Słownik nowopołabsko-polski

A

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
a /ă/	a, lecz	psł. *a	słowo poświadczone
/aită/	ojciec	germanizm, por. sfr. heitha	słowo poświadczone

B

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
bagnîna /bognaină/	bagnisko	psł. *bagnina	poświadczone w toponimji: Bonnein
bagne /bognĕ/	bagno	psł. *bagno	poświadczone w toponimji w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?)
Bårlen? /bårlĕn/?	Berlin	psł. *bъrlinъ?	rekonstrukcja
båz /båz/	bez	psł. *bъzъ	słowo poświadczone
bjale /b́olĕ/	biały	psł. *bělъjь	słowo poświadczone
bjaláru̇s /b́olărus/	Białorusin	b́olĕ + rus	por. biał. беларус, cz. Bělorus
blave /blovĕ/	niebieski	śdn. blawe	słowo poświadczone
blåcha /blåxă/	pchła	psł. *blъxa	słowo poświadczone
blåne /blånĕ/	błonie	psł. *bolnьje	słowo poświadczone
blåtu /blåtü/	błoto	psł. *bolto	poświadczone w toponimji: Platjei, Plaut
blîzek /blaizĕk/	blizko	psł. *blizъko	słowo poświadczone
blîzkje /blaisťĕ/	blizki	psł. *blizъkъjь	według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko
bober /böbĕr/	bóbr	psł. *bobrъ	poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka)
brat /brot/	brat	psł. *bratъ	słowo poświadczone
breza /breză	brzoza	psł. *berza	słowo poświadczone
brig /brig/	brzeg	psł. *bergъ	słowo poświadczone
brod /bröd/	bród	psł. *brodъ	poświadczone w toponimji: Brode, Bröde, Brodei, Brudberg
broda /brödă/	podbródek	psł. *borda	słowo poświadczone
brodak /brödăk/	brodzik	psł. *brodъkъ	poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack
brûd /braud/	brud	psł. *brudъ	poświadczony w toponimji: Braud, Braude
bûk /bauk/	buk	psł. *bukъ	słowo poświadczone
/paizdǎ/	dupa	psł. *pizda	słowo poświadczone
/pąst/	pięść	psł. *pęstь	słowo poświadczone
/pinkă/	żeńskie genitalja	???	słowo poświadczone
/plicĕ/	ramię, bark	psł. *pleťe	słowo poświadczone
/polăc/	palec	psł. *palьcь	słowo poświadczone
/potkă/	pochwa	por. niem. Fotze	słowo poświadczone
/ṕǫtă/	pięta	psł. *pęta	słowo poświadczone
/råmą/	ramię	psł. *ormę	słowo poświadczone
/råt/	usta	psł. *rъtъ	słowo poświadczone
/rebrü/	żebro	psł. rebro	słowo poświadczone
/pöd/	serce	psł. *podъ	słowo poświadczone
/pǫp/	pępek	psł. *pǫpъ	słowo poświadczone
/ťüst/	kość	psł. *kostь	słowo poświadczone

C

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
cȧrvene /carvenĕ/	czerwony	psł. *čьrvenъjь	słowo poświadczone
Cech /cex/	Czech	cz. Čech	zapożyczenie z czeskiego
celu /celü/	policzek	psł. *čelo	słowo poświadczone
cera /ceră/	wczoraj	psł. *vьčera	słowo poświadczone
carne /cornĕ/	czarny	psł. *čьrnъjь	słowo poświadczone
citer /citĕr/	cztery	psł. *četyre	słowo poświadczone
citváru /citvărü/	czworo	psł. *četvoro	słowo poświadczone
citvjarte /ciťortĕ/	czwarty	psł. *četvьrtъjь	słowo poświadczone
citérnacti /citĕrnocti/, citérnádist /citĕrnădist/, citérnacte /citĕrnoctĕ/	czternaście	psł. *četyre na desęte	słowo poświadczone
citérdiśǫt /citĕrdiśǫt/	czterdzieści	psł. *četyre desętъ	słowo poświadczone

D

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
dalekje /doleťĕ/?	daleki	psł. *dalekъjь	według poświadczonego /dolĕk/ - daleko
dȧns /dans/	dzisiaj	psł. *dьnьsь	słowo poświadczone
dåwa /dåvo/	dwa	psł. *dъva	słowo poświadczone
dåwaj /dåvoj/	dwoje	psł. *dъvojь	słowo poświadczone
dåzd /dåzd/	deszcz	psł. *dъždžь	słowo poświadczone
den /den/	Duńczyk	śdn. Dêne	zapożyczenie ze śdn.
disąt /disąt/	dziesięć	psł. *desętь	słowo poświadczone
disątáru /disątărü/	dziesięcioro	psł. *desętero	słowo poświadczone
disątdiśǫt /disątdiśǫt/	sto	psł. *desętь desętъ	słowo poświadczone
disąt pątstigje /disąt pątstiďĕ/	tysiąc	psł. *desętь + *pętь + stig	słowo poświadczone
diśǫte /diśǫtĕ/	dziesiąty	psł. *desętъjь	słowo poświadczone
diwąt /divąt/	dziewięć	psł. *devętь	słowo poświadczone
diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/	dziewiętnaście	psł. *devętь na desęte	słowo poświadczone
disątnacti /disątnocti/	dwadzieścia	psł. *desętь na desęte	słowo poświadczone
diwątdiśǫt /divądiśǫt/	dziewięćdziesiąt	psł. *devętь desętъ	słowo poświadczone
diwątáru /divątărü/	dziewięcioro	psł. *devętero	słowo poświadczone
diwjǫte /div́ǫtĕ/	dziewiąty	psł. *devętъjь	słowo poświadczone
dîpá /daipo/	jama, jaskinia	psł. *dupa	poświadczone w toponimji: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe
dǫpnîća /dǫpnaićă/, dǫpa /dǫpă/, dǫpá /dǫpo/	chrzest	śdn. dôpe + psł. *-ьnica	słowo zaświadczone
drûgje /drauďĕ/	drugi	psł. *drugъjь	słowo poświadczone
drûz Bug /drauz Büg/	szczęść Boże, dopomóż Boże	psł. *druži bogъ	zwrot poświadczony
dubre /dübrĕ/	dobry	psł. *dobrъjь	słowo poświadczone
dubre dȧn /dübrĕ dan/	dzień dobry	psł. dobrъjь dьnь	zwrot poświadczony
dubre vicér /dübrĕ vicer/	dobry wieczór	psł. *dobrъjь večerъ	zwrot poświadczony
důg /dåug/	dług	psł. *dъlgъ	słowo poświadczone
důgje /dåuďĕ/	długi	psł. *dъlgъjь	słowo poświadczone
dwȧr /dvar/	drzwi	psł. *dvьrь	słowo poświadczone
dwȧrnîća /dvarnaićă/	pokój	psł. *dvьrьnica	słowo poświadczone
/pĕnideľă/	poniedziałek	psł. *poneděľa?	słowo poświadczone
/törĕ/	wtorek	psł. vъtorъjь	słowo poświadczone
/sredă/	środa	psł. *serda	słowo poświadczone
/perĕndan/	czwartek	psł. *perunъ dьnь	słowo poświadczone
/nideľă/	niedziela; tydzień	psł. *neděľa	słowo poświadczone

E

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie

F

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
fȧrbja /farb́ă/	kolor	por. niem. Farbe	słowo poświadczone
Francoz /froncöz/?	Francuz	dn. Franzoos	zapożyczenie z dolno-niemieckiego
Fris /fris/	Fryzyjczyk	śdn. Vrêsch	słowo poświadczone
/paivü/	piwo	psł. *pivo	słowo poświadczone
/pican/	bochenek chleba	psł. *pečьnь	słowo poświadczone
/picenĕ/	pieczony	psł. *pečenъjь	słowo poświadczone
/pict/	piec	psł. *peťi	słowo poświadczone
/süťår/	cukier	śdn. sucker	zapożyczenie ze śdn., śdn. -er -> wen. -år w zasadzie typowe

G

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
gaj /goj/	gaj, lasek	psł. *gajь	poświadczone w toponimji: Gei, Gei-wiesen
Garduw /Gordüv/?	Gartow	psł. *gordovъ?	rekonstrukcja
gat /got/	gać, grobla, (staw?)	psł. *gatъ~gatь	poświadczone w toponimji: Katei, Jatey-feld, Jatey-wiesen
gatek /gotĕk/	mały staw	psł. *gatikъ	poświadczone w toponimji: Kadieck
gȧle /galě/	żółty	śdn. gêle	dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/
glåwa /glåvă/	głowa	psł. *golva	słowo poświadczone
Glîni /Glaini/?	Lüneburg	psł. *glinьje	poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/
gjora /ďöră/	góra	psł. *gora	słowo poświadczone
Gjorska /Ďörskă/	Bergen	psł. *gorьska(ja)	słowo poświadczone
glǫb /glǫb/	głębina	psł. *glǫbь	poświadczone w toponimji: Glimp, Glumm, Glamp-Sei
grone /grönĕ/	zielony	śdn. gröne	słowo poświadczone
/saivĕ/	szary	psł. *sivъjь	słowo poświadczone
/sribarnĕ/	srebrny, srebrzony	psł. *sьrebrьnъjь	słowo poświadczone

X

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
/xarvăt/	Chorwat	sch. hrvat	zaadaptowane zapożyczenie
/pǫt/	droga	psł. *pǫtь	słowo poświadczone

J

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
jabkju /jopťü/	jabłko	psł. *jablъko	słowo poświadczone
jar /jor/	dolina	psł. *jarъ	poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь)
jȧdån /jadån/	jeden	psł. *jedьnъ	słowo poświadczone
jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti	jedenaście	psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte	słowo poświadczone
jedna /jednă/, jedzna /jeʒdnă/	jedzenie	psł. *jedьna(ja), *jeďьna(ja)	słowo poświadczone
jidîne /jidainĕ/	jedyny	psł. *jedinъjь	słowo poświadczone
jizér /jizer/	jezioro	psł. *jezerъ?	poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn
jizerak /jizerăk/?	jeziorko	psł. *jezerъkъ	poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk)
jǫtra /jǫtră/	wątroba	psł. *jętra	słowo poświadczone
jǫzek /jǫzĕk/	język	psł. *językъ	słowo poświadczone
jûtra /jautră/	jutro	psł. *jutrě	słowo poświadczone
jûtru /jautrü/	poranek	psł. *jutro	słowo poświadczone
/tåri/	trzy	psł. *tri	słowo poświadczone
/tåroj/	troje	psł. *trojь	słowo poświadczone

K

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
kamår /komår/	pokój	śdn. kamer	słowo poświadczone
karwá /korvo/	krowa	psł. *korva	słowo poświadczone
Karwîća /Korvaićă/?	Karwitz	psł. korvica?	rekonstrukcja
Kljǫska /Kľǫskă/?	Clentz	psł. *klęsъka	słowo poświadczone
k(å)rŷ, /k(å)råi/	krew	psł. *kry	słowo poświadczone
kjolu /ťölü/	koło	psł. *kolo	słowo poświadczone
kjosa /ťösă/	kosa	psł. *kosa	słowo poświadczone
kjoza /ťöză/	koza	psł. *koza	słowo poświadczone
kjun /ťün/	koń	psł. *koňь	słowo poświadczone
kjunek /ťünĕk/	koń	psł. *koňikъ	słowo poświadczone
kjusten /küstĕn/	Küsten	psł. *kostinъ?	rekonstrukcja
kjupål /ťüpål	motyka	psł. *kopъlь	słowo poświadczone
	Lemgow
/Lauküv/?	Luckau	psł. *lukovъ?	rekonstrukcja
	Lübbow	psł. *ľubovъ?
	Lüchow
	Schnega
	Schwerin	psł. *zvěrinъ?
	Waddeweitz
	Dannenberg

L

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
lawa /lovo/	ława	psł. *lava	poświadczone w toponimji: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.)
lawka /lofkă/, lawîća /lovaićă/	ławka	psł. *lavъka, *lavica	poświadczone w toponimji: Lappke, Loweitz, Lowitz
Låbu /Låbü/	Łaba	psł. *olbo	słowo poświadczone
lepse /lepsĕ/	lepszy	psł. *lěpьšьjь	słowo poświadczone
lîpá /laipo/	lipa	psł. *lipa	słowo poświadczone
ljalja /ľoľă/	tata	prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego	słowo poświadczone
ljas /ľos/	las	psł. *lěsъ	słowo poświadczone
ljatu /ľotü/	lato	psł. *lěto	słowo poświadczone
ljån /ľån/	len	psł. *lьnъ	słowo poświadczone
ljåw /ľåv/	lew	psł. *lьvъ	słowo poświadczone
ljǫdu /ľǫdü/	pole, ziemia rolna	psł. *lędo	słowo poświadczone

M

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
Marîna zîpa /moraină zaipă/	tęcza	psł *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi	słowo poświadczone
marz /morz/	mróz	psł. *morzъ	słowo poświadczone
mastká /mosko/, mastka /moskǎ/	masło	psł. *mastъka	słowo poświadczone
maslena mlåka /moslenă mlåkă/	maślanka	psł. *moslenoje melko	słowo poświadczone
maslene /moslenĕ/	maślany	psł. *maslenъjь	słowo poświadczone
matechja /motex́ă/	macocha	psł. *matexa	słowo poświadczone
matî /motai/	matka	psł. *mati	słowo poświadczone
mjågla /ḿåglă/	mgła	psł. *mьgla	słowo poświadczone
mǫka /mǫkă/	mąka	psł. *mǫka	słowo poświadczone
mlåka /mlåkă/	mleko	psł. *melko	słowo poświadczone
mǫda /mǫdă/	męzkie genitalja	psł. *mǫda	słowo poświadczone
muzdin /müzdin/	mózg	psł. *moždženь	słowo poświadczone
mŷska /moiskă/	mięsień	psł. *myšьka	słowo poświadczone

N

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
nîzkje /naisťĕ/	nizki	psł. *nizъkъjь	słowo poświadczone
nuz /nüz/	nóż	psł. *nožь	słowo poświadczone
nidelja /nideľă/	niedziela; tydzień	psł. *neděľa	słowo poświadczone

P

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
parpart /porport/, papart /poport/	paproć	psł. *paportь>*porportь	poświadczone w toponimji: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen
past /post/	paść	psł. *pasti	słowo poświadczone
pȧpir /papir/	papier	śdn. papîr	słowo poświadczone
pąt /pąt/	pięć	psł. *pętь	słowo poświadczone
pątáru/pątărü/	pięcioro	psł. *pętero	słowo poświadczone
pątnádist /pątnădist/	piętnaście	psł. *pętь na desęte	słowo poświadczone
pątdiśǫt /pątdiśǫt/	pięćdziesiąt	psł. *pętь desętъ	słowo poświadczone
pątkjuste-mand/pątťüste-mond/	czerwiec	pątťüste + śdn. mând	słowo poświadczone
pątstigje /pątstiďĕ/	sto	psł. *pętь + stig	słowo poświadczone
pjasak /ṕosăk/	piasek	psł. *pěsъkъ	słowo poświadczone
pjǫte /ṕǫtĕ/	piąty	psł. *pętъjь	słowo poświadczone
plûg /plaug/	pług	psł. *plugъ	słowo poświadczone
prosu /prösü/	proso	psł. *proso	słowo poświadczone
pulak /pülăk/	Polak	püli + -ăk	odbitka, złożenie pole + -ak

R

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
/rus/	Rosjanin	ros. россъ	por. cz./sch. Rus, biał. беларус

S

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
sȧrb /sarb/?	Łużyczanin, także Serb?	psł. *sьrbъ	odbitka łuż. Sorb
sluwjanek /slüv́onĕk/	Słowianin	psł. *slověnъkъ	z /slüvensťĕ/ - słowiański, wzorem ďörconĕk:ďörconi
smårk /smårk/	świerk	psł. smъrkъ?	poświadczone w toponimji: Schmarkien
snég /sneg/	śnieg	psł. *sněgъ	słowo poświadczone
srebru /srebrü/	srebro	psł. *sьrebro	słowo poświadczone
sur-mand /sür-mond/	marzec	śdn. sor + śdn. mând	słowo poświadczone
śas /śos/	Niemiec	śdn. Sasse	z /śosťĕ/ - niemiecki

T

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
tark /tork/	Turek	śdn. Torke	słowo poświadczone
trînácti /trainăcti/, trînádist /trainădist/, trînacte /trainoctĕ/	trzynaście	psł. *tri na desęte	słowo poświadczone
tǫcá /tǫco/	chmura	psł. tǫča	słowo poświadczone

Rośliny

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
/molainǎ/	malina	psł. *malina	słowo poświadczone

Rzeki

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
/Ṕono?/, /Ṕonă?/	Penne, Piana	psł. *pěna	rekonstrukcja

Substancje

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie

Święta i uroczystości

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
/pątťüste/	Zielone Świątki	psł. *pętъ kostě?	słowo poświadczone
/sjǫtĕ/	święty	psł. *svętъ	słowo poświadczone
/Sjǫtĕ Ånskă/	dzień św. Jana	psł. *svęt, Ånskă ze śdn.	słowo poświadczone
/Sjǫtĕ Tåri Ťėnąʒai/	Trzech Króli	psł. *svętyji trьje kъnęʒi	słowo poświadczone
/sjǫtü/	święto	psł. *svęto	słowo poświadczone
/rådüst/	ślub	psł. *radostь	słowo poświadczone

Wiara

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
/Büg/, /Büzăc/, /Büzacăk/	Bóg	psł. *bogъ, božьcь, božьčьkъ	słowo poświadczone
/büză motai/	Matka Boża	psł. *božьja mati	słowo poświadczone
/büzą/	obraz święty	psł. *božę	słowo poświadczone
/Büzĕ/	Boży	psł. Božьjь	słowo poświadczone
/Büzĕ Våtrük/	Syn Boży	psł. Božьjь Otrokъ	słowo poświadczone
/büźǫtťü	obrazek święty	psł. *božętъko	słowo poświadczone
/carťai/	kościół, także cmentarz przykościelny	psł. *cьrky	słowo poświadczone
/püp/	ksiądz, duchowny	psł. *popъ	słowo poświadczone

Zawody

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
/pekăr/	piekarz	psł. *pekařь	słowo poświadczone
/pekărnaićă/	piekarnia	psł. *pekarьnica	słowo poświadczone
/peraikă/	praczka	psł. *perika	słowo poświadczone
/postarnĕk/	pasterz	psł. *pastyřьnikъ	słowo poświadczone
/püp/	ksiądz, duchowny	psł. *popъ	słowo poświadczone
/ťaipăc/	kupiec	psł. *kupьcь	słowo poświadczone

Zwierzęta

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
/carv/	robak?	psł. *čьrvь	poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/
/carv lezącĕ/	wąż	psł. *čьrvь lězęťьjь	słowo poświadczone
/daivăk/	jeleń	psł. *divakъ	słowo poświadczone
/ďölǫb/	gołąb	psł. golǫbь	słowo poświadczone
/ďölǫbăk/	gołąbek	psł. golǫbъkъ	słowo poświadczone
/god/	wąż	psł. *gadъ	słowo poświadczone
/godĕk/	robak	psł. *gadikъ	słowo poświadczone
/mois/	mysz	psł. *myšь	słowo poświadczone
/modĕk/	dżdżownica	śdn. made, maddik	słowo poświadczone
/netüpard/	motyl	psł. *netopyřь, -d nieregularne	słowo poświadczone
/pąpil/	bak	psł. pępelь	słowo poświadczone
/pojąk/	pająk	psł. *pajǫkъ	słowo poświadczone
/porsą/	prosię	psł. *porsę	słowo poświadczone
/ṕås/	pies	psł. *pьsъ	słowo poświadczone
/raibo/	ryba	psł. *ryba	słowo poświadczone
/stiną/	szczenię	psł. *ščenę	słowo poświadczone
/süköl/	sokół	psł. sokolъ	poświadczone w toponimji w złożeniu: Sückolofen (<*sokolovъ), Suckolnedüpe (<*sokolьnaja dupa)

W

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
warta /vortă/	wrota, brama	psł. *vorta	słowo poświadczone
waret /vorĕt/	gotować, warzyć	psł. *variti	słowo poświadczone
wȧs /vas/	wieś	psł. *vьsь	słowo poświadczone
wåda /vådă/	woda	psł. *voda	słowo poświadczone
wåkju /våťü/	oko	psł. *oko	słowo poświadczone
wåkninek /våkninĕk/	szklarz	psł. *okъnenikъ	słowo poświadczone
wåknu /våknü/	okno	psł. *okъno	słowo poświadczone
wål /vål/	wół	psł. *volъ	słowo poświadczone
wås /vås/	wesz	psł. *vъšь	słowo poświadczone
wåsa /våsă/, wåsak /våsăk/	osa	psł. *osa, *osъkъ	słowo poświadczone
wåsk /våsk/	wosk	psł. *voskъ	słowo poświadczone
Wåstruw /Våstrüv/	Wüstrow	psł. *ostrovъ	słowo poświadczone
Wend /vend/	Wend, Połabianin	niem. Wend?	z /vensťĕ/ - połabski, wendzki
wicér /vicer/	wieczór	psł. *večerъ	słowo poświadczone
wicera /viceră/	kolacja	psł. *večeřa	słowo poświadczone
wića /vićă/	owca	psł. *ovьca	słowo poświadczone
wjater /v́otĕr/	wiatr	psł. *větrъ	słowo poświadczone
wǫgjėl /vǫďėl/	węgiel	psł. *ǫglь	słowo poświadczone
wǫgjor /vǫďör/	węgorz	psł. ǫgořь	słowo poświadczone
Wǫgjorjǫta /Vǫďöŕǫtă/	Seehausen	psł. *ǫgoręta	słowo poświadczone
wǫs /vǫs/	broda	psł. *ǫsъ	słowo poświadczone
wǫzkje /vǫsťě/	wązki	psł. *ǫzъkъjь	poświadczone w toponimji: Wunski
wréch /vrex/	orzech	psł. *orěxъ	słowo poświadczone
wŷsukje /voisüťĕ/	wysoki	psł. *vysokъjь	słowo poświadczone

Z

połabski	polski	etymologja	uzasadnienie
zabá /zobo/	żaba	psł. *žaba	słowo poświadczone
zabka /zopkă/	żaba drzewna, rzekotka	psł. *žabъka	słowo poświadczone
zając /zojąc/	zając	psł. zajęcь	słowo poświadczone
ząt /ząt/	zięć	psł. *zętь	słowo poświadczone
zena /zenă/	żona, także kobieta	psł. *žena	słowo poświadczone
ziljazu /ziľozü/	żelazo	psł. *želězo	słowo poświadczone
zimja /ziḿă/	ziemia	psł. *zemьja	słowo poświadczone
zîber /zaibĕr/	żubr	psł. *zǫbr, odnosowione	poświadczone w toponimji w złożeniu: Suberitz-feld (<*zubrica)
zîd /zaid/	Żyd	psł. *židъ	słowo poświadczone
zîma-mand /zaimă-mond/	listopad	psł. *zima + śdn. mând	słowo poświadczone
zîtu /zaitü/	zboże	psł. *žito	słowo poświadczone
zjarnu /źornü/	ziarno	psł. *zьrno	słowo poświadczone
zlåta /zlåtă/	złoto	psł. *zolto	słowo poświadczone
zlåtene /zlåtenĕ/	złoty, złocony	psł. *zoltenъjь	słowo poświadczone
zǫb /zǫb/	ząb	psł. *zǫbъ	słowo poświadczone
zuzûcka /züzaucka/	kukułka	psł. *zozučьka	słowo poświadczone