь na desęte | słowo poświadczone |
wisîna /visaină/ | osina | psł. *osina | poświadczone w l. mn.: visainĕ |
vismàru /vismărü/ | ośmioro | psł. *osmero | słowo poświadczone |
wist /vist/ | wieść | psł. *vesti | poświadczone w 3Sg: vedĕ |
wit /vit/ | od | psł. *otъ | słowo poświadczone |
wizsact /vissăct/ | posiekać, pociąć | psł. *jьz-sěťi | słowo poświadczone |
wiz /viz/ | z (kogo, czego) | psł. *jьz | słowo poświadczone |
wiz dali /viz doli/ | z daleka | psł. *jьz dali | słowo poświadczone |
wisŷpet /visåpĕt/ | pocałować | psł. *osypiti | poświadczone w rozkaźniku: visåip |
wisŷpît sa /visåipait să/ | pocałować się | psł. *osypiti sę | słowo poświadczone |
wîdét /vaidet/ | widzieć | psł. *viděti | poświadczone w 2Sg /vaiʒĕs/ |
wîdlŷ /vaidlåi/ | widły | psł. *vidly | słowo poświadczone |
wîchår /vaixår/ | wicher | psł. *vixrъ | słowo poświadczone |
wîjàlîcia /vajălaićă/ | sznur, powróz | psł. *vijalica | słowo poświadczone |
wîka /vaikă/ | miasto | śdn. wîk | słowo poświadczone, ale niepewny rodzaj |
wîcne /vaicnĕ/ | miejski | vaikă + -nĕ | przymiotnik utworzony wzorem plaug-plauznĕ |
wînîća /vainaićă/ | winnica | psł. *vinьnica | słowo poświadczone |
wîne /vainĕ/ I | winien | psł. *vinьnъjь | słowo poświadczone |
wîne /vainĕ/ II | wino | psł. *vino | poświadczone w partytywie /vaină/ |
wîne-mand /vainĕ-mond/ | październik | psł. *vino + śdn. mônd | słowo poświadczone |
wînek /vainĕk/ | winowajca, dłużnik | psł. *vinьnikъ | słowo poświadczone |
wînene /vainenĕ/ | winny, związany z winem | vainĕ + -enĕ | słowo poświadczone |
wîsenia /vaiseńă/, wîsîńa /vaisaińă/ | wiśnia (drzewo) | psł. *višeňa, višiňa | słowo poświadczone |
wîsét /vaiset/? | wisieć | psł. *visěti | poświadczone w 3Sg: /vaisĕ/ |
wîsát /vaisot/ | zwisać? | psł. *visati | poświadczone w 3Sg: /vaisojĕ/ |
wîsná /vaisno/ | wiśnia (owoc) | psł. *višьňa | poświadczone w NPl: /vaisnåi/ |
wît sa /vait să/ | wić się | psł. *viti sę | poświadczony derywat: vajălaićă |
wǫgiėl /vǫďėl/ I | węgiel | psł. *ǫglь | słowo poświadczone |
wǫgiėl /vǫďėl/ II | węgieł, kąt, róg | psł. *ǫglъ | poświadczone w toponimji: Fungal, Wungahl |
wǫgiėlnîste /vǫďėlnaistĕ/ | węglowisko, miejsce na węgiel | psł. *ǫglьnišče | poświadczone w toponimji: Winkeleitz, Fangeleitz, Wankneitzen |
wǫgior /vǫďör/ | węgorz | psł. ǫgořь | słowo poświadczone |
Wǫgioriǫta /Vǫďöŕǫtă/ | Seehausen | psł. *ǫgoręta | słowo poświadczone |
wǫs /vǫs/ | broda | psł. *ǫsъ | słowo poświadczone |
wǫsate /vǫsotĕ/ | brodaty | vǫs + -otĕ | formacja podobna do nügă-nügotĕ |
wǫsèpu̇c /vǫsĕpuc/ | golibroda | psł. *ǫs + niem. putzen | słowo poświadczone |
wǫzål /vǫzål/ | węzeł | psł. *ǫzъlъ | słowo poświadczone |
wǫzkie /vǫsťě/ | wązki | psł. *ǫzъkъjь | poświadczone w toponimji: Wunski |
wǫzla /vǫzlă/ | kolanko źdźbła | psł. *vǫzъlę | słowo poświadczone |
wréch /vrex/ | orzech | psł. *orěxъ | słowo poświadczone |
wrisîka /vrisaikă/ | borówka, czarna jagoda | psł. *versika | poświadczone w l. mn.: v |
writene /vritenĕ/ | wrzeciono | psł. *verteno | słowo poświadczone |
wu̇nkȧr /vunkar/ | kosz wozowy, półkoszki | śdn. woen-kar | słowo poświadczone, może vǫkar? |
wûcet /vaucĕt/ | uczyć, przyzwyczajać | psł. *učiti | słowo poświadczone |
wûcîka /vaucaikă/ | nauczyciel | vauc- od vaucĕt + -aikă | złożenie wzorem bezaika, låzaika |
wûcnek /vaucnĕk/ | uczeń | vauc- od vaucĕt + -nĕk | złożenie wzorem ros. ученикъ |
wûchiu /waux́ü/ | ucho | psł. *uxo | słowo poświadczone |
wûja /vaujă/ | wuj, brat matki | psł. *uja | słowo poświadczone |
wûjewka /vaujefkă/ | ciotka, siostra matki | psł. *ujevъka | słowo poświadczone |
wûl /vaul/ | ul | psł. *ulь | słowo poświadczone |
wûsne /vausnĕ/ | skóra | psł. *usno | słowo poświadczone |
wûsnene /vausnenĕ/ | skórzany | vausnĕ + -enĕ | słowo poświadczone |
wûsta /vaustă/ | usta | psł. *usta | słowo poświadczone |
wûzda /vauzdă/ | uzda | psł. *uzda | słowo poświadczone |
wůcka /våuckă/ | wilk, wilczek | psł. *vьlkъ + -ka | słowo poświadczone |
wůk /våuk/ | wilk | psł. *vьlkъ | słowo poświadczone |
wůná /våuno/ | wełna | psł. *vьlna | słowo poświadczone |
wůnene /våunenĕ/ | wełniany | psł. *vьlněnъjь | słowo poświadczone |
wŷsukie /voisüťĕ/ | wysoki | psł. *vysokъjь | słowo poświadczone |
Z
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
za /zo/ | za, dla | psł. *za | słowo poświadczone |
zabá /zobo/ | żaba | psł. *žaba | słowo poświadczone |
zabet /zobĕt/ | zapomnieć | psł. *zabyti | rozkład poświadczonego zobåit să |
zabŷt sa /zobåit să/ | zapomnieć się | psł. *zabyti sę | poświadczone w czasie przeszłym: zobål-să |
zabka /zopkă/ | żaba drzewna, rzekotka | psł. *žabъka | słowo poświadczone |
zablǫdet /zoblǫdĕt/ | zabłądzić | psł. *zablǫditi | poświadczone w czasie przeszłym: zoblǫdål |
zadȧrát /zodarot/ | zadzierać | psł. *zadirati | poświadczony imiesłów: zadarăjącĕ |
zadewát /zodevot/ | przeszkadzać | psł. *zaděvati | poświadczone gerundium: zodevonĕ |
zadust /zodüst/ | nieuprzejmość, niegrzeczność | psł. *žadostь | rozkład poświadczone zodüstaivĕ, por. dł. žadosć |
zadustîwe /zadüstaivĕ/ | nieuprzejmy, niegrzeczny | psł. *žadostivъjь | słowo poświadczone |
zagàwîcia /zogăvaićă/ | pokrzywa | psł. *žagavica | słowo poświadczone |
zagî /zoďai/ | piła | śdn. sâge | słowo poświadczone |
zając /zojąc/ | zając | psł. zajęcь | słowo poświadczone |
zającak /zojącăk/ | zajączek | psł. zajęčьkъ | poświadczone w l. mn.: zojącťĕ |
zajûtȧrne /zojautarnĕ/ | poranny | psł. *zajutrьnъjь | słowo poświadczone |
zajûtra /zojautră/ | rano, z rana | psł. *za jutra | słowo poświadczone |
zaká /zoko/ | rzecz | śdn. sâke | słowo poświadczone |
zawicera /zoviceră/ | wieczorem, pod wieczór | psł. *za večera | formacja analogiczna do zojautră |
zaká /zoko/ | rzecz | śdn. sâke | słowo poświadczone |
zát /zot/ | nasienie | śdn. sât | słowo poświadczone |
zȧlą /zalą/ | wyka | psł. zьlę?? | słowo poświadczone |
zȧlwȧja /zalvajă/ | szałwia | śdn. salwie | słowo poświadczone |
zȧn /zan/ | żniwo | psł. *žьnь | poświadczone w l. mn.: zanai |
zȧne /zanĕ/ | żyła | śdn. sane + -åi | słowo poświadczone |
zȧnîsne /zanaisnĕ/ | żniwny | psł. *žьnьšьnъjь | słowo poświadczone |
zȧnîsne-mánd /zanaisnĕ-mond/ | sierpień | zȧnîsne + śdn. mând | słowo poświadczone |
zȧrat /zarăt/ | patrzeć | psł. *zьrěti | słowo poświadczone |
zȧriadle /zaŕodlĕ/ | lustro | psł. *zьrědlo | słowo poświadczone |
zȧwat /zavăt/ | żuć | psł. *žьvati | słowo poświadczone |
zȧzat /zazăt/ | palić, opalać, spalać | psł. *žьžati | słowo poświadczone |
zågle /zåglĕ/ | zły, rozgniewany | psł. *žьglъjь | słowo poświadczone |
zåmela /zåmelă/ | bułka | śdn. sêmele | słowo poświadczone |
zåwat /zåvăt/ | wołać, przywoływać | psł. *zъvati | poświadczone w 3Sg: züvĕ |
ząt /ząt/ | zięć | psł. *zętь | słowo poświadczone |
zątek /zątĕk/ | pan młody | psł. *zętikъ | słowo poświadczone |
zelǫd /zelǫd/ | żołądź | psł. *želǫdь | słowo poświadczone |
zena /zenă/ | żona, także kobieta | psł. *žena | słowo poświadczone |
zerawac /zerovăc/ | żarzący się popiół | psł. *žeravьcь | słowo poświadczone |
zewarnak /zevornăk/ | skowronek | psł. *ževornъkъ | słowo poświadczone |
zewat /zevăt/ | ziewać | psł. *zěvati | poświadczone w 3Sg: zevă (albo zevĕ) |
ziarnu /źornü/ | ziarno | psł. *zьrno | słowo poświadczone |
zil /zil/ | lina | śdn. sîl | poświadczone w l. mn.: zilåi |
zile /zilĕ/ | trawa | psł. *zelьje | słowo poświadczone |
ziliazene /ziľozenĕ/ | żelazny | ziľozü + -enĕ | słowo poświadczone |
ziliazu /ziľozü/ | żelazo | psł. *želězo | słowo poświadczone |
zimia /ziḿă/ | ziemia | psł. *zemьja | słowo poświadczone |
zimne /zimnĕ/ | ziemny, z ziemi | psł. *zemьnъjь | słowo poświadczone |
zimnek /zimnĕk/ | duch ziemny, podziemny duszek | psł. *zemьnikъ | słowo poświadczone |
zip /zip/ | mydło | śdn. sêpe | poświadczone w GSg: ziṕau |
zizîcka /zizaicka/ | kukułka | psł. *žežičьka | słowo poświadczone |
zîbår /zaibår/ | żubr | psł. *zǫbr, odnosowione | poświadczone w toponimji w złożeniu: Suberitz-feld (<*zubrica) |
zîd /zaid/ | Żyd | psł. *židъ | słowo poświadczone |
zîdé /zaide/ | struny (skrzypcowe) | śdn. seide | słowo poświadczone |
zîma /zaimă/ | zima | psł. *zima | słowo poświadczone |
zîma-mand /zaimă-mond/ | listopad | psł. *zima + śdn. mând | słowo poświadczone |
zîmiana /zaiḿonă/ | gorączka, dreszcze | psł. *ziměna | słowo poświadczone |
zîmne /zaimnĕ/ | zimny | zaimă + -nĕ | słowo poświadczone |
zîmnu /zaimnü/ | zimno | zaimă + -nü | słowo poświadczone |
zît /zait/ | żyć | psł. *žiti | poświadczone w 3Sg: zaivĕ |
zîtkiu /zaitťü/ | ziarnko zboża | zaitü + -ťü | poświadczone w l. mn.: zaitkă |
zîtne /zaitnĕ/ | zbożowy, na zboże | zaitü + -nĕ | słowo poświadczone |
zîtu /zaitü/ | zboże | psł. *žito | słowo poświadczone |
zîwat /zaivăt/ | życie; ciało; brzuch | psł. *životъ | słowo poświadczone |
zîwåtak /zaivåtăk/ | serce | psł. *životъkъ | słowo poświadczone |
zîwe /zaivĕ/ | żywy | psł. *živъjь | słowo poświadczone |
zlåd /zlåd/ | grad | psł. *želdь? *želdъ? | słowo poświadczone |
zlåta /zlåtă/ | złoto | psł. *zolto | słowo poświadczone |
zlåtene /zlåtenĕ/ | złoty, złocony | psł. *zoltenъjь | słowo poświadczone, Polański się waha, być może zlåtnĕ |
zmėjek /zmėjĕk/ | padalec | psł. *zmijikъ | słowo poświadczone, choć niepewne |
znajemne /znojemnĕ/ | znany | psł. *znajemьnъjь | słowo poświadczone |
znát /znot/ | znać | psł. *znati | słowo poświadczone |
zǫb /zǫb/ | ząb | psł. *zǫbъ | słowo poświadczone |
zǫdlu /zǫdlü/ | żądło | psł. *žędlo | słowo poświadczone |
zriba /zribǎ/ | źrebię | psł. *žerbę | słowo poświadczone |
zribac /zribǎc/ | młody (roczny) koń | psł. *žerbьcь | słowo poświadczone |
zribîcia /zribaićǎ/ | młoda (roczna) klacz | psł. *žerbica | słowo poświadczone |
zunet /zünĕt/ | dzwonić | psł. *zvoniti | poświadczone w 3Sg: zünĕ |
zûk /zauk/ | żuk | psł. *žukъ | słowo poświadczone |
zůknǫt /zauknǫt/ | żółknąć | psł. *žьlknǫti | poświadczone w 3Sg: zauknĕ |
zwȧnet /zvanĕt/ | dźwięczeć, dzwonić | psł. zvьniti | poświadczone w 3Sg: zvanĕ |
zwån /zvån/ | dźwięk | psł. *zvonъ | słowo poświadczone (Schleicher) |
zwenu /zvenü/ | dzwono | psł. *zveno | słowo poświadczone |
zŷbat /zåibăt/ | kołysać | psł. *zybati | poświadczone w rozkaźniku: zåib |
zŷbát sa /zåibot să/ | bujać się | psł. *zybati sę | poświadczone w 3Sg: zåibi-să |
zŷbka /zåipkă/ | kołyska | psł. *zybъka | słowo poświadczone |